VRT cấp là bệnh lý hay gặp trong ngoại khoa, hiện nay chẩn đoán hình ảnh có vai trò nhất định trong chẩn đoán VRT cấp

1. 9 January 2014 1
CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
VIÊM RUỘT THỪA CẤP
BS.NGUYEÃN QUYÙ KHOAÙNG
BS.NGUYEÃN QUANG TROÏNG

2. DÀN BÀI
I-ĐẠI CƯƠNG
II-GIẢI PHẪU HỌC
III-SINH LÝ BỆNH
IV-LÂM SÀNG
V-VAI TRÒ CỦA CĐHẢ
1/ X QUANG QUY ƯỚC
2/ SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN
3/ CHỤP CẮT LỚP ĐIÊNTOÁN
VI-CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
VII- KẾT LUẬN
2

3. 3
ÑAÏI CÖÔNG
VRT caáp laø beänh caáp cöùu ngoaïi khoa thöôøng gaëp
nhaát.
Taàn suaát maéc beänh cao nhaát ôû löùa tuoåi 20-30.
Beänh ít gaëp hôn ôû treû em vaø ngöôøi giaø, nhöng ôû hai
nhoùm tuoåi naøy,tæ leä töû vong laïi cao nhaát vì caùc bieán
chöùng cuûa VRT.
70% soá tröôøng VRT caáp coù beänh caûnh laâm saøng ñieån
hình.
Chaån ñoaùn VRT caáp laø moät chaån ñoaùn thuoäc veà caùc
Baùc só laâm saøng.Tuy nhieân,vôùi nhöõng tröôøng hôïp
khoâng ñieån hình thì Chaån ñoaùn hình aûnh ñoùng moät vai
troø nhaát ñònh.
Tæ leä töû vong chung laø 1%,chuû yeáu laø do bieán chöùng
thuûng.

4. 4
ÑAÏI CÖÔNG
Noùi ñeán beänh lyù Ruoät thöøa,tröôùc tieân phaûi noùi ñeán
Vieâm ruoät thöøa caáp vaø caùc bieán chöùng cuûa noù:
Vieâm ruoät thöøa hoaïi töû.
Vieâm phuùc maïc ruoät thöøa.
Ñaùm quaùnh ruoät thöøa(phlegmon).
AÙp-xe ruoät thöøa(abscess).
Tieáp ñeán laø moät vaán ñeà khaù thuù vò:Vieâm ruoät thöøa töï
khoûi (Spontaneously resolving appendicitis)
Ngoaøi ra coøn phaûi noùi ñeán U :
Thöôøng gaëp nhaát laø U nhaày ruoät thöøa (Appendiceal
Mucocele).
Ngoaøi ra coøn coù Carcinoid tumor, Lymphoma…

5. 5
GIAÛI PHAÃU HOÏC

6. 6
SINH LYÙ BEÄNH
NGUYÊN DO GÂY TẮC
LÒNG RUỘT THỪA:
-60% do taêng sinh moâ
lympho.
-30% do soûi ruoät thöøa.
-10% do caùc nguyeân nhaân
khaùc (Ascaris,u,dò vaät…)
SINH LÝ BỆNH:
Sự taéc ngheõn Taêng aùp
löïc trong loøng ruoät thöøa
Vi khuaån nhaân leân,xaâm
laán thaønh ruoät thöøa Ruoät
thöøa vieâm caáp Cuoái
cuøng laø hoaïi töû vaø thuûng
ruoät thöøa.

7. 7
LAÂM SAØNG
Khôûi ñaàu ñau vuøng thöôïng vò,sau ñoù chuyeån xuoáng
HCP.
Buoàn noân hoaëc noân oùi.
Chaùn aên thöôøng gaëp ñeán noãi neáu beänh nhaân (nhất là trẻ
em)ñoùi mà chán ăn phaûi nghi ngôø chaån ñoaùn VRT caáp.
Thaân nhieät bình thöôøng hoaëc hôi taêng,neáu soát cao caàn
phaûi nghó ñeán bieán chöùng thuûng.
BC thöôøng taêng,öu theá Neutrophile,neáu BC>20 000
baùo ñoäng khaû naêng thuûng.
Thaêm khaùm:Mc Burney’s sign(+).
Tuy vaäy,moät nghieân cöùu cho thaáy chaån ñoaùn laâm saøng
VRT coù tyû leä Döông tính giaû laø 20%,vaø tyû leä AÂm tính giaû
laø 20%).

8. 8
TIEÂU CHUAÅN ALVARADO
Daáu hieäu cô naêng:
Ñau lan xuoáng HCP 1
Buoàn noân hoaëc noân oùi 1
Chaùn aên 1
Daáu hieäu thöïc theå:
Ñau HCP 2
Phaûn öùng doäi 1
Soát 1
Xeùt nghieäm:
BC taêng 2
Öu theá Neutrophile 1

9. KẾT QUẢ
9
* 1 – 4 điểm: Không có VRT cấp (Unlikely
Appendicitis).
* 5 - 6 điểm: nghi ngờ VRT cấp (Possible
Appendicitis).
* 7 - 8 điểm: Có khả năng VRT cấp (Probable/likely
Appendicitis).
* 9-10 điểm: điển hình VRT cấp (Definite
Appendicitis)

10. 10
VAI TRÒ CỦA CĐHẢ
1- X QUANG QUY ƯỚC:
Ít có giá trị chẩn đoán trừ khi thấy được sỏi ruột thừa cản quang(30%)
2- SIÊU ÂM:
-Rất hữu ích vì tiện lợi, nhanh chóng, rẻ tiền, không gây nhiễm xạ.
-Siêu âm cũng rất có giá trị để chẩn đoán các bệnh khác gây đau
vùng HCP, nhất là bệnh lý phụ khoa và tiết niệu.
-Bất lợi của siêu âm là tùy vào khả năng của người khám.
3-CHỤP CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN:
Có giá trị hơn cả Siêu âm chẩn đoán vì:
-Độ nhạy của Siêu âm=75-90% trong khi của CT=90-100%
-Độ chuyên biệt của SÂ=86-100% trong khi của CT=91-99%
-Độ chính xác của SÂ=89-93% trong khi của CT= 95-97%

11. 11
X QUANG BỤNG: QUAI CANH GÁC

12. X QUANG VÀ CT BỤNG: SỎI PHÂN
12

13. 13
X QUANG VÀ SIÊU ÂM BỤNG: SỎI PHÂN

14. 14
X QUANG BỤNG KHÔNG VÀ CÓ CHUẨN BỊ

15. 15
SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN
Without presurgical US With presurgical US

16. 16
VAI TROØ CUÛA SIEÂU AÂM CHAÅN ÑOAÙN
Taùc giaû Naêm Soá ca Sensitivity
(%)
Specificity
(%)
Accuracy
(%)
Puylaert
Puylaert
Jeffrey et al
Worrell et al
Nguyeãn Quyù Khoaùng
1986
1987
1987
1990
1994
60
111
90
200
465
89
75
89
68
70
100
100
95
98
95
95
88
93
92
85

17. 17
ÂM TÍNH GIẢ TRONG SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN
1.Beänh nhaân beùo phì soùng Sieâu aâm khoù xuyeân saâu.
2.Lieät ruoät hoaëc taéc ruoät non,hay gaëp ôû VRT caáp coù bieán
chöùng hôi che laøm haïn cheá khaûo saùt.
3.Phaûn öùng thaønh buïng khoù thöïc hieän kyõ thuaät ñeø eùp.
4.Baøng quang caêng,hoaëc thai treân 6 thaùng khoù thöïc hieän
kyõ thuaät ñeø eùp.
5.Vò trí ruoät thöøa baát thöôøng.
6.Baùc só Sieâu aâm thieáu kinh nghieäm.

18. 18
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
Hình aûnh ruoät thöøa bình thöôøng:
Thaáy ñöôïc treân sieâu aâm khoaûng 2-35% ôû ngöôøi lôùn,
nhöng thaáy ñeán 50% ôû treû em.
Caét ngang:hình bia vôùi nhöõng voøng ñoàng taâm xen keõ
echo daøy-echo moûng.
Caét doïc:hình ngoùn tay.

19. 19
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
Hình aûnh ruoät thöøa bình thöôøng:
Moät nghieân cöùu cho thaáy ôû laùt caét ngang ruoät
thöøa,neáu thaáy hình oval toaøn boä ruoät thöøa,thì coù theå
chaån ñoaùn loaïi tröø VRT caáp.
Coøn neáu nhö laùt caét ngang cho hình troøn thì ruoät thöøa
coù theå ñang vieâm,maø cuõng coù theå bình thöôøng.

20. 20
Hình aûnh ruoät thöøa bình thöôøng:
Noù chæ bò ñeø eùp moät phaàn,chöù khoâng xeïp hoaøn toaøn
nhö quai ruoät non.
Cuõng khaùc vôùi ruoät non laø noù hoaøn toaøn khoâng coù
nhu ñoäng.
Noù coù moät ñaàu taän,trong khi ruoät non coù hai ñaàu môû.

21. 21
CHẨN ĐOÁN
SIÊU ÂM RUỘT THỪA
Kyõ thuaät thaêm khaùm:
ĐƯỜNG CẮT NGANG
Ñaëc bieät chuù yù vuøng
giöõa cô thaønh buïng,
cô thắt lưng chậu vaø caùc
maïch maùu vuøng chaäu.

22. 22
CHẨN ĐOÁN
SIÊU ÂM RUỘT THỪA
Kyõ thuaät thaêm khaùm:
ĐƯỜNG CẮT DỌC: Đặt đầu dò cắt dọc vùng hông phải để
xác định đại tràng lên, manh tràng và ở ngay dưới manh
tràng, trước cơ thăn là vị trí ruột thừa.

23. 23
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN
Daáu hieäu taïi ruoät thöøa:
1.Khaåu kính ruoät thöøa >6mm,vaùch ruoät thöøa >3mm.
2.Ñeø eùp khoâng xeïp.
3.Ñau choùi khi ñeø eùp Sono-Mc Burney’s sign(+).
4.Soûi ruoät thöøa:thaáy ñöôïc ôû khoaûng 30% beänh
nhaân VRT caáp,soûi caûn aâm,coù boùng löng,thöôøng
naèm ôû goác ruoät thöøa.
5.Doppler:Taêng tín hieäu maøu ôû lôùp döôùi nieâm,vì
maïch maùu cuûa ruoät thöøa chuû yeáu naèm ôû lôùp döôùi
nieâm.

24. 24
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN
Daáu hieäu ngoaøi ruoät thöøa:
1.Haïch quanh ruoät thöøa.
2.Daøy vaùch manh traøng,choã goác ruoät thöøa vieâm.
3.Daøy vaùch hoài traøng cuoái do vieâm lan toaû.
4.Dòch töï do vuøng HCP.
5.Vieâm nhieãm vuøng HCP coù theå gaây Lieät ruoät cô
naêng hoaëc Taéc ruoät non do phuø neà hoài traøng
cuoái.Tuy vaäy Lieät ruoät cô naêng hoaëc Taéc ruoät
non thöôøng thaáy ôû VRT coù bieán chöùng.

25. 25
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

27. 27
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

28. 28
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

29. 29
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

30. 30
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

31. 31
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

32. 32
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
VIEÂM RUOÄT THÖØA

33. 33
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

34. 34
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
VIEÂM RUOÄT THÖØA CAÁP ÑÔN THUAÀN

35. 35
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
Color Doppler vaø Power Doppler khoâng cho tín hieäu
maøu ôû ruoät thöøa khoâng vieâm.
Khi ruoät thöøa vieâm,seõ coù tín hieäu maøu theo ba möùc ñoä:
Ít:1-2 pixels.
Vöøa:3-4 pixels.
Nhieàu:>4 pixels.
Pulse Doppler:Raát ít khi baét ñöôïc phoå khi ruoät thöøa
khoâng vieâm.
Bình thöôøng vaän toác doøng chaûy vaøo thôøi kyø taâm tröông
raát thaáp hoaëc baèng 0.
Do vaäy: RI(Resistive index)=(S-D)/S=0,85-1.
Treân ruoät thöøa vieâm ñôn thuaàn:vaän toác taâm tröông gia
taêng,do vaäy RI giaûm:
RI=0,40-0,77.Trung bình:0,54.

36. 36
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
COLOR DOPPLER

37. 37
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA HOAÏI TÖÛ
Daáu hieäu chaån ñoaùn:
1.Maát lieân tuïc hoaëc maát hoaøn toaøn lôùp echo daøy
döôùi nieâm.
2.Thaâm nhieãm môõ quanh ruoät thöøa (bình thöôøng
echo keùm,khi thaâm nhieãm echo daøy).Taïo neân
neàn töông phaûn vôùi hình aûnh echo keùm cuûa Vieâm
ruoät thöøa hoaïi töû.
3.Doppler:Khoâng coøn tín hieäu maøu ôû lôùp döôùi nieâm.

38. 38
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA HOAÏI TÖÛ

39. 39
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
VIEÂM RUOÄT THÖØA HOAÏI TÖÛ

40. 40
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
ABSCESS RUOÄT THÖØA
-Neáu ruoät thöøa hoaïi töû hoaøn toaøn,khoâng
coøn nhaän dieän ñöôïc ruoät thöøa thì ñeå chaån
ñoaùn laø abscess ruoät thöøa caàn phaûi thaáy
ñöôïc soûi ruoät thöøa beân trong oå abscess (vì
abscess HCP coù theå laø cuûa ruoät thöøa,coù
theå ñöôïc hình thaønh bôûi Beänh Crohn,
Carcinoma manh traøng thuûng,hoaëc Vieâm tuùi
thöøa manh traøng…).

41. 41
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
ABSCESS RUOÄT THÖØA
Sau khi ruoät thöøa vôõ,abscess
coù theå hình thaønh ôû nhieàu vò trí
khaùc nhau:
1.Döôùi hoaønh.
2.Döôùi gan.
3.Giöõa caùc quai ruoät.
4.Quanh ruoät thöøa.
5.Tuùi cuøng Douglas.

42. 42
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
ABSCESS RUOÄT THÖØA

43. 43
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
ABSCESS RUOÄT THÖØA

44. 44
CHAÅN ÑOAÙN X QUANG
ABSCESS RUOÄT THÖØA

45. “HÌNH HAÏT CAFÉ” CỦA ÁP-XE RUỘT THỪA

46. ÑAÙM QUAÙNH RTÑAÙM QUAÙNH RTÑAÙM QUAÙNH RTÑAÙM QUAÙNH RT
ABCEØS APPENDICULAIRE HYPODENSE AU CENTRE D’UN GROS PLASTRON PSEUDO
TUMORAL

47. 47
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
VIEÂM PHUÙC MAÏC RUOÄT THÖØA

48. 48
VIEÂM RUOÄT THÖØA TÖÏ KHOÛI
(Spontaneously resolving Appendicitis)
Chiếm 1/13 số trường hợp VRT cấp.
Tỷ lệ tái phát khá cao (38%), phần lớn trong
vòng 1 năm.
Đối với bệnh nhân nam, khẩu kính ruột thừa
viêm > 8mm và không có hạch viêm vùng HCP
thì tỷ lệ tái phát lên đến 60%.
Ở phụ nữ, ruột thừa có thể viêm từ các viêm
nhiễm kế cận hay có hạch viêm đi kèm. Đây là
loại ruột thừa tự khỏi ít bị tái phát.

49. 49
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
VIEÂM RUOÄT THÖØA TÖÏ KHOÛI
14 days after

50. 50
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
VIEÂM RUOÄT THÖØA TÖÏ KHOÛI
2 days after
2 days after
5 years after

51. 51
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
VIEÂM RUOÄT THÖØA TÖÏ KHOÛI
4 days after
14 weeks after

52. CT VIÊM RUỘT THỪA CẤP
52

53. CT VIÊM RUỘT THỪA CẤP

54. CT ÁP-XE RUỘT THỪA

55. 55
CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT
ÑAU VUØNG HOÁ CHAÄU PHAÛI CAÁP
1.Vieâm ruoät thöøa caáp.
2.Vieâm haïch maïc treo.
3.Vieâm tuùi thöøa Meckel.
4.Beänh Crohn.
5.Vieâm tuùi thöøa ñaïi traøng Sigma.
6.Carcinoma manh traøng.
7.Soûi nieäu quaûn P.
8.Beänh lyù phaàn phuï P,thai ngoaøi TC.
9.Vieâm baøng quang caáp.

56. 56
CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT
ÑAU VUØNG HOÁ CHAÄU PHAÛI CAÁP

57. 57
CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT
ÑAU VUØNG HOÁ CHAÄU PHAÛI CAÁP

58. 58
CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT
ÑAU VUØNG HOÁ CHAÄU PHAÛI CAÁP

59. 59
CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT
ÑAU VUØNG HOÁ CHAÄU PHAÛI CAÁP

60. 60
U NHAÀY RUOÄT THÖØA
(APPENDICEAL MUCOCELE)
Söï taäp hôïp baát thöôøng dòch nhaày trong loøng ruoät thöøa.
Nguyeân nhaân:
Phaàn lôùn laø do U,coù theå laønh tính hoaëc aùc tính (mucinous
cystadenoma, mucinous cystadenocarcinoma).
Moät soá tröôøng hôïp do taéc ngheõn ruoät thöøa bôûi soûi
phaân,dò vaät…
Moät soá tröôøng hôïp do taêng saûn nieâm maïc ruoät thöøa.
Taàn xuaát:1‰ ruoät thöøa ñöôïc moå.
Tuoåi trung bình:55 tuoåi.
Nöõ/Nam=4/1.
Beänh lyù thöôøng lieân quan: Adenocarcinoma ñaïi traøng,U
nhaày buoàng tröùng.

61. 61
U NHAÀY RUOÄT THÖØA
X QUANG:
Hình caàu,thaønh nhaün.
Thöôøng calci hoùa ngoaïi vi daïng vieàn.
Chuïp caûn quang ñaïi traøng,khoâng thaáy ruoät thöøa traùm
thuoác,vaø khoái u nhaày choaùn choã goùc hoài-manh traøng.
SIEÂU AÂM:
Caáu truùc daïng nang,bôø roõ vôùi hoài aâm mòn beân trong.
Coù theå coù nhöõng voøng hoài aâm daøy theo kieåu voû haønh.
Coù theå coù nhöõng ñoám hoài aâm laéng ñoïng theo troïng löïc.
Coù theå calci hoùa ngoaïi vi daïng vieàn.
SCANNER:
Caáu truùc troøn,giôùi haïn roõ,ñaäm ñoä thaáp 15-30HU.
Coù theå calci hoùa ngoaïi vi daïng vieàn.

62. 62
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
U NHAÀY RUOÄT THÖØA

63. 63
CHAÅN ÑOAÙN SIEÂU AÂM
U NHAÀY RUOÄT THÖØA

64. 64
CHAÅN ÑOAÙN HÌNH AÛNH
U NHAÀY RUOÄT THÖØA

65. 65
U NHAÀY RUOÄT THÖØA

66. KẾT LUẬN
Viêm ruột thừa cấp là một cấp cứu ngoại
thường gặp nhất,chẩn đoán thường dựa vào
lâm sàng và xét nghiệm huyết đồ.
Tuy nhiên,có những trường hợp không điển
hình phải nhờ đến chẩn đoán hình ảnh.
Vai trò của X Quang quy ước thật hạn chế
nhưng Siêu âm và CT góp phần rất lớn trong
chẩn đoán sớm Viêm ruột thừa cấp cũng như
những biến chứng và những dạng bênh lý khác
của ruột thừa.
66

67. Xin cảm ơn quý anh chị đã theo dõi
67