ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ - ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Ι.Ε.Π.: "Η επίδραση της τηλεόρασης στην ανάγνωση"

1. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
1
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩ΢΢Α Β’ ΛΤΚΕΙΟΤ
ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ | ΘΕΜΑΣΑ 18247, 18303
Κείμενο
[Η επύδραςη τησ τηλεόραςησ ςτην ανϊγνωςη]
Ένα ςημαντικϐ ερώτημα που αφορϊ τισ ςχϋςεισ τηλεϐραςησ και προ-
τιμόςεων του κοινοϑ ςυνδϋεται με τισ επιδρϊςεισ των τηλεοπτικών θεαμϊτων
ςτη ςυνόθεια τησ ανϊγνωςησ. Ωςτϐςο, αρκεύ να δεύξουμε ϐτι και απϐ αυτόν την
ϊποψη δεν εύναι η ύδια η τηλεϐραςη, αλλϊ η ιδιαύτερη χρόςη τησ που την κϊνει
αρνητικϐ πολιτιςτικϐ ςτοιχεύο. Με ϊλλα λϐγια, εύναι θεμιτϐ να θεωρόςουμε ϐτι η
τηλεϐραςη δεν αποςπϊ απϐ την ανϊγνωςη, παρϊ μϐνο ς’ εκεύνεσ τισ περιπτώςεισ
ςτισ οπούεσ η ανϊγνωςη δεν αποτελεύ ςτοιχεύο πολιτιςτικόσ διαμϐρφωςησ.
Ενδεχομϋνωσ, θα όταν υπερβολικϐ να καταγρϊψουμε εδώ τισ πολυϊ-
ριθμεσ ϋρευνεσ που ϋγιναν γι’ αυτϐ το θϋμα ςτισ Ηνωμϋνεσ Πολιτεύεσ, ιδύωσ μετϊ
τα πρώτα χρϐνια τησ εγκατϊςταςησ επαρκών τηλεοπτικών δικτϑων. Παρ’ ϐλ’
αυτϊ, απϐ τισ εν λϐγω ϋρευνεσ μποροϑμε να αντλόςουμε τισ παρακϊτω γενικϋσ
ενδεύξεισ. Η πρακτικό τησ τηλεϐραςησ δε φαύνεται να μεύωςε την ανϊγνωςη των
εφημερύδων (που εύναι οι μϐνεσ οι οπούεσ μποροϑν να προςφϋρουν ϋνα οριςμϋνο
εύδοσ πληροφϐρηςησ και ςυνδϋονται με την καθημερινό τελετουργύα του πρωι-
νοϑ γεϑματοσ και τησ διαδρομόσ προσ τον τϐπο δουλειϊσ). Αντύθετα, αυτϊ που
υπϋςτηςαν τον ιςχυρϐτερο ανταγωνιςμϐ όταν τα λαώκϊ περιοδικϊ, τα οπούα δη-
μοςιεϑουν διηγόματα παραπλόςια με τισ τηλεοπτικϋσ αφηγόςεισ. Παρϐμοια ό-
ταν και η κϊμψη που ςημεύωςαν τα εβδομαδιαύα περιοδικϊ επικαιρϐτητασ, τα
οπούα προλϊβαιναν οι τηλεοπτικϋσ ειδόςεισ. Όμωσ, ανϋβηκε η κυκλοφορύα ειδι-
κευμϋνων περιοδικών (επιςτημονικόσ, ιςτορικόσ, γεωγραφικόσ εκλαϏκευςησ),
που μποροϑςαν να ανταποκριθοϑν καλϑτερα ςτισ απορύεσ τισ οπούεσ γεννοϑςαν
οι τηλεοπτικϋσ εκπομπϋσ, και - τϋλοσ - ανϋβηκαν τα μηνιαύα περιοδικϊ υψηλοϑ
επιπϋδου.
Ακϐμη, θα μποροϑςαμε να κϊνουμε μια ςειρϊ ανϊλογων παρατηρό-
ςεων και για την Ιταλύα, τουλϊχιςτον ϐςον αφορϊ τα περιοδικϊ ποικύλησ ϑλησ.
Εύναι ςημαντικϐ ϐτι τα τελευταύα χρϐνια, πϋρα απϐ τα πολιτικϊ περιοδικϊ, δεν
εμφανύςτηκε κανϋνα πρϊγματι αξιϐλογο περιοδικϐ ποικύλησ ϑλησ, ενώ εύδαμε
την ϊνθηςη «μονογραφικών» περιοδικών, τα οπούα εςτιϊζουν ςε ζητόματα ιςτο-
ρύασ, φυςικοϑ περιβϊλλοντοσ και γεωγραφύασ, τεχνολογύασ και τα οπούα, πϋρα
απϐ κϊθε πολιτιςτικό αξιολϐγηςη, αποτελοϑν χωρύσ αμφιβολύα ϋνα κοινωνικϐ
φαινϐμενο με μεγϊλεσ διαςτϊςεισ. Έτςι, η τηλεϐραςη φαύνεται ϐτι απϋςπαςε
τουσ επιφανειακοϑσ αναγνώςτεσ απϐ μια ςειρϊ επιφανειακών αναγνώςεων, χω-
ρύσ να απειλόςει το κϑροσ των εφημερύδων, αλλϊ ωθώντασ τεσ να «οπτικοποιη-
θοϑν» περιςςϐτερο και να αποκτόςουν την ϐψη περιοδικών ποικύλησ ϑλησ.
Όςον αφορϊ τα βιβλύα, μια ουςιαςτικό ςτατιςτικό θα ϋπρεπε να μασ
πει πϐςη επιτυχύα περιμϋνει τουσ εκδϐτεσ (και υπϊρχουν πολλού που ςυναγωνύ-
ζονται), οι οπούοι βγϊζουν νϋεσ εκδϐςεισ γνωςτών ϋργων με την ευκαιρύα κϊ-
ποιασ τηλεοπτικόσ μεταφορϊσ τουσ.

2. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
2
Ένα ακϐμα πρϐβλημα αφορϊ την επύδραςη τησ τηλεϐραςησ ςτισ υ-
ποανϊπτυκτεσ περιοχϋσ. Όπωσ παρατόρηςε ο Ντϋιβιντ Ρύςμαν1
, η ϋλευςη των
τηλεοπτικών μϋςων ςε πρωτϐγονεσ κοινωνύεσ που κυριαρχοϑνται απϐ την προ-
φορικό κουλτοϑρα και που δεν ϋχουν προλϊβει να περϊςουν τη φϊςη τησ γρα-
πτόσ παιδεύασ, τον «πολιτιςμϐ του βιβλύου», μπορεύ να γύνει πηγό διαφϐρων ανι-
ςορροπιών.
Όμωσ, εύναι επύςησ αλόθεια ϐτι ςε περιοχϋσ ϐπωσ ο Νϐτοσ τησ Ιταλύ-
ασ, ϐπου ο πολιτιςμϐσ του βιβλύου δεν μπϐρεςε να ειςχωρόςει ςε βϊθοσ, η απϐ-
τομη ϋλευςη ενϐσ μϋςου που, ϋτςι ό αλλιώσ, παρουςιϊζει νϋεσ μορφϋσ ζωόσ, δι-
αφορετικϋσ κοινωνικϋσ πραγματικϐτητεσ, φαινϐμενα ςυχνϊ ακατανϐητα αλλϊ
γεμϊτα κϑροσ, ϐλα αυτϊ εύναι κύνημα, περιϋργεια, ξϑπνημα, εύναι παιδαγωγικϊ
θετικϋσ φϊςεισ για τισ ανθρώπινεσ ομϊδεσ που εύχαν αποκοιμηθεύ ςε μια αγιϊ-
τρευτη εγκατϊλειψη αιώνων.
U. Eco (1994). Κήνςορεσ και θεράποντεσ, μετϊφραςη Έφη Καλλιφατύδη. Αθόνα: Γνώςη,
420-422 (διαςκευό).
ΘΕΜΑ 18247
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονϊδεσ 20)
Β1. Ποια εύναι, ςϑμφωνα με τον ςυγγραφϋα, η επύδραςη τησ τηλεϐραςησ ςτην
κυκλοφορύα των εφημερύδων ςτισ Ηνωμϋνεσ Πολιτεύεσ; Να απαντόςετε ςε μύα
παρϊγραφο (60-80 λϋξεων).
(μονϊδεσ 10)
Β2. α. Να διαιρϋςετε τη δεϑτερη παρϊγραφο του κειμϋνου (Ενδεχομϋ-
νωσ...υψηλοϑ επιπϋδου) ςε δϑο παραγρϊφουσ.
(μονϊδεσ 3)
Β2. β. Να αιτιολογόςετε την επιλογό ςασ.
(μονϊδεσ 2)
Γ1. Να ςυντϊξετε μύα παρϊγραφο 50-60 λϋξεων, χρηςιμοποιώντασ τισ παρακϊτω
λϋξεισ/φρϊςεισ του κειμϋνου: τηλεόραςη, ανϊγνωςη των εφημερύδων, κϊμ-
ψη, περιοδικϊ επικαιρότητασ, τηλεοπτικϋσ ειδόςεισ.
(μονϊδεσ 10)
Γ2.α. «...η ϋλευςη των τηλεοπτικών μϋςων ςε πρωτόγονεσ κοινωνύεσ που
κυριαρχούνται από την προφορικό κουλτούρα...»
΢το παραπϊνω απϐςπαςμα λϐγου να εντοπύςετε την αναφορικό πρϐταςη και να
τη χαρακτηρύςετε εύτε ωσ προςδιοριςτικό εύτε ωσ παραθετικό με βϊςη τισ πλη-
ροφορύεσ που περιϋχει ςε ςχϋςη με τον προςδιοριζϐμενο ϐρο.
(μονϊδεσ 2)
Γ2. β. Να αιτιολογόςετε την απϊντηςό ςασ.
(μονϊδεσ 3)
1
Ντϋιβιντ Ρύςμαν (1909-2002): Αμερικανϐσ κοινωνιολϐγοσ, καθηγητόσ ςτο Πανεπιςτόμιο του
Χϊρβαρντ απϐ το 1958, ϐπου για εύκοςι περύπου χρϐνια δύδαξε για τη ςχϋςη του αμερικανικοϑ
χαρακτόρα και των κοινωνικών δομών.

3. ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ | τράπεζα θεμάτων
3
ΘΕΜΑ 18303
Α. Να αποδώςετε περιληπτικϊ το κεύμενο (80 - 100 λϋξεισ).
(μονϊδεσ 20)
Β1. Ποια εύναι, ςϑμφωνα με τον ςυγγραφϋα, η επύδραςη τησ τηλεϐραςησ ςτην
κυκλοφορύα των λαώκών περιοδικών και των περιοδικών επικαιρϐτητασ ςτισ
Ηνωμϋνεσ Πολιτεύεσ; Να απαντόςετε ςε μύα παρϊγραφο 60-80 λϋξεων.
(μονϊδεσ 9)
Β2. Ποια εύναι τα δομικϊ ςτοιχεύα τησ τρύτησ παραγρϊφου (Ακϐμη...ποικύλησ
ϑλησ) του κειμϋνου;
(μονϊδεσ 6)
Γ1. Να δημιουργόςετε πϋντε προτϊςεισ χρηςιμοποιώντασ ςε κϊθε πρϐταςη μια
απϐ τισ ακϐλουθεσ λϋξεισ του κειμϋνου: επικαιρότητασ, εςτιϊζουν, κύροσ,
κουλτούρα, ϋλευςη. Να φροντύςετε, ώςτε μϋςα απϐ την πρϐταςη να γύνεται
φανερό η ςημαςύα τησ κϊθε λϋξησ (μπορεύτε να διαφοροποιόςετε τον γραμματι-
κϐ τϑπο ωσ προσ την πτώςη, τον αριθμϐ, το πρϐςωπο κ.λ.π.).
(μονϊδεσ 10)
Γ2.α. «...η απότομη ϋλευςη ενόσ μϋςου που, ϋτςι ό αλλιώσ, παρουςιϊζει νϋ-
εσ μορφϋσ ζωόσ..»
΢το παραπϊνω απϐςπαςμα λϐγου ο ςυγγραφϋασ χρηςιμοποιεύ μύα αναφορικό
πρϐταςη. Να την εντοπύςετε και να τη χαρακτηρύςετε εύτε ωσ προςδιοριςτικό
εύτε ωσ παραθετικό με βϊςη τισ πληροφορύεσ που περιϋχει ςε ςχϋςη με τον
προςδιοριζϐμενο ϐρο.
(μονϊδεσ 2)
Γ2. β. Να αιτιολογόςετε την απϊντηςό ςασ.
(μονϊδεσ 3)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θάνος ΢τασρόποσλος – φιλόλογος
thanosstavropoulos@yahoo.gr