Deze presentatie werd gebruikt tijdens het webinar 'Hoe bescherm ik mijn intellectuele eigendom als freelancer?' in het kader van de UNIZO Week van de Freelancer 2014. Michiel Verhamme, adviseur UNIZO studiedienst, behandelde tijdens dit webinar de wetgeving betreffende intellectuele eigendom. Op basis daarvan kan u zich als freelancer beter wapenen in de overeenkomst met een opdrachtgever. De opname van het webinar zelf kan u bekijken op www.lovetobefree.be.

1. Week van de freelancer
Sessie Intellectuele eigendom
2 juni 2014

2. 2
Michiel Verhamme
Unizo Studiedienst
ondernemerslijn@unizo.be
@MichielVerhamme

3. 3
“Eigen – dom”: dit is van u, handen af!
 Exclusief!
 Niemand anders mag dit nemen
Tenzij met uw toestemming
 Indien niet: DIEFSTAL !

4. 4
“Dit boek is mijn eigendom”
=> materieel
=> intellectueel ?

5. 5
Niet enkel “materiële” eigendom, maar ook “intellectuele” eigendom
=> voortbrengselen van de geest
=> CREATIVITEIT
=> INNOVATIE

6. 6
Meer dan u denkt!
Freelancers zijn actieve producenten
van IP
Juridisch kluwen van “IP” ontward

7. 7
Weet u ook wélk recht u kan claimen?
2 soorten met verschillende bescherming rechten

8. 8
1. Artistiek, literair (“cultureel”)
AUTEURSRECHTEN

9. 9
Ook
Naburige rechten
Databanken
Computerprogramma’s

10. 10
2. Ofwel industrieel (“economisch”), o.a.
Merken
Tekeningen / modellen
Octrooien (patent)

11. 11
Ook
ideeën ?

12. 12
Neen ! Louter (abstracte) ideeën zijn niet beschermd.
Loop met uw ideeën niet te koop!

13. 13
Of, scherm ze af met een contract
geheimhoudingsclausules!

14. 14
Wel beschermd / beschermbaar
Concrete veruitwendiging, uitwerking,
uitvoering van een idee

15. 15
i-DEPOT oplossing?
• Enkel “datumbewijs”
• Bij het BBIE
• Papier of online
• Beperkte kost (35 / 45 € voor 5 jaar)

16. 16

17. 17
Auteursrechtelijk
beschermde werken
Veel meer dan u denkt!

18. 18
Creatieve
inspanning
Concrete
vorm
origineel
auteursrecht “Werken van
letterkunde en kunst”

19. 19
Literair
romans, gedichten,
toneelstukken,
wetenschappelijke teksten,
utilitaire teksten (zoals
gebruiksaanwijzingen),
reclameteksten, vertalingen,
lezingen of elk ander
geschrift;

20. 20
Grafisch-visueel
schilderijen, tekeningen,
lithografieën, gravures, foto’s,
stripverhalen, logo’s,
aardrijkskundige kaarten, of
elke andere creatie in een
visueel waarneembare vorm;

21. 21
Muziek
muzikale composities
van welke aard dan
ook, liedjes, opera’s,
jingles, gsm–toontjes,
enz.;

22. 22
Audio-visueel
films, documentaires,
tekenfilms,
animatiefragmenten,
videospellen, powerpoint-
presentaties, enz.;

23. 23
Creatieve werken
beeldhouwwerken,
architecturale bouwwerken,
werken van toegepaste kunst
(zoals designs), choreografieën,
computerprogramma’s,
databanken (structuur), enz.

24. 24
En nog veel meer . . .
maar, ook niet alles natuurlijk

25. 25
Géén bescherming auteursrecht
ideeën
Wat al bestaat
Wat uitsluitend door machine
wordt voortgebracht
Wat niet door mens is
gecreëerd
Technische uitvindingen
Sportieve prestaties
Officiële akten overheid

26. 26
Een korte quiz: waar of niet-waar?
Uw algemene voorwaarden mogen niet gekopieerd
worden.
Een ontwerp lay-out voor een bedrijfspresentatie is vrij
over te nemen.
De kunstjes van uw huisdier kan u claimen.

27. 27
Hoe beschermen?
Deponeren ? Gebruik copyrightteken?
Niet noodzakelijk, maar nuttig
+ disclaimer:
© … (naam, jaartal, adres) alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of
enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever

28. 28
Uw rechten als auteur
Kopiëren
Publiek maken
Verspreiden
Nooit
zonder
uw
toestemming!

29. 29
Moment van
bekendmaking
Naamsvermelding
Wijziging van uw werk
U
beslist!
Uw rechten als auteur

30. 30
Uitzonderingen
Onderwijs &
onderzoek
Familiekring
Andere
Informatief:
nieuws,
parodie,
karikatuur
Bibliotheken,
musea,…

31. 31
Uw auteursrechten overdragen?
Kan men u
daartoe
verplichten?
Neen, maar dan verliest u
misschien een klant
Onderhandel
en maak een
contract
Vraag juridisch
advies /
bijstand

32. 32
Uw auteursrechten overdragen, hoe
Schriftelijk
(bewijs) Duidelijk Inhoud

33. 33
Uw auteursrechten overdragen, hoe
Inhoud van contract / clausule
• Gebruik en reikwijdte
• Voor elke exploitatiewijze
• Vergoeding
• Voor elke exploitatie
• Soort
• Duidelijk bepaald
• Duur
Keuze voor licentie ipv
overdracht
Afspraken over toekomstige
werken

34. 34
Clausules
“Met deze overeenkomst wordt het auteursrecht overgedragen”
De auteur ontvangt voor elke exploitatie die hij overdraagt een vergoeding van … €”

35. 35
Rechtenvrij?

36. 36
• Bvb.: onderneming die website,
reclamecampagnes, huisstijl, foto’s … laat
maken door ander bedrijf
Niet-culturele sector of
reclamewereld
• Wel mogelijkheid om rechten in hun geheel
over te dragen (inhoudelijke bepalingen
beperkter dan algemene overdracht)
schriftelijke + uitdrukkelijke
overeenkomst als de opdrachtgever
de auteursrechten wil verwerven
Wordt vaak vergeten. Meestal geen
probleem tot er geschil optreedt met
de uitvoerder.
Werken op bestelling

37. 37
Freelancer ≠ personeel
 Werknemer die werk maakt = auteur
uitzondering: computerprogramma’s
 Om dit als werkgever te vermijden: overdracht van de rechten:
•Uitdrukkelijk + schriftelijk
•Arbeidsovereenkomst of afzonderlijke overeenkomst
•Inhoudelijke bepalingen beperkter dan bij algemene overdracht

38. 38
Duur van het auteursrecht
 tot 70 jaar na overlijden auteur
 Dus niet voor klassieke muziek
o tenzij nieuwe bewerkingen, vb Lotti goes Classic)
o wel naburige rechten (billijke vergoeding) voor producties
 Co-auteurs: toepassen op langstlevende

39. 39
Wat als… ?
• Contract / overdracht?
• Indien niet, actiemogelijkheden
• Deskundige
• Bemiddeling / arbitrage
• Stopzetting inbreuk vorderen
• Schadevergoeding eisen
• Beslag inzake namaak
• Terugroeping goederen handelsverkeer, afdracht
winsten, verbeurdverklaring
• Bewarend beslag op bankrekeningen
• Douanemaatregelen
• Strafrechtelijke sancties:
• gevangenisstraf 3 maanden – 3 jaar
• Geldboete 100 – 100.000 € (x 5,5)
… uw
opdrachtgever
gaat lopen met
uw creaties e.d. ?

40. 40
Hebt u hier al van gehoord?

41. 41
Beheersvennootschappen
 Voor professionele auteurs
 Wie is wie?

42. 42
Nieuw wetboek economisch recht
 Boek XI Intellectuele Eigendom

43. 43
Merkbescherming
Veel meer dan u denkt!

44. 44
Merkbescherming
- bedrijfsnaam,
- logo's,
- symbolen,
- productnamen,
- afkortingen,
- kleuren,
- vormen,
- verpakkingen,
- slogans,
- afbeeldingen, enz
=> Grafisch
een
“teken”

45. 45
Merkbescherming
Niet
beschrijvend!
Onderscheidend
vermogen

46. 46
Merk of geen merk?
De Tomaat
Uw groentenwinkel

47. 47
Soorten merken
Rode Duivels

48. 48
Kan geen merk zijn
Openbare orde
Officiële symbolen, vlaggen
misleidend
andere

49. 49
Hoe beschermen?
Deponeren ? Gebruik trademarkteken?

50. 50
Voor welk gebied beschermen?
• www.boip.intBenelux
• http://oami.europa.euEuropees
• www.wipo.intInternationaal

51. 51
Hoe beschermen?
www.boip.int

52. 52
www.boip.int

53. 53
Eigenschappen
merkdepot
Aanduiding
van
“klassen”
Beperkte
kost
10 jaar
beschermd
(verlengbaar)
eenvoudig
Zelf of
gemachtigde

54. 54
Beschermingsomvang merk
1) Identieke tekens voor
identieke producten /diensten
2) Identiek / overeenstemmend
teken voor identieke /
soortgelijke producten /
diensten
3) Identieke /
overeenstemmende tekens
voor niet-soortgelijke
producten / diensten
4) Identieke /
overeenstemmende tekens
niet als merk

55. 55
Valoriseren
•Schriftelijk
•BBIE
Overdracht
•(schriftelijk)
•BBIE
Licentie

56. 56
Opgelet voor
oplichting !
gelijkaardige praktijken
als reclameronselaars…

57. 57
Domeinnaam

58. 58
Domeinnaam
• Wel mogelijks op
onderdelen daarvan
Geen IP
• beschikbaarheid
• Voorwaarden van diensten
voorwaarden
• Vordering tot staking
• ADR
First come, first
serve, maar
Geen cybersquatting!

59. 59
Tekeningen / modellen

60. 60
Eigenschappen
tekeningen /
modellen
Uiterlijk
van
product
Nieuw
Eigen
karakter
2-dimensionaal
3-dimensionaal
Industrieel /
ambachtelijk

61. 61
Benelux
Registratie
model
Kostprijs
beperkt
Eenvoudige
registratie
Zelf of
specialist
BBIE
Enkel formele
controle
5 jaar, 4 x
verlengbaar

62. 62
Wat doen met uw bescherming?
•Overdracht
•Licentie
Valorisering
•actiesHandhaving

63. 63

64. 64
Octrooien / patenten

65. 65
Waarom?
Kennis publiek
=>
INNOVATIE
LICENTIE
OVERDRACHT

66. 66
Octrooibescherming
- product
- materiaal of
werktuig
- methode om dat te
bekomen
een
“uitvinding”

67. 67
NIEUW
INVENTIEF
INDUSTRIEEL
TOEPASBAAR
OCTROOI

68. 68

69. 69

70. 70
Kan geen octrooi zijn (oa)
Openbare orde
Kweekproducten, rassen
Business methods
Computerprogramma’s

71. 71
Octrooiprocedure (België)
Indienen
aanvraag
DIE
Inhoud: beschrijving &
conclusies
Octrooiinformatie DIE
Indieningstaks
50 €
Nieuwheids-
onderzoek
300 €
Octrooi-
verlening
18 maanden
Zelf /octrooigemachtigde

72. 72
Octrooi in stand houden => jaartaksen
3de jaartaks 35 EUR
4de jaartaks 50 EUR
5de jaartaks 65 EUR
6de jaartaks 85 EUR
7de jaartaks 100 EUR
8ste jaartaks 125 EUR
9de jaartaks 145 EUR
10de jaartaks 170 EUR
11de jaartaks 195 EUR
12de jaartaks 220 EUR
13de jaartaks 250 EUR
14de jaartaks 290 EUR
15de jaartaks 330 EUR
16de jaartaks 370 EUR
17de jaartaks 410 EUR
18de jaartaks 455 EUR
19de jaartaks 500 EUR
20ste jaartaks 545 EUR

73. 73
Bundel van nationale octrooien
Strenge vertaaleisen
Hoge kosten voor aanvraag en
handhaving
Oppositie
=> Binnenkort eenheidsoctrooi !
(25 EU-landen)
Europees
octrooi

74. 74
Uitvinder als freelancer
• Alleen of co-uitvinder (bijgedragen
aan totstandkoming)uitvinder
• Tenzij bij contractuele overdracht
• Steeds morele vaderschapsrechtoctrooirecht
• Aanvrager
• Mogelijkheid van overdracht /
licentie
eigenaar

75. 75
Een staaltje intellectuele eigendom
Ik heb een origineel spel bedacht.
Hoe kan ik dat beschermen?

76. 76
www.unizo.be/tweedelijnsadvies www.unizo.be/kennisnet
Meer weten?
Unizo Ondernemerslijn@unizo.be
0800 20 750

77. 77
Meer weten?
Op papier of als e-book
www.unizo.be/adviesgidsen