SlideShare a Scribd company logo
1 of 63
Toerisme en de regionale
economie van Noord-Fryslân
Presentatie voor het mini-symposium ‘Nieuwe koers voor
toeristenbelasting’
Gemeentehuis, Dokkum, 4 maart 2015
Jouke van Dijk
Voorzitter directie Waddenacademie – Portefeuille Economie
Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse, Rijksuniversiteit Groningen
Email: Jouke.van.dijk@waddenacademie.nl
Website: www.waddenacademie.nl
World Delta Summit 2011 Yantai 12 September 2011
Netherlands
Germany
Trilateral Waddensea area
UNESCO-Worldheritage site since 2009 Denmark
FOTO:MartinStock
© Martin Stock
© Marcel Kerkhof
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 6
Uniek natuurgebied in een regio
waar mensen wonen die werk en
inkomen nodig hebben
Belangrijkste sociaal-economische
uitdagingen Noord-Fryslân
• Krimp en vergrijzing, leefbaarheid
• Hoge (jeugd) werkloosheid, laag inkomen en opleiding,
veel uitkeringen  Er zijn banen en mensen nodig!
• Relevante gebiedsgebonden sectoren: Landbouw,
Visserij, Energiewinning en Toerisme
 Wadden UNESCO Werelderfgoed
• Footloose sectoren: Zorg, Welzijn, Zakelijke diensten
• Wat zijn de sociaal-economische perspectieven?
• Waar liggen de kansen en wie gaat dat betalen?
• Toeristenbelasting?
Hoe staan we ervoor?
Economische
ontwikkeling
| 8
9
Ontwikkeling werkgelegenheid Bron: Louter, 2011
| 10
Werkgelegenheidsontwikkeling per streek 2003-2013
| 11
Zuiden van Fryslân doet het beter dan de Waddenkust,
Waddeneilanden houden zich goed in de crisis!
| 12
Werkloosheidverschillen tussen landsdelen worden kleiner
| 13
Bron: UWV, 2014
Maar: grotere
werkloosheidsverschillen
binnen landsdelen!
Doelgroepen Participatiewet: WWB, Wajong en WSW
| 14
Ontwikkeling werkgelegenheidsstructuur
(CBS, statline/bewerking RUG)
Nederland Noord-Nederland
Veel van de ca.1 miljoen banen in NL op MBO 2 en 3 niveau
zullen verdwijnen
MBO MBO
| 16
Steeds meer ZZP-ers
| 17
Demografische
ontwikkelingen:
krimp, vergrijzing en
migratie
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 18
Prognose bevolkingsgroei per gemeente 2022
| 19
| 20
21
Ruimtelijke
uitsortering via
het roltrap
model:
jongeren gaan
naar de stad
voor hoger
onderwijs
Migratiesaldo naar leeftijd en streek: Leeuwarden wint 15-25!
Waddeneilanden stabiel, NO-Fryslân verliest in alle leeftijden
| 22
| 23
Hoger opgeleiden
concentreren zich
in de stedelijke
gebieden
| 24
Fryslân scoort zeer hoog op leefbaarheid
Waar willen
we wonen? 25
Bron: Bureau Louter,
Waar willen we wonen
2012
Haren nr. 1!
26
Scores Woonfactoren
Ommeland/Stad
Woonomgeving + -
Basisvoorzieningen - +
Plusvoorzieningen - +
Overlast&Veiligheid + -
Smaken verschillen!
Bron: Bureau Louter, Waar willen we wonen 2011
27
Proefschrift Rixt Bijker
(januari 2013): Er zijn ook
veel migranten naar de
minder populaire rurale
gebieden!
Als je maar wel snel naar
de stad kunt, dus goede
verbindingen cruciaal,
inclusief snel internet
28
Bron: Stad en Land, CPB, 2010
Grote forensen
stromen over steeds
langere afstanden
van van vooral
hoger opgeleiden
(Power couples):
ZZP-ers + het
Nieuwe Werken:
geen vaste
werklocatie
cruciaal:
+ Mooi Wonen
+ Broadband ICT
Niet overal is goed
ICT Broadband en
dat is noodzakelijk!
Zie ook RUG rapport
‘Breedband op het platteland’
van Koen Salemink en Dirk
Strijker
(http://www.rug.nl/frw/news/201
2/final_breedband.pdf ) en
Nieuwsuur-uitzending
‘Platteland digitaal achterlijk
gehouden’
(http://nieuwsuur.nl/onderwerp/
528319-platteland-digitaal-
achterlijk-gehouden.html )
| 29
TOERISME: wie moet
wat gaan doen?
| 30
31
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 32
Benchmark onderzoek Toerisme in Fryslân 2012
Toeristenbelasting: tarieven variëren
veel minder dan de opbrengsten!
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 33
Toeristenbelasting: één van de weinige
manieren om van mensen buiten de regio
inkomsten te verwerven.
Wadden Sea World Heritage –
Perspectives for socio-economic development
Analysis of 878 World
Heritage Sites
Source: Rebanks 2010:
World Heritage Status.
Is there opportunity for
economic gain?
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 35
36
37
Seizoensverlenging: economische impuls!
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 38
De hotspotmonitor: wat zijn attractive gebieden?
(www.hotspotmonitor.eu)
S. de Vries, A. Buijs, F. Langers, H. Farjon, A. van Hinsberg, F.J. Sijtsma (2013). Measuring the attractiveness of Dutch landscapes:
identifying national hotspots using Google Maps. Applied Geography. Volume 45, December 2013, Pages 220-229.
F.J. Sijtsma, H. Farjon, S. van Tol, A. van Hinsberg, P. van Kampen and Arjen Buijs (2013). Evaluation of landscape changes -
Enriching the economist's toolbox with the Hotspotindex. In: W. Heijman, & C. M. J. v. d. Heide (Eds.), The Economic Value of
Landscapes. Chapter 8, pp 136-164. London: Routledge.
Hoog gewaarde plaatsen voor toerisme in
wadden gemeenten in 2013
Hoog gewaardeerde gebieden in de Wadden
volgens de hotspotmonitor
Sources:
Sijtsma et al. (2014) WaLTER rapportage
Waar komen de mensen
vandaag die de Wadden
aantrekkelijk vinden?
Afstand speelt een rol,
maar in Duitsland veel
minder dan in
Nederland!
De Wadden hebben nu
al 16 miljoen fans!
42
Toerisme: veel verschillende doelgroepen
Welke doelgroep komt naar de Wadden? En waarvoor?
43
44
Kustscenario’s: ondenemers
45
De sliktoerist versus de zandtoerist
(Geurt Busser, Waddenschilder)
Toerisme
Súd Ie
| 46
Lauwersoog: visserij & toerisme
48
Esonstad
Maar één zwaluw maakt geen zomer! En
er is een regionaal concept nodig inclusief
restaurants, uitgaan, arrangementen etc. etc.
49
Pier bij Holwerd
50
Nordeich
Holwerd aan Zee!
51
Provincie Noord-Holland, 21 juni 2012 52
Duits strandvertier
Statistiek 253
54
De Centrale As
Goed bereikbaarheid is
noodzakelijk, maar niet
voldoende voor
aantrekkend toeristen:
 er moet wel een
reden zijn om er naar
toe te gaan!
55
Vliegen naar de
Duitse
Waddeneilanden:
€ 37 - 450
56
Regional quality of life
Index: we hebben het
prima!
(Bron, PBL, 2014)
Het Waddengebied ligt
centraal in Europa!
| 57
Belangrijkste sociaal-economische
uitdagingen Noord-Fryslân
• Krimp en vergrijzing, leefbaarheid
• Hoge (jeugd) werkloosheid, laag inkomen en opleiding,
veel uitkeringen  Er zijn banen en mensen nodig!
• Relevante gebiedsgebonden sectoren: Landbouw,
Visserij, Energiewinning en Toerisme
 Wadden UNESCO Werelderfgoed
• Footloose sectoren: Zorg, Welzijn, Zakelijke diensten
• TOERISME: Waar liggen de kansen en wie gaat dat
doen?  Ondernemers die samenwerken met elkaar
en met de overheid voor de marketing en faciliteiten?
• En wie gaat dat betalen?  Toeristenbelasting?
Toerisme en de
regionale economie van
Noord-Fryslân
Presentatie voor het mini-symposium ‘Nieuwe koers
voor toeristenbelasting’
Gemeentehuis, Dokkum, 4 maart 2015
Jouke van Dijk
Voorzitter directie Waddenacademie – Portefeuille Economie
Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse, Rijksuniversiteit Groningen
Email: Jouke.van.dijk@waddenacademie.nl
Website: www.waddenacademie.nl
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 60
Benchmark onderzoek Toerisme in Fryslân 2012
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 61
Benchmark onderzoek Toerisme in Fryslân 2012
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 62
12-3-2015Waddenacademie | Leeuwarden 63

More Related Content

More from Pleisureworld1

Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014
Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014
Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014Pleisureworld1
 
Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014
Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014
Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014Pleisureworld1
 
BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014
BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014
BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014Pleisureworld1
 
Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014
Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014
Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014Pleisureworld1
 
Fontys hogescholen - Ted Toussaint - Family Entertainment Center Congres 2014
Fontys hogescholen - Ted Toussaint -  Family Entertainment Center Congres 2014Fontys hogescholen - Ted Toussaint -  Family Entertainment Center Congres 2014
Fontys hogescholen - Ted Toussaint - Family Entertainment Center Congres 2014Pleisureworld1
 
Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014
Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014
Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014Pleisureworld1
 
Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014
Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014
Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014Pleisureworld1
 
Dolfinarium - Sietze Hess
Dolfinarium - Sietze HessDolfinarium - Sietze Hess
Dolfinarium - Sietze HessPleisureworld1
 
Madurodam - Joris van Dijk
Madurodam - Joris van DijkMadurodam - Joris van Dijk
Madurodam - Joris van DijkPleisureworld1
 
Winkel van Sinkel - Maryse Francois
Winkel van Sinkel - Maryse FrancoisWinkel van Sinkel - Maryse Francois
Winkel van Sinkel - Maryse FrancoisPleisureworld1
 
Toerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de Viet
Toerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de VietToerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de Viet
Toerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de VietPleisureworld1
 
2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunch
2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunch2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunch
2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunchPleisureworld1
 
Vrijetijdslunch 25 11-2013.1
Vrijetijdslunch 25 11-2013.1Vrijetijdslunch 25 11-2013.1
Vrijetijdslunch 25 11-2013.1Pleisureworld1
 
Ppt inspi rienc e outdoor pleisure world
Ppt inspi rienc e outdoor pleisure worldPpt inspi rienc e outdoor pleisure world
Ppt inspi rienc e outdoor pleisure worldPleisureworld1
 
Scheg presentatie fec 26 november 2013
Scheg presentatie fec 26 november 2013Scheg presentatie fec 26 november 2013
Scheg presentatie fec 26 november 2013Pleisureworld1
 
Vakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsector
Vakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsectorVakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsector
Vakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsectorPleisureworld1
 
Europeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekering
Europeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekeringEuropeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekering
Europeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekeringPleisureworld1
 
Hekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhuren
Hekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhurenHekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhuren
Hekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhurenPleisureworld1
 
Margareth Bleeker - Receptie van de toekomst
Margareth Bleeker - Receptie van de toekomstMargareth Bleeker - Receptie van de toekomst
Margareth Bleeker - Receptie van de toekomstPleisureworld1
 

More from Pleisureworld1 (20)

Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014
Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014
Rozengaarde - Thony Mul - Zwembad Congres 2014
 
Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014
Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014
Bosbad Hoeven - Peter van Ostaden - Zwembad Congres 2014
 
BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014
BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014
BorgingOnline - Erik Hordijk - Zwembad Congres 2014
 
Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014
Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014
Hof van Eckberge - Maarten Reimes - Family Entertainment Center Congres 2014
 
Fontys hogescholen - Ted Toussaint - Family Entertainment Center Congres 2014
Fontys hogescholen - Ted Toussaint -  Family Entertainment Center Congres 2014Fontys hogescholen - Ted Toussaint -  Family Entertainment Center Congres 2014
Fontys hogescholen - Ted Toussaint - Family Entertainment Center Congres 2014
 
Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014
Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014
Robert Visser - Albron - Nationale Netwerk Lunch 2014
 
Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014
Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014
Peter Voortman - ANNE Theater - Nationale Netwerk Lunch 2014
 
Dolfinarium - Sietze Hess
Dolfinarium - Sietze HessDolfinarium - Sietze Hess
Dolfinarium - Sietze Hess
 
Madurodam - Joris van Dijk
Madurodam - Joris van DijkMadurodam - Joris van Dijk
Madurodam - Joris van Dijk
 
Winkel van Sinkel - Maryse Francois
Winkel van Sinkel - Maryse FrancoisWinkel van Sinkel - Maryse Francois
Winkel van Sinkel - Maryse Francois
 
Toerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de Viet
Toerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de VietToerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de Viet
Toerisme Utrecht - Carlijn Leenders & Jo de Viet
 
2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunch
2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunch2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunch
2013 11-25 definitieve presentatie nationale netwerklunch
 
Vrijetijdslunch 25 11-2013.1
Vrijetijdslunch 25 11-2013.1Vrijetijdslunch 25 11-2013.1
Vrijetijdslunch 25 11-2013.1
 
Nl superfun
Nl superfunNl superfun
Nl superfun
 
Ppt inspi rienc e outdoor pleisure world
Ppt inspi rienc e outdoor pleisure worldPpt inspi rienc e outdoor pleisure world
Ppt inspi rienc e outdoor pleisure world
 
Scheg presentatie fec 26 november 2013
Scheg presentatie fec 26 november 2013Scheg presentatie fec 26 november 2013
Scheg presentatie fec 26 november 2013
 
Vakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsector
Vakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsectorVakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsector
Vakantiepark Heuvelland - Visie op toekomst van de bungalowsector
 
Europeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekering
Europeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekeringEuropeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekering
Europeesche Verzekeringen - Recreatiewoning verzekering
 
Hekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhuren
Hekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhurenHekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhuren
Hekkelman Advocaten - Juridische houdbaarheid langdurig verhuren
 
Margareth Bleeker - Receptie van de toekomst
Margareth Bleeker - Receptie van de toekomstMargareth Bleeker - Receptie van de toekomst
Margareth Bleeker - Receptie van de toekomst
 

Toeristenbelasting dongeradeel jouke van dijk