1. Ile wynagrodzenia zostaje
w naszych kieszeniach?
www.pwc.pl
Przegląd opodatkowania osób fizycznych
w Unii Europejskiej
Warszawa,
27 stycznia 2016
2. PwC
Cel raportu
• W jaki sposób obciążenia PIT i ZUS wpływają na wysokość
wynagrodzenia netto pracowników w poszczególnych krajach
Unii Europejskiej (oraz Norwegii, Islandii i Szwajcarii)?
• Ile zostaje w kieszeniach osób przeciętnie zarabiających i bardziej
zamożnych oraz jak się mają obciążenia singli do rodzin z
dziećmi?
• Jak wypadają kraje z podatkiem liniowym w stosunku do krajów
z tradycyjną skalą podatkową? Jak na tym tle wygląda Polska?
• Nie jest naszym celem porównywanie świadczeń oferowanych
przez poszczególne kraje w zamian za daniny publiczne (np.
infrastrukturalnych, zasiłków socjalnych itp.), a także obciążeń
innych niż PIT i ZUS
2
3. PwC
Wnioski
• Średnio w kieszeniach statystycznego podatnika UE pozostaje ok. ¾
wynagrodzenia brutto
• Kraje, w których podatnikom pozostaje najwięcej (procentowo) wynagrodzenia
netto to Cypr i Malta
• Kraje, w których podatnikom pozostaje najmniej (procentowo) wynagrodzenia
netto to Niemcy i Dania.
• Kraje śródziemnomorskie takie jak Grecja, Hiszpania i Portugalia odnotowały
na przestrzeni kilku ostatnich lat wzrost obciążeń PIT i ZUS, ze względu na
kryzys gospodarczy
• W ostatnich latach korzystnych dla podatników zmian w zakresie PIT dokonały
Szwecja (nowe odliczenia podatkowe) i Wielka Brytania (wzrost kwoty wolnej od
podatku)
• Polska jest nadal średniakiem jeśli chodzi o obciążenia PIT i ZUS na tle
badanych państw, jednakże odnotowaliśmy nieznaczny (ok. 1 pp.) wzrost
obciążeń PIT z uwagi na brak waloryzacji kwoty wolnej od podatku
• Liderami prorodzinnych ulg podatkowych są Francja i Czechy
3
1 2
3 4
4. PwC
Założenia i opis scenariuszy
Dodatkowe założenia
• Całkowity roczny przychód
podatnika = przeciętne roczne
wynagrodzenie w danym kraju
w 2014 r. (wyrażone
w lokalnej walucie danego
kraju, źródło PwC)
• Brak innych dochodów
• Nie uwzględniamy ulg
podatkowych (oprócz ulg
prorodzinnych: ulga na dzieci
i rozliczenie małżeńskie)
• Zastosowane zostały stawki
podatku i ubezpieczeń
społecznych obowiązujące
w 2014 r.
Scenariusz 1
brak rodziny (współmałżonka
i dzieci), podatnik otrzymuje
przeciętne wynagrodzenie
1 Scenariusz 2
podatnik posiada współmałżonka i
dwoje dzieci, otrzymuje przeciętne
wynagrodzenie (współmałżonek nie
zarabia)
2
Scenariusz 3
brak rodziny (współmałżonka
i dzieci), podatnik otrzymuje
pięciokrotność przeciętnego
wynagrodzenia
3 Scenariusz 4
podatnik posiada współmałżonka i
dwoje dzieci, otrzymuje
pięciokrotność przeciętnego
wynagrodzenia (współmałżonek nie
zarabia)
4
4
5. PwC
Wyniki dla poszczególnych scenariuszy –
scenariusz 1
Przeciętnie zarabiający singiel
• Najwyższy dochód netto otrzyma singiel na Cyprze (91%)
• Najniższy wynik odnotowała Belgia (59%) oraz Niemcy (61%)
• W kieszeniach singli z badanych krajów w tym scenariuszu zostaje średnio
73% wynagrodzenia, a w Polsce to średnio 71%
• Zmiany zaobserwowane na przestrzeni kilku ostatnich lat:
- wzrost obciążeń o ok. 10 pp. zanotowała Portugalia (rezultat reform
podejmowanych przez rząd celem spełnienia wymagań nałożonych przez
Komisję Europejską)
- spadek obciążeń w Szwecji o ok. 5 pp. (wprowadzenie nowych odliczeń
podatkowych)
5
1 2
3 4
6. PwC
Scenariusz 1: przeciętnie zarabiający singiel
Wynagrodzenie netto [%]
6
1 2
3 4
Grecja
Islandia
Szwecja
Francja
Holandia
Łotwa
Austria
Szwajcaria
Słowenia
Dania
Irlandia
71% 71% 71% 69% 69% 68% 68% 67% 67% 66% 66% 66%
61%
Czechy
Słowacja
Ø 73
Norwegia
Bułgaria
91%
82%
Estonia
79% 78% 77% 77% 77% 75% 75% 74% 72% 72% 71% 71%
Cypr
Niemcy
Belgia
79% 79%
WielkaBrytania
Hiszpania
79%
Polska
59%
Luksemburg
Finlandia
Rumunia
Włochy
Chorwacja
Malta
Litwa
Portugalia
Węgry
7. PwC
Wyniki dla poszczególnych scenariuszy –
scenariusz 2
Przeciętnie zarabiająca rodzina
• Liderami tego rankingu są Czechy, Cypr, Malta i Słowacja.
• W wielu badanych krajach przeciętnie zarabiającej rodzinie pozostaje
(procentowo) więcej wynagrodzenia w kieszeni po potrąceniu PIT i ZUS niż
singlom (efekt podatkowych ulg prorodzinnych), np.: w Republice Czeskiej
więcej o 17 pp, w Łotwie więcej o 16 pp., w Belgii więcej o 16 pp (niemniej
Belgia jest nadal państwem, w którym obciążenia podatkowe są relatywnie
dość istotne i nawet po zastosowaniu ulg podatkowych średnie netto jest niższe
niż w przypadku braku tych ulg w innych krajach)
• Średnio przeciętnie zarabiającym rodzinom w badanych krajach pozostaje ok.
79% wynagrodzenia brutto, a w Polsce to ok. 78%
• Zmiany zaobserwowane dla przeciętnie zarabiających rodzin na przestrzeni
kilku ostatnich lat:
- wzrost obciążeń odnotowały kraje borykające się z kryzysem, które
wprowadzają wyższe opodatkowanie – np. w Grecji obciążenia wzrosły o 3
pp.
- w Wielkiej Brytanii, niższe obciążenia (o 4 pp.) wynikają z podwyższenia
kwoty wolnej od podatku 7
1 2
3 4
8. PwC
Scenariusz 2: przeciętnie zarabiająca rodzina
Wynagrodzenie netto [%]
8
1 2
3 4
Szwajcaria
69% 68%
Holandia
Ø 79
Austria
Finlandia
71% 69% 69%
Niemcy
Rumunia
71%
Belgia
72%
Grecja
72%
Norwegia
73%
Węgry
74%
Szwecja
75%
Słowenia
Dania
71%
75%
Włochy
77%
Polska
78%
Francja
78%
Bułgaria
78%
WielkaBrytania
79%
Chorwacja
79%
Litwa
80%
Luksemburg
82%
Łotwa
84%
Portugalia
84%
Estonia
85%
Islandia
86%Hiszpania
87%
Irlandia
87%
Słowacja
90%
Malta
90%
Cypr
91%
Czechy
94%
9. PwC
Wyniki dla poszczególnych scenariuszy –
scenariusz 3
Zamożny singiel
• Najgorzej mają zamożni single w Belgii, gdzie ich obciążenia przekraczają
50% wynagrodzenia brutto i w ich kieszeniach pozostaje tylko ok. 44%
wynagrodzenia
• Z kolei w Bułgarii, Estonii i Litwie, wynagrodzenie netto zamożnego
singla wynosi znacznie powyżej 70% wynagrodzenia brutto
• Średnie netto dla zamożnych singli z UE wynosi 60%, a w Polsce wynosi
ono 68% wynagrodzenia brutto
• Zaobserwowane zmiany w ciągu kilku lat: kryzys finansowy spowodował
wzrost obciążeń zamożnych singli w krajach basenu Morza
Śródziemnomorskiego: Grecja – o 7 pp., Portugalia – o 6 pp., Hiszpania – o 3
pp.
9
1 2
3 4
10. PwC
Scenariusz 3: zamożny singiel
10
Wynagrodzenie netto [%]
1 2
3 4
56%
Nowegia
57%
Luksemburg
57%
Austria
58%
Islandia
59%
Szwajcaria
59%
WielkaBrytania
60%
Hiszpania
61%
Węgry
66%
Polska
68%
Łotwa
68%
Słowacja
70%
54%
Portugalia
Szwecja
51%51%
Włochy
Słowenia
Ø 60
51%
Chorwacja
Dania
44%
Belgia
50%
54%
Grecja
Holandia
52%
Irlandia
51% 51%
Finlandia
54%
Niemcy
56%
Francja
Rumunia
70%
Cypr
71%
Czechy
71%
Malta
71%
Litwa
76%
Estonia
76%
Bułgaria
83%
11. PwC
Wyniki dla poszczególnych scenariuszy –
scenariusz 4
Zamożna rodzina
• Liderami tego rankingu są Bułgaria, Estonia i Litwa (powyżej 75%)
• Największą różnicę w wynagrodzeniach zamożnych rodzin w porównaniu
z zamożnym singlem wykazuje Francja (wzrost o 9 pp.) – jest to efekt
prorodzinnych ulg podatkowych
• Średnie netto dla zamożnych rodzin w UE wynosi 63%, a w Polsce wynosi
ono 74% wynagrodzenia brutto
• W Polsce prorodzinne ulgi podatkowe wpływają na spadek obciążeń PIT w
takim samym stopniu dla rodzin o przeciętnym wynagrodzeniu, jak i rodzin
zamożnych (ok. 6 pp.)
11
1 2
3 4
12. PwC
Podsumowanie – (scenariusz 4) zamożna rodzina
12
Wynagrodzenie netto [%]
1 2
3 4
Czechy
71%
75%
Finlandia
Szwecja
Włochy
47%
51%
Dania
51%52% 51%
77% 75%
Estonia
78%
Malta
Litwa
62%
Hiszpania
63%
Francja
Szwajcaria
63%
Luksemburg
61%
65%
59% 57%
Austria
60%
WielkaBrytania
Niemcy
Islandia
60%61%
Portugalia
Ø 63
Polska
Słowacja
74%
Łotwa
Cypr
70%
Rumunia
67%
Węgry
Belgia
52%
71%
Grecja
71%
Norwegia
54%
Holandia
Chorwacja
Słowenia
54%
Irlandia
57% 55%
Bułgaria
83%
13. PwC
Porównanie obciążeń osób o przeciętnym wynagrodzeniu i osób
zamożnych
Zasadniczo, można zaobserwować, że im więcej ktoś zarabia, tym więcej płaci procentowo PIT i
ZUS – mimo, że kwotowo dostaje więcej pieniędzy
13
Największa różnica w (procentowych) obciążeniach PIT i ZUS osób o przeciętnym
wynagrodzeniu w porównaniu od osób zamożnych występuje w Irlandii (występuje tam
największa progresja podatkowa) – ponad 25 pp.
W Polsce różnica ta wynosi 4 pp.
14. PwC
Porównanie obciążeń osób o przeciętnym wynagrodzeniu i osób
zamożnych - dla singli
14
24%
19% 19% 19% 18%
Cyprus
18%
21% 20%
Ireland
Portugal
Sweden
19%
Romania
Bulgaria
Germany
Luxemburg
25%
Norway
Hungary
Slovakia
Lithuania
Austria
Ø 12
CzechRepublic
Finland
Slovenia
UK
Latvia
Croatia
Malta
Denmark
Greece
Netherlands
Italy
France
Switzerland
Poland
Estonia
Iceland
Belgium
Spain
11%
14%
8%
15%
9%
15%15% 15%
6%
15%
16%
8%
5%
0%0%1%
2%
2%
4%
-5%
16%
Różnice – scenariusze 1 i 3
1 2
3 4
15. PwC
Porównanie obciążeń osób o przeciętnym wynagrodzeniu i osób
zamożnych – dla rodzin
15
1 2
3 4
Italy
Austria
Denmark
15%
22%
Germany
13%
19%
4%
Ireland
7%
16%
France
Hungary
18%
31%
Romania
Poland
25%
Latvia
19%
9%
7%7%
-5%
20%
25%
Bulgaria
Lithuania
Malta
24%
Norway
25%
20%
Luxembourg
Switzerland
Estonia
Netherlands
20%
18%
Spain
Croatia
Slovenia
Greece
10%
1%
Finland
Iceland
16%
Ø 16
Slovakia
17%
CzechRepublic
26%
Sweden
Belgium
19%
24%
Portugal
Cyprus
UK
13%
4%
Różnice – scenariusze 2 i 4
16. PwC
Wpływ prorodzinnych ulg podatkowych na obciążenia PIT i ZUS
16
• W przypadku osób o przeciętnym wynagrodzeniu prorodzinne ulgi podatkowe najskuteczniej obniżają
obciążenia podatkowe w Czechach (różnica wynosi 17 pp.)
• W przypadku osób zamożnych najwięcej na podatkowych ulgach prorodzinnych korzystają Francuzi
(różnica 9 pp.)
• W Polsce prorodzinna ulgi podatkowe obniżają obciążenia zarówno osób o przeciętnym wynagrodzeniu,
jak i osób zamożnych o 6 pp.
17. PwC
Wpływ prorodzinnych ulg podatkowych na obciążenia PIT i ZUS –
dla przeciętnie zarabiających
17
Różnice – scenariusze 1 i 2
1 2
3 4
16%
Hungary
8%
12%
7%
Croatia
8%
Denmark
10%
Slovenia
Malta
Spain
Luxemburg
8%
9%
France
Portugal
Ireland
Poland
8%
11%
9%
Estonia
3%
Italy
Slovakia
11%
13%
Iceland
6%6%
8%
Belgium
5%
6%
Germany
Netherlands
Romania
UK
Bulgaria
Greece
Sweden
Norway
CzechRepublic
Latvia
17%
2%
Ø 6
Austria
Lithuania
0% 0%0% 0%0%
1%
Switzerland
0%
3%
0%
1%
Cyprus
Finland
18. PwC
Wpływ prorodzinnych ulg podatkowych na obciążenia PIT i ZUS –
dla zamożnych
18
Różnice – scenariusze 3 i 4
1 2
3 4
1%
France
3%
3%Latvia
CzechRepublic
3%
Germany
Lithuania
Switzerland
4%
Spain
1%
Croatia
Hungary
3%
3%
Slovenia
4%
2%
Luxembourg
0%
2%
Austria
Poland
4%
Portugal
Belgium
Denmark
2%
1%
Slovakia
Estonia
5%
0%
8%
Iceland
Ireland
0%
6%
2%
Malta
0%0%
Sweden
Netherlands
Romania
Ø 2
Italy
Greece
Finland
0% 0%0%0%0%
Cyprus
0%
Bulgaria
Norway
4%
9%
UK
19. PwC
Dane kontaktowe
19
Tomasz Barańczyk
Partner Zarządzający
Dział prawno-podatkowy
PricewaterhouseCoopers Sp. z .o.o.
tomasz.baranczyk@pl.pwc.com
Nr tel.: +48 22 746 4852
Joanna Narkiewicz-Tarłowska
Dyrektor
Dział prawno-podatkowy
PricewaterhouseCoopers Sp. z .o.o.
joanna.narkiewicz-tarlowska@pl.pwc.com
Nr tel.: +48 22 746 4764Grzegorz Ogórek
Menedżer
Dział prawno-podatkowy
PricewaterhouseCoopers Sp. z .o.o.
grzegorz.ogorek@pl.pwc.com
Nr tel.: +48 22 746 4410
22. PwC
Zmiany w innych krajach
22
Obniżenie stawki podatku o 1% (obecnie wynosi 20%); kwota wolna od podatku wzrosła do 1848 EUREstonia
Obniżenie najwyższej stawki podatkowej z 41% do 40%Irlandia
Nałożenie „temporary budget tax” na dochody osób fizycznych osiągane w związku z: bezrobociem,
emeryturą, dochód z ruchomości i nieruchomości
Luksemburg
Obniżenie stawek ZUS: 15,8% (zamiast 20,8%), 20,8% (zamiast 25,8%) oraz 25,8% (zamiast 30,8%)Rumunia
Zmniejszenie stawki podatkowej z 16% do 15% oraz zwiększenie odliczeń na dzieciWęgry
Redukcja stawki podatkowej z 23 do 22%Łotwa
23. PwC
Ulgi prorodzinne zestawienie (1/2)
23
Kraj Wspólne rozliczenia podatku Ulga na dzieci
Austria + +
Belgia + +
Bułgaria - -
Chorwacja - +
Cypr - -
Czechy - +
Dania - -
Estonia + +
Finlandia - +
Francja + +
Niemcy + +
Grecja + -
Węgry - +
Islandia + +
Irlandia + +
Włochy - +
24. PwC
Ulgi prorodzinne zestawienie (2/2)
24
Kraj Wspólne rozliczenia podatku Ulga na dzieci
Łotwa - +
Litwa - +
Luksemburg + -
Malta + +
Holandia - -
Norwegia + +
Polska + +
Portugalia + +
Rumunia - +
Słowacja - +
Słowenia - +
Hiszpania + +
Szwecja - -
Szwajcaria + +
Wielka Brytania - +
26. PwC
Przeciętne wynagrodzenie w badanych krajach
26
10 056
22 875
30 000
35 574
42 093
4 950
6 152
7 992
8 975
9 113
10 544
10 892
11 724
12 454
15 758
16 082
18 484
22 790
24 435
34 335
34 350
34 928
38 454
39 087
42 000
44 504
45 215
47 068
51 700
55 807
65 225
Holandia
Norwegia
Luksemburg
Szwecja
Niemcy
Belgia
Wielka Brytania
Islandia
Irlandia
Finlandia
Włochy
Dania
Francja
Bułgaria
Austria
Polska
Portugalia
Cypr
Ø 27.536
Łotwa
Szwajcaria
Słowacja
Słowenia
Chorwacja
Rumunia
Węgry
Grecja
Czechy
Malta
Estonia
Hiszpania
Litwa
Średnie roczne
wynagrodzenie brutto (EUR)
v2
27. PwC
Podatek liniowy
• Na Słowacji władze zadecydowały o zastąpieniu opodatkowania liniowego skalą progresywną
• W przypadku osób o przeciętnym wynagrodzeniu (scenariusz 1 i 2), obciążenia PIT i ZUS są średnio o 1
pp. niższe w krajach z podatkiem liniowym niż w krajach z podatkiem progresywnym (76% vs. 75%)
• W przypadku osób zamożnych (scenariusz 3 i 4), obciążenia PIT i ZUS są średnio o 15 pp. niższe w
krajach z podatkiem liniowym niż w krajach z podatkiem progresywnym (74% vs. 59%)
27
• Obecnie podatek liniowy obowiązuje w sześciu krajach UE: w Estonii (stawka
20%), Łotwie (stawka 23%), Litwie (stawka 15%), Rumunii (stawka 16%), Bułgarii
(stawka 10%) i na Węgrzech (stawka 15%). Formalnie stawka liniowa obowiązuje
również w Czechach, lecz konstrukcja oparta na podatku solidarnościowym
wywołuje efekt progresji podatkowej
28. PwC
Składki pracodawcy na ubezpieczenia społeczne
• Składki pracodawcy na ubezpieczenia społeczne stanowią ważny składnik kosztów
zatrudnienia
• Francja rysuje się jako najbardziej kosztowna jurysdykcja z punktu widzenia
wyłącznie kosztów składek, tj. bez uwzględnienia wartości świadczeń
otrzymywanych w zamian
• W niektórych przypadkach składki są niższe przy wyższych poziomach dochodów
(scenariusze 3 i 4). Odzwierciedla to fakt, że w niektórych krajach członkowskich
istnieje ograniczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne
• Dania ma najniższe w Europie składki pracodawcy (ok. 2%), ale kompensowane
jest to wysokim podatkiem pracownika
28