3. Agrikultura
Ang agrikultura ay isang agham at
sining na may kinalaman sa pagpaparami
ng mga hayop at mga tanim o halaman.
Ito ay may kaugnayan sa lahat ng gawain
na sangkot ang mga hayop at halaman.
4. Mga Gawain sa Sektor ng Agrikultura
Sektor ng Agrikultura
MGA GAWAIN
5. Tanong
• Alin sa mga gawain ng agrikultura ang may
pinakamalaking ambag sa ating ekonomiya?
Bakit?
6. Pagsasaka
• Ang pagsasaka ay isang gawain na nakatuon
sa pagtatanim ng iba’t-ibang uri ng halaman at
pananim. Ang pangunahing pagkain sa ating
bansa tulad ng bigas ay nagmumula sa
gawaing ito.
7. KAHALAGAHAN ng AGRIKULTURA
• Pinagmumulan ng mga hilaw na materyal.
– Ang sektor na ito ay nagsisilbing tagasuplay ng
mga hilaw na materyal na kailangan ng industriya.
Mahalaga ang mga materyal na ito upang
maisakatuparan ng sektor ng industriya ang
kanyang mga gampanin.
8. Ugnayan ng Agrikultura
at Industriya
Mga Hilaw na Materyal
Agrikultura
Industriya
Mga Yaring Produkto
9. KAHALAGAHAN ng AGRIKULTURA
• Tagabili ng mga produkto ng industriya.
– Kapag ang industriya ay nasuplayan ng mga hilaw
na materyal, ito ang ginagamit nila sa paglikha ng
mga yaring produkto na siyang bibilhin ng
agrikultura. Anumang kitain ng agrikultura sa
pagtutustos ng hilaw na materyal ay ipinambibili
nila ng mga yaring produkto ng industriya.
10. Kahalagahan ng Agrikultura
• Nagkakaloob ng hanapbuhay
– Maraming mamamayan ang nagkakaroon ng
hanapbuhay sa tulong ng mga gawain ng
agrikultura.
11. Kahalagahan ng Agrikultura
• Pinanggagalingan ng Dolyar
– Ang mga produktong agrikultural ay ginagamit na
panluwas na produkto. Maraming dolyar ang
papasok na magagamit naman na pambili ng
materyales at makinarya na kailangan ng bansa.
12. Mga Suliraning Kinakaharap ng
Sektor ng Agrikultura
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kakulangan ng sapat na imprastuktura at
Puhunan
Pagdagsa ng Dayuhang Produkto
Mababang Presyo ng Produktong Agrikultura
Kakulangan sa Makabagong Kagamitan at
Teknolohiya
Implementasyon ng Tunay na Reporma sa Lupa
Paglaganap ng Sakit at Peste
13. Mga Solusyon sa mga Suliranin ng
Agrikultura
1.
2.
3.
4.
5.
Tunay na pagpapatupad ng reporma sa lupa
Pagtatakda ng tamang presyo sa mga
produktong agrikultura
Pagbibigay ng subsidy sa maliit na
mangsasaka
Pagpapatayo ng imbakan , irigasyon, tulay,
at kalsada
Pagbibigay ng solusyon sa suliranin ng
agrikultura
14. Mga Solusyon sa mga Suliranin ng
Agrikultura
6. Pagbibigay ng impormasyon at
pagtuturo sa mga magsasaka ukol sa
paggamit ng makabagong teknolohiya
7. Pagtatag ng kooperatiba at bangko rural
8. Paghihigpit sa mga dayuhang
produktong agrikultural na pumasok sa
bansa.
18. Mga Batas ukol sa Reporma sa Lupa
1. 1902 Land Registration Act
Torrens Title
2. 1902 Public Land Act
3. Batas Republika Blg. 1160
Pangulong Ramon Magsaysay
National Resettlement and Rehabilitation
Administration (NARRA)
4. Batas Republika Blg. 1190
19. 5. Agricultural Land Reform Code
Pangulong Diosdado Macapagal
Agosto 8, 1963
6. Atas ng Pangulo Blg. 2 at 27
Pangulong Ferdinand Marcos
7. Batas Republika Blg. 6657
Hunyo 10, 1988
Pangulong Corazon Aquino
Comprehensive Agrarian Reform Law
(CARL)
Comprehensive Agrarian Reform Program
(CARP)
20. Lupain na hindi sakop ng CARP
Paaralan
Sementeryo
Simbahan
Hospital
Watershed
Parke
Mga gubat at reforestation
Mga palaisdaan
Templo
24. • 2.Kahalagahan ng Industriya
A.Tagaproseso ng mga hilaw na
A.Tagaproseso ng mga hilaw na
materyal
materyal
B.Nag susulay ng mga yaring produkto
B.Nag susulay ng mga yaring produkto
at kagamitan ng agrikultura
at kagamitan ng agrikultura
C.Pinanggagalingan ng dolyar
C.Pinanggagalingan ng dolyar
D.Nagkakaloob ng hanapbuhay at
D.Nagkakaloob ng hanapbuhay at
kabuhayan
kabuhayan
25.
26. 1.Kakulangan ng sapat na puhunan
2.Kawalan ng suporta at proteksyon
ng pamahalaan
3.Hindi angkop ang proyekto ng
pamahalaan
4.Kompetisyon sa mga dayuhang
kumpanya
28. Mga hakbang na Maaring gawin sa
ikakalulutas ng Mga suliranin ng
industriya
1. Paglinang ng mga yaman ng bansa na kailangan ng industriya
2. Paglilimita ng pagluluwas ng mga produkto ng agrikultura na kailangangkailangan ng industriya
3. Pagbuwag sa programang import liberalization ng pamahalaan
4. Pagsasagawa ng mga proyekto na makaktulong at kapaki-pakinabang sa mga
pangangailangan ng industriya
5. Pagtatakda ng patakaran na nagbibigay proteksyon sa maliliit na industriya o
pagpapatupad ng proteksyonismo sa lokal na industriyal
6. Pagbibigay-prayoridad sa mga pangangailangan ng industriya
7. Pagkakaloob ng utang sa mga negosyanteng pilipino para sa pamumuhunan
8. Politikal will ng gobyerno na tulungan at suportahan ang sektor ng industriya
9. Paghihikayat sa mga dayuhan g kumpanya na hindi kakumpetensya ng mga lokal
na kumpanya
10. Pagbibibgay ng insentibo sa maliliit na industriya
29. SEKTOR NG INDUSRIYA
Tagabili ng
produktong indusriya
Tagaproseso ng hilaw na
materyal
Pinanggagalingan ng
dolyar
Nagsusulay ng yaring
produkto
SERBISYO
SERBISYO
PAGMIMINA
PAGMIMINA
KONSTRUKSYON
KONSTRUKSYON
PAGMAMANUPAKTUR
PAGMAMANUPAKTUR
Nagkakaloob ng
hanapbuhay
30. White elepant projects
Import dependent
Kulang sa puhunan
Kompetisyon sa dayuhan
kompanya
Kulang sa suporta ng
pamahalaan
Paglinang sa yaman ng
bansa
Political will ng pamahalaan
Pagbuwag sa import
liberalization program
Proteksyonismo sa
indusriya
Pagbibigay ng insentibo sa
maliliit na industriya
35. Ang Korporasyong Multinasyunal ay mga
korporasyong may sangay sa iba't ibang
bansa at pinamamahalaan ng punong
tanngapan sa inang bansa na may lubos na
kapangyarihan sa lahat ng kayamanan at
ari-arian sa mga sangay nito sa buong
daigdig
36. Tatlong istruktura ng MNC
• Ang operasyon at produksyon ng mga input ng
mga kalakal ay ginagawa sa iba’t ibang mga
bansa.
• Ang operasyon at produksyon ng kalakal ay
ginagawa sa iisang bansa lamang ngunit
ipinamamahagi sa iba-ibang mga bansa.
• Ang operasyon at produksyon ng iba-ibang
kalakal ay ginagawa sa iba’t ibang mga bansa.
37.
38. Google
Hitachi, Ltd.
Honda
HSBC
Intel Corporation
Isuzu
Johnson & Johnson
Lexmark
LG
McDonalds
Maggi
Microsoft
Nestle
Nike, Inc.
Nintendo
The Walt Disney Company
Toshiba
Nissan
Toyota
Pepsi Co
Unilever
Volkswagen Pfizer
Philips
Xerox
Procter & Gamble
Yahoo!
Redbull
Yakult
Reebok
Samsung
Shell
Siemens
Sony
The GAP
41. K
O
R
P
O
R
A
S
Y
O
N
Ang nasyonalisasyon ay pamamahala
ng pamahalan sa mga negosyo,
industriya, at korporasyon na
lumilikha ng mga produkto at
serbisyo na kailangang-kailangan ng
mga mamamayan.
GOBYERNO
Ang korporasyon ay isang
organisasyon na pag-aari ng
maraming tao na itinatag nang
naaayon sa batas.
N
A
S
Y
O
N
A
L
I
S
A
S
Y
O
N
42. isang organisayon sa
pamahalaan sa mga
negosyo, industriya, at
korporasyon na
lumilikha ng mga
produkto at serbisyo na
kailangang-kailangan ng
mga mamamayan
GOBYERNO
GOCCs
K
O
R
P
O
R
A
S
Y
O
N
PRIBADO
Ang paglilipat ng
pamamahala ng mga
Pampublikong
Korporasyon sa
Pribadong Sektor .
44. Pagsasapribado
ng Korporasyon
-Ang pagsasapribado ay
paglilipat ng pamamahala ng
mga korporasyon na hawak ng
pamahalaan sa pribadong
sektor..
- Ito’y pinasimulaan ng
pamahalaan ni dating
Pangulong Corazon Aquino
-Ang pagsasapribado ay
45. Divestiture
-pagbili ng mga negosyo na
may komersyong potensyal
sa pribadong sektor.
Contracting
- ang paglagda ng kontrata ng
pamahalaan na
ipinagkakaloob sa pribadong
kompanya ang pamamahala
46. Voucher
-ang paggamit ng garantiya, ang
pamahalaan ay magbibigay at
magiisyu ng mga katibayan na
magagamit ng mga konsyumer
sa pagbili ng mga produkto at
serbisyo ng mga pribadog
Ang tatlong paraan na
kompanya.
nabanggit ay kailangan upang
ang layunin ng
47. - Paano nakaaapekto ang pagsasapribado at
nasyunalisasyon ng ilang korporasyon sa
lipunan?
48. - Paano naging epektibo ang pribadong
sektor sa pagbibigay-serbisyo sa mga tao?
50. - Bumuo ng sariling saloobin tungkol sa
mga benepisyong dulot ng pagsasapribado
51. Takdang Aralin
- Bumuo ng sariling saloobin tungkol sa
mga benepisyong dulot ng pagsasapribado
- Magsaliksik ng karagdagang datos tungkol
sa paksa na magpapaunlad sa aralin
- Paghandaan ang Aralin 31 Sektor ng
Paglilingkod
57. UNYON (UNION)
Isang organisasyon na tumatangkilik at
nagbibigay ng proteksyon sa mga manggagawa.
Ito ang nakikipaglaban sa mga karapatan ng
mga manggagawa at nagsisilbing
tagapamagitan sa pagitan ng pangasiwaan at
manggagawa.
58. UNYON NG MGA MANGGAGAWA
LABOR
UNION
COMPAN
Y UNION
URI NG
UNION
INDUTRIAL
UNION
TRADE
UNION/CRAFT
60. Manggagawa
Unyon
Ito ang nakikipaglaban sa
mga karapatan ng mga
manggagawa at nagsisilbing
tagapamagitan sa pagitan ng
pangasiwaan at
manggagawa.
Pangasiwaan
61. Mga Layunin ng Unyon
Tamang Oras
ng Paggawa at
Malinis na
Pasilidad
Pagkalooban ng
Suporta ang
mga Kasapi
Makatarungang
Sahod at Ibang
Benepisyo
62. Mga Batas na Nagbibigay Proteksyon at Nangangalaga
sa mga Karapatan ng Manggagawa
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73. Mga Batas na Nagbibigay Proteksyon at Nangangalaga
sa mga Karapatan ng Manggagawa
74. A. Paternity Leave
B. Maternity Leave
C. Batas Republika Blg. 7610
D. Termination Leave
E. Workmen’s Compensation
F. Pag-eempleyo ng mga Babae at
Bata
75.
76. UNYON (UNION)
Isang organisasyon na tumatangkilik at
nagbibigay ng proteksyon sa mga manggagawa.
Ito ang nakikipaglaban sa mga karapatan ng
mga manggagawa at nagsisilbing
tagapamagitan sa pagitan ng pangasiwaan at
manggagawa.
77. Manggagawa
Unyon
Ito ang nakikipaglaban sa
mga karapatan ng mga
manggagawa at nagsisilbing
tagapamagitan sa pagitan ng
pangasiwaan at
manggagawa.
Pangasiwaan
78. Mga Layunin ng Unyon
Tamang Oras
ng Paggawa at
Malinis na
Pasilidad
Pagkalooban ng
Suporta ang
mga Kasapi
Makatarungang
Sahod at Ibang
Benepisyo
80. MGA URI NG PAGGAWA
Manggagawang Pisikal
Manggagawang Mental
81. MANGGAGAWANG PISIKAL
Ang Blue Collar Job na tumutukoy sa gawain ng mga
manggagawang mas higit na ginagamit ang kanilang
lakas pisikal at inerhiya sa paglikha ng produkto at
serbisyo.
MANGGAGAWANG MENTAL
Ang gawain ng manggagawa na mas ginagamit ang
mental na kapasidad at kaisipan ay nabibilang sa White
Collar Job.
Job
82. Blue Collar Job:
• Ang mga welders, drivers, plumbers, janitors at iba pa
ay ilan sa halimbawa ng mga manggagawa ng blue
collar job.
White Collar Job:
• Samantalang ang superbisor, manedyer, doktor, nars,
guro at iba pang propesyonal ay kabilang sa white
collar job.
83. Bakit maraming manggagawa ang
naaabuso at naaapi kahit mayroon
ng batas na itinakda para sa
kanilang proteksyon?
Paano masasabi na
nagtatagumpay ang unyon sa
pagtatamo ng mga layunin nito?
86. Ang Manggagawang Pilipino
Sila ay tanyag sa buong mundo
Dahil sa taglay na talino sa
pagtatrabaho
Tawag sa kanila ay
manggagawang Pinoy na
ngayo’y nananaghoy
Bunga ng trato sa kanila’y
iniuukol
Mababang sahod sa kanila’y
ipinagkakaloob
Kaya UNYON at GOBYERNO ay
dapat kumilos
87. Kahalagahan sa paggawa:
• Nalilinang ang mga hilaw na materyales.
• Napoproseso ang mga hilaw na materyales ng
agrikultura.
• Nalilinang ang mga likas na yaman.
• Napapaandar at nagagamit ang mga
makinarya at teknolohiya.
• Nalilikha ang mga praduktong kailangan ng
bansa.
88. • Isa sa mahalagang salik ng produksiyon ay
ang PAGGAWA (labor). Lubos na
napakikinabangan ang ibang salik ng
produksiyon sa tulong ng paggawa. Ang
mga gawaing pang-ekonomiya ay
naisasakatuparan dahil sa lubos na
paggamit ng mga manggagawa ng
kanilang lakas at kakayahan upang
makalikha ng mga produkto at serbisyo.
89.
90. SAHOD O SWELDO?
• Makatarungan bang humingi ng dagdag na
sahod ang mga manggagawa?
92. ALITAN SA PAGGAWA
Mga Paraan ng Maggagawa Mga Paraan ng Pangasiwaan
•
•
•
•
•
Boykot
Piket
Welga
Sabotahe
Closed Shop
•
•
•
•
•
•
•
Blacklist
Yellow Dog Contract
Pagtanggap ng Scab
Espiya
Open Shop
Lockout
Injuction
93. Boykot
• Ang mga konsyumer ay pinakikiusapan ng
mga manggagawa na huwag bilhin ang
mga produkto ng kanilang kompanya.
Piket
• Ay isang paraan ng paghihikayat sa mga
ibang manggagawa na lumahok sa welga at
sa mga konsyumer para huwag tangkilikin
ang naturang kumpanya.
94. Welga
• Ay maraming anyo tulad ng sitdown strike,
hunger strike, general strike, at sympathy
strike. Isinasagawa ito sa iba’t-ibang paraan
ngunit may iisang hangarin na nais matamo,
ang maiparating sa kinauukulan ang kanilang
mga karaingan.
Sabotahe
• Ay isang lihim na paraan na ginagawa ng
mga manggagawa na nakaaapekto sa
produksyon at kompanya.
Closed Shop
• Isang paraan ito ng mga
manggagawa para gawing pabor
sa unyon ang pinangasiwaan.
95. Blacklist
• Ito ang listahan ng mga
manggagawa na lumahok sa welga.
Yellow Dog Contract
• Ito ay isang kontrata na pinapapirmahan
sa mga manggagawa bago tanggapin sa
trabaho
Pagtanggap ng Scab
• Kapag nagsisimula nang magpiket
ang mga welgista, ang kompanya ay
tumatanggap ng mga manggagawang
hindi kasapi ng unyon.
96. Espiya
• Ito ang mga tao na
nagmamanman sa kilos at galaw
ng mga manggagawang kasapi ng
unyon.
Open Shop
• Pagtanggap ng mga
manggagawa na hindi kasapi ng
unyon upang hindi maantala
ang produksiyon kahit na
magsagawa ng welga ang mga
kasapi ng unyon.
97. Lockout
• Kapag ang welga ay nagaganap
na, ang pangasiwaan ay
isinasara ang kompanya upang
puwersahin ang mga
manggagawa na itigil na ang
pagwewelga.
Injunction
Ito ay utos mula sa hukuman na
nagsasabing ang isinasagawang
welga ay labag sa batas
98. Mga Paraan ng
Manggagawa:
- Boykot
- Piket
- Welga
- Sabotahe
- Closed Shop
Alitan sa Paggawa
Mga Paraan ng
Pangasiwaan:
- Blacklist
- Yellow Dog Contact
- Pagtanggap ng Scab
- Espiya
- Open Shop
- Lockout
- Injunction
102. Pagsasanay/Paglalapat Paghusayan C
1.
2.
3.
4.
5.
Closed Shop
Arbiter
Pangasiwaan
Strike
Pagmamanman sa kilos at galaw ng mga
manggagawa
6. Mediator
7. Scab
8. Mediation
9. Department of Labor and Employment
10. Listahan ng mga manggagawa na lumahok sa welga
103. Paghusayan D
Upang matiyak na hindi inaabuso at inaapi
ang mga manggagawa at kung maipatutupad
nang maayos ang batas
Dapat laging nag-uugnayan at nag-uusap ang
dalawang panig upang mapag-usapan ang
makabubuti sa bawat isa
104. Baguhin
Kung ako ay isang manggagawa, pananagutan ko
ang paglikha ng mga kalidad na produkto at
serbisyo para sa mga konsyumer .
Bilang kasapi ng pangasiwaan, may pananagutan
ako sa aking mga manggagawa. Dapat kong
ipagkaloob ang mga bagay na makatutulong at
makabubuti sa aking mga manggagawa.
105. Paghandaan
Pagkokompyut ng Real Wage ng mga
Manggagawa
Ano ang Underground Economy?
Paano nakatutulong ang Underground
Economy sa bansa?
Ano-ano ang kabutihan at di-kabutihan ng
Underground economy?
IKIT ME?
108. TEORYA TUNGKOL SA SAHOD
Marginal Productivity Theory
Wage Found Theory
Subsistence Theory
109. Kaibahan ng Nominal Wage at
Real Wage
NOMINAL WAGE
~ ay tinatawag din na money wage. Ito ay
tumutukoy sa halaga ng tinanggap na
kabayaran.
REAL WAGE
~ ay tumutukoy sa halaga ng produkto at
serbisyo na mabibili mula sa kitang tinanggap.
110. Sa pagkukwenta ng real wage ay maaring gamitin ang
pormulang ito:
Real Wage=
Nominal Wage
CPI
X
100
115. Sa isang ekonomiya ay may mga
manggagawa na hindi gaanong nabibigyan
ng pansin ang kahalagahan sapagkat sila ay
kabliang sa impormal sektor.
IMPORMAL NA SEKTOR
???
UNDERGROUND ECONOMY
Legal
Ilegal
- Ito ay tumutukoy sa mga transaksiyong pang
ekonomiya, mga uri ng hanapbuhay at mga tao na
kumikita ngunit hindi nakukuwenta at hindi nakatala
sa pamahalaan. Dahilan kaya hindi sila nagbabayad ng
buwis
117. May iba’t ibang hanapbuhay at negosyo ang kabilang sa sektor na ito.
Sari-sari store, karinderya newspaper vendor, fish ball vendor,
cigarette vendor, side car/tricycle boy, barberya, beauty parlor,
talipapa, balut vendor, manghihilot, tubero, jeepney driver, kargador,
at marami pang uri nito ang kumakatawan sa impormal na sektor.
Kabilang sa impormal na sektor ang Underground Economy. Ang
Underground economy ay tumutukoy sa sa mga transaksiyong pang
ekonomiya, mga uri ng hanapbuhay at mga tao na kumikita ngunit
hindi nakukuwenta at hinfi nakatala at sa pamahalaan. Ang Ganitong
uri ng negosyo at hanapbuhay ng mga tao, legal o ilegal man ay hindi
nagbabayad ng buwis. Ang drug trafficking, Kidnapping, smuggling,
illegal gambling, at prostitusyon ay ilan sa mga ilegal na gawain na
pinagkakakitaan ng malaki ng mga taong kasangkot dito.
118. Ang pagpapalitan ng produkto at serbisyo ay nagaganap.
Ang produksiyon ay patuloy na isinagawa bunga ng patuloy
na pagkonsumo ng tao. Ang underground economy ay
sumasakop sa 43% ng ating Gross National Product kung
gagamitin ang Paraan sa pasukat ng may hanapbuhay sa
poermal na sektor. Maraming manggagawa ang nagkaroon
ng pagkakataon na magkahanapbuhay at kumita sa tulong
ng mga gawain na kabilang sa Underground economy.
119. Ang pagpasok sa impormal na sektor ay isang oportunidad sa isang
mahirap na pamilya na magkaroon ng hanapbuhay at dagdag na kita.
Sa ganoong sitwasyon ay nagtutugunan ng mga mahihirap na tao ang
kanilang pangangailangan. Nakatutulong rin ang mga produktong
isinu-supply ng mga nasa impormal na sektor na mas mura ang halaga
sa mga konsyumer na gipit sa pera. Kaya patuloy na tinatangkilik ito
ng mga konsyumer dahil nakabibili sila ng murang kasiyahan.
Sumisigla ang pamilihan sapagkat maraming manggawa at nagtitinda
ng mga lokal na perodukto. Sa maikling salita, giging mabili ang lokal
na produkto dahitl ito ang pangkaraniwang ipinagbibili at isinu-supply
ng mga manggagawang naghanapbuhay sa Underground economy.
Ngunit sa kasalukuyan, dahil sa [agdagasa ng murang produkto mula
sa ibang bansa, nagkaroon ng kakompetensiya ang lokal na produkto.
120. Mababang kalidad/pamantayan ng produkto at serbisyo dahl namo-monitor
at natsetsek ng pamahalaan ang operasyon nito.
1.
2.
Hindi nakaaambag sa pondo ng pamahalaan. Ang mga negosyo sa sektor na
ito ay di-nakatala kaya di-nagbabayad ng buwis.
3.
4.
5.
Maaaring Mapanganib sa kalusugan ng mga taong makabibili ng peodukto
dahil hindi dumadaan sa padsusuri ng mga awtoridad.
Nagpapalaganap ng mga ilegal na gawain dahil mas malaki and kinikita.
Nagiging dahilan ng pagkakaroon ng monopolyo sa isang produkto o serbisyo
dahil sa murang halaga ng produkto na isinu-supply.
6.
7.
Nagkakaroon ng kaguluhan bunga ng ilagal na gawain ng tao.
Nagiging daan upang lumaganap ang korupsiyon dahil sa panunuhol ng mga
taong kasangkot sa ilegal na gawain at kahit na iyong nagtitinda sa mga
kalsada na hinuhuli ng awtoridad.