design

1. หน่วยที่ 1
ความรู้เบื้องต้นในการเขียนแบบ
ความหมายและความสาคัญของงานเขียนแบบ
งานออกแบบเขียนแบบ เป็นงานที่แสดงออกให้เห็นถึงผลงานที่มนุษย์ได้มีการออกแบบ
บ่งบอกถึงความคิดที่สร้างสรรค์ออกมาเป็นผลงานในด้านต่าง ๆ เช่นสถาปัตยกรรม วิศวกรรมและศิลปวัฒนธรรม
รวมทั้งแสดงความเจริญรุ่งเรืองของอารยธรรมในแต่ละยุคแต่ละสมัยอีกด้วย ในประเทศไทยสามารถพบเห็นสถาปัตยกรรมต่าง ๆ
ได้จากโบราณสถาน หรือโบราณวัตถุต่าง ๆ เป็นต้น ซึ่งผลงานที่ได้จากการออกแบบเขียนแบบ ออกมาจากความคิดและจินตนาการของผู้ออกแบบ
แล้วจึงนาไปสร้างหรือผลิตเป็นชิ้นงาน โดยนามาประยุกต์ร่วมกับความรู้วิชาการสาขาอื่น ๆจนสาเร็จ
การเขียนแบบ หมายถึง การนาความคิดสร้างสรรค์มาเขียนหรือแสดงออกเป็นรูปแบบ โดยการใช้เส้นรูปภาพ หรือสัญลักษณ์
พร้อมรายการประกอบแบบ เป็นการแสดงให้เห็นรูปลักษณะที่เหมือนของจริง สามารถนาไปใช้สร้างหรือผลิตชิ้นงานได้จริง
เป็นการแสดงโครงสร้าง รูปด้าน รูปลักษณะภายในของสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ซึ่งแบบที่ใช้กันทั่วไป ได้แก่รูปแปลน(Plan) รูปด้าน
(Elevation) รูปตัด (Section) และรูปขยาย (Detail)
งานออกแบบเขียนแบบ ถือได้ว่าเป็นวิชาพื้นฐานของงานช่างเกือบทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นงานไม้ งานปูนงานโลหะ หรืองานอื่น ๆ
จะต้องมีความคิดสร้างสรรค์ ในการสร้างหรือผลิต และซ่อมแซมปรับปรุงชิ้นงาน ซึ่งสิ่งแระที่ผู้ผลิตผลงานจะต้องทาคือ
การวางแผนออกแบบเขียนแบบชิ้นงานเสียก่อน ทั้งนี้เพื่อใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติงานต่อไป
เครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์งานเขียนแบบ
โต๊ะเขียนแบบ เป็นอุปกรณ์ที่มีความสาคัญและจาเป็นในการเขียนแบบ
ซึ่งผู้เขียนแบบต้องปฏิบัติงานบนโต๊ะเขียนแบบตลอดเวลาการเขียนชิ้นงานจนสาเร็จ พื้นโต๊ะมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า
บริเวณขอบด้านข้างของโต๊ะต้องตรงและได้ฉากกับขอบด้านล่างและด้านบน
ความสูงของโต๊ะสามารถปรับสูงต่าได้ตามความเหมาะสมของผู้เขียนแบบ ดังรูป
รูปแสดงโต๊ะเขียนแบบ ( อำนวย.เขียนแบบเทคนิค, 2544 : 1)
กระดาษเขียนแบบ เป็นอุปกรณ์เขียนแบบ ที่ผู้เขียนแบบถ่ายถอดสิ่งต่าง ๆหรือชิ้นงานลงบนกระดาษเขียนแบบ
ตารางเปรียบเทียบขนาดกระดาษเขียนแบบระบบเมตริกและระบบอังกฤษ ( นริศ.เขียนแบบพื้นฐำน, 2545 : 7 )
เมตริก(มิลลิเมตร) อังกฤษ (นิ้ว)

2. ขนาด กว้าง ? ยาว กว้าง ? ยาว ขนาด
A0 841 ? 1 , 189 34 ? 44 E
A1 594 ? 841 22 ? 34 D
A2 420 ? 594 17 ? 22 C
A3 297 ? 420 11 ? 22 B
A4 210 ? 297 8.50 ? 11 A
A5 148 ? 210 5.83 ? 8.27 -
A6 105 ? 148 4.13 ? 5.83 -
ดินสอเขียนแบบ (Drafting Pencil) ดินสอเป็นอุปกรณ์ที่สาคัญชิ้นหนึ่งในงานเขียนแบบ
ผู้ปฏิบัติงานด้านเขียนแบบจาเป็นต้องศึกษาชนิดของดินสอและการใช้งานให้ถูกต้อง เพราะถ้าหากใช้ดินสอไม่ถูกแล้ว
อาจทาให้แบบที่ได้ไม่ถูกต้องตามมาตรฐานของการเขียนแบบ เกรดของดินสอมี 3 เกรด ดังนี้
- ดินสอที่มีไส้แข็ง (HARD PENCILS) มีตั้งแต่เกรด 9H - 4H ใช้สาหรับการร่างแบบ เส้นที่ใช้เขียนจะมีความเบาบาง เช่น
การบอกขนาด
รูปแสดงดินสอไส้แข็ง ( อำนวย.เขียนแบบเทคนิค , 2544 : 1)
- ดินสอที่มีไส้ปานกลาง(MEDIUM PENCILS) มีตั้งแต่เกรด 3H – B ใช้สาหรับการเขียนแบบงานสาเร็จรูป เช่นขอบของชิ้นงาน
เส้นแสดงแนวตัด สัญลักษณ์แนวเชื่อม
รูปแสดงดินสอไส้ปำนกลำง ( อำนวย.เขียนแบบเทคนิค , 2544 : 1)
- ดินสอที่มีไส้อ่อน(SOFT PENCILS) มีตั้งแต่เกรด 2B – 7B ใช้งานศิลปะการวาดภาพแรเงา

3. รูปแสดงดินสอไส้อ่อน ( อำนวย.เขียนแบบเทคนิค , 2544 : 1)
ไม้ที ( T-square) เป็นอุปกรณ์ที่สาคัญชิ้นหนึ่งในงานเขียนแบบ ช่วยในการเขียนเส้นตรง
และใช้ร่วมกับบรรทัดสามเหลี่ยมในการลากเส้นเอียง
รูปแสดงลักษณะและส่วนต่ำง ๆ ของไม้ที (ภำพจำก นริศ, 2545 : 14 )
บรรทัดสามเหลี่ยม หรือฉากสามเหลี่ยมบรรทัดสามเหลี่ยมโดยทั่วไปจะทาจากพลาสติกใส เพื่อให้สามารถมองเห็นส่วนอื่น ๆ
ของแบบได้ดีบริเวณขอบบรรทัดจะมีหน่วยวัดเป็นมิลลิเมตรและเป็นนิ้ว ที่นิยมใช้กันมากที่สุดมีอยู่2 แบบ คือ แบบมุม45 องศา และแบบมุม
30 - 60 องศา(นริศ, 2545 : 38 )
รูปแสดงบรรทัดสำมเหลี่ยม (ภำพจำก อำนวย , 2544 : 1)

4. วงเวียน เป็นเครื่องมือเขียนแบบที่ใช้สาหรับเขียนวงกลม (Circle) หรือส่วนหนึ่งของวงกลม (Arcs)
ไส้ดินสอของวงเวียนจะต้องอ่อนกว่าไส้ดินสอเขียนด้วยมือเนื่องจากการใช้วงเวียนเขียนวงกลม
หรือส่วนโค้งนั้นไม่สามารถออกแรงกดขาวงเวียนได้เท่ากับการกระทากับดินสอ (นริศ, 2545 : 38 )
รูปแสดงวงเวียนเขียนแบบ (อารมณ์.ภาพถ่ายดิจิตอล, 2550)
ดิไวเดอร์ (Divider) มีลักษณะเหมือนกับวงเวียน แต่มีขาเป็นเหล็กแหลมทั้งสองข้าง การใช้งานต้องวัดระยะความยาวมาจากบรรทัด
ใช้สาหรับช่วยในการถ่ายขนาดที่มีขนาดเท่า ๆ กันจานวนมาก (นริศ, 2545 : 38 )
รูปแสดงลักษณะของดิไวเดอร์ (ภาพจาก นริศ, 2545 : 14 )
อุปกรณ์ช่วยในการเขียนแบบ ในการเขียนแบบมีงานที่ต้องทาบ่อย ซึ่งทาให้ต้องเสียเวลามากในการเขียนแบบแต่ละครั้ง เช่นตัวอักษร ตัวเลข
วงรีขนาดเล็ก และวงกลมขนาดเล็ก เป็นต้น
อุปกรณ์ช่วยในงานเขียนเขียนแบบนี้จะช่วยให้ช่างเขียนแบบปฏิบัติงานสาเร็จได้รวดเร็วกว่าการเขียนด้วยมือ
แผ่นแบบวงกลม
รูปแสดงแผ่นแบบวงกลมและแผ่นวงรี (อำรมณ์.ภำพถ่ำยดิจิตอล, 2550)
เส้นในงานเขียนแบบ

5. อาจารย์นริศ ศรีเมฆ (นริศ, 2545 : 38 ) ได้อธิบายเส้นที่ใช้ในงานเขียนแบบว่า
เส้นที่ใช้ในงานเขียนแบบจะเป็นตัวกาหนดขนาดและรูปร่างของวัตถุ ซึ่งการเขียนรูปร่างของวัตถุนั้นต้องใช้เส้นชนิดต่างๆ หลายชนิดด้วยกัน เช่น
เส้นขอบรูป เส้นกาหนดขนาด เส้นบอกขนาด และเส้นประ เป็นต้น
ผู้ปฏิบัติงานด้านเขียนแบบต้องศึกษาชนิดของเส้นและการใช้งานเพื่อนาไปใช้ให้ถูกต้องในงานเขียนแบบ
ชนิดของเส้นและลักษณะการใช้งาน ( อานวย .เขียนแบบเทคนิค , 2544 : บทที่ 4 หน้า 1)
ชนิดของเส้น
ความหนา
(มม.)
ลักษณะการใช้งาน
เส้นรอบรูป หรือเส้นเต็มใหญ่ 0.5
(0.7)
- เส้นขอบรูปที่มองเห็น
- เส้นสุดของเกลียว
เส้นเต็มบาง 0.25
(0.35)
- เส้นบอกขนาด ( Dimension line)
- เส้นกาหนดขนาด ( Extension line)
- เส้นโคนเกลียว (Thread line)
- เส้นตัด (Section line)
- เส้นแสดงการตัดส่วน
เส้นชี้แสดงรายละเอียด (Part line)
เส้นประ 0.35
(0.5)
-เส้นขอบรูปที่ถูกบัง (Concealed edges)
เส้นยาวประมาณ 7 มม.
ช่องว่าง 1 มม.
เส้นสั้นเกือบเป็นจุด
เส้นศูนย์กลางใหญ่ 0.5
(0.7)
- เส้นแสดงแนวตัด (Cutting plane
line)
- เส้นแสดงแนวขอบเขตส่วนที่จะถูก
กระทาด้วยกรรมวิธีทางความร้อน
หรือกรรมวิธีอื่น ๆ เช่นชุบผิว
เส้นยาวประมาณ 10 มม.
ช่องว่าง 1
มม.เส้นสั้นเกือบเป็นจุด
เส้นศูนย์กลางเล็ก 0.25
(0.35)
- เขียนเส้นศูนย์กลางวงกลม ทรงกระบอก
ทรงกลม
เส้นกึ่งกลางของชิ้นงานที่มีลักษณะสมมาตร
( Center line)
เส้นเขียนด้วยมือเปล่า 0.25
(0.35)
- เส้นแสดงรอยตัดย่อส่วน (Break line)

6. - เส้นแสดงรอยตัด ( Broken line)
1.1 ประโยชน์ของการเขียนแบบพอสรุปได้ดังนี้คือ
1.1.1 เป็นสื่อความหมายในความคิด
ของการออกแบบงานที่จะนาไปใช้ในการก ่อสร้างจริงโดยการศึกษาหาข้อมูลเกี่ยวก ับความต้องการประกอบก ับเทคโนโลยีในการก ่อ
สร้าง ชนิดของวัสดุงบประมาณ และระยะเวลาฯลฯ แล้วจึงเขียนขึ้นมาเป็นภาพ
1.1.2 ผู้ออกแบบและผู้รับเหมาสามารถประเมินราคา ค่าวัสดุ
ค่าแรงงานในการก ่อสร้างได้โดยไม่จาเป็นต้องมีการสร้างจริงทาให้ทราบต้นทุนล่วงหน้า
สามารถเสนอราคาให้ผู้ซื้อตัดสินใจได้รวดเร็วขึ้น
1.1.3 ผู้ออกแบบสามารถเสนอรูปแบบของงานให้ลูกค้าได้เห็นรูปร่างและรายละเอียดของงาน
โดยยังไม่ต้องมีการสร้างจริง
1.1.4 ผู้รับเหมาสามารถวางแผนการทางานล่วงหน้าได้เช่น
กาหนดขั้นตอนในการทางานกาหนดเวลาทางานและกาหนดเครื่องมือ-เครื่องจักรที่ใช้ในการก ่อสร้างได้จากรายละเอียดแบบ
1.2 ชนิดของงานเขียนแบบ การเขียนแบบเป็นกระบวนการผลิตอย่างหนึ่งก ่อนที่จะลงมือไปสู่การปฏิบัติการก ่อสร้างจริง
งานเขียนแบบแบ่งออกได้หลายชนิดดังนี้
1.2.1 งานเขียนแบบอาคาร(เขียนแบบก ่อสร้างและเขียนแบบสถาปัตยกรรม)
ลักษณะงานจะแสดงรายละเอียดเกี่ยวก ับอาคารสิ่งก ่อสร้างโดยผ่านรูปแบบการนาเสนอด้วยสัญลักษณ์ เช่นแบบผังบริเวณผังพื้น
รูปด้านรูปตัดและแบบขยายต่างๆ ดังรูปที่ 1.1
ที่มา : ก ่อร่างสร้างบ้าน. รวมแบบบ้าน.หน้า 151-152.
รูปที่ 1.1 แสดงงานเขียนแบบอาคาร
1.2.2 งานเขียนแบบตกแต่งภายในหรือสถาปัตยกรรมภายในลักษณะงานจะแสดงสัญลักษณ์แบบตกแต่ง พื้น ผนัง ฝ้าเพดาน
การเขียนแบบจะเขียนเป็นห้องๆไปด้วยรูป ผัง รูปด้านรูปตัด แบบขยายเฉพาะจุด(Detail)
และบางครั้งผู้เขียนแบบก็จะนาเสนอรูปทัศนียภาพร่วมด้วยดังรูปที่ 1.2
แปลน รูปด้าน
ที่มา:ไตรวัฒน์ วิรยศิริและสุริยน ศิริธรรมปิติ.การออกแบบและเขียนแบบก่อสร้างอาคารเบื้องต้น หน้า 100
รูปที่ 1.2 แสดงงานเขียนแบบตกแต่งภายใน

7. 1.2.3 งานเขียนแบบไฟฟ้าและวงจรลักษณะงานจะแสดงสัญลักษณ์ ผังและแบบขยายไฟฟ้ากาลังไฟฟ้าแสงสว่าง
รวมไปถึงระบบสัญญาณเตือนภัย และระบบสื่อสาร ดังรูปที่ 1.3
ที่มา : นพดล เวชวิฐานและชานนท์ ชมสุนทร.เขียนแบบเทคนิคเบื้องต้น. หน้า 3
รูปที่ 1.3 แสดงงานเขียนแบบไฟฟ้าและวงจร
1.2.4 งานเขียนแบบเครื่องกล ลักษณะงานจะแสดงสัญลักษณ์แบบ การกลึงการเจาะการขึ้นรูปชิ้นส่วนเครื่องจักรกลต่างๆ
โดยไม่มีการกาหนดมาตราส่วน ดังรูปที่ 1.4
ที่มา : นพดล เวชวิฐานและชานนท์ ชมสุนทร.เขียนแบบเทคนิคเบื้องต้น.หน้า 2
รูปที่ 1.4 แสดงงานเขียนแบบเครื่องกล
1.2.5 งานเขียนแบบการจัดสวนหรือภูมิสถาปัตยกรรม ลักษณะงานจะแสดงสัญลักษณ์แบบ การจัดพื้นที่วางตาแหน่งต้นไม้
อุปกรณ์ต่างๆที่ใช้ตกแต่งสวน เช่นแผ่นทางเดินน้าตกบ่อน้าตุ๊กตาก ้อนหินทรายกรวดม้านั่งดังรูปที่ 1.5
1.หมากแดง 8.เฟิร์นใบมะขาม 15.ตั่งไม้ 2.กล้วยบัว 9. บัว16.อิฐมอญ
3.โมก 10.แผ่นไม้ 17.บ้านนก 4.เข็มสามสี 11.โอ่งดินเผา18.ตอไม้
5.จั๋ง 12.หินทราย 19.กรวด 6.เข็มชมพู 13.ซุ้มโอ่ง20.หมอนสามเหลี่ยม
7.หมากผู้หมากเมีย 14.อ่างบัว 21.พุดแคระ
ที่มา : www.siamsouth.com
รูปที่ 1.5 แสดงงานเขียนแบบภูมิสถาปัตยกรรม

8. 1.2.6 งานเขียนแบบแผนที่ ลักษณะงานจะแสดงสัญลักษณ์ ผังที่ตั้งในภาพกว้าง ๆ เช่นลักษณะภูมิประเทศที่ตั้ง
ของที่อยู่อาศัยสถานที่ราชการ วัด ถนนสาธารณะประโยชน์ต่าง ๆ ดังรูปที่ 1.6
ที่มา : www.portal.rotfaithai.com
รูปที่ 1.6 แสดงงานเขียนแบบแผนที่
1.2.7 งานเขียนแบบครุภัณฑ์หรือเครื่องเรือนลักษณะงานจะแสดงสัญลักษณ์แบบ ขนาดความกว้างความยาว ความสูง
รวมถึงวัสดุที่ใช้ เทคนิคการประกอบชิ้นส่วนของครุภัณฑ์นั้น ๆ ส่วนรูปแบบในการนาเสนอนั้นจะเป็นแบบ
2 มิติ 3 มิติ หรือทั้งสองรูปแบบก็ได้ไม่จาก ัด ดังรูปที่ 1.7
ที่มา : www.admerit.com
รูปที่ 1.7 แสดงงานเขียนแบบเครื่องเรือน

9. 1.2.8 งานเขียนแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ผลิตภัณฑ์ คือสิ่งที่เกิดขึ้นจากแรงและสมองของมนุษย์เรา
เพื่อตอบสนองความจาเป็นความต้องการหรือความสะดวกสบายต่อการดารงชีวิต การออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
หมายถึง การวิเคราะห์การสร้างสรรค์และการปรับปรุงผลิตภัณฑ์ เพื่อการผลิตในปริมาณมากๆ
โดยให้มีรูปแบบที่ถูกต้องแน่นอนก ่อนที่จะมีการลงทุนเป็นจานวนมาก เพื่อจัดหาอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องจักรในการผลิต
และผลิตสามารถได้ในราคาพอสมควร ดังรูปที่ 1.8
ที่มา : www.drawing99.blogspot.com
รูปที่ 1.8 แสดงงานเขียนแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
1.2.9 งานเขียนแบบยานพาหนะ ลักษณะงานเขียนแบบยานพาหนะจะแสดงสัญลักษณ์แบบ ขนาดความกว้างความยาว
ความสูง ของรถยนต์แบบและรุ่นต่างๆ รวมถึงการเขียนแบบชิ้นส่วนประกอบรถยนต์ ดังรูปที่ 1.9
ที่มา : http://3.bp.blogspot.com
รูปที่ 1.9 แสดงงานเขียนแบบยานพาหนะ
1.3 การเตรียมความพร้อมในการเขียนแบบประกอบด้วย 2 ส่วน หลัก ๆด้วยก ันคือ ด้านสถานที่ และร่างกายซึ่งมีรายละเอียดดังนี้2
1.3.1 สภาพห้องควรสะอาดโปร่ง ได้รับลมและมีอากาศถ่ายเทสะดวกไม่ทึบหรือมีกลิ่นอับ อันเป็นการรบกวนการทางาน
1.3.2 แสงสว่างต้องเพียงพอ โดยให้แสงสว่างส่องเข้ามาทางด้านซ้ายมือไปทางด้านขวามือ ของผู้ปฏิบัติงาน
เมื่อผู้เขียนถนัดมือขวาและควรมีโคมไฟชนิดที่มีคุณภาพ ขนาด 60-100วัตต์ ตั้งอยู่ที่มุมบนด้านซ้ายมือ
อยู่สูงจากโต๊ะเขียนแบบไม่เกิน 1.00เมตร
1.3.3 โต๊ะเขียนแบบตลอดจนอุปกรณ์เครื่องมือต่างๆต้องจัดวางให้สัมพันธ์ก ัน
เพื่อการทางานอย่างมีประสิทธิภาพและสะดวกต่อการใช้

10. 1.3.4 เก ้าอี้เขียนแบบโดยทั่วไปใช้เก ้าอี้สูงกว่าโต๊ะทางาน10เซนติเมตร เพราะโต๊ะเขียนแบบจะสูงกว่าโต๊ะทางาน10-15
เซนติเมตรเก ้าอี้ควรปรับระดับและเคลื่อนที่ได้มีเบาะรองนั่งนุ่มๆ
1.3.5 การวางเท้าก ันเมื่อยเก ้าอี้เขียนแบบควรมีส่วนที่รองรับเท้าเพราะเท้าจะลอยไม่ติดพื้นดังนั้นถ้านั่งนานๆ
จะเมื่อยจึงควรหาที่รองรับเท้าไว้
1.3.6 การวางตัวตรงเนื่องจากต้องนั่งเขียนแบบเป็นเวลานานหลายชั่วโมง
จึงต้องนั่งให้พอดีตั้งตัวให้ตรงเท้าข้อศอกก ับโต๊ะได้ สามารถใช้มือจับไม้ทีเลื่อนไปมาหรือเครื่องมืออื่น ๆ
ได้สะดวกวางเก ้าอี้อยู่ส่วนกลางของความยาวโต๊ะเมื่อนั่งนาน ๆ รู้สึกเมื่อยหลัง เมื่อยตาหรือคิดงานที่จะเขียนไม่ออก
ควรลุกเดินเปลี่ยนอิริยาบถเพื่อให้หายเมื่อย
1.3.7 การทาใจให้สบาย การเขียนแบบต้องการสมาธิในการเขียนลักษณะงานมีเส้นหนักเบาตัดก ัน
ต่อก ันควรพิจารณาอย่างรอบคอบหากทาใจให้สงบ สติอยู่ที่งานความผิดพลาดก็จะเกิดน้อยการเขียนก็ราบรื่น
ถ้าต้องแก ้ไขเส้นที่เขียนมากงานจะไม่สวยและไม่สะอาด
1.3.8 การรับประทานอาหารก ่อนลงมือเขียนแบบควรรับประทานอาหารให้อิ่มพอดี ไม่ควรปล่อยให้หิวเพราะจะขาดสมาธิ
และความสามารถปฏิบัติงานจะลดลง
1.4 ลักษณะงานเขียนแบบที่ดี งานเขียนแบบทุกชนิด
เขียนออกมาในรูปแบบของสัญลักษณ์ที่เป็นสื่อภาษาสากลที่ใช้แบบเดียวก ันและเหมือนก ันทั่วโลกลักษณะงานเขียนแบบที่ดี
มีคุณภาพและได้มาตรฐานเป็นยอมรับนั้นควรประกอบด้วยรายละเอียดดังนี้3
1.4.1 สัญลักษณ์ที่ใช้ในการเขียนแบบถูกต้อง เช่นเส้นตัวหนังสือ ตัวเลข ตัวย่อ การบอกระยะมิติ เส้นลูกศร
หน่วยวัดระยะที่ใช้ เครื่องหมายแสดงทิศเหนือ วัสดุอุปกรณ์ก ่อสร้าง พื้น
1.4.2 ผนังรูปด้านรูปตัด แบบขยายรูป2 มิติ รูป 3 มิติมาตราส่วน การอ้างอิงสารบัญแบบรายการประกอบแบบ
การเขียนกรอบชื่อแบบและรูปแบบต้องเป็นระบบเดียวก ันทั้งโครงการ
1.4.3
ขนาดของงานเขียนแบบต้องมีความเหมาะสมก ับขนาดกระดาษเขียนแบบมาตรฐานรวมทั้งการเรียงลาดับแผ่นงานเขียนแบบและการ
เข้ารูปเล่ม
1.4.4 กาหนดมาตราส่วน (Scale) ที่ใช้เขียนแบบไม่เล็กกว่าที่กฎหมายควบคุมอาคารกาหนดได้แก ่
ระราชบัญญัติควบคุมอาคาร 2525
1.4.5 เขียนแบบสมบูรณ์ ถูกต้องครบถ้วนทั้งรูปแบบ และรายการประกอบแบบมีความสะอาดประณีต
ข้อความและรูปแบบต้องมีความชัดเจนไม่ขัดแย้งก ัน
1.4.6 รายละเอียดแบบขยายทางสถาปัตยกรรมและวิศวกรรม
มีความละเอียดครบถ้วนสมบูรณ์พึงระลึกอยู่เสมอว่างานเขียนแบบยิ่งมีความละเอียดมากเท่าใด
ปัญหาที่จะเกิดขึ้นในขณะดาเนินการก ่อสร้างก็จะลดน้อยลงเท่านั้น
1.4.7 แบบทุกแผ่นต้องมีรายชื่อผู้รับผิดชอบที่เกี่ยวข้องเช่นสถาปนิก วิศวกร ผู้เขียนแบบเขียนด้วยตัวหนังสือบรรจง
พร้อมบอกหมายเลขทะเบียนใบอนุญาตกาก ับ และลงนามรับรองแบบ(เซ็นชื่อ)ไว้เป็นหลักฐานในกรอบชื่อแบบให้ครบทุกแผ่น
1.5 คุณลักษณะของช่างเขียนแบบที่ดี คุณภาพของงานเขียนแบบที่ดีและได้มาตรฐาน
ส่วนหนึ่งมาจากฝีมือของช่างเขียนแบบช่างเขียนแบบที่ดีควรมีคุณลักษณะดังนี้
1.5.1 สนใจใฝ่รู้ในงานเขียนแบบ พัฒนาและปรับปรุงการเขียนแบบของตนเองอยู่ตลอดเวลา
1.5.2 ศึกษาติดตามข้อมูลของวัสดุ อุปกรณ์ก ่อสร้างเทคนิคก ่อสร้างวิทยาการสมัยใหม่เสมอ

11. 1.5.3 เตรียมเครื่องมืออุปกรณ์เขียนแบบให้ครบพร้อมใช้งาน มีการจัดเก็บและบารุงรักษาที่ดี
1.5.4 มีความสุขุม รอบคอบ รักความสะอาด มีสมาธิดี ละเอียดถี่ถ้วนมีความอดทนสูง
1.6 การฝึกมือเพื่อการสเกตซ์
การฝึกมือเพื่อการสเกตซ์
นับเป็นความจาเป็นอย่างมากที่ช่างเขียนแบบทุกคนควรจะต้องเริ่มฝึกการเขียนเส้นโดยไม่ต้องใช้เครื่องมือ
เพราะการสเกตซ์แบบเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้การสื่อสารระหว่างบุคคลสองฝ่ายเข้าใจวัตถุประสงค์ได้ตรงก ัน
การฝึกเขียนอาจใช้ดินสอที่เกรดค่อนข้างอ่อนเหลาไส้ให้แหลมหรือจะใช้ปากกาลูกลื่นก็ได้ ซึ่งขั้นตอนการฝึกมือเพื่อการสเกตซ์ พอสรุป
ได้ดังนี้4
รูปที่ 1.10 แสดงการเขียนเส้นตรงทางนอน
วิธีการเขียนเส้นตรงทางนอน ดังรูปที่ 1.10มีขั้นตอนดังนี้
1)เริ่มต้นเขียนเส้นจากด้านซ้ายของกระดาษไปเกือบสุดด้านขวาโดยที่ไม่ต้องยกดินสอหรือปากกาลากให้มีน้าหนักเท่า ๆก ัน
2)เขียนเส้นที่ 2 และ3 ไปเรื่อยๆ เรียงให้ขนานก ันตลอดทุกเส้น มีระยะห่างก ันประมาณ1-2 มิลลิเมตร เขียนให้เต็มกรอบ
3)ถ้าเส้นที่เขียนยังคดอยู่มากหรือไม่ค่อยจะขนานก ันก็ให้ฝึกเพิ่มขึ้นอีก ไม่ต้องเขียนเร็ว
รูปที่ 1.11 แสดงการเขียนเส้นตรงขนานก ันลงมา
วิธีการเขียนเส้นตรงขนานกันลงมาดังรูปที่ 1.11 มีขั้นตอนดังนี้
1)ลากเส้นจากข้างบนลงมา ลากให้ยาวสุดกระดาษหรือกรอบที่กาหนด เส้นจะคดบ้างไม่เป็นไร
2)พยายามยึดขอบกระดาษหรือเส้นกรอบที่กาหนดเอาไว้โดยให้เส้นแรกขนานก ับขอบกระดาษให้มากที่สุดเท่าที่จะทาได้
3)เมื่อเขียนเส้นที่ 1 เสร็จแล้วเส้นที่ 2 และ3 ก็เขียนเรียงขนานต่อๆ ก ันมาจนเต็มพื้นที่
รูปที่ 1.12 แสดงการเขียนเส้นตรงให้เฉียงต่อขนานก ัน
วิธีการเขียนเส้นตรงให้เฉียงต่อขนานกัน ดังรูปที่ 1.12มีขั้นตอนดังนี้

12. 1)เริ่มต้นเขียนเส้นจากด้านซ้ายของกระดาษไปเกือบสุดด้านขวา
โดยไม่ต้องยกดินสอหรือปากกาโดยเอียงทามุมก ับแนวระนาบประมาณ 45องศาโดยประมาณลากให้มีน้าหนักเท่าๆ ก ัน
2)เขียนเส้นที่ 2 และ3 ไปเรื่อยๆ เอียงทามุมขนานก ันตลอดทุกเส้นมีระยะห่างประมาณ1-2 มิลลิเมตร
3)ถ้าเส้นที่เขียนยังคดอยู่มากหรือไม่ค่อยจะขนานก ันก็ให้ฝึกเพิ่มขึ้นอีก ไม่ต้องเขียนเร็ว
รูปที่ 1.13 แสดงการเขียนเส้นลูกคลื่น
วิธีการเขียนเส้นลูกคลื่นดังรูปที่1.13 มีขั้นตอนดังนี้
1)เขียนเส้นโค้งขึ้นและลงต่อก ันแบบอ่อนไหวเรียงก ันไป ไม่ควรยกดินสอหรือปากกาในช่วงการเขียนเส้น
2)พยายามให้เส้นต่อก ันอย่างสม่าเสมอตลอดความยาว น้าหนักของเส้นควรมีความเข้มใกล้เคียงก ันตลอดความยาว
รูปที่ 1.14 แสดงการเขียนเส้นม้วนต่อก ันแบบม้วนเล็กและถี่ ม้วนใหญ่และห่าง
การเขียนเส้นลักษณะนี้ใช้แทนสัญลักษณ์ต้นหญ้าในสนามหรือบ่อน้าได้ วิธีการเขียนเส้นม้วนต่อก ันแบบม้วนเล็กและถี่
ม้วนใหญ่และห่าง ดังรูปที่ 1.14 มีขั้นตอนดังนี้
1)เขียนเส้นม้วนติดต่อก ันไปเรื่อย ๆ โดยไม่ต้องยกดินสอ ให้เส้นมีลักษณะม้วนดังภาพ
2)พยายามให้เส้นม้วนติดต่อก ันอย่างสม่าเสมอตลอดความยาวเส้น
3)น้าหนักของเส้นควรให้ใกล้เคียงก ัน
รูปที่ 1.15 แสดงการเขียนเส้นซิกแซก
การเขียนเส้นซิกแซกสามารถใช้แทนสัญลักษณ์ต้นหญ้าในสนามได้ ดังรูปที่ 1.15 วิธีการเขียนมีขั้นตอนดังนี้
1)เขียนเส้นซิกแซกเล็กและถี่ตามความยาวทางนอนและเรียงขนานก ันไปเรื่อยๆ
2)พยายามให้จังหวะของเส้นสม่าเสมอตลอดความยาว
3)น้าหนักของเส้นควรให้ใกล้เคียงก ัน
รูปที่ 1.16 แสดงการเขียนเส้นวงกลม
วิธีการเขียนเส้นวงกลม ดังรูปที่ 1.16 มีขั้นตอนดังนี้
1)เขียนเส้นเป็นวงกลมเท่าก ันบ้าง เล็กบ้างใหญ่บ้าง ซ้อนก ันหลาย ๆวง

13. 2)พยายามเขียนให้วงกลมเกือบกลม โดยที่ไม่ต้องยกดินสอหรือปากกาขึ้น
3)น้าหนักของเส้นควรให้ใกล้เคียงก ัน
ทักษะที่ได้จากการฝึกสเกตซ์นี้ จะนาไปใช้ในการเขียนแบบและสเกตซ์แบบได้เป็นอย่างดี
จัดว่าเป็นทักษะพื้นฐานที่สาคัญของช่างเขียนแบบทุกคน
สรุปใบความรู้ที่ 1 ความรู้เบื้องต้นในการเขียนแบบ
การเตรียมความพร้อมในการทางานนับเป็นวินัยพื้นฐานของช่างทุกสาขาอาชีพ โดยเริ่มต้นตั้งแต่ด้านสถานที่ ร่างกาย
ควรได้ฝึกฝนทักษะการใช้ข้อมือในการเขียนเส้นแบบต่างๆ ให้เกิดความชานาญเพื่อเกิดทักษะพื้นฐานในการเรียนปฏิบัติทุกครั้ง
ก ่อนที่จะจรดปลายดินสอหรือปากกาไปบนกระดาษ ต้องมีความเข้าใจในเรื่องที่จะเขียนพอสมควร
เพราะความเข้าใจที่ลึกซึ้งจะนาไปสู่
พัฒนาการขั้นต่อไป
ใบประเมินผลการเรียนรู้หน่วยที่ 1
วิชา การงานอาชีพ(งานช่าง 2)รหัส(ง23103) ชื่อหน่วย เขียนแบบเบื้องต้น เวลา 10 นาที
คาสั่งจงตอบคาถามต่อไปนี้
1.จงบอกประโยชน์ของการเขียนแบบ
2.จงบอกชนิดของงานเขียนแบบที่รู้จักมาคนละ 2ชนิด
3.การเตรียมความพร้อมในการเขียนแบบประกอบไปด้วยกี่ส่วน อะไรบ้าง
4.ลักษณะงานเขียนแบบที่มีคุณภาพควรประกอบด้วยอะไรบ้างบอกมาอย่างน้อย 4ข้อ
5.จงบอกคุณลักษณะของช่างเขียนแบบที่ดีมาอย่างน้อย2 ข้อ
ใบงานที่ 1
หน่วยที่ 1 สอนครั้งที่ 1
วิชา เขียนแบบเบื้องต้น รหัส 2100-1301 ชื่อหน่วยความรู้เบื้องต้นในการเขียนแบบ
ชื่องานการเขียนเส้นโดยการสเกตซ์มือเวลา 4 ชั่วโมง
จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม
ด้านทักษะ เขียนเส้นด้วยมือโดยไม่ใช้เครื่องมือเขียนแบบได้
ด้านเจตคติ 1.ความมีมนุษยสัมพันธ์
2.ความมีวินัย
3.ความรับผิดชอบ
4.ความซื่อสัตย์สุจริต
เครื่องมือและอุปกรณ์
1.โต๊ะเขียนแบบ
2.ดินสอพร้อมไส้
3.ยางลบ
4.กระดาษกาว
5.เครื่องเหลาไส้ดินสอ 2 มิลลิเมตร
6.แปรงปัดฝุ่น
วัสดุ

14. กระดาษเขียนแบบ80ปอนด์ ขนาด A3 จานวน 1 แผ่น
มอบหมายงาน
ให้ผู้เรียนปฏิบัติการเขียนเส้นด้วยดินสอ โดยไม่ใช้เครื่องมือเขียนแบบช่วย ลงบนกระดาษขนาด A3
ดังรายละเอียดในภาพประกอบ โดยไม่กาหนดการใช้มาตราส่วน โดยให้จัดหน้ากระดาษตามความเหมาะสมเป็นรายบุคคล
ภาพประกอบ
รูปที่ 1.17 แสดง การเขียนเส้นโดยการสเกตซ์มือ
ลาดับขั้นการปฏิบัติงาน
1.ผู้เรียนทาความสะอาดโต๊ะเขียนแบบติดกระดาษเขียนแบบA3 บนโต๊ะเขียนแบบ
2.เขียนกรอบกระดาษกรอบบอกชื่อตามรูปแบบโดยไม่ใช้เครื่องมือ เขียนรายละเอียดในกรอบบอกชื่อ
เขียนให้ครบทุกช่องด้วยเส้นหนา
3.จัดเตรียมดินสอให้พร้อมใช้งาน แล้วจึงลงมือปฏิบัติเขียนแบบโดยไม่ใช้เครื่องมือเรียงตามลาดับดังนี้
3.1 จัดวางรูปหน้ากระดาษให้เหมาะสม เขียนเส้นร่างศูนย์กลางกระดาษเขียนแบบทางตั้งและทางนอนโดยไม่ใช้เครื่องมือ
ดังรูปที่ 1.18
รูปที่ 1.18 แสดงการจัดวางรูปหน้ากระดาษ
3.2 ศึกษารายละเอียดงานและจานวนงานจากภาพประกอบที่จะเขียนโดยภาพรวมแล้วจึงกาหนดการวางตาแหน่งรูปแบบ
ลงบนกระดาษเขียนแบบจัดให้สมดุล ทั้ง 4 ด้านเขียนเส้นร่างแนวระดับ ของรูป 8 รูป ให้เสมอแนวระดับเดียวก ันทั้ง 2 แถวดังรูปที่
1.19
รูปที่ 1.19 แสดงการเขียนเส้นร่างแนวนอน
3.3 เขียนเส้นร่างในแนวดิ่งเพื่อกาหนดตาแหน่งรูปให้ตรงก ัน ในแนวดิ่งทั้ง 4 แถวโดยประมาณด้วยสายตายึดขอบกระดาษทั้ง4
ด้านเป็นเกณฑ์ให้คู่ขนานก ันตลอดแนว จัดให้ครบทั้ง8 รูป ตามลาดับ ดังรูปที่ 1.20

15. รูปที่ 1.20 แสดงการวางตาแหน่งรูปทั้ง8 รูป
3.4 เขียนรายละเอียดรูปให้ครบทั้ง8รูป ด้วยความตั้งใจประณีต ให้เริ่มจากซ้ายมือไปขวามือ จากแถวบนลงแถวล่างตามลาดับ
ด้วยเส้นหนา ดังรูปที่ 1.21
รูปที่ 1.21 แสดงการเขียนรูปทั้ง8 รูป
3.5 เขียนชื่อกาก ับใต้รูปให้ครบทั้ง8 รูป อยู่แนวระดับเดียวก ันทั้งแนวตั้งและแนวนอนด้วยเส้นหนา ดังรูปที่ 1.22
รูปที่ 1.22 แสดงการเขียนรายละเอียดขั้นสุดท้าย
3.6 ตรวจสอบความถูกต้องขั้นตอนสุดท้ายโดยละเอียดทุกรูป
ลบเส้นไม่ต้องการออกแกะกระดาษกาวออกจากมุมกระดาษเขียนแบบทั้ง4ทาความสะอาดโต๊ะเขียนแบบ
บริเวณรอบโต๊ะจัดเก ้าอี้เข้าที่ส่งงานผู้สอนภายในเวลาที่กาหนด
ข้อควรระวัง
1.ขณะปฏิบัติงาน ห้ามนาอาหาร เครื่องดื่มมาในห้องเขียนแบบเพราะอาจจะทาให้งานเกิดความเสียหาย
2.การใช้ดินสอไม่ควรลงน้าหนักมากเกินไปเพราะไส้ดินสออาจหักและกระเด็นเข้าตาได้
ข้อเสนอแนะ
1.ขณะปฏิบัติงานควรมีสมาธิ
2.ขณะปฏิบัติงานควรนั่งตัวตรง ไม่หมุนกระดาษ
3.ขณะเขียนเส้นควรเหลาไส้ดินสอบ่อย ๆเพื่อความคมชัดของเส้น
4.หลังปฏิบัติงานทุกครั้งต้องทาความสะอาดโต๊ะเขียนแบบบริเวณรอบโต๊ะ จัดเก ้าอี้เข้าที่
การประเมินผล
1.ประเมินผลจากผลงาน
1.1 การจัดวางหน้ากระดาษมีความเหมาะสม
1.2 ทักษะการใช้เส้น
1.3 ความถูกต้องและเรียบร้อย

16. 1.4 ความสมบูรณ์ของงานและเสร็จภายในเวลาที่กาหนด
1.5 ความสะอาด
แบบทดสอบก่อนเรียนวิชาเขียนแบบเบื้องต้น (ง23103)หน่วยที่ 1
เรื่อง ความรู้เบื้องต้นในการเขียนแบบ
คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา10 นาที
คาชี้แจงให้ผู้เรียนเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคาตอบเดียวโดย� ทับหัวข้อคาตอบนั้น
ลงในกระดาษคาตอบ
1.ข้อเลือกใดเป็นประโยชน์ของการเขียนแบบ
ก. เป็นการถ่ายทอดความสามารถรูปแบบหนึ่ง
ข. นาไปประกอบอาชีพได้
ค. เป็นการสื่อความหมายเพื่อนาไปสร้างให้เป็นจริงได้
ง. นาไปตัดหุ่นจาลอง (Model)
2.ข้อความในข้อเลือกใด ที่สัมพันธ์ก ับภาพ
ก. งานเขียนแบบตกแต่งภายใน
ข. งานเขียนแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
ค. งานเขียนแบบสถาปัตยกรรม
ง. งานเขียนแบบครุภัณฑ์หรือเครื่องเรือน
3.จากภาพ เป็นงานเขียนแบบในข้อเลือกใด
ก. งานเขียนแบบตกแต่งภายใน
ข. งานเขียนแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
ค. งานเขียนแบบสถาปัตยกรรม
ง. งานเขียนแบบครุภัณฑ์หรือเครื่องเรือน
4.ขนาดหลอดไฟฟ้าในข้อเลือกใด ที่เหมาะก ับการใช้งานเขียนแบบมากที่สุด
ก. ขนาด 10- 20วัตต์

17. ข. ขนาด 15- 30วัตต์
ค. ขนาด 35- 40วัตต์
ง. ขนาด 60-100วัตต์
5.ข้อเลือกใด เป็นคุณลักษณะงานเขียนแบบที่ดีมีคุณภาพได้มาตรฐาน
ก. สามารถวัดขนาดได้
ข. เขียนรายละเอียดแบบขยายทางสถาปัตยกรรมและวิศวกรรมได้ถูกต้องสมบูรณ์
ค. ถูกต้องตามหลักฮวงจุ้ย
ง. มีรายชื่อผู้รับผิดชอบ
6.ข้อเลือกใด เป็นคุณลักษณะของช่างเขียนแบบที่ดี
ก. ศึกษาข้อมูลของวัสดุ อุปกรณ์ก ่อสร้างและเทคนิคก ่อสร้างอยู่ตลอดเวลา
ข. แต่งกายสุภาพดูภูมิฐานและทันสมัย
ค. มีความรู้จบสายอาชีพ
ง. มีประสบการณ์การทางานมาพอสมควร
7.การฝึกสเกตช์มือ ในข้อเลือกใดสามารถนาไปใช้ให้เกิดประโยชน์
ก. สาหรับเป็นทักษะพื้นฐาน ในการเขียนเส้นและใช้เพื่อการสื่อสารงานแบบ
ข. เพื่อหารายได้เสริมเช่นวาดรูปขาย
ค. เป็นจุดเด่นเสริมความเชื่อมั่นในอาชีพ
ง. เพื่อการนาเสนองานที่มีเอกลักษณ์ของตนเอง
จากภาพสาหรับข้อคาถามข้อที่ 8 –10
หมายเลข 1 หมายเลข 2 หมายเลข3
8.ข้อเลือกใด เป็นขั้นตอนการเขียนรูปหมายเลข3
ก. เขียนเส้นจากด้านซ้ายไปเกือบสุดด้านขวาโดยไม่ต้องยกดินสอ เขียนให้มีน้าหนักเท่า ๆ ก ัน
ทุกเส้น
ข. เขียนเส้นจากข้างบนลงมา ลากให้ยาวสุดกรอบที่กาหนด เส้นจะคดบ้างไม่เป็นไร
ค. เขียนเส้นโค้งขึ้นและลงต่อก ันแบบอ่อนไหวเรียงก ันไปเรื่อยๆไม่ควรยกดินสอในช่วง
การลากเส้น
ง. เขียนเส้นตรงให้เฉียงต่อขนานก ัน ปรับองศาของเส้นให้เอียงทามุมก ับแนวระนาบ
9.ข้อเลือกใด เป็นขั้นตอนการเขียนรูปหมายเลข1
ก. เขียนเส้นจากด้านซ้ายไปเกือบสุดด้านขวาโดยไม่ต้องยกดินสอเขียนให้มีน้าหนักเท่า ๆ ก ัน
ทุกเส้น
ข. เขียนเส้นจากข้างบนลงมา ลากให้ยาวสุดกรอบที่กาหนด เส้นจะคดบ้างไม่เป็นไร
ค. เขียนเส้นโค้งขึ้นและลงต่อก ันแบบอ่อนไหวเรียงก ันไปไม่ควรยกดินสอในช่วงการลากเส้น
ง. เขียนเส้นตรงให้เฉียงต่อขนานก ัน ปรับองศาของเส้นให้เอียงทามุมก ับแนวระนาบ

18. 10.ข้อเลือกใดคือขั้นตอนการเขียนรูปหมายเลข2
ก. เขียนเส้นจากด้านซ้ายไปเกือบสุดด้านขวาโดยไม่ต้องยกดินสอ ลากให้มีน้าหนักเท่า ๆ ก ัน
ข. เขียนเส้นจากข้างบนลงมา ลากให้ยาวสุดกรอบที่กาหนด เส้นจะคดบ้างไม่เป็นไร
ค. เขียนเส้นโค้งขึ้นและลงต่อก ันแบบอ่อนไหวเรียงก ันไปไม่ควรยกดินสอในช่วงการลากเส้น
ง. เขียนเส้นตรงให้เฉียงต่อขนานก ัน ปรับองศาของเส้นให้เอียงทามุมก ับแนวระนาบ
แบบทดสอบหลังเรียนวิชาเขียนแบบเบื้องต้น (2100-1301)หน่วยที่ 1
เรื่อง ความรู้เบื้องต้นในการเขียนแบบ
คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา10 นาที
คาชี้แจงให้ผู้เรียนเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคาตอบเดียวโดย� ทับหัวข้อคาตอบนั้น
ลงในกระดาษคาตอบ
1.ข้อเลือกใดเป็นประโยชน์ของการเขียนแบบ
ก. เป็นการถ่ายทอดความสามารถรูปแบบหนึ่ง
ข. เป็นการสื่อความหมายเพื่อนาไปสร้างให้เป็นจริงได้
ค. นาไปประกอบอาชีพได้
ง. นาไปตัดหุ่นจาลอง (Model)
2.ข้อความในข้อเลือกใดที่สัมพันธ์ก ับภาพ