Slides bij de presentaties voor de tweedaagse van het middenkader

1. DE WETENSCHAP
VAN HET LEREN
WAT ELKE
LERAAR
MOET
WETEN
Kristel Vanhoyweghen
@krvanhoyweghen
Tim Surma
@timsurma
www.adesignfor.education

3. Geloof jij in wetenschap?

7. Confirmation bias
Pygmalion effect

8. Hoe reageren mensen die
wetenschap niet geloven?

10. WIE ZIJN WE?
LERAAR EN ONDERZOEKER

13. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
WAT DE WETENSCHAP VAN ONS VAKGEBIED ONS KAN LEREN1
2
3
HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
CONCRETE TIPS VOOR LEERLINGEN EN LERAREN
WEET WAT WERKT EN WAAROM
RESULTATEN NA JARENLANG KWALITEITSVOL ONDERZOEK
4
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
WAAROM WAT WE LEREN VAN BELANG IS

17. 1 DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
EEN BLIK OP DE LEARNING SCIENCES

18. Leren is
•blijvend
•transfereerbaar
•creëert een verandering
Prestatie versus leren
1 DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
EEN BLIK OP DE LEARNING SCIENCES

19. Een gemeenschappelijk doel:
processen begrijpen bij lerenden
om leeromgevingen te
ontwerpen zodat er effectief,
efficiënt en aangenaam geleerd
wordt.

20. EXPERIMENT
Uitgevoerd door Doug Rohrer en Kelli Effects of Overlearning and Distributed Practice
on the Retention of Mathematics
1 DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
HOE GAAN EDUCATIONAL SCIENTISTS TE WERK?

21. Spacing effect: het spreiden van leermomenten in de tijd heeft
een positief effect op het langetermijngeheugen.
1 DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
HOE GAAN EDUCATIONAL SCIENTISTS TE WERK?
o  10 oefeningen
 5 + 5 oefeningen

22. M LU T I AT S K
1 2 3 4 5 6 7 8 9
DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
DEZE MYTHES OVER LEREN VONDEN INGANG IN HET ONDERWIJS1

23. Howard Gardner (bedenker meervoudige intelligentie) op zijn eigen website
DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
DEZE MYTHES OVER LEREN VONDEN INGANG IN HET ONDERWIJS1

24. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
DEZE MYTHES OVER LEREN VONDEN INGANG IN HET ONDERWIJS1

25. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
DEZE MYTHES OVER LEREN VONDEN INGANG IN HET ONDERWIJS1

26. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
DEZE MYTHES OVER LEREN VONDEN INGANG IN HET ONDERWIJS1

27. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
DEZE MYTHES OVER LEREN VONDEN INGANG IN HET ONDERWIJS1

28. • Probleemoplossende
vaardigheden?
• Creativiteit?
• Samenwerken?
• Kritisch denken?
• Informatie-
vaardigheid?
DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
INNOVEER MET VERSTAND1

29. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
WAT DE WETENSCHAP VAN ONS VAKGEBIED ONS KAN LEREN1
2 ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
WAAROM WAT WE LEREN VAN BELANG IS

30. WERK
GEHEUGEN LANGE
TERMIJN
GEHEUGEN
1
2
3
4 5
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
COGNITIEVE BELASTINGSTHEORIE2

31. MEER OPSLAG IN
LANGETERMIJNGEHEUGEN
HERHALINGSMOMENTEN
Onthouden
Dagen
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
2

32. COGNITIVE LOAD-
THEORY
BELANG VAN
LEERSTRATEGIEËN
IMPLICATIES VOOR
ONTWERP INSTRUCTIE
COGNITIEVE BELASTINGSTHEORIE
WELKE FUNDAMENTEN KENT ONZE MENSELIJKE COGNITIE?
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
COGNITIEVE BELASTINGSTHEORIE2

33. Moeten we dat
nog kennen?

34. HET BELANG VAN KENNIS
BETEKENISVOLLE KENNIS ALS BASIS VAN LEREN
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
BETEKENISVOLLE KENNIS2

35. ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
COGNITIEVE BELASTINGSTHEORIE2

36. Betekenisvolle kennis laat je ideeën (en
verbanden tussen ideeën) begrijpen
CREATIVITEIT
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
BETEKENISVOLLE KENNIS2

37. ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
BETEKENISVOLLE KENNIS2

38. ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
BETEKENISVOLLE KENNIS2

39. Betekenisvolle kennis maakt
werkgeheugen vrij en laat je toe sneller
en beter problemen op te lossen.
PROBLEM SOLVING
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
BETEKENISVOLLE KENNIS2

40. 459181198021
194519182018
Memoriseer deze reeks cijfers.
1945 1918 2018
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
BETEKENISVOLLE KENNIS2

41. Zij die meer kennis hebben, verwerven
sneller betekenisvolle kennis (en
kunnen daarover reflecteren)
KRITISCH DENKEN
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
BETEKENISVOLLE KENNIS2

42. GEVAAR
Er bestaan geen aanleerbare
generieke vaardigheden.

44. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
WAT DE WETENSCHAP VAN ONS VAKGEBIED ONS KAN LEREN1
2
3 WEET WAT WERKT EN WAAROM
RESULTATEN NA JARENLANG KWALITEITSVOL ONDERZOEK
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
WAAROM WAT WE LEREN VAN BELANG IS

45. OVERSCHRIJVEN
MARKERENMULTITASKEN
HERLEZEN

46. Making things hard
but in a good way:
creating desirable difficulties
to enhance learning
E.L. Björk & R.A. Björk (2011)

47. WEET WAT WERKT EN WAAROM
DE POSTERS VAN DE LEARNINGSCIENTISTS3
www.learningscientists.org

48. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: UITGEWERKTE VOORBEELDEN3
Download de gratis posters over cognitive load op https://teachinghow2s.com/?dl=cog-load-theory-poster

49. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: UITGEWERKTE VOORBEELDEN3
mathematics Aufmann & Lockewood (2012)

50. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: CONCRETE VOORBEELDEN3
Jodenvervolging is gecoördineerd
geweld tegen en onderdrukking van de Joodse
bevolkingsgroep. Het verschijnsel dateert al uit de
Holocaust: moord op
Joden door Duitsers in WO II
Verplicht om in bepaalde
gebieden te wonen
Verbod om bepaalde jobs uit
te oefenen.

51. 3 WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: DUAL CODING - COMBINEER WOORD EN BEELD
LEERVERDUBBELAAR (prof. P. A. Kirschner)

52. 3 WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: DUAL CODING - COMBINEER WOORD EN BEELD

53. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: DUAL CODING - COMBINEER WOORD EN BEELD3
Download de gratis posters van The Learning Scientists from www.learningscientist.org

54. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ELABORATIE DIEPE VERWERKING3
HOOFD- EN
BIJZAKEN
Download de gratis posters van The Learning Scientists from www.learningscientist.org

55. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ELABORATIE DIEPE VERWERKING3

56. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3

57. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3

58. WEETPRACTICE
OMTREK
OPPERVLAKTE
VOLUME
Les1
Les2
Les3
Les4
OEFENINGEN OP DE
NIEUW GELEERDE
VAARDIGHEID PER
LES(BLOK)
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3

59. OMTREK
OPPERVLAKTE
VOLUME
Les1
Les2
Les3
Les4
OEFENINGEN OP DE
NIEUW GELEERDE
VAARDIGHEID
OEFENINGEN OP EERDER
GELEERDE
VAARDIGHEDEN
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3

60. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3

61. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3
EXPERIMENT uitgevoerd door Kelly Taylor en Doug Rohrer, 2010, in ”The effects of Interleaved practice”. Applied Cognitive
Psychology 24:837-848

62. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3
Download de gratis posters van The Learning Scientists from www.learningscientist.org

63. WEET W
EXPERIMENT uitgevoerd door Henri L. Roediger III and Jeffrey Karpicke -Enhanced Learning: Taking
Memory Tests Improves Long-Term Retention
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

64. ONTHOUD-INTERVAL
HOEVEELHEIDOPGEHAALDEITEMS
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE : ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

65. Testing effect: het maken van een oefentest heeft een positief
effect op het langetermijngeheugen (meer dan herlezen)
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

66. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

67. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

68. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE 2: RETRIEVAL PRACTICE - THUIS
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

69. WEEWEET WAT WERKT EN WAAROM
DE CORNELL-SAMENVATTING VAN HAZEL3

70. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE 2: RETRIEVAL PRACTICE - THUIS
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

71. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE 2: RETRIEVAL PRACTICE - THUIS
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

72. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE 2: RETRIEVAL PRACTICE - THUIS
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: ACTIEF OPHALEN VAN KENNIS3

73. WEWEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: DISTRIBUTED PRACTICE GESPREIDE OEFENING3

74. LES STUDEREN TOETSLES TOETS
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE 6: DISTRIBUTED PRACTICE GESPREIDE OEFENING3

75. Uit Matrix wiskunde 4, Pelckmans (Ken je Klassiekers)
WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE 6: DISTRIBUTED PRACTICE GESPREIDE OEFENING3

76. WEET WAT WERKT EN WAAROM
LEERSTRATEGIE: INTERLEAVING AFWISSELING VAN ONDERWERP3

77. D / DISTRIBUTED PRACTICE
3

78. ENTISTS
www.learningscientists.org
WEET WAT WERKT EN WAAROM
SAMENHANG TUSSEN LEERSTRATEGIEËN3

79. 4 HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
CONCRETE TIPS VOOR LEERLINGEN EN LERAREN

80. 3 WEET WAT WERKT EN WAAROM
SAMENHANG TUSSEN LEERSTRATEGIEËN
GEEN APARTE VAKKEN MEER

81. DE WETENSCHAP VAN HET LEREN
WAT DE WETENSCHAP VAN ONS VAKGEBIED ONS KAN LEREN1
2
3
HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
CONCRETE TIPS VOOR LEERLINGEN EN LERAREN
WEET WAT WERKT EN WAAROM
RESULTATEN NA JARENLANG KWALITEITSVOL ONDERZOEK
4
ONZE COGNITIEVE ARCHITECTUUR
WAAROM WAT WE LEREN VAN BELANG IS

82. Hoe deze leervaardigheden
aanleren aan onze leerlingen?

83. Niet hopen dat dit verworven is
na een lesje leren leren

84. Eén oplossing:
herhaaldelijk modelleren en
verklaren waarom het werkt

85. Kom met je school (in de mate
van het mogelijke) op één lijn.

86. PROJECTWERK
FLIPPING THE
CLASSROOM
CO-TEACHING
ALLES PERMANENTE
EVALUATIE?
GEEN APARTE VAKKEN MEER
Denk kritisch na over innovatieve
ideeën in het onderwijs.

87. 4 HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
TIPS VOOR LERAREN
www.adesignfor.education

88. 4 HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
TIPS VOOR LEERLINGEN EN LERAREN

89. HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
TIPS VOOR LERAREN4

90. HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
TIPS VOOR LERAREN4

91. HOE BEGIN IK (OF DOE IK VERDER) ?
TIPS VOOR LERAREN4

92. TIEN VUISTREGELS VOOR
EFFECTIEF ONDERWIJS
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
HET BELANG VAN
BETEKENISVOLLE KENNIS
SPREID LEERMOMENTEN
IN DE TIJD
COGNITIEVE
BELASTINGSTHEORIE: LESS
IS MORE
STOP MET HERLEZEN,
OVERSCHRIJVEN &
MARKEREN
START MET UITGEWERKTE
VOORBEELDEN
COMBINEER WOORD EN
BEELD
VERWERK DE LEERSTOF
ACTIEF EN DIEP
HAAL DE KENNIS UIT HET
GEHEUGEN
WISSEL DE VOLGORDE
VAN OEFENINGEN AF
ZORG VOOR INTEGRATIE EN
HERHALING VAN DE
LEERSTRATEGIEËN

94. innovatie in onderwijs
is niet (enkel) onze intuïtie volgen,
maar ook ons laten informeren
door onze wetenschap