2. Informasiyanın dərsdə öyrənilməsində əsas məqsəd
Şagirdlərdə informasiya haqqında ümumi təsəvvürlər yaratmaq
yaratmaq
Şagirdlərdə təfəkkürü inkişaf etdirmək
Şagirdlərdə nitqi inkişaf etdirmək
İnformasiya -onun yaranması saxlanması ötrülməsi və s prosesləri
şagirdlərə izah etmək
3. İnformasiya termini mənşəcə latın sözü olub, izahetmə, şərhetmə,
məlumatvermə mənalarını daşıyan «informatio» sözündən yaranmışdır.
İnformatikada informasiya ilkin və təyin olunmamış anlayış kimi qəbul
olunur.İnformasiya ifadə olunma formasından asılı olmayaraq insanlar,
canlılar, cansızlar, faktlar, hadisələr, proseslər və s. haqqında olan
məlumat və biliklərdir. Biliklər isə müəyyən faktlar və onlar arasındakı
asılılıqlar şəklində ifadə olunur. İnformasiyanı yaratmaq, ötürmək,
saxlamaq, emal etmək mümkündür.İnformasiya təbiətdə siqnallar
şəklində ötürülür və iki tipə ayrılır: analoq və rəqəmli. İnsanlar öz
hissiyyat üzvlərinə görə analoq, kompyuterlər isə rəqəmli
informasiyaların köməyilə fəaliyyət göstərir., Analoq informasiya deyildiyi
kimi təsvir edilir və insanın duyğu üzvləri ilə qəbul edilir. Rəqəmli
informasiya isə kompyuterin emal etdiyi informasiyadır və kodlarla ifadə
olunur.
7. İnsan informasiyanı 5 duyğu üzvü :göz ,qulaq ,burun, dil və dəri
vasitəsi ilə alır.Hansı duyğu üzvü tərəfindən qəbul edilməsindən aslı
olaraq informasiya virtual, səs, qoxu , dad və taktil informasiyası
adlanır
8. İnsanlar informasiya toplamaqla
yanaşı, onu saxlayır, dəyişdirir –
emal edir, başqalarına ötürürlər.
İnformasiya ilə aparılan belə
əməliyyatlara, yəni onların
toplanması, saxlanması, ötü
rülməsi və emal olunmasına
informasiya prosesləri deyilir.
Informasiya prosesləri
9. İnformasiyanın ötürülməsi — toplanan informasiyanın emal edilməsi üçün emal vasitələri ilə ötürülməni nəzərdə
tutur. Adi halda informasiyanın emalı insan tərəfindən, avtomatlaşdırılmış halda isə kompyuterlər vasitələrlə aparılır.
İnformasiyanın ötürülməsi məsafədən asılı olaraq müxtəlif vasitələrlə yerinə yetirilə bilər. Yaxın məsafəli
ötürmələrdə kabellərdən, uzaq məsafəli ötürmələrdə isə rabitə kanallarından (telefon, teleqraf, peyk rabitəsi və s.)
istifadə edilir. Müasir kompyuterlərdə informasiyanın telefon kanalı vasitəsilə uzaq məsafədən qəbulu və
ötürülməsi üçün modem adlanan xüsusi qurğudan istifadə edilir.
11. İnformasiyanı müxtəlif şərti
işarələrlə də təqdim etmək
olar. İnformasiyanı təqdim
etmək üçün istifadə olunan
şərti işarələr sis teminə kod
deyilir. İnformasi yanın hər
hansı kodla göstərilməsi isə
kodlaşdırma adlanır.
12. İnformasiyanın modelləşdirilməsi
Obyektlərin sadələş dirilmiş bənzəri model adlanır. Obyektlərin görünən əlamətlərinin əks
olunduğu bu cür modellərə maddi model deyilir. Maddi modellərdən başqa, informasiya
modelləri də var. Əgər obyektin maddi modeli onun fiziki oxşarıdırsa, informasiya modeli
onun təsviridir. Məsələn, xəritə Yer kürəsinin informasiya modelidir.
13. İnformasiyanın ölçülməsi
İnformasiyanın kəmiyyətcə ölçülməsi üçün ən kiçik ölçü vahidi bitdir (ingilis dilində binary digit-
ikilik rəqəm sözündən götürülüb). Kompüterin daxilində elektrik siqnalları iki vəziyyətdə ola bilər:
siqnal var (gərginlik var)-1; siqnal yoxdur (gərginlik yoxdur)-0. Məhz bu səbəbdən də kompüter öz
işində ikilik məntiqdən istifadə edir. Müasir kompüterlərin klaviaturasında olan simvolların ikilik
kodlarla verilməsi üçün 7 bit kifayət edir. Bir bit isə təsdiq üçün əlavə olunur. Məhz bu səbəbdən
də 8 bit=1 bayt ən kiçik yaddaş vahidi kimi qəbul edilir. İnformasiya yaddaşda saxlanıldığından bayt
həm də informasiya ölçü vahididir. Daha böyük informasiyaölçü vahidləri aşağıdakılardır:
8 bit= 1 Bayt ;1024 Bayt= 1 KiloBayt (KB); 1024KB=1 Meqa Bayt(MB); 1024 MB=1QiqaBayt (QB) və.s
14. “İNFORMATİKA” sözü 11 simvoldan (hərfdən) ibarət
oldu ğundan kompyuterin yaddaşında 11 bayt yer
tutur. Bunu bitə çevirsək, 88 bit alınar: 11 ∙ 8 bit = 88
bit.
İnformasiyanın həcminin ölçülməsi” ifadəsi isə 33
bayt, yaxud 264 bit yer tutacaq.