İnanç ve değerlerimiz gereksinimlere yanıt olarak ortaya çıktığından ,doğru veya gerçek olmakla ilişkileri yoktur,insan gereksinimleri ve ihtiyaçları sürekli değişim gösterdiğinden bu inanç ve değerler zaman içerisinde değişim göstermek zorundadır aksi halde bunlara uyum sağlamak çok zor olacak ve bu da bizim özgüven sorunu yaşamamıza neden olacaktır.
2. İkinci olarak yaşıtlarımız ve arkadaş çevremizin onay ve sevgisini
kazanabilmek için benimsediğimiz inanç ve değerlerdir,karşı cinse
davranışlar,saldırganlıkla başa çıkmayı öğrenmek, giyim kuşam
alışkanlıklarımız,topluma karşı sorumluluklarımız gibi değerler ve
inançlar da biz de kalıcı olarak şekillenir.
3. İnanç ve değerlerimiz gereksinimlere yanıt olarak ortaya çıktığından ,doğru veya
gerçek olmakla ilişkileri yoktur,insan gereksinimleri ve ihtiyaçları sürekli değişim
gösterdiğinden bu inanç ve değerler zaman içerisinde değişim göstermek
zorundadır aksi halde bunlara uyum sağlamak çok zor olacak ve bu da bizim
özgüven sorunu yaşamamıza neden olacaktır.
4. • Başkaları benden daha önemlidir , her zaman verici olmam gerekir.
• Özel hayatımda ve iş hayatımda mükemmel olmam gerekir.
• Her türlü soruna göğüs germeliyim.
• Benden beklenen her konuda başarılı olmalıyım.
5. • Hiç yorgun ya da hasta olmamalıyım.
• Biri benimle ilgilenmişse ben de onunla ilgilenmeliyim.
• Her şeyi bilmeli , öğrenmeli ve ilgi duymalıyım.
• Bana mevki , güç ve refah sağlayacak başarılar elde etmeliyim.
6. Gerçeğe uygun bir değer ya da inanç olumlu sonuç verecek davranış biçimlerini
destekler , gerçekçi olmayan kurallar veya değerler size ne kadar acı verirse versin
sizin bu acılara dayanmanızı,ilkeli davranmanızı gerektirir.
7. Örnek olarak Toplumumuzda yaygın olarak
kullanılan
‘’ Bir yastıkta Kocamak’’ inancını ele alırsak her
türlü mutsuzluk , acı ,keder ,üzüntü veya şiddet
durumunda bunlara dayanmak hatta ve hatta
hiç sesimizi çıkarmamak sadece doğru olarak
düşünüldüğü için uyulması zorunlu bir değerdir.
8. Sağlıklı değerler bize duygusal,bedensel,zihinsel ve sosyal alanlarda
gereksinimlerimizi karşılamak için esneklik sağlar,hayatımızı kısıtlamaz
,sürekli bize aşılanan değerlere bağlı kalmaya çalışmak bizi verimsiz ,
değişimlere kapalı ve başarısız bireyler haline getirecektir .
9. Örnek olarak;
‘’ Her zaman tüm önceliğimi çocuklarıma
vermeliyim’’ inancı bir çok anne ve babanın
hayatlarını çok kısır bir döngü içerisinde
yaşamasına neden olacaktır , hatta bu bir
süre sonra çocuklarını bile üzecek hatta
vicdan azabı duymalarına neden olacaktır.
10. Her anne ve baba mükemmel evlatlar yetiştirmek ister ve çocukluk yıllarından
itibaren bu konuda bize ciddi baskılar yapmaya başlar . Mükemmel olmadığımızı
veya olamayacağımızı fark etmek biz de ciddi özgüven eksikliğine neden
olabilmektedir.
11. Bilmemiz gereken en önemli şey aslında
anne ve babalarımızın da hatalar yaptığıdır
,onların da mükemmel olmadıklarını kabul
etmeye başladığımızda bu bizim için
özgüvenimizi kaybetmemizi gerektirmeyen bir
durum ortaya çıkaracaktır.
12. Ailemiz dışında mükemmel olmamızı bekleyen sosyal bir grup veya iş ortamı da
bizim bazı konularda kendimizi eksik ve güvensiz hissetmemizi sağlar ,iyice
incelediğimiz ve farkında olabildiğimiz zaman hem bu sosyal grupta hem de iş
ortamında bizim mükemmel olmamızı bekleyenlerin de sürekli hatalar yaptığını ve
hiçbirinin mükemmel olmadığını görmek bizim özgüvenimizi yeniden kazanmamıza
olanak sağlar .
13. Severek ve isteyerek yapmış olduğunuz
bazı davranış ve eylemler ,bazen birileri
tarafından acımasız şekilde eleştirilebilir.
14. Şöyle bir örneğe bakalım;
Hafta sonu evinizi boyamak için çalışıyorsunuz ve bitirdiğinizde çok beğeniyorsunuz
, o sırada bir arkadaşınız geliyor ve ‘’ Fena olmamış , ama bazı yerlerde dalgalar var
, ayrıca da yerlerde boya izleri kalmış onları ne yapacaksın? ‘’ diyor Bütün hevesiniz
kaçıyor ve kendinizi suçlu hissetmeye başlıyorsunuz.
15. • Eleştiriyi tüm yönleriyle ele almak ,kişisel algılamamak yaptığımız iş veya
davranışa yönelik olduğunu kabul etmek,
• Eleştiri yapan kişinin ,özellikleri bizim hakkımızdaki düşünce ve davranışlarını
öğrenmek,
16. • Eleştiri yapan kişiyle saldırgan olmayan bir tavırla tartışmaya girmek yaptığınız
davranış veya işin nedenlerini ve sonuçlarını size haklı gelen yönlerini ortaya
koymak,
17. • İç eleştirileriniz ile başa çıkabilmek için ise yaptığınız her işin olumlu
sonuçlanamayacağını bilmeniz , kendinizi sonsuz şekilde sevmeniz, her kesin
hatalı alanları olacağını kabul etmeniz ,eleştirdiğiniz yönlerinizin dışında çok
beğendiğiniz ve başarılı yönlerinizin de olduğunu kendinize itiraf etmeniz gerekir.
18. • İstekleri,arzuları hedeflerimizi veya hayallerimizi belirlemek ve ifade etme
eksikliği ,düşük özgüvenin klasik göstergelerinden biridir.
• Bunun altındaki en önemli neden reddedilme korkusu ,gereksinimlerimizin
farkında olmayışımız veya odaklanma ve konsantrasyon sorunları olabilir.
• Özgüven eksikliğini gidermenin ilk adımlarından biri de kendi ihtiyaçlarımızı
giderebilmektir.
19. A. Bedensel Gereksinimler
B. Duygusal Gereksinimler
C. Zihinsel Gereksinimler
D. Sosyal Gereksinimler
E. Ruhsal , ahlaki ve dürüst davranışlara duyulan gereksinimler.
20. Güçlü iç seslere sahip kişiler her zaman kendi olumsuz iç sesleri ile bağlantıda
olurlar , bu nedenle olumsuz bu iç sese karşılık olarak aynı zaman da olumlu bir iç
ses geliştirmek ve bunu sürekli beslemek gerekir.
21. Mesela ‘’Yine aynı hatayı Yaptın’’ diyen iç sese‘’Elimden gelenin en iyisini
yapıyorum’’ ,daha da iyi olacağım’’ şeklinde cevaplar vermek bir süre sonra
olumsuz eleştirilerin yerini daha olumlu iç eleştirilerin almasını sağlayacaktır.
23. • Gose, B. (1996). Study finds children of divorced parents are less likely to
enroll at selective colleges. Chronicle of Higher Education,XLII, A35-A36. 151
• Gysbers, N., C., Heppner, M., J., & Johnson, J., A. (2003). Career Counseling:
Process, issues and Techniques. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• Hansen, S., S. (2003). Career counselors as advocates and change agents for
equality. Career Development Quarterly, 52, 43-53.
• Harrington, T., F. & Schafer, W., D. (1996). A comparison of self-reported
abilities and occupational ability patterns across occupations. Measurement
and Evaluation in Counseling and Development, 28, 180-191.
• Horstmanshof, L., Punch, R. & Creed, P., A. (2008). Environmental correlates
of wellbeing among final-year high school students. Australian Journal of
Psychology, 60, 101-111.