Buổi 1_Giới thiệu về DLS_CLBSV DLS

TÌM HIỂU VỀ
DƯỢC LÂM SÀNG TẠI VIỆT NAM
SINH HOẠT NGOẠI KHÓA
DƯỢC LÂM SÀNG
*****
SVD5. Phạm Công Khanh và CLB SV DLS - ĐH Y Dược Huế
Báo cáo tại buổi sinh hoạt ngoại khóa lần 1
CLB SV DLS - Khoa Dược – Đại học Y Dược Huế
Huế, 24/10/2015

DƯỢC LÂM SÀNG ???
Khi nào ? Ở đâu ? Tại sao ?

Sự phát triển của nền công nghiệp Dược phẩm
 Từ 2000 – 2012: Khoảng 400 thuốc mới được
FDA chấp thuận
 Chỉ định mới, dạng bào chế mới…
Tham khảo: Drugs: From Discovery to Approval 3e 2015

Sai sót dùng thuốc (Medication Errors)
 US AHRQ: 20% sai sót y khoa gây tổn thương
hoặc tử vong là các sai sót về sử dụng thuốc
 Sai sót: kê toa, phân phát, dùng thuốc…
 Báo cáo 2006 của Viện Y khoa Hoa Kì: sai sót
dùng thuốc gây hại 1,5 triệu BN mỗi năm
AHRQ: Agency for Healthcare Research and Quality

Sai sót dùng thuốc (Medication Errors)
The top 10 medication errors in 2003 (United States)
Error Number Percentage
Omission error 52,078 23.9 %
Improper dose/quantity 49,100 22.5 %
Prescribing error 48,954 22.4 %
Unauthorized drug 22,635 10.4 %
Wrong time 14,116 6.5 %
Extra dose 11,465 5.3 %
Wrong patient 10,647 4.9 %
Wrong drug preparation 10,591 4.9 %
Wrong dosage form 5,799 2.7 %
Wrong route 3,273 1.5 %

SỰ RA ĐỜI CỦA DƯỢC LÂM SÀNG TRÊN THẾ GIỚI
 Thập niên 60 của TK XX, DLS ra đời ở Mĩ, sau đó
lan sang các nước khác.
 Sự ra đời của DLS xuất phát từ:
• Sự phát triển nhanh chóng của ngành Dược tạo ra
nhiều sản phẩm thuốc mới
• Những sai sót y khoa liên quan đến việc dùng
thuốc
=> Vai trò của DS trong chăm sóc sức khỏe
 Châu Á: Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia, Singapore…
 Canada (1972), Pháp (1984) đưa DLS vào giảng
dạy ở bậc ĐH…
Tham khảo: Bộ Y tế (2006), Dược lâm sàng, NXB Y học.

Joseph T. DiPiro và các cộng sự:
 Pharmacotherapy – A
Pathophysiologic Approach
 Pharmacotherapy Handbook
 Nâng cao kiến thức về lâm sàng
và bệnh học cho DS và sinh viên
Dược
 Được sử dụng trong đào tạo DLS
ở Hoa Kì

Một số tác phẩm khác:
 Oxford Handbook of Clinical
Pharmacy
 Encyclopedia of Clinical Pharmacy
 Applied Therapeutics – The
Clinical Use of Drugs
 Clinical Pharmacy and
Therapeutics

Chưa có DLS trong giảng dạy ĐH và thực hành BV
DSBV: quản lý dược, cấp phát thuốc, pha chế
Tài liệu tham khảo, tra cứu còn hạn chế
DSLS chưa có vai trò trong BV
TRƯỚC
1985
Chậm trễ so với các nước trong khu vực
Tham khảo: PGS.TS. Trương Văn Tuấn, Quá trình phát triển Dược lâm sàng tại VN (2014)
ĐÀO TẠO VÀ THỰC HÀNH DLS TẠI VIỆT NAM

1993: Tổ môn DLS
– ĐH Dược HN
12/1999: Phân môn DLS
– ĐH Y Dược TPHCM
2000-2010: Bộ môn DLS tại
các trường ĐH Y Dược khác
1998: Bộ môn DLS
– ĐH Dược HN
Giảng dạy Đại học và Sau đại học
Đào tạo ThS, TS, CK1, CK2
Dược lý – Dược lâm sàng
Tham khảo: 1. PGS.TS. Trương Văn Tuấn, Quá trình phát triển Dược lâm sàng tại VN (2014)
2. DS Lê Bá Hải, Dược lâm sàng tại Bệnh viện VN (2015)

Giảng dạy Đại học và Sau đại học
Dược lâm sàng
Chăm sóc dược
Dược lâm sàng và điều trị
 GS.TS Hoàng Thị Kim Huyền
 Những giáo trình đầu tiên:

Dự án NPT-VNM-240 từ 2007 – 2011
6 ĐH Y Dược
của VN
ĐH Groningen
Hà Lan
 Xây dựng chương trình đào tạo DLS
 Biên soạn tài liệu, giáo trình về DLS
• Dược lâm sàng – Những nguyên lý cơ bản và sử dụng thuốc trong điều trị
(2 tập) (2014)
• Cơ sở dữ liệu ca lâm sàng (3 tập) (2012)

Văn bản pháp quy
Thông tư 31/2012 của Bộ Y tế: Hướng dẫn hoạt động
dược lâm sàng trong bệnh viện
 Văn bản chính thức đầu tiên quy định đầy đủ về hoạt
động DLS

Thông tư 31/2012 của Bộ Y tế: Hướng dẫn hoạt động
dược lâm sàng trong bệnh viện
“Dược lâm sàng là hoạt động thực hành thuộc lĩnh vực khoa học sức
khỏe, trong đó người dược sĩ thực hiện vai trò tư vấn về thuốc cho thầy
thuốc, giúp tối ưu hóa phác đồ điều trị; đồng thời thực hiện vai trò cung
cấp thông tin, tư vấn, hướng dẫn sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả
cho cán bộ y tế và cho người bệnh.”
“Dược sĩ lâm sàng là những dược sĩ làm việc trong lĩnh vực dược lâm
sàng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; thực hiện tư vấn về thuốc cho
thầy thuốc trong chỉ định, điều trị và hướng dẫn sử dụng thuốc cho cán
bộ y tế và cho người bệnh.”

Chiến lược quốc gia phát triển ngành Dược giai
đoạn đến 2020, tầm nhìn đến 2030 (năm 2014)
50% BV tỉnh, TW: có bộ phận DLS
50% BV huyện, tư nhân: có hoạt động DLS
2,5 dược sĩ/1 vạn dân, trong đó DSLS chiếm 30%

Dược Lâm Sàng tại BV Bạch Mai – Hà Nội
2006: Triển khai
hoạt động DLS
2011: Thành lập đơn vị
Thông tin thuốc
2013: Triển khai DLS theo
thông tư 31/2012 của BYT
2008: Xây dựng quy trình
DLS theo mô hình của Úc
Tham khảo: TS. Nguyễn Thị Hồng Thủy, Chia sẻ kinh nghiệm triển khai hoạt động DLS tại BV Bạch Mai (2015)
08 DSLS: 01 DS/1-2 khoa
02 DS phụ trách Thông tin thuốc

 Năm 2013, triển khai hoạt động DSLS đi phòng
bệnh (khoa Phụ, khoa BN hậu phẫu)
TK: Bài báo cáo tại Hội nghị Dược sĩ bệnh viện TP.HCM năm 2013 – DS Đặng Thị Thuận Thảo
Dược Lâm Sàng tại BV Từ Dũ
Thăm bệnh cùng BS, phỏng vấn tiền sử
dùng thuốc và dị ứng
Xem xét việc chỉ định thuốc của BS, trao
đổi nếu có vấn đề không hợp lý
Hướng dẫn dùng thuốc cho bệnh nhân
xuất viện (cách sử dụng, lưu ý…)
Dược sĩ
lâm sàng

Dược Lâm Sàng tại BV Từ Dũ
Hoạt động Thông tin thuốc
Thông tin thuốc, http://www.tudu.com.vn/vn/tin-tuc-su-kien/thong-tin-thuoc/

Hội nghị - Hội thảo về DLS
 Hội nghị DLS Châu Á ACCP lần thứ 13 tại Hải
Phòng – Việt Nam (năm 2013):
• 12/09 – 15/09/2013
• 853 đại biểu (Việt Nam 459)
• 24 quốc gia (châu Á & Hoa Kì, Canada, Úc, Pháp)
Tham khảo: PGS.TS. Trương Văn Tuấn, Nhìn lại hội nghị Dược lâm sàng Châu Á (2013)

Hội nghị - Hội thảo về DLS
 Hội nghị khoa học Hội dược sĩ bệnh viện
TP.HCM mở rộng:
• Từ năm 2010 đến nay
• Công tác Dược bệnh viện, bao gồm Dược lâm sàng
Tham khảo: http://hcpa.vn/hpahcmc/

Đào tạo liên tục về DLS
 Các khóa tập huấn, đào tạo liên tục được các Sở Y
tế, các trường đại học y dược tổ chức thường xuyên
để nâng cao kiến thức cho dược sĩ
Tập huấn DLS – Sở Y tế Hà Nội (09/2011)

Lớp Đào tạo liên tục lần 2/2015 – ĐH Y Dược TPHCM
(06 – 08/10/2015)
Điều trị bệnh nhiễm trùng niệu – sinh dục
PGS Lê M.Hùng – ĐH Trident University International

DƯỢC SĨ LÂM SÀNG ???
Là ai ? Làm gì ? Vai trò ?

Được đào tạo liên tục, có
chứng chỉ thực hành DLS
Được đào tạo ĐH chuyên
ngành định hướng DLS
Được đào tạo sau ĐH
chuyên ngành Dược lý - DLS
Dược sĩ
lâm sàng
Thông tư 31/2012 của Bộ Y tế
Dược sĩ
đại học
hoặc
hoặc
hoặc
14 nhiệm vụ chung
4 nhóm nhiệm vụ tại
khoa lâm sàng
NHIỆM VỤ CHUYÊN MÔN CỦA DƯỢC SĨ LÂM SÀNG

Tham khảo: TS. Nguyễn Thị Hồng Thủy, Chia sẻ kinh nghiệm triển khai hoạt động DLS tại BV
Bạch Mai (2015).

1. DSLS thực hành tại khoa, phòng
Dược sĩ Bác sĩ
• Tiền sử dùng thuốc
• Tiền sử dị ứng thuốc,
thực phẩm
• Đọc hồ sơ bệnh án
• Xem xét, trao đổi về
đơn thuốc
• Hướng dẫn bệnh nhân
dùng thuốc
• Ghi nhận ADR
• Hội chẩn
• Thăm khám, hỏi bệnh
• Kê đơn thuốc điều trị
ĐỒNG THUẬN

BỆNH
NHÂN
BÁC SĨ
ĐIỀU
DƯỠNG
DƯỢC SĨ

Tham khảo: TS. Nguyễn Thị Hồng Thủy, Chia sẻ kinh nghiệm triển khai hoạt động DLS tại BV Bạch Mai (2015)

2. Hoạt động thông tin thuốc
Bản tin thông tin thuốc – BV Vinmec

Khoa dược (Dược sĩ)
Dược sĩ lâm sàng
Dược sĩ lâm sàng
Bác sĩ, điều dưỡng Câu hỏi thông tin thuốc
Tiếp nhận câu hỏi
Phân loại
Đánh giá mức độ (khẩn
cấp, chuyên biệt,…)
Tìm kiếm thông tin
Xử lý, tổng hợp thông tin
Trả lời câu hỏi
Theo dõi sự phản hồi
Ghi chép, lưu trữ
QUY
TRÌNH
TRẢ
LỜI
THÔNG
TIN
THUỐC

Ví dụ: Trả lời TTT tương tác Fibrate - Statin
Tham khảo:Nhịp cầu dược lâm sàng

3. Báo cáo phản ứng có hại của thuốc
Mẫu báo cáo phản ứng có hại của thuốc
(Trung tâm DI & ADR quốc gia)
Tham khảo:http://canhgiacduoc.org.vn/

3. Báo cáo phản ứng có hại của thuốc
Tình hình báo cáo ADR – Quý 1/2015
Tham khảo: Trần Ngân Hà, Nguyễn Hoàng Anh. Tổng kết công tác báo cáo ADR 3 tháng đầu năm 2015. Tạp chí
Cảnh giác dược, số 2/2015

Cần học
những gì ??
Học DLS như
thế nào ??

Các môn học cần thiết với
Dược lâm sàng
Tham khảo:Namud.vn

• Phân loại thuốc theo cấu trúc hóa học
• Cơ chế tác dụng của thuốc
• Liên quan cấu trúc và tác dụng sinh học
• Liên quan cấu trúc và tác dụng phụ
Hóa hữu cơ – Hóa dược

Ví dụ 1: Phân loại thuốc theo cấu trúc hóa học
Dihydropyridine Non-dihydropyridine
Phenylalkylamine Benzothiazepine
Nifedipine
Amlodipine
Verapamil Diltiazem
Tác dụng chọn lọc
trên cơ trơn
mạch máu
Tác dụng chọn lọc trên TB cơ tim
(ở liều điều trị)
Thuốc chẹn kênh calci (calcium channel blockers)

Ví dụ 2: Ca lâm sàng
BN nam 52 tuổi, đau và cứng khớp hông và khớp gối buổi sáng
• Dx: Thoái hóa khớp
• Tiền sử: dị ứng sulfamethoxazol
• Rx: celecoxib
Dược sĩ tư vấn ???
 Sulfamethoxazol: kháng sinh
nhóm sulfonamides
 Celecoxib: NSAIDs ức chế chọn
lọc COX-2
4-[5-(4-Methylphenyl)-3-(trifluoromethyl)pyrazol-1-yl]benzenesulfonamide
Nhóm sulfonamides
Dị ứng chéo ??
Tư vấn đổi thuốc ??
Celecoxib

• Trạng thái và độ ổn định của các dạng thuốc
• Tương kị thuốc tiêm và dung môi
• Tương kị, tương hợp giữa các thuốc dùng đồng
thời
• Các dạng bào chế và cách sử dụng
Hóa lý – Bào chế cơ bản

Ví dụ 1: Cách dùng và bảo quản một số thuốc tiêm
– Khoa Dược – BV Nhân Dân 115

Ví dụ 2: Bảng tương hợp các thuốc tiêm
thường dùng – Khoa Dược – BV Nhi Đồng 1

Viên bao tan ở ruột
Ví dụ 3: Một số dạng bào chế đặc biệt cần lưu ý khi sử dụng
Thuốc đạn
Thuốc khí dung
Viên phóng thích kéo dài

• Kiến thức giải phẫu cơ bản về các cơ quan trong
cơ thể
• Các quá trình sinh lý cơ bản
• Các thay đổi sinh lý trong bệnh lý
Giải phẫu – Sinh lý – Sinh lý bệnh

Ví dụ 1: Sinh lý hệ thống Renin – Angiotensin – Aldosterone và
các nhóm thuốc liên quan
• Thuốc ức chế men
chuyển angiotensin
(ACEi)
• Thuốc chẹn thụ thể
angiotensin (ARB)
• Thuốc ức chế renin
(Aliskiren)

Ví dụ 2: Sinh lý tiết cortisol của tuyến thượng thận và thời
điểm dùng các thuốc corticosteroid hợp lý
Thời điểm dùng thuốc
hợp lý
Hạn chế sự ức chế
trục HPA

• Các kiến thức cơ bản về enzyme và tác dụng sinh
học
• Hóa sinh các cơ quan – hệ thống trong cơ thể
(hóa sinh gan, hóa sinh thận, hóa sinh máu,…)
• Các thông số xét nghiệm cận lâm sàng
Hóa sinh học

Ví dụ 1: Enzyme là đích tác động của nhiều thuốc
Hóa sinh học

Ví dụ 2: Một bảng xét nghiệm các thông số nước tiểu
Hóa sinh học
 Đọc được các
thông số xét nghiệm
 Đánh giá độ nặng và diễn tiến của
bệnh thông qua các thông số xét nghiệm

• Các quá trình đáp ứng miễn dịch cơ bản
• Các loại phản ứng dị ứng
• Các kiến thức về kháng thể, vaccine
• Thuốc sinh học (các kháng thể đơn dòng)
Miễn dịch học

Ví dụ 1: Phân loại phản ứng
dị ứng thuốc
Thử phản ứng của cơ thể
trước khi dùng thuốc
Miễn dịch học

Ví dụ 2: Thuốc sinh học
Humira® (adalimumab) – kháng thể người ức chế TNFα
trong điều trị viêm khớp dạng thấp
=> Thuốc sinh học có doanh thu cao nhất 2014
Miễn dịch học

• Các vi sinh vật, ký sinh trùng gây bệnh thường gặp
• Các đặc điểm bệnh lý do các vi sinh vật, ký sinh
trùng gây ra
• Các kháng sinh, các thuốc điều trị ký sinh trùng
• Kỹ thuật kháng sinh đồ trong lựa chọn kháng sinh
Vi sinh – Ký sinh trùng

P.aeruginosa trên thạch
Meuller Hinton
Thực trạng P.aeruginosa
kháng đa thuốc
Ví dụ 1: P.aeruginosa – tác nhân hàng đầu trong nhiễm trùng
bệnh viện và tình trạng đa kháng thuốc hiện nay

Ví dụ 2: Các thuốc điều trị kí sinh trùng và giải Nobel 2015
Avermectin Artemisinin

Hai khối kiến thức quan trọng nhất
Bệnh học:
• Đặc điểm, triệu chứng, xét
nghiệm chẩn đoán các
bệnh thường gặp
• Phác đồ điều trị (WHO,
BYT, các bệnh viện, các
hiệp hội y khoa trong nước
và thế giới…)
Dược lý học:
• Phân loại thuốc theo
nhóm
• Dược lực học
• Dược động học
• Sử dụng thuốc trong
điều trị

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế (2006). Dược lâm sàng, NXB Y học.
2. Rick Ng (2015). Drugs: From Discovery to Approval 3e.
3. Trương Văn Tuấn (2014), Quá trình phát triển Dược lâm sàng tại
VN (báo cáo).
4. Trương Văn Tuấn (2013), Nhìn lại hội nghị Dược lâm sàng Châu Á
(báo cáo).
5. Lê Bá Hải (2015), Dược lâm sàng tại Bệnh viện VN: Khảo sát về
những dịch vụ đang được triển khai của dược lâm sàng và cơ hội
phát triển (báo cáo).
6. Nguyễn Thị Hồng Thủy (2015), Chia sẻ kinh nghiệm triển khai hoạt
động DLS tại BV Bạch Mai (báo cáo).
7. Đặng Thị Thuận Thảo (2013), Mô hình dược sĩ lâm sàng đi buồng
bệnh tại bệnh viện Từ Dũ (báo cáo).
8. Trần Ngân Hà, Nguyễn Hoàng Anh (2015). Tổng kết công tác báo
cáo ADR 3 tháng đầu năm 2015. Tạp chí Cảnh giác dược, số
2/2015
9. Và các thông tin từ internet…

Buổi 1_Giới thiệu về DLS_CLBSV DLS

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Buổi 1_Giới thiệu về DLS_CLBSV DLS

Similar to Buổi 1_Giới thiệu về DLS_CLBSV DLS (20)

More from HA VO THI

More from HA VO THI (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Buổi 1_Giới thiệu về DLS_CLBSV DLS