Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku

Rynek urządzeń
grzewczych
w 2018
Raport SPIUG
Rynek urządzeń
grzewczych w Polsce
roku
Stowarzyszenie Producentów
i Importerów Urządzeń
Grzewczych
Warszawa,
Polsce
Stowarzyszenie Producentów
i Importerów Urządzeń
Grzewczych
Warszawa, kwiecień 2019

Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku
Spis treści
1 Wstęp ............................................................................................................................ 1
2 Ogólna sytuacja na rynku w 2018 roku .......................................................... 3
2.1 Ogólna sytuacja gospodarcza w Polsce 2018 z czynnikami mającymi wpływ na
rozwój rynku instalacyjno-grzewczego....................................................................... 4
2.2 Budownictwo mieszkaniowe....................................................................................... 5
3 Rozwój rynku w wybranych grupach produktowych
w Polsce w 2018 roku........................................................................................... 13
3.1 Gazowe kotły wiszące .............................................................................................. 16
3.1.1 Gazowe kotły wiszące konwencjonalne .................................................................. 18
3.1.2 Gazowe kotły wiszące kondensacyjne.................................................................... 19
3.2 Kotły stojące (gazowe i olejowe) .............................................................................. 20
3.2.1 Gazowe kotły stojące............................................................................................ 21
3.2.2 Olejowe kotły stojące............................................................................................ 24
3.3 Kotły na paliwa stałe................................................................................................. 28
3.4 Pompy ciepła ............................................................................................................ 32
3.5 Ogrzewanie elektryczne ........................................................................................... 34
3.6 Kolektory słoneczne ................................................................................................. 37
3.7 Grzejniki i inne elementy instalacyjne ...................................................................... 40
4 Podsumowanie prognozy dla rozwoju rynku instalacyjno-
grzewczego na przyszłość................................................................................. 43

1 Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku
1 Wstęp
Poniższy raport jest drugim z kolei dorocznym raportem branżowym dotyczący tematu roz-
woju rynku urządzeń grzewczych.
Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych jest organizacją branżo-
wą, skupiającą producentów szerokiej gamy urządzeń grzewczych takich jak kotły gazowe,
kotły olejowe, kotły na paliwa stałe, kotły elektryczne, kolektory słoneczne czy pompy ciepła
oraz od 2018 roku także grupę producentów elementów instalacji grzewczych takich jak
ogrzewanie powierzchniowe oraz grzejniki. SPIUG współpracuje także z producentami,
którzy rozwijają innowacyjne źródła ciepła, ale nie są formalnymi członkami organizacji.
Członkami SPIUG są takie marki jak: ACV, Ariston, Baxi, Beretta, Buderus, DeDietrich, De-
fro, Ferroli, Fondital, Galmet, Hewalex,Junkers, Bosch, Immergas, Kospel, Sanier Duval,
Secespol, Sofath, Stiebel Eltron, Termet, Thermagen, Unical, Vaillant, Viega, Viessmann,
Weishaupt,Wolf, a od 2018 roku także Purmo Rettig, Uponor, Herz, Comap, Tece i Aberon.
Rynek indywidualnych urządzeń grzewczych w Polsce należy do grupy jednych z większych
rynków w tej branży w Europie, a posiadający w dalszym ciągu po dynamicznym rozwoju w
2017 i 2018 roku duże możliwości rozwoju. Ze względu na istniejąca już infrastrukturę i du-
że wsparcie rządu dla ciepła systemowego, duży procent budynków na terenie miast,
szczególnie budynków wielorodzinnych jest podłączonych do sieci ciepłowniczych lub ma
takie możliwości ze względu na istniejącą już w najbliższym otoczeniu infrastrukturę oraz
liczne propozycje wsparcia na poziomie rządowym i lokalnym. To wszystko wpływa na sytu-
ację na rynku instalacyjno-grzewczym w Polsce i na jego rozwój.
Ze względu na specyfikę rynku indywidualnych urządzeń grzewczych jak też możliwości
dostępnych wiarygodnych danych wyjściowych, raport zawiera informacje na temat rozwoju
rynku urządzeń grzewczych o mniejszej mocy, głównie poniżej 50 kW, ale z uwzględnie-
niem także nieco większych mocy do 200 kW urządzeń grzewczych objętych statystyka w
ramach opracowania. Raport oparty jest na analizach własnych SPIUG w zakresie urządzeń
grzewczych, a w części dotyczącej otoczenia rynku instalacyjno – grzewczego opiera się na
analizach dostępnych w GUS oraz informacji zebranych bezpośrednio z rynku od instalato-
rów, producentów i dystrybutorów. Podobnie jak w poprzedniej edycji, raport, z konieczno-
ści wynikającej z braku wiarygodnych szacunków dotyczących wielkości rynku i rozwoju

Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku 2
niektórych grup produktowych należących do urządzeń grzewczych, jak np. grzejniki olejo-
we, pomija opis sytuacji rynkowej w tych grupach lub przedstawia analizę na poziomie ogól-
nym.

2 Ogólna sytuacja na rynku w 2018 roku
W 2018 roku miała miejsce kontynuacja zjawisk rynkowych i gospodarczych z 2017 roku,
które miały pozytywny wpływ na rozwój rynku instalacyjno-grzewczego w 2018 roku. Ko-
niunktura sprzyjająca inwestycjom mającym na celu poprawę jakości powietrza na poziomie
lokalnym i nastroje w branży były odzwierciedleniem wzrostów sprzedaży, która nastąpiła w
branży od drugiego kwartału 2017 roku. Wzrost konsumpcji, a także możliwość wykorzysta-
nia funduszy unijnych pochodzących z Regionalnych Programów Operacyjnych, z pewno-
ścią miały wpływ na sytuacje w branży instalacyjno-grzewczej w 2018 roku.
Sytuacja w branży instalacyjno-grzewczej w 2018 roku była kontynuacją trendu z 2017 roku,
kiedy odnotowano znaczne wzrosty sprzedaży w większości grup produktowych w branży.
Może te wzrosty nie były już nie tak drastyczne jak rok wcześniej, ale pozytywny trend w
większości grup produktowych został utrzymany. Według zebranych na rynku opinii, wynik
mógłby być jeszcze lepszy, gdyby nie dające się we znaki problemy z zatrudnieniem – brak
fachowców w wykonawstwie oraz znaczne podwyżki niektórych materiałów budowlanych.
Także część firm działających w branży instalacyjno-grzewczej i mających swoje zakłady
produkcyjne w Polsce, zaczęły sygnalizować problem braku rąk do pracy który jest przyczy-
ną ograniczenia możliwości zwiększenia produkcji urządzeń i instalacji. W 2018 roku w dal-
szym ciągu umacniał się rynek wymian starych urządzeń grzewczych na nowe. Jest to re-
zultat wykorzystywanych od 2017 roku lokalnych programów walki z niską emisją – tzw,
programów parasolowych opartych na Regionalnych Programach Operacyjnych, realizowa-
nych głównie na poziomie gminnym które są oparte na funduszach UE, które w obecnej
perspektywie w ok. 75% zostało pozostawione w gestii samorządów lokalnych. Także
wprowadzenie we wrześniu rządowego programu priorytetowego „Czyste Powietrze” mają-
cego na celu ograniczenia niskiej emisji, zaczęły motywować inwestorów do modernizacji
posiadanych instalacji grzewczych. Warto odnotować, że w niektórych jednostkach samo-
rządowych wraz z wprowadzaniem przez NFOŚiGW programu „Czyste Powietrze” pojawiły
się pomysły przesunięcia środków pochodzących RPO wykorzystywanych do dofinansowy-
wania wymiany klasycznych urządzeń grzewczych, na działania, których ten program nie
obejmuje, lub obejmuje w marginalnym stopniu. Jednak, jak pokazała praktyka z końca
2018 roku i pierwszego kwartału 2019 roku, samorządy powinny się z tym jeszcze wstrzy-
mać, do czasu nowelizacji zasad programu priorytetowego „Czyste Powietrze”, które jak
pokazało funkcjonowanie tego programu do końca 2018 roku, powinny być zmienione i
uzupełnione kilku punktach, aby w najbardziej efektywny sposób wykorzystać przeznaczone
na wsparcie fundusze w celu osiągnięcia efektu końcowego jakim jest ograniczenie niskiej
emisji i poprawa jakości powietrza w Polsce. Burza medialna na temat konieczności ograni-
czania niskiej emisji dała także widoczny wzrost świadomości społeczeństwa co do zagro-
żeń z tego tytułu co oczywiście cieszy, chociaż w dalszym ciągu jest jeszcze dużo do zro-
bienia w tym obszarze.

2.1 Ogólna sytuacja gospodarcza w Polsce w 2018 oraz czynniki
mające wpływ na rozwój rynku instalacyjno-grzewczego
W styczniu 2019 roku GUS roku opublikował dane statystyczne. Według prezentowanych
przez GUS szacunków, w 2018 roku trwała w dalszym ciągu dobra hossa, jeżeli chodzi o
ogólne wyniki gospodarcze w kraju. Według danych podanych przez GUS, dynamika pro-
dukcji przemysłowej w 2018 roku była wyższa o 5,8% w porównaniu do 2017 roku, W przy-
padku budownictwa, w 2018 roku odnotowano wzrost rzędu 17,9%, co jest zasługa w dużej
części wynikom osiągniętym przez jednostki, których podstawowym rodzajem działalności
jest budowa budynków, co ma bezpośredni wpływ na potencjalny wynik firm z branży insta-
lacyjno-grzewczej.
Według danych GUS, ceny produkcji budowlano-montażowej w grudniu 2018 r. były wyższe
o 3,7% w porównaniu z listopadem 2018 roku wzrosły o 0,4%, Według GUS wzrosły ceny
budowy budynków o 0,4% i robót budowlanych specjalistycznych które obejmują także ro-
boty instalacyjno-grzewcze o 0,2%. W porównaniu z grudniem 2017 roku ceny produkcji
budowlano-montażowej wzrosły o 3,7 % z tego ceny budowy budynków o 3,9%, oraz robót
budowlanych specjalistycznych w tym instalacyjno-grzewcze o 2,8%.
Podane przez GUS wyniki mogą budzić wątpliwości w sytuacji, że szereg materiałów bu-
dowlanych podrożało w tym czasie o kilkanaście – kilkadziesiąt procent. Koszty zatrudnienia
tez znacznie wzrosły, ale można założyć, że odbyło się to kosztem marż uzyskiwanych w
firmach budowlanych. To tłumaczyłoby coraz większe problemy z płynnością finansowa w
tej branży. Jest to sytuacja, której warto się przyjrzeć. Z jednej strony mamy dopływ środ-
ków na rynek. Spowodowało to przejściowo zatrzymanie fali wzrostu niewypłacalności firm
budowlanych, chociaż w tym wypadku także można spotkać wiele odmiennych opinii.
Wprowadzenie VAT odwróconego jest z pewnością obciążeniem dla podwykonawców, tak-
że działających w branży instalacyjno-grzewczej, którzy są uzależnieni od wypłaty środków
od generalnych wykonawców. Opóźnienia w tym zakresie sięgają często wielu miesięcy.
Dotyczy to m.in. firm działających w branży instalacyjno grzewczej, które są zwykle tymi
podwykonawcami dla określonej grupy robót specjalistycznych. Tymczasem już w roku
ubiegłym liczba ta rosła i była stosunkowo wysoka. Trudno mówić więc o poprawie – a co
dopiero o boomie, czego raczej nie widać także w wynikach finansowych – szczególnie w
wypadku zysków osiąganych przez firmy budowlane. Systematycznie spada ich rentow-
ność. Jak w rzeczywistości jest sytuacja finansowa sektora firm budowlanych poznamy po
bilansie końcowym na koniec roku, po sezonie budowlanym. Wtedy zmniejszy się lub usta-
nie bieżący dopływ środków finansowych do branży, pokazując jak wygląda w rzeczywisto-
ści płynność finansową firm budowlanych i ich zdolność do regulowania zaległych płatności.
Niemniej jednak, już obecnie widać, że coraz trudniej jest pozyskać inwestorom firmy wyko-
nawcze w oparciu o wcześniejsze wyceny projektów, Coraz częściej firmy wycofują się z
przetargów, lub wolą płać kary umowne z tytułu zerwania kontraktu, niż brnąć dalej w reali-

zację kontraktu poniżej kosztów realizacji. Można stwierdzić, że sytuacja wygląda dość sta-
bilną, jednak dotyczy to przede wszystkim większych podmiotów. Wśród mniejszych firm, a
do nich należą firmy instalacyjne, problemy płynnościowe są dość powszechne. Sytuacja
powinna nie powinna się znacząco zmienić przynajmniej do połowy 2019 roku.
Branża budowlana z jednej strony ma dużą ilość zamówień, kontynuowany był rozwój bu-
downictwa mieszkaniowego, chociaż dynamika wzrostu w tym sektorze uległa widocznemu
osłabieniu. Równocześnie jednak dał się zauważyć dynamiczny wzrost kosztów pracy i
materiałów budowlanych. Taki stan rzeczy ma wpływ, na wzrost ryzyka utraty płynności
finansowej firm działających w branży budowlanej. Osobnym tematem jest wzrost proble-
mów z rentownością tych firm. Na razie na szczęście nie widać jakiegoś drastycznego
zwiększenia niewypłacalności w branży budowlanej, chociaż ten problem istnieje coraz bar-
dziej widocznie. Sytuacja jest dość stabilna, ale dotyczy to głównie większych podmiotów.
Wśród mniejszych firm, które są podwykonawcami tych większych, a wśród nich są firmy
instalacyjne, problemy płynnościowe są dość powszechne.
2.2 Budownictwo mieszkaniowe
Sytuacja w budownictwie mieszkaniowym w 2018 roku mała duży wpływ i będzie wpływać
jeszcze w niedalekiej przyszłości na bardzo dobre wyniki w branży instalacyjno-grzewczej.
Wpływ na wyniki w branży miały praktycznie te same czynniki co w drugiej połowie 2017
roku. Jedna z nich z pewnością jest z pewnością w dalszym ciągu dobry wynik w budownic-
twie mieszkaniowym, oparty na konsekwentnym od 2016 roku u wzroście rozpoczynanych
budów i wydawanych pozwoleń na budowę. Co prawda, od połowy 2018 roku można zaob-
serwować mniejsza dynamikę wzrostów, ale dane mieszkaniówki są w dalszym ciągu pozy-
tywne co jest także dobra prognoza dla branży instalacyjno-grzewczej przynajmniej na naj-
bliższe 2 lata. Przypomnijmy, ze zgodnie z danymi podanymi przez GUS, w 2018 roku od-

dano do użytku 184,8 tyś mieszkań co stanowi wzrost o 3,6% w porównaniu do 2017 roku.
Rys. 1 Ilość mieszkań oddanych do użytku w latach 2014–2018 (Źródło: GUS)
Wzmocniła się także tendencja zmian udziału w realizowanych inwestycjach pod kątem
inwestorów. W 2018 roku znacznie wzmocniła się pozycja deweloperów, którzy wybudowali
111 550 jednostek, co stanowi 60,4% wszystkich oddanych do użytku w 2018 roku miesz-
kań i wzrost o 6,2% w stosunku do 2017 roku, a inwestorzy indywidualni wybudowali 66684
jednostki, co oznacza spadek o 1,4% w stosunku do 2017 roku, czym osiągnęli udział tylko
36,1% w tej kategorii statystyki. W pozostałych formach budownictwa (społeczne czynszo-
we, komunalne i zakładowe) łącznie oddano do użytkowania 3,5 tys. mieszkań, tj. o 6,0%
więcej niż w 2017 roku. Takie wyniki mają wpływ na strukturę instalowanych źródeł ciepła.
143,166 147,711
163,325
178,342
184,783
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
2014 2015 2016 2017 2018
Całkowita liczba mieszkań oddanych do użytku w
latach 2014-2018 [w tys.]

Rys. 2 Tendencje w liczbie mieszkań oddanych do użytku w latach 2014 –2018 z podziałem
na grupy inwestorów (Źródło: GUS)
Deweloperzy, którzy budują głównie na obszarach miejskich, korzystają szeroko z możliwo-
ści przyłączenia realizowanych budynków do miejskiej sieci cieplnej, oczywiście jeżeli istnie-
je na miejscu dostępna infrastruktura, co wydaje się zrozumiałe i logiczne z punktu widzenia
biznesu deweloperskiego. Niemniej jednak wątpliwości budzi próba forsowania tego typu
przyłączeń w sytuacji, gdy infrastruktura jest dopiero w planach w bliższej lub dalszej przy-
szłości. W przeszłości niejednokrotnie problemy z przyłączeniem do sieci ciepłowniczych
mających swoją przyczynę w czasochłonnych procedurach i samym czasie realizacji inwe-
stycji. Wtedy z pomocą przychodziły rozwiązania oparte na rozproszonych źródłach ciepła,
co niestety wiązało się z przezwyciężeniem ścieżki biurokratycznej związanej ze zmianą w
projekcie instalacji źródła zasilania w ciepło.
76129
79758
65706 67657 66684
59065 62420
91516
105027
111550
3490 2115 2707 2311 3002
4482 3418 3396 3347 3547
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
2014 2015 2016 2017 2018
Tendencje
liczba mieszkań oddanych do użytku w latach 2014-2018
[w szt.]
budownictwo indywidualne deweloperzy budownictwo spółdzielcze pozostali

Rys. 3 Ilość mieszkań których budowę rozpoczęto w latach 2014 –2018 (Źródło: GUS)
Od stycznia do grudnia 2018 r. rozpoczęto budowę 221 904 mieszkań, co stanowi wzrost o
7,7%, w odniesieniu do ubiegłego roku.
Rys. 4 Tendencja w liczbach mieszkań, których budowę rozpoczęto w latach 2014 –2018 z
podziałem na grupy inwestorów (Źródło: GUS)
148,1
168,3 173,9
205,5
221,907
0
50
100
150
200
250
2014 2015 2016 2017 2018
Całkowita liczba
mieszkań których budowę rozpoczęto
( stan w końcu okresu )
w latach 2014-2018 [w tys.]
74368
78855 83580
94483
85304
69723
86498
85497
105401
131627
1362 1285 2187 2746 2312
2669 1765 2668 3386 2664
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
2014 2015 2016 2017 2018
Tendencje
mieszkania których budowę rozpoczęto
( stan w końcu okresu)
w latach 2014-2018 [w szt.]

Biorąc pod uwagę grupy inwestorów, to deweloperzy rozpoczęli budowę 131 627 mieszkań,
co daje udział 59,3% ogólnej liczby mieszkań których budowę rozpoczęto, a inwestorzy
indywidualni 85 304 mieszkania, co dało udział 38,4% w ogólnej liczbie rozpoczynanych
budów. Mniej mieszkań, których budowę rozpoczęto w porównaniu do 2017 roku odnoto-
wano w budownictwie spółdzielczym, gdzie rozpoczęto budowę 2 312 mieszkań wobec 2,7
tys. w 2017 roku co oznacza spadek o 15,8%, oraz w pozostałych formach budownictwa (2
664. mieszkań wobec 3,4 tys. w 2017 roku co oznacza spadek o 20,7%.
Rys. 5 Ilość mieszkań na realizację których wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia
w latach 2014 –2018 (Źródło: GUS)
W 2018 r. wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem na budowę 257 072
mieszkań, tj. o 2,7% więcej niż w 2017 roku.
156,8
188,8
211,6
250,9 257,072
0
50
100
150
200
250
300
2014 2015 2016 2017 2018
Całkowita liczba mieszkań na realizację których
wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia w
latach 2014-2018 [ w tys.]

Rys 6 Tendencja w liczbach mieszkań na realizację których wydano pozwolenia lub doko-
nano zgłoszenia w latach 2014 – pierwsze półrocze 2018 z podziałem na grupy inwestorów
(Źródło: GUS)
Nie stanowi zaskoczenia, że największa grupa inwestorów w tej kategorii byli deweloperzy,
którzy uzyskali pozwolenia na budowę 159,9 tyś mieszkań oraz inwestorzy indywidualni
którzy uzyskali pozwolenia na budowę 91,5 tys. mieszkań. Łącznie w ramach tych form
budownictwa otrzymano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia budowy z projektem budow-
lanym 97,8% ogółu mieszkań (z tego deweloperzy 62,2%, a inwestorzy indywidualni
35,6%). Więcej o 7% niż w 2017 roku odnotowano mieszkań, na których budowę wydano
pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym w budownictwie spółdziel-
czym (1,7 tys. mieszkań wobec 1,6 tys.), natomiast mniej o 24,5% (3,9 tys. mieszkań wobec
5,2 tys.) w pozostałych formach budownictwa.
Wyniki i tendencje związane z ilością oddawanych do użytku mieszkań, ilością rozpoczyna-
nych budów i w końcu ilością wydawanych pozwoleń na budowę oraz zgłoszeń budynków
do budowy, pozwalają na analizę potencjału rozwoju rynku instalacyjno-grzewczego w na-
stępnych latach w segmencie tzw. pierwszych instalacji. Można przyjąć, że cykl budowlany
w wypadku deweloperów, zamyka się w okresie 18-24 miesięcy, natomiast w wypadku bu-
downictwa jednorodzinnego, zwykle trwa ok. 2-3 lat, a czasami nieco dłużej. To oznacza, że
budowy rozpoczynane teraz, będą wyposażane w urządzenia grzewcze w ostatniej fazie
swojej realizacji, w trakcie prac wykończeniowych. Oczywiście rurki, złącza itp., są monto-
wane wcześniej, natomiast same urządzenia grzewcze dopiero pod koniec, kiedy np. ko-
nieczne jest dogrzewanie pomieszczeń podczas wykańczania końcowego wnętrz. Także
76134
87736
98574
114905,0
91485
77489
97248
106643
128484
159923
1351
1409
1750
1619
1732
1995
2588
4601
521
3932
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
160000
180000
2014 2015 2016 2017 2018
Tendencje
mieszkania na realizację których wydano pozwolenia lub
dokonano zgłoszenia w latach 2014-2018 [w szt.]

mija pewien okres od momentu wydania pozwolenia na budowę zanim znajdzie się wyko-
nawcę i realnie rozpocznie prace budowlane. To daje też wymierny potencjał zapotrzebo-
wania na urządzenia grzewcze w dalszej perspektywie czasowej. Stąd także warto przyj-
rzeć się danym dotyczącym ruchu budowlanego w różnych grupach inwestorów, ponieważ
tempo realizacji u nich daje także przesunięcie w czasie na zapotrzebowanie na urządzenia
grzewcze w przyszłości. W wypadku obiektów oddawanych do użytku, są one kompletne i
stanowią podstawę do analizy danych aktualnych i historycznych.
Rys 7 Struktura mieszkań oferowanych przez deweloperów pod kątem terminu ukończenia
inwestycji w latach 2014 –2018 (Źródło: Spectis na podstawie REAS)
13% 7% 6% 4% 4%
12%
12% 10% 10% 14%
39%
43%
42% 45%
44%
36% 38% 42% 41% 38%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
2014 2015 2016 2017 2018
Struktura oferty mieszkań deweloperskich wg
okresu ukończenia inwestycji
ukończone rok lub dwa lata temu ukończone w roku bieżącym
do ukończenia w przyszłym roku do ukończenia za dwa lub trzy lata

Pewne osłabienie dynamiki wzrostów w budownictwie mieszkaniowym, z pewnością może
mieć wpływ na przyszłą sytuację w branży instalacyjno-grzewczej, o ile zabraknie konse-
kwencji rządzącym w realizacji programów na rzecz ograniczenia niskiej emisji. Kwestia
zmniejszania się udziału i spadków w grupie budownictwa indywidualnego oznacza spadek
potencjału montażu indywidualnych urządzeń grzewczych w nowym budownictwie w sytu-
acji ekspansji ciepła sieciowego wspieranego przez czynniki administracji rządowej i lokal-
nej. Póki co, mając jako coraz bardziej znaczące uzupełnienie potencjału rynku w postaci
rynku wymian urządzeń, branża instalacyjno-grzewcza nie odczuła w specjalny sposób
tendencji osłabienia udziałów budownictwa indywidualnego w nowobudowanych obiektach
mieszkalnych

3 Rozwój rynku w wybranych grupach
produktowych w Polsce w 2018 roku
Wyniki osiągnięte w branży instalacyjno-grzewczej w 2018 roku, są bardzo pozytywne i
charakteryzują się dużą tendencją wzrostową w stosunku do 2017 roku. Cały 2018 rok był
bardzo obfity w zamówienia podobnie jak 2017 rok. Instalatorzy do końca roku byli bardzo
zajęci i zauważalnym problemem był brak ludzi do pracy. Użytkownicy końcowi coraz czę-
ściej szukali urządzeń o dobrej jakości za przystępną cenę i coraz częściej byli gotowi po-
nieść nieco wyższy koszt z tytułu zakupu lepszego urządzenia, które w efekcie będzie tań-
sze w całej eksploatacji, a nie tylko przy zakupie. Klienci pytali też coraz częściej o koszty
serwisu i części zamiennych oraz ich dostępność. Bardzo istotnym czynnikiem napędzają-
cym rynek był i jest wzrost świadomości klientów o szkodliwości niskiej emisji. Świadomość
klientów przekłada się na coraz większe zainteresowanie OZE w tym fotowoltaiką i rekupe-
racją oraz możliwościami magazynowania energii elektrycznej i ciepła. Pojawiły się także w
2018 roku informacje, o tym, że mają się pojawić nowe ogniwa PV z bateriami i falownikami
firmy Tesla. Według tych informacji, Tesla planuje w 2020 roku rozpocząć sprzedaż tych
elementów instalacji w Europie. Ogólnie jest widoczna tendencja migracji rynku w stronę
czystej energii, ale na razie w praktyce głównie dotyczy to bardziej klientów o zasobnych
portfelach.
Program Priorytetowy Czyste Powietrze rozpoczęty przez NFOŚiGW jest coraz bardziej
rozpoznawany pomimo pewnych niedoskonałości, które nie są niczym nadzwyczajnym w
fazie wprowadzania programu. W IV kwartale 2018 NFOŚiGW przyjął szereg wniosków na
modernizację kotłowni których realizacja nastąpi w 2019 roku. Program Priorytetowy Czyste
Powietrze który realnie wystartował na przełomie III i IV kwartału 2019 roku, zwiększa świa-
domość klientów na modernizację. Obecnie od pewnego czasu trwa dyskusja nad kształtem
i skutecznością tego programu, ponieważ osiągnięte do końca 2018 roku wymierne wyniki
nie wyglądały zbyt imponująco. Propozycja zmian nie oznacza krytyki samego programu.
Początek funkcjonowania każdego programu wsparcia to w praktyce okres testowania,
gdzie na podstawie wyników można ten program ulepszać, co jest normalnym zjawiskiem.
Programy wsparcia na rzecz ograniczenia niskiej emisji są obecnie zdywersyfikowane.
Obecnie klient sam zgłasza się o dofinansowanie, otrzymuje kwotę dotacji i sam decyduje,
gdzie montuje. Pod koniec 2018 roku ulga termomodernizacyjna zaczęła odgrywać większą
rolę pomimo wielu niejasności ws.np. odliczeń kosztów PIT.
Wyniki osiągnięte w 2018 roku w branży instalacyjno grzewczej były kontynuacja tendencji
powstałych w całym 2017 roku. Co prawda wzrosty, które w dalszym ciągu w wielu grupach
produktowych były dwucyfrowe, ale już nie były tak spektakularne jak rok wcześniej, co nie
jest niepokojące, a raczej można odbierać pozytywnie jako pewną bezpieczną stabilizację
rynku. Osiągniętym wynikom w dalszym ciągu sprzyjały pomimo osłabienia dynamiki wzro-

stów w budownictwie mieszkaniowym, zarówno wielorodzinnym jak i jednorodzinnym akcje
wymiany starych urządzeń na nowe, w założeniu beze misyjne lub o znacznie zredukowa-
nej wielkości emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Także relatywnie stabilna sytuacja w
gospodarce i wysoki poziom konsumpcji sprzyjały pozytywnej sytuacji w branży instalacyj-
no-grzewczej. Wzrostowy trend na rynku instalacyjno-grzewczym, jest związany z dalszym
przyrostem zakończonych i kończonych inwestycji zarówno w budownictwie wielorodzinnym
jak i indywidualnym chociaż udział tych ostatnich jest wyraźnie mniejszy, oraz w dalszym
ciągu coraz bardziej dominującym od 2017 roku rynkiem wymian starych urządzeń na no-
we. Większa liczba oddawanych do użytku mieszkań oznacza większe zapotrzebowanie na
elementy instalacji grzewcze w tym źródła ciepła. W wypadku budownictwa wielorodzinne-
go, lokalizowanego na obszarach zurbanizowanych, duży udział w zaopatrzeniu w ciepło
ma ciepło sieciowe, co wydaje się rozwiązaniem prostszym dla deweloperów, którzy raczej
nie interesują koszty późniejszej eksploatacji i rachunków za ciepło sieciowe, które z pew-
nością będą wzrastać z czasem. Nie wszędzie jednak infrastruktura ciepłownicza jest do-
prowadzona do miejsca powstawania nowych osiedli mieszkaniowych lub ma realna możli-
wość być doprowadzoną w ciągu najbliższych lat. Związane z tym problemy polegają głów-
nie na czasie związanym z dopełnianiem formalności i w następstwie okresem realizacji
inwestycji. Niemniej jednak, coraz bardziej jest widoczne wspieranie rozwiązań preferują-
cych zastosowanie ciepła systemowego jako podstawowego źródła ciepła przez administra-
cję rządową i władze lokalne, które są często w takiej czy innej formie powiązane z operato-
rami sieci ciepłowniczych. Innym zjawiskiem mającym pozytywny wpływ na rozwój rynku
instalacyjno-grzewczego w 2018 roku, są działania samorządów lokalnych zmierzające do
ograniczenia niskiej emisji. W wielu regionach Polski, w oparciu o fundusze unijne, przede
wszystkim Regionalne Programy Operacyjne powstało szereg programów wsparcia ograni-
czenia niskiej emisji przez wymianę starych kotłów na nowe. Są to działania bardzo rozpro-
szone. Dzięki temu wsparciu, wszędzie tam, gdzie to możliwe, inwestorzy wymieniają stare
kotły na nowe, często na bardziej ekonomiczne i efektywne energetycznie gazowe kotły
kondensacyjne, które obok znacznie mniejszego poboru gazu, dają także praktycznie pomi-
jalną, znacznie ograniczona ilość, substancji odprowadzanych do atmosfery w procesie
spalania. Tam, gdzie ze względów technicznych nie jest to możliwe, wymiana następuje na
kocioł konwencjonalny, jednak najnowszej generacji, o lepszych parametrach niż urządze-
nia montowane 20 lat temu, co także ma pozytywny wpływ na ograniczenie emisji szkodli-
wych substancji do atmosfery. Teko typu działania są podejmowane głównie w starych bu-
dynkach zamieszkałych przez seniorów, których dochody nie pozwalają na większą moder-
nizację domowej instalacji grzewczej. Także według niektórych informacji dochodzących z
rynku, niektórzy dotychczasowi użytkownicy kotłów na paliwa stałe, mając możliwość pod-
łączenia do sieci gazowej, biorąc pod uwagę wzrost cen kotłów piątej klasy, decydują się na
zastąpienie ich kotłami gazowymi, których cena jest niezmienna (stała cena EUR i w miarę
stabilny kurs EUR) w odróżnieniu do wzrastających kosztów produkcji kotłów na paliwa
stałe produkowanych w Polsce co jest wynikiem konieczności spełnienia przez nie wysokich

parametrów emisyjnych oraz wzrastającymi kosztami materiałowymi. Nie oznacza to jednak
odchodzenia od kotłów na paliwa stałe z uwagi na to, ze stopień pokrycia kraju siecią gazo-
wą nie stanowi aktualnie zbyt dużego zagrożenia dla tego typu technologii ogrzewania. Na-
tomiast wyraźną tendencją jest odchodzenie od węgla jako paliwa w wyniku wymian urzą-
dzeń grzewczych na paliwa stałe na rzecz biomasy, głownie peletu.
Ogólna tendencja rozwoju rynku instalacyjno-grzewczego wydaje się być stabilna w ciągu
całego 2018 roku z w dalszym ciągu mocną tendencja wzrostową sprzedaży urządzeń w
porównaniu z 2017 rokiem, aczkolwiek pod koniec roku w niektórych regionach Polski za-
uważalny był nieco spadek dynamiki, związany prawdopodobnie z ogłoszonym programem
„Czyste Powietrze” i wstrzymaniem decyzji zakupowych do czasu poznania zasad programu
i spotkań w gminach. Widać to wyraźnie zwłaszcza w segmencie kotłów gazowych i pomp
ciepła do ogrzewania. Natomiast na początku 2019 roku nastąpiło wręcz wyhamowanie
sprzedaży kotłów na paliwa stałe spowodowane oczekiwaniem na zasady, na których
sprzedawane by były kotły na paliwa stałe w ramach Programu Priorytetowego „Czyste
Powietrze”. Sprzedaż tych urządzeń w 2018 roku była stymulowana przez liczne lokalne
programy wsparcia, ale w mniejszym stopniu była motywowana przez program „Czyste
powietrze” który wszedł w życie w ostatnim miesiącu trzeciego kwartału 2018.
W 2018 roku nastąpił dalszy wzrost sprzedaży gazowych kotłów kondensacyjnych, który
spowodowany było pod koniec roku przede wszystkim przygotowaniem użytkowników do
sezonu grzewczego. Druga połowa roku to tradycyjny od lat okres wymiany starych urzą-
dzeń na nowoczesne. W przypadku gazowych kotłów konwencjonalnych sprzedaż wzrosła
o kilka procent w stosunku do poprzedniego roku, ale można przyjąć, że rynek wymian tych
urządzeń się ustabilizował, ponieważ nie montuje się ich w już w nowym budownictwie.
Największym „hamulcem” dla dalszego rozwoju rynku jest brak fachowców. Instalatorzy
obecnie maja pełne terminarze zleceń do końca roku i na początek 2019. Wszyscy inwesto-
rzy, którzy nie zadbali z wyprzedzeniem o rezerwacje terminów muszą uzbroić się w cierpli-
wość. Można sądzić, że przy większej podaży wykonawców wyniki sprzedaży mogłyby być
jeszcze lepsze. Trend braku pracowników jest ciągły i dotyczy także producentów urządzeń
grzewczych i elementów instalacji grzewczych w Polsce. Ostatnio, producenci mający za-
kłady produkcyjne w Polsce przez brak ludzi do produkcji, mogli tracić nawet do około 10%-
15% wolumenu sprzedaży, bo nie byli w stanie rozszerzyć produkcji tak by sprostać zwięk-
szonym zamówieniom. Niestety dają się zaobserwować także coraz silniejsze zatory płatni-
cze w segmencie większych inwestycji. Dotykają one także wykonawców z sektora instala-
cyjno-grzewczego. Dotyczy to przede wszystkim fachowców instalujących pompy ciepła, ale
także inne urządzenia grzewcze. Instalatorów wydaje się być za mało, co daje się zauważyć
przy tendencji wzrostowej rynku. Producenci musza szkolić nowych instalatorów, ale przy-
bywa ich wolniej niż postępuje wzrost rynku. Działania antysmogowe w ramach których
przeprowadza się m.in. wymianę starych urządzeń na nowe spowodowały, ze nastąpił
znaczny wzrost udziału rynku wymian urządzeń w całej strukturze sprzedaży, który według

szacunków rynkowych osiągnął w 2018 roku już ok.65- 70 % całkowitego wolumenu sprze-
daży, co miało swój bardzo znaczący wkład w osiągnięte wyniki sprzedaży urządzeń grzew-
czych w 2018 roku. Dzięki podejmowanym akcjom informacyjnym na rzecz ograniczenia
niskiej emisji wzrosło zainteresowanie nowoczesnymi technologiami grzewczymi, w tym
OZE, zarówno pompami ciepła, jak także kolektorami słonecznymi, chociaż te ostatnie bar-
dziej są widoczne w przetargach gminnych, organizowanych w efekcie dobrych praktyk z
tego typu instalacjami w samej gminie lub „u sąsiada” szczególnie we wschodniej Polsce.
Pomimo dużego wzrostu rynku instalacyjno-grzewczego w dalszym ciągu obserwuje się
spadek marży handlowej w hurtowniach, szczególnie na tzw. wrażliwych towarach, czyli
cieszących się aktualnie dużym zainteresowaniem klientów. Tradycyjnie podstawowym
czynnikiem transakcyjnym była cena co raczej nie różni się od sytuacji w innych krajach UE.
Zauważalny jest także wzrost znaczenia Internetu w pozyskiwaniu informacji technicznych i
handlowych w branży instalacyjno-grzewczej. Opublikowany w listopadzie 2018 raport
SPIUG dotyczący sprzedaży urządzeń grzewczych przez Internet pokazuje, że pomimo
wzrostów jest to w dalszym ciągu bardziej działanie medialne o ogólnym udziale w sprzeda-
ży grubo poniżej 10 %. Niemniej jednak sprzedaż urządzeń bez montażu staje się niemoż-
liwa z powodu Internetu, który pokazuje niskie ceny ze względu różnice w rozliczeniu VAT.
W roku 2018 dały się zaobserwować również coraz dłuższe terminy dostaw towarów – przy
tak dużych wzrostach zapotrzebowania na produkty, dostawcy nie są w stanie prognozować
zakupów w centrach produkcyjnych a także rozszerzyć swojej produkcji z powodu braków
kadrowych i opóźnieniach w dostawach surowców. Ogólnie można stwierdzić, że rynek
instalacyjno- grzewczy w 2018 roku utrzymał w dalszym ciągu tendencję wzrostową. Wyni-
ka to z dobrej sytuacji ekonomicznej – rośnie zatrudnienie, wynagrodzenia i jednocześnie w
ramach działań antysmogowych są instrumenty wsparcia w postaci dopłat do modernizacji
kotłowni. Wzrost wartości sprzedaży wynika obok zwiększonego zapotrzebowania ilościo-
wego na produkty, także z podwyżek cen tych produktów. Pewnym negatywnym zjawi-
skiem, które można było zaobserwować, jest fakt, że klienci mało zwracają uwagę na ety-
kietowanie urządzeń, oraz brak egzekwowania przepisów o obowiązku dołączania kart pro-
duktów przy sprzedaży przez co klient nie widzi różnic pomiędzy kotłami i technologiami co
jest podobnym zjawiskiem jak w innych krajach UE, ale to raczej nie jest pocieszeniem. W
2018 roku, według bardzo wstępnych szacunków ogólny wzrost rynku osiągnął poziom
10%-15%.
3.1 Gazowe kotły wiszące
Rynek gazowych kotłów wiszących od 2016 roku został praktycznie zdominowany przez
kotły kondensacyjne. Jest to wynik wejścia w życie we wrześniu 2015 roku wymogów eko-
projektu i związanych z tym rozporządzeń UE do Dyrektywy ErP, które w założeniu zakazu-
ją bądź znacznie ograniczają możliwości wprowadzania do obrotu kotłów innych niż kon-

densacyjne. W 2018 roku, można było zaobserwować kontynuację dynamicznego wzrostu
sprzedaży gazowych kotłów wiszących w Polsce, co było spowodowane wymienionymi
wcześniej przyczynami. W grupie kotłów wiszących ogółem, skala wzrostu była na poziomie
ok. 25% w skali całego roku w porównaniu do 2017 roku.
Rys. 8 Sprzedaż gazowych kotłów wiszących w okresie 2014 – 2018 (Źródło: opracowanie
SPIUG)
Rys. 9 Sprzedaż gazowych kotłów wiszących w okresie 2014 –2018 – tendencja (Źródło:
opracowanie SPIUG)
175000
164000 169500 165500
184300
172000
225000
282000
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły wiszące ogółem
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły wiszące ogółem

3.1.1 Gazowe kotły wiszące konwencjonalne
Po dużych spadkach w ostatnich dwóch latach, sprzedaż tych urządzeń się ustabilizowała,
z pewną niewielką tendencja wzrostową, będącą konsekwencja wzrastającego dynamicznie
rynku wymian. Perspektywa wprowadzania nowych przepisów wymaganych unijnymi dyrek-
tywami, spowodowała wcześniejsze duże zatowarowania dystrybutorów u producentów,
jednak w IV kwartale 2018 roku nastąpił spadek sprzedaży tego rodzaju urządzeń o ok.
20% wobec niewielkiego, jednoprocentowego spadku w całym 2018 roku. Podobnie sytu-
acja wyglądała w grupie gazowych kotłów stojących, gdzie także odnotowano 20% wzrost,
jednak w odniesieniu do wartości bazowej sprzedaż nawet kilkudziesięciu sztuk więcej daje
efekt znacznego wzrostu liczonego w procentach. Tam, gdzie nie mogą ze względów tech-
nicznych w prosty sposób zainstalowane kotły kondensacyjne, instalowane są w miejsce
zużytych nowe kotły konwencjonalne o lepszych parametrach które obecnie są zbliżone do
wymogów ekoprojektu. Najczęściej zapytania w tym zakresie pochodzą od seniorów, którzy
mieszkają w starym budownictwie, których nie stać na kosztowne przeróbki domowych in-
stalacji centralnego ogrzewania. Jednak segment rynku gazowych kotłów konwencjonal-
nych należy traktować raczej jako niszowy. Jego udział w grupie kotłów wiszących ze
względu na rynek wymian ustabilizował się na poziomie 10-12 procent.
Rys. 2 Sprzedaż gazowych kotłów wiszących konwencjonalnych w okresie 2014 – pierwsze
półrocze 2018 (Źródło: opracowanie SPIUG)
108600
97600 100500
93200
107100
34400 35000 34700
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły wiszące konwencjonalne

Rys. 3 Sprzedaż gazowych kotłów wiszących konwencjonalnych w okresie 2014 – pierwsze
półrocze 2018 - tendencja (Źródło: opracowanie SPIUG)
3.1.2 Gazowe kotły wiszące kondensacyjne
Zarówno końcówka 2018 roku jak i cały rok 2018 roku, był okresem dynamicznego wzrostu
sprzedaży kotłów kondensacyjnych. W dalszym ciągu utrzymuje się tendencja do wyraźne-
go wzrostu sprzedaży w tej grupie urządzeń. Także wśród kotłów kondensacyjnych daje się
zauważyć tendencja do poszukiwania kotła o najniższej cenie. Rynek gazowych kotłów
wiszących został praktycznie zdominowany przez te urządzenia. Wzrosty sprzedaży w gru-
pie kondensacyjnych kotłów wiszących w całym 2018 roku na poziomie ok. 30%. W dal-
szym ciągu obserwuje się walkę cenową w zakresie gazowych kotłów kondensacyjnych
wynikającą z funkcjonowania na rynku tzw. „Quasikondensatów”. Walka cenowa spowodo-
wała spadek cen sprzedaży kotłów kondensacyjnych. Znaczenie kotłów quasikondensacyj-
nych jest raczej przeceniane, jeżeli chodzi o rozwój rynku gazowych kotłów kondensacyj-
nych w Polsce. Ich sprzedaż utrzymała się na podobnym poziomie co w 2017 roku, z tym,
że przy wzroście całego rynku wiszących gazowych kotłów kondensacyjnych, ich udział w
całości spadł do ok. 5%. Bardzo dynamicznie wzrosła również sprzedaż jednofunkcyjnych
kotłów kondensacyjnych sprzedawanych w pakietach z zasobnikami.
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły wiszące konwencjonalne

Rys. 4 Sprzedaż gazowych kotłów wiszących kondensacyjnych w okresie 2014 - 2018 (Źró-
dło: opracowanie SPIUG)
Rys. 5 Sprzedaż gazowych kotłów wiszących kondensacyjnych w okresie 2014 –2018 -
tendencja (Źródło: opracowanie SPIUG)
3.2 Kotły stojące (gazowe i olejowe)
Grupa produktowa kotłów stojących obejmuje szeroką gamę produktów, różniących się
między sobą zarówno paliwem jak i konstrukcją. Kotły stojące mogą być zasilane gazem,
66400 66400 69000 72300 77200
137600
190000
246800
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły wiszące kondensacyjne
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły wiszące kondensacyjne

olejem opałowym, paliwami stałymi, w tym zarówno węglem i jego pochodnymi, jak także
biomasą o różnym charakterze. Ze względu na swój charakter, kotły stojące można zaliczyć
do tradycyjnej grupy urządzeń, które wymagają stosunkowo dużej przestrzeni do zainstalo-
wania, co powoduje, że w przeciągu lat potencjał rynku na te urządzenia się zmniejszał,
szczególnie w zakresie kotłów gazowych i olejowych. Spadki potencjału rynku w grupie
kotłów na paliwa stałe były raczej związane z przechodzeniem na inne urządzenia grzew-
cze, bezemisyjne lub o ograniczonej niskiej emisji, oraz podłączaniem do miejskich sieci
centralnego ogrzewania.
3.2.1 Gazowe kotły stojące
W grupie gazowych kotłów stojących podobnie jak w innych grupach kotłów także odnoto-
wano dość znaczne wzrosty które w skali całego 2018 roku ok. 20 %. Także w grupie ko-
tłów stojących absolutnie dominującą pozycje mają kotły kondensacyjne. Niemniej jednak w
skali całego roku, jeśli chodzi o dynamikę sprzedaży, gazowe stojące kotły kondensacyjne
zanotowały wzrost o 19%, natomiast kotły konwencjonalne o 20%. Należy pamiętać, że przy
stosunkowo niskim potencjale ilościowym, sprzedaż czy brak sprzedaży nawet niewielkiej
ilości urządzeń znajduje odzwierciedlenie w dość znacznym skoku procentowym sprzedaży.
Warto także zwrócić uwagę niewielki spadek wynoszący 6% ilości sprzedanych w 2018 roku
kotłów stojących bez palnika. Uzupełniając dane sprzedażowe dla gazowych kotłów stoją-
cych warto odnotować 14% wzrost sprzedaży kotłów ze zintegrowanym zasobnikiem, na-
zywanych w języku potocznym „lodówkami” z uwagi na wygląd.

Rys. 6 Sprzedaż gazowych kotłów stojących w okresie 2014 – 2018 (Źródło: opracowanie
SPIUG)
Rys. 7 Sprzedaż gazowych kotłów stojących w okresie 2014 – pierwsze półrocze 2018 –
9000
6900
6500
6000 6100
7000
8200
9800
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły stojące ogólnie
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły stojące ogólnie

Rys. 8 Sprzedaż gazowych kotłów stojących kondensacyjnych w okresie 2014 –2018 (Źró-
Rys. 9 Sprzedaż gazowych kotłów stojących kondensacyjnych w okresie 2014 – pierwsze
półrocze 2018 – tendencja (Źródło: opracowanie SPIUG)
6200
5100
4600 4400
4900
6600
7700
9200
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły stojące kondensacyjne
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły stojące kondensacyjne

Rys. 10 Sprzedaż gazowych kotłów stojących konwencjonalnych w okresie 2014 –2018
(Źródło: opracowanie SPIUG)
Rys. 11 Sprzedaż gazowych kotłów stojących konwencjonalnych w okresie 2014 –2018 –
3.2.2 Olejowe kotły stojące
Kotły olejowe nie są w Polsce tak popularne jak w Europie Zachodniej. Wynika to z innej
struktury paliw wykorzystywanych do ogrzewania. W Polsce olej opałowy był postrzegany
2800
1800
1900
1600
1200
400
500
600
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły stojące konwencjonalne
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe kotły stojące konwencjonalne

tradycyjnie jako drogie paliwo grzewcze, co doprowadziło kilka lat temu do znacznego
spadku potencjału rynku. Od 2016 roku można zaobserwować pewien renesans tych urzą-
dzeń, spowodowany m.in. zwiększeniem dostępności oleju opałowego jako paliwa ze
względu na bardziej akceptowalną cenę oraz łatwości obsługi. W 2017 roku dał się zauwa-
żyć pewien wzrost sprzedaży kotłów olejowych który wyniósł ok. 11-12%, przy czym w gru-
pie urządzeń kondensacyjnych ten wzrost wyniósł ok. 20% w skali całego 2017 roku. Nato-
miast w 2018 roku w grupie kotłów olejowych, pod koniec 2018 roku nastąpił spadek sprze-
daży o ok. 25%. a w całym 2018 roku, ten spadek wyniósł w całej grupie ok. 14%. Jedną z
przyczyn mniejszego zainteresowania kotłami olejowymi, obok kosztów paliwa jest kwestia
jakości tych paliw. Z uwagi na stopień zasiarczenia dostępnego w Polsce paliwa, część
producentów nie chce dawać gwarancji na te urządzenia, szczególnie te o większych mo-
cach.
Podobnie jak w wypadku stojących kotłów gazowych nie można tutaj mówić obecnie o ja-
kimś znaczącym potencjale rynku na sprzedaż takich urządzeń. W grupie kotłów olejowych,
po niewielkim kilkuprocentowym wzroście sprzedaży w pierwszym kwartale 2018 roku, w
skali pierwszego półrocza 2018 roku nastąpił spadek o ok. 10% i im bliżej końca roku.
Spadki były jeszcze większe osiągając 25% w IV kwartale 2018 roku.
Rys. 12 Sprzedaż olejowych kotłów stojących w okresie 2014 – 2018
4200
2200
1500 1500 1500
1700 1800
1550
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Olejowe kotły stojące ogólnie

Rys. 13 Sprzedaż olejowych kotłów stojących w okresie 2014 – 2018 - tendencja (Źródło:
opracowanie SPIUG)
Śledząc wykres pokazujący tendencje sprzedaży kotłów olejowych, można założyć, że po
drastycznym spadku sprzedaży w latach 2011 – 2013, rynek się ustabilizował. Nawet dwu-
cyfrowy spadek, który miał miejsce w 2018 roku jest wynikiem pewnego zachwiania popytu,
gdzie w sytuacji różnicy sprzedaży na poziomie kilkudziesięciu – kilkuset urządzeń jest już
wyraźnie widoczne w osiągniętym wyniku procentowym zmian dynamiki sprzedaży.
Rys. 14 Sprzedaż olejowych kotłów stojących kondensacyjnych w okresie 2014 - 2018
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Olejowe kotły stojące ogólnie
460
280
250
200
350
630
790 780
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Olejowe kotły stojące kondensacyjne

W grupie olejowych kotłów kondensacyjnych spadki sprzedaży w 2018 roku były minimalne
i wyniosły ok. 1%. Śledząc tendencję zmian potencjału rynku dla kondensacyjnych kotłów
olejowych, łatwo zauważyć, że wprowadzenie w życie wymogów ekoprojektu w 2015 roku
spowodowało zwiększone zainteresowanie zakupem kotłów kondensacyjnych na olej opa-
łowy. Niemniej jednak w 2017 roku sytuacja się ustabilizowała, podczas gdy w innych gru-
pach produktowych miały miejsce bardzo duże wzrosty sprzedaży. Oznacza to, że cześć
wymienianych urządzeń zostało zastąpionych przez inne technologie grzewcze.
Rys. 15 Sprzedaż olejowych kotłów stojących kondensacyjnych w okresie 2014 – 2018 –
W wypadku olejowych kotłów konwencjonalnych spadki były większe w porównaniu do ko-
tłów kondensacyjnych, co wydaje się naturalne w sytuacji obowiązywania regulacji ekopro-
jektu. Niemniej jednak rynek kotłów olejowych w dalszym ciągu w Polsce dzieli się prak-
tycznie na pół pomiędzy kotły kondensacyjne i kotły konwencjonalne, ale z tendencją spad-
ku udziałów w grupie kotłów konwencjonalnych.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Olejowe kotły stojące kondensacyjne

Rys. 16 Sprzedaż olejowych kotłów stojących konwencjonalnych w okresie 2014 – 2018
Rys. 17 Sprzedaż olejowych kotłów stojących konwencjonalnych w okresie 2014 – 2018 –
3.3 Kotły na paliwa stałe
Grupa produktowa kotłów na paliwa stałe jest bardzo rozdrobniona i trudna do sklasyfiko-
wania z uwagi na rodzaj paliwa i moce urządzeń oferowanych na rynku. Grupa kotłów na
3740
1920
1250 1300
1150 1070 1010
770
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Olejowe kotły stojące konwencjonalne
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Olejowe kotły stojące konwencjonalne

paliwa stałe obejmuje urządzenia zarówno o mocy kilkunastu kilowatów, jak też o mocy
kilkuset kilowatów nawet do ponad 1 MW. Z uwagi na stosunkowo dużą liczbę producentów,
zarówno tych profesjonalnych, produkujących urządzenia w nowoczesnych zakładach za-
trudniających po kilkaset osób, jak też tych kilkuosobowych, produkujących kotły w warun-
kach rzemieślniczych, trudno jest stworzyć wiarygodną statystykę, dlatego na obecnym
etapie możemy się jedynie oprzeć na szacunkach rynkowych zebranych bezpośrednio od
producentów i dystrybutorów kotłów na paliwa stałe w Polsce. Ogromna cześć tych urzą-
dzeń jest produkowana w Polsce. Udział kotłów na paliwa stałe w Polsce pochodzących z
importu jest znikomy i dotyczy głównie kotłów specjalistycznych na biomasę. Obecnie
SPIUG podjął starania, aby wzorem innych grup urządzeń grzewczych, także dla kotłów na
paliwa stałe stworzyć w niedalekiej przyszłości w pełni wiarygodny monitoring rynku urzą-
dzeń w Polsce. Jeżeli taki projekt dojdzie do skutku, będzie dokonana weryfikacja danych
szacunkowych na których opiera się niniejszy raport.
Według zebranych opinii, w 2018 roku nastąpił dalszy spadek sprzedaży kotłów na paliwa
stałe w Polsce. Taka jest przynajmniej opinia oficjalnych kanałów dystrybucji. Część z rynku
z pewnością się utrzymuje przez tzw. szarą Stefę, w której w dalszym ciągu handluje się
kotłami które nie posiadają wymaganych dopuszczeń, lub są legitymowane dokumentami,
które później są kwestionowane w razie jakiejś kontroli. Zasięg tzw. szarej strefy nie jest
znany, niemniej jednak można optymistycznie zakładać, że nie jest to zjawisko masowe,
aczkolwiek widoczne na rynku. Spadek sprzedaży kotłów na paliwa stałe jest spowodowa-
nych głównie działaniami na rzecz ograniczenia niskiej emisji. Na obszarach miejskich,
gdzie istnieje lub jest budowana infrastruktura sieci ciepłowniczych, budynki ogrzewane
kotłami na paliwa stałe starej generacji, emitującymi do atmosfery dużą ilość wszelkich za-
nieczyszczeń, są przyłączane do sieci ciepłowniczych, lub w wypadku dostępności do sieci
gazowych, są wymieniane na gazowe kotły kondensacyjne. To jest jedna z przyczyn
zmniejszania się potencjału rynku kotłów na paliwa stałe. Na obszarach pozamiejskich,
rynek kotłów na paliwa stałe tradycyjnie opiera się na rynku wymian W 2018 roku wymiana
kotów starych na nowe, mające w założeniu spełniać aktualne restrykcyjne normy emisji,
były wspierane w ramach programów wsparcia, jak to miało miejsce w wypadku kotłów ga-
zowych. Tradycyjnie końcówka roku charakteryzuje się wyhamowaniem sprzedaży kotłów
na paliwa stałe. W stosunku do poprzedniego kwartału 2018 roku spadki były niewiele po-
nad 10%. Ze względu na sztucznie zawyżoną sprzedaż wskutek wejścia rozporządzenia
dot. jakości kotłów w październiku 2017, ten okres nie stanowi wiarygodnego punktu odnie-
sienia w celu wyznaczenia trendów sprzedaży w tej grupie urządzeń grzewczych. Aby mieć
bardziej wiarygodny punkt odniesienia, należy się cofnąć o dwa lata. W stosunku do analo-
gicznego okresu 2016 odnotowano spadki na poziomie 15%. Następną przyczyna wyha-
mowania tego rynku jest program NFOŚiGW „Czyste Powietrze”, a właściwie niepewność
co do zakresu wsparcia i jego zasad w ramach tego programu w odniesieniu do kotłów na
paliwa stałe. Jeszcze bardziej widać wpływ tej przyczyny na sprzedaż kotłów na paliwa stałe
od początku 2019 roku, kiedy sprzedaż uległa dalszemu wyhamowaniu, w niektórych przy-

padkach na bardzo drastycznym poziomie. Powód tego jest prosty – potencjalni inwestorzy
i konsumenci wstrzymują się z decyzją o zakupie oczekując na start wypłat w programie
„Czyste Powietrze” oraz ogłoszenie nowych zmodyfikowanych zasad co raczej nie nastąpi
przed czerwcem 2019 roku.
Rok 2018 był okresem oczekiwania branży na uszczelnienie rozporządzenia w sprawie
jakości kotłów, ponieważ najwięksi producenci tracili rynek na rzecz podmiotów wytwarzają-
cych kotły poza legalnym obiegiem oraz wykorzystujących istniejące luki prawne. Noweliza-
cja rozporządzenia weszła w końcu w życie dopiero w marcu 2019 roku i zaowocowało we-
dług opinii legalnych kanałów dystrybucji spadkami sprzedaży kotłów zasypowych nawet o
70-80%, ale nie brakowało opinii o całkowitym zastoju w tej grupie urządzeń.
W segmencie kotłów na paliwa stałe w 2018 popyt na kotły węglowe utrzymywał się na zbli-
żonym poziomie, ale z widoczną tendencją spadkową udziału w sprzedaży, natomiast za-
uważalny jest zdecydowany wzrost zainteresowania kotłami na pelet. Szacuje się, że w
2018 roku sprzedaż tych kotłów była o blisko 65% większa niż rok wcześniej i około sze-
ściokrotnie większa niż w 2016 na co wpływ z pewnością ma przejście szeregu producen-
tów do technologii spełniających przyszłe wymogi ekoprojektu oraz obecne wymogi jako-
ściowe zawarte w rozporządzeniu Ministerstwa Technologii i Przedsiębiorczości dla kotłów
na paliwa stałe. Według zebranych szacunków, w 2016 roku kotły na pelet miały 6% udział
w grupie kotłów z automatycznym zasypem, obecnie po 2018 roku ten udział osiąga już
35%
W grupie kotłów na paliwa stałe w 2018 roku zaszły istotne zmiany za sprawa wejścia w
życie od 1 października 2017 roku rozporządzenia podnoszącego wymagania ograniczenia
emisji dla tego typu urządzeń. Według rozporządzenia, teoretycznie od 1 lipca 2018 nie
wolno było wprowadzać do obrotu oraz montować kotłów na paliwa stałe nie spełniających
co najmniej standardu 5 klasy wg normy PN-EN 303-5. Część producentów dostosowała się
do obowiązujących przepisów prawa, tracąc rynek na rzecz producentów wprowadzających
kotły pod nowymi nazwami. Pozwalała na to luka w obowiązującym wówczas rozporządze-
niu. Zostało ono znowelizowane i uszczelnione i w takiej postaci weszło w życie z począt-
kiem 2019r. Rozporządzenie to jest bardzo potrzebne i jest krokiem w dobrym kierunku
wywarło już wpływ na kształtowanie się rynku kotłów na paliwa. W wyniku działania progra-
mów antysmogowych nastąpiło zwiększone zainteresowanie kotłami na paliwa stałe piątej
klasy, jednak patrząc na ogólną produkcję, rynek detaliczny znacznie się zmniejszył. Praw-
dopodobnie stało się to za udziałem programów dotacyjnych prowadzonych przez jednostki
samorządowe. Obroty pozostają bez zmian, jednak zakładając, że sprzedają się urządzenia
bardziej zaawansowane technicznie, oznacza to spadek ilości sprzedawanych urządzeń.
Istnieje prawdopodobieństwo, że niemożność nabycia tanich urządzeń i wzrost cen kotłów
piątej klasy mógł spowodować częściowy przepływ klientów w kierunku kotłów gazowych.

W przypadku kotłów z zasypem ręcznym poziom sprzedaży mocno się obniżył, przynajmniej
w oficjalnej sprzedaży. Taka ocena rynku wydaje się być znacznie zaniżona z uwagi na
sprzedaż w 2018 roku kotłów pozaklasowych, tj. oficjalnie do c.w.u lub na biomasę nie-
drzewną, czego nie obejmuje żadna statystyka czy monitoring rynku. W wypadku oficjalnie
sprzedawanych urządzeń, na tak niski poziom sprzedaży kotłów zasypowych, spełniających
wymagania rozporządzenia, wpływa zapewne konieczność montażu zbiornika akumulacyj-
nego co znacznie podraża poziom inwestycji. Dlatego konieczne wydaje się uszczelnienie
systemu i wyeliminowanie sprzedawanych pozaklasowych kotłów zarówno w sieciach dys-
trybucyjnych jak także na targach sprzedawanych „z samochodu”. Zgodnie z oczekiwania-
mi notuje się zwiększony poziom sprzedaży kotłów z podawaniem automatycznym.
Rys. 18 Sprzedaż kotłów na paliwa stałe w okresie 2014 – 2018
200000
190000
180000 180000
170000
160000 160000
145000
0
50000
100000
150000
200000
250000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Kotły na paliwa stałe

Rys. 19 Sprzedaż kotłów na paliwa stałe w okresie 2014 – 2018 – tendencja (Źródło: opra-
cowanie SPIUG)
3.4 Pompy ciepła
W 2018 roku pompy ciepła odnotowały znaczący wzrost sprzedaży który osiągnął w całej
grupie produktowej poziom 31%. Podobnie jak w wypadku kotłów, poziom wzrostu był różny
w zależności od rodzaju pompy ciepła. Do nich należą przede wszystkim powietrzne pompy
ciepła rożnych odmian. Największe wzrosty odnotowano w pompach powietrze-woda, gdzie
wzrosty w skali rocznej wyniosły ogólnie także 31%. Także wewnątrz tej grupy pomp ciepła
można było zauważyć duże zróżnicowanie w rozwoju rynku. Największe wzrosty można
było zauważyć w grupie pomp do ogrzewania typu monoblok, gdzie np. w wypadku pomp o
mniejszej mocy można mówić nawet do dwukrotności wzrostów, gdzie z drugiej strony, w
pompach typu split nastąpiły spadki sprzedaży od kilku do nawet ok. 50% w zależności od
rodzaju i odmiany. Nastąpił także pewien 6% wzrost w grupie pomp powietrze – woda prze-
znaczonych do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Tak niski poziom wzrostu może
zdziwić w konfrontacji ze spływającymi praktycznie od 2017 roku i przez cały 2018 rok sy-
gnałami z rynku o dużym zainteresowaniu tym rodzajem urządzenia. Pompy gruntowe od-
notowały w 2018 roku także wzrost na poziomie 5% w wypadku pomp solanka - woda. Nie-
mniej jednak w wypadku pomp woda-woda odnotowano spadek na poziomie 22%. Ogólnie,
według wstępnych szacunków można przyjąć, że wzrost sprzedaży pomp ciepła ogólnie w
2018 roku osiągnął ok. 31% wzrost co było już wspomniane na początku. Dominujące
wśród pomp ciepła są pompy powietrze – woda do przygotowania ciepłej wody użytkowej,
które mają udział ok. 25% w wolumenie wszystkich sprzedanych pomp w 2018 roku w Pol-
sce. Znaczący udział w strukturze sprzedaży pomp ciepła w Polsce mają także pompy re-
0
50000
100000
150000
200000
250000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Kotły na paliwa stałe

wersyjne o różnych mocach i w różnych odmianach. Segment pomp powietrznych rośnie,
ale w tym wypadku limitem są uprawnienia chłodnicze, które pojawiły się w 2018 roku. W
tym segmencie rynku pomp ciepła próbują wchodzić firmy zajmujące się na co dzień klima-
tyzacją, ale tego typu kierunek działalności wymaga poszerzenia wiedzy z zakresu hydrauli-
ki. Pewnym wsparciem dla rynku pomp ciepła może być program priorytetowy NFOŚiGW
„Czyste Powietrze”, który zaczyna uświadamiać inwestora o możliwości uzyskania dofinan-
sowania i zmniejszenia emisji, co zaczyna mieć bezpośrednie przełożenie na zainteresowa-
nie pompami ciepła jako bezemisyjnego źródła ciepła. Innym ciekawym pomysłem, który
może przyczynić się do szerszego wykorzystania POM ciepła jest idea domów bez rachun-
ków, czyli instalacji hybrydowej pompy ciepła w połączeniu z prosumencką instalacją foto-
woltaiczną. Instalatorzy pomp ciepła są obłożeni pracą już na początek 2019 roku i nie
przyjmują nowych zleceń. Takich instalatorów jest mało, a rynek rośnie. Nowych instalato-
rów pomp ciepła należy szkolić, ale przybywa ich wolniej niż postępuje wzrost rynku.
Rys. 20 Sprzedaż pomp ciepła ogólnie w okresie 2014 – 2018
9700
12000
15000
16500
18000
19500
24000
31500
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Pompy ciepła ( bez klimatyzatorów)

Rys. 21 Sprzedaż pomp ciepła ogólnie w okresie 2014 – 2018 – tendencja (Źródło: opra-
cowanie SPIUG)
3.5 Ogrzewanie elektryczne
Pomimo wysokich kosztów eksploatacyjnych, ogrzewanie elektryczne ma stabilną pozycję
na rynku każdego z państw UE. Także w Polsce, pomimo tradycyjnego poglądu, że ogrze-
wanie elektryczne jest bardzo drogie, ten rodzaj ogrzewania rozwija się konsekwentnie od
kilku lat. Z pewnością przyszłość ma wykorzystanie energii elektrycznej z odnawialnych
źródeł energii zarówno bezpośrednio do ogrzewania, jak także w instalacjach hybrydowych
OZE, gdzie energia elektryczna jest wykorzystywana do zasilania urządzeń, których pod-
stawowym źródłem ciepła jest gaz lub ciepło z energii słonecznej lub z otoczenia. Wykorzy-
stanie energii elektrycznej do ogrzewania mogłoby w pewnym stopniu rozwiązać problem
nadmiaru energii elektrycznej wytwarzanej przez farmy wiatrowe w okresie jesienno-
zimowym. Na obecne coraz większe zainteresowanie energią elektryczną jako źródła ciepła
ma kilka czynników, takich jak: coraz większe (lepsze) ustawowe wymogi izolacyjności
budynków, coraz większa świadomość inwestorów, upowszechnianie się fotowoltaiki (przy
większym wsparciu budżetu rynek mógłby dużo mocniej urosnąć), powiększająca się siła
nabywcza i ekonomiczna społeczeństwa, w postaci powoli rozwijającej się klasy średniej co
za tym idzie, poszukiwanie wygodnej formy ogrzewania np. w wypadku domów weekendo-
wych lub wakacyjnych. Można też zaobserwować tendencje polegające na coraz po-
wszechniejszym ogrzewaniu biwalentne tj. z dwoma źródłami ciepła w tym jednym jakim
jest kocioł elektryczny. Na rynku grzewczych urządzeń elektryczny ponadto daje się zaob-
serwować coraz większą dywersyfikację źródeł ciepła, co pozwala na coraz większą możli-
wość wyboru przez klienta. W ujęciu wartościowym dotyczącym urządzeń grzewczych wy-
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Pompy ciepła (bez klimatyzatorów)

korzystujących energie elektryczną na cele grzewcze na pewno prym wiodą pompy ciepła,
potem ogrzewacze elektryczne konwekcyjne, olejowe i grzejniki łazienkowe elektryczne i
wodno-elektryczne. Dalej należy wymienić elektryczne ogrzewanie podłogowe i płaszczy-
znowe (kable grzewcze oraz coraz popularniejsze folie grzewcze), następnie elektryczne
kotły c.o. i na ostatnim miejscu piece akumulacyjne i pełniące podobną funkcję ogrzewacze
dekoracyjne zazwyczaj z kamienia. Według zebranych informacji, dość dużo sprzedaje
się drobnych urządzeń dogrzewających z nadmuchem, jednak nie mieliśmy dostępu lub nie
istnieją wiarygodne dane dotyczące tego sposoby ogrzewana, ale także nie można tych
rozwiązań traktować jako elementy systemu grzewczego budynku.
Rynek ogrzewania elektrycznego rozwija się z roku na rok dzięki rozwojowi alternatywnych
źródeł zasilania co znacznie obniża bieżące koszty eksploatacji, które były tradycyjna barie-
ra dla tego typu rodzaju ogrzewania. Ogrzewanie Energia elektryczną ma zupełnie nowe
znaczenie dla gospodarstw domowych, staje się bardziej dostępne i proste w instalacji w
budynkach. Rynek jest otwarty na różne produkty, istnieją różne rozwiązania do ogrzewa-
nia Energia elektryczną. Do takich nowoczesnych rozwiązań można zaliczyć kotły oporowe,
indukcyjne i elektrodowe które obejmują maksymalnie 5% rynku kotłów elektrycznych, czy
ogrzewanie elektromagnetyczne z odzyskiem ciepła. Ogrzewanie elektryczne jest zwykle
połączone z akumulacja ciepła dlatego tak ważne jest montowanie do każdego systemu
zbiorniki akumulacyjne które dają możliwość zmagazynowania ciepła i oddania w zależności
od potrzeby cieplnej i czasu. Ale występują też kotły przepływowe dwufunkcyjne.
W 2018 roku rynek urósł bardziej niż wynikało to ze wcześniejszych szacunków i wyniósł ok.
25%. Na widoczny od kilku lat wyraźny trend wzrostowy wpływa kilka czynników: rozwój
instalacji fotowoltaicznych, dopłaty antysmogowe w gminach, bardziej efektywne energe-
tycznie domy z małym zapotrzebowaniem na energię do ogrzewania, możliwość wykorzy-
stania energii w tanich taryfach dzięki połączeniu z buforem akumulacji ciepła, wzrost za-
możności i poszukiwanie komfortu. Jednak pojawił się silny sygnał hamujący sprzedaż
urządzeń elektrycznych – podwyżki cen prądu. Jak wiemy do wyborów podwyżki zostały
zablokowane, ale co będzie później, to trudno liczyć na ciągłe subwencje – dopłacanie
przez państwo do kosztów produkcji i przesyłu energii. Dlatego ostrożnie można szacować
w 2019 mniejszą dynamikę wzrostu. Pewnym rozwiązaniem który miałby pozytywny wpływ
na rozwój ogrzewania elektrycznego byłby rozwój idei domów bez rachunków opartych na
instalacji hybrydowej elektrycznego urządzenia grzewczego i prosumenckiej instalacji do
wytwarzania energii elektrycznej opartej na OZE, czyli fotowoltaiki i małych turbin wiatro-
wych.
Co do prognoz można być umiarkowanym optymistą. Szanse to upowszechnianie się foto-
woltaiki, być może w przyszłości większa świadomość ekologiczna polityków i lepsze
wsparcie dotacjami, coraz więcej domów pasywnych i niskoenergooszczędnych, oraz coraz
większa zasobność klasy średniej. Zagrożeniem dla Ogrzewania elektrycznego są dysku-

syjne w swoim brzmieniu przepisy UE odnośnie klasy energetycznej (elektryczne kotły
grzewcze są sklasyfikowane w klasie D z powodu ogólnej niskiej sprawności systemu elek-
troenergetycznego), System klasyfikacji klas energetycznych nie przewiduje jak dotąd sytu-
acji zasilania kotłów elektrycznych przez lokalne źródła energii elektrycznej opartych na
OZE, czyli całkowicie czysta Energia bez strat przesyłu. Być może coś się zmieni przy na-
stępnym przeglądzie założeń i funkcjonowania ekoprojektu dla ogrzewaczy pomieszczeń.
Rys. 22 Elektryczne kotły grzewcze – dane szacunkowe rynek lata 2011 - 2018 (Źródło:
opracowanie SPIUG)
Rys. 23 Elektryczne kotły grzewcze – dane szacunkowe lata 2011 - 2018 – tendencja (Źró-
3900 4000 4100 4200 4300
5000
6000
7500
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Elektryczne kotły grzewcze dane szacunkowe
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Elektryczne kotły grzewcze - dane szacunkowe -
tendencja

3.6 Kolektory słoneczne
W 2018 roku, w grupie kolektorów słonecznych nastąpiły znaczne wzrostów sprzedaży tego
typu instalacji. W całym roku wzrost sprzedaży kolektorów słonecznych był dwu i półkrotny
w odniesieniu do całego 2017 roku. Sprzedawane są w ogromnej części kolektory płaskie,
ale w grupie kolektorów próżniowych także nastąpiły dwukrotne wzrosty w skali całego 2018
roku. Takie wyniki są rezultatem przetargów ogłoszonych w 2017 roku i rozstrzyganych od
początku 2018 roku. Programy i przetargi na instalacje kolektorów słonecznych odbywają
się często w gminach lub ich sąsiedztwie, które już miały jakieś doświadczenia z tego typu
instalacjami i są efektem dobrej opinii użytkowników instalacji pozyskujących ciepło z ener-
gii słonecznej. Coraz więcej jest też instalacji, gdzie ciepło pochodzące z kolektorów sło-
necznych służy także do celów grzewczych obok tradycyjnego już przygotowywania ciepłej
wody użytkowej, chociaż udział procentowy tego typu instalacji w całym wolumenie sprze-
daży kolektorów się nie zmienił. Osiągnięty w 2018 roku wynik sprzedaży był rekordowy w
historii. Po raz pierwszy został przekroczony próg sprzedaży 300 tys m2 kolektorów sło-
necznych w jednym roku. Z jednej strony, taki wynik na pewno cieszy, ale z drugiej niepokoi
struktura sprzedaży oparta na gminnych programach parasolowych na rzecz ograniczania
niskiej emisji. W dalszym ciągu jednak brakuje kompleksowego programu wsparcia rozwoju
tego segmentu rynku. Tego typu struktura rynku oparta w ogromnej większości na zamó-
wieniach obiektowych powoduje ostrą walkę konkurencyjną przy ograniczonej liczbie takich
przetargów, co powoduje agresywne działania dostawców, którzy, aby zredukować cenę
decydują się na skrócenie łańcucha dystrybucyjnego. Struktura rynku oparta wyłącznie na
przetargach nie gwarantuje stabilizacji, pomimo osiągniętych wyników które powinny cie-
szyć. Po zapaści w handlu detalicznym, widać pewne oznaki ożywienia także w tym seg-
mencie dystrybucji, ale w dalszym ciągu sytuacja jest daleka od normalności. W segmencie
kolektorów słonecznych sprzedaż odbywa się w przeważającej części do inwestycji gmin-
nych i można założyć, że proporcje sprzedaży pod względem dróg dystrybucji to 80% po-
przez inwestycje gminne i 20% poprzez tradycyjne kanały dystrybucji. W każdym bądź razie
w dalszym ciągu brakuje stabilnego zaplecza rynkowego w postaci systemu sprzedaży de-
talicznej za pośrednictwem hurtowni instalacyjno-grzewczych, skierowanej do odbiorcy in-
dywidualnego. Efektem tego może być ponowne załamanie się sprzedaży rynku kolektorów
słonecznych po zakończeniu realizacji rozpisywanych obecnie w oparciu o fundusze UE.
Szansą na odbudowę i dalszy rozwój tego segmentu rynku są wzrosty na rynku instalacyj-
nym, grzewczym głownie generowane przez kampanie antysmogowe do czego instalacje
kolektorów słonecznych się doskonale nadają. Obecnie rozpatrywana jest przesunięcie
instalacji kolektorów słonecznych w ramach programu „Czyste Powietrze” do grupy instalacji
grzewczych podlegających wsparci przez dotacje. Ponieważ wielu przypadkowych importe-
rów kolektorów z dalekiego wschodu sobie zrezygnowało ze sprzedaży tych produktów, robi
się znowu miejsce dla profesjonalistów i istnieje szansa na uzdrowienie tego rynku, jednak
należy w tym wypadku zadbać o konsekwentne zapewnienie transparentnych zasad wspar-

cia oraz określenie jasnych wymagań co do jakości kolektorów które mogłyby być objęte
takim wsparciem, aby uniknąć sytuacji z przeszłości. W ostatnim czasie daje się zaobser-
wować wzrost zainteresowania zastosowaniem OZE w ciepłownictwie w połączeniu z za-
stosowaniem magazynów ciepła. Być może pewnym rozwiązaniem mógłby być nowy sys-
tem wsparcia dla instalacji kolektorów słonecznych dla inwestycji w cieple systemowym i
przemyśle.
Bezszkłowe Płaskie Próżniowe
Łącznie
szklane
OGÓŁEM
2018 - Powierzchnia kolektorów
nowozainstalowanych w 2018 (m²)
0 300 000 10 000 310 000 310 000
nowozainstalowanych (m²)
0 107 200 3 900 111 100 111 100
Zmiana procentowa 0% 280% 256% 279% 279%
Łaczna pow. pracujących kolekto-
rów (m²) na koniec 2018 0 2 067 700 490 600 2 558 300 2 558 300
Łaczna pow. pracujących kolekto-
rów (m²) na koniec 2017
0 1 767 700 480 600 2 248 300 2 248 300
Tab. 1 Rozwój rynku kolektorów słonecznych w Polsce w 2018 roku według typu kolektorów
Osiągnięty w 2018 roku wynik stawia Polskę w czołówce krajów instalujących takie instala-
cje w Europie, na drugim miejscu po Niemczech, gdzie w 2018 roku sprzedano nieco ponad
500 tyś m2 kolektorów słonecznych. Należy jednak na obecnym etapie zdyskontować po-
wodzenie i dobrą opinie użytkowników i wykorzystać te czynniki w celu odbudowy stabilno-
ści tego segmentu rynku także w systemie bez specjalnych programów wsparcia. W dal-
szym ciągu brakuje na rynku w Polsce konkretnych działań edukacyjnych mogących posze-
rzyć tradycyjne wykorzystanie kolektorów słonecznych do wytwarzania ciepłej wody użyt-
kowej, o szersze ich wykorzystanie do ogrzewania domów, także we wsparciu ciepła sie-
ciowego oraz szerszego wykorzystania magazynów ciepła.
Podgrzewanie
wody w
basenach
Przygotowanie
c.w.u.
Instalacje
dwufunkcyjne
c.w.u. i co.
Duże instalacje
(50m²< X < 500 m²)
Bardzo duże
instalacje
(pow . >500m²)
nowozainstalowanych (*)
2 74 9 13 2
2017 -Powierzchnia kolektorów
2 74 10 12 2
Łaczna pow. pracujących kolektorów
(*) na koniec 2018

Tab. 2 Rozwój rynku kolektorów słonecznych w Polsce w 2017 roku według rodzaju instala-
cji w [%] zainstalowanej powierzchni (Źródło: opracowanie SPIUG)
Zebrany z rynku szacunki dotyczące udziału procentowego poszczególnych rodzajów insta-
lacji kolektorów słonecznych jasno pokazują, że nie ma rewolucji w podejściu do wykorzy-
stania energii słonecznej do ogrzewania w Polsce.
Tab. 3 Rozwój rynku kolektorów słonecznych w Polsce w 2017 roku według klasyfikacji
odbiorców w [%] zainstalowanej powierzchni (Źródło: opracowanie SPIUG
W 2018 roku zmieniła się także struktura lokalizacji nowo instalowanych kolektorów. Widać
zwiększenie się wpływu modernizacji budynku na zapotrzebowanie na instalacje słoneczne,
jak także zwiększenie się udziału budownictwa komercyjnego i przemysłu jako odbiorców
instalacji kolektorów słonecznych kosztem budownictwa mieszkalnego.
Rys. 24 Sprzedaż kolektorów słonecznych ogólnie w okresie 2014 –2018 (Źródło: opraco-
wanie SPIUG)
Budownictwo
mieszkaniowe -
nowe budynki
Budownictwo
mieszkaniowe -
modernizacje
Budownictwo
mieszkaniowe
- ogółem
Zastosowania
obiekty
komercyjne
Inne
(przemysłl,
ciepło
sieciowe itp.)
5 75 80 15 5
17 71 88 10 2
105000
194000
174000
223000
245000
115400 111100
310000
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Kolektory słoneczne

Rys. 25 Sprzedaż kolektorów słonecznych ogólnie w okresie 2014 –2018 – tendencja (Źró-
3.7 Grzejniki i inne elementy instalacyjne
W 2018 roku, w ślad za zwiększonym zapotrzebowaniem na kotły, wzrosło zapotrzebowa-
nie na zasobniki i podgrzewacze do c.w.u. Spowodowało to opóźnienia w dostawach tych
produktów do odbiorców. W wypadku grzejników stalowych, nastąpił lekki spadek sprzeda-
ży zarówno pod koniec 2018 roku i w skali całego 2018 roku. Wyniki były poniżej oczekiwań
wynikających ze wzrostów budownictwa mieszkaniowego. Do końca 2018 roku ze względu
dobrą pogodę, trwała stabilna kontynuacja projektów. Sprzedażowo w grupie grzejników
bardzo silny grudzień (najlepszy od kliku lat). Także przy instalacjach w tej grupie produkto-
wej był widoczny wpływ braku siły roboczej. Ogólnie w grupie grzejników rok 2018 był słab-
szy od 2017 głównie z powodu braku możliwości „przerobienia” przez instalatorów poszcze-
gólnych zadań. Ogólnie, według informacji uzyskanych z rynku, spadek sprzedaży w grupie
grzejników w 2018 roku wyniósł ok. 5 -10%. Wbrew pesymistycznym sygnałom z rynku,
mówiącym o spadkach, koniunktura w budownictwie wymogła wzrosty także dla klasycz-
nych grzejników, głownie stalowych, ale zdaniem hurtowni instalacyjnych brakowało projek-
tów inwestycyjnych, co może wskazywać na powstawanie alternatywnej drogi zaopatrywa-
nia budów w materiały instalacyjne.
Widać za to coraz więcej zastosowania ogrzewania powierzchniowego, gdzie wzrosty są
szacowane na poziomie do 20%. Dał się zauważyć niewielki wzrost sprzedaży grzejników
odlewanych ciśnieniowo (aluminium) w porównaniu do 2017 który był większy o kilka pro-
cent. W pozostałych elementach instalacji grzewczych wzrosty są szacowane na poziomie
15 - 20%. W grupie zasobników i buforów wzrosty można przyjąć na poziomie ok. 60%.
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
350000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Kolektory słoneczne

Wzrosty w tej grupie produktowej mogłyby być dużo wyższe, gdyby nie ograniczone moce
przerobowe dostawców, głównie z powodu braku rąk do pracy na produkcji. Brak jest wiary-
godnych danych dotyczących ilościowego rozwoju w różnych, poza urządzeniami grzew-
czymi grupach produktowych związanych z branżą instalacyjno-grzewczą. Obecnie SPIUG
podjął starania rozszerzenia badań także na wybrane elementy instalacji grzewczych. Dzię-
ki współpracy z grupa producentów ogrzewania powierzchniowego, powstaje obecnie real-
na możliwość badania rynkowego w tej grupie produktowej.
Gazowe, przepływowe podgrzewacze do ciepłej wody użytkowej są rozwiązaniem konse-
kwentnie powoli schodzącym z rynku. Duża ilość tego typu urządzeń zamontowanych w
ostatnich kilkudziesięciu latach wymaga wymiany lub coraz częściej jest zastępowana przez
inne rozwiązania dające ciepłą wodę użytkową takie jak dwufunkcyjne kondensacyjne kotły
grzewcze lub przyłączenie do sieci ciepłowniczych zaopatrujących odbiorcę także w ciepłą
wodę użytkową. W nowych budynkach tego typu podgrzewaczy nie montuje się praktycznie
wcale. W 2018 roku, podobnie jak w poprzednich latach można zaobserwować niewielkie,
kilkuprocentowe spadki sprzedaży tych urządzeń.
Rys. 26 Sprzedaż gazowych przepływowych podgrzewaczy do ciepłej wody użytkowej w
okresie 2014 –2018 (Źródło: opracowanie SPIUG)
112000
104000
91700 92000
86000
81000 79900 81000
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe przepływowe podgrzewacze do C.W.U

Rys. 27 Sprzedaż kolektorów słonecznych ogólnie w okresie 2014 –2018 – tendencja (Źró-
Dodatkowo, można w uzupełnieniu podać szacunkowe dane dotyczące wielkości rynku
urządzeń grzewczych nie ujętych w powyższych statystykach: Podgrzewacze przepływowe
elektryczne: 2017 – 250.000 szt, 2018 – 250.000 szt (ok. 220.000 szt - podgrzewacze ma-
łych mocy do 6kW, ok. 30.000 szt. - podgrzewacze dużych mocy pow. 9kW).
Sprzedaż zasobników i buforów w 2018 roku, można oszacować na podstawie danych uzy-
skanych z rynku na poziomie 340 000 szt, co daje wzrost o ok. 54% w stosunku do po-
przedniego roku. Wzrosty z pewnością mogłyby być większe, gdyby nie problemy z mocami
przerobowymi u krajowych producentów.
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Gazowe przepływowe podgrzewacze do C.W.U

4 Podsumowanie prognozy dla rozwoju rynku
instalacyjno-grzewczego na przyszłość
Jakiekolwiek prognozowanie, w którym kierunku pójdzie rozwój rynku sprzedaży i instalacji
urządzeń grzewczych w 2019 roku i w dalszych latach jest co najmniej ryzykowne. Rozwój
rynku urządzeń grzewczych jest zależny od dwóch podstawowych czynników: polityki pań-
stwa i siły nabywczej potencjalnych inwestorów będących klientami hurtowni instalacyjnych.
W 2017 i w 2018 roku mieliśmy do czynienia z dużymi przyrostami sprzedaży urządzeń
grzewczych, do tego stopnia, że poddawano pod wątpliwość realność zbieranych danych.
Rzeczywistość jednak pokazała, że tak duże wzrosty prawie w każdej grupie produktowej
była możliwa, W 2017 i 2018 roku, głównym motorem sprzedaży był tak zwany rynek wy-
mian starych urządzeń na nowe. Ze strony politycznej, padło hasło „Walka ze smogiem”
odmieniane we wszelkich możliwych znaczeniach. Do tego doszła edukacja społeczeństwa,
że warto inwestować w urządzenia grzewcze które będą dawać zmniejszony poziom emisji
lub w ogóle nie będą emitować szkodliwych substancji do atmosfery. Efektem tego było
uruchomienie w wielu gminach na terenie Polski tzw. programów parasolowych opartych na
Regionalnych Programach Operacyjnych finansowanych z funduszu UE. Pozwoliło to na
uruchomienie fali wymian starych kotłów wszystkopalnych na nowoczesne w większości
urządzenia grzewcze spełniające normy ograniczenia niskiej emisji. We wrześniu 2018 roku
ruszył zapowiadany przez rząd program „Czyste Powietrze”, bardzo cenna i potrzebna ini-
cjatywa z tego względu, że kwestia ograniczania niskiej emisji z urządzeń grzewczych doty-
czy w znacznej części grupy społeczeństwa o niższych dochodach, gdzie modernizacja
funkcjonującego, ale kopcącego kotła grzewczego stanowiłaby bardzo duży uszczerbek w
budżecie domowym. Jak na razie, skuteczność tego programu wydaje się być dyskusyjna i
nastąpił okres wyczekiwania na nową, znowelizowana wersją tego programu wsparcia. Ma
to niestety negatywny wpływ na sprzedaż niektórych urządzeń grzewczych od początku
2019 roku. Niektóre decyzje inwestycyjne zostały zamrożone do ogłoszenia nowej wersji
programu prowadzonego przez NFOŚiGW. Dotknęło to przede wszystkim segmentu rynku
kotłów na paliwa stałe albo pośrednio także innych rodzajów urządzeń. Pewien wpływ na
taki stan rzeczy miał fakt wycofania się niektórych gminach ze wsparcia w ramach RPO.
Lokalni włodarze liczyli, że fundusze przesunięte z programów walki z niską emisją w ra-
mach funduszy UE na inne cele, z powodzeniem zastąpi dostępność wsparcia w ramach
programu Czyste Powietrze, a tak się nie stało. Jesienią Stowarzyszenie Producentów i
Importerów Urządzeń Grzewczych przestrzegało samorządy przed pochopnymi decyzjami i
zdawaniem się w pełni na program Czyste Powietrze. Każdy program wsparcia potrzebuje
czasu, żeby dojść do etapu, kiedy będzie działać dobrze. Z perspektywy czasu widać, że
pomimo sygnalizowania ryzyka, część włodarzy podjęło takie decyzje, które obecnie maja
negatywny wpływ na rozwój rynku urządzeń grzewczych.

Także od 2018 roku widać osłabienie dynamiki wzrostów w budownictwie mieszkaniowym,
będącym głównym odbiorcą urządzeń i instalacji grzewczych. Co prawda, rozwój mieszka-
niówki dotyczył głównie deweloperów, którzy budują na uzbrojonych w media działkach na
obszarach zurbanizowanych. Z tego względu głównym beneficjentem dobrej hossy w bu-
downictwie w ostatnich latach były raczej miejskie przedsiębiorstwa sieci cieplnych, zresztą
od lat bardzo aktywnie wspierane przez decydentów rządowych. Spadł udział budownictwa
indywidualnego, tradycyjnego odbiorcy indywidualnych urządzeń grzewczych we wszystkich
kategoriach, tj oddawanych do użytku mieszkań, uzyskiwanych pozwoleń na budowę lub
zgłoszeń, oraz rozpoczynanych budów. Z pewnością ta sytuacja będzie także miała wpływ
na sprzedaż indywidualnych urządzeń grzewczych w 2019 roku i w latach następnych. Dla-
tego, kluczowe znaczenie dla rozwoju sprzedaży urządzeń grzewczych w najbliższym cza-
sie będą miały warunki, jakie będą stworzone dla rynku wymian w ramach walki z niską
emisją. Według wstępnych informacji, które do spływają do SPIUG, od początku roku moż-
na zaobserwować pewne spowolnienie rynku wynikające z przyczyn, które zostały wcze-
śniej wymienione. Należy brać pod uwagę fakt, że przyrosty na poziomie 20 - 40 % rok do
roku nie są w branży urządzeń grzewczych czymś normalnym, nawet przyjmując panujące
w danym okresie sprzyjające warunki brzegowe. Można zakładać, że w 2019 roku wyniki
będą w dalszym ciągu pozytywne, choć nie tak spektakularne jak w poprzednich dwóch
latach, ale wszystko się może zmienić, jeżeli warunki brzegowe ulegną zmianie. W dalszym
ciągu będą kontynuowane tendencje zmiany z poprzednich lat dotyczące poszczególnych
grup produktowych. Rozwój budownictwa energooszczędnego oraz wdrażanie wymogów
efektywności energetycznej budynków będą miały wpływ na dobór urządzeń grzewczych.
Mniejsze zapotrzebowanie na ciepło dzięki eliminacji strat przez przegrody budowlane oraz
odzysk ciepła z wentylacji powoduje zwiększenie zapotrzebowania na urządzenia o mniej-
szej mocy. Także wzrastająca coraz bardziej świadomość magazynowania ciepła wytwo-
rzonego w nadmiarze przy sprzyjających warunkach przez OZE, może spowodować zwięk-
szenie zapotrzebowania na zasobniki ciepłej wody o większych pojemnościach niż obecnie
standardowo używane. W wypadku nowoczesnych technologii grzewczych można zauwa-
żyć pewien opór sporej części instalatorów nastawionych na szybki zysk przy minimum
nakładu pracy. Oczywiście nie jest to zarzut, tylko stwierdzenie faktu, z którym trudno pole-
mizować. Dużo łatwiej zamontować np. powietrzna pompę ciepła do przygotowaniu ciepłej
wody użytkowej niż instalować na dachu kolektory słoneczne za podobne w efekcie wyna-
grodzenie. Ta przyczyna można także wytłumaczyć spadek zainteresowania gruntowymi
czy wodnymi pompami ciepła oraz pompami typu split na rzecz powietrznych pomp ciepła
typu monoblock i rewersyjnych pomp ciepła w ogóle w wypadku pomp ciepła do ogrzewa-
nia.
Z pewnością można założyć stabilne dwucyfrowe wzrosty sprzedaży pomp ciepła, przede
wszystkim do nowobudowanych domów ze względu na ograniczenia w instalacjach i lokali-
zacjach budynków modernizowanych. Oczywiście w wielu obiektach modernizacyjnych z
powodzeniem można zainstalować pompy ciepła, ale często wymaga to większego nakładu

pracy i materiałów oraz głębszych przeróbek. Niemniej jednak, brak dotychczas jakichś
spektakularnych programów wsparcia adresowanych dla pomp ciepła jest raczej atutem dla
tej grupy produktów grzewczych, ponieważ rynek nie został jeszcze zepsuty i rozwija się w
sposób naturalny. Realnie patrząc, każda technologia grzewcza i każdy rodzaj urządzeń
grzewczych ma szanse z powodzeniem być stosowane i dobrze funkcjonować pod warun-
kiem prawidłowego doboru takiego urządzenia do obiektu i uwarunkowań lokalnych. Nie-
mniej jednak w perspektywie czasowej coraz bardziej dynamiczny rozwój technik grzew-
czych opartych na OZE jest pewnikiem, W Polsce pewną szansą na zwiększenie dynamiki
sprzedaż y pomp ciepła byłoby powszechne wdrożenie programu pod roboczą nazwą „Dom
bez rachunków” polegającym na promowaniu układów hybrydowych łączących pompy cie-
pła z przydomową instalacja fotowoltaiczną w domach niskoenergetycznych. Dzięki takiemu
rozwiązaniu, inwestor uzyskuje rzeczywiście ciepło z OZE, ponieważ energia elektryczna
zasilająca pompę ciepła pochodzi z OZE, oraz pewien efekt niezależności energetycznej, co
zaczyna cieszyć się coraz większym zainteresowaniem także w Polsce.
Podobnymi przyczynami można tłumaczyć wzrastające zainteresowanie nowoczesnymi
kotłami grzewczymi zasilanymi energia elektryczną. Wzrost poziomu efektywności energe-
tycznej budynków, przy niskich kosztach inwestycyjnych powoduje, że rachunek ekono-
miczny w wypadku ogrzewaniu elektrycznego zaczyna wyglądać bardziej korzystnie. Jeżeli
dołożymy do tego zasilanie z własnego źródła energii w postaci instalacji fotowoltaicznej lub
siłowni wiatrowej mamy w pełni beze misyjne źródło ciepła. Dlatego w 2019 roku i w latach
następnych można się spodziewać dalszego stabilnego wzrostu zainteresowania ta forma
ogrzewania. Warto tutaj zauważyć, że ogrzewanie elektryczne opiera się np. na klimatyzato-
rach, które służą zarówno do chłodzenia jak też do ogrzewania, podobnie jak to jest stoso-
wane masowo np. w USA, co jest w praktyce formą pompy ciepła.
Urządzenia, które cieszą się coraz większą popularnością to kotły grzewcze, jedno lub dwu-
funkcyjne, oporowe lub indukcyjne, które pod względem funkcjonalności różnią się od popu-
larnych kotłów gazowych rodzajem zasilania i brakiem konieczności odprowadzania spalin.
W 2018 roku padł rekord sprzedaży kolektorów słonecznych w Polsce, który wyniósł ponad
300 000 m2. Ten wynik może zdziwić, biorąc pod uwagę bardzo małą obecność kolektorów
słonecznych w hurtowniach instalacyjno –grzewczych. Powód jest prosty: sprzedaż kolekto-
rów słonecznych w Polsce odbywa się obecnie prawie wyłącznie poprzez projekty gminne
które są zaopatrywane w to rozwiązanie przez wyspecjalizowane firmy instalacyjne. Czy
ten wynik zostanie powtórzony w 2019 roku, to trudno przypuszczać. Szereg projektów i
przetargów zostało już zrealizowane. Obecne są realizowane w perspektywie finansowej
2020 roku. Po skończeniu projektów, można zakładać ponowne załamanie rynku sprzedaży
kolektorów słonecznych po 2020 roku, chyba że producenci tych urządzeń dogadają się
między sobą co do promocji tej technologii oraz z hurtowniami instalacyjnymi co do sposobu
ich dystrybucji. Obecne duże zainteresowanie instalacjami kolektorów słonecznych w pro-
gramach gminnych mają swoje źródło w tzw. dobrej praktyce, tj. dobrej opinii co do działa-

nia zainstalowanych wcześniej instalacji raz praktycznie zerowych, pomijając koszty serwisu
w tym wymiany glikolu, kosztach eksploatacyjnych. Barierą w rozwoju stosowania tej tech-
nologii ogrzewania jest w dalszym ciągu stereotypowe podejście do wykorzystania pozy-
skanego ta droga ciepła jako wyłącznie źródła ciepłej wody użytkowej. Tymczasem, wyko-
rzystując duże zasobniki ciepłej wody jako magazyny ciepła, oraz sezonowych magazynów
ciepła, instalacje kolektorów słonecznych przy zachowaniu odpowiednich warunków brze-
gowych mogą być doskonałym całorocznym źródłem ciepła dla różnego rodzaju budynków.
Także trwają prace przygotowawcze dla kilku projektów pilotażowych wykorzystania kolek-
torów słonecznych do wsparcia ciepła sieciowego w Polsce.
Póki co, na razie, jeżeli się nic nie zmieni, to z potencjału rozpisanych i rozpisywanych prze-
targów można się podziewać o ok. 20% niższej sprzedaży kolektorów w 2019 roku, chyba
że zwiększy się udział sprzedaży tych instalacji poza systemami wsparcia, lub że kolektory
słoneczne zostaną przesunięte do grupy objętej dotacjami w ramach programu Czyste Po-
wietrze, co jest obecnie rozpatrywane.
W wypadku kotłów na paliwa stałe sytuacja jest bardziej dynamiczna. Po wejściu w marcu
2019 w życie nowelizacji rozporządzenia dotyczącego kotłów na paliwa stałe, producenci i
hurtownicy sygnalizują znaczny spadek sprzedaży kotów zasypowych. Od pewnego czasu
ten spadek był sygnalizowany wraz ze wzrostem zainteresowania kotłami z zasilaniem au-
tomatycznym. Ta tendencja się z pewnością utrzyma w 2019 roku, tym bardziej że dozwo-
lone do wprowadzania do obrotu i instalowania są obecnie kotły z podajnikiem automatycz-
nym, a wypadku kotłów zasypowych tylko te które są wyposażone w bufor. W dalszym cią-
gu trzeba się liczyć z tym, że jeszcze długo w Polsce nie będzie brakowało amatorów spa-
lania w kotłach na paliwa stałe wszystkiego w wpadnie w ręce, dlatego należy się liczyć z
tzw. szarą strefą produkcji kotłów na paliwa stałe. Tylko od administracji rządowej zależy na
ile da się ten proceder zlikwidować na zdrowie wszystkim w tym także samych potencjal-
nych użytkowników takich urządzeń.
Od kilku lat obserwuje się także coraz mniejszą sprzedaż kotłów węglowych na rzecz kotłów
na biomasę. Raczej obserwuje się odwrót od tych urządzeń także wśród samych producen-
tów. Obecnie są dostępne dobrej jakości kotły na pelet, zrębki drewna czy zgazowujące
drewno, gdzie, jeżeli zapewni się odpowiedniej jakości paliwo, można skutecznie ograniczyć
legendarna już niska emisję z tego typu urządzeń. Pewną niszą rynkową są kotły na słomę,
ale są to kotły o specyficznej konstrukcji, jednak znajdujące nabywców w gospodarstwach
rolnych, gdzie produkuje się dużo słomy. Przechodzenie na biomasę jako w przyszłości
jedyne paliwo stałe jest konsekwentne i obywa się szybciej niż zakładano wcześniej
Początek 2019 roku dla kotłów na paliwa stałe nie był obiecujący. Przyczyna tego jest wy-
czekiwanie potencjalnych klientów na ostateczne ustalenia co do pozycji tych kotłów w pro-
gramie Czyste Powietrze. Raczej trudno przypuszczać, że kotły na biomasę stracą swój
byt. Można się spodziewać, że rynek tych urządzeń też ruszy w 2019 roku, z tym ze dyna-

mika wzrostów nie będzie spektakularna. Wszystko zależy od rynku wymian starych urzą-
dzeń na nowe, ponieważ w nowoczesnych budynkach coraz rzadziej montuje się kotły na
paliwa stałe jako źródło ciepła, jednak nie znaczy to że zostaną wyparte. Trudno bowiem
sobie wyobrazić, że rolnik, mające własne zasoby biomasy zrezygnuje z niej jako paliwa na
rzecz innego źródeł ciepła.
Od kilku lat w EU mówi się od odchodzeniu od gazu jako paliwa. Oczywiście, z biegiem
czasu to na pewno nastąpi. Paliwa kopalne są wyczerpywane. Można przyjąć, że w ciągu
najbliższych 20 lat nie powinna nastąpić jakaś rewolucja w tym zakresie przynajmniej w
Polsce. Nie po to buduje się terminale gazowe, huby, inwestuje się w gaz łupkowy na Świe-
cie, żeby z tego rezygnować. W ostatnich latach najbardziej spektakularne wzrosty sprze-
daży urządzeń grzewczych dotyczyły właśnie kotłów gazowych. Produktem spalania gazu
w kondensacyjnych kotłach jest para wodna i dwutlenek węgla. Oczywiście ten drugi jest
powodem pewnej nagonki na gaz jako jedna z przyczyn zmian klimatycznych i globalnego
ocieplenia. Można dyskutować, jaki wpływ ma zainstalowanych kilka milionów kotłów gazo-
wych na zmiany klimatyczne na Ziemi. Faktem jest, że w wyniku spalania gazu nie występu-
ją praktycznie żadne pyły zawieszone, dlatego kotły gazowe są tak chętnie montowane w
miejsce starych urządzeń wszędzie tam, gdzie mnie ma specjalnych wymagań co do zmian
instalacji, a chce się uzyskać natychmiastowy efekt poprawy jakości powietrza. Rynek jest
zdominowany od 2016 roku przez kotły kondensacyjne. Jest pewna nisza rynkowa kotłów
konwencjonalnych wymienianych wszędzie tam, gdzie ze względów technicznych nie za
bardzo bezboleśnie można przejść na kocioł kondensacyjny. Ta niewielka nisza rynkowa
pewnie utrzyma się jeszcze w 2019 roku, jednak można sie spodziewać, że z czasem ta
grupa produktowa sama zaniknie. Także od kilku lat utrzymuje się tendencja odchodzenia
od kotłów stojących na rzecz wiszących kaskad kotłowych. Jest to powolny proces, ale jed-
nak taka tendencja się utrzymuje od kilku lat i prawdopodobnie taka tendencja utrzyma się
także w 2019 roku.
Widać także znaczne tendencje wzrostowe znaczenia ogrzewania powierzchniowego. Ry-
nek grzejników wydaje się być stabilny z lekkim spadkiem pomimo wzrostów ilości wykań-
czanych inwestycji w budownictwie kubaturowym. To jest kolejny sygnał powolnej ewolucji
jednej technologii grzewczej na rzecz drugiej. Obecna tendencja idąca w kierunku lepszej
termoizolacji i ograniczenia strat ciepła, przyśpiesza rozwój rynku instalacji rekuperacyjnych.
I taka tendencja na pewno utrzyma się w najbliższych latach. Należy pamiętać, że wybór
ogrzewania powierzchniowego, obecnie, podobnie jak w wypadku pomp ciepła dotyczy
głównie nowych budynków. Nawet biorąc pod uwagę osłabienie dynamiki w budownictwie
kubaturowym, głównie w mieszkaniówce, co dało się zauważyć w zeszłym roku, nie powin-
no mieć negatywnego wpływu na ten segment rynku.
Podsumowując: Rok 2019 powinien w branży instalacyjno grzewczej być kolejnym rokiem
pozytywnych wyników. Być może wzrosty nie będą tak spektakularne jak w poprzednich
dwóch latach, jednak można liczyć, że rok 2019 zakończy się także pozytywnie, zarówno

dla producentów, jak i dystrybutorów, Wypełnione do połowy roku kalendarze robót instala-
torów, także świadczą o tym, że raczej nie widać kryzysu w branży. Trzeba brać też pod
uwagę fakt, że spowolnienie w branży budowlanej staje się widoczne w branży instalacyjno-
grzewczej z przesunięciem o ok. półtora roku do dwóch i więcej lat. Ponadto branża instala-
cyjno-grzewcza, w szczególności urządzenia grzewcze stoją na drugiej mocnej nodze jaki
jest rynek wymian. Wiele tutaj zależy od polityki władz centralnych i lokalnych, na ile będą
konsekwentni w działaniach na rzecz ograniczenia niskiej emisji. Spowolnienie rynku na
początku 2019 roku ma jest spowodowane właśnie tym czynnikiem. Poza tym brakuje rze-
telnej informacji na temat zainstalowanych zasobów urządzeń grzewczych w Polsce. Taka
wiedza pozwoliłaby na ocenę potencjału rynku wymian i zaplanować w rozsądny sposób
proces wymiany starych, emisyjnych kotłów na nowe urządzenia bezemisyjne lub ze znacz-
nie ograniczona emisją. Trudno jest prognozować jak będzie rozwijać się rynek urządzeń
grzewczych w najbliższej przyszłości, ponieważ zależy on od wielu czynników składowych
zarówno wewnątrzkrajowych, jak i międzynarodowych.

Przygotował i opracował:
Janusz Starościk
Członek Pool of Experts Switzerland Global Enterprise
Warszawa, 18 kwiecień 2019

Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku

Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (7)

Similar to Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku

Similar to Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku (20)

More from SPIUG

More from SPIUG (15)

Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2018 roku