2. I. Tiểu dẫn
Hãy nêu hoàn cảnh
1. Hoàn cảnh sáng tác
sáng tác và nét
- Được viết sau chuyến đi thực tếbiệt của phong Đà để
riêng Tây Bắc và sông
tìm hiểu những con người ởcách Nguyễn Tuân? vàng
đây mà ông gọi “Thứ
mười” của CM của kháng chiến.
Nguyễn Tuân đã sử
2. Thiên tuỳ bút ấy đã kế thừa nét riêng biệt đặc sắc về đề
dụng ngôn ngữ như
tài nguồn cảm hứng trong phong cách của Nguyễn Tuân là
thế nào trong tác
cảm hứng trước cái dữ dội, tài hoa
phẩm này?
3. Ngôn ngữ:
Kì tài thể hiện ở việc dùng từ buộc sông Đà phải sống dạy,
phải hiện hình, phải gào thét trên những hàng chữ viết

3. I. Tiểu dẫn
4. Tuỳ bút người lái đò sông Đà đã cho thấy diện mạo của
một Nguyễn Tuân đã căn bản đổi thay để trở thành một nhà
văn mới trong thời đại mới
- Trước CM: Ông là bậc du tử tìm đến những “cơ hội giang
hồ” mong để khoả lấp nỗi sầu mênh mông của cảm giác
“thiếu quê hương”
-Sau CM: Ông không quản khó khăn cực nhọc, lặn lội dọc
ngang khắp miền Tây Bắc heo hút xa xôi với mục đích “Đi
tìm cái thứ vàng của màu sắc sông núi Tây Bắc và nhất là
cái thứ vàng mười mang sẵn trong tâm trí tất cả những con
người ngày nay...”
Nguyễn Tuân

4. II. Đọc hiểu văn bản
1. Bố cục (3 phần)
- Dòng sông Đà hung dữ
-Dòng sông Đà trữ tình
+ Sông Đà không phải
hung dữ và trữ tình đan
xen mà nó ở từng đoạn

5. II. Đọc hiểu văn bản
1. Bố cục (3 phần)
•Thượng nguồn: Nhiều thác,
đá → Hung dữ
• Đoạn chảy qua chợ Bờ: Trữ
tình
+ Để chắc chắn dòng sông Đà
không hề đen, ông đã mấy lần
bay tạt ngang trên con sông ấy
để quan sát, tìm hiểu.. → sự
làm việc cẩn thận của Ông.
- Hình tượng người lái đò sông Đà

6. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
a. Dòng sông Đà hung dữ
Phim

7. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
a. Dòng sông Đà hung dữ
- Sử dụng ngôn từ “kì tài” để miêu tả con sông Đà ntn?
? Con sông Đà hung bạo đã được tác giả miêu tả hung
bạo trên nhiều biện pháp nghệ thuật nào?
Bằng những dạng vẻ
+ Lúc thể hiện trong phạm vi một lòng sông hẹp như
chiếc yết hầu bị đá bờ sông chẹt cứng

8. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
a. Dòng sông Đà hung dữ
+ Khi thì hiện ra trong cảnh mênh mông hàng cây số của
một thế giới đầy gió gùn ghè...

9. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
a. Dòng sông Đà hung dữ
+ Khi thì dòng nước như hùm beo lồng lộn

10. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
a. Dòng sông Đà hung dữ
+ Khi thì những hòn đá sông lập lờ cạm bẫy...
- Thêm vào rất nhiều nét tài hoa mà ông vốn có như việc
sử dụng kiến thức của các ngành: Quân sự, điện ảnh,...
để làm nên hàng loạt so sánh liên tưởng rất kì lạ, bất ngờ
như:
+ Đoạn tả cái hút nước ở quãng tà Mường Vát..
+ Việc sử dụng biện pháp nhân hoá như: Đá trên thác
sông Đà mai phục, chúng nhảy vồ lấy thuyền...

11. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
a. Dòng sông Đà hung dữ
+ Lúc thì ông đi ngược chiếc máy quay để quay cái hút
nước sông Đà “thành giếng xây bằng toàn nước sông
xanh ve một áng thuỷ tinh...”

12. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
b. Dòng sông Đà trữ tình
? Tác giả đã miêu tả tính trữ tình của dòng sông Đà ntn?
+ Bằng những hình ảnh thơ mộng của áng tóc ẩn hiện
trong mây ..sông Đà như một phụ nữ kiều diễm “tuôn dài
như một áng tóc trữ tình đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong
mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban, hoa gạo tháng 2...”
+ Bằng âm điệu của những câu văn êm đềm cứ tuôn dài
tuôn dài như không thể dứt… “Mùa xuân dòng xanh ngọc
bích…mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt
một người bầm đi vì rượu bữa..”

13. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
b. Dòng sông Đà trữ tình
- Ông còn dụng công tạo ra một không khí mơ màng qua
biện pháp miêu tả khiến người đọc như lạc vào thế giới
kì ảo
+ Con sông giống như một cố nhân lâu ngày gặp lại
+ Nắng cũng “giòn tan” và cứ hoe hoe vàng mãi cái sắc
Đường thi “yên hoa tam nguyệt”

14. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
b. Dòng sông Đà trữ tình
+ Mũi thuyền thì lặng lẽ trôi trên dòng nước lững lờ như
thương như nhớ

15. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
b. Dòng sông Đà trữ tình
+ Con hươu thơ ngộ ngĩnh trên áng cỏ sương

16. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
b. Dòng sông Đà trữ tình
+ Đàn cá dầm xanh trông như những thoi bạc trắng rơi
rơi

17. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
b. Dòng sông Đà trữ tình
+ Bờ sông hoang dại và hồn nhiên như một bờ tiền sử...

18. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
c. Hình tượng người lái đò
-?Người lái đò được tác giả khắc hoạ ntn?
Vẻ đẹp ngoại hình
+ ...Là một người lao động bình thường, hiền lành, âm
thầm, giản dị, thân hình còn in hằn những dấu vết khắc
nghiệt của công việc chèo thuyền gian nan, cực nhọc,
hiểm nguy “Tay ông lêu nghêu như một cái sào dài, chân
ông lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh gò lại”

19. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
c. Hình tượng người lái đò
- Vẻ đẹp trí dũng
...Là người nắm rất chắc quy luật của dòng nước sông
Đà và nhờ đó làm chủ được nó, chinh phục nó: “Ông lái
đã nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá. Ông đã
thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở
này”.

20. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
c. Hình tượng người lái đò
- Vẻ đẹp tài hoa
Ông lái đò như một viên tướng, dũng cảm tài ba điêu
luyện trong khi vượt thác “Ông đò vì cương lái bám
chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa
sinh, mà lái miết một đường chéo về phía cửa đá ấy”

21. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
c. Hình tượng người lái đò
→ Nguyễn Tuân đã ca ngợi vẻ đẹp và chủ nghĩa anh
hùng thể hiện trong con người bình thường làm công
việc bình thường là chở đò trên sông.
?Em có nhận xét gì về cuộc chiến vượt thác của người
lái đò với thác nước?
- Là cuộc chiến đấu không cân sức vì:
+ Một bên là thiên nhiên lớn lao, dữ dội, hiểm độc, một
bên là con người bé nhỏ, phương tiện thô sơ (mái chèo
và chiếc đò đơn độc)

22. II. Đọc hiểu văn bản
2. Phân tích
c. Hình tượng người lái đò
?Theo em nguyên nhân nào đã làm nên chiến thắng của
con người?
- Sự ngoan cường và ý chí quyết tâm
- Kinh nghiệm đò giang sông nước (trí tuệ tài hoa của
ông đò)

23. TỔNG KẾT
- Tác phẩm Người lái đò sông Đà là khúc hùng ca ca
ngợi thiên nhiên, ca ngợi ý chí của con người
- …Ca ngợi lao động vinh quang đã đưa con người tới
thắng lợi huy hoàng trước sức mạnh tựa thánh thần của
dòng sông hung dữ qua tài năng, nghệ thuật và sự lao
động nghiêm túc miệt mài của Nguyễn Tuân.

24. CỦNG CỐ
- Hình tượng con sông Đà được Nguyễn Tuân miêu tả
ntn? Bằng những biện pháp nghệ thuật gì?
- Qua tác phẩm ta thấy cảm hứng chủ đạo của ông là gì?
HƯỚNG DẪN:
- Đọc thêm về Nguyễn Tuân
- Chuẩn bị bài: Chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận