SlideShare a Scribd company logo
1 of 45
Download to read offline
GIÁO D C
KINH DOANH
Giáo d c Kinh doanh
trong nhà trư ng, các cơ s ñào t o ngh và k thu t
Ch ñ 5
Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
Các tác gi
George Manu
Robert Nelson
John Thiongo
Klaus Haftendorn
Biên d ch, Ch nh s a và Biên t p sang ti ng Vi t
Lê Vân Anh
Hoàng Văn Dương
Tr nh Th Anh Hoa
Nguy n Th Hoàng Y n
&
M t s Chuyên gia c a Vi n khoa h c Giáo d c Vi t Nam
Văn phòng T ch c Lao ñ ng Qu c t (ILO) t i Vi t Nam
Trung tâm Đào t o Qu c t (ITC) c a ILO, Turin, Ý
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
B n quy n thu c Trung tâm Đào t o Qu c t (ITC) c a ILO 2008
Xu t b n ph m này ñư c b o v b i Đi u 2 c a Công ư c B n quy n Toàn c u. Các yêu c u sao
chép, d ch thu t hay chuy n ñ i m t ph n hay toàn b n i dung ph i xin phép Trung tâm Đào t o
Qu c t c a ILO. Trung tâm s n sàng ti p nh n các yêu c u như v y. Tuy nhiên, các trích ño n
ng n có th ñư c sao ch p mà không c n gi y phép n u như có chú thích rõ v ngu n tài li u.
Giáo d c Kinh doanh
ISBN: 978-92-9049-487-4
Xu t b n l n ñ u 1996
Xu t b n l n th hai 2000
Xu t b n l n th ba 2002
Xu t b n l n th tư 2004
Xu t b n có hi u ch nh 2005
Xu t b n có hi u ch nh 2007
Xu t b n có hi u ch nh 2008
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t l n ñ u tháng 12 năm 2006
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n hai tháng 9 năm 2007
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n ba tháng 12 năm 2007
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n b n tháng 02 năm 2009
Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n năm tháng 11 năm 2009
Các ñ a danh s d ng trong các xu t b n ph m c a Trung tâm Đào t o Qu c t c a ILO tuân th
cách làm c a Liên hi p qu c. Vi c trình bày các tài li u c a cơ quan này không hàm ý th hi n
quan ñi m hay b t kì ñi u gì khác v phía Trung tâm liên quan t i th ch c a các qu c gia, khu
v c hay vùng lãnh th ho c c a các cơ quan quy n l c, hay liên quan t i ranh gi i ho c biên gi i.
Các tác gi c a nh ng bài vi t, nghiên c u và các công trình khác ch u hoàn toàn trách nhi m v
quan ñi m th hi n trong nh ng bài vi t, nghiên c u hay công trình khác mà h th c hi n và vi c
xu t b n không có nghĩa là Trung tâm ng h các quan ñi m ñư c th hi n trong tài li u.
Có th nh n ñư c các n ph m c a Trung tâm, cũng như danh m c các n ph m m i khi liên h
v i ñ a ch sau:
Phòng n ph m
Trung tâm Đào t o Qu c t c a ILO
Viale Maestri del Lavoro 10
10127 Turin, Italy
Tel: +39 11 693-6693
Fax: +39 11 693-6352
E-mail: publications@itcilo.org
http://www.itcilo.org
Phòng thư vi n
Văn phòng ILO t i Hà N i, Vi t Nam
48-50 Nguy n Thái H c
Hà N i, Vi t Nam
Tel: +8443 734 09 02
Fax: +8443 734 09 04
Email: hanoi@ilo.org
http://www.itcilo.org
Giáo dục kinh doanh 5 - Làm thế nào để có được ý tưởng kinh doanh tốt?
L i nói ñ u
Nư c C ng hoà Xã h i Ch nghĩa Vi t Nam là m t nư c có dân s tr và ñang gia tăng. Hàng năm có
kho ng hơn m t tri u thanh niên gia nh p th trư ng lao ñ ng ñ tìm ki m vi c làm. Chính ph Vi t Nam
ư c tính ñ n năm 2010 s c n ph i t o ra kho ng tám tri u ch làm vi c m i ñ ñáp ng nhu c u vi c làm
ngày càng tăng. Đi u h t s c quan tr ng là thanh niên khi gia nh p th trư ng lao ñ ng c n ph i có trình ñ
giáo d c và kĩ năng c n thi t ñ tìm vi c.
T ch c Lao ñ ng Qu c t (ILO) ñã xây d ng b tài li u Giáo d c Kinh doanh (KAB) bao g m các tài li u
ñào t o v Giáo d c Kinh doanh. B tài li u KAB ñư c xây d ng như c u n i trong quá trình h c viên
chuy n t gh nhà trư ng ra nơi làm vi c. Nó cung c p cho thanh niên nh ng ki n th c và kĩ năng quan
tr ng trư c khi kh i s kinh doanh và trang b cho h không nh ng ki n th c v cách thành l p doanh
nghi p mà còn v cách làm vi c hi u qu v i các doanh nghi p v a và nh và các doanh nghi p khác.
Năm 2005, ILO ñã gi i thi u b tài li u KAB t i Vi t Nam thông qua Chương trình thí ñi m v Vi c làm cho
Thanh niên. ILO ñã h tr Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t nam (VNIES), thông qua nhóm chuyên gia c a
VNIES xây d ng Giáo trình m i v Giáo d c Kinh doanh (KAB) cho các trư ng Trung h c Ph thông (THPT)
Vi t Nam b ng cách d ch và ch nh s a b tài li u KAB sang ti ng Vi t.
T năm 2006 ñ n 2008, v i s h tr tài chính t D án PRISED c a SIDA-ILO/VCCI (Gi m nghèo thông
qua h tr t ng th phát tri n doanh nghi p nh ) và t Văn phòng ILO t i khu v c châu Á - Thái Bình
Dương (ILO ROAP) t i Băng C c, VNIES và Trung tâm Đào t o và Phát tri n Ngu n nhân l c (TS-HRD)
thu c B Giáo d c và Đào t o (MOET) ñã h p tác v i ILO t i Vi t nam tri n khai thí ñi m giáo trình KAB t i
các trư ng THPT, Trung tâm Giáo d c Thư ng xuyên và D y ngh (TTGDTX-DN), Trung tâm K thu t T ng
h p – Hư ng nghi p (TTKTTH-HN) t i các t nh: Thanh Hoá, Ngh An, Đà N ng, Qu ng Ngãi, TP H Chí
Minh, Trà Vinh và Bình Phư c. K t qu c a nh ng chương trình thí ñi m này ñã ñư c các cơ quan tham gia
ñánh giá r t cao. Sau thí ñi m, VNIES th hi n mong mu n l ng ghép m t s ph n quan tr ng c a KAB vào
chương trình sách giáo khoa m i cho h th ng trư ng THPT trong tương lai. TS-HRD cũng r t quan tâm
ñ n vi c ch nh s a l i KAB ñ có th ñưa KAB tr thành m t môn h c t ch n chính th c trong ho t ñ ng
giáo d c ngh ph thông c a các TTGDTX-DN, TTKTTH-HN.
Phiên b n m i 2009 có ch nh s a này là l n xu t b n th năm c a KAB b ng ti ng Vi t. Phiên b n ch nh s a
b ng ti ng Vi t l n này có nh ng ñ c ñi m sau: có nh ng ý ki n ph n h i t nh ng chương trình thí ñi m
trư c ñây; có ý ki n ñóng góp c a các ñ i bi u ñã tham gia l p t p hu n cho Giáo viên (TOT) t i Đà L t vào
tháng 12 năm 2008; có nh ng c p nh t l ng ghép nh n th c v gi i c a các chuyên gia v gi i ñ n t Văn
phòng ILO ROAP t i Băng C c, Thái Lan; có các bài h c m i, ñ ng th i so n theo c u trúc và các bư c
gi ng c a phiên b n g c có ch nh s a năm 2008.
T năm 2008-2010, thông qua D án Th trư ng Lao ñ ng c a ILO-EC-MoLISA và v i s h p tác c a T ng
c c D y ngh thu c B Lao ñ ng - Thương binh và Xã h i (MoLISA), ILO ti p t c thí ñi m chương trình KAB
t i 10 Cơ s d y ngh thu c các t nh Ninh Bình, Đà N ng, Lâm Đ ng, Thành ph H Chí Minh, B n Tre
nh m m c tiêu xây d ng m t Chi n lư c dài h n v KAB cho h th ng giáo d c ngh nghi p c a Vi t Nam.
Xin chuy n l i c m ơn ñ c bi t ñ n PGS-TS. Lê Vân Anh, Ths. Tr nh Th Anh Hoa, Ths. Nguy n Th Hoàng
Y n thu c VNIES, ông Hoàng Văn Dương (ILO) và các chuyên gia v Gi i ñ n t Văn phòng ILO ROAP t i
Băng C c, Thái Lan - nh ng ngư i ñã tham gia trong quá trình biên d ch, ch nh s a và hoàn thi n b giáo
trình Giáo d c Kinh Doanh phiên b n 2009 này. Xin chân thành c m ơn nh ng ñóng góp k thu t trong vi c
xây d ng tài li u g c ban ñ u c a GS.TS. Nguy n H u Châu, PGS.TS. Đào Thái Lai (VNIES), ông Lê Ng c
Châu, bà Tr n Lan Anh, bà Ph m Nguyên Cư ng và các Giáo viên cao c p SIYB, bà Đ Th Thanh Bình, bà
Đào Mai Thanh, ông Bas Rozemuller và ông Kees Van Der Ree (ILO), các giáo viên và cán b qu n lí tham
gia chương trình thí ñi m KAB các t nh.
Tháng 11 năm 2009
Rie Vejs Kjeldgaard
Giám ñ c
Văn phòng ILO t i Hà N i, Vi t Nam
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
3
Ch ñ 5
Làm th nào ñ có ñư c ý
tư ng t t?
M c tiêu c a Ch ñ :
Cung c p k thu t t o l p ý tư ng kinh doanh cũng
như xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh.
Các bài h c c a ch ñ :
Trang
BÀI 1: SÁNG T O VÀ Đ I M I (2 TI T) .................................................4
BÀI 2: T O Ý TƯ NG KINH DOANH (4 TI T)........................................ 13
BÀI 3: XÁC Đ NH VÀ ĐÁNH GIÁ CÁC CƠ H I KINH DOANH (3 TI T)........5
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
4
BÀI 1: SÁNG T O VÀ Đ I M I (2 TI T)
I. M c tiêu
Sau khi h c xong bài này, các h c viên s có kh năng:
• Nh n bi t ñư c ti m năng sáng t o c a mình.
• Áp d ng ki n th c và kĩ năng ñã h c ñư c ñ phát tri n năng l c sáng t o c a mình.
II. N i dung
1. Sáng t o và ti m năng sáng t o c a b n.
2. Ý nghĩa c a s sáng t o và các bài t p v s sáng t o.
III. Tài li u và phương ti n
• BÀI T P 1,2,3,4
• TÀI LI U PHÁT TAY 1
• HÌNH CHI U 1,2,3,4
• Máy chi u (ho c máy LCD)
• Gi y tr ng, bút d , b ng l t, gi y A0
IV. G i ý các ho t ñ ng d y h c
Ho t ñ ng 1: Sáng t o và ti m năng sáng t o c a b n
1. Giáo viên cho h c viên tr l i BÀI T P 1: “Ti m năng sáng t o c a b n”. Gi i thích cho h c
viên r ng BÀI T P này giúp cho các b n ñánh giá ti m năng sáng t o c a mình.
2. Giáo viên phát cho h c viên BÀI T P 2: “Ba m u ngư i”. Cho h c viên ñ c mô t ba m u
ngư i ñó và yêu c u h c viên ch n m u ngư i mà gi ng v i mình nh t (ho ch mình thích
nh t). Giáo viên h i h c viên t i sao m u ngư i ñó gi ng v i h (hay t i sao h thích m u
ngư i ñó).
3. Giáo viên chi u B ng ch m ñi m dư i ñây và yêu c u h c viên t ch m ñi m cho BÀI T P 1
c a mình. Giáo viên yêu c u h c viên ñ c s ñi m cho m i câu h i và vi t s ñi m h t ñánh
giá vào bên c nh câu tr l i. Ví d ñ i v i câu h i A, n u h c viên tr l i là “không ch c ch n”
thì ñư c 1 ñi m cho câu tr l i ñó. N u h c viên t ñánh giá là “ñúng” ñ i v i câu A thì ñư c 2
ñi m.
B NG CH M ĐI M
ĐÚNG SAI KHÔNG CH C CH N
A 2 0 1
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
5
B 2 0 1
C 0 3 1
D 0 2 1
E 0 3 1
F 3 0 1
G 0 3 1
H 0 3 1
I 2 0 1
J 3 0 1
K 2 0 1
L 3 0 1
M 2 0 1
N 3 2 1
O 2 0 1
Khi h c viên ñã ch m ñi m xong, giáo viên yêu c u h c viên c ng t ng s ñi m mà h ñ t ñư c
và yêu c u h c viên ñ i chi u t ng ñi m c a mình v i nh ng ñánh giá như sau:
• M u ngư i th nh t: cho nh ng ngư i ñ t 23 ñi m tr lên.
• M u ngư i th hai: cho nh ng ngư i ñ t t 11 ñ n 23 ñi m.
• M u ngư i th ba: cho nh ng ngư i ñ t t 10 ñi m tr xu ng.
4. Giáo viên dùng nh ng câu h i dư i ñây ñ ñánh giá k t qu cho ñi m c a h c viên:
B n có ng c nhiên v k t qu ñi m mà b n ñ t ñư c không? T i sao có và t i sao không? V i
s ñi m ñ t ñư c, b n thu c m u ngư i nào? Đi u gì khi n b n thích m u ngư i ñó? B n có
mu n thay ñ i ho c c i ti n gì không? Nh ng miêu t trong bài t p có nh ng gì gi ng và khác
v i b n? Nh ng m u ngư i ñư c mô t có nh ng l i th và như c ñi m gì ñ t t o vi c làm?
5. Giáo viên cho h c viên ñ c và th o lu n TÀI LI U PHÁT TAY 1 v “Tính sáng t o”.
6. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n k thu t thay ñ i nh ng ý tư ng hi n t i nh m phát tri n
nh ng ý tư ng m i có tính sáng t o. Nh ng ý tư ng hi n t i là ñi m xu t phát, b ng cách
thay ñ i m t ho c m t s ph n c a ý tư ng hi n t i, chúng ta có th phát tri n thêm ñư c
nh ng ý tư ng h u ích m i. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n nh ng cách làm dư i ñây
nh m thay ñ i m t ý tư ng. Giáo viên yêu c u h c viên ñưa ra m t ví d v i m i cách làm.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
6
• M r ng ý tư ng hi n t i ho c thêm vào nh ng ph n m i. Ví d như: “m r ng quy mô
kinh t ” c a s n ph m và tăng quy mô doanh nghi p ñ có nhi u s n ph m hơn ho c
ph c v khách hàng trên quy mô r ng hơn.
• Thu h p ý tư ng hi n t i ho c gi m b t m t s ph n. Nh ng ví d này có th th y r t
nhi u trong lĩnh v c ñi n t như máy thu thanh nh , máy tính b túi, máy nh c m tay,
v.v..
• Thay ñ i m t s b ph n ho c ý tư ng hi n t i. Ví d thay ñ i màu s c, kh u v , mùi v
và ki u cách. Ch ng h n có th thay màu s c và mùi v c a xà phòng hay ki u dáng xe
hơi cũng thư ng ñư c thay ñ i hàng năm.
• S p x p l i các b ph n. Ví d s p x p l i các b ph n trong thi t k nh ng toà nhà,
nh ng công viên, hay nh ng nhà máy.
• Đ o ngư c các b ph n. Ví d , ñ o ngư c các b ph n trong xe hơi, thay ñ i ch ñ t
máy ho c ch ñ hành lý trên xe hơi. Cũng có th l y ví d thay ñ i trách nhi m c a m i
ngư i, ví d như hoán ñ i trách nhi m c a v ch ng trong m t gia ñình, ngư i ch ng lo
vi c nhà còn ngư i v có trách nhi m chính lo kinh t cho gia ñình, n u ngư i v th c s
có kh năng làm kinh t hơn ngư i ch ng.
• Thay th v t li u, các b ph n ho c các phương pháp. Ví d thay ñ i ch t li u g hay
kim lo i b ng ch t d o. Thay m t ñ ng cơ ñ t trong b ng ñ ng cơ ch y b ng c quy n p
ñi n trong xe máy, xe hơi.
• Ph i k t h p các b ph n ho c các ý tư ng. Ví d ph i k t h p các trang thi t b gi i trí
trong nhà như máy truy n hình, máy thu thanh, máy ghi âm, máy nghe băng ho c máy
xem băng hình. Có th l y ví d v nhà di ñ ng k t h p ch kiêm phương ti n ñi l i…
7. Giáo viên cho h c viên làm BÀI T P 3: “Các ý tư ng m i xu t phát t ý tư ng cũ”.
• Giáo viên yêu c u h c viên trao ñ i ý ki n v i nhau. Yêu c u h gi i thích ý tư ng m i c a
h ñưa ra b ích như th nào trong công vi c hi n t i c a h .
• Giáo viên yêu c u c l p xem xét ñ k t h p nhi u ý tư ng c a các cá nhân l i thành m t
ý tư ng m i.
• Giáo viên nh n m nh r ng k thu t s d ng trong ho t ñ ng này có th giúp t o d ng
nh ng ý tư ng m i, nh ng quá trình m i ho c nh ng ñ i tư ng m i.
• Giáo viên yêu c u h c viên v n d ng k thu t này ñ xây d ng ý tư ng m i cho m t ho t
ñ ng d ch v thay vì cho m t ñ v t. Giáo viên cho h c viên tư ng tư ng r ng c l p s
cùng hình thành m t doanh nghi p d ch v (ch ng h n làm d ch v b o v ho c hu n
luy n chó). Giáo viên yêu c u h c viên làm vi c theo nhóm, s d ng nh ng k thu t ñã
h c trên ñ xây d ng nh ng phương pháp xúc ti n sáng t o nh m thu hút khách hàng.
K t lu n:
• Sáng t o là kh năng thi t k , hình thành hay làm ñi u gì ñó m i ho c làm theo cách khác
bi t.
• T t c m i ngư i ñ u có ti m năng và kh năng sáng t o, ñ phát huy ñư c tính sáng t o
c a mình, c n luôn luôn quan sát, suy nghĩ và th nghi m m t s s thay ñ i.
Ho t ñ ng 2: Ý nghĩa c a s sáng t o và các bài t p v s sáng t o.
1. Giáo viên cho h c viên làm BÀI T P 4: “Hành ñ ng ñ i m i”, giáo viên yêu c u c l p th o
lu n v nh ng sáng ki n mà các doanh nhân ñã áp d ng ñ ñáp ng nh ng thay ñ i trong
công vi c kinh doanh.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
7
2. Giáo viên cho c l p xem HÌNH CHI U 1: “Ý nghĩa c a s sáng t o” và yêu c u h c viên th o
lu n v nh ng cách mà h có th áp d ng ñ tr thành ngư i có kh năng sáng t o hơn.
3. Giáo viên cho c l p xem HÌNH CHI U 2: “Nét v ñi qua 9 ñi m”, giáo viên gi i thích v tính
sáng t o và t m quan tr ng c a tính sáng t o trong vi c t o l p ý tư ng kinh doanh. Ti p ñó,
giáo viên yêu c u h c viên suy nghĩ ñ có th v m t nét v không quá 4 ño n th ng và ph i
ñi qua 9 ñi m như trong hình chi u 2. Giáo viên cũng có th v 9 ñi m lên b ng như ñã trình
bày trong HÌNH CHI U 2 và yêu c u h c viên v m t nét v không quá 4 ño n th ng và
không ñư c nh c bút ñ n i 9 ñi m v i nhau. Cho t ng ngư i vi t ra ñáp án c a mình. Nh ng
h c viên nào ñã có ñáp án, giáo viên m i các em ñó lên b ng gi i thích cách làm.
4. N u h c viên không làm ñư c, giáo viên ñưa ra ñáp án và gi i thích r ng mu n v ñư c m t
nét v không quá 4 ño n th ng và ñi qua chín ñi m thì ph i kéo dài nét v ra kh i ph m vi
các ñi m và ph i v n d ng trí tư ng tư ng và trí thông minh c a mình. Giáo viên yêu c u h c
viên th o lu n v nh ng sáng t o mà các b n có th phát hi n ñư c thông qua bài t p v a
r i. Giáo viên h i h c viên, theo h , s sáng t o th hi n nh ng ñi m nào?
5. Giáo viên nh n m nh r ng, ñ có th sáng t o, ñôi khi chúng ta c n suy nghĩ r ng ra ngoài
ph m vi thông thư ng c a s v t hay hi n tư ng.
6. Giáo viên cho h c viên xem HÌNH CHI U 3 và yêu c u m i ngư i ñ m xem có t t c bao nhiêu
hình vuông trong b ng. Chú ý hình vuông là hình ch nh t có 4 c nh b ng nhau. Giáo viên
cho h c viên th o lu n v i nhau v cách gi i bài toán. Nh n m nh ñ n nhu c u ph i có tính
sáng t o. Mu n bi t có t t c bao nhiêu hình vuông có th ti n hành như sau: a) Đ m s
lư ng hình vuông nh trong hình vuông l n; b) K t h p nhi u hình vuông v i nhau t o thành
m t hình vuông m i l n hơn các hình vuông nh ; c) Ti p t c k t h p như v y ñ có k t qu
t ng s hình vuông là 30.
7. Giáo viên yêu c u h c viên th c hi n m t ho t ñ ng ti p theo, ñó là ti n hành theo cách
tương t ñ tính xem có bao nhiêu hình ch nh t. B ng cách làm như trên có th tìm ñư c 52
hình ch nh t.
8. Giáo viên chia l p thành các nhóm nh , giáo viên chi u cho h c viên xem HÌNH CHI U 4 và
yêu c u h c viên th o lu n ñ tính xem t t c có bao nhiêu hình tam giác. Đáp án ñúng là 47
hình g m: ACE; BFD; AEB; AED, AEH, AFC, AFH; AFD, AFB, ACH; ACD, AGF, AGB, ABH, ABD,
CEB, CEF, CEH, CDH, CDF, CDB, CID, CIB, CBH, CFB, EDH; EBD, EDF, EJF; EJD, EFH; EFB;
HBG; HBI; HFG; HFJ; HDI; HDJ; HFB, HDB; HFD; FIB; FID; DGB; DGF; BJD; BJF.
9. Giáo viên yêu c u h c viên cùng làm vi c trong m t nhóm giúp nhau “phát hi n” ra nh ng gì
thú v t các góc nhìn khác nhau.
10. Giáo viên h i h c viên có th có cách nào khác ñ tính s lư ng hình tam giác n a không. Ví
d ñ m nh ng hình tam giác t m t góc nhìn, sau ñó nhân ñôi r i c ng v i 1 ñ ra ñáp án
t ng s hình tam giác.
K t lu n:
• Đ thành công trong cu c s ng cũng như trong kinh doanh, c n có nh ng ñ i m i và sáng
t o.
• Đ có sáng t o, ñôi khi ph i suy nghĩ r ng ra bên ngoài ph m vi thông thư ng c a s v t
ho c hi n tư ng.
• Đ sáng t o, b n c n luôn chú tâm quan sát và suy nghĩ.
V. K t lu n chung
Giáo viên k t lu n b ng cách nh n m nh nh ng ñi m sau:
• Con ñư ng ñ giúp ngư i h c phát tri n năng l c sáng t o ph i b t ñ u v i nh ng ý tư ng
hi n t i. Nh ng ý tư ng ñó có th thay ñ i b ng nhi u con ñư ng ñ sáng t o ra nh ng ý
tư ng m i. Các ý tư ng m i thư ng xu t phát t nh ng ý tư ng cũ.
• Các ý tư ng sáng t o luôn c n cho nh ng v n ñ chưa tìm ra ñư c gi i pháp. Trong th
gi i kinh doanh, các doanh nhân s d ng sáng t o ñ gi i quy t các v n ñ hàng ngày.
• Qua vi c suy nghĩ và chia s các ý tư ng, m i ngư i có th phát tri n ñư c kh năng sáng
t o c a mình.
• Chúng ta có th phát tri n ti m năng sáng t o c a mình qua vi c h c và th c hành. M t
s phương pháp có th ñư c s d ng ñ phát tri n các thói quen suy nghĩ có tính sáng
t o, ñó là: Nâng cao nh n th c v môi trư ng xung quanh, ñ ng não và thay ñ i các ý
tư ng hi n t i.
• Đ phát tri n năng l c sáng t o, h c viên c n có cơ h i ñánh giá kh năng sáng t o c a
mình. Đ u tiên c n có suy nghĩ sáng t o. S sáng t o cũng giúp cho các doanh nhân có
nhi u cơ h i s d ng và phát huy nh ng ph m ch t c a mình.
• Khi ngư i ch doanh nghi p g p khó khăn và không có kh năng sáng t o, ngư i lao ñ ng
s là nh ng ngu n l c tuy t v i c a nh ng ý tư ng m i. Ch doanh nghi p c n t o cơ h i
cho ngư i lao ñ ng hình thành và ñóng góp ý tư ng ñ gi i quy t nh ng v n ñ kinh
doanh có liên quan.
• Kh năng tìm ra nh ng gi i pháp sáng t o trư c nh ng nhu c u và ti p c n các gi i pháp
này thư ng ñánh d u s khác nhau gi a thành công và th t b i trong kinh doanh. Đ ng
th i, kh năng này t o s khác bi t gi a doanh nghi p năng ñ ng và có kh năng phát
tri n t t v i các doanh nghi p bình thư ng.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
3
CH Đ 5, Bài 1
BÀI T P 1
TI M NĂNG SÁNG T O C A B N
Hãy tr l i t ng câu sau b ng cách ñ c nh ng câu c t cu i cùng bên ph i và ñánh d u vào m t
trong ba ô phía trư c “Đúng” ho c “Sai” ho c “Không ch c ch n” phù h p nh t v i b n. Lưu ý
r ng ñây không ph i là bài ki m tra. Hãy suy nghĩ k v m i câu trư c khi tr l i.
ĐÚNG SAI KHÔNG
CH C
CH N
A Các ý tư ng c a tôi luôn không d dàng ñ gi i thích rõ ràng cho
nh ng ngư i khác.
B Tôi mu n làm công vi c ñ khám phá ra ñư c nh ng ý tư ng m i
hơn là d y nh ng ngư i khác.
C Tôi không mu n lãng phí th i gian và công s c vào nh ng ý
tư ng mà chúng có th không giúp ích gì.
D Tôi c m th y d dàng di n ñ t các ý tư ng hơn là nghĩ v nh ng
ý tư ng m i.
E Tôi thích các gi i pháp ch m mà an toàn hơn là ph i ñương ñ u
v i nh ng gi i pháp nhanh không ch c ch n v k t qu .
F Cách suy nghĩ c a tôi luôn khác thư ng và m i m .
G Tôi d dàng b d m t công vi c ñang làm khi có b n bè g i ñi n
r ñi chơi ho c ñ n thăm tôi.
H Tôi c m th y tho i mái v i th c t hơn là lý thuy t.
I Tôi mu n mình là ngư i vi t truy n gi i hơn là ngư i k chuy n
hay.
J Tôi g p khó khăn khi t b ý tư ng c a mình ch ñ làm hài lòng
ngư i khác.
K Tôi thích thi t k qu n áo hơn là trình di n qu n áo.
L Tôi thích t mình làm vi c v i nh ng ý tư ng c a mình hơn là
th c hi n ý tư ng c a nh ng ngư i khác.
M Nh ng ñi u x y ra v i tôi có nhi u s khác thư ng hơn là s
thông thư ng.
N Khi tôi có ý tư ng, tôi s làm vi c v i ý tư ng ñó, ngay c khi
nh ng ngư i khác nghĩ r ng ý tư ng ñó xa v i và không th c
ti n.
O Tôi mu n theo ñu i các ý tư ng c a mình, k c trong trư ng
h p nh ng ý tư ng này không ñư c ai ng h .
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
4
CH Đ 5, Bài 1
BÀI T P 2
BA M U NGƯ I
Dư i ñây là nh ng mô t v 3 m u ngư i. Hãy ñ c m t cách c n th n c ba ño n mô t này.
Đánh d u “x” bên c nh ño n mô t m u ngư i mà b n cho r ng nó ñúng v i b n nh t.
Mô t m u ngư i th nh t
B n không b bó bu c b i các l i suy nghĩ bình thư ng. B n có th phát tri n và th a nh n nh ng
cách th c k t h p các ý tư ng ñ có ñư c nh ng cách làm m i. B n s s n sàng làm th nghi m
m t vi c gì ñó ngay c khi b n không ch c ch n l m v tính hi u qu c a công vi c mà b n mu n
làm. B i vì b n hi m khi ph thu c vào nh ng ngư i khác, b n có th t s p x p th i gian cho
chính mình, t n l c và t o s tách bi t c n thi t cho các ho t ñ ng sáng t o. B n không d b
nh t chí hay chán n n b i ngư i khác m t khi b n quan tâm và mu n th thách v i m t công vi c
nào ñó.
Mô t m u ngư i th hai
B n có th nh n ra và ñánh giá cao v nh ng ý tư ng sáng t o, m c dù b n không ph i là ngư i
ñưa ra nh ng ý tư ng này. B n s có th tham gia vào các ho t ñ ng sáng t o mà nó liên quan
ñ n vi c s d ng chân tay c a b n ho c các ñ v t mà b n có th nhìn th y và s th y ñư c. Đôi
lúc b n t mình b t ñ u nh ng d án, công vi c có tính sáng t o, nhưng b n có th m t kiên trì
ho c h ng thú khi d án hay công vi c ñó yêu c u b n ph i n l c làm vi c trong m t th i gian
dài.
Mô t m u ngư i th ba
B n thư ng xuyên quan tâm ñ n nh ng v n ñ th c ti n hơn là theo ñu i nh ng v n ñ vi n
vông. B i vì b n luôn có xu hư ng th c t trong suy nghĩ, b n có th không ñ ý nhi u ñ n
nh ng ý tư ng khác thư ng mà nó c n thi t ñ gi i quy t v n ñ theo cách sáng t o. B i vì b n
thích làm vi c v i ngư i khác, nên hi m khi b n dành th i gian riêng ñ làm vi c v i nh ng ý
tư ng c a mình. B n s s n sàng tham gia các ho t ñ ng mà chúng t o cho b n các k t qu t c
thì và có th chia s ñư c v i nh ng ngư i khác.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
5
CH Đ 5, Bài 1
TÀI LI U PHÁT TAY 1
Sáng t o
Ph n l n m i ngư i có th nghĩ v m t s ngh nghi p mà chúng ñòi h i ph i có s sáng t o như:
ngư i ngh sĩ, nh c sĩ, ñ o di n, vũ công, nhà thi t k và nhà khoa h c. Tuy nhiên s c n thi t
ph i sáng t o không h n ch nh ng ngh nghi p này. Các ý tư ng sáng t o luôn c n thi t v i
nh ng v n ñ chưa tìm ra ñư c các gi i pháp. Trong th gi i kinh doanh, các doanh nhân s
d ng tính sáng t o ñ gi i quy t các v n ñ hàng ngày như: Khuy n m i s n ph m, c i thi n d ch
v , nâng c p s n ph m/d ch v và t n d ng t i ña ngu n l c có h n.
M t s ngư i cho r ng mình không có kh năng sáng t o. Có th do nh ng ngư i này nghĩ r ng
sáng t o là nh ng gì quá cao siêu và ch có nh ng ngư i gi i m i có các ý tư ng hay, ho c có th
do nh ng ngư i này không mu n chia s các ý tư ng c a mình v i nh ng ngư i khác. Trên th c
t , t t c m i ngư i ñ u có kh năng và ti m năng sáng t o. Thông qua vi c nh n ra và chia s
các ý tư ng, m i ngư i có th phát tri n ñư c kh năng sáng t o c a mình.
B i vì m i ngư i v n thư ng nghĩ và hành ñ ng theo nh ng cách quen thu c nh t ñ nh, h có th
g p khó khăn trong vi c nghĩ v các ý tư ng m i khác v i nh ng gì h v n làm. Chúng ta có th
phát tri n ti m năng sáng t o c a mình qua vi c h c và th c hành. M t s phương pháp có th
ñư c s d ng ñ phát tri n các thói quen suy nghĩ có tính sáng t o cho m i ngư i là: Nâng cao
nh n th c v môi trư ng xung quanh, ñ ng não và thay ñ i các ý tư ng hi n t i.
Nâng cao nh n th c v môi trư ng xung quanh có nghĩa là h c cách chú ý t i c nh quan và
âm thanh nh t ñ nh mà chúng ta thư ng không ñ ý ñ n. Ph n l n m i ngư i có thói quen b qua
toàn c nh và các âm thanh mà ch t p trung vào m t th vào m t th i ñi m. B ng vi c chú ý t i
nh ng gì chúng ta th ơ, chúng ta có th m r ng t m m t quan sát và ti n t i nh ng cách suy
nghĩ m i.
Đ ng não là m t phương pháp trong ñó m i ngư i n y sinh m t s ý tư ng t m t tình hu ng
hay m t câu h i ñư c nêu ra. M c tiêu chính c a ñ ng não là nh m khuy n khích ñưa ra ñư c
nhi u ý tư ng, t ñó có th xác ñ nh ñư c m t s ý tư ng khác bi t, có tính sánh t o. Khi t ch c
ñ ng não ñ ñưa ra các ý tư ng, ngư i ñi u hành không bao gi ñư c phán xét và bình lu n các
ý tư ng ñư c ñưa ra trong quá trình ñi u hành ñ ng não. Các thành viên tham gia ñ ng não có
th k t h p và c i thi n các ý tư ng c a nhi u ngư i l i ñ xây d ng và th ng nh t nh ng ý
tư ng m i có tính sáng t o.
Thay ñ i các ý tư ng hi n t i có th ñư c phát tri n b ng vi c s d ng ý tư ng hi n có như là
ñi m b t ñ u. Các ph n c a ý tư ng hi n t i có th ñư c thay ñ i b ng nhi u cách như: m r ng
hơn; thu h p l i; thay ñ i v màu s c, hương v ho c ki u cách; s p x p l i; thay th , ho c k t
h p l i v i nhau. Ví d : Các doanh nghi p thư ng s d ng nh ng phương pháp này ñ ñ i m i
các s n ph m/d ch v nh m làm cho chúng h p d n hơn ñ i v i khách hàng. Phương pháp này
cũng có th ñư c các doanh nhân áp d ng nh m nâng cao tính hi u qu cho công vi c kinh
doanh c a doanh nghi p.
B ng vi c phát tri n và s d ng s sáng t o, các doanh nhân có th tăng ti m năng thành công
c a h .
Đánh giá cao kh năng sáng t o ñóng vai trò quan tr ng ñ i v i các doanh nhân trong nh ng
năm qua. Th gi i ngày càng cho th y rõ r ng trí tu và trình ñ là n n t ng cho kh năng ñáp
ng m t cách sáng t o v i các tình hu ng có th thách.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
6
Sau ñây là b y bư c nh m phát tri n ti m năng sáng t o c a b n:
1. Xem xét k càng cách mà b n phân bi t s sáng t o và nh ng con ngư i sáng t o.
Văn hóa ñ nh hư ng k t qu c a chúng ta là nhìn vào nh ng ngư i mà s sáng t o c a h ñã
t o ra nh ng s n ph m t t – m t cu n sách hay, m t b c tranh ñ p, ho c m t chi c bánh
ngon – ñây là s sáng t o th c s . Chúng ta có ít kh năng nh n ra ñư c nh ng ngư i ñã ñưa
ra ñư c các cách suy nghĩ và ng x theo cách sáng t o, ñ c bi t trong cu c s ng hàng ngày
và trong kinh doanh.
2. Dành th i gian v i nh ng ngư i sáng t o. Quan sát xem cách h hành ñ ng, suy nghĩ,
thư giãn và các câu tr l i c a h . M i h nói v nh ng s ki n và y u t trong cu c s ng ñã
làm xu t hi n và tác ñ ng t i s sáng t o c a h .
3. H c quá trình t suy nghĩ và hành ñ ng. Quá trình này làm tăng kh năng c a b n ñ
s n sàng phát tri n kh năng sáng t o và tính m o hi m c a mình – ch p nh n r i ro tích c c
trong vi c t o ra các thay ñ i, th m chí c các r i ro nh . Hãy luôn suy nghĩ v nh ng s ki n
có th kích thích b n th thách v i nh ng hành ñ ng sáng t o.
4. V n ñ ng. Múa, t p th d c, ñi xe ñ p, ñi b và vươn th , t p yoga ho c thái c c quy n.
Nh ng ho t ñ ng th l c này giúp chúng ta c m th y s ng khoái và m r ng s suy nghĩ cho
trí não và cho phép chúng ta tăng cư ng s c l c, cơ th c a mình ñúng như qui lu t t nhiên.
Khi cơ th v n ñ ng, phía ph i và trái c a b não (phía tư ng tư ng và phía quan sát) có th
làm vi c v i nhau hi u qu hơn.
5. Hãy nghe nh c và th nghi m các v n ñ ng c i thi n s c kh e. Nghe các lo i nh c
khác nhau ñ c i thi n kh năng c m nh n v âm nh c c a b n, t ñó nâng cao kh năng
c m nh n và ph n ng c a b n. Các bài t p như di n k ch và sân kh u s giúp b n th c hành
các cách khác nhau v ph n ng, ngoài các thói quen hàng ngày c a b n.
6. Hãy l y m t quy n v ghi l i nh ng ý tư ng, nh ng quan sát thú v v s sáng t o.
Hãy c t và dán lên m t quy n v nh ng b c tranh t t p chí mà b n th y thích, th m chí là
b n không c n bi t lý do t i sao b n c n nó. Hãy t p phác th o và v nó. Khi làm b t c m t
vi c gì, b n không nên quá ch ñ ng và v i vàng th c hi n, hãy quan sát và làm th trư c.
7. Tìm ngư i tư v n ho c ngư i có th hư ng d n b n phát tri n s sáng t o c a b n
t i m c ñ cao hơn. Hãy nghĩ ñ n nh ng ngư i b n, nh ng ngư i thân, nh ng ngư i quan
tâm, s n sàng giúp ñ cũng tư v n cho b n. B n s h c ñư c r t nhi u t h n u b n bi t
l ng nghe và th c s mu n ñư c giúp ñ .
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
7
CH Đ 5, Bài 1
BÀI T P 3
Các ý tư ng m i xu t phát t ý tư ng cũ
• M r ng ý tư ng hi n t i ho c thêm vào nh ng ph n m i. Ví d như: “m r ng quy mô
kinh t ” c a s n ph m và tăng quy mô doanh nghi p ñ có nhi u s n ph m hơn ho c
ph c v khách hàng trên quy mô r ng hơn.
• Thu h p ý tư ng hi n t i ho c gi m b t m t s ph n. Nh ng ví d này có th th y r t
nhi u trong lĩnh v c ñi n t như máy thu thanh nh , máy tính b túi, máy nh c m tay,
v.v..
• Thay ñ i m t s b ph n ho c ý tư ng hi n t i. Ví d thay ñ i màu s c, kh u v , mùi
hương và ki u cách. Ch ng h n có th thay màu s c và mùi hương c a xà phòng. Ki u
dáng xe hơi thư ng ñư c thay ñ i hàng năm.
• S p x p l i các b ph n. Ví d s p x p l i các b ph n trong thi t k nh ng toà nhà,
nh ng công viên hay nh ng nhà máy.
• Đ o ngư c các b ph n. Ví d , ñ o ngư c các b ph n trong xe hơi, thay ñ i ch ñ t
máy ho c ch ñ hành lý trên xe hơi. Cũng có th l y ví d thay ñ i trách nhi m c a m i
ngư i, ví d như hoán ñ i trách nhi m c a v ch ng trong m t gia ñình, ngư i ch ng
c n c m th y vui v làm vi c nhà còn ngư i v có trách nhi m làm kinh t cho gia ñình,
n u ngư i v th c s có kh năng làm kinh t hơn ngư i ch ng.
• Thay th v t li u, các b ph n ho c các phương pháp. Ví d thay ñ i ch t li u g hay
kim lo i b ng ch t d o. Thay m t ñ ng cơ ñ t trong b ng ñ ng cơ ch y b ng c quy n p
ñi n trong xe máy, xe hơi.
• Ph i k t h p các b ph n ho c các ý tư ng. Ví d ph i k t h p các trang thi t b gi i trí
trong nhà như máy truy n hình, máy thu thanh, máy ghi âm, máy nghe băng ho c máy
xem băng hình. Có th l y ví d v nhà di ñ ng k t h p ch kiêm phương ti n ñi l i…
ng d ng th c hành
1. Nghĩ v m t ñ v t ñư c s d ng ho c s n xu t trong môi trư ng làm vi c. Vi t tên c a ñ
v t ñó.
2. Nói tên các b ph n c a ñ v t.
3. Đ v t ñó ho c b ph n c a nó có th ñư c: m r ng, thu h p hay thay ñ i như th nào?
4. Các b ph n c a ñ v t có th ñư c: s p x p l i, thay ñ i ho c s n xu t b ng v t li u khác
như th nào?
5. Các ý tư ng c a b n có th ñư c k t h p và có tác d ng trong vi c s n xu t s n ph m m i
như th nào?
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
8
CH Đ 5, Bài 1
BÀI T P 4
Có hành ñ ng ñ i m i
Trong kinh doanh, doanh nhân c n có nh ng hành ñ ng ñ i m i và sáng t o. Chúng ta có th
th y rõ r ng, trong kinh doanh ñâu có s sáng t o phù h p, ñó có cơ h i thành công cao hơn.
Hãy ñi n vào m t hành ñ ng ñ i m i, sáng t o mà m t doanh nhân c n th c hi n cho các tình
hu ng sau ñây.
TÌNH HU NG ĐÁP NG C N CÓ C A DOANH
NHÂN
K t c u v dân s thay ñ i (ví d : ph n l n thanh niên
ñ u ra thành ph tìm vi c, ch có nh ng ngư i già và
ph n l i làng sinh s ng)
Các giá tr và l i s ng thay ñ i (các c p v ch ng tr
thư ng có xu hư ng ăn t i bên ngoài vào ngày ngh )
Thu nh p và s c mua ñang gi m xu ng
Các chính sách c a chính ph v gi i có s a ñ i (c v
và ch ng ñ u ñ ng tên trong gi y ch ng nh n quy n s
d ng ñ t)
Các ngu n tài nguyên ñang tr nên c n ki t (Chính ph
c m khai thác g và các lo i măng r ng)
V i các lo i ñèn trang trí, khách hàng ñang có xu hư ng
chuy n sang dùng các s n ph m th công
Các ngân hàng ñang ñ y m nh vi c s n sàng cho vay
v n tiêu dùng b ng hình th c tín ch p
Nhu c u s d ng ñi n tho i di ñ ng ngày càng tăng
Nhu c u s d ng máy tính và internet nhà ngày càng
tăng
Các ñ i th c nh tranh v a mua m t thi t b tiên ti n
m i ñ ñưa vào s n xu t
Chính ph v a ban hành các chi n lư c m i ñ t o ñi u
ki n cho nh ng ngư i nhi m HIV hoà nh p c ng ñ ng
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
9
CH Đ 5, Bài 1
HÌNH CHI U 1
Ý nghĩa c a s sáng t o
Sáng t o là kh năng thi t k , t o m u,
ch t o hay làm m t cái gì ñó theo m t
cách m i ho c khác v i cách làm thông
thư ng.
Sáng t o là kh năng ñưa ra các gi i pháp
m i cho các v n ñ . Sáng t o c a các
doanh nhân thư ng cho k t qu là s
thành công ho c th t b i trong kinh
doanh.
Sáng t o thư ng giúp phân bi t rõ các
doanh nghi p phát tri n t t ho c năng
ñ ng v i các doanh nghi p bình thư ng
ho c trì tr .
Đ sáng t o, các doanh nhân c n ph i có
ñ u óc và t m nhìn m r ng ra ngoài môi
trư ng c a h .
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
10
CH Đ 5, Bài 1
HÌNH CHI U 2
Hãy v m t nét v (không ñư c nh c bút), không quá b n
ño n th ng và ñi qua chín ñi m như hình v sau ñây
Đáp án:
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
11
CH Đ 5, Bài 1
HÌNH CHI U 3
Hãy tính xem trong hình sau, có bao nhiêu hình vuông?
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
12
A B C
D
E
F
G
H
I
J
CH Đ 5, Bài 1
HÌNH CHI U 4
Hãy tính xem trong hình sau, có bao nhiêu hình tam giác?
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
13
BÀI 2: T O Ý TƯ NG KINH DOANH (4 TI T)
I. M c tiêu
Sau khi h c xong bài này, các h c viên s có kh năng:
• Xác ñ nh ñư c t m quan tr ng c a vi c có ñư c ý tư ng kinh doanh t t cho s thành công
c a m t doanh nghi p;
• Hình thành ñư c ý tư ng kinh doanh cho b n thân.
II. N i dung bài h c
1. Ý tư ng kinh doanh và t m quan tr ng c a ý tư ng kinh doanh.
2. Các ngu n t o ý tư ng kinh doanh.
III. Tài li u và phương ti n
• HÌNH CHI U 1, 2,3,4
• TÀI LI U PHÁT TAY 1,2
• BÀI T P 1,2,3
• M t s sách báo
• B ng vi t ho c b ng l t
• Tài li u b sung cho giáo viên
IV. G i ý các ho t ñ ng d y h c
Ho t ñ ng 1: Ý tư ng kinh doanh và t m quan tr ng c a ý tư ng kinh doanh
1. Giáo viên nêu m t tình hu ng trong cu c s ng, ví d các gia ñình tr có kinh t khá
gi ñang có xu hư ng thuê d ch v d n d p v sinh, giáo viên yêu c u h c viên xác
ñ nh các ý tư ng kinh doanh cho tình hu ng này.
2. Giáo viên ghi nhanh câu tr l i c a h c viên lên b ng ho c b ng l t. Có th s có
nhi u câu tr l i ñư c h c viên ñưa ra.
3. Giáo viên t ch c cho h c viên th o lu n v nh ng ý tư ng kinh doanh mà h c viên
ñã ñưa ra.
4. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 1: “Ý tư ng kinh doanh” lên b ng cho h c viên th o
lu n ñ ñ i chi u v i nh ng ý tư ng kinh doanh mà h c viên v a ñ xu t cho tình
hu ng trên, t ñó giáo viên khái quát cho h c viên nh ng hi u bi t chung v ý tư ng
kinh doanh.
5. Giáo viên nêu câu h i “Vì sao ph i t o l p ý tư ng kinh doanh?” và chia nhóm th o
lu n.
6. Giáo viên yêu c u ñ i di n các nhóm tr l i câu h i và giáo viên ghi tóm t t ý ki n
c a các nhóm lên b ng. Giáo viên s d ng HÌNH CHI U 2 “Vì sao ph i t o l p ý
tư ng kinh doanh?” ñ so sánh nh ng ý ki n c a h c viên v i nh ng ñi m g i ý
trong HÌNH CHI U 2. Giáo viên khuy n khích h c viên ñưa ra nh ng ví d th c ti n
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
14
ñ th y ñư c vi c t o ra nh ng ý tư ng kinh doanh là ñi u c n thi t c trư c và sau
khi tri n khai công vi c kinh doanh.
7. Giáo viên cho h c viên ñ c TÀI LI U PHÁT TAY 1: “T i sao c n t o ý tư ng kinh
doanh?” và yêu c u h c viên nêu câu h i, n u có câu h i, giáo viên t ch c cho h c
viên th o lu n và giúp h c viên t tìm câu tr l i cho các câu h i mà h c viên nêu ra.
8. Giáo viên yêu c u h c viên cho ví d v nh ng ngư i ho c ch trang tr i ho c ch
doanh nghi p trong c ng ñ ng ñ a phương ho c nơi khác ñã có ñư c ý tư ng kinh
doanh t t và nêu lý do vì sao các b n l i cho r ng nh ng ý tư ng ñó là t t.
K t lu n
• M t ý tư ng kinh doanh t t là h t s c c n thi t cho vi c b t ñ u m t s m o hi m
th ng l i và cho vi c duy trì s c nh tranh sau ñó.
• Thông thư ng, nh ng ý tư ng kinh doanh t t không t nhiên xu t hi n trong ñ u
doanh nhân, chúng thư ng là k t qu c a s c n cù trong công vi c, s c g ng và
sáng t o c a doanh nhân.
Ho t ñ ng 2: Các ngu n t o ý tư ng kinh doanh
1. Giáo viên nêu câu h i: “Theo các b n, doanh nhân thư ng tìm ki m ý tư ng kinh
doanh b ng nh ng cách nào?”.
2. Giáo viên khuy n khích h c viên tr l i câu h i và giáo viên li t kê nh ng ý ki n c a
h c viên v nh ng căn c ñ t o l p ý tư ng kinh doanh lên b ng. Giáo viên chi u
HÌNH CHI U 3: “Các ngu n t o ý tư ng kinh doanh” và so sánh v i nh ng ý ki n c a
h c viên ñưa ra. Giáo viên hư ng d n h c viên th o lu n v nh ng ñi m chính, ñưa
ra ví d minh ho .
3. Giáo viên phát cho h c viên TÀI LI U PHÁT TAY 2: “T o ý tư ng kinh doanh” và yêu
c u ñ c tài li u th o lu n v i nhau v nh ng n i dung trong tài li u.
4. Giáo viên s d ng HÌNH CHI U 4: “Đ ng não” ñ nh n m nh cho h c viên khái ni m
và các nguyên t c ñ ng não. Nêu m t s kinh nghi m th c t trong vi c s d ng k
thu t ñ ng não.
5. Giáo viên dành m t kho ng th i gian kho ng 15 phút ñ h c viên ñ ng não và ñ
xu t ñư c kho ng mư i ý tư ng kinh doanh t vi c s d ng nh ng nguyên li u sau:
sách báo cũ, v d a, qu n áo cũ, v h p lon nư c gi i khát v.v..
6. Giáo viên chia l p thành các nhóm nh 4-5 ngư i. Nói v i h r ng chúng ta s làm
bài t p ñ th c hành vi c s d ng nh ng khái ni m nói trên cho vi c t o l p ý
tư ng kinh doanh. Giáo viên s d ng BÀI T P 1 và 2: “S thích/m i quan tâm” và
yêu c u các nhóm xác ñ nh s thích và m i quan tâm chung c a các thành viên trong
nhóm, sau ñó th o lu n ñ xác ñ nh ñư c nh ng ý tư ng kinh doanh giúp s d ng
và phát huy ñư c nh ng s thích và m i quan tâm c a các thành viên trong nhóm.
7. Giáo viên ñưa cho các nhóm m t s t báo (có th là báo cũ), và yêu c u h c viên
ñ c nh ng thông tin có trong nh ng t báo ñó và làm BÀI T P 3: “Thông tin ñ i
chúng, báo, t p chí” ñ xác ñ nh nh ng ý tư ng kinh doanh thông qua nh ng thông
tin ñ c ñư c t các t báo ñó.
8. Giáo viên yêu c u ñ i di n các nhóm lên trình bày k t qu th o lu n, sau ñó giáo
viên k t lu n bài h c như sau:
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
15
V. K t lu n chung:
• Ý tư ng kinh doanh là s hư ng ng c a m t ngư i, m t s ngư i, hay c a m t t ch c
nh m gi i quy t m t v n ñ ñã ñư c xác ñ nh ho c ñáp ng nhu c u ñang và s xu t hi n
trong môi trư ng (th trư ng, c ng ñ ng v.v ...).
• Tìm ñư c ý tư ng t t là bư c ñi quan tr ng ñ u tiên trong vi c bi n nguy n v ng và s sáng
t o c a doanh nhân thành cơ h i kinh doanh.
VI. Ki m tra, ñánh giá
1. Trong s nh ng quy t c sau, nh ng quy t c nào thúc ñ y vi c ñ ng não
có hi u qu ?
A. Yêu c u ngư i ñ ng não tránh ñưa ra nh ng quan ñi m không th c t .
B. Khuy n khích ngư i ñ ng não ch ñưa ra các ý tư ng m i.
C. Hoàn thi n ý tư ng trên cơ s phân tích và k t h p ý tư ng c a nhi u
ngư i.
D. Quan tâm nhi u ñ n s lư ng - càng có nhi u ý tư ng càng t t.
Đáp án: C,D (Tham kh o HÌNH CHI U 7)
2. Như ng quy n thương m i là gì, hãy ch n ra câu tr l i ñúng trong các
câu tr l i sau?
A. M t th a thu n theo ñó nhà s n xu t bán m t s n ph m b ng nhi u nhãn
hi u.
B. M t th a thu n theo ñó nh ng nhà bán l ñ c l p ph i thanh toán m t
kho n ti n b n quy n cho doanh nghi p như ng quy n và (thông thư ng)
ph i tuân th m t s quy trình v n hành chu n hóa chung.
C. M t th a thu n theo ñó m t nhà s n xu t phân ph i m t s n ph m b ng
cách l p doanh nghi p con các vùng.
D. M t th a thu n theo ñó nhà s n xu t hay doanh nghi p phân ph i ñ c
quy n và c p ñ c quy n phân ph i t i ch cho m t doanh nghi p khác.
Đáp án: B, D (Tham kh o: TÀI LI U PHÁT TAY 1)
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
16
CH Đ 5, Bài 2
HÌNH CHI U 1
Ý TƯ NG KINH DOANH LÀ GÌ?
■ Ý tư ng kinh doanh là s hư ng ng
c a m t ngư i, m t s ngư i, hay c a
m t t ch c nh m gi i quy t m t v n
ñ ñã ñư c xác ñ nh ho c ñáp ng
nhu c u ñang và s xu t hi n trong
môi trư ng (th trư ng, c ng ñ ng v.v
...).
■ Tìm ñư c ý tư ng t t là bư c ñi quan
tr ng ñ u tiên trong vi c bi n nguy n
v ng và s sáng t o c a doanh nhân
thành cơ h i kinh doanh.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
17
CH Đ 5, Bài 2
HÌNH CHI U 2
T I SAO C N T O Ý TƯ NG KINH
DOANH?
■ B n c n có m t ý tư ng và là m t ý
tư ng t t ñ kinh doanh (cho c công
vi c kinh doanh m i và công vi c kinh
doanh hi n t i)
■ Đ ñáp ng nhu c u c a th trư ng
■ Đ ñáp ng th hi u và nh ng nhu
c u ñang thay ñ i
■ Đ ñi trư c trong c nh tranh
■ Đ khai thác công ngh t t hơn
■ Vì vòng ñ i s n ph m
■ Đ phân tán r i ro và th thách v i
nh ng ý tư ng m i
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
18
CH Đ 5, Bài 2
HÌNH CHI U 3
CÁC NGU N GIÚP T O Ý TƯ NG
KINH DOANH
■ S thích/M i quan tâm
■ Các kĩ năng và kinh nghi m cá nhân
■ Như ng quy n thương m i (franchise)
■ Thông tin ñ i chúng (báo, t p chí, vô
tuy n truy n hình, internet)
■ Tri n lãm
■ Kh o sát
■ L i phàn nàn
■ Đ ng não
■ S sáng t o
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
19
CH Đ 5, Bài 2
HÌNH CHI U 4
Đ NG NÃO
Đ ng não là m t k thu t ñ gi i quy t v n ñ m t cách
sáng t o cũng như ñ t o ra các ý tư ng. M c tiêu c a
ñ ng não là ñưa ra ñư c càng nhi u ý tư ng càng t t.
K thu t này thư ng b t ñ u v i m t câu h i hay m t v n
ñ . M i ý tư ng d n t i m t hay nhi u ý tư ng khác và k t
qu là có m t s lư ng l n ý tư ng ñư c ñưa ra.
B N NGUYÊN T C TRONG K THU T Đ NG
NÃO
1 Không ch trích ho c ñánh giá ý tư ng c a ngư i khác.
2 Khuy n khích t do ñưa ra ý tư ng; nh ng ý tư ng phi
lý hay ñiên r cũng ñư c hoan nghênh.
3 Quan tâm nhi u ñ n s lư ng; càng nhi u ý tư ng
càng t t.
4 Hoàn thi n ý tư ng trên cơ s phân tích và k t h p ý
tư ng c a nhi u ngư i.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
20
CH Đ 5, Bài 2
BÀI T P 1
S thích/M i quan tâm
Trong 5 phút, m i ngư i trong nhóm ph i li t kê ít nh t 4 s thích ho c m i quan tâm
1. ________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
3. ________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
4. ________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. ________________________________________________________________________
____________________________________________________________________
6. ________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
7. ________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
8. ________________________________________________________________________
Giáo dục kinh doanh 5 - Làm thế nào để có được ý tưởng kinh doanh tốt?
CH Đ 5, Bài 2
BÀI T P 2
S thích/M i quan tâm
T danh m c li t kê v s thích/m i quan tâm trong BÀI T P 1, m i nhóm ph i ch n m t
ý tư ng mà nhóm mu n phát tri n thành m t công vi c kinh doanh. Thành viên nhóm t
th o lu n v i nhau v vi c l a ch n trên. Bây gi , dùng ph n dư i trang gi y này và t
gi y khác, ho c s d ng máy vi tính n u mu n, mô t ý tư ng c a nhóm b n v i k t qu
s n ph m ho c d ch v m t cách chi ti t, trong ñó bao g m miêu t ai có th s là khách
hàng. B n có 15 phút ñ th c hi n nhi m v này, sau ñó b n có th dành 5 phút ñ
trình bày ý tư ng c a nhóm mình trư c l p.
Mô t ý tư ng
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
3
CH Đ 5, Bài 2
BÀI T P 3
Thông tin ñ i chúng: Báo/T p chí
Nhóm c a b n hãy tìm ra 5 ý tư ng kinh doanh t các bài báo và chương m c các cơ h i
kinh doanh trên báo và t p chí. Trên các chương m c thương m i có th có qu ng cáo
bán doanh nghi p hay máy móc, còn các t p chí có th mô t các lo i hình kinh doanh
m i hay thông báo nh ng thay ñ i v th hi u ho c nh ng nhu c u tiêu dùng. Sau ñó, t
m i ý tư ng l a ch n, ñưa ra các lý do t i sao b n l i quan tâm ñ n nó. Các b n có 15
phút ñ th c hi n nhi m v này.
Ý tư ng kinh doanh Lý do quan tâm
1. ______________________________
______________________________
2. ______________________________
______________________________
3. ______________________________
______________________________
4. ______________________________
5. ______________________________
______________________________
6. ______________________________
______________________________
7. ______________________________
______________________________
8. ______________________________
______________________________
______________________________
9. ______________________________
____________________________ _
______________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
4
CH Đ 5, Bài 2
TÀI LI U PHÁT TAY 1
A. T o ý tư ng kinh doanh
Có ñư c m t ý tư ng kinh doanh t t là ñi u h t s c c n thi t, và th m chí là ñi u ki n tiên quy t
cho m t công vi c kinh doanh thành công. Tuy nhiên, nh ng ý tư ng kinh doanh t t không t
ñ n v i doanh nhân mà nó là k t qu c a quá trình c n cù làm vi c và c g ng c a doanh nhân
trong vi c t o ra, xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i.
1. Ý tư ng kinh doanh là gì?
Ý tư ng kinh doanh là s hư ng ng c a m t ngư i, m t s ngư i, hay c a m t t ch c ñ gi i
quy t m t v n ñ ñã ñư c xác ñ nh hay ñ ñáp ng nhu c u ñã ñư c nh n di n trong môi trư ng
(th trư ng, c ng ñ ng v.v...). Tìm ñư c ý tư ng t t là bư c ñi quan tr ng ñ u tiên trong vi c bi n
nguy n v ng và s sáng t o c a doanh nhân thành cơ h i kinh doanh.
M c dù v y, có hai ñi u nên chú ý:
a) M t ý tư ng kinh doanh t t c n ñ t ñư c hai yêu c u chính sau: Sáng t o và Kh thi.
b) M t ý tư ng r t t t v n là chưa ñ cho s thành công, doanh nhân c n l p k ho ch chi
ti t ñ tri n khai th c hi n ý tư ng kinh doanh sau khi ñã xác ñ nh ñư c nó.
Nói tóm l i, m c dù quan tr ng, ý tư ng ch là công c c n ñư c phát tri n và bi n thành cơ h i
kinh doanh b n v ng.
2. Sáng t o là gì?
S sáng t o là kh năng thi t k , hình thành và t o nên hay làm ñi u gì ñó m i ho c theo cách
khác bi t.
Kh năng tìm ra nh ng gi i pháp sáng t o trư c nh ng nhu c u/v n ñ và ti p c n các gi i pháp
này thư ng ñánh d u s khác nhau gi a thành công và th t b i trong kinh doanh. Đ ng th i, kh
năng này t o s khác bi t gi a doanh nghi p năng ñ ng và có kh năng phát tri n t t v i các
doanh nghi p bình thư ng. Doanh nhân thành công là ngư i có óc sáng t o trong vi c xác ñ nh
ñư c s n ph m m i, d ch v hay các cơ h i kinh doanh.
Đ sáng t o, b n c n luôn chú tâm quan sát và suy nghĩ. B n hãy nghiên c u k các ngu n giúp
t o l p ý tư ng kinh doanh nêu dư i ñây:
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
5
B. Các ngu n giúp t o l p ý tư ng kinh doanh
Đã có hàng tri u doanh nhân trên toàn th gi i và nh ng b ng ch ng xác th c c a h cho th y
có nhi u ngu n ý tư ng kinh doanh ti m năng. Dư i ñây gi i thi u sơ lư c m t s ngu n h u
d ng hơn c .
1. S thích/M i quan tâm
S thích là ho t ñ ng ưa thích trong th i gian r i. Nhi u ngư i trong khi theo ñu i s thích hay m i
quan tâm c a mình ñã hình thành nên công vi c kinh doanh. Ví d n u b n thích chơi máy tính, n u
ăn, âm nh c, du l ch, th thao hay bi u di n - hãy k ra vài s thích c a b n và b n có th phát
tri n chúng thành m t công vi c kinh doanh. Đ minh ho thêm ñi u này, b n có th hình dung n u
b n thích ñi du l ch, bi u di n và có lòng hi u khách, b n có th cân nh c vi c kinh doanh ngành du
l ch, m t trong nh ng ngành công nghi p không khói l n nh t trên th gi i.
2. Các kĩ năng và kinh nghi m cá nhân
Hơn n a, nh ng ý tư ng c a công vi c kinh doanh thành công b t ngu n t kinh nghi m làm
vi c. Ví d như m t công nhân cơ khí có kinh nghi m làm vi c m t xư ng s a ch a ô tô l n,
cu i cùng anh ta l p m t xư ng s a ch a xe ô tô riêng ho c kinh doanh xe ô tô cũ. Vì v y, ki n
th c và kinh nghi m c a doanh nhân ti m năng ñóng vai trò h t s c quan tr ng trong vi c quy t
ñ nh công vi c kinh doanh cũng như lo i hình kinh doanh. Nh ng kĩ năng và kinh nghi m c a b n
có th x p vào ngu n l c quan tr ng b c nh t, không ch trong vi c t o ra nh ng ý tư ng mà c
trong vi c s d ng chúng như m t ngu n v n.
3. Như ng quy n thương m i (franchise)
Như ng quy n thương m i (franchise) là m t s s p x p mà nh ñó nhà s n xu t hay nhà phân
ph i c a m t thương hi u, s n ph m/d ch v cho phép nh ng ngư i buôn bán nh l ñ c l p tr
phí quy n s d ng thương hi u, s n ph m/d ch v ñó và tuân th quy trình v n hành chu n hoá
c a h . Nh ng ngư i, doanh nghi p mua quy n thương m i ñư c ñ c quy n trong vi c phân ph i
t i ñ a phương. Như ng quy n thương m i có th ñư c th hi n dư i m t s hình th c khác
nhau, nhưng m t trong nh ng hình th c ñư c quan tâm nh t là lo i hình cung c p thương hi u,
danh ti ng, phương th c kinh doanh và các quy trình v n hành.
Trong nh ng năm 1980 và ñ u nh ng năm 1990, như ng quy n thương m i có bư c phát tri n
m nh m , và tr thành cách th c kh i s doanh nghi p c a hàng tri u doanh nghi p M và châu
Âu. Ch riêng M , có kho ng hơn 2.000 doanh nghi p ho t ñ ng dư i hình th c th c như ng
quy n thương m i, ñóng góp hơn 300 t ñô la thu nh p hàng năm và kho ng 1/3 trong s h là
các doanh nghi p bán l . Ngoài mua quy n thương m i, doanh nghi p cũng có th phát tri n hình
th c bán quy n thương m i. Có nhi u tài li u, sách hư ng d n, cũng như các hi p h i, cũng có
th giúp cho b n có thêm các thông tin liên quan.
N u b n có k năng bán hàng, qu n lí t t, b n có th tri n khai công vi c kinh doanh theo hình
th c mua như ng quy n thương m i c a m t doanh nghi p mà s n ph m/d ch v c a h ñã có
thương hi u và uy tín. N u thương hi u và uy tín doanh nghi p c a b n ñã ñư c thi t l p, b n
cũng có th kinh doanh thương hi u và uy tín c a doanh nghi p mình thông qua hình th c bán
như ng quy n thương m i.
4. Thông tin ñ i chúng
Thông tin ñ i chúng là ngu n thông tin, ngu n ý tư ng l n và cung c p cơ h i thư ng xuyên.
Báo, t p chí, vô tuy n truy n hình và ngày nay internet là t t c nh ng ví d c a thông tin ñ i
chúng. Ví d , hãy ñ ý ñ n các qu ng cáo thương m i trên m t t báo, hay t p chí, b n có th
tìm th y có nh ng doanh nghi p ñư c rao bán. Như v y, có m t cách ñ tr thành doanh nhân là
tr l i nh ng l i chào hàng như v y.
Nh ng bài báo ñăng trên báo chí, trên internet hay các chương trình phim tài li u trên vô tuy n
truy n hình có th cho bi t nh ng thay ñ i v th hi u hay các nhu c u tiêu dùng. Ví d , b n có
th ñ c hay nghe và bi t ñư c r ng ngư i ta bây gi ñang ngày càng quan tâm ñ n vi c ăn u ng
an toàn hay th d c th hình ho c th m m .
B n cũng có th tìm th y ñư c nh ng qu ng cáo gi i thi u cung c p các d ch v nào ñó c n kĩ
năng, ví d như k toán, cung c p ñ ăn hay an ninh. Ho c b n cũng có th phát hi n ra m t lo i
hình kinh doanh m i c n nhà ñ u tư.
5. Tri n lãm
Còn có m t cách tìm ra ý tư ng cho công vi c kinh doanh khác là tham d các cu c tri n lãm và
h i ch thương m i. Nh ng ho t ñ ng này thư ng ñư c qu ng cáo trên báo ñài. B ng cách ñ n
nh ng nơi này thư ng xuyên, b n s không nh ng khám phá ra nhi u s n ph m và d ch v m i,
mà ñ ng th i b n cũng có th g p g ngư i ñ i di n thương m i, nhà s n xu t, nhà bán buôn,
các nhà cung c p và các nhà Như ng quy n thương m i (franchiser), ñây là ngu n ý tư ng, thông
tin kinh doanh tuy t v i và giúp b n trong bư c ñ u kh i s kinh doanh. Cũng có th ai ñó trong
s h cũng ñang tìm ki m ñ i tác như b n ch ng h n.
6. Đi u tra kh o sát
M c tiêu chính c a m t ý tư ng kinh doanh ph i là khách hàng. Nh ng nhu c u và mong mu n
c a khách hàng t o cơ s cho s ra ñ i c a m t s n ph m/d ch v nào ñó, chúng có th ñư c xác
ñ nh qua kh o sát. Nh ng cu c kh o sát như v y có th thu th p thông tin m t cách chính th c
ho c không chính th c thông qua vi c nói chuy n, trao ñ i v i m i ngư i, dùng phi u h i hay
thông qua ph ng v n và/ho c có th qua quan sát.
B n có th b t ñ u b ng vi c nói chuy n v i ngư i thân trong gia ñình, b n bè ñ tìm hi u xem
h c n gì ho c mu n gì mà hi n không có s n. Ho c gi , ví d như h không tho mãn v i nh ng
s n ph m hay d ch v hi n có và h mong ñ i nh ng thay ñ i hay c i thi n gì. Sau ñó, b n có th
chuy n sang ti p c n v i nh ng ngư i tham gia phân ph i s n ph m/d ch v , ñó là nhà s n xu t,
ngư i bán buôn, nhà phân ph i, các ñ i lý và ngư i bán l . Vi c chu n b s n m t b câu h i ñ
dùng trong phi u h i hay ph ng v n s giúp ích r t nhi u cho b n. Nh ng m i quan h g n gũi
c a nh ng ngư i này v i khách hàng và các thành viên trong kênh phân ph i s cung c p ñư c
nh ng thông tin h u ích v nh ng gì khách hàng ñang c n và nh ng gì s không bán ñư c. Cu i
cùng b n nên ti p c n ñư c càng nhi u khách hàng càng t t, v i c hai lo i khách hàng hi n t i
và khách hàng ti m năng. Càng thu th p ñư c nhi u thông tin bao nhiêu thì càng t t cho b n b y
nhiêu.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
3
Ngoài vi c ti p c n v i m i ngư i, b n cũng c n thu th p thông tin qua quan sát. Ví d , khi cân
nh c xem có quy t ñ nh m c a hàng trên m t ph nào ñó, b n có th quan sát và ñ m s ngư i
qua l i con ph ñó vào m t s ngày và so sánh các con s này v i s li u thu ñư c các v trí
khác. N u b n quan tâm ñ n khu v c có nhi u khách du l ch, b n có th thi t l p cơ s kinh
doanh nh ng s n ph m th công m ngh . Ho c b n có th nh n th y là không có nhà hàng/
khách s n nào ñ t tiêu chu n trong tuy n du l ch ho c thành ph mà b n hay ñ n.
Cách ñó ñ m b o r ng b n không lơ là trong v n ñ này và lúc nào cũng ñ m t t i các nhu c u
và cơ h i ñ kinh doanh. Chúng ta bi t r ng, ñôi khi có nh ng doanh nghi p lui t i m i cu c chiêu
ñãi ñ tìm hi u xem ai ñang s d ng nh ng s n ph m gì không ñáp ng tho ñáng m c ñích h
mong ñ i. Có ngư i l i quan sát ñ chơi c a tr em trong gia ñình khi tìm ki m nh ng ý tư ng
phù h p v i th trư ng.
7. Nh ng l i phàn nàn
L i phàn nàn và th t v ng c a m t s khách hàng ñã d n ñ n vi c xu t hi n nhi u s n ph m hay
d ch v m i. Khi nào ngư i tiêu dùng hay khách hàng phàn nàn s th t v ng v m t s n ph m
hay m t d ch v , ho c khi b n nghe th y ai ñó nói r ng “tôi mu n có...” hay “n u có m t s n
ph m/d ch v có th ...”, nghĩa là b n ñang có cơ h i cho m t ý tư ng kinh doanh. T m t ý
tư ng có th thành l p m t doanh nghi p c nh tranh cung c p m t s n ph m/d ch v t t hơn
ho c nó có th là t o ra m t s n ph m/d ch v m i ñ bán cho doanh nghi p có nhu c u và/ho c
bán cho nh ng ngư i khác.
8. Đ ng não
Đ ng não là m t k thu t dùng ñ gi i quy t v n ñ m t cách sáng t o cũng như ñ sáng t o ra
các ý tư ng. M c tiêu là ñ ñưa ra ñư c càng nhi u ý tư ng càng t t. Đ ng não thư ng b t ñ u
v i m t câu h i hay m t v n ñ . Ví d b n có th h i “S n ph m nào hay d ch v nào c n trong
gia ñình ngày nay và nh ng s n ph m nào ñang s n có?”. B n t ñ ng não ho c t ch c ñ ng
não v i nh ng ngư i khác ñ ñưa ra ñư c nhi u câu tr l i cho câu h i trên. M i ý tư ng d n
ñ n m t ý tư ng khác ho c phát tri n thêm nhi u ý tư ng, k t qu là thu v ñư c nhi u ý
tư ng có giá tr .
Khi s d ng k thu t này, b n c n tuân theo 4 nguyên t c:
• Không ch trích ho c ñánh giá ý tư ng c a ngư i khác.
• Khuy n khích t do ñưa ra ý tư ng - nh ng ý tư ng phi lý hay ñiên r cũng ñư c hoan
nghênh.
• Quan tâm nhi u ñ n s lư ng - càng nhi u ý tư ng càng t t.
• Hoàn thi n ý tư ng trên cơ s phân tích và k t h p ý tư ng c a nhi u ngư i.
Hơn n a t t c các ý tư ng cho dù ñúng hay sai cũng ph i ñư c ghi l i và xem xét m t cách
nghiêm túc.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
4
CH Đ 5, Bài 2
TÀI LI U PHÁT TAY 2
T o ý tư ng kinh doanh
Có r t nhi u lý do t i sao các doanh nhân hi n t i và tương lai c n ñưa ra các ý tư ng kinh doanh.
Dư i ñây là m t s ít trong nh ng lý do ñó.
B n c n m t ý tư ng - và là m t ý tư ng t t cho vi c kinh doanh. M t ý tư ng t t là h t s c
c n thi t cho công vi c kinh doanh thành công, cho c khi b t ñ u vi c kinh doanh và ñ duy trì
kh năng c nh tranh sau này.
Đ ñáp ng nhu c u th trư ng. Th trư ng ñư c hình thành ch y u b i nh ng khách hàng có
nhu c u và mong mu n ñư c tho mãn. Nh ng ai hay doanh nghi p nào có th tho mãn ñư c
nh ng yêu c u ñó ñ u ñư c ñ n bù x ng ñáng.
Đ theo k p th hi u và yêu c u ñang thay ñ i. Nh ng nhu c u này cung c p cơ h i cho các
doanh nghi p ñáp ng ñư c ñòi h i ñó v i nh ng ý tư ng, s n ph m và d ch v m i.
Đ ñi trư c trong c nh tranh. Nên nh là n u b n không t o ra nh ng ý tư ng m i thì ñ i th
c nh tranh s làm ñi u ñó. Thách th c là ñ t o ra s khác bi t và làm t t hơn ngư i khác.
Đ khai thác công ngh - làm t t hơn. Công ngh ñã tr thành m t công c c nh tranh chính
trên th trư ng ngày nay v i t c ñ thay ñ i nhanh chóng bu c nhi u doanh nghi p ph i ñ i m i.
Có hàng lo t các doanh nghi p m i trên th gi i ñang ho t ñ ng trong lĩnh v c ñi n t và công
nghi p hàng gia d ng hàng tháng ñưa ra hàng ch c s n ph m m i. Đ i v i nh ng doanh nghi p
này và nhi u doanh nghi p khác trên th trư ng toàn c u ngày nay thì vi c phát ki n ra nh ng ý
tư ng kinh doanh là h t s c c n thi t.
Đ phân tán r i ro và th thách v i nh ng ý tư ng m i. G n v i khái ni m vòng ñ i s n
ph m, th c ti n cho th y hơn 80% s n ph m m i b th t b i. B i v y, ñi u c n làm là các doanh
nghi p c g ng phân tán r i ro và cho phép ñôi khi th t b i b ng cách liên t c ñưa ra nh ng ý
tư ng m i.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
5
BÀI 3: XÁC Đ NH VÀ ĐÁNH GIÁ CÁC
CƠ H I KINH DOANH (3 TI T)
I. M c tiêu
Sau khi h c xong bài bày, các h c viên s có kh năng:
• Xác ñ nh ñư c t m quan tr ng c a vi c ñánh giá các cơ h i kinh doanh
• Xác ñ nh và ñánh giá ñư c m t s cơ h i kinh doanh phù h p v i năng l c c a b n thân
II. N i dung bài h c
1. Cơ h i kinh doanh là gì?
2. Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh
III. Tài li u và phương ti n
• Chi u HÌNH CHI U 1,2
• TÀI LI U PHÁT TAY 1
• Máy chi u n u có
• B ng vi t ho c b ng l t
• M i m t doanh nhân nam và m t doanh nhân n ñang có nh ng ho t ñ ng kinh doanh
thành công ñ n nói chuy n v nh ng ý tư ng và cơ h i kinh doanh mà h ñã áp d ng
thành công.
IV. G i ý các ho t ñ ng d y h c
Ho t ñ ng 1: Cơ h i kinh doanh là gì?
1. Giáo viên m i m t s h c viên phát bi u nh ng suy nghĩ và hi u bi t c a h c viên v “cơ
h i kinh doanh”. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 1: “Cơ h i kinh doanh là gì?” và yêu c u h c
viên th o lu n và phân bi t s khác nhau gi a ý tư ng và cơ h i kinh doanh.
2. Giáo viên ghi nh ng ý ki n c a h c viên lên b ng và t ng h p l i ki n th c cho h c viên.
Giáo viên có th ñưa ra m t vài ví d c th như có m t s ý tư ng kinh doanh hay nhưng
chưa ch c ñã có cơ h i kinh doanh. Ví d : Kinh doanh máy gi t, kinh doanh d n d p và v
sinh nhà c a m t th tr n nh .
3. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n chung v nh ng ñ c ñi m c a m t cơ h i kinh doanh
t t. So sánh nh ng ý ki n c a h c viên v i n i dung ghi trong HÌNH CHI U 2: “Xác ñ nh và
ñánh giá các cơ h i kinh doanh”. Giáo viên yêu c u h c viên ñ c TÀI LI U PHÁT TAY 1:
“Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh” và yêu c u h c viên th o lu n nh ng n i
dung chính ghi trong tài li u.
4. Giáo viên nói v i h c viên r ng bu i chi u ho c ngày hôm sau, chúng ta s có cơ h i
ph ng v n các doanh nhân ñang có nh ng ho t ñ ng kinh doanh thành công. Giáo viên
yêu c u h c viên chu n b các câu h i ñ ph ng v n doanh nhân. Giáo viên nh n m nh v i
h c viên r ng c n có các câu h i ñ tìm hi u xem nh ng doanh nhân này ñã xác ñ nh và
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
6
ñánh giá các cơ h i kinh doanh như th nào, làm th nào ñ bi n các ý tư ng thành các cơ
h i kinh doanh. Nh ng ý tư ng nào s có cơ h i kinh doanh t t và t i sao?... Giáo viên g i
ý cho h c viên chu n b nh ng câu h i ñ tìm hi u n i dung làm th nào doanh nhân t o
l p ñư c ý tư ng kinh doanh, làm th nào ông y (ho c bà y) xác ñ nh hay nh n ra ñư c
cơ h i kinh doanh, làm th nào ông y (ho c bà y) ñánh giá ñư c cơ h i và làm th nào
ông y (ho c bà y) chuy n hoá ñư c nh ng cơ h i này thành công vi c kinh doanh thành
công. Trong cu c ph ng v n này, giáo viên giao nhi m v cho m i nhóm thu th p m t s
thông tin cơ b n v doanh nhân và doanh nghi p c a h , ví d lo i hình doanh nghi p,
lĩnh v c kinh doanh chính, s lư ng nhân công, s n ph m và d ch v chính, năm thành
l p, ñi m m nh và nh ng ñi m y u c a doanh nghi p...
5. Giáo viên cũng có th m i nh ng ngư i ho t ñ ng m t hi p h i doanh nghi p, m t t
ch c h tr phát tri n kinh doanh, m t t ch c ñ u tư, m t t ch c c a nh ng ngư i lao
ñ ng (liên ñoàn lao ñ ng), m t t ch c phát tri n kinh t vùng ho c m t cơ quan chuyên
môn nhà nư c có liên quan (phòng ñăng kí kinh doanh), m t trư ng ñ i h c, m t cơ quan
tư v n kinh doanh ñ n nói chuy n v các cơ h i kinh doanh.
6. Giáo viên ti p ñón doanh nhân, gi i thi u ng n v Chương trình Giáo d c Kinh doanh
(KAB) và c m ơn doanh nhân ñã dành th i gian ñ n nói chuy n v i l p h c. Giáo viên m i
h c viên l n lư t nêu câu h i, giáo viên lưu ý v i h c viên ghi chép l i n i dung th o lu n
và tránh h i nh ng câu h i mang tính trùng l p. Giáo viên ñi u khi n quá trình ph ng v n
ñ ñ m b o t t c nh ng câu h i quan tr ng ñ u ñư c h c viên ñưa ra và nh ng câu tr
l i c a doanh nhân ñáp ng ñư c mong ñ i c a h c viên.
K t lu n:
• Vi c nh n ra ñư c m t cơ h i kinh doanh có kh năng ñáp ng m t cách hi u qu m t
nhu c u nào ñó ñã ñư c xác ñ nh là cơ s cho vi c b t ñ u và duy trì s m o hi m thành
công, nh ng nh n th c này không nh ng ñóng góp vào vi c phát ki n các ý tư ng hay
xác ñ nh các cơ h i, mà còn ki m tra và ñánh giá nh ng cơ h i ñó ñ quy t ñ nh l a ch n
nh ng m c tiêu có cơ h i và ch c ch n nh t.
Ho t ñ ng 2: Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh
1. Giáo viên chia h c viên thành các nhóm kho ng 4-5 ngư i. Giáo viên yêu c u h c viên
th o lu n ñ xây d ng m t phi u ñi u tra ñơn gi n hay m t s ít câu h i ñ ñi u tra
nh ng tác nhân liên quan (khách hàng, nhà cung c p, các cơ quan qu n lí nhà nư c, các
cơ quan h tr phát tri n kinh doanh...) nh m xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh.
2. Sau ñó giáo viên giao nhi m v cho m i nhóm g p và trao ñ i v i m t ñ i di n c a các cơ
quan liên quan, h c viên ti n hành ph ng v n và thu th p thông tin ñ xác ñ nh và ñánh
giá các cơ h i kinh doanh.
3. Giáo viên yêu c u các thành viên trong nhóm ph i t th o lu n th ng nh t ý ki n, câu h i
và s p x p toàn b quá trình ph ng v n và thu th p thông tin, giáo viên theo dõi và có th
tr giúp các nhóm khi c n.
4. Giáo viên yêu c u các nhóm hoàn thành bài t p trong m t kho ng th i gian nh t ñ nh (ví
d sau 5 ngày), và yêu c u các nhóm chu n b m t b n báo cáo ñ lên trình bày trư c l p
vào m t ngày c th .
5. Cu i cùng, giáo viên tóm t t m t s k t lu n t k t qu làm bài t p c a h c viên và c ng
c l i nh ng ñi m chính ñã h c.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
7
V. K t lu n chung
• Cơ h i kinh doanh có th ñư c ñ nh nghĩa m t cách ñơn gi n là m t ý tư ng ñ u tư h p
d n hay m t công vi c có kh năng ñư c ñ n bù x ng ñáng cho ngư i dám m o hi m.
Nh ng cơ h i như v y có ñư c t nhu c u c a khách hàng và d n ñ n vi c cung c p s n
ph m hay d ch v , t o ra hay làm tăng thêm giá tr cho ngư i mua s n ph m hay cho
ngư i s d ng cu i cùng.
• M t CƠ H I KINH DOANH ñư c ñánh giá là t t khi nó ñáp ng hay có kh năng ñáp ng
ñư c nh ng tiêu chí sau: Có nhu c u th c s ; Có l i nhu n t vi c ñ u tư; Mang tính c nh
tranh; Đáp ng các m c tiêu; S n có ngu n l c và năng l c th c hi n.
VI. G i ý ki m tra và ñánh giá
1. Cơ h i kinh doanh là gì, hãy ch n ra câu tr l i ñúng trong s các câu sau?
A. M t ý tư ng kinh doanh hay nhưng tính kh thi không cao
B. M t kho ng tr ng trong th trư ng có th bi n thành vi c kinh doanh
C. M t cơ h i ñ mua l i doanh nghi p c a ngư i khác
D. Cơ h i phát tri n m t s n ph m m i mà ngư i tiêu dùng s n lòng tr ti n
Đáp án: B,D (Tham kh o: TÀI LI U PHÁT TAY 1)
2. Nh n ñ nh này là ñúng hay sai: “M i ý tư ng kinh doanh ñ u có th ñư c chuy n thành
m t cơ h i kinh doanh”.
A. Đúng
B. Sai
Đáp án: B
3. Nh n ñ nh này là ñúng hay sai: “M t khi xác ñ nh ñư c cơ h i kinh doanh, ngư i có t ch t
kinh doanh có r t nhi u th i gian ñ th c thi nó”.
A. Đúng
B. Sai
Đáp án: B
4. Nh n ñ nh này là ñúng hay sai: “M t cơ h i kinh doanh t t không th tri n khai ñư c trong
m t môi trư ng kinh doanh t h i”.
A. Đúng
B. Sai
Đáp án: B
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
8
CH Đ 5, Bài 3
HÌNH CHI U 1
CƠ H I KINH DOANH LÀ GÌ?
Cơ h i kinh doanh có th ñư c ñ nh nghĩa m t cách ñơn
gi n là m t ý tư ng ñ u tư h p d n hay m t công vi c có
kh năng ñư c ñ n bù x ng ñáng cho ngư i dám m o
hi m. Nh ng cơ h i như v y có ñư c t nhu c u c a khách
hàng và d n ñ n vi c cung c p s n ph m hay d ch v , t o
ra hay làm tăng thêm giá tr cho ngư i mua s n ph m hay
cho ngư i s d ng cu i cùng.
Phân bi t gi a ý tư ng kinh doanh và cơ h i kinh
doanh:
M t ý tư ng kinh doanh hay chưa h n s có cơ h i kinh
doanh t t. Ví d có t i 80% s n ph m m i là không
thành công.
M t ý tư ng ñư c ñánh giá là có cơ h i kinh doanh t t
khi ý tư ng ñó ñáp ng ñư c các tiêu chí sau: Có nhu
c u th c s ; Có l i nhu n t vi c ñ u tư; Mang tính
c nh tranh; Đáp ng các m c tiêu; S n có ngu n l c
và năng l c th c hi n.
B n c n ñánh giá m t cách c n th n các ý tư ng kinh
doanh ñ xác ñ nh xem nh ng ý tư ng nào có cơ h i
kinh doanh nh t cho b n.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
9
CH Đ 5, Bài 3
HÌNH CHI U 2
XÁC Đ NH VÀ ĐÁNH GIÁ CÁC CƠ H I KINH
DOANH
Đánh giá và xác ñ nh cơ h i kinh doanh không
ph i công vi c d th c hi n.
Trư c khi quy t ñ nh tri n khai kinh doanh m t
s n ph m hay m t d ch v nào ñó, b n c n xác
ñ nh ñư c nguy cơ cũng như ph n thư ng/l i ích
mà b n s thu ñư c thông qua ñánh giá:
Ngành hàng và th trư ng
Đ r ng c a “c a s cơ h i”
Các m c tiêu cá nhân và năng l c c a b n
Kh năng qu n lí
S c nh tranh
Các yêu c u v ngu n v n, công ngh và các
ngu n l c khác
Môi trư ng kinh doanh (các quy ñ nh c a
chính ph , lu t pháp, kinh t , chính tr v.v...).
CH Đ 5, Bài 3
TÀI LI U PHÁT TAY 1
Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh
Quan sát, tìm ki m và tri n khai các cơ h i là m t trong nh ng ñ c ñi m c a các doanh nhân
thành công, ñây cũng là cơ s c a bư c kh i ñ u doanh nhân duy trì nh ng cu c m o hi m th ng
l i. Vi c xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh không nh ng bao g m vi c t o l p ra các ý
tư ng và nh n ra ñư c các cơ h i mà còn là s ki m tra và ñánh giá các cơ h i ñ xác ñ nh ra
ñư c nh ng cơ h i kinh doanh h p d n và ch c ch n nh t ñ theo ñu i.
Cơ h i kinh doanh là gì?
Cơ h i kinh doanh có th ñư c ñ nh nghĩa m t cách ñơn gi n là m t ý tư ng ñ u tư h p d n hay
m t công vi c có kh năng ñư c ñ n bù x ng ñáng cho ngư i dám m o hi m. Nh ng cơ h i như
v y có ñư c t nhu c u c a khách hàng và d n ñ n vi c cung c p s n ph m hay d ch v , t o ra
hay làm tăng thêm giá tr cho ngư i mua s n ph m hay cho ngư i s d ng cu i cùng.
M c dù v y, m t ý tư ng t t không nh t thi t s là cơ h i kinh doanh t t. Ví d , b n có th phát
ki n ra m t s n ph m sáng giá t quan ñi m k thu t, song th trư ng có th không s n sàng
ch p nh n nó. Ho c m t ý tư ng tho t nghe có v hay nhưng xét m c ñ c nh tranh và các
ngu n l c yêu c u l i có th không ñáng ñ theo ñu i. Đôi khi, th m chí th trư ng s n sàng ñón
nh n ý tư ng nhưng l i nhu n do nó mang l i có th không ñ trang tr i cho nh ng chi phí ph i
b ra, ñi u này ñã ñư c ch ng minh qua th c t là hơn 80% s n ph m m i ra ñ i b th t b i.
Thông thư ng, nh ng phát minh và ý tư ng m i là t t, song ñi u hi n nhiên là r t nhi u phát
minh, ý tư ng m i ñó không th tr ñư c trư c th thách c a th trư ng.
Chính vì v y, ñi u gì bi n m t ý tư ng thành cơ h i kinh doanh? Câu tr l i ñơn gi n là khi doanh
thu cao hơn chi phí, ngư i kinh doanh s có l i nhu n. Trong th c ti n, ñ có th hi u ñư c, b n
c n nghiên c u k các nhân t ñư c li t kê và minh ho dư i ñây.
Nh ng ñ c ñi m c a m t cơ h i kinh doanh t t
Đ m t ý tư ng ñư c ñánh giá là có cơ h i kinh doanh t t, ý tư ng ñó ph i tho mãn hay có th
ñáp ng các tiêu chí sau:
Có nhu c u th c s , ví d ñáp ng nh ng nhu c u chưa tho mãn c a khách hàng -
nh ng ngư i có kh năng mua và s n sàng tr ti n ñ mua.
Có l i nhu n t vi c ñ u tư, t c là m c l i nhu n có th ch p nh n ñư c và bù ñ p
ñư c m t cách tho ñáng các chi phí cũng như nh ng r i ro và n l c ñã b ra.
Mang tính c nh tranh, t c là tương ñương hay t t hơn (theo quan ñi m c a khách
hàng) so v i nh ng s n ph m/d ch v tương t ñang bán trên th trư ng.
Đ t m c tiêu, nghĩa là ñ t ñư c các m c tiêu và tham v ng c a cá nhân hay t ch c
dám m o hi m.
S s n có các ngu n l c và kĩ năng, t c là doanh nhân có kh năng huy ñ ng ñư c
m i ngu n l c c n thi t ñ th c hi n.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
3
Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh
Các ý tư ng và cơ h i sau khi ñã ñư c xác ñ nh c n ñư c ki m tra và ñánh giá kh năng th c thi.
Vi c xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh không ph i là vi c d làm, nhưng ñây là m t
công vi c c c kỳ quan tr ng, b i vì vi c làm này s có th t o ra s thành công hay th t b i, s
phát ñ t hay m t tr ng m i th b n có. Vi c ñánh giá không h n ñã ñ m b o cho s thành công
nhưng ch c ch n s giúp h n ch r i ro và gi m nh th t b i.
Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh v th c ch t là xác ñ nh s r i ro và l i nhu n, s ñ n
bù x ng ñáng ñư c ph n ánh qua các nhân t sau:
Ngành hàng và th trư ng
Câu h i chính ñ tìm câu tr l i ñây là li u có m t th trư ng dành cho ý tư ng m i hay không.
M t th trư ng trong b i c nh này, bao g m khách hàng ti m năng hay là khách hàng th c s có
nhu c u và mong mu n, là ngư i có kh năng mua s n ph m/d ch v d ki n c a b n, h cũng là
ngư i s n sàng tr ti n cho l a ch n ñó. B i v y, cũng c n ñánh giá xem li u b n có kh năng
cung c p cho khách hàng nh ng s n ph m/d ch v mà h có nhu c u v i giá ph i chăng, ñúng
nơi và ñúng th i gian hay không.
M t v n ñ quan tr ng khác c n cân nh c ñây là quy mô th trư ng và t c ñ phát tri n c a
ngành hàng. B i c nh lý tư ng là th trư ng l n và ñang phát tri n. Khi b n ph i chia s th
trư ng nh , ñi u quan tr ng là b n ph i ch c ch n r ng quy mô kinh doanh ñang phát tri n.
Trong trư ng h p này, doanh nhân tương lai c n thu th p thông tin. N u m t s doanh nhân nghĩ
r ng công vi c này quá n ng nh c thì h có th th y tho i mái hơn khi bi t r ng ñã có s n s li u
v th trư ng (quy mô, ñ c ñi m, ñ i th c nh tranh…) và thư ng thì các thông tin này ph n ánh
nh ng gì trái ngư c v i ti m năng th c t c a m t cơ h i. Tóm l i, n u s li u v th trư ng là s n
có và cho th y rõ ti m năng l n, thì có kh năng là có r t nhi u ñ i th s tham gia vào th
trư ng và các cơ h i s gi m b t. Có m t s các ngu n s li u ñã ñư c công b (có th g i là
thông tin th c p) như thư vi n, các phòng thương m i, các trung tâm xúc ti n ñ u tư, các b
ngành, trư ng ñ i h c, các ñ i s quán, internet, báo và t p chí...
Ngoài ra, c n thu th p thông tin g c (thư ng ñư c g i là nghiên c u ban ñ u) b ng cách th c
hi n ph ng v n, ví d như ph ng v n khách hàng và các nhà cung c p. Trong trư ng h p này,
b n s c n ph i xác ñ nh phương pháp ph ng v n và thu th p thông tin.
Đ r ng c a “c a s cơ h i”
Cơ h i kinh doanh ñư c ví như là “C a s ”, nó t n t i song không m ra mãi mãi. Các th trư ng
l i phát tri n theo th i gian v i t c ñ khác nhau, th trư ng ngày càng l n hơn và ñư c c ng c
v ng ch c hơn, nhưng do c nh tranh nên các ñi u ki n kinh doanh càng v sau càng ít thu n l i
hơn. Vì v y, th i ñi m kinh doanh ñóng vai trò h t s c quan tr ng. V n ñ ñây là xác ñ nh ñư c
quãng th i gian mà “C a s ” s m và li u b n có th t o ra hay n m gi ñư c cơ h i trư c khi
“C a s ” ñóng l i hay không.
Các m c tiêu cá nhân và năng l c c a nhà doanh nghi p
M t câu h i quan tr ng ñ t ra ñ i v i b t kỳ ai ñang m o hi m bư c vào kinh doanh là li u h có
mu n th c hi n công vi c m o hi m ñó không. Đ ng l c cá nhân là s góp ph n c n thi t cho
thành công c a m t doanh nghi p. Chính vì v y, ch tr khi ngư i ta th c s mong mu n th c
hi n công vi c kinh doanh, b ng không thì h s không lao vào m o hi m.
M t câu h i khác liên quan ñ n v n ñ này là li u doanh nhân ti m năng có ñ năng l c c n thi t
(ki n th c, kĩ năng và các kh năng) trư c nh ng yêu c u c a kinh doanh hay không và n u
không thì li u nh ng yêu c u này có th ñư c ñáp ng b ng cách t n d ng ngu n l c bên ngoài
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
4
hay không. Nhi u ch doanh nghi p nh ñã bư c vào kinh doanh d a trên th m nh v nh ng kĩ
năng c a mình.
Khi nh ng y u t trên ñư c k t h p l i thì v n ñ gi ñây là tr l i ñư c câu h i li u có s phù
h p gi a yêu c u c a công vi c kinh doanh và nh ng gì mà ngư i ch doanh nghi p mu n, khát
khao hay không. Đi u này quan tr ng không nh ng vì s thành công mà còn vì h nh phúc c a
nhà doanh nghi p. B n hãy ghi nh i câu nói “Thành công là nh n ñư c ñi u b n mu n; h nh
phúc là b n mu n nh n ñư c ñi u gì”.
Kh năng qu n lí
Trong nhi u cu c kinh doanh m o hi m, ñ c bi t là ñ i v i nh ng cu c kinh doanh c n huy ñ ng
v n l n, ñ m o hi m cao, có th trư ng ph c t p và s c nh tranh cao thì kh năng qu n lí
thư ng có t m quan tr ng nh t trong quy t ñ nh s c h p d n c a cơ h i kinh doanh. Kinh nghi m
và các kĩ năng c a nh ng ngư i qu n lí tương t như y u t ngành công nghi p, công ngh và th
trư ng thư ng quy t ñ nh thành công hay th t b i. Đi u này gi i thích t i sao các nhà tư b n m o
hi m (hay ngư i c p v n kinh doanh) l i r t chú tr ng vào nhân t qu n lí và h thư ng nói r ng
h thà qu n lí t t m t ý tư ng/s n ph m/d ch v bình thư ng hơn là m t ý tư ng/s n ph m/d ch
v tuy t v i v i s qu n lí t i.
S c nh tranh
Đ có s c h p d n, m t cơ h i ph i có nh ng thu n l i mang tính c nh tranh nào ñó. Nh ng ñ c
ñi m mang tính c nh tranh này có th là giá thành s n xu t và giá bán s n ph m là th p hơn, hay
ch t lư ng t t hơn. Thêm vào ñó là luôn có s n các rào c n xâm nh p th trư ng, có th dư i các
hình th c như yêu c u có s v n cao, ñư c b o h v sáng ch , phát minh hay có các quy ch
ñi u ti t, thu n l i có h p ñ ng ñ c quy n v m t th trư ng, ho c ñ i v i m t nhà cung c p - có
th t o ra s khác nhau cơ b n gi a quy t ñ nh ñ u tư “làm ăn ñư c” và ñ u tư “không làm ăn
ñư c”. Nói cách khác, n u m t doanh nghi p không th ñ y các ñ i th c nh tranh ra kh i th
trư ng, hay ñương ñ u v i các rào c n hi n t i thì cơ h i s khó có s c h p d n.
Các yêu c u v ngu n v n, công ngh và các ngu n l c khác
Là s s n có và kh năng ti p c n ngu n v n, công ngh và các ngu n l c khác, bao g m c các
kĩ năng xác ñ nh xem có th theo ñu i cơ h i c th nào ñó và m c ñ nào. Theo quy lu t
chung, các yêu c u trong m t lĩnh v c kinh doanh càng cao bao nhiêu thì ñương nhiên m c tiêu
ñó càng có s c h p d n b y nhiêu, nó cung c p m t th trư ng cho ý tư ng/s n ph m/d ch v . Ví
d , vi c ti p th m t s n ph m mang tính ñ t phá d a trên công ngh ñư c c p b ng sáng ch
ch c ch n s t o ra m t thu n l i c nh tranh r t l n.
Môi trư ng kinh doanh
Môi trư ng tri n khai ho t ñ ng kinh doanh s có nh hư ng sâu s c ñ n s c thu hút c a b t kỳ
cơ h i nào. Nói ñ n môi trư ng, chúng ta không ch nói ñ n nh ng v n ñ môi trư ng xanh
(nghĩa là môi trư ng v t lý, cũng ñang là v n ñ quan tr ng và ngày càng ñư c quan tâm), mà
còn nói ñ n các ñi u ki n môi trư ng khác như lu t pháp, ñ a lý, kinh t , chính tr . Ví d , s b t
n ñ nh v chính tr nhi u nư c làm cho các cơ h i kinh doanh b kém thu hút - ñ c bi t ñ i v i
nh ng ai m o hi m ñ u tư v i th i gian hoàn v n dài h n. Tương t như v y, l m phát và t giá
h i ñoái lên xu ng th t thư ng hay m t h th ng lu t pháp y u kém không báo trư c ñi m t t
lành cho vi c ñ u tư, th m chí ngay c khi có l i nhu n cao. Vi c thi u th n hay không có s n các
ñi u ki n cơ s h t ng và các d ch v (như ñư ng sá giao thông, ñi n nư c, thông tin liên l c, và
trư ng h c, b nh vi n) cũng làm nh hư ng t i s c thu hút các cơ h i trong m t khu v c.
Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t?
5
K ho ch kinh doanh
Cu i cùng, quy trình nghiên c u các nhân t ñã th o lu n trên thư ng ñ c p ñ n vi c nghiên c u
tính kh thi. Hi n nay, các nhà ñ u tư, ngư i cho vay yêu c u nh ng v n ñ trên c n ñư c xem
xét và ñư c trình bày trong k ho ch kinh doanh. Vi c chu n b m t k ho ch kinh doanh như th
nào s ñư c trình bày trong ch ñ 8.

More Related Content

Viewers also liked

Tuổi trẻ và Tình dục
Tuổi trẻ và Tình dục Tuổi trẻ và Tình dục
Tuổi trẻ và Tình dục Chungtayeu. com
 
Bí kíp cưa đổ 1 cô gái
Bí kíp cưa đổ 1 cô gáiBí kíp cưa đổ 1 cô gái
Bí kíp cưa đổ 1 cô gáiTrần Văn Thạo
 
Vấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơ
Vấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơVấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơ
Vấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơlongvanhien
 
Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?
Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?
Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?Hoa Bien
 
PACE CMO - Part 5 - Email Marketing
PACE CMO - Part 5 - Email MarketingPACE CMO - Part 5 - Email Marketing
PACE CMO - Part 5 - Email MarketingNguyen Tung
 
Cuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-com
Cuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-comCuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-com
Cuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-comSnoozeloop AF
 
Đối chiếu ngôn ngữ tình yêu
Đối chiếu ngôn ngữ tình yêuĐối chiếu ngôn ngữ tình yêu
Đối chiếu ngôn ngữ tình yêuPe Tii
 
Tu dien tinh yeu ( td )
Tu dien tinh yeu ( td )Tu dien tinh yeu ( td )
Tu dien tinh yeu ( td )Thuydy
 
Kamasutra tiếng việt
Kamasutra tiếng việtKamasutra tiếng việt
Kamasutra tiếng việtChungtayeu. com
 
81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)
81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)
81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)Pipuska Coffee
 
Khoai cam tinh duc
Khoai cam tinh ducKhoai cam tinh duc
Khoai cam tinh ducDoan Phuoc
 
Nghệ thuật quyến rũ phái nữ :D
Nghệ thuật quyến rũ phái nữ :DNghệ thuật quyến rũ phái nữ :D
Nghệ thuật quyến rũ phái nữ :DTuanPin
 
Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)
Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)
Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)Phật Ngôn
 
Cua gái đại pháp
Cua gái đại phápCua gái đại pháp
Cua gái đại phápDustin Phan
 
Bài 2 thị trường- cung và cầu
Bài 2  thị trường- cung và cầuBài 2  thị trường- cung và cầu
Bài 2 thị trường- cung và cầuQuyen Le
 

Viewers also liked (18)

Tuổi trẻ và Tình dục
Tuổi trẻ và Tình dục Tuổi trẻ và Tình dục
Tuổi trẻ và Tình dục
 
Nghệ thuật yêu
Nghệ thuật yêuNghệ thuật yêu
Nghệ thuật yêu
 
Bí kíp cưa đổ 1 cô gái
Bí kíp cưa đổ 1 cô gáiBí kíp cưa đổ 1 cô gái
Bí kíp cưa đổ 1 cô gái
 
Vấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơ
Vấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơVấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơ
Vấn đề tình yêu của các dân tộc thiểu số thể hiện qua truyện thơ
 
Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?
Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?
Tại Sao Đàn Ông Thích Tình Dục Và Phụ Nử Cần Tình Yêu?
 
PACE CMO - Part 5 - Email Marketing
PACE CMO - Part 5 - Email MarketingPACE CMO - Part 5 - Email Marketing
PACE CMO - Part 5 - Email Marketing
 
Cuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-com
Cuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-comCuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-com
Cuoc song, tinh yeu, tiengcuoi, life, love, laughter-osho-pdf-www-khotrithuc-com
 
Đối chiếu ngôn ngữ tình yêu
Đối chiếu ngôn ngữ tình yêuĐối chiếu ngôn ngữ tình yêu
Đối chiếu ngôn ngữ tình yêu
 
Tu dien tinh yeu ( td )
Tu dien tinh yeu ( td )Tu dien tinh yeu ( td )
Tu dien tinh yeu ( td )
 
Kamasutra tiếng việt
Kamasutra tiếng việtKamasutra tiếng việt
Kamasutra tiếng việt
 
81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)
81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)
81 nan kinh luong y huynh thi lich suu tam (1)
 
Khoai cam tinh duc
Khoai cam tinh ducKhoai cam tinh duc
Khoai cam tinh duc
 
Nghệ thuật quyến rũ
Nghệ thuật quyến rũNghệ thuật quyến rũ
Nghệ thuật quyến rũ
 
Nghệ thuật quyến rũ phái nữ :D
Nghệ thuật quyến rũ phái nữ :DNghệ thuật quyến rũ phái nữ :D
Nghệ thuật quyến rũ phái nữ :D
 
Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)
Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)
Xây Dựng hạnh phúc gia đình (Thích Thắng Hoan)
 
Cua gái đại pháp
Cua gái đại phápCua gái đại pháp
Cua gái đại pháp
 
90 giay thu hut bat ky ai
90 giay thu hut bat ky ai90 giay thu hut bat ky ai
90 giay thu hut bat ky ai
 
Bài 2 thị trường- cung và cầu
Bài 2  thị trường- cung và cầuBài 2  thị trường- cung và cầu
Bài 2 thị trường- cung và cầu
 

Similar to Giáo dục kinh doanh 5 - Làm thế nào để có được ý tưởng kinh doanh tốt?

Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...
Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...
Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...https://www.facebook.com/garmentspace
 
Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...
Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...
Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...hieu anh
 
Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011
Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011
Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011Hoa Sen University
 
BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019
BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019
BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019hanhha12
 
Bộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdf
Bộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdfBộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdf
Bộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdfĐăng Khôi - FPT Skillking
 
Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011
Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011
Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011Dung Tri
 
Nghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phong
Nghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phongNghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phong
Nghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phongtruongdx69
 
Tổ chức điều hành hoạt động công sở
Tổ chức điều hành hoạt động công sởTổ chức điều hành hoạt động công sở
Tổ chức điều hành hoạt động công sởnataliej4
 
Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...
Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...
Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...Biếtlấygì Mừnghạnhphúc Choem
 
Tu tin truoc dam dong
Tu tin truoc dam dongTu tin truoc dam dong
Tu tin truoc dam dongChu Kien
 
Luận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao động
Luận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao độngLuận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao động
Luận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao độngViết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default
 
Lean 6 Sigma Số 23
Lean 6 Sigma Số 23Lean 6 Sigma Số 23
Lean 6 Sigma Số 23IESCL
 
Kỹ năng huấn luyện đội ngũ
Kỹ năng huấn luyện đội ngũKỹ năng huấn luyện đội ngũ
Kỹ năng huấn luyện đội ngũCHRIS NGO
 

Similar to Giáo dục kinh doanh 5 - Làm thế nào để có được ý tưởng kinh doanh tốt? (20)

Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...
Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...
Th s31 023_biện pháp quản lý dạy học nhằm nâng cao kết quả học thực hành nghề...
 
Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...
Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...
Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại công ty giầy da ...
 
Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011
Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011
Kỷ yếu tốt nghiệp Đại học Hoa Sen 12.2011
 
BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019
BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019
BÀI GIẢNG QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC_10181512052019
 
Bộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdf
Bộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdfBộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdf
Bộ sách Hướng nghiệp - Bài tập hướng nghiệp.pdf
 
Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011
Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011
Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2011
 
File send ktdn
File send ktdnFile send ktdn
File send ktdn
 
Đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Điện Bàn - Quảng Nam.doc
Đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Điện Bàn - Quảng Nam.docĐào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Điện Bàn - Quảng Nam.doc
Đào tạo nghề cho lao động nông thôn huyện Điện Bàn - Quảng Nam.doc
 
Đề tài: Chính sách đào tạo nghề cho thanh niên ở Hà Nội, HAY
Đề tài: Chính sách đào tạo nghề cho thanh niên ở Hà Nội, HAYĐề tài: Chính sách đào tạo nghề cho thanh niên ở Hà Nội, HAY
Đề tài: Chính sách đào tạo nghề cho thanh niên ở Hà Nội, HAY
 
Luận văn: Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Luận văn: Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niênLuận văn: Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
Luận văn: Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho thanh niên
 
Luận văn: Sự hài lòng của nhân viên tại trường Công nghệ thông tin
Luận văn: Sự hài lòng của nhân viên tại trường Công nghệ thông tinLuận văn: Sự hài lòng của nhân viên tại trường Công nghệ thông tin
Luận văn: Sự hài lòng của nhân viên tại trường Công nghệ thông tin
 
Luận văn: Giải quyết việc làm cho lao động nữ tại TP Đà Nẵng
Luận văn: Giải quyết việc làm cho lao động nữ tại TP Đà NẵngLuận văn: Giải quyết việc làm cho lao động nữ tại TP Đà Nẵng
Luận văn: Giải quyết việc làm cho lao động nữ tại TP Đà Nẵng
 
Nghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phong
Nghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phongNghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phong
Nghien cuu cac yeu to anh huong den dong luc lam viec nhan vien van phong
 
Tổ chức điều hành hoạt động công sở
Tổ chức điều hành hoạt động công sởTổ chức điều hành hoạt động công sở
Tổ chức điều hành hoạt động công sở
 
Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...
Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...
Hoan thin cong tac dao to ngun nhan lc ti cong ty vn ti da phuong thc – vietr...
 
Tu tin truoc dam dong
Tu tin truoc dam dongTu tin truoc dam dong
Tu tin truoc dam dong
 
Luận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao động
Luận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao độngLuận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao động
Luận văn: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao động
 
Lean 6 Sigma Số 23
Lean 6 Sigma Số 23Lean 6 Sigma Số 23
Lean 6 Sigma Số 23
 
Kỹ năng huấn luyện đội ngũ
Kỹ năng huấn luyện đội ngũKỹ năng huấn luyện đội ngũ
Kỹ năng huấn luyện đội ngũ
 
Luận văn: Phát triển nguồn nhân lực cho công ty cổ phần giao thông Hà Nội
Luận văn: Phát triển nguồn nhân lực cho công ty cổ phần giao thông Hà NộiLuận văn: Phát triển nguồn nhân lực cho công ty cổ phần giao thông Hà Nội
Luận văn: Phát triển nguồn nhân lực cho công ty cổ phần giao thông Hà Nội
 

More from Doanh Nhân Việt

Du học nhật bản cùng sekai
Du học nhật bản cùng sekaiDu học nhật bản cùng sekai
Du học nhật bản cùng sekaiDoanh Nhân Việt
 
Giáo trình bán hàng chuyên nghiệp
Giáo trình bán hàng chuyên nghiệpGiáo trình bán hàng chuyên nghiệp
Giáo trình bán hàng chuyên nghiệpDoanh Nhân Việt
 
Lãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạn
Lãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạnLãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạn
Lãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạnDoanh Nhân Việt
 
Lãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceo
Lãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceoLãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceo
Lãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceoDoanh Nhân Việt
 
Kỹ năng thuyết trình cho CEO
Kỹ năng thuyết trình cho CEOKỹ năng thuyết trình cho CEO
Kỹ năng thuyết trình cho CEODoanh Nhân Việt
 
Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực
Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực
Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực Doanh Nhân Việt
 

More from Doanh Nhân Việt (8)

Du học nhật bản cùng sekai
Du học nhật bản cùng sekaiDu học nhật bản cùng sekai
Du học nhật bản cùng sekai
 
Tư duy lãnh đạo
Tư duy lãnh đạoTư duy lãnh đạo
Tư duy lãnh đạo
 
Giáo trình bán hàng chuyên nghiệp
Giáo trình bán hàng chuyên nghiệpGiáo trình bán hàng chuyên nghiệp
Giáo trình bán hàng chuyên nghiệp
 
Văn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệpVăn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp
 
Lãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạn
Lãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạnLãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạn
Lãnh đạo doanh nghiệp và chiến lực xây dựng nguồn nhân lực dài hạn
 
Lãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceo
Lãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceoLãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceo
Lãnh đạo doanh nghiệp & nghệ thuật đàm phán thành công ceo
 
Kỹ năng thuyết trình cho CEO
Kỹ năng thuyết trình cho CEOKỹ năng thuyết trình cho CEO
Kỹ năng thuyết trình cho CEO
 
Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực
Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực
Bài giảng tổng hợp quản trị nguồn nhân lực
 

Giáo dục kinh doanh 5 - Làm thế nào để có được ý tưởng kinh doanh tốt?

  • 1. GIÁO D C KINH DOANH Giáo d c Kinh doanh trong nhà trư ng, các cơ s ñào t o ngh và k thu t Ch ñ 5 Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? Các tác gi George Manu Robert Nelson John Thiongo Klaus Haftendorn Biên d ch, Ch nh s a và Biên t p sang ti ng Vi t Lê Vân Anh Hoàng Văn Dương Tr nh Th Anh Hoa Nguy n Th Hoàng Y n & M t s Chuyên gia c a Vi n khoa h c Giáo d c Vi t Nam Văn phòng T ch c Lao ñ ng Qu c t (ILO) t i Vi t Nam Trung tâm Đào t o Qu c t (ITC) c a ILO, Turin, Ý
  • 2. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? B n quy n thu c Trung tâm Đào t o Qu c t (ITC) c a ILO 2008 Xu t b n ph m này ñư c b o v b i Đi u 2 c a Công ư c B n quy n Toàn c u. Các yêu c u sao chép, d ch thu t hay chuy n ñ i m t ph n hay toàn b n i dung ph i xin phép Trung tâm Đào t o Qu c t c a ILO. Trung tâm s n sàng ti p nh n các yêu c u như v y. Tuy nhiên, các trích ño n ng n có th ñư c sao ch p mà không c n gi y phép n u như có chú thích rõ v ngu n tài li u. Giáo d c Kinh doanh ISBN: 978-92-9049-487-4 Xu t b n l n ñ u 1996 Xu t b n l n th hai 2000 Xu t b n l n th ba 2002 Xu t b n l n th tư 2004 Xu t b n có hi u ch nh 2005 Xu t b n có hi u ch nh 2007 Xu t b n có hi u ch nh 2008 Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t l n ñ u tháng 12 năm 2006 Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n hai tháng 9 năm 2007 Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n ba tháng 12 năm 2007 Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n b n tháng 02 năm 2009 Xu t b n thí ñi m ti ng Vi t có hi u ch nh l n năm tháng 11 năm 2009 Các ñ a danh s d ng trong các xu t b n ph m c a Trung tâm Đào t o Qu c t c a ILO tuân th cách làm c a Liên hi p qu c. Vi c trình bày các tài li u c a cơ quan này không hàm ý th hi n quan ñi m hay b t kì ñi u gì khác v phía Trung tâm liên quan t i th ch c a các qu c gia, khu v c hay vùng lãnh th ho c c a các cơ quan quy n l c, hay liên quan t i ranh gi i ho c biên gi i. Các tác gi c a nh ng bài vi t, nghiên c u và các công trình khác ch u hoàn toàn trách nhi m v quan ñi m th hi n trong nh ng bài vi t, nghiên c u hay công trình khác mà h th c hi n và vi c xu t b n không có nghĩa là Trung tâm ng h các quan ñi m ñư c th hi n trong tài li u. Có th nh n ñư c các n ph m c a Trung tâm, cũng như danh m c các n ph m m i khi liên h v i ñ a ch sau: Phòng n ph m Trung tâm Đào t o Qu c t c a ILO Viale Maestri del Lavoro 10 10127 Turin, Italy Tel: +39 11 693-6693 Fax: +39 11 693-6352 E-mail: publications@itcilo.org http://www.itcilo.org Phòng thư vi n Văn phòng ILO t i Hà N i, Vi t Nam 48-50 Nguy n Thái H c Hà N i, Vi t Nam Tel: +8443 734 09 02 Fax: +8443 734 09 04 Email: hanoi@ilo.org http://www.itcilo.org
  • 4. L i nói ñ u Nư c C ng hoà Xã h i Ch nghĩa Vi t Nam là m t nư c có dân s tr và ñang gia tăng. Hàng năm có kho ng hơn m t tri u thanh niên gia nh p th trư ng lao ñ ng ñ tìm ki m vi c làm. Chính ph Vi t Nam ư c tính ñ n năm 2010 s c n ph i t o ra kho ng tám tri u ch làm vi c m i ñ ñáp ng nhu c u vi c làm ngày càng tăng. Đi u h t s c quan tr ng là thanh niên khi gia nh p th trư ng lao ñ ng c n ph i có trình ñ giáo d c và kĩ năng c n thi t ñ tìm vi c. T ch c Lao ñ ng Qu c t (ILO) ñã xây d ng b tài li u Giáo d c Kinh doanh (KAB) bao g m các tài li u ñào t o v Giáo d c Kinh doanh. B tài li u KAB ñư c xây d ng như c u n i trong quá trình h c viên chuy n t gh nhà trư ng ra nơi làm vi c. Nó cung c p cho thanh niên nh ng ki n th c và kĩ năng quan tr ng trư c khi kh i s kinh doanh và trang b cho h không nh ng ki n th c v cách thành l p doanh nghi p mà còn v cách làm vi c hi u qu v i các doanh nghi p v a và nh và các doanh nghi p khác. Năm 2005, ILO ñã gi i thi u b tài li u KAB t i Vi t Nam thông qua Chương trình thí ñi m v Vi c làm cho Thanh niên. ILO ñã h tr Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t nam (VNIES), thông qua nhóm chuyên gia c a VNIES xây d ng Giáo trình m i v Giáo d c Kinh doanh (KAB) cho các trư ng Trung h c Ph thông (THPT) Vi t Nam b ng cách d ch và ch nh s a b tài li u KAB sang ti ng Vi t. T năm 2006 ñ n 2008, v i s h tr tài chính t D án PRISED c a SIDA-ILO/VCCI (Gi m nghèo thông qua h tr t ng th phát tri n doanh nghi p nh ) và t Văn phòng ILO t i khu v c châu Á - Thái Bình Dương (ILO ROAP) t i Băng C c, VNIES và Trung tâm Đào t o và Phát tri n Ngu n nhân l c (TS-HRD) thu c B Giáo d c và Đào t o (MOET) ñã h p tác v i ILO t i Vi t nam tri n khai thí ñi m giáo trình KAB t i các trư ng THPT, Trung tâm Giáo d c Thư ng xuyên và D y ngh (TTGDTX-DN), Trung tâm K thu t T ng h p – Hư ng nghi p (TTKTTH-HN) t i các t nh: Thanh Hoá, Ngh An, Đà N ng, Qu ng Ngãi, TP H Chí Minh, Trà Vinh và Bình Phư c. K t qu c a nh ng chương trình thí ñi m này ñã ñư c các cơ quan tham gia ñánh giá r t cao. Sau thí ñi m, VNIES th hi n mong mu n l ng ghép m t s ph n quan tr ng c a KAB vào chương trình sách giáo khoa m i cho h th ng trư ng THPT trong tương lai. TS-HRD cũng r t quan tâm ñ n vi c ch nh s a l i KAB ñ có th ñưa KAB tr thành m t môn h c t ch n chính th c trong ho t ñ ng giáo d c ngh ph thông c a các TTGDTX-DN, TTKTTH-HN. Phiên b n m i 2009 có ch nh s a này là l n xu t b n th năm c a KAB b ng ti ng Vi t. Phiên b n ch nh s a b ng ti ng Vi t l n này có nh ng ñ c ñi m sau: có nh ng ý ki n ph n h i t nh ng chương trình thí ñi m trư c ñây; có ý ki n ñóng góp c a các ñ i bi u ñã tham gia l p t p hu n cho Giáo viên (TOT) t i Đà L t vào tháng 12 năm 2008; có nh ng c p nh t l ng ghép nh n th c v gi i c a các chuyên gia v gi i ñ n t Văn phòng ILO ROAP t i Băng C c, Thái Lan; có các bài h c m i, ñ ng th i so n theo c u trúc và các bư c gi ng c a phiên b n g c có ch nh s a năm 2008. T năm 2008-2010, thông qua D án Th trư ng Lao ñ ng c a ILO-EC-MoLISA và v i s h p tác c a T ng c c D y ngh thu c B Lao ñ ng - Thương binh và Xã h i (MoLISA), ILO ti p t c thí ñi m chương trình KAB t i 10 Cơ s d y ngh thu c các t nh Ninh Bình, Đà N ng, Lâm Đ ng, Thành ph H Chí Minh, B n Tre nh m m c tiêu xây d ng m t Chi n lư c dài h n v KAB cho h th ng giáo d c ngh nghi p c a Vi t Nam. Xin chuy n l i c m ơn ñ c bi t ñ n PGS-TS. Lê Vân Anh, Ths. Tr nh Th Anh Hoa, Ths. Nguy n Th Hoàng Y n thu c VNIES, ông Hoàng Văn Dương (ILO) và các chuyên gia v Gi i ñ n t Văn phòng ILO ROAP t i Băng C c, Thái Lan - nh ng ngư i ñã tham gia trong quá trình biên d ch, ch nh s a và hoàn thi n b giáo trình Giáo d c Kinh Doanh phiên b n 2009 này. Xin chân thành c m ơn nh ng ñóng góp k thu t trong vi c xây d ng tài li u g c ban ñ u c a GS.TS. Nguy n H u Châu, PGS.TS. Đào Thái Lai (VNIES), ông Lê Ng c Châu, bà Tr n Lan Anh, bà Ph m Nguyên Cư ng và các Giáo viên cao c p SIYB, bà Đ Th Thanh Bình, bà Đào Mai Thanh, ông Bas Rozemuller và ông Kees Van Der Ree (ILO), các giáo viên và cán b qu n lí tham gia chương trình thí ñi m KAB các t nh. Tháng 11 năm 2009 Rie Vejs Kjeldgaard Giám ñ c Văn phòng ILO t i Hà N i, Vi t Nam
  • 5. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 3 Ch ñ 5 Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng t t? M c tiêu c a Ch ñ : Cung c p k thu t t o l p ý tư ng kinh doanh cũng như xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh. Các bài h c c a ch ñ : Trang BÀI 1: SÁNG T O VÀ Đ I M I (2 TI T) .................................................4 BÀI 2: T O Ý TƯ NG KINH DOANH (4 TI T)........................................ 13 BÀI 3: XÁC Đ NH VÀ ĐÁNH GIÁ CÁC CƠ H I KINH DOANH (3 TI T)........5
  • 6. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 4 BÀI 1: SÁNG T O VÀ Đ I M I (2 TI T) I. M c tiêu Sau khi h c xong bài này, các h c viên s có kh năng: • Nh n bi t ñư c ti m năng sáng t o c a mình. • Áp d ng ki n th c và kĩ năng ñã h c ñư c ñ phát tri n năng l c sáng t o c a mình. II. N i dung 1. Sáng t o và ti m năng sáng t o c a b n. 2. Ý nghĩa c a s sáng t o và các bài t p v s sáng t o. III. Tài li u và phương ti n • BÀI T P 1,2,3,4 • TÀI LI U PHÁT TAY 1 • HÌNH CHI U 1,2,3,4 • Máy chi u (ho c máy LCD) • Gi y tr ng, bút d , b ng l t, gi y A0 IV. G i ý các ho t ñ ng d y h c Ho t ñ ng 1: Sáng t o và ti m năng sáng t o c a b n 1. Giáo viên cho h c viên tr l i BÀI T P 1: “Ti m năng sáng t o c a b n”. Gi i thích cho h c viên r ng BÀI T P này giúp cho các b n ñánh giá ti m năng sáng t o c a mình. 2. Giáo viên phát cho h c viên BÀI T P 2: “Ba m u ngư i”. Cho h c viên ñ c mô t ba m u ngư i ñó và yêu c u h c viên ch n m u ngư i mà gi ng v i mình nh t (ho ch mình thích nh t). Giáo viên h i h c viên t i sao m u ngư i ñó gi ng v i h (hay t i sao h thích m u ngư i ñó). 3. Giáo viên chi u B ng ch m ñi m dư i ñây và yêu c u h c viên t ch m ñi m cho BÀI T P 1 c a mình. Giáo viên yêu c u h c viên ñ c s ñi m cho m i câu h i và vi t s ñi m h t ñánh giá vào bên c nh câu tr l i. Ví d ñ i v i câu h i A, n u h c viên tr l i là “không ch c ch n” thì ñư c 1 ñi m cho câu tr l i ñó. N u h c viên t ñánh giá là “ñúng” ñ i v i câu A thì ñư c 2 ñi m. B NG CH M ĐI M ĐÚNG SAI KHÔNG CH C CH N A 2 0 1
  • 7. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 5 B 2 0 1 C 0 3 1 D 0 2 1 E 0 3 1 F 3 0 1 G 0 3 1 H 0 3 1 I 2 0 1 J 3 0 1 K 2 0 1 L 3 0 1 M 2 0 1 N 3 2 1 O 2 0 1 Khi h c viên ñã ch m ñi m xong, giáo viên yêu c u h c viên c ng t ng s ñi m mà h ñ t ñư c và yêu c u h c viên ñ i chi u t ng ñi m c a mình v i nh ng ñánh giá như sau: • M u ngư i th nh t: cho nh ng ngư i ñ t 23 ñi m tr lên. • M u ngư i th hai: cho nh ng ngư i ñ t t 11 ñ n 23 ñi m. • M u ngư i th ba: cho nh ng ngư i ñ t t 10 ñi m tr xu ng. 4. Giáo viên dùng nh ng câu h i dư i ñây ñ ñánh giá k t qu cho ñi m c a h c viên: B n có ng c nhiên v k t qu ñi m mà b n ñ t ñư c không? T i sao có và t i sao không? V i s ñi m ñ t ñư c, b n thu c m u ngư i nào? Đi u gì khi n b n thích m u ngư i ñó? B n có mu n thay ñ i ho c c i ti n gì không? Nh ng miêu t trong bài t p có nh ng gì gi ng và khác v i b n? Nh ng m u ngư i ñư c mô t có nh ng l i th và như c ñi m gì ñ t t o vi c làm? 5. Giáo viên cho h c viên ñ c và th o lu n TÀI LI U PHÁT TAY 1 v “Tính sáng t o”. 6. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n k thu t thay ñ i nh ng ý tư ng hi n t i nh m phát tri n nh ng ý tư ng m i có tính sáng t o. Nh ng ý tư ng hi n t i là ñi m xu t phát, b ng cách thay ñ i m t ho c m t s ph n c a ý tư ng hi n t i, chúng ta có th phát tri n thêm ñư c nh ng ý tư ng h u ích m i. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n nh ng cách làm dư i ñây nh m thay ñ i m t ý tư ng. Giáo viên yêu c u h c viên ñưa ra m t ví d v i m i cách làm.
  • 8. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 6 • M r ng ý tư ng hi n t i ho c thêm vào nh ng ph n m i. Ví d như: “m r ng quy mô kinh t ” c a s n ph m và tăng quy mô doanh nghi p ñ có nhi u s n ph m hơn ho c ph c v khách hàng trên quy mô r ng hơn. • Thu h p ý tư ng hi n t i ho c gi m b t m t s ph n. Nh ng ví d này có th th y r t nhi u trong lĩnh v c ñi n t như máy thu thanh nh , máy tính b túi, máy nh c m tay, v.v.. • Thay ñ i m t s b ph n ho c ý tư ng hi n t i. Ví d thay ñ i màu s c, kh u v , mùi v và ki u cách. Ch ng h n có th thay màu s c và mùi v c a xà phòng hay ki u dáng xe hơi cũng thư ng ñư c thay ñ i hàng năm. • S p x p l i các b ph n. Ví d s p x p l i các b ph n trong thi t k nh ng toà nhà, nh ng công viên, hay nh ng nhà máy. • Đ o ngư c các b ph n. Ví d , ñ o ngư c các b ph n trong xe hơi, thay ñ i ch ñ t máy ho c ch ñ hành lý trên xe hơi. Cũng có th l y ví d thay ñ i trách nhi m c a m i ngư i, ví d như hoán ñ i trách nhi m c a v ch ng trong m t gia ñình, ngư i ch ng lo vi c nhà còn ngư i v có trách nhi m chính lo kinh t cho gia ñình, n u ngư i v th c s có kh năng làm kinh t hơn ngư i ch ng. • Thay th v t li u, các b ph n ho c các phương pháp. Ví d thay ñ i ch t li u g hay kim lo i b ng ch t d o. Thay m t ñ ng cơ ñ t trong b ng ñ ng cơ ch y b ng c quy n p ñi n trong xe máy, xe hơi. • Ph i k t h p các b ph n ho c các ý tư ng. Ví d ph i k t h p các trang thi t b gi i trí trong nhà như máy truy n hình, máy thu thanh, máy ghi âm, máy nghe băng ho c máy xem băng hình. Có th l y ví d v nhà di ñ ng k t h p ch kiêm phương ti n ñi l i… 7. Giáo viên cho h c viên làm BÀI T P 3: “Các ý tư ng m i xu t phát t ý tư ng cũ”. • Giáo viên yêu c u h c viên trao ñ i ý ki n v i nhau. Yêu c u h gi i thích ý tư ng m i c a h ñưa ra b ích như th nào trong công vi c hi n t i c a h . • Giáo viên yêu c u c l p xem xét ñ k t h p nhi u ý tư ng c a các cá nhân l i thành m t ý tư ng m i. • Giáo viên nh n m nh r ng k thu t s d ng trong ho t ñ ng này có th giúp t o d ng nh ng ý tư ng m i, nh ng quá trình m i ho c nh ng ñ i tư ng m i. • Giáo viên yêu c u h c viên v n d ng k thu t này ñ xây d ng ý tư ng m i cho m t ho t ñ ng d ch v thay vì cho m t ñ v t. Giáo viên cho h c viên tư ng tư ng r ng c l p s cùng hình thành m t doanh nghi p d ch v (ch ng h n làm d ch v b o v ho c hu n luy n chó). Giáo viên yêu c u h c viên làm vi c theo nhóm, s d ng nh ng k thu t ñã h c trên ñ xây d ng nh ng phương pháp xúc ti n sáng t o nh m thu hút khách hàng. K t lu n: • Sáng t o là kh năng thi t k , hình thành hay làm ñi u gì ñó m i ho c làm theo cách khác bi t. • T t c m i ngư i ñ u có ti m năng và kh năng sáng t o, ñ phát huy ñư c tính sáng t o c a mình, c n luôn luôn quan sát, suy nghĩ và th nghi m m t s s thay ñ i. Ho t ñ ng 2: Ý nghĩa c a s sáng t o và các bài t p v s sáng t o. 1. Giáo viên cho h c viên làm BÀI T P 4: “Hành ñ ng ñ i m i”, giáo viên yêu c u c l p th o lu n v nh ng sáng ki n mà các doanh nhân ñã áp d ng ñ ñáp ng nh ng thay ñ i trong công vi c kinh doanh.
  • 9. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 7 2. Giáo viên cho c l p xem HÌNH CHI U 1: “Ý nghĩa c a s sáng t o” và yêu c u h c viên th o lu n v nh ng cách mà h có th áp d ng ñ tr thành ngư i có kh năng sáng t o hơn. 3. Giáo viên cho c l p xem HÌNH CHI U 2: “Nét v ñi qua 9 ñi m”, giáo viên gi i thích v tính sáng t o và t m quan tr ng c a tính sáng t o trong vi c t o l p ý tư ng kinh doanh. Ti p ñó, giáo viên yêu c u h c viên suy nghĩ ñ có th v m t nét v không quá 4 ño n th ng và ph i ñi qua 9 ñi m như trong hình chi u 2. Giáo viên cũng có th v 9 ñi m lên b ng như ñã trình bày trong HÌNH CHI U 2 và yêu c u h c viên v m t nét v không quá 4 ño n th ng và không ñư c nh c bút ñ n i 9 ñi m v i nhau. Cho t ng ngư i vi t ra ñáp án c a mình. Nh ng h c viên nào ñã có ñáp án, giáo viên m i các em ñó lên b ng gi i thích cách làm. 4. N u h c viên không làm ñư c, giáo viên ñưa ra ñáp án và gi i thích r ng mu n v ñư c m t nét v không quá 4 ño n th ng và ñi qua chín ñi m thì ph i kéo dài nét v ra kh i ph m vi các ñi m và ph i v n d ng trí tư ng tư ng và trí thông minh c a mình. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n v nh ng sáng t o mà các b n có th phát hi n ñư c thông qua bài t p v a r i. Giáo viên h i h c viên, theo h , s sáng t o th hi n nh ng ñi m nào? 5. Giáo viên nh n m nh r ng, ñ có th sáng t o, ñôi khi chúng ta c n suy nghĩ r ng ra ngoài ph m vi thông thư ng c a s v t hay hi n tư ng. 6. Giáo viên cho h c viên xem HÌNH CHI U 3 và yêu c u m i ngư i ñ m xem có t t c bao nhiêu hình vuông trong b ng. Chú ý hình vuông là hình ch nh t có 4 c nh b ng nhau. Giáo viên cho h c viên th o lu n v i nhau v cách gi i bài toán. Nh n m nh ñ n nhu c u ph i có tính sáng t o. Mu n bi t có t t c bao nhiêu hình vuông có th ti n hành như sau: a) Đ m s lư ng hình vuông nh trong hình vuông l n; b) K t h p nhi u hình vuông v i nhau t o thành m t hình vuông m i l n hơn các hình vuông nh ; c) Ti p t c k t h p như v y ñ có k t qu t ng s hình vuông là 30. 7. Giáo viên yêu c u h c viên th c hi n m t ho t ñ ng ti p theo, ñó là ti n hành theo cách tương t ñ tính xem có bao nhiêu hình ch nh t. B ng cách làm như trên có th tìm ñư c 52 hình ch nh t. 8. Giáo viên chia l p thành các nhóm nh , giáo viên chi u cho h c viên xem HÌNH CHI U 4 và yêu c u h c viên th o lu n ñ tính xem t t c có bao nhiêu hình tam giác. Đáp án ñúng là 47 hình g m: ACE; BFD; AEB; AED, AEH, AFC, AFH; AFD, AFB, ACH; ACD, AGF, AGB, ABH, ABD, CEB, CEF, CEH, CDH, CDF, CDB, CID, CIB, CBH, CFB, EDH; EBD, EDF, EJF; EJD, EFH; EFB; HBG; HBI; HFG; HFJ; HDI; HDJ; HFB, HDB; HFD; FIB; FID; DGB; DGF; BJD; BJF. 9. Giáo viên yêu c u h c viên cùng làm vi c trong m t nhóm giúp nhau “phát hi n” ra nh ng gì thú v t các góc nhìn khác nhau. 10. Giáo viên h i h c viên có th có cách nào khác ñ tính s lư ng hình tam giác n a không. Ví d ñ m nh ng hình tam giác t m t góc nhìn, sau ñó nhân ñôi r i c ng v i 1 ñ ra ñáp án t ng s hình tam giác. K t lu n: • Đ thành công trong cu c s ng cũng như trong kinh doanh, c n có nh ng ñ i m i và sáng t o. • Đ có sáng t o, ñôi khi ph i suy nghĩ r ng ra bên ngoài ph m vi thông thư ng c a s v t ho c hi n tư ng. • Đ sáng t o, b n c n luôn chú tâm quan sát và suy nghĩ.
  • 10. V. K t lu n chung Giáo viên k t lu n b ng cách nh n m nh nh ng ñi m sau: • Con ñư ng ñ giúp ngư i h c phát tri n năng l c sáng t o ph i b t ñ u v i nh ng ý tư ng hi n t i. Nh ng ý tư ng ñó có th thay ñ i b ng nhi u con ñư ng ñ sáng t o ra nh ng ý tư ng m i. Các ý tư ng m i thư ng xu t phát t nh ng ý tư ng cũ. • Các ý tư ng sáng t o luôn c n cho nh ng v n ñ chưa tìm ra ñư c gi i pháp. Trong th gi i kinh doanh, các doanh nhân s d ng sáng t o ñ gi i quy t các v n ñ hàng ngày. • Qua vi c suy nghĩ và chia s các ý tư ng, m i ngư i có th phát tri n ñư c kh năng sáng t o c a mình. • Chúng ta có th phát tri n ti m năng sáng t o c a mình qua vi c h c và th c hành. M t s phương pháp có th ñư c s d ng ñ phát tri n các thói quen suy nghĩ có tính sáng t o, ñó là: Nâng cao nh n th c v môi trư ng xung quanh, ñ ng não và thay ñ i các ý tư ng hi n t i. • Đ phát tri n năng l c sáng t o, h c viên c n có cơ h i ñánh giá kh năng sáng t o c a mình. Đ u tiên c n có suy nghĩ sáng t o. S sáng t o cũng giúp cho các doanh nhân có nhi u cơ h i s d ng và phát huy nh ng ph m ch t c a mình. • Khi ngư i ch doanh nghi p g p khó khăn và không có kh năng sáng t o, ngư i lao ñ ng s là nh ng ngu n l c tuy t v i c a nh ng ý tư ng m i. Ch doanh nghi p c n t o cơ h i cho ngư i lao ñ ng hình thành và ñóng góp ý tư ng ñ gi i quy t nh ng v n ñ kinh doanh có liên quan. • Kh năng tìm ra nh ng gi i pháp sáng t o trư c nh ng nhu c u và ti p c n các gi i pháp này thư ng ñánh d u s khác nhau gi a thành công và th t b i trong kinh doanh. Đ ng th i, kh năng này t o s khác bi t gi a doanh nghi p năng ñ ng và có kh năng phát tri n t t v i các doanh nghi p bình thư ng.
  • 11. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 3 CH Đ 5, Bài 1 BÀI T P 1 TI M NĂNG SÁNG T O C A B N Hãy tr l i t ng câu sau b ng cách ñ c nh ng câu c t cu i cùng bên ph i và ñánh d u vào m t trong ba ô phía trư c “Đúng” ho c “Sai” ho c “Không ch c ch n” phù h p nh t v i b n. Lưu ý r ng ñây không ph i là bài ki m tra. Hãy suy nghĩ k v m i câu trư c khi tr l i. ĐÚNG SAI KHÔNG CH C CH N A Các ý tư ng c a tôi luôn không d dàng ñ gi i thích rõ ràng cho nh ng ngư i khác. B Tôi mu n làm công vi c ñ khám phá ra ñư c nh ng ý tư ng m i hơn là d y nh ng ngư i khác. C Tôi không mu n lãng phí th i gian và công s c vào nh ng ý tư ng mà chúng có th không giúp ích gì. D Tôi c m th y d dàng di n ñ t các ý tư ng hơn là nghĩ v nh ng ý tư ng m i. E Tôi thích các gi i pháp ch m mà an toàn hơn là ph i ñương ñ u v i nh ng gi i pháp nhanh không ch c ch n v k t qu . F Cách suy nghĩ c a tôi luôn khác thư ng và m i m . G Tôi d dàng b d m t công vi c ñang làm khi có b n bè g i ñi n r ñi chơi ho c ñ n thăm tôi. H Tôi c m th y tho i mái v i th c t hơn là lý thuy t. I Tôi mu n mình là ngư i vi t truy n gi i hơn là ngư i k chuy n hay. J Tôi g p khó khăn khi t b ý tư ng c a mình ch ñ làm hài lòng ngư i khác. K Tôi thích thi t k qu n áo hơn là trình di n qu n áo. L Tôi thích t mình làm vi c v i nh ng ý tư ng c a mình hơn là th c hi n ý tư ng c a nh ng ngư i khác. M Nh ng ñi u x y ra v i tôi có nhi u s khác thư ng hơn là s thông thư ng. N Khi tôi có ý tư ng, tôi s làm vi c v i ý tư ng ñó, ngay c khi nh ng ngư i khác nghĩ r ng ý tư ng ñó xa v i và không th c ti n. O Tôi mu n theo ñu i các ý tư ng c a mình, k c trong trư ng h p nh ng ý tư ng này không ñư c ai ng h .
  • 12. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 4 CH Đ 5, Bài 1 BÀI T P 2 BA M U NGƯ I Dư i ñây là nh ng mô t v 3 m u ngư i. Hãy ñ c m t cách c n th n c ba ño n mô t này. Đánh d u “x” bên c nh ño n mô t m u ngư i mà b n cho r ng nó ñúng v i b n nh t. Mô t m u ngư i th nh t B n không b bó bu c b i các l i suy nghĩ bình thư ng. B n có th phát tri n và th a nh n nh ng cách th c k t h p các ý tư ng ñ có ñư c nh ng cách làm m i. B n s s n sàng làm th nghi m m t vi c gì ñó ngay c khi b n không ch c ch n l m v tính hi u qu c a công vi c mà b n mu n làm. B i vì b n hi m khi ph thu c vào nh ng ngư i khác, b n có th t s p x p th i gian cho chính mình, t n l c và t o s tách bi t c n thi t cho các ho t ñ ng sáng t o. B n không d b nh t chí hay chán n n b i ngư i khác m t khi b n quan tâm và mu n th thách v i m t công vi c nào ñó. Mô t m u ngư i th hai B n có th nh n ra và ñánh giá cao v nh ng ý tư ng sáng t o, m c dù b n không ph i là ngư i ñưa ra nh ng ý tư ng này. B n s có th tham gia vào các ho t ñ ng sáng t o mà nó liên quan ñ n vi c s d ng chân tay c a b n ho c các ñ v t mà b n có th nhìn th y và s th y ñư c. Đôi lúc b n t mình b t ñ u nh ng d án, công vi c có tính sáng t o, nhưng b n có th m t kiên trì ho c h ng thú khi d án hay công vi c ñó yêu c u b n ph i n l c làm vi c trong m t th i gian dài. Mô t m u ngư i th ba B n thư ng xuyên quan tâm ñ n nh ng v n ñ th c ti n hơn là theo ñu i nh ng v n ñ vi n vông. B i vì b n luôn có xu hư ng th c t trong suy nghĩ, b n có th không ñ ý nhi u ñ n nh ng ý tư ng khác thư ng mà nó c n thi t ñ gi i quy t v n ñ theo cách sáng t o. B i vì b n thích làm vi c v i ngư i khác, nên hi m khi b n dành th i gian riêng ñ làm vi c v i nh ng ý tư ng c a mình. B n s s n sàng tham gia các ho t ñ ng mà chúng t o cho b n các k t qu t c thì và có th chia s ñư c v i nh ng ngư i khác.
  • 13. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 5 CH Đ 5, Bài 1 TÀI LI U PHÁT TAY 1 Sáng t o Ph n l n m i ngư i có th nghĩ v m t s ngh nghi p mà chúng ñòi h i ph i có s sáng t o như: ngư i ngh sĩ, nh c sĩ, ñ o di n, vũ công, nhà thi t k và nhà khoa h c. Tuy nhiên s c n thi t ph i sáng t o không h n ch nh ng ngh nghi p này. Các ý tư ng sáng t o luôn c n thi t v i nh ng v n ñ chưa tìm ra ñư c các gi i pháp. Trong th gi i kinh doanh, các doanh nhân s d ng tính sáng t o ñ gi i quy t các v n ñ hàng ngày như: Khuy n m i s n ph m, c i thi n d ch v , nâng c p s n ph m/d ch v và t n d ng t i ña ngu n l c có h n. M t s ngư i cho r ng mình không có kh năng sáng t o. Có th do nh ng ngư i này nghĩ r ng sáng t o là nh ng gì quá cao siêu và ch có nh ng ngư i gi i m i có các ý tư ng hay, ho c có th do nh ng ngư i này không mu n chia s các ý tư ng c a mình v i nh ng ngư i khác. Trên th c t , t t c m i ngư i ñ u có kh năng và ti m năng sáng t o. Thông qua vi c nh n ra và chia s các ý tư ng, m i ngư i có th phát tri n ñư c kh năng sáng t o c a mình. B i vì m i ngư i v n thư ng nghĩ và hành ñ ng theo nh ng cách quen thu c nh t ñ nh, h có th g p khó khăn trong vi c nghĩ v các ý tư ng m i khác v i nh ng gì h v n làm. Chúng ta có th phát tri n ti m năng sáng t o c a mình qua vi c h c và th c hành. M t s phương pháp có th ñư c s d ng ñ phát tri n các thói quen suy nghĩ có tính sáng t o cho m i ngư i là: Nâng cao nh n th c v môi trư ng xung quanh, ñ ng não và thay ñ i các ý tư ng hi n t i. Nâng cao nh n th c v môi trư ng xung quanh có nghĩa là h c cách chú ý t i c nh quan và âm thanh nh t ñ nh mà chúng ta thư ng không ñ ý ñ n. Ph n l n m i ngư i có thói quen b qua toàn c nh và các âm thanh mà ch t p trung vào m t th vào m t th i ñi m. B ng vi c chú ý t i nh ng gì chúng ta th ơ, chúng ta có th m r ng t m m t quan sát và ti n t i nh ng cách suy nghĩ m i. Đ ng não là m t phương pháp trong ñó m i ngư i n y sinh m t s ý tư ng t m t tình hu ng hay m t câu h i ñư c nêu ra. M c tiêu chính c a ñ ng não là nh m khuy n khích ñưa ra ñư c nhi u ý tư ng, t ñó có th xác ñ nh ñư c m t s ý tư ng khác bi t, có tính sánh t o. Khi t ch c ñ ng não ñ ñưa ra các ý tư ng, ngư i ñi u hành không bao gi ñư c phán xét và bình lu n các ý tư ng ñư c ñưa ra trong quá trình ñi u hành ñ ng não. Các thành viên tham gia ñ ng não có th k t h p và c i thi n các ý tư ng c a nhi u ngư i l i ñ xây d ng và th ng nh t nh ng ý tư ng m i có tính sáng t o. Thay ñ i các ý tư ng hi n t i có th ñư c phát tri n b ng vi c s d ng ý tư ng hi n có như là ñi m b t ñ u. Các ph n c a ý tư ng hi n t i có th ñư c thay ñ i b ng nhi u cách như: m r ng hơn; thu h p l i; thay ñ i v màu s c, hương v ho c ki u cách; s p x p l i; thay th , ho c k t h p l i v i nhau. Ví d : Các doanh nghi p thư ng s d ng nh ng phương pháp này ñ ñ i m i các s n ph m/d ch v nh m làm cho chúng h p d n hơn ñ i v i khách hàng. Phương pháp này cũng có th ñư c các doanh nhân áp d ng nh m nâng cao tính hi u qu cho công vi c kinh doanh c a doanh nghi p. B ng vi c phát tri n và s d ng s sáng t o, các doanh nhân có th tăng ti m năng thành công c a h . Đánh giá cao kh năng sáng t o ñóng vai trò quan tr ng ñ i v i các doanh nhân trong nh ng năm qua. Th gi i ngày càng cho th y rõ r ng trí tu và trình ñ là n n t ng cho kh năng ñáp ng m t cách sáng t o v i các tình hu ng có th thách.
  • 14. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 6 Sau ñây là b y bư c nh m phát tri n ti m năng sáng t o c a b n: 1. Xem xét k càng cách mà b n phân bi t s sáng t o và nh ng con ngư i sáng t o. Văn hóa ñ nh hư ng k t qu c a chúng ta là nhìn vào nh ng ngư i mà s sáng t o c a h ñã t o ra nh ng s n ph m t t – m t cu n sách hay, m t b c tranh ñ p, ho c m t chi c bánh ngon – ñây là s sáng t o th c s . Chúng ta có ít kh năng nh n ra ñư c nh ng ngư i ñã ñưa ra ñư c các cách suy nghĩ và ng x theo cách sáng t o, ñ c bi t trong cu c s ng hàng ngày và trong kinh doanh. 2. Dành th i gian v i nh ng ngư i sáng t o. Quan sát xem cách h hành ñ ng, suy nghĩ, thư giãn và các câu tr l i c a h . M i h nói v nh ng s ki n và y u t trong cu c s ng ñã làm xu t hi n và tác ñ ng t i s sáng t o c a h . 3. H c quá trình t suy nghĩ và hành ñ ng. Quá trình này làm tăng kh năng c a b n ñ s n sàng phát tri n kh năng sáng t o và tính m o hi m c a mình – ch p nh n r i ro tích c c trong vi c t o ra các thay ñ i, th m chí c các r i ro nh . Hãy luôn suy nghĩ v nh ng s ki n có th kích thích b n th thách v i nh ng hành ñ ng sáng t o. 4. V n ñ ng. Múa, t p th d c, ñi xe ñ p, ñi b và vươn th , t p yoga ho c thái c c quy n. Nh ng ho t ñ ng th l c này giúp chúng ta c m th y s ng khoái và m r ng s suy nghĩ cho trí não và cho phép chúng ta tăng cư ng s c l c, cơ th c a mình ñúng như qui lu t t nhiên. Khi cơ th v n ñ ng, phía ph i và trái c a b não (phía tư ng tư ng và phía quan sát) có th làm vi c v i nhau hi u qu hơn. 5. Hãy nghe nh c và th nghi m các v n ñ ng c i thi n s c kh e. Nghe các lo i nh c khác nhau ñ c i thi n kh năng c m nh n v âm nh c c a b n, t ñó nâng cao kh năng c m nh n và ph n ng c a b n. Các bài t p như di n k ch và sân kh u s giúp b n th c hành các cách khác nhau v ph n ng, ngoài các thói quen hàng ngày c a b n. 6. Hãy l y m t quy n v ghi l i nh ng ý tư ng, nh ng quan sát thú v v s sáng t o. Hãy c t và dán lên m t quy n v nh ng b c tranh t t p chí mà b n th y thích, th m chí là b n không c n bi t lý do t i sao b n c n nó. Hãy t p phác th o và v nó. Khi làm b t c m t vi c gì, b n không nên quá ch ñ ng và v i vàng th c hi n, hãy quan sát và làm th trư c. 7. Tìm ngư i tư v n ho c ngư i có th hư ng d n b n phát tri n s sáng t o c a b n t i m c ñ cao hơn. Hãy nghĩ ñ n nh ng ngư i b n, nh ng ngư i thân, nh ng ngư i quan tâm, s n sàng giúp ñ cũng tư v n cho b n. B n s h c ñư c r t nhi u t h n u b n bi t l ng nghe và th c s mu n ñư c giúp ñ .
  • 15. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 7 CH Đ 5, Bài 1 BÀI T P 3 Các ý tư ng m i xu t phát t ý tư ng cũ • M r ng ý tư ng hi n t i ho c thêm vào nh ng ph n m i. Ví d như: “m r ng quy mô kinh t ” c a s n ph m và tăng quy mô doanh nghi p ñ có nhi u s n ph m hơn ho c ph c v khách hàng trên quy mô r ng hơn. • Thu h p ý tư ng hi n t i ho c gi m b t m t s ph n. Nh ng ví d này có th th y r t nhi u trong lĩnh v c ñi n t như máy thu thanh nh , máy tính b túi, máy nh c m tay, v.v.. • Thay ñ i m t s b ph n ho c ý tư ng hi n t i. Ví d thay ñ i màu s c, kh u v , mùi hương và ki u cách. Ch ng h n có th thay màu s c và mùi hương c a xà phòng. Ki u dáng xe hơi thư ng ñư c thay ñ i hàng năm. • S p x p l i các b ph n. Ví d s p x p l i các b ph n trong thi t k nh ng toà nhà, nh ng công viên hay nh ng nhà máy. • Đ o ngư c các b ph n. Ví d , ñ o ngư c các b ph n trong xe hơi, thay ñ i ch ñ t máy ho c ch ñ hành lý trên xe hơi. Cũng có th l y ví d thay ñ i trách nhi m c a m i ngư i, ví d như hoán ñ i trách nhi m c a v ch ng trong m t gia ñình, ngư i ch ng c n c m th y vui v làm vi c nhà còn ngư i v có trách nhi m làm kinh t cho gia ñình, n u ngư i v th c s có kh năng làm kinh t hơn ngư i ch ng. • Thay th v t li u, các b ph n ho c các phương pháp. Ví d thay ñ i ch t li u g hay kim lo i b ng ch t d o. Thay m t ñ ng cơ ñ t trong b ng ñ ng cơ ch y b ng c quy n p ñi n trong xe máy, xe hơi. • Ph i k t h p các b ph n ho c các ý tư ng. Ví d ph i k t h p các trang thi t b gi i trí trong nhà như máy truy n hình, máy thu thanh, máy ghi âm, máy nghe băng ho c máy xem băng hình. Có th l y ví d v nhà di ñ ng k t h p ch kiêm phương ti n ñi l i… ng d ng th c hành 1. Nghĩ v m t ñ v t ñư c s d ng ho c s n xu t trong môi trư ng làm vi c. Vi t tên c a ñ v t ñó. 2. Nói tên các b ph n c a ñ v t. 3. Đ v t ñó ho c b ph n c a nó có th ñư c: m r ng, thu h p hay thay ñ i như th nào? 4. Các b ph n c a ñ v t có th ñư c: s p x p l i, thay ñ i ho c s n xu t b ng v t li u khác như th nào? 5. Các ý tư ng c a b n có th ñư c k t h p và có tác d ng trong vi c s n xu t s n ph m m i như th nào?
  • 16. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 8 CH Đ 5, Bài 1 BÀI T P 4 Có hành ñ ng ñ i m i Trong kinh doanh, doanh nhân c n có nh ng hành ñ ng ñ i m i và sáng t o. Chúng ta có th th y rõ r ng, trong kinh doanh ñâu có s sáng t o phù h p, ñó có cơ h i thành công cao hơn. Hãy ñi n vào m t hành ñ ng ñ i m i, sáng t o mà m t doanh nhân c n th c hi n cho các tình hu ng sau ñây. TÌNH HU NG ĐÁP NG C N CÓ C A DOANH NHÂN K t c u v dân s thay ñ i (ví d : ph n l n thanh niên ñ u ra thành ph tìm vi c, ch có nh ng ngư i già và ph n l i làng sinh s ng) Các giá tr và l i s ng thay ñ i (các c p v ch ng tr thư ng có xu hư ng ăn t i bên ngoài vào ngày ngh ) Thu nh p và s c mua ñang gi m xu ng Các chính sách c a chính ph v gi i có s a ñ i (c v và ch ng ñ u ñ ng tên trong gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t) Các ngu n tài nguyên ñang tr nên c n ki t (Chính ph c m khai thác g và các lo i măng r ng) V i các lo i ñèn trang trí, khách hàng ñang có xu hư ng chuy n sang dùng các s n ph m th công Các ngân hàng ñang ñ y m nh vi c s n sàng cho vay v n tiêu dùng b ng hình th c tín ch p Nhu c u s d ng ñi n tho i di ñ ng ngày càng tăng Nhu c u s d ng máy tính và internet nhà ngày càng tăng Các ñ i th c nh tranh v a mua m t thi t b tiên ti n m i ñ ñưa vào s n xu t Chính ph v a ban hành các chi n lư c m i ñ t o ñi u ki n cho nh ng ngư i nhi m HIV hoà nh p c ng ñ ng
  • 17. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 9 CH Đ 5, Bài 1 HÌNH CHI U 1 Ý nghĩa c a s sáng t o Sáng t o là kh năng thi t k , t o m u, ch t o hay làm m t cái gì ñó theo m t cách m i ho c khác v i cách làm thông thư ng. Sáng t o là kh năng ñưa ra các gi i pháp m i cho các v n ñ . Sáng t o c a các doanh nhân thư ng cho k t qu là s thành công ho c th t b i trong kinh doanh. Sáng t o thư ng giúp phân bi t rõ các doanh nghi p phát tri n t t ho c năng ñ ng v i các doanh nghi p bình thư ng ho c trì tr . Đ sáng t o, các doanh nhân c n ph i có ñ u óc và t m nhìn m r ng ra ngoài môi trư ng c a h .
  • 18. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 10 CH Đ 5, Bài 1 HÌNH CHI U 2 Hãy v m t nét v (không ñư c nh c bút), không quá b n ño n th ng và ñi qua chín ñi m như hình v sau ñây Đáp án:
  • 19. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 11 CH Đ 5, Bài 1 HÌNH CHI U 3 Hãy tính xem trong hình sau, có bao nhiêu hình vuông?
  • 20. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 12 A B C D E F G H I J CH Đ 5, Bài 1 HÌNH CHI U 4 Hãy tính xem trong hình sau, có bao nhiêu hình tam giác?
  • 21. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 13 BÀI 2: T O Ý TƯ NG KINH DOANH (4 TI T) I. M c tiêu Sau khi h c xong bài này, các h c viên s có kh năng: • Xác ñ nh ñư c t m quan tr ng c a vi c có ñư c ý tư ng kinh doanh t t cho s thành công c a m t doanh nghi p; • Hình thành ñư c ý tư ng kinh doanh cho b n thân. II. N i dung bài h c 1. Ý tư ng kinh doanh và t m quan tr ng c a ý tư ng kinh doanh. 2. Các ngu n t o ý tư ng kinh doanh. III. Tài li u và phương ti n • HÌNH CHI U 1, 2,3,4 • TÀI LI U PHÁT TAY 1,2 • BÀI T P 1,2,3 • M t s sách báo • B ng vi t ho c b ng l t • Tài li u b sung cho giáo viên IV. G i ý các ho t ñ ng d y h c Ho t ñ ng 1: Ý tư ng kinh doanh và t m quan tr ng c a ý tư ng kinh doanh 1. Giáo viên nêu m t tình hu ng trong cu c s ng, ví d các gia ñình tr có kinh t khá gi ñang có xu hư ng thuê d ch v d n d p v sinh, giáo viên yêu c u h c viên xác ñ nh các ý tư ng kinh doanh cho tình hu ng này. 2. Giáo viên ghi nhanh câu tr l i c a h c viên lên b ng ho c b ng l t. Có th s có nhi u câu tr l i ñư c h c viên ñưa ra. 3. Giáo viên t ch c cho h c viên th o lu n v nh ng ý tư ng kinh doanh mà h c viên ñã ñưa ra. 4. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 1: “Ý tư ng kinh doanh” lên b ng cho h c viên th o lu n ñ ñ i chi u v i nh ng ý tư ng kinh doanh mà h c viên v a ñ xu t cho tình hu ng trên, t ñó giáo viên khái quát cho h c viên nh ng hi u bi t chung v ý tư ng kinh doanh. 5. Giáo viên nêu câu h i “Vì sao ph i t o l p ý tư ng kinh doanh?” và chia nhóm th o lu n. 6. Giáo viên yêu c u ñ i di n các nhóm tr l i câu h i và giáo viên ghi tóm t t ý ki n c a các nhóm lên b ng. Giáo viên s d ng HÌNH CHI U 2 “Vì sao ph i t o l p ý tư ng kinh doanh?” ñ so sánh nh ng ý ki n c a h c viên v i nh ng ñi m g i ý trong HÌNH CHI U 2. Giáo viên khuy n khích h c viên ñưa ra nh ng ví d th c ti n
  • 22. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 14 ñ th y ñư c vi c t o ra nh ng ý tư ng kinh doanh là ñi u c n thi t c trư c và sau khi tri n khai công vi c kinh doanh. 7. Giáo viên cho h c viên ñ c TÀI LI U PHÁT TAY 1: “T i sao c n t o ý tư ng kinh doanh?” và yêu c u h c viên nêu câu h i, n u có câu h i, giáo viên t ch c cho h c viên th o lu n và giúp h c viên t tìm câu tr l i cho các câu h i mà h c viên nêu ra. 8. Giáo viên yêu c u h c viên cho ví d v nh ng ngư i ho c ch trang tr i ho c ch doanh nghi p trong c ng ñ ng ñ a phương ho c nơi khác ñã có ñư c ý tư ng kinh doanh t t và nêu lý do vì sao các b n l i cho r ng nh ng ý tư ng ñó là t t. K t lu n • M t ý tư ng kinh doanh t t là h t s c c n thi t cho vi c b t ñ u m t s m o hi m th ng l i và cho vi c duy trì s c nh tranh sau ñó. • Thông thư ng, nh ng ý tư ng kinh doanh t t không t nhiên xu t hi n trong ñ u doanh nhân, chúng thư ng là k t qu c a s c n cù trong công vi c, s c g ng và sáng t o c a doanh nhân. Ho t ñ ng 2: Các ngu n t o ý tư ng kinh doanh 1. Giáo viên nêu câu h i: “Theo các b n, doanh nhân thư ng tìm ki m ý tư ng kinh doanh b ng nh ng cách nào?”. 2. Giáo viên khuy n khích h c viên tr l i câu h i và giáo viên li t kê nh ng ý ki n c a h c viên v nh ng căn c ñ t o l p ý tư ng kinh doanh lên b ng. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 3: “Các ngu n t o ý tư ng kinh doanh” và so sánh v i nh ng ý ki n c a h c viên ñưa ra. Giáo viên hư ng d n h c viên th o lu n v nh ng ñi m chính, ñưa ra ví d minh ho . 3. Giáo viên phát cho h c viên TÀI LI U PHÁT TAY 2: “T o ý tư ng kinh doanh” và yêu c u ñ c tài li u th o lu n v i nhau v nh ng n i dung trong tài li u. 4. Giáo viên s d ng HÌNH CHI U 4: “Đ ng não” ñ nh n m nh cho h c viên khái ni m và các nguyên t c ñ ng não. Nêu m t s kinh nghi m th c t trong vi c s d ng k thu t ñ ng não. 5. Giáo viên dành m t kho ng th i gian kho ng 15 phút ñ h c viên ñ ng não và ñ xu t ñư c kho ng mư i ý tư ng kinh doanh t vi c s d ng nh ng nguyên li u sau: sách báo cũ, v d a, qu n áo cũ, v h p lon nư c gi i khát v.v.. 6. Giáo viên chia l p thành các nhóm nh 4-5 ngư i. Nói v i h r ng chúng ta s làm bài t p ñ th c hành vi c s d ng nh ng khái ni m nói trên cho vi c t o l p ý tư ng kinh doanh. Giáo viên s d ng BÀI T P 1 và 2: “S thích/m i quan tâm” và yêu c u các nhóm xác ñ nh s thích và m i quan tâm chung c a các thành viên trong nhóm, sau ñó th o lu n ñ xác ñ nh ñư c nh ng ý tư ng kinh doanh giúp s d ng và phát huy ñư c nh ng s thích và m i quan tâm c a các thành viên trong nhóm. 7. Giáo viên ñưa cho các nhóm m t s t báo (có th là báo cũ), và yêu c u h c viên ñ c nh ng thông tin có trong nh ng t báo ñó và làm BÀI T P 3: “Thông tin ñ i chúng, báo, t p chí” ñ xác ñ nh nh ng ý tư ng kinh doanh thông qua nh ng thông tin ñ c ñư c t các t báo ñó. 8. Giáo viên yêu c u ñ i di n các nhóm lên trình bày k t qu th o lu n, sau ñó giáo viên k t lu n bài h c như sau:
  • 23. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 15 V. K t lu n chung: • Ý tư ng kinh doanh là s hư ng ng c a m t ngư i, m t s ngư i, hay c a m t t ch c nh m gi i quy t m t v n ñ ñã ñư c xác ñ nh ho c ñáp ng nhu c u ñang và s xu t hi n trong môi trư ng (th trư ng, c ng ñ ng v.v ...). • Tìm ñư c ý tư ng t t là bư c ñi quan tr ng ñ u tiên trong vi c bi n nguy n v ng và s sáng t o c a doanh nhân thành cơ h i kinh doanh. VI. Ki m tra, ñánh giá 1. Trong s nh ng quy t c sau, nh ng quy t c nào thúc ñ y vi c ñ ng não có hi u qu ? A. Yêu c u ngư i ñ ng não tránh ñưa ra nh ng quan ñi m không th c t . B. Khuy n khích ngư i ñ ng não ch ñưa ra các ý tư ng m i. C. Hoàn thi n ý tư ng trên cơ s phân tích và k t h p ý tư ng c a nhi u ngư i. D. Quan tâm nhi u ñ n s lư ng - càng có nhi u ý tư ng càng t t. Đáp án: C,D (Tham kh o HÌNH CHI U 7) 2. Như ng quy n thương m i là gì, hãy ch n ra câu tr l i ñúng trong các câu tr l i sau? A. M t th a thu n theo ñó nhà s n xu t bán m t s n ph m b ng nhi u nhãn hi u. B. M t th a thu n theo ñó nh ng nhà bán l ñ c l p ph i thanh toán m t kho n ti n b n quy n cho doanh nghi p như ng quy n và (thông thư ng) ph i tuân th m t s quy trình v n hành chu n hóa chung. C. M t th a thu n theo ñó m t nhà s n xu t phân ph i m t s n ph m b ng cách l p doanh nghi p con các vùng. D. M t th a thu n theo ñó nhà s n xu t hay doanh nghi p phân ph i ñ c quy n và c p ñ c quy n phân ph i t i ch cho m t doanh nghi p khác. Đáp án: B, D (Tham kh o: TÀI LI U PHÁT TAY 1)
  • 24. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 16 CH Đ 5, Bài 2 HÌNH CHI U 1 Ý TƯ NG KINH DOANH LÀ GÌ? ■ Ý tư ng kinh doanh là s hư ng ng c a m t ngư i, m t s ngư i, hay c a m t t ch c nh m gi i quy t m t v n ñ ñã ñư c xác ñ nh ho c ñáp ng nhu c u ñang và s xu t hi n trong môi trư ng (th trư ng, c ng ñ ng v.v ...). ■ Tìm ñư c ý tư ng t t là bư c ñi quan tr ng ñ u tiên trong vi c bi n nguy n v ng và s sáng t o c a doanh nhân thành cơ h i kinh doanh.
  • 25. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 17 CH Đ 5, Bài 2 HÌNH CHI U 2 T I SAO C N T O Ý TƯ NG KINH DOANH? ■ B n c n có m t ý tư ng và là m t ý tư ng t t ñ kinh doanh (cho c công vi c kinh doanh m i và công vi c kinh doanh hi n t i) ■ Đ ñáp ng nhu c u c a th trư ng ■ Đ ñáp ng th hi u và nh ng nhu c u ñang thay ñ i ■ Đ ñi trư c trong c nh tranh ■ Đ khai thác công ngh t t hơn ■ Vì vòng ñ i s n ph m ■ Đ phân tán r i ro và th thách v i nh ng ý tư ng m i
  • 26. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 18 CH Đ 5, Bài 2 HÌNH CHI U 3 CÁC NGU N GIÚP T O Ý TƯ NG KINH DOANH ■ S thích/M i quan tâm ■ Các kĩ năng và kinh nghi m cá nhân ■ Như ng quy n thương m i (franchise) ■ Thông tin ñ i chúng (báo, t p chí, vô tuy n truy n hình, internet) ■ Tri n lãm ■ Kh o sát ■ L i phàn nàn ■ Đ ng não ■ S sáng t o
  • 27. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 19 CH Đ 5, Bài 2 HÌNH CHI U 4 Đ NG NÃO Đ ng não là m t k thu t ñ gi i quy t v n ñ m t cách sáng t o cũng như ñ t o ra các ý tư ng. M c tiêu c a ñ ng não là ñưa ra ñư c càng nhi u ý tư ng càng t t. K thu t này thư ng b t ñ u v i m t câu h i hay m t v n ñ . M i ý tư ng d n t i m t hay nhi u ý tư ng khác và k t qu là có m t s lư ng l n ý tư ng ñư c ñưa ra. B N NGUYÊN T C TRONG K THU T Đ NG NÃO 1 Không ch trích ho c ñánh giá ý tư ng c a ngư i khác. 2 Khuy n khích t do ñưa ra ý tư ng; nh ng ý tư ng phi lý hay ñiên r cũng ñư c hoan nghênh. 3 Quan tâm nhi u ñ n s lư ng; càng nhi u ý tư ng càng t t. 4 Hoàn thi n ý tư ng trên cơ s phân tích và k t h p ý tư ng c a nhi u ngư i.
  • 28. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 20 CH Đ 5, Bài 2 BÀI T P 1 S thích/M i quan tâm Trong 5 phút, m i ngư i trong nhóm ph i li t kê ít nh t 4 s thích ho c m i quan tâm 1. ________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. ________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 3. ________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 4. ________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ 5. ________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 6. ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 7. ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ 8. ________________________________________________________________________
  • 30. CH Đ 5, Bài 2 BÀI T P 2 S thích/M i quan tâm T danh m c li t kê v s thích/m i quan tâm trong BÀI T P 1, m i nhóm ph i ch n m t ý tư ng mà nhóm mu n phát tri n thành m t công vi c kinh doanh. Thành viên nhóm t th o lu n v i nhau v vi c l a ch n trên. Bây gi , dùng ph n dư i trang gi y này và t gi y khác, ho c s d ng máy vi tính n u mu n, mô t ý tư ng c a nhóm b n v i k t qu s n ph m ho c d ch v m t cách chi ti t, trong ñó bao g m miêu t ai có th s là khách hàng. B n có 15 phút ñ th c hi n nhi m v này, sau ñó b n có th dành 5 phút ñ trình bày ý tư ng c a nhóm mình trư c l p. Mô t ý tư ng _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________
  • 31. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 3 CH Đ 5, Bài 2 BÀI T P 3 Thông tin ñ i chúng: Báo/T p chí Nhóm c a b n hãy tìm ra 5 ý tư ng kinh doanh t các bài báo và chương m c các cơ h i kinh doanh trên báo và t p chí. Trên các chương m c thương m i có th có qu ng cáo bán doanh nghi p hay máy móc, còn các t p chí có th mô t các lo i hình kinh doanh m i hay thông báo nh ng thay ñ i v th hi u ho c nh ng nhu c u tiêu dùng. Sau ñó, t m i ý tư ng l a ch n, ñưa ra các lý do t i sao b n l i quan tâm ñ n nó. Các b n có 15 phút ñ th c hi n nhi m v này. Ý tư ng kinh doanh Lý do quan tâm 1. ______________________________ ______________________________ 2. ______________________________ ______________________________ 3. ______________________________ ______________________________ 4. ______________________________ 5. ______________________________ ______________________________ 6. ______________________________ ______________________________ 7. ______________________________ ______________________________ 8. ______________________________ ______________________________ ______________________________ 9. ______________________________ ____________________________ _ ______________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________ ______________________________________
  • 32. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 4 CH Đ 5, Bài 2 TÀI LI U PHÁT TAY 1 A. T o ý tư ng kinh doanh Có ñư c m t ý tư ng kinh doanh t t là ñi u h t s c c n thi t, và th m chí là ñi u ki n tiên quy t cho m t công vi c kinh doanh thành công. Tuy nhiên, nh ng ý tư ng kinh doanh t t không t ñ n v i doanh nhân mà nó là k t qu c a quá trình c n cù làm vi c và c g ng c a doanh nhân trong vi c t o ra, xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i. 1. Ý tư ng kinh doanh là gì? Ý tư ng kinh doanh là s hư ng ng c a m t ngư i, m t s ngư i, hay c a m t t ch c ñ gi i quy t m t v n ñ ñã ñư c xác ñ nh hay ñ ñáp ng nhu c u ñã ñư c nh n di n trong môi trư ng (th trư ng, c ng ñ ng v.v...). Tìm ñư c ý tư ng t t là bư c ñi quan tr ng ñ u tiên trong vi c bi n nguy n v ng và s sáng t o c a doanh nhân thành cơ h i kinh doanh. M c dù v y, có hai ñi u nên chú ý: a) M t ý tư ng kinh doanh t t c n ñ t ñư c hai yêu c u chính sau: Sáng t o và Kh thi. b) M t ý tư ng r t t t v n là chưa ñ cho s thành công, doanh nhân c n l p k ho ch chi ti t ñ tri n khai th c hi n ý tư ng kinh doanh sau khi ñã xác ñ nh ñư c nó. Nói tóm l i, m c dù quan tr ng, ý tư ng ch là công c c n ñư c phát tri n và bi n thành cơ h i kinh doanh b n v ng. 2. Sáng t o là gì? S sáng t o là kh năng thi t k , hình thành và t o nên hay làm ñi u gì ñó m i ho c theo cách khác bi t. Kh năng tìm ra nh ng gi i pháp sáng t o trư c nh ng nhu c u/v n ñ và ti p c n các gi i pháp này thư ng ñánh d u s khác nhau gi a thành công và th t b i trong kinh doanh. Đ ng th i, kh năng này t o s khác bi t gi a doanh nghi p năng ñ ng và có kh năng phát tri n t t v i các doanh nghi p bình thư ng. Doanh nhân thành công là ngư i có óc sáng t o trong vi c xác ñ nh ñư c s n ph m m i, d ch v hay các cơ h i kinh doanh. Đ sáng t o, b n c n luôn chú tâm quan sát và suy nghĩ. B n hãy nghiên c u k các ngu n giúp t o l p ý tư ng kinh doanh nêu dư i ñây:
  • 33. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 5 B. Các ngu n giúp t o l p ý tư ng kinh doanh Đã có hàng tri u doanh nhân trên toàn th gi i và nh ng b ng ch ng xác th c c a h cho th y có nhi u ngu n ý tư ng kinh doanh ti m năng. Dư i ñây gi i thi u sơ lư c m t s ngu n h u d ng hơn c . 1. S thích/M i quan tâm S thích là ho t ñ ng ưa thích trong th i gian r i. Nhi u ngư i trong khi theo ñu i s thích hay m i quan tâm c a mình ñã hình thành nên công vi c kinh doanh. Ví d n u b n thích chơi máy tính, n u ăn, âm nh c, du l ch, th thao hay bi u di n - hãy k ra vài s thích c a b n và b n có th phát tri n chúng thành m t công vi c kinh doanh. Đ minh ho thêm ñi u này, b n có th hình dung n u b n thích ñi du l ch, bi u di n và có lòng hi u khách, b n có th cân nh c vi c kinh doanh ngành du l ch, m t trong nh ng ngành công nghi p không khói l n nh t trên th gi i. 2. Các kĩ năng và kinh nghi m cá nhân Hơn n a, nh ng ý tư ng c a công vi c kinh doanh thành công b t ngu n t kinh nghi m làm vi c. Ví d như m t công nhân cơ khí có kinh nghi m làm vi c m t xư ng s a ch a ô tô l n, cu i cùng anh ta l p m t xư ng s a ch a xe ô tô riêng ho c kinh doanh xe ô tô cũ. Vì v y, ki n th c và kinh nghi m c a doanh nhân ti m năng ñóng vai trò h t s c quan tr ng trong vi c quy t ñ nh công vi c kinh doanh cũng như lo i hình kinh doanh. Nh ng kĩ năng và kinh nghi m c a b n có th x p vào ngu n l c quan tr ng b c nh t, không ch trong vi c t o ra nh ng ý tư ng mà c trong vi c s d ng chúng như m t ngu n v n. 3. Như ng quy n thương m i (franchise) Như ng quy n thương m i (franchise) là m t s s p x p mà nh ñó nhà s n xu t hay nhà phân ph i c a m t thương hi u, s n ph m/d ch v cho phép nh ng ngư i buôn bán nh l ñ c l p tr phí quy n s d ng thương hi u, s n ph m/d ch v ñó và tuân th quy trình v n hành chu n hoá c a h . Nh ng ngư i, doanh nghi p mua quy n thương m i ñư c ñ c quy n trong vi c phân ph i t i ñ a phương. Như ng quy n thương m i có th ñư c th hi n dư i m t s hình th c khác nhau, nhưng m t trong nh ng hình th c ñư c quan tâm nh t là lo i hình cung c p thương hi u, danh ti ng, phương th c kinh doanh và các quy trình v n hành. Trong nh ng năm 1980 và ñ u nh ng năm 1990, như ng quy n thương m i có bư c phát tri n m nh m , và tr thành cách th c kh i s doanh nghi p c a hàng tri u doanh nghi p M và châu Âu. Ch riêng M , có kho ng hơn 2.000 doanh nghi p ho t ñ ng dư i hình th c th c như ng quy n thương m i, ñóng góp hơn 300 t ñô la thu nh p hàng năm và kho ng 1/3 trong s h là các doanh nghi p bán l . Ngoài mua quy n thương m i, doanh nghi p cũng có th phát tri n hình th c bán quy n thương m i. Có nhi u tài li u, sách hư ng d n, cũng như các hi p h i, cũng có th giúp cho b n có thêm các thông tin liên quan. N u b n có k năng bán hàng, qu n lí t t, b n có th tri n khai công vi c kinh doanh theo hình th c mua như ng quy n thương m i c a m t doanh nghi p mà s n ph m/d ch v c a h ñã có thương hi u và uy tín. N u thương hi u và uy tín doanh nghi p c a b n ñã ñư c thi t l p, b n cũng có th kinh doanh thương hi u và uy tín c a doanh nghi p mình thông qua hình th c bán như ng quy n thương m i.
  • 34. 4. Thông tin ñ i chúng Thông tin ñ i chúng là ngu n thông tin, ngu n ý tư ng l n và cung c p cơ h i thư ng xuyên. Báo, t p chí, vô tuy n truy n hình và ngày nay internet là t t c nh ng ví d c a thông tin ñ i chúng. Ví d , hãy ñ ý ñ n các qu ng cáo thương m i trên m t t báo, hay t p chí, b n có th tìm th y có nh ng doanh nghi p ñư c rao bán. Như v y, có m t cách ñ tr thành doanh nhân là tr l i nh ng l i chào hàng như v y. Nh ng bài báo ñăng trên báo chí, trên internet hay các chương trình phim tài li u trên vô tuy n truy n hình có th cho bi t nh ng thay ñ i v th hi u hay các nhu c u tiêu dùng. Ví d , b n có th ñ c hay nghe và bi t ñư c r ng ngư i ta bây gi ñang ngày càng quan tâm ñ n vi c ăn u ng an toàn hay th d c th hình ho c th m m . B n cũng có th tìm th y ñư c nh ng qu ng cáo gi i thi u cung c p các d ch v nào ñó c n kĩ năng, ví d như k toán, cung c p ñ ăn hay an ninh. Ho c b n cũng có th phát hi n ra m t lo i hình kinh doanh m i c n nhà ñ u tư. 5. Tri n lãm Còn có m t cách tìm ra ý tư ng cho công vi c kinh doanh khác là tham d các cu c tri n lãm và h i ch thương m i. Nh ng ho t ñ ng này thư ng ñư c qu ng cáo trên báo ñài. B ng cách ñ n nh ng nơi này thư ng xuyên, b n s không nh ng khám phá ra nhi u s n ph m và d ch v m i, mà ñ ng th i b n cũng có th g p g ngư i ñ i di n thương m i, nhà s n xu t, nhà bán buôn, các nhà cung c p và các nhà Như ng quy n thương m i (franchiser), ñây là ngu n ý tư ng, thông tin kinh doanh tuy t v i và giúp b n trong bư c ñ u kh i s kinh doanh. Cũng có th ai ñó trong s h cũng ñang tìm ki m ñ i tác như b n ch ng h n. 6. Đi u tra kh o sát M c tiêu chính c a m t ý tư ng kinh doanh ph i là khách hàng. Nh ng nhu c u và mong mu n c a khách hàng t o cơ s cho s ra ñ i c a m t s n ph m/d ch v nào ñó, chúng có th ñư c xác ñ nh qua kh o sát. Nh ng cu c kh o sát như v y có th thu th p thông tin m t cách chính th c ho c không chính th c thông qua vi c nói chuy n, trao ñ i v i m i ngư i, dùng phi u h i hay thông qua ph ng v n và/ho c có th qua quan sát. B n có th b t ñ u b ng vi c nói chuy n v i ngư i thân trong gia ñình, b n bè ñ tìm hi u xem h c n gì ho c mu n gì mà hi n không có s n. Ho c gi , ví d như h không tho mãn v i nh ng s n ph m hay d ch v hi n có và h mong ñ i nh ng thay ñ i hay c i thi n gì. Sau ñó, b n có th chuy n sang ti p c n v i nh ng ngư i tham gia phân ph i s n ph m/d ch v , ñó là nhà s n xu t, ngư i bán buôn, nhà phân ph i, các ñ i lý và ngư i bán l . Vi c chu n b s n m t b câu h i ñ dùng trong phi u h i hay ph ng v n s giúp ích r t nhi u cho b n. Nh ng m i quan h g n gũi c a nh ng ngư i này v i khách hàng và các thành viên trong kênh phân ph i s cung c p ñư c nh ng thông tin h u ích v nh ng gì khách hàng ñang c n và nh ng gì s không bán ñư c. Cu i cùng b n nên ti p c n ñư c càng nhi u khách hàng càng t t, v i c hai lo i khách hàng hi n t i và khách hàng ti m năng. Càng thu th p ñư c nhi u thông tin bao nhiêu thì càng t t cho b n b y nhiêu.
  • 35. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 3 Ngoài vi c ti p c n v i m i ngư i, b n cũng c n thu th p thông tin qua quan sát. Ví d , khi cân nh c xem có quy t ñ nh m c a hàng trên m t ph nào ñó, b n có th quan sát và ñ m s ngư i qua l i con ph ñó vào m t s ngày và so sánh các con s này v i s li u thu ñư c các v trí khác. N u b n quan tâm ñ n khu v c có nhi u khách du l ch, b n có th thi t l p cơ s kinh doanh nh ng s n ph m th công m ngh . Ho c b n có th nh n th y là không có nhà hàng/ khách s n nào ñ t tiêu chu n trong tuy n du l ch ho c thành ph mà b n hay ñ n. Cách ñó ñ m b o r ng b n không lơ là trong v n ñ này và lúc nào cũng ñ m t t i các nhu c u và cơ h i ñ kinh doanh. Chúng ta bi t r ng, ñôi khi có nh ng doanh nghi p lui t i m i cu c chiêu ñãi ñ tìm hi u xem ai ñang s d ng nh ng s n ph m gì không ñáp ng tho ñáng m c ñích h mong ñ i. Có ngư i l i quan sát ñ chơi c a tr em trong gia ñình khi tìm ki m nh ng ý tư ng phù h p v i th trư ng. 7. Nh ng l i phàn nàn L i phàn nàn và th t v ng c a m t s khách hàng ñã d n ñ n vi c xu t hi n nhi u s n ph m hay d ch v m i. Khi nào ngư i tiêu dùng hay khách hàng phàn nàn s th t v ng v m t s n ph m hay m t d ch v , ho c khi b n nghe th y ai ñó nói r ng “tôi mu n có...” hay “n u có m t s n ph m/d ch v có th ...”, nghĩa là b n ñang có cơ h i cho m t ý tư ng kinh doanh. T m t ý tư ng có th thành l p m t doanh nghi p c nh tranh cung c p m t s n ph m/d ch v t t hơn ho c nó có th là t o ra m t s n ph m/d ch v m i ñ bán cho doanh nghi p có nhu c u và/ho c bán cho nh ng ngư i khác. 8. Đ ng não Đ ng não là m t k thu t dùng ñ gi i quy t v n ñ m t cách sáng t o cũng như ñ sáng t o ra các ý tư ng. M c tiêu là ñ ñưa ra ñư c càng nhi u ý tư ng càng t t. Đ ng não thư ng b t ñ u v i m t câu h i hay m t v n ñ . Ví d b n có th h i “S n ph m nào hay d ch v nào c n trong gia ñình ngày nay và nh ng s n ph m nào ñang s n có?”. B n t ñ ng não ho c t ch c ñ ng não v i nh ng ngư i khác ñ ñưa ra ñư c nhi u câu tr l i cho câu h i trên. M i ý tư ng d n ñ n m t ý tư ng khác ho c phát tri n thêm nhi u ý tư ng, k t qu là thu v ñư c nhi u ý tư ng có giá tr . Khi s d ng k thu t này, b n c n tuân theo 4 nguyên t c: • Không ch trích ho c ñánh giá ý tư ng c a ngư i khác. • Khuy n khích t do ñưa ra ý tư ng - nh ng ý tư ng phi lý hay ñiên r cũng ñư c hoan nghênh. • Quan tâm nhi u ñ n s lư ng - càng nhi u ý tư ng càng t t. • Hoàn thi n ý tư ng trên cơ s phân tích và k t h p ý tư ng c a nhi u ngư i. Hơn n a t t c các ý tư ng cho dù ñúng hay sai cũng ph i ñư c ghi l i và xem xét m t cách nghiêm túc.
  • 36. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 4 CH Đ 5, Bài 2 TÀI LI U PHÁT TAY 2 T o ý tư ng kinh doanh Có r t nhi u lý do t i sao các doanh nhân hi n t i và tương lai c n ñưa ra các ý tư ng kinh doanh. Dư i ñây là m t s ít trong nh ng lý do ñó. B n c n m t ý tư ng - và là m t ý tư ng t t cho vi c kinh doanh. M t ý tư ng t t là h t s c c n thi t cho công vi c kinh doanh thành công, cho c khi b t ñ u vi c kinh doanh và ñ duy trì kh năng c nh tranh sau này. Đ ñáp ng nhu c u th trư ng. Th trư ng ñư c hình thành ch y u b i nh ng khách hàng có nhu c u và mong mu n ñư c tho mãn. Nh ng ai hay doanh nghi p nào có th tho mãn ñư c nh ng yêu c u ñó ñ u ñư c ñ n bù x ng ñáng. Đ theo k p th hi u và yêu c u ñang thay ñ i. Nh ng nhu c u này cung c p cơ h i cho các doanh nghi p ñáp ng ñư c ñòi h i ñó v i nh ng ý tư ng, s n ph m và d ch v m i. Đ ñi trư c trong c nh tranh. Nên nh là n u b n không t o ra nh ng ý tư ng m i thì ñ i th c nh tranh s làm ñi u ñó. Thách th c là ñ t o ra s khác bi t và làm t t hơn ngư i khác. Đ khai thác công ngh - làm t t hơn. Công ngh ñã tr thành m t công c c nh tranh chính trên th trư ng ngày nay v i t c ñ thay ñ i nhanh chóng bu c nhi u doanh nghi p ph i ñ i m i. Có hàng lo t các doanh nghi p m i trên th gi i ñang ho t ñ ng trong lĩnh v c ñi n t và công nghi p hàng gia d ng hàng tháng ñưa ra hàng ch c s n ph m m i. Đ i v i nh ng doanh nghi p này và nhi u doanh nghi p khác trên th trư ng toàn c u ngày nay thì vi c phát ki n ra nh ng ý tư ng kinh doanh là h t s c c n thi t. Đ phân tán r i ro và th thách v i nh ng ý tư ng m i. G n v i khái ni m vòng ñ i s n ph m, th c ti n cho th y hơn 80% s n ph m m i b th t b i. B i v y, ñi u c n làm là các doanh nghi p c g ng phân tán r i ro và cho phép ñôi khi th t b i b ng cách liên t c ñưa ra nh ng ý tư ng m i.
  • 37. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 5 BÀI 3: XÁC Đ NH VÀ ĐÁNH GIÁ CÁC CƠ H I KINH DOANH (3 TI T) I. M c tiêu Sau khi h c xong bài bày, các h c viên s có kh năng: • Xác ñ nh ñư c t m quan tr ng c a vi c ñánh giá các cơ h i kinh doanh • Xác ñ nh và ñánh giá ñư c m t s cơ h i kinh doanh phù h p v i năng l c c a b n thân II. N i dung bài h c 1. Cơ h i kinh doanh là gì? 2. Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh III. Tài li u và phương ti n • Chi u HÌNH CHI U 1,2 • TÀI LI U PHÁT TAY 1 • Máy chi u n u có • B ng vi t ho c b ng l t • M i m t doanh nhân nam và m t doanh nhân n ñang có nh ng ho t ñ ng kinh doanh thành công ñ n nói chuy n v nh ng ý tư ng và cơ h i kinh doanh mà h ñã áp d ng thành công. IV. G i ý các ho t ñ ng d y h c Ho t ñ ng 1: Cơ h i kinh doanh là gì? 1. Giáo viên m i m t s h c viên phát bi u nh ng suy nghĩ và hi u bi t c a h c viên v “cơ h i kinh doanh”. Giáo viên chi u HÌNH CHI U 1: “Cơ h i kinh doanh là gì?” và yêu c u h c viên th o lu n và phân bi t s khác nhau gi a ý tư ng và cơ h i kinh doanh. 2. Giáo viên ghi nh ng ý ki n c a h c viên lên b ng và t ng h p l i ki n th c cho h c viên. Giáo viên có th ñưa ra m t vài ví d c th như có m t s ý tư ng kinh doanh hay nhưng chưa ch c ñã có cơ h i kinh doanh. Ví d : Kinh doanh máy gi t, kinh doanh d n d p và v sinh nhà c a m t th tr n nh . 3. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n chung v nh ng ñ c ñi m c a m t cơ h i kinh doanh t t. So sánh nh ng ý ki n c a h c viên v i n i dung ghi trong HÌNH CHI U 2: “Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh”. Giáo viên yêu c u h c viên ñ c TÀI LI U PHÁT TAY 1: “Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh” và yêu c u h c viên th o lu n nh ng n i dung chính ghi trong tài li u. 4. Giáo viên nói v i h c viên r ng bu i chi u ho c ngày hôm sau, chúng ta s có cơ h i ph ng v n các doanh nhân ñang có nh ng ho t ñ ng kinh doanh thành công. Giáo viên yêu c u h c viên chu n b các câu h i ñ ph ng v n doanh nhân. Giáo viên nh n m nh v i h c viên r ng c n có các câu h i ñ tìm hi u xem nh ng doanh nhân này ñã xác ñ nh và
  • 38. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 6 ñánh giá các cơ h i kinh doanh như th nào, làm th nào ñ bi n các ý tư ng thành các cơ h i kinh doanh. Nh ng ý tư ng nào s có cơ h i kinh doanh t t và t i sao?... Giáo viên g i ý cho h c viên chu n b nh ng câu h i ñ tìm hi u n i dung làm th nào doanh nhân t o l p ñư c ý tư ng kinh doanh, làm th nào ông y (ho c bà y) xác ñ nh hay nh n ra ñư c cơ h i kinh doanh, làm th nào ông y (ho c bà y) ñánh giá ñư c cơ h i và làm th nào ông y (ho c bà y) chuy n hoá ñư c nh ng cơ h i này thành công vi c kinh doanh thành công. Trong cu c ph ng v n này, giáo viên giao nhi m v cho m i nhóm thu th p m t s thông tin cơ b n v doanh nhân và doanh nghi p c a h , ví d lo i hình doanh nghi p, lĩnh v c kinh doanh chính, s lư ng nhân công, s n ph m và d ch v chính, năm thành l p, ñi m m nh và nh ng ñi m y u c a doanh nghi p... 5. Giáo viên cũng có th m i nh ng ngư i ho t ñ ng m t hi p h i doanh nghi p, m t t ch c h tr phát tri n kinh doanh, m t t ch c ñ u tư, m t t ch c c a nh ng ngư i lao ñ ng (liên ñoàn lao ñ ng), m t t ch c phát tri n kinh t vùng ho c m t cơ quan chuyên môn nhà nư c có liên quan (phòng ñăng kí kinh doanh), m t trư ng ñ i h c, m t cơ quan tư v n kinh doanh ñ n nói chuy n v các cơ h i kinh doanh. 6. Giáo viên ti p ñón doanh nhân, gi i thi u ng n v Chương trình Giáo d c Kinh doanh (KAB) và c m ơn doanh nhân ñã dành th i gian ñ n nói chuy n v i l p h c. Giáo viên m i h c viên l n lư t nêu câu h i, giáo viên lưu ý v i h c viên ghi chép l i n i dung th o lu n và tránh h i nh ng câu h i mang tính trùng l p. Giáo viên ñi u khi n quá trình ph ng v n ñ ñ m b o t t c nh ng câu h i quan tr ng ñ u ñư c h c viên ñưa ra và nh ng câu tr l i c a doanh nhân ñáp ng ñư c mong ñ i c a h c viên. K t lu n: • Vi c nh n ra ñư c m t cơ h i kinh doanh có kh năng ñáp ng m t cách hi u qu m t nhu c u nào ñó ñã ñư c xác ñ nh là cơ s cho vi c b t ñ u và duy trì s m o hi m thành công, nh ng nh n th c này không nh ng ñóng góp vào vi c phát ki n các ý tư ng hay xác ñ nh các cơ h i, mà còn ki m tra và ñánh giá nh ng cơ h i ñó ñ quy t ñ nh l a ch n nh ng m c tiêu có cơ h i và ch c ch n nh t. Ho t ñ ng 2: Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh 1. Giáo viên chia h c viên thành các nhóm kho ng 4-5 ngư i. Giáo viên yêu c u h c viên th o lu n ñ xây d ng m t phi u ñi u tra ñơn gi n hay m t s ít câu h i ñ ñi u tra nh ng tác nhân liên quan (khách hàng, nhà cung c p, các cơ quan qu n lí nhà nư c, các cơ quan h tr phát tri n kinh doanh...) nh m xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh. 2. Sau ñó giáo viên giao nhi m v cho m i nhóm g p và trao ñ i v i m t ñ i di n c a các cơ quan liên quan, h c viên ti n hành ph ng v n và thu th p thông tin ñ xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh. 3. Giáo viên yêu c u các thành viên trong nhóm ph i t th o lu n th ng nh t ý ki n, câu h i và s p x p toàn b quá trình ph ng v n và thu th p thông tin, giáo viên theo dõi và có th tr giúp các nhóm khi c n. 4. Giáo viên yêu c u các nhóm hoàn thành bài t p trong m t kho ng th i gian nh t ñ nh (ví d sau 5 ngày), và yêu c u các nhóm chu n b m t b n báo cáo ñ lên trình bày trư c l p vào m t ngày c th . 5. Cu i cùng, giáo viên tóm t t m t s k t lu n t k t qu làm bài t p c a h c viên và c ng c l i nh ng ñi m chính ñã h c.
  • 39. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 7 V. K t lu n chung • Cơ h i kinh doanh có th ñư c ñ nh nghĩa m t cách ñơn gi n là m t ý tư ng ñ u tư h p d n hay m t công vi c có kh năng ñư c ñ n bù x ng ñáng cho ngư i dám m o hi m. Nh ng cơ h i như v y có ñư c t nhu c u c a khách hàng và d n ñ n vi c cung c p s n ph m hay d ch v , t o ra hay làm tăng thêm giá tr cho ngư i mua s n ph m hay cho ngư i s d ng cu i cùng. • M t CƠ H I KINH DOANH ñư c ñánh giá là t t khi nó ñáp ng hay có kh năng ñáp ng ñư c nh ng tiêu chí sau: Có nhu c u th c s ; Có l i nhu n t vi c ñ u tư; Mang tính c nh tranh; Đáp ng các m c tiêu; S n có ngu n l c và năng l c th c hi n. VI. G i ý ki m tra và ñánh giá 1. Cơ h i kinh doanh là gì, hãy ch n ra câu tr l i ñúng trong s các câu sau? A. M t ý tư ng kinh doanh hay nhưng tính kh thi không cao B. M t kho ng tr ng trong th trư ng có th bi n thành vi c kinh doanh C. M t cơ h i ñ mua l i doanh nghi p c a ngư i khác D. Cơ h i phát tri n m t s n ph m m i mà ngư i tiêu dùng s n lòng tr ti n Đáp án: B,D (Tham kh o: TÀI LI U PHÁT TAY 1) 2. Nh n ñ nh này là ñúng hay sai: “M i ý tư ng kinh doanh ñ u có th ñư c chuy n thành m t cơ h i kinh doanh”. A. Đúng B. Sai Đáp án: B 3. Nh n ñ nh này là ñúng hay sai: “M t khi xác ñ nh ñư c cơ h i kinh doanh, ngư i có t ch t kinh doanh có r t nhi u th i gian ñ th c thi nó”. A. Đúng B. Sai Đáp án: B 4. Nh n ñ nh này là ñúng hay sai: “M t cơ h i kinh doanh t t không th tri n khai ñư c trong m t môi trư ng kinh doanh t h i”. A. Đúng B. Sai Đáp án: B
  • 40. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 8 CH Đ 5, Bài 3 HÌNH CHI U 1 CƠ H I KINH DOANH LÀ GÌ? Cơ h i kinh doanh có th ñư c ñ nh nghĩa m t cách ñơn gi n là m t ý tư ng ñ u tư h p d n hay m t công vi c có kh năng ñư c ñ n bù x ng ñáng cho ngư i dám m o hi m. Nh ng cơ h i như v y có ñư c t nhu c u c a khách hàng và d n ñ n vi c cung c p s n ph m hay d ch v , t o ra hay làm tăng thêm giá tr cho ngư i mua s n ph m hay cho ngư i s d ng cu i cùng. Phân bi t gi a ý tư ng kinh doanh và cơ h i kinh doanh: M t ý tư ng kinh doanh hay chưa h n s có cơ h i kinh doanh t t. Ví d có t i 80% s n ph m m i là không thành công. M t ý tư ng ñư c ñánh giá là có cơ h i kinh doanh t t khi ý tư ng ñó ñáp ng ñư c các tiêu chí sau: Có nhu c u th c s ; Có l i nhu n t vi c ñ u tư; Mang tính c nh tranh; Đáp ng các m c tiêu; S n có ngu n l c và năng l c th c hi n. B n c n ñánh giá m t cách c n th n các ý tư ng kinh doanh ñ xác ñ nh xem nh ng ý tư ng nào có cơ h i kinh doanh nh t cho b n.
  • 41. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 9 CH Đ 5, Bài 3 HÌNH CHI U 2 XÁC Đ NH VÀ ĐÁNH GIÁ CÁC CƠ H I KINH DOANH Đánh giá và xác ñ nh cơ h i kinh doanh không ph i công vi c d th c hi n. Trư c khi quy t ñ nh tri n khai kinh doanh m t s n ph m hay m t d ch v nào ñó, b n c n xác ñ nh ñư c nguy cơ cũng như ph n thư ng/l i ích mà b n s thu ñư c thông qua ñánh giá: Ngành hàng và th trư ng Đ r ng c a “c a s cơ h i” Các m c tiêu cá nhân và năng l c c a b n Kh năng qu n lí S c nh tranh Các yêu c u v ngu n v n, công ngh và các ngu n l c khác Môi trư ng kinh doanh (các quy ñ nh c a chính ph , lu t pháp, kinh t , chính tr v.v...).
  • 42. CH Đ 5, Bài 3 TÀI LI U PHÁT TAY 1 Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh Quan sát, tìm ki m và tri n khai các cơ h i là m t trong nh ng ñ c ñi m c a các doanh nhân thành công, ñây cũng là cơ s c a bư c kh i ñ u doanh nhân duy trì nh ng cu c m o hi m th ng l i. Vi c xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh không nh ng bao g m vi c t o l p ra các ý tư ng và nh n ra ñư c các cơ h i mà còn là s ki m tra và ñánh giá các cơ h i ñ xác ñ nh ra ñư c nh ng cơ h i kinh doanh h p d n và ch c ch n nh t ñ theo ñu i. Cơ h i kinh doanh là gì? Cơ h i kinh doanh có th ñư c ñ nh nghĩa m t cách ñơn gi n là m t ý tư ng ñ u tư h p d n hay m t công vi c có kh năng ñư c ñ n bù x ng ñáng cho ngư i dám m o hi m. Nh ng cơ h i như v y có ñư c t nhu c u c a khách hàng và d n ñ n vi c cung c p s n ph m hay d ch v , t o ra hay làm tăng thêm giá tr cho ngư i mua s n ph m hay cho ngư i s d ng cu i cùng. M c dù v y, m t ý tư ng t t không nh t thi t s là cơ h i kinh doanh t t. Ví d , b n có th phát ki n ra m t s n ph m sáng giá t quan ñi m k thu t, song th trư ng có th không s n sàng ch p nh n nó. Ho c m t ý tư ng tho t nghe có v hay nhưng xét m c ñ c nh tranh và các ngu n l c yêu c u l i có th không ñáng ñ theo ñu i. Đôi khi, th m chí th trư ng s n sàng ñón nh n ý tư ng nhưng l i nhu n do nó mang l i có th không ñ trang tr i cho nh ng chi phí ph i b ra, ñi u này ñã ñư c ch ng minh qua th c t là hơn 80% s n ph m m i ra ñ i b th t b i. Thông thư ng, nh ng phát minh và ý tư ng m i là t t, song ñi u hi n nhiên là r t nhi u phát minh, ý tư ng m i ñó không th tr ñư c trư c th thách c a th trư ng. Chính vì v y, ñi u gì bi n m t ý tư ng thành cơ h i kinh doanh? Câu tr l i ñơn gi n là khi doanh thu cao hơn chi phí, ngư i kinh doanh s có l i nhu n. Trong th c ti n, ñ có th hi u ñư c, b n c n nghiên c u k các nhân t ñư c li t kê và minh ho dư i ñây. Nh ng ñ c ñi m c a m t cơ h i kinh doanh t t Đ m t ý tư ng ñư c ñánh giá là có cơ h i kinh doanh t t, ý tư ng ñó ph i tho mãn hay có th ñáp ng các tiêu chí sau: Có nhu c u th c s , ví d ñáp ng nh ng nhu c u chưa tho mãn c a khách hàng - nh ng ngư i có kh năng mua và s n sàng tr ti n ñ mua. Có l i nhu n t vi c ñ u tư, t c là m c l i nhu n có th ch p nh n ñư c và bù ñ p ñư c m t cách tho ñáng các chi phí cũng như nh ng r i ro và n l c ñã b ra. Mang tính c nh tranh, t c là tương ñương hay t t hơn (theo quan ñi m c a khách hàng) so v i nh ng s n ph m/d ch v tương t ñang bán trên th trư ng. Đ t m c tiêu, nghĩa là ñ t ñư c các m c tiêu và tham v ng c a cá nhân hay t ch c dám m o hi m. S s n có các ngu n l c và kĩ năng, t c là doanh nhân có kh năng huy ñ ng ñư c m i ngu n l c c n thi t ñ th c hi n.
  • 43. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 3 Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh Các ý tư ng và cơ h i sau khi ñã ñư c xác ñ nh c n ñư c ki m tra và ñánh giá kh năng th c thi. Vi c xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh không ph i là vi c d làm, nhưng ñây là m t công vi c c c kỳ quan tr ng, b i vì vi c làm này s có th t o ra s thành công hay th t b i, s phát ñ t hay m t tr ng m i th b n có. Vi c ñánh giá không h n ñã ñ m b o cho s thành công nhưng ch c ch n s giúp h n ch r i ro và gi m nh th t b i. Xác ñ nh và ñánh giá các cơ h i kinh doanh v th c ch t là xác ñ nh s r i ro và l i nhu n, s ñ n bù x ng ñáng ñư c ph n ánh qua các nhân t sau: Ngành hàng và th trư ng Câu h i chính ñ tìm câu tr l i ñây là li u có m t th trư ng dành cho ý tư ng m i hay không. M t th trư ng trong b i c nh này, bao g m khách hàng ti m năng hay là khách hàng th c s có nhu c u và mong mu n, là ngư i có kh năng mua s n ph m/d ch v d ki n c a b n, h cũng là ngư i s n sàng tr ti n cho l a ch n ñó. B i v y, cũng c n ñánh giá xem li u b n có kh năng cung c p cho khách hàng nh ng s n ph m/d ch v mà h có nhu c u v i giá ph i chăng, ñúng nơi và ñúng th i gian hay không. M t v n ñ quan tr ng khác c n cân nh c ñây là quy mô th trư ng và t c ñ phát tri n c a ngành hàng. B i c nh lý tư ng là th trư ng l n và ñang phát tri n. Khi b n ph i chia s th trư ng nh , ñi u quan tr ng là b n ph i ch c ch n r ng quy mô kinh doanh ñang phát tri n. Trong trư ng h p này, doanh nhân tương lai c n thu th p thông tin. N u m t s doanh nhân nghĩ r ng công vi c này quá n ng nh c thì h có th th y tho i mái hơn khi bi t r ng ñã có s n s li u v th trư ng (quy mô, ñ c ñi m, ñ i th c nh tranh…) và thư ng thì các thông tin này ph n ánh nh ng gì trái ngư c v i ti m năng th c t c a m t cơ h i. Tóm l i, n u s li u v th trư ng là s n có và cho th y rõ ti m năng l n, thì có kh năng là có r t nhi u ñ i th s tham gia vào th trư ng và các cơ h i s gi m b t. Có m t s các ngu n s li u ñã ñư c công b (có th g i là thông tin th c p) như thư vi n, các phòng thương m i, các trung tâm xúc ti n ñ u tư, các b ngành, trư ng ñ i h c, các ñ i s quán, internet, báo và t p chí... Ngoài ra, c n thu th p thông tin g c (thư ng ñư c g i là nghiên c u ban ñ u) b ng cách th c hi n ph ng v n, ví d như ph ng v n khách hàng và các nhà cung c p. Trong trư ng h p này, b n s c n ph i xác ñ nh phương pháp ph ng v n và thu th p thông tin. Đ r ng c a “c a s cơ h i” Cơ h i kinh doanh ñư c ví như là “C a s ”, nó t n t i song không m ra mãi mãi. Các th trư ng l i phát tri n theo th i gian v i t c ñ khác nhau, th trư ng ngày càng l n hơn và ñư c c ng c v ng ch c hơn, nhưng do c nh tranh nên các ñi u ki n kinh doanh càng v sau càng ít thu n l i hơn. Vì v y, th i ñi m kinh doanh ñóng vai trò h t s c quan tr ng. V n ñ ñây là xác ñ nh ñư c quãng th i gian mà “C a s ” s m và li u b n có th t o ra hay n m gi ñư c cơ h i trư c khi “C a s ” ñóng l i hay không. Các m c tiêu cá nhân và năng l c c a nhà doanh nghi p M t câu h i quan tr ng ñ t ra ñ i v i b t kỳ ai ñang m o hi m bư c vào kinh doanh là li u h có mu n th c hi n công vi c m o hi m ñó không. Đ ng l c cá nhân là s góp ph n c n thi t cho thành công c a m t doanh nghi p. Chính vì v y, ch tr khi ngư i ta th c s mong mu n th c hi n công vi c kinh doanh, b ng không thì h s không lao vào m o hi m. M t câu h i khác liên quan ñ n v n ñ này là li u doanh nhân ti m năng có ñ năng l c c n thi t (ki n th c, kĩ năng và các kh năng) trư c nh ng yêu c u c a kinh doanh hay không và n u không thì li u nh ng yêu c u này có th ñư c ñáp ng b ng cách t n d ng ngu n l c bên ngoài
  • 44. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 4 hay không. Nhi u ch doanh nghi p nh ñã bư c vào kinh doanh d a trên th m nh v nh ng kĩ năng c a mình. Khi nh ng y u t trên ñư c k t h p l i thì v n ñ gi ñây là tr l i ñư c câu h i li u có s phù h p gi a yêu c u c a công vi c kinh doanh và nh ng gì mà ngư i ch doanh nghi p mu n, khát khao hay không. Đi u này quan tr ng không nh ng vì s thành công mà còn vì h nh phúc c a nhà doanh nghi p. B n hãy ghi nh i câu nói “Thành công là nh n ñư c ñi u b n mu n; h nh phúc là b n mu n nh n ñư c ñi u gì”. Kh năng qu n lí Trong nhi u cu c kinh doanh m o hi m, ñ c bi t là ñ i v i nh ng cu c kinh doanh c n huy ñ ng v n l n, ñ m o hi m cao, có th trư ng ph c t p và s c nh tranh cao thì kh năng qu n lí thư ng có t m quan tr ng nh t trong quy t ñ nh s c h p d n c a cơ h i kinh doanh. Kinh nghi m và các kĩ năng c a nh ng ngư i qu n lí tương t như y u t ngành công nghi p, công ngh và th trư ng thư ng quy t ñ nh thành công hay th t b i. Đi u này gi i thích t i sao các nhà tư b n m o hi m (hay ngư i c p v n kinh doanh) l i r t chú tr ng vào nhân t qu n lí và h thư ng nói r ng h thà qu n lí t t m t ý tư ng/s n ph m/d ch v bình thư ng hơn là m t ý tư ng/s n ph m/d ch v tuy t v i v i s qu n lí t i. S c nh tranh Đ có s c h p d n, m t cơ h i ph i có nh ng thu n l i mang tính c nh tranh nào ñó. Nh ng ñ c ñi m mang tính c nh tranh này có th là giá thành s n xu t và giá bán s n ph m là th p hơn, hay ch t lư ng t t hơn. Thêm vào ñó là luôn có s n các rào c n xâm nh p th trư ng, có th dư i các hình th c như yêu c u có s v n cao, ñư c b o h v sáng ch , phát minh hay có các quy ch ñi u ti t, thu n l i có h p ñ ng ñ c quy n v m t th trư ng, ho c ñ i v i m t nhà cung c p - có th t o ra s khác nhau cơ b n gi a quy t ñ nh ñ u tư “làm ăn ñư c” và ñ u tư “không làm ăn ñư c”. Nói cách khác, n u m t doanh nghi p không th ñ y các ñ i th c nh tranh ra kh i th trư ng, hay ñương ñ u v i các rào c n hi n t i thì cơ h i s khó có s c h p d n. Các yêu c u v ngu n v n, công ngh và các ngu n l c khác Là s s n có và kh năng ti p c n ngu n v n, công ngh và các ngu n l c khác, bao g m c các kĩ năng xác ñ nh xem có th theo ñu i cơ h i c th nào ñó và m c ñ nào. Theo quy lu t chung, các yêu c u trong m t lĩnh v c kinh doanh càng cao bao nhiêu thì ñương nhiên m c tiêu ñó càng có s c h p d n b y nhiêu, nó cung c p m t th trư ng cho ý tư ng/s n ph m/d ch v . Ví d , vi c ti p th m t s n ph m mang tính ñ t phá d a trên công ngh ñư c c p b ng sáng ch ch c ch n s t o ra m t thu n l i c nh tranh r t l n. Môi trư ng kinh doanh Môi trư ng tri n khai ho t ñ ng kinh doanh s có nh hư ng sâu s c ñ n s c thu hút c a b t kỳ cơ h i nào. Nói ñ n môi trư ng, chúng ta không ch nói ñ n nh ng v n ñ môi trư ng xanh (nghĩa là môi trư ng v t lý, cũng ñang là v n ñ quan tr ng và ngày càng ñư c quan tâm), mà còn nói ñ n các ñi u ki n môi trư ng khác như lu t pháp, ñ a lý, kinh t , chính tr . Ví d , s b t n ñ nh v chính tr nhi u nư c làm cho các cơ h i kinh doanh b kém thu hút - ñ c bi t ñ i v i nh ng ai m o hi m ñ u tư v i th i gian hoàn v n dài h n. Tương t như v y, l m phát và t giá h i ñoái lên xu ng th t thư ng hay m t h th ng lu t pháp y u kém không báo trư c ñi m t t lành cho vi c ñ u tư, th m chí ngay c khi có l i nhu n cao. Vi c thi u th n hay không có s n các ñi u ki n cơ s h t ng và các d ch v (như ñư ng sá giao thông, ñi n nư c, thông tin liên l c, và trư ng h c, b nh vi n) cũng làm nh hư ng t i s c thu hút các cơ h i trong m t khu v c.
  • 45. Giáo d c Kinh doanh Ch ñ 5: Làm th nào ñ có ñư c ý tư ng kinh doanh t t? 5 K ho ch kinh doanh Cu i cùng, quy trình nghiên c u các nhân t ñã th o lu n trên thư ng ñ c p ñ n vi c nghiên c u tính kh thi. Hi n nay, các nhà ñ u tư, ngư i cho vay yêu c u nh ng v n ñ trên c n ñư c xem xét và ñư c trình bày trong k ho ch kinh doanh. Vi c chu n b m t k ho ch kinh doanh như th nào s ñư c trình bày trong ch ñ 8.