Egingo dugu proiektu bat?

Argitaratzen du: Vitoria-Gasteizko Udala.
Egilekideak: Nahia Pérez de San Román, Oscar Fernández eta Erdu Agentzia.
Laguntzen dute: Arabako Foru Aldundia eta Vital Kutxaren Gizarte Ekintza.
Diseinu eta maketazioa: Erdu.
Itzulpenak: AZTIRI Itzulpen Zerbitzuak.
Inprimatzen du: Gráficas Irudi, S.L.
Lege Gordailua:

Zer dira proiektuak, eta zertarako taxutzen ditugu? ................................................................................................................................... 5
Nondik hasiko gara? ............................................................................................................................................................................................................................... 8
Nola identifikatu proiektu bat? ................................................................................................................................................................................................. 13
Nola txertatuko ditugu zehar-lerroak (generoa, kulturartekotasuna...) proiektuetan? ................................................ 27
Nola egingo dugu proiektu on bat? ......................................................................................................................................................................................... 30
Eta orain... Nola finantziatuko dugu proiektua? ....................................................................................................................................................... 40

Zer da proiektuak gauzatzea eta jarraipena egitea?............................................................................................................................................ 49
Nola ebaluatu proiektu bat? .......................................................................................................................................................................................................... 51
Nola egingo dugu proiektuaren txostena?....................................................................................................................................................................... 56
Laburbilduz ... Aholku erabilgarriak .................................................................................................................................................................................. 65

Proiektu baten adibidea............................................................................................................................................................................................................... 69

Bibliografia eta webgrafia ................................................................................................................................................................................................................. 87

dira proiektuak?
eta taxutzen ditugu?

B
atzuetan, dirulaguntza bat jasotzeko aukera dugunean hasten
gara pentsatzen proiektuetan; hau da, finantziazio publiko edo
pribatua lortzeko modutzat ikusten ditugu proiektuak. Baina
proiektua beste zerbait da, beste zerbait izan behar luke, dirulagun-
tzak albo batera utzita, nahiz eta horiek garrantzi handikoak eta beha-
rrezkoak izan gizarte erakunde askorentzat.
Jarduera plan bat da proiektua, iparra galdu gabe gure helburua lortzen la-
gunduko digun “mapa eta iparrorratza”. Tresna bat da, guztioi bide beretik
joaten eta zertan ari garen jakiten laguntzen diguna, horrela, “adaba-
kiak” jarri beharrik edo bat-batean erabakiak hartu beharrik ez izateko.
Izan ere, “bat-bateko erabaki on” bat hartzeko, lan handia egin behar da
aurretik. Zer lortu nahi den aurrez erabakitzea da kontua, eta helburu
horiek lortzeko bitartekoak adieraztea.
5

Hasi eta buka, zer izan behar duzun gogoa

Proiektua jarduera multzo bat da, helburu bat edo batzuk lortzera zuzentzen diren eta elkarrekin lotuta dau-
den jarduerez osatutakoa, eta, berorren bidez, aurrez identifikatutako egoera bat hobetu nahi da, arazo bati
konponbidea aurkitu nahi zaio, edota behar bat ase nahi da. Gainera, epe zehatz baterako da (hasiera eta amaie-
ra ditu); kontuan hartzen ditu proposatutako jarduerak egiteko eta, horien bidez, helburuak lortzeko eskura
ditugun nahiz behar ditugun baliabideak. Azkenik, proposatutako helburuak lortuko ditugun edo ez nola jakingo
dugun galdetuko diogu geure buruari.

Zer da proiektu bat?

Proiektu bat zer den kontuan hartuta, badakigu EZ dela horri buruzko hitzaldi bat edo hizke-
taldi bat antolatzea. Hori, izatekotan, proiektuaren barneko jarduera bat izango da. Proiek-
tu bat izan dadin, galdera hauek egin behar dizkiogu gure buruari, adibidez:
• Zer lortu nahi dugu hitzaldi horrekin?
• Hitzaldi horren bidez, zer egoera, arazo, behar aztertu eta kontuan hartu nahi dugu bereziki?
• Zergatik hitzaldia, eta ez beste zerbait?
• Nahikoa da hitzaldia, edota, lortu nahi dugun horri erantzun ahal izateko, beste gauza
osagarri batzuk behar ditugu?
• Zer baliabide ditugu eskura, eta zer baliabide behar ditugu?...

6

dira proiektuak?
eta taxutzen ditugu?

Gehienetan, elkartearen “kanpo jarduerak” zehazteko egiten ditugu proiektuak, baina beste asmo ba-
tzuk ere izan ditzakete: elkartearen zabalkundea sustatzea, antolamendua eta kideen arteko komu-
nikazio bideak hobetzea, elkartea ezagutaraztea, atxikimendu, baliabide eta pertsona gehiago erakart-
zea, eta abar. Hau da, elkartearen bizimoduko esparru guztiak zehatz daitezke, eta zehaztu behar dira,
jarduera proiektuetan. Horrela, geure esku izango dugu bide onetik goazen, okertu garen edo nola hobe-
tu gaitezkeen jakiten lagunduko digun iparrorratza.

Proiektu bat egitea ez da erraza, baina ez da pentsa dezakegun bezain zaila ere. Egia esan, oinarrizko
galdera batzuk argi baditugu eta erantzunak aurkitzen badizkiegu, konturatzen garenerako eginda izan-
go dugu proiektua. Eta praktika pixka batekin, gero eta errazagoa izango da. Gida honen bidez, proiek-
tuak lantzeko bidea errazago egiten lagundu nahi dizuegu, oinarrizko galdera horiek eta proiektu baten
adibidea abiaburutzat hartuta.

7

hasiko gara?

E zer baino lehen, argi izan behar dugu nor garen, elkarte gisa zer lor-
tu nahi dugun, noraino iritsi nahi dugun, norekin ari garen lanean…
Hau da, argi izan behar ditugu gure elkartearen betekizuna, xedea
eta noranzkoa. Proiektuak lantzen hasi aurretik egin beharrekoa da hori
guztia berez, elkartea sortu zen unetik bertatik egin beharrekoa. Baina
horrela egin ez bada edo ondo egin ez bada, horixe egin beharko da edo-
zein proiektu lantzen hasi aurretik.

Elkarte bateko kide den pertsona orok ezagutu eta argi izan behar ditu
elkarte horren xedea, betekizuna eta zentzua. Horrez gain, argi eta
modu errazean adierazi behar diegu elkartearen nortasuna elkartera
datozen pertsonei edo elkartea sakonago ezagutu nahi dutenei.

Ez gara ari behin erabaki eta betirako izango den zerbaiti buruz. Elkar-
teek, aldian-aldian, egiten dutena eta egin nahi dutena aztertu behar
dute, eta, errealitatea aldakorra denez, errealitate horri erantzuten
dioten ikusi behar dute.
8

hasiko gara?

Ondoren, hona hemen gure elkartea definitzen eta aldian-aldian berrikusten lagundu diezaguketen
zenbait galdera:
Nor gara?
Nork osatzen dugu elkartea? Zenbat pertsona aktibo gaude? Zein dira gure bereizgarriak? (auzokoak,
gazteak, emakumeak, profesionalak, boluntarioak, arazo edo behar zehatz bat duten pertsonak, etab.)
Zein dira gure beharrak eta arazoak?
Zer egiten dugu?
Zer jarduera edota zerbitzu egiten ditugu? (salaketak, aholkularitza, informazioa, prestakuntza, dibul-
gazioa, sentiberatzea, babes eta laguntza zerbitzuak)
Zertarako egiten dugu?
Zein dira gure funtsezko xedeak, hau da, gure helmugak? Zer lortu nahi dugu gure jardueraren bidez? Zein
dira gure elkartearen helburuak? Zer aldatu nahi dugu lan egingo dugun arazo horretan (edo hasierako
egoeran)? Zer interesek motibatzen eta mobilizatzen ditu gure elkarteko kideak?
Norentzat egiten dugu?
Nor dira hartzaileak? Bai hartzaile zuzenak (elkartearen jarduerak zuzenean jasoko dituztenak, haien
onuradun zuzenak) eta bai zeharkakoak (hartzaile zuzenekin harreman dutenak: pertsonak, taldeak, ko-
lektiboak, gizarteko sektoreak). Nori zuzentzen dizkiegu jarduerak? (gizarte osoari, lurralde jakin bate-
ko biztanleei, sektore edo gizarteko talde jakin bati, arazo edo behar jakin bat duen kolektibo bati, etab.)
9


Zein da haien egoera? (Garrantzitsua da honako hauek deskribatzea: pertsona kopurua, adina, sexua,
hezkuntzarekin edo lanarekin lotutako ezaugarriak, etab.).

Hainbat teknika erabil daitezke, elkartearen betekizuna eta ezaugarriak taldean zehazteko, sakon-
tzeko eta berrikusteko. Teknika horiek lagunduko digute zeregin horretan, eta argibideak emango dizki-
gute: galdetegien bidezko kontsultak, elkarrizketak, lan saioak eta mintegiak, informazioa emateko bi-
lerak eta kontsulta bilerak, batzarrak, argitalpenak eta aldizkariak, jokoak, parte hartzeko dinamikak,
horma irudiak, iragarki taulak, inkestak, azterketak, oharrak...

Baina horrek badu zerikusirik proiektuak egitearekin? Bai: gure proiektuek zentzua izan behar dute eta bat
etorri behar dute gure elkartearen nortasunarekin. Esate baterako, gure zeregina gazteen artean bizimo-
du osasungarria sustatzea bada, ez du zentzu handirik izango bakarrik dauden adineko pertsonei lagun
egiteko proiektu bat planteatzeak.

“Nor garen eta norantz goazen jakiterik bagenu, hobeto erabaki
ahal izango genuke zer egin eta nola egin”.

Abraham Lincoln

10

hasiko gara?

Zer egin behar dira?
Eskeman, proiektu baten urratsak ikus daitezke, eta beti gogoan izan behar dugun osotasun bat eratzen
dute urratsok.

Taxutzea
Identifikatzea
Gauzatzea
Ebaluatzea

Proiektuaren bidez zer errealitateri eragin nahi diogun identifikatu behar dugu, argi eta garbi. Ongi identi-
fikatzeak errealitateari ongi egokitzen zaion proiektu bat taxutzen lagunduko digu.

Proiektua (+) Azken egoera
esku hartu eta gero

En ROMÁN, M. (1999).
Joera Guía Práctica para el Diseño
Hasierako egoera Esku-hartzerik gabe de Proyectos Sociales.

11


Identifikatu eta gero, proiektua formulatu behar da, horixe baita hurrengo urratsa. Proiektua formulatu
ondoren, gauzatu egin behar da, eta, horretarako, aintzat hartuko dira erabaki diren jarduerak, kalkulatu
den denboran eta zehaztu ditugun baliabideekin egiteko.

Proiektua gauzatzen ari garen neurrian, berorren jarraipena egin beharko dugu, bai ikuspegi teknikotik
eta bai ekonomikotik, eta, horren ondorioz, gerta daiteke zenbait alderdi doitu beharra ere. Gainera, ha-
sieratik aurreikusita eta planifikatuta izango dugu ebaluazioa, eta horrela, zehaztutako helburuak lortu
ditugun edo ez jakingo dugu, eta gure ekintza hobetuko duten ikaskuntzak aterako ditugu horretatik.
Proiektu berri bat identifikatzeko orduan, oso informazio baliagarria izango da hori, eta horregatik, fa-
seen zikloa zirkularra da.

12

identifikatu proiektu bat?

B
atzuetan, egin nahi dugun zerbaiti buruzko ideia bat abiaburu-
tzat hartuta hasten gara proiektuak egiten. Adibidez, pentsa
dezakegu irratsaio bat egitea proiektu eder eta interesgarria
izan daitekeela. Baina aztertu al dugu ea ideia horrek benetako behar
bati erantzuten dion, gure xede den kolektiboak sentitzen duen behar
bati? Balioetsi al dugu ea elkarte modura dugun zereginari ondo egokit-
zen zaion? Pentsatu al dugu ba ote ditugun proiektua gauzatzeko behar
ditugun indarra eta gaitasuna? Aztertu al dugu zer egoeratan eragin
nahi dugun eta ideia horrek egoera hori nola alda dezakeen? Hartu al
dugu kontuan ea beste inor ari den horrelako proiektu bat egiten, edo
aurrez horrelakorik egin den eta nola funtzionatu duen?
Zer errealitate aldatu nahi dugun aintzat hartuta, errealitate horren azter-
ketatik abiatzen da proiektu on bat. Azterketari dagokion fase hau zenbat
eta parte-hartzaileagoa izan –gure xede den kolektiboa ere barne hartuta−,
gure proiektuak are aukera handiagoak izango ditu arrakasta lortzeko.
13


Gure lanaren xede den kolektiboak edota gure elkarteko kideek nolabait ere proiektu baten identi-
fikazioan parte hartzea estrategia egokia da, pertsona horiek guztiek proiektua beregana dezaten,
berena senti dezaten eta, horrela, modu aktiboan parte har dezaten, proiektuak arrakasta izango
duela bermatzeko.

Proiektu bat identifikatzerakoan, kontuan hartu behar ditugu alderdi hauek:
• Gure elkartea: nor garen, zer egin nahi dugun eta zer gaitasun eta baliabide ditugun.
• Gure proiektua zer kolektibori zuzentzen zaion, jakinda ez dela zerbait homogeneoa, eta
kontuan hartuta gizonak, emakumeak, jatorri ugaritako pertsonak, aniztasun funtzionala
duten pertsonak1, eta abar daudela bertan. (Alderdi hau argiago ikusiko dugu gero, atal
honetan: NOLA TXERTATUKO DITUGU ZEHAR-LERROAK (GENEROA, KULTURARTEKOTA-
SUNA...) PROIEKTUETAN?)
• Zein diren zuzentzen gatzaizkion kolektiboaren behar nagusiak.
• Arazo nagusi bat identifikatzea, kausak eta ondorioak aztertzeko. Helburuak definitzen
lagunduko digu horrek gero.
• Ditugun gaitasun eta baliabideez jabetzea, bai eta testuinguruan ditugun aukerez ere,
esku hartzeko modurik egokiena eta errealistena hautatzeko.

1 Aniztasun funtzionala duten pertsonak: pertsona guztiek antzeko funtzioak baina modu askotara betetzen dituztela hartzen du kontuan termino honek.
Horregatik, ahalmen urritasunak dituzten pertsonez edo aniztasun funtzionala duten pertsonez hitz egin behar dugu, eta ez elbarriez edo gaitasungabeez.

14


Horrez gain, gure proiektua justifikatzeko eta proiektua gauzatu beharra dagoela azaltzeko argumen-
tuak emango dizkigu proiektua identifikatzeko urrats horrek. Eta proiektua defendatzerakoan, ezinbes-
tekoa da hori. Proiektua zergatik egin behar den azalduko dugu urrats honetan; dirulaguntza bat eskatzeko
proiektua aurkezten dugunean, beronen justifikazioa egiteko balioko digu. Identifikazio fasea amaitu ondoren,
argi izango dugu benetan zer arazo edo behar dugun edo zer hartzen dugun halakotzat, zeren gainean
eragin nahi dugun eta zer lortu nahi dugun.
Ondoren azalduko ditugun baliabideak erabil ditzakegu, gure jardueraren bidez aldatu nahi dugun errea-
litatearen azterketarako informazioa bildu ahal izateko. Abiapuntuko egoeraren diagnostikoa egiten
lagunduko digu informazio horrek.

Nola ko dugu informazioa?
• DOKUMENTAZIOA: Zer eremutan eragin nahi dugun, eremu horri buruzko informazioa eman-
go diguten dokumentuak biltzea da, planak, programak, azterlanak eta abar biltzea. Esate bate-
rako, gure elkarteak immigrazioaren esparruan lan egiten badu, interesgarria izango da gure ingu-
ruan bizi diren etorkinei buruzko agiri eta azterlanak edota biztanle horien integrazioari buruzko
ikuspegi teorikoak biltzea eta irakurtzea. Udalek, Arabako Foru Aldundiak, Eusko Jaurlaritzak eta
abarrek ematen dituzten dirulaguntzak eskatu nahi baditugu, komeni da jakitea ea erakunde ho-
riek arlo horretan jarduketa planik baduten, eta kontuan hartzea zeri eman dioten lehentasuna,
horrela, gure proiektua ildo horien arabera taxutzeko.
15


• BEHAKETA: Errealitateari modu sistematikoan behatzea ere tresna egokia da informazioa
biltzeko. Baina, aurrez, argi izan behar dugu zeri behatu nahi diogun, zer aztertu nahi dugun.

• OINARRIZKOAK DIREN INFORMATZAILEEKIN EGINGO DUTEN ELKARRIZKETAK:
Gure jardueren eremuan, funtsezkoak nor izan daitezkeen zehatz dezakegu, ondoren pertsona
horiei elkarrizketak egiteko. Informazioa duten pertsonak izango dira, kolektiboan rol berezi bat
betetzen dutenak, etab. Elkarrizketa egin aurretik, argi eta garbi izan behar dugu zer informazio
bildu nahi dugun. Horretarako, galdera irekiak egin beharko dizkiogu, hau da, ez ditugu erabiliko BAI
edo EZ erantzun daitezkeen galderak.

• SOLASALDI INFORMALAK: Gure lanaren xede diren pertsonekin (gure xede den kolekti-
boarekin) modu informal batean hitz egiteak ere argibide eta informazio ugari eman diezaguke,
pertsona horiek beren egoera nola hautematen duten jakiteko eta zer behar planteatzen dituzten
ikusteko. Diagnostiko bat egiten denean, garrantzi handia du informazioa sistematizatzeak, hau
da, garrantzia duen informazioa atera, antolatu eta idatziz jartzeak.

• LANTEGIAK: Lantegia foro bat da, zer egoeratan gauden aztertzeko eta nola alda dezake-
gun pentsatzeko foro bat. Diagnostikorako informazioa biltzeko beste baliabide bat da. Garran-
tzitsua da lantegi hau pertsona batek edo batzuek bideratzea eta gidatzea, lantegian bildu diren
pertsona guztien benetako parte-hartzea eta taldeko gogoeta sustatzeko. Lantegiak garatzeko
modu ugari daude; esate baterako, eztabaida taldeak. Informazioa edo ezaguera ekoizteko proze-
dura bat da eztabaida taldea: talde bat biltzen da gai bati buruz hitz egiteko, moderatzaile baten
inguruan, eta, eztabaidatu edo hitz egin ondoren, gogoeta bat osatzen dute guztien artean.
16


Proiektuak identifikatzeko, zer erabil ditzakegu?

• ARAZOEN ETA HELBURUEN ZUHAITZA

Arazoen zuhaitzak aukera ematen du gure inguruan zehaztu ditugun lehentasunezko arazoak aztertzeko
eta erlazionatzeko; horrela, gauza daitezkeen ekintza estrategiak eta helburuak agerian jarri ahal izan-
go ditugu. Identifikatutako arazoak elkarrekin erlazionatzeko modua ematen digun teknika bat da
(kausak eta ondorioak, adibidez), betiere, arazo nagusia, lehentasunezkoa, abiapuntutzat hartuta.
Lehentasuna duen arazo horrekiko gainerakoak ordenatu ondoren, azpiko aldean kausak edo zerga-
tiak eta goiko aldean ondorioak ezarri ondoren, alegia, garbiago ikusiko ditugu gure jarduerak gauza-
tzeko estrategiak (zuhaitz adarrak edo kausen lerroak, elkarrekin erlazionatuta). Adar bakoitzean,
nahiko argi bereiziko ditugu behar edo arazo zehatz batzuk (kausak) eta orokorragoak diren beste
batzuk (ondorioak), erreferentziatzat beti arazo nagusia hartuta. Helburuen zuhaitzean, lehenen-
goek (kausak) helburu eragileetara edo proiektuaren emaitzetara bideratuko gaituzte, eta bigarre-
nek (eraginak), orokorretara.
Ikus dezagun orain adibide bat, dioguna garbiago ulertu ahal izateko.
Demagun Arabako udalerri bateko elkarte bat garela, eta udalerrian euskara sustatzea duela helburu
elkarte horrek. Lehen urrats gisa, udalerrian euskara sustatzearekin lotuta dauden arazoei buruzko
ideia jasa bat egin dugu. Aurrez adierazitako tresna horiekin informazioa bildu ondoren (funtsezko infor-
matzaileekin egindako elkarrizketak, azterlanak, behaketak, solasaldi informalak, etab.), informazio hori
guztia baliagarri izango zaigu honetarako, arazoak hobeto ezagutzen lagunduko digulako.
17


¡ ! Arazo bat definitzerakoan, egoera deskribatzen saiatu behar dugu, ez dugu hasiera-ha-
sieratik irtenbidea planteatzen hasi behar. Adibidez, ez da gauza bera komunitate batean izurria uzta guztia
hondatzen ari dela esatea edo pestizidak falta direla esatea. Lehenengo kasuan, arazo horren kausak zein di-
ren jakiteko egin beharreko azterketa irekia da. Bigarrenean, irtenbidea pestizidak erostea dela diogu.
Bigarren urratsa arazo horietako bati lehentasuna ematea da. Adibidean, gure elkartean garrantzi
handia eman diogu arazo honi: “herriko gazte gehienak elebidunak dira, baina, ikasgelatik kanpo, gaztelaniaz
mintzatzen dira gehien-gehienetan”. Horixe da arazo nagusia.

ARAZO NAGUSIA: HERRIKO GAZTE GEHIENAK ELEBIDUNAK DIRA, BAINA,
IKASGELATIK KANPO, GAZTELANIAZ MINTZATZEN DIRA GEHIEN-GEHIENETAN.

Arazoak elkarrekin erlazionatzea, horixe da hirugarren urratsa; horretarako, arazo nagusia
abiaburutzat hartuta, harremanetan jarri behar dira kausak eta ondorioak (1. grafikoa - Arazoen Zu-
haitza). Arazo nagusia gogoan, hauxe galdetu behar diogu gure buruari: zergatik ari da geratzen hau? Ze-
rrenda horretako arazo batzuk arazo nagusiaren kausen atalean txertatuko ditugu, eta beste batzuk,
arazo horren ondorioen atalean; gerta daiteke zerrenda horretako zenbait arazo ez aintzat hartzea,
arazo nagusiarekin lotuta ez daudelako. Gerta daiteke, baita ere, zuhaitz hau marrazterakoan, kontu-
ratzea lehentasuna eman behar diogun arazoa ez dela hori, beste bat baizik; eta berreraiki egin beharko
dugu. Arazoen zuhaitza teknika konplexua da, eta taldean egitea komeni da, aztertzeko, argumentuak
bilatzeko eta erabakitzeko. Kausak arazo nagusiaren azpiko aldean ezartzen dira, eta eraginak edo on-
dorioak, berriz, gaineko aldean. Arazo bakoitzaren zergatia zenbat eta gehiagotan galdetu, are gehiago
zehaztuko dugu, eta, beraz, irtenbideak ere zehatzago ikusiko ditugu.
18

1 . GRAFIKOA- ARAZOEN ZUHAITZA

Euskara gutxi erabiltzen da, eta indarra galtzen ari da ERAGINAK

ARAZO NAGUSIA:
HERRIKO GAZTE GEHIENAK ELEBIDUNAK DIRA, BAINA, IKASGELATIK KANPO,
GAZTELANIAZ MINTZATZEN DIRA GEHIEN-GEHIENETAN

Familia barnean, gazteak gaztelaniaz Gazteei zuzentzen zaizkien aisialdiko jarduera
mintzo dira eta gune gehienak gaztelaniaz dira

Euskaraz badakiten guraso Udalerriko kultura elkarteek eta ai-
Aita-ama gehienek ez
askok ez dute erabiltzen sialdiko taldeek gaztelania erabiltzen
dakite euskaraz
beren seme-alabekin dute beren jardueretan

Gurasoek, euskara ikasi Euskaraz badakiten guraso
Zenbait kultura elkarte eta aisialdiko
nahi badute, Gasteizera batzuk ez dira ohartzen zeinen
talde ez dira ohartzen zeinen beharrezkoa
joan behar dute, eta horrek beharrezkoa eta garrantzitsua
eta garrantzitsua den euskara erabiltzea,
denbora gehiegi kentzen die den euskara erabiltzea, hizkuntza
hizkuntza honek bizirik jarrai dezan
honek bizirik jarrai dezan

ESTRATEGIA 1 ESTRATEGIA 2 KAUSAK
FAMILIA EREMUAN ERAGITEA AISIALDIAREN EREMUAN ERAGITEA

19


Kausen eta ondorioen arteko erlazioak ondo egokitu behar du ARAZO BAKOITZEAN, goiko aldean edo
azpiko aldean duenarekin lotuta. Ondo egokitu den ikusteko eta, beraz, erlazio egokia ezarri den egiaz-
tatzeko, bada trikimailu bat: bi esaldien artean ...HORREN ONDORIOZ.... txertatzea. Esaldi horrek lo-
gikarik badu eta koherentzia badu, kausa eta ondorio erlazioa egokia den seinale.

Adibideak:
• Gazteei zuzentzen zaizkien aisialdiko jarduera eta gune gehienak gaztelaniaz dira; HO-
RREN ONDORIOZ, gaztelaniaz mintzatzen dira gehien-gehienetan ikasgelatik kanpo.
• Familia barnean, gazteak gaztelaniaz mintzo dira; HORREN ONDORIOZ, gaztelaniaz min-
tzatzen dira ikasgelatik kanpo.
• Ikasgelatik kanpo, gaztelaniaz mintzatzen dira gehien-gehienetan; HORREN ONDORIOZ,
hizkuntza ez da erabiltzen eta indarra galtzen du.

Nola bihurtuko ditugu arazoak ?
Laugarren urratsean, arazoen zuhaitza helburuen zuhaitz bihurtzeko, alderantzikatu eta po-
sitibo bihurtu behar ditugu. Egoera horretan egindako aurrerapenen bat islatzen ahalegindu behar dugu
(2. grafikoa- Helburu Zuhaitza).

20

2.GRAFIKOA - HELBURU ZUHAITZA

Euskarak gero eta erabilera eta indar handiagoa izango du
( HELBURU OROKORRA) XEDEA

IKASGELATIK KANPO, EUSKARAREN ERABILERA INDARTUKO DA UDALERRIKO
GAZTEEN ARTEAN (ELEBIDUNAK DIRA GEHIENAK).
(BERARIAZKO HELBURUA)

Euskararen erabilera sustatuko da Gazteei aisialdiko jarduerak eta guneak euskaraz
familia eremuan ere eskainiko zaizkie
(1. emaitza edo helburu eragilea) (2. emaitza edo helburu eragilea)

Zenbait gurasok Euskara dakiten gurasoek Kultura elkarteek eta aisialdiko
euskaraz ikasiko dute beren seme-alabekin taldeek jarduerak antolatuko
erabiliko dute dituzte euskaraz

Gurasoek udalerrian Euskaraz badakiten guraso Kultura elkarteak eta aisialdiko taldeak
euskara ikasteko aukera batzuk ohartuko dira zeinen ohartuko dira zeinen garrantzitsua eta
izan dezaten toki bat garrantzitsua eta beharrezkoa beharrezkoa den euskara erabiltzea,
egokituko da den euskara erabiltzea, hizkuntza hizkuntza honek bizirik jarrai dezan
honek bizirik jarrai dezan
2. ESTRATEGIA BITARTEKOAK
1. ESTRATEGIA
AISIALDIAREN EREMUAN ERAGITEA
FAMILIAREN EREMUAN ERAGITEA

21


Erlazio hau egokia den egiaztatzeko, “HORREN ONDORIOZ” lotura erabil dezakegu bi esaldien artean.
Adibidez, “gazteei aisialdiko jarduera eta guneak euskaraz ere eskainiko zaizkie; HORREN ONDORIOZ,
euskararen erabilera indartuko da ikasgelatik kanpo”.

Estrategia aukeratu bosgarren urratsa estrategia aukeratzea izango da. Arazoen zuhaitzean
elkarrekin lotuta dauden adarrak edo lerroak izango dira arazo nagusiari irtenbidea aurkitzeko erabili
beharreko estrategiak (2. grafikoa - Helburu Zuhaitza). Gure adibidean, bi ditugu: bata familia eremuan
eragitea da, eta bestea, aisialdiaren eremuan eragitea. Elkarrekin lotutako arazo batzuek, ezaugarri
baten inguruan biltzen direnek, estrategia bat osatzen dute. Bi estrategiak hauta ditzakegu, edo horie-
tako bat har dezakegu, aintzat hartzen ditugun irizpideen arabera: antolatzeko gaitasuna edo esperien-
tzia, eskura ditugun baliabideak, beharko den denbora, testuingurua, esku hartzen duten erakundeen planak eta
programak, etab.

Ikus dezagun beste adibide bat, arazo bati irtenbidea aurkitzeko orduan hiru estrategia emango dizkiguna
aukeran.Gure adibidea Boliviako komunitate batean kokatuko dugu: autobus istripuen indizea oso altua da komunita-
te horretan. Identifikazio bat egin da, eta identifikazio hori egin ondoren, hauxe da arazoen zuhaitzaren zati bat:

AZTERGAI DUGUN ARAZOA:
autobus istripuen indize altua

Gidariek nahiko gaizki Autobusak gaizki Errepideak gaizki
gidatzen dute daude daude

22


Arazoen zuhaitz zati honetan ikus dezakegunez, hiru estrategia ditugu aukeran:
1 Gaizki gidatzen dutenez, esparru horretan zerbait egin: Gidariak prestatu.
2 Autobusen egoeran eragin: Berriak erosi, zaharrak konpondu eta egungoak ongi manten-
tzeaz arduratu.
3 Errepideen egoera txarrean eragin: konpondu edo errepide berriak egin.

Adibidez, irizpidetzat kostua hartzen badugu, errepideak konpontzea nahiko irtenbide garestia izan
daiteke. Horrez gain, gure elkarteak ondoen zer egiten duen azter dezakegu, errepideak konpontzea Es-
tatuari dagokiola irudituko zaigu agian, etab. Hau da, zenbait irizpide balioetsiko ditugu, eta zer egin
erabakiko dugu: hiru estrategiak jarri abian, bi estrategia, edo bakarra.

Estrategia aukeratu ondoren, helburuak ere garbi izango ditugu, eta zer egin pentsatzen has gai-
tezke. Oro har, berariazko helburua aztergai dugun arazotik aterako dugu (modu positiboan adierazita),
horren gainetik (adaburuan) helburu orokorra izango dugu, eta aztergai dugun arazoaren azpiko aldean,
emaitzak edo berariazko helburuak izango ditugu (ikusi 2. grafikoa - Helburu Zuhaitza).

Hori guztia kontuan hartuta, zer jarduera garatuko ditugun pentsatu beharko dugu. Adibidez, familien
barnean euskararen erabilera sustatu nahi badugu, zer egingo dugu, kontuan hartuta guraso gehienek
euskaraz ez dakitela eta dakitenek, garrantzirik ematen ez diotenez, ez dutela erabiltzen?

23


• AMIA AZTERKETA

Tresna hau asko erabiltzen da erakundeen plangintza estrategikoa egiterakoan, eta proiektuak identi-
fikatzen lagun diezaguke, beharrak edo arazoak eta aukerak bistaratuko dituztelako.

Indarrak eta ahuleziak aztertzea da kontua (barnean, erakundearen barruan), bai eta mehatxuak eta
aukerak ere (kanpoan, testuinguruan).

Barnean Kanpoan
INDARRAK MEHATXUAK

AHULEZIAK AUKERAK

INDARRAK barnekoak eta positiboak diren elementu guztiak dira. AHULEZIAK, berriz, barneko ara-
zoak edo hobetu beharreko alderdiak dira.
AUKERAK kanpoko egoerak dira, positiboak, inguruan sortzen direnak eta, identifikatu ondoren, gure
onerako erabil ditzakegunak. Aldiz, MEHATXUAK kanpoko egoera negatiboak dira, eta mehatxu horiei
aurrea hartzea komeni da.
Teknika hau aplikatzerakoan, garrantzi handia du erakundearen barnekoa dena eta inguruneari dago-
kiona, erakundetik kanpokoa dena, ondo bereiztea.
24


Euskara sustatu nahi duen elkartearen adibidearekin jarraituko dugu. Saiatu honako alderdi hauek
indar, ahulezia, aukera edo mehatxu diren esaten.
• Elkarteko kide diren pertsona guztiek dakite euskaraz, eta erabiltzen dute.
• Ez dago euskara sustatzeko helburua duen udal politikarik.
• Elkarteko zenbait pertsonak esperientzia dute hezkuntzaren eremuan, bai eremu formalean eta
bai informalean.
• Elkarteko kideak oso inplikatuta daude.
• Euskarak bizi duen egoerarekiko sentiberatasun handia duten biztanleak daude udalerrian.
• Erakundeak ez dauka esperientziarik proiektuen kudeaketan.
• Oinarri sozial txikia dugu (15 gara).
Konponbidea:

Barnean Kanpoan
INDARRAK MEHATXUAK
• Elkarteko kide diren pertsona guztiek dakite euskara, • Ez dago euskara sustatzeko helburua duen
eta erabiltzen dute. udal politikarik.
• Elkarteko zenbait pertsonak esperientzia dute
hezkuntzaren eremuan, bai eremu formalean eta
bai informalean.
• Elkarteko kideak oso inplikatuta daude.

AHULEZIAK AUKERAK
• Erakundeak ez dauka esperientziarik proiektuen kudeaketan. • Euskarak bizi duen egoerarekiko sentiberatasun
• Oinarri sozial txikia dugu (15 gara). handia duten biztanleak daude udalerrian.

25


Dena dela, arazo nagusia identifikatu ondoren, oso erabilgarria izan daiteke arazo horren kausak eta
ondorioak sakon aztertzea. Erabil daitezkeen estrategiak hobeto ikusten eta helburuak zehazten
lagunduko digu horrek.

Badira beste teknika batzuk, beste eremu batzuetan erabil badaitezke ere, normalean nazioarteko lan-
kidetzaren esparruan erabiltzen direnak, Landa Diagnostiko Parte-hartzailea edo Landa Diagnostiko
Azkarra, adibidez. Gure asmoa ez da gida honetan horiek guztiak garatzea. Horretarako, gida osoa be-
harko genuke ziurrenik. Dezente erabiltzen diren bi teknika azaldu ditugu, gauden testuingururako na-
hiko egokiak izan daitezkeelakoan. Diagnostikoak egiteko teknikei buruzko informazio gehiago nahi iza-
nez gero, gida honetako bibliografian begira dezakezue.

26

txertatuko ditugu zehar-lerroak
(genero, kulturartekotasuna,...) proiektutan?

P
roiektu bat identifikatzen den unetik bertatik zehar-lerroak
kontuan hartuta landu ahal izateko, kontuan hartu behar dira
kolektiboen beharrak, interesak, egoera, boterea... (gizone-
nak, emakumeenak, aniztasun funtzionala duten pertsonenak, jatorri
kultural desberdinetako pertsonenak…) Hortaz, hauxe hartu behar
dugu abiaburutzat: gure lanaren xede den kolektiboa edo gure proiek-
tua zuzentzen zaion kolektiboa ez da homogeneoa; aitzitik, askotariko
egoerak bizi dituzten kolektiboak daude, eta gure proiektuak ezin du
hori alde batera utzi, errealitatea alda dezan nahi badugu. Proiektu ba-
tek zeharkako zenbait alderdi barnean har ditzan nahi badugu, hasiera-
hasieratik landu behar ditugu, identifikazio lanean hasten garen unetik
bertatik. Fase horretan hasten bagara, errazago txertatu ahal izango
ditugu helburuetan, jardueretan eta ebaluazioan.
27


Adibidea: Nola txertatuko dugu generoaren ikuspegia?
Proiektuak generoaren ikuspegia txertatuta lantzeak esan nahi du, proiektua identifikatzen du-
gun unetik, oso kontuan hartzen ditugula gure ekintzaren xede den kolektiboko emakumeak eta
gizonak. Batzuetan, proiektua, helburuak, jarduerak eta abar definitu eta gero hasten gara plan-
teatzen ea ikuspegi hori kontuan hartu dugun. Baina identifikazio fasetik bertatik hasi behar dugu
elementu hori lantzen.
Demagun proiektu baten identifikazioa egiterakoan, xede dugun kolektiboa gazte etorkinena dela.
Generoaren ikuspegia kontuan hartzeko, honelako galderak egin beharko dizkiogu gure buruari:
• Zer behar dituzte gizonek?
• Zer behar dituzte emakumeek?
• Zer rol betetzen dute gizonek? Eta zer rol betetzen dute emakumeek?
• Lehentasunezko arazotzat identifikatu dugun horrek zer eragin du gizonengan?
Eta emakumeengan?
• Planteatu dugu soluzioak zer eragin izan dezake gizonezkoengan eta emakumeengan?
Beraz, betaurreko berezi batzuk jantzi beharko ditugu, emakumeen eta gizonezkoen ikuspegitik errealitate hori
zehazteko, beharrak eta plantea daitezkeen soluzioak aztertzeko. Modu bertsuan, errealitatea eta egoera
beste kolektibo batzuen ikuspegitik aztertzeko ere erabil daitezke betaurreko horiek, zer esanik ez,
baztertuak izateko arriskuan dagoen kolektibo batekin ari garenean. Horrela egin ezean, generoarekin
lotutako desberdintasunei eutsi egingo diegu eta, areago, desberdintasun horiek indartu egingo ditugu:
tradizioan eta kultura batean oinarrituta gizonei eta emakumeei esleitu izan zaizkien jarrerak, rolak,
28

txertatuko ditugu zehar-lerroak
(genero, kulturartekotasuna,...) proiektutan?

balioak, baliabideetan sarbidea izateko aukera edo erabakimena, etab. Gainera, emakumeen kolektiboa
ezkutuan utziko dugu nolabait.
Demagun Gasteizen bizi den etorkinen kolektiboaren lehentasunezko beharretako bat lan merkatuan
sartzea dela, eta guk arazo horren kausa batean eragin nahi dugula, etorkinen prestakuntza txikian, hain
zuzen. Horrek emakumeengan eta gizonengan zer eragin izango duen oso kontuan hartu behar dugu; izan
ere, zenbait prestakuntza saio planteatzen baditugu, emakumeek ez dute baztertuta gelditu behar,
emakumeen ordutegia edo familien zaintzaile gisa esleitzen ari gatzaizkien rola kontuan hartu ez ditu-
gulako. Horrela jokatu ezean, ikastaroa emakumeak ezin joan daitezkeen ordutegi batean antolatzeko
arriskua dugu, edo tradizioz emakumeei esleitu izan zaizkien rolen arabera (joskintza, sukaldaritza…),
emakumeentzako ikastaroak antola ditzakegu, gure helburua askoz haratago jotzea bazen ere.
Horrekin, ez dugu esan nahi zenbait kolektiborengana iristeko eta beste alderdi batzuk lantzeko es-
trategia modura horrelako ikastaroak antolatu behar ez direnik. Emakumeak kontuan hartzea ez da
soilik ikastaroak beraientzat egokiak diren ordutegietan eskaintzea, etxeko zereginak eta seme-alaben
zainketa kontuan hartuta. Arazoa sakonagotik aztertu behar da, emakumeek eta gizonek, biek, parteka
dezaten erantzukizun hori. Hau da, gizonen eta emakumeen rolak aldatzen laguntzea da xedea, horrela,
berdintasunean oinarritutako gizarte justuago bat lortzeko.
Azkenik, generoaren ikuspegia kontuan hartzen duen adibide horrekin lotuta, garrantzi handia du era-
biltzen dugun hizkuntza zaintzeak, guztiak har ditzan barnean hizkuntza horrek, inor baztertu gabe. Bi-
bliografian, ikusi Erduk argitaratutako “Demos la palabra a la igualdad”, eta Emakundek argitaratutako
“Hizkuntza, hitzak baino zeozer gehiago. Hizkuntzaren erabilera ez-sexistarako proposamenak”. Gure
hizkeran bi generoak aintzat hartzeko jarraibideak eskaintzen dituzte bi lanek.
29

egingo dugu proiektu on bat?

H ausnartu eta eztabaidatu dugu, badakigu zer egin nahi dugun,
egiteko gogoa dugu, ideia on bat eta praktikan jartzeko moduko
proiektu on bat ditugu. Argi eta modu errazean azaltzea baino
ez zaigu falta. Askotan, gure proiektuari itxura serioa ematen saiatzen
gara, oso hitz teknikoak erabiltzen ditugu, ahoskaezinak zenbaitetan;
dohainik onenetako bat soiltasuna da. Bada oso ona den teknika bat, be-
netan adierazi nahi dena idatzi den jaiteko: kolektiboa, elkartea... ondo
ezagutzen ez duen norbaiti irakurraraztea. Ezer jakintzat ez emateko
eta hari mutur guztiak ondo lotzeko, funtsezkoa izango da pertsona ho-
rrek emango digun informazioa, oso objektiboa izango baita.
Gure burua antolatzeko garaia da. Eguneroko bizitzan, baita bakoitzak
bere kabuz egiten dituen ekintzetan ere, gauzak nolabaiteko arrazional-
tasunez antolatzen saiatzen gara. Hala esaten zuen Rudyard Kipling-ek
(kontalari eta poeta ingelesa):
“Sei zerbitzari zintzok irakatsi zidaten dakidan guztia.
Haien izenak dira: Nola, Noiz, Non, Zer, Nork eta Zergatik”.
30


Gure burua antolatzen lagunduko diguten ”zerbitari zintzoak” gure kasuan, hamabi dira:

1 NORK Egingo duen Elkartearen aurkezpena
2 ZERGATIK Egin nahi den Jatorria eta oinarriak
3 ZER Egin nahi den Proiektuaren izaera (proiektuaren izena)
4 ZERTARAKO Egingo den Helburuak
5 NORI Zuzentzen zaion Proiektuaren xede diren pertsonak, hartzaileak
6 NOLA Egingo den Jarduerak eta zereginak. Proiektuaren metodologia
7 NOIZ Egin nahi den Kokapen fisikoa (espazioan kokatzea)
8 NON Egin nahi den Kokapen fisikoa (espazioan kokatzea)
9 NOREKIN Egingo dugun Giza baliabideak
10 ZEREKIN Egingo dugun Baliabide materialak
Ordainduko den Finantza baliabideak
11 ZENBAT kostatuko zaigun guztia Aurrekontua
12 NOLA Nola jakingo dugun Ebaluazioa
helburuak lortzen ari garen

Honako lan honetatik egokitua: E. Ander Egg eta M.J. Aguilar Ibáñez (1997): Cómo elaborar un proyecto: guía para diseñar proyectos sociales y culturales
(24. or.) ED. ICSA. Madril
31


Gida honetako 1. eranskinean, proiektu baten adibidea txertatu da, proiektu baten oinarrizko atalak nola
garatzen diren erakusteko. Kapitulu honekin batera, proiektuaren adibidea berrikusteko aholkua eman nahi
dizuegu, atalak errazago berrikus eta uler ditzazuen.
1 Elkartearen aurkezpena: Nork egingo du?
Edozein proiektutan, gure elkartea edo kolektiboa aurkeztu beharko dugu: noiz sortu zen, zer motibazio dituen,
zer jarduera egiten dituen, nori zuzentzen zaien, zer helburu dituen... Oro har, esanguratsua iruditzen zaigun
guztia. Komeni da laburra izatea, eta dokumentazio osagarria ere ematea (adibidez, jardueren memoria).
2 Jatorria eta oinarriak: Zergatik egin nahi da?
Egin dugun identifikazio lanaren emaitzak argi eta garbi azaltzeko unea da. Proiektua egiteak zer-
gatik duen garrantzia azalduko dugu, zer errealitatek bultzatu gaituen proiektua egitera, zergatik
egingo dugun esku-hartze hau eta ez beste bat; proiektuaren beharra justifikatzeko egindako azter-
keten edo ikerketen datuak txertatuko ditugu, etab. Proiektua garatzea zergatik den beharrezkoa
erakutsi behar dugu, eta proiektu hori gauzatzeko ahalmena dutenei edo beharrezko diru baliabideak
eman diezazkiguketenei “saldu” beharko diegu. Horrez gain, kontuan hartu behar dugu proiektua
irakurriko duenak ez duela gure kolektiboa edota errealitatea ezagutuko beharbada, aurretik zer es-
perientzia izan ditugun ere ez du jakingo agian; beraz, ahalik eta informazio gehien eman behar diegu.
Horregatik, garrantzi handia du lehen bi atal horiek aurretik landuta izateak.
3 Proiektuaren izaera: Zer egin nahi da?
Proiektua zertan datzan azalduko da labur-labur, jarduerak azalduko ditugu, gainetik bada ere. Be-
harrezkoa izango da izenburu bat ematea ere, proiektuaren nondik norakoak adierazteko.
32


4 Helburuak: Zertarako egingo da?
Edozein proiektutan, oinarri-oinarrizkoa da helburuak argi eta garbi adieraztea; hau da, argi azal-
du behar dugu zer lortu nahi dugun proiektuaren bidez. Helburuak proiektua identifikatzerakoan
zehazten direla ikusi dugu lehen; eta helburu horien bidez, proiektuaren osagai den jarduera multzo
osoari halako koherentzia bat emango diogu, planteatutako helburu horietakoren bati erantzun
behar baitiote jarduera guztiek eta bakoitzak.
Proiektuetan, helburu orokorrak, berariazko helburuak eta helburu eragileak edo emaitzak bereiziko ditugu:

Helburu orokorrak edo nagusiak Berariazko helburuak Helburu eragileak edo emaitzak
• Epe luzera begira planteatzen dira. • Epe ertainera begira planteatzen dira. • Epe motzera planteatzen dira.
• Bat datoz gure elkartean planteatu • Azpi-helburuak dira, eta helburu orokorra • Berariazko helburuak lortzeko
diren xedeekin. zehazten laguntzen digute. bitartekoak dira.
• Ez ditugu lortuko proiektua garatze • Proiektuko jardueren bidez lortuko
• Helburu eragileen edo emaitzen bidez
hutsarekin; proiektuarekin, helburu ditugu.
beteko ditugu.
horien lorpenera hurbilduko gara,
helburuak lortzen lagunduko dugu. • Eremu zehatz bati dagozkio. • Jarduera multzo baten ondorio dira.

• Prozesu globalak deskribatzen dituzte, • Bizpahiru, berariazko helburu
• Bat edo birekin, ondo.
eta modu abstraktuan formulatzen dira. bakoitzeko, nahiz eta gehiago ere
•Ebalua daitezke; proiektua amaitzean, plantea daitezkeen.
• Nahikoa da bat.
zenbateraino lortu diren zehaztuko dugu. • Ebalua daitezke; proiektua amaitzean,
• Ez dira ebaluatzen zuzenean,
berariazko helburuen bidez baizik. zenbateraino lortu diren zehaztuko dugu.

33


Horiek idazteko, zenbait arau hartu behar ditugu kontuan:
• Helburuak jokaera bat (aditza) eta eduki bat hartu behar ditu barnean.
• Proiektuaren xede den kolektiboa ere barnean hartu behar du.
• Kontuz “eta” lotura erabiltzerakoan, ezin baititu bere baitan bi helburu hartu.
Gidan, adibide gisa azaldu den proiektuarekin jarraituz, hauek dira helburuak:
• HELBURU OROKORRA:
Udalerrian euskara gehiago erabil dadin eta garrantzi eta indar handiagoa har dezan laguntzea.
• BERARIAZKO HELBURUA:
Adalerriko gazte elebidunen artean, ikasgelatik kanpo euskaren erabilera bultzatzea.
• HELBURU ERAGILEAK EDO EMAITZAK:
1. Gazteei aisialdiko gune eta jarduera gehiago eskainiko zaizkie euskaraz.
2. Familiaren eremuan euskaren erabilera sustatuko da.
- Jokaerak: “Bultzatu”, “eskaini”, “sustatu”.
- Edukiak: “Euskararen erabilera familiaren eremuan” eta “aisialdiko jarduerak euskaraz”.
- Kolektiboak: “Udalerriko gazteak” eta “familiaren eremua”.
Hona hemen adibide modura zenbait aditz, helburuen barnean txerta ditzakegunak: eskuratu, ezagu-
tu, finkatu, ulertu, sakondu, sentiberatu, aztertu, azaldu…
34


5 Proiektuaren hartzaileak: Nori zuzentzen zaio?
Proiektuan argi azaldu behar dugu zein diren hartzaileak, parte-hartzaileak edo onuradunak, horre-
la, pertsona horiek ondo ezagutzen ditugula erakutsiko baitugu. Komeni da zuzenean nahi zeharka
zenbat pertsonarengana iritsiko garen zehaztea, bai eta pertsona horien ezaugarri orokorrak adie-
raztea ere (adina, sexua, ikasketa maila, lana, jatorria, etab.).

Zenbait kasutan, dituzten ezaugarriak, rolak edo lanbidea kontuan hartuta, eragin ugaltzailea duten
pertsonei zuzen dakieke proiektua; hau da, garatuko dugun proiektuaren ondorioak beste pertsona
batzuengana helaraziko dituzten pertsonei. Beraz, proiektuaren hartzaile zuzenak eta zeharkakoak
bereizi beharko genituzke: lehenengoekin zuzenean lan egingo dugu, baina bigarrenek proiektuaren
onurak jasoko dituzte baita ere.

Esate baterako, ikastetxe bateko ikasleei zuzendutako proiektu bat planteatzen badugu, ikaste-
txeko irakasleekin lan egin dezakegu soilik, eta irakasleak izango dira proiektuaren onura zuzenean
jasoko dutenak, baina zeharkako onuradunak, aldiz, ikasleak izango dira. Kasu honetan irakasleen na-
hiz ikasleen ezaugarriak azaldu beharko genituzke, eta onuradun zuzenak eta zeharkakoak bereizi.

6 Proiektuaren metodologia: Nola egingo da?
Gure lan egiteko modua da, proposatutako helburuak lortzeko modua. Proiektuaren jarduerak modu
egokian garatzeko erabiliko ditugun metodoak edo teknikak azalduko ditugu.
35


Atal honetan, bestalde, zer jarduera garatuko ditugun azalduko dugu, baita ere. Argi eta labur des-
kribatu behar dira, ongi ulertzeko moduan, prozesu gisara banaka zein elkarrekin dituzten harrema-
nak azalduz. Lanaren helburuak edo emaitzak txertatuko ditugu, eta proiektuaren helburuen bar-
nean kokatuko ditugu jarduerak, hala, proiektua irakurtzen dutenek helburuen eta planteatutako
jardueren arteko koherentzia ikus dezaten.

Egin beharreko jardueren zerrenda egiteko garaian, kontuan hartu beharko ditugu baita ere jarduera
horiek prestatzeko zereginak (aurretiazko bilerak, harremanak, publizitatea bidaltzea…). Adibidez,
gure proiektuan eskulanen lantegi bat antolatu behar badugu, hori antolatzeko bilera eta hartzaileekin
harremanetan jartzeko eta lantegira gonbidatzeko egin beharreko deiak ere barne hartuko ditugu.
Proiektuan jarduera asko daudenean, jarduerak zenbakitzea komeniko litzateke.

7 Proiektua denboran kokatzea: Noiz egingo da?
Aurreikusitako jarduerak gauzatzeko egutegia egiteko unea da. Koadro batean sartuko ditugu egin be-
harreko jardueren zerrenda, eta zein hilabetetan gauzatuko ditugun zehaztuko dugu. Aurreko atalean
bezalaxe, prestatzeko eta ebaluatzeko jarduerak ere txertatu ditugu.

8 Kokapen fisikoa: Non egin nahi da?
Proiektuak hartuko duen eremu geografikoa zehaztu behar dugu (auzo bat, udalerria, koadrila bat,
autonomia erkidego osoa...) eta, egoki baderitzogu, eremu horren ezaugarriren bat txertatuko dugu
(landa ingurua edo hiri ingurua den, biztanle kopurua, biztanleria, dituen baliabide publikoak…)
36


Jarduerak zein espazio edo toki zehatzetan gauzatuko diren ere adieraziko dugu: ikastetxeko ikas-
gela, plaza, elkartearen lokalak, ekipamendu publikoak (gizarte etxeak, kultura etxeak, elkarteen
etxeak, etab.).
9 Giza baliabideak: Norekin egingo dugu?
Garrantzitsua da proiektuan parte hartuko duten pertsonak eta haien betekizunak adieraztea eta
zehaztea. Proiektua elkarteko pertsona boluntarioen laguntzarekin garatuko bada, gure elkarte-
ko boluntarioen funtzioak, esperientzia, ezaugarriak, etab. azalduko ditugu. Proiektua garatzeko
erakundeak kontratatutako langileak izango bagenitu, pertsona horien profil profesionalaren eta
esperientziaren berri emango dugu.
Proiektuan beste talde edo elkarte batzuek parte hartzen badute, horien berri ere emango dugu,
eta proiektua identifikatzeko orduan proiektuarekin zer lotura duten eta nola parte hartuko duten
zehaztuko dugu.
Egoki baderitzogu, organigrama bat erabil daiteke, grafiko batean pertsonak, elkarteak eta horien
arteko harremanak zehazteko.
10 Baliabide materialak eta ekonomikoak: Zerekin egingo dugu?
Garrantzitsua da zer baliabide ditugun jakitea, hala, ahalik eta etekin handiena ateratzeko. Jar-
dueretatik, beroriek modu egokian gauzatzeko zer baliabide beharko ditugun ondorioztatu beharko
dugu. Zenbat eta gehiago zehaztu proiektua garatzeko beharko ditugun baliabide materialak eta
ekonomikoak, orduan eta errazagoa izango da gero proiektuaren aurrekontua egitea.
37


11 Gastuen aurrekontua: Zenbat kostatuko zaigu proiektua?
Proiektuaren gastuen aurrekontua egiterakoan, berori errealitatera ahalik eta
gehien doitzen saiatuko gara. Aurrekontua badaezpada ere puzteak edo gastu
edo jarduera batzuk ez txertatzeak arazo handiak sortuko dizkigu aurrekontua
gauzatzeko garaian. Aurrekontua doitzeak ziurtasun handiagoa emango digu
hori gauzatzeko orduan, beharrezko baliabideen aurreikuspena izango dugulako
eta ziur jakingo dugulako ez ditugula baliabide gehiegi edo gutxiegi izango.
Jardueretatik abiatzea da proiektua gauzatzeko aurrekontu bat egiteko modurik errazena. Ho-
rretarako, jarduera bakoitza aurrera eramateko beharko genituzkeen baliabide guztiak zehaztuko
ditugu, bai eta horien kostua ere. Behar ditugun baliabideen kostuak ahal dugun gehien zehaztuko
ditugu, hala, jarduera bakoitzaren kostu osoa kalkulatu ahal izateko. Aurreikuspen hau egiteko, au-
rreko ataletan prestatu dugun jardueren zerrenda berbera har dezakegu oinarritzat, eta guztiak
hartuko ditugu kontuan, bakar bat ere ahaztu gabe.
Bestalde, baliagarria gerta dakiguke partiden araberako aurrekontu bat prestatzea; informazio
berbera antolatzeko beste modu bat baino ez da hori. Horrela egitea nahiago badugu, jardueren au-
rrekontua oinarritzat hartuta, motaren edo izaeraren arabera (materiala, langileak, tokialdaketak,
ebaluazioa, kontratazioak...) multzokatuko ditugu gastuak.
Gastuen aurrekontua egin ondoren, lor ditzakegun diru sarreren aurreikuspena ere egin beharko
dugu. Oso garrantzitsua da proiektuaren gastuen eta aurreikusitako diru sarreren arteko oreka.
Gastuen eta diru sarreren arteko aldea orekatua ez bada, proiektua berriro planteatu beharko
dugu, edo bi horiek orekatzeko aldaketak egin beharko ditugu. Proiektu batek izango dituen gas-
38


tuak lor ditzakegun diru sarrerak baino handiagoak izango direla jakinda, proiektu horrekin aurrera
jarraitzea hanka sartze handia izango litzateke, eta elkartea zorpetuta geldituko litzateke.
Diru sarreren aurreikuspena egiteko unean, horien jatorria bereiziko dugu: elkartearen dirua, bazki-
deen kuotak, izen-emateak, dirulaguntza publikoak edo pribatuak… Hau da, diru sarreren iturburua
zehaztea komeni da. Gida honetan bertan finantzazio iturriei buruzko atal bat txertatu dugu, eta
hori ere irakurtzea komeni da.
Gastuen aurrekontua eta diru sarreren aurreikuspena prestatuta dugunean, interesgarria izan-
go da informazio hori guztia laburpen koadro batean jasotzea, hala, proiektuaren kostu osoa
zenbatekoa den, dirua nondik datorren eta partida bakoitzaren kopuru osoak modu errazean iku-
si ahal izateko.

12 Ebaluazioa eta jarraipena: Nola jakingo dugu ondo egiten ari garen?
Proiektu baten ebaluazioa planteatzen dugunean, berariazko helburuak zer mailatan bete diren iza-
ten dugu kontuan, hau da, efikazia. Ebaluazioa oso gai konplexua eta zabala da, baina, gutxienez, he-
lburuen ebaluazioa planteatu behar dugu. Horretarako, adierazleak eta egiaztatze iturriak ezarriko
ditugu, oinarrizkoak baitira ebaluaziorako. Gida honetako “Nola ebaluatu proiektu bat?” atalean,
adierazleak eta egiaztatze iturriak zer diren eta nola finkatu behar diren azalduko dugu. Hobe da
orain irakurtzea, adibidea ulertzeko.
Puntu honetan, azpimarratu nahi dugu garrantzitsua dela proiektuaren ebaluazioa hasieratik barne hart-
zea. Horregatik, proiektuaren lanketa fasean erantzun beharreko funtsezko galderetako bat da. Horrekin
batera, proiektuaren jarraipena ere aurreikusi behar dugu; hurrengo atalean azaldu dugu nola egin.
39

Eta orain... finantzatuko dugu proiektua?

G ure proiektua zehaztu eta aurrekontua eta plangintza egin
ondoren, berori aurrera eramateko beharrezko baliabideak
lortu behar ditugu. Eskura izan ditzakegun finantziazio itu-
rriak ezagutzea eta horiei buruz gogoeta egitea da elkartean edozein
jarduera garatzeko eman beharreko lehenengo urratsa.

Elkarterako finantziazioa lortzeko hiru funts nagusi daudela
esan dezakegu:
•Elkartearen funtsak: Erakundeek gure baliabideak sortzeko gai-
tasuna izan behar dute, bai bazkideen kuoten bitartez bai zerbit-
zuen, materialen eta abarren salmentaren bitartez.
• Funts publikoak: Herri administrazioetatik jasotakoak dira.
Funts horien zatirik handiena dirulaguntzen deialdien bitartez
banatzen da, baina, batzuetan, alde biko hitzarmenak ere egiten
dira elkartearen eta administrazioaren artean.
40


• Futs pribatuak: Finantza erakundeetatik (Kutxetako gizartekintzak), fundazioetatik, enpreseta-
tik (gizarte erantzukizun korporatiboa) eta herritarrengandik (dohaintzak) jasotakoak dira.

Gure helburuak lortu ahal izateko, beharrezkoa da nahikoa baliabide izatea, gauza jakina da hori. Horre-
tarako, gure elkarteko funtsak nola lortu eta handitu aztertuko dugu

• ELKARTEAREN FUNTSAK
Bazkideak dira elkarte batek izan behar duen lehenengo baliabide iturria. Logikoa da pentsatzea ideo-
logikoki elkarte bat eta horren proiektuak bultzatzen dituzten pertsonek diruz ere lagun dezaketela
elkarte horren lana. Gainera, oso zaila da gure proiektua ekonomikoki babesteko beharra justifikatzea
proiektu hori bultzatzen dugunok ez badugu baliabide ekonomikorik eskaintzen proiektu hori garatzeko.
Zoritxarrez, oro har, bazkideengandik jasotako baliabide horiek erakundearen gastu finkoak ordaintze-
ko iristen dira soilik, eta, beraz, oso gutxitan erabiltzen dira baliabide horiek proiektuak garatzeko.

Beraz, gure bazkideengandik edo jarraitzaileengandik jasotako ekarpenak ez badira nahikoa gure hel-
buruak lortzeko, beste diru sarrera batzuk lortzeko moduak pentsatu beharko dira. Horretarako, zer-
bitzuak edo materialak sal ditzakegu, betiere, gure elkartearen izateko arrazoi nagusitik aldendu gabe.

Jende gehiagorengana edo gai horren inguruan oraindik sentiberatu gabeko jendearengana
iristeko modu egokia dira ekitaldi jendetsuetan jarri ohi diren erakusmahaiak, batetik, eta,
bestetik, elkartearen materialak salduz baliabideak eskuratzeko iturriak ere badira: elastikoak,
giltzatakoak, eranskailuak…
41


Zerbitzuen salmenta da elkarteak baliabideak lortzeko ohiko beste modu bat. Hitzaldiak edo ikastaroak
eskaintzea eta horien ordez ordainen bat jasotzea, adibidez, diru sarrerak lortzeko iturri interesgarria
da. Gainera, gure elkarteak dituen helburuak lortzen lagunduko digu.

Diru sarrera txiki horiek, dena den, ahalegin handia eskatzen dute, eta emaitzak nahiko murritzak izaten
dira, baina ez ditugu horregatik gutxietsi behar. Hala ere, zaila gertatuko zaigu proiektua garatzeko di-
tugun behar guztiak elkartearen baliabideekin ordaintzea; horregatik, kanpoko beste finantziazio iturri
batzuetara jo beharko dugu, funts publikoetara eta pribatuetara, hain zuzen.

• FUTS PUBLIKOAK

Oro har, funts publikoak dirulaguntzak emateko deialdien bidez banatzen dira; deialdi horiek buletin
ofizialetan argitaratzen dira, eta elkarte guztiok baldintza berberak izaten ditugu deialdi horietan
parte hartzeko. Dirulaguntzez eta deialdi horiez gain, badira herri administrazioek gure proiektuak
babesteko beste modu batzuk, hitzarmenak, hain zuzen ere.
Proiektuek ezaugarri berezi batzuk dituzten kasu zehatzetan egiten dira horrelakoak, adibidez, ibilbi-
de jakin bat egin duten eta finkatuta dauden proiektuetan, helburuen lorpena bermatzen dutenetan,
administrazioaren helburu estrategikoekin bat datozenetan…
Dirulaguntzak jasotzeko bigarren bide hori ez da ohikoa, eta, horregatik, dirulaguntzak emateko deial-
diak baino ez ditugu aztertuko hemen.
42


Dirulaguntzei buruzko 38/2003 Lege Orokorrak (BOE, 276. zenbakia, 2003ko azaroaren 18a, as-
teartea. Iragarki zenbakia: 20977) dirulaguntzak emateko deialdiak arautzen ditu, horixe da kontuan
izan beharreko lehenengo alderdia. Lege hori ezagutu behar dugu, deialdi publikoak nola arautzen diren
jakiten lagunduko baitigu.

Gure proiektua garatzeko funts publikoak lortzeko erabakia hartu ondoren, argi izan behar dugu di-
rulaguntzak emateko deialdi publiko guztiak administrazioetako aldizkari ofizialetan argitaratzen
direla. Araban, adibidez, ALHAO (Arabako Lurralde Historikoaren Aldizkari Ofiziala) dugu, eta aldizka-
ri horretan Arabako Foru Aldundiak, Gasteizko Udalak nahiz probintziako gainerako udalek egindako
deialdiak argitaratzen dira. Euskal Herrian argitaratzen diren deialdiei buruzko informazioa lortzeko,
EHAAra (Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria) jo beharko dugu; autonomia erkidego bakoitzak
aldizkari ofizial berezia du. BOEn (Estatuko Aldizkari Ofiziala), berriz, estatuko ministerioek egiten
dituzten deialdien iragarkiak argitaratzen dira. Halaber, Europar Batasunaren Aldizkari Ofiziala ere
argitaratzen da, eta aldizkari horretan Europar Batasun osoko dirulaguntzei buruzko informazioa
eta iragarkiak agertzen dira.

Beraz, garrantzitsua da aldizkari ofizialak begiratzea, hala, dirulaguntzak emateko deialdien berri iza-
teko. Erne egon behar dugu, argi izan behar dugu interesatzen zaizkigun deialdietara aurkezteko epeak
noiz amaitzen diren. Badira dirulaguntzei buruzko informazioa bilatzeko beste bide batzuk, oso erabil-
garriak, gainera. Erakunde batzuek bilaketak egiten dituzte aldizkarietan informazioa iragazteko, eta
bilatzaileak eta irabazteko asmorik gabeko erakundeei zuzendutako dirulaguntzen zerrendak argita-
43


ratzen dituzte. Erduk, esate baterako, atal berezi bat du bere web orrialdean (www.vitoria-gasteiz.
org/erdu) erakundeei zuzendutako dirulaguntza publikoei eta pribatuei buruzko informazio eguneratua
jasotzen duena. Hona beste web orri interesgarri batzuk: Fundación Luis Vives edo SolucionesONG.
Gure proiektuarentzat egokia izan daitekeen dirulaguntza deialdia bilatzeko, kontuan izan behar dugu
dirulaguntzak elkarteen jarduera eremuaren arabera banatzen direla (Garapenerako Laguntza, Immi-
grazioa, Kultura, Berdintasuna, Euskara…).
Ondoren, dirulaguntza emateko deialdia eta horren oinarriak sakonago aztertuko ditugu, berorietan
aurkituko baitugu beharko dugun informazioa guztia. Garrantzitsua da deialdiaren oinarriak izatea
eta kontu handiz berrikustea. Gainera, aurkeztu beharreko proiektuaren inprimakia ere aurkituko dugu
deialdi batzuetan. Edozein ataletan zalantzaren bat badugu, deialdia egiten duen erakundean bertan
edo Erdun kontsultatzea eta zalantza argitzea komeni da; Erduk informazioa eta aholkularitza zerbit-
zua ematen du, gai horietan espezializatutako langileen bidez.
Beraz, funtsezkoa da deialdia osorik eta arreta bereziz aztertzea; ONDORENGO ATAL HAUEK HARTU
BEHAR DIRA KONTUAN BEREZIKI:
• DIRULAGUNTZAREN XEDEA: Dirulaguntzaren esparrua.
• ERAKUNDE ONURADUNAK: Dirulaguntza zer erakundek eskura dezaketen eta baldintza bereziren
bat bete behar duten azaltzen du.
• DIRULAGUNTZA JASO DEZAKETEN PROIEKTUAK ETA JASO EZIN DUTENAK: Deialdia gure proie-
ktuarentzat egokia den jakiten lagunduko digu.

44


• AURKEZTEKO EPEA: Gehienetan epea honela zehazten da: lanegunetan (ez dira kontuan hartzen
igandeak eta jai egunak, baina larunbatak bai), egutegi egunetan (urteko egun guztiak) edo hilabetee-
tan, eta ez da epearen azken eguna adierazten. Proiektuak aurkezteko epea zein egunetan amaitzen
den kalkulatu behar dugu. Edozein zalantza baldin badugu, dagokion administrazioan kontsulta de-
zakegu. 30/1992 Legeak, Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Proze-
dura Erkidearenak (BOE, 285. zk., 1992ko azaroaren 27a, ostirala, iragarki zenbakia: 26318),
besteak beste, dirulaguntzak emateko deialdi batera aurkezteko egunen zenbaketa nola egiten den
arautzen du.

• AURKEZTU BEHARREKO AGIRIAK: Aurkeztu beharreko agiri guztien zerrenda agertuko da.

• INPRIMAKIA EDO PROIEKTUAREN ESKEMA: Aurkeztu beharreko agirien artean, deialdi gehienetan
inprimaki bat edo proiektuaren gutxieneko eskema bat betetzeko eskatuko digute. Gure proiektuan
landu gabe dugun zerbait eskatzen badigute, garatu egin beharko dugu, eskatzen dizkiguten atal
guztiak bete behar baititugu. Beraz, gure proiektua aurkeztu beharreko eskemara egokitu beharko
dugu. Dena den, nahi izanez gero, informazio gehiago ere eman dezakegu.

• AURREKONTUA EDO DIRULAGUNTZA JASOTZEN DUTEN GASTUAK: Deialdiaren oinarrietan ager
daitezkeen aurrekontu mugak arretaz irakurri behar dira. Langileen gastuetarako, zeharkako kos-
tuetarako, materialak erosteko eta abarretarako mugak dauden ikusi behar dugu. Oso garrantzi-
tsua da aurreikustea, dirulaguntza ematen badigute, gastuak deialdian zehaztutako moduan jus-

45


tifikatu beharko ditugula. Alderdi hori kontuan izaten ez badugu, zailtasunak izan ditzakegu, esate
baterako: deialdian tokirik ez dutelako justifikatu ezin ditugun gastuak, baliozkoak ez duten justi-
fikatzeko moduak (adibidez, tiketak, etab.). Hobe da arazo horiei aurrea hartzea, oinarriak arretaz
irakurriz, gastuak justifikatzeko orduan zailtasunen bat izan dezakegun aztertuz eta, zalantzaren
bat badugu, finantza erakundeari kontsultatuz.

• BAREMOA, PUNTUAZIOA EDO BALIOESTEKO IRIZPIDEAK: Deialdietako atal batean lehentasunak
eta proiektuak objektiboki nola balioesten diren azaltzen da. Hori ere aztertuko dugu, gure proiek-
tuan puntuatzen den hura azpimarratzeko; gure proiektuak puntuatzen den alderdi bakar bat ere ez
baldin badu, ez dugu apropos txertatuko, baina balioespen irizpideekin bat datorren alderdiren bat
badu, inprimakian alderdi hori azpimarratuko dugu.

Azken batean, oinarriak zehatz-mehatz begiratuko ditugu, proiektuaren aurkezpena zainduko dugu, eta
eskatutako agiri guztiak zehaztutako epeen barruan aurkeztuko ditugu. Agiriren bat ahazten bazaigu,
administrazioak epe bat ezar dezake −oinarrietan zehaztu ohi da− falta zaizkigun agiri horiek eskatzeko;
zer agiri falta zaizkigun jakinaraziko digu eta zehaztutako epearen barruan aurkeztu beharko ditugu.

Dirulaguntza eskatzeko deialdia gorde egingo dugu, gure proiektua onartzen badute, deialdian jasota
baitago ordainketa nola egiten den, zer betebehar ditugun, proiektua justifikatzeko modua eta epea...
Azken batean, ezagutu eta kontuan hartu beharko ditugun hainbat alderdi.

46


Dirulaguntza publikoek eragozpen batzuk dituzte, hala nola:
• Burokrazia administratiboa.
• Gizarte erakunde askotan sor dezaketen gehiegizko mendekotasuna, elkartearen bideragarrita-
suna eta autonomia zalantzan jar dezakeena.
• Ordainketetan gerta daitezkeen atzerapenak.

• FUTS PRIBATUAK
Funts pribatuak dira finantziazioa lortzeko beste iturri garrantzitsu bat: enpresak, finantza erakun-
deak, fundazio handiak....
Zailagoa izaten da deialdi hauei buruzko informazioa bilatzea, erakunde bakoitzak bere web orrietan
argitaratzen baititu deialdiaren oinarriak. Kasu honetan garrantzi handiagoa dute elkarteei zuzendutako
dirulaguntzen berri ematen duten web orriek eta bilatzaileek, informazio hori jasotzen baitute.
Erduk, deialdi publikoak jasotzen dituen atal berean, finantziazio pribatuari buruzko informazioa ere
txertatzen du.
Pentsatu behar dugu errazagoa izaten dela enpresa edo finantza erakunde jakin batzuek, ekarpen eko-
nomikoak egin beharrean, zerbitzuren baten prestazioa edo materialen hornikuntza egitea, instalazioak
uztea edo gure elkartearentzat baliagarri izan daitekeen beste edozein baliabide eskaintzea.
Baliabide pribatuek hainbat eragozpen dituztela jabetu behar dugu: orokorrean, ez dute jarraitutasuna
bermatzen, eta horiek eskuratzeko baldintzak herri administrazioek egiten dituzten deialdietakoak
47


baino zorrotzagoak dira. Bestalde, erakunde publikoek baino kontraprestazio handiagoak eskatu ohi di-
tuzte, hala nola zerga onurak, publizitatea, gizartean duten irudia hobetzea...
Herri administrazioek bezala, erakunde pribatuek ere dirulaguntzak emateko deialdia argitaratzen
dute, agiriak aurkezteko epeak zehazten dituzte… eta, beraz, deialdiaren oinarriak sakon aztertu be-
harko ditugu. Bestalde, erakunde pribatuekin alde biko hitzarmenak lortzen saia gaitezke, baina zaila
izaten da halakoak lortzea.

Ikusi ahal izan dugunez, hainbat finantziazio iturri daude, eta arreta berezia eskaini beharko diegu guz-
tiei. Erakunde gehienek funts publikoak lortzen dituzte beren proiektuak eta helburuak betetzeko, baina
ahalegina egingo dugu funtsen jatorria dibertsifikatzeko. Gure elkarteak dituen helburuak betetzeko
eta gure betekizunarekiko leialak izateko, funtsezkoa da baliabide ekonomiko egokiak izatea. Esperien-
tziak finantziazio iturri dibertsifikatuak dituztenen alde egiten du.

Zalantzarik gabe, erronka handia da hori irabazteko asmorik gabeko erakundeentzat. Zenbat eta au-
rrerago egin gure iturriak dibertsifikatzeko xedean, orduan eta aukera gehiago izango ditugu baliabide
ekonomikoak ez agortzeko, baliabide gehiago izango ditugu hazteko eta elkartearen lana hobetzeko, eta
autonomia handiagoa izango dugu.

Finantziazio iturri dibertsifikatuak izateak proiektu eta esku-hartze sozial gehiago garatzeko aukera
emango digu, gizartean onespen handiagoa izango dugu, eragiteko gaitasun handiagoa, eta finantza
erakundeekiko independenteak izango gara.
48

da proiektua gauzatzea
eta jarraipena egitea?

P roiektuaren xedeak lortzeko planteatutako jarduerak garatzea da
proiektua gauzatzea. Proiektuaren jarraipena egitea ere inplikatzen
du, alderdi teknikoei eta ekonomikoei dagokienez. Jarraipen horren
ondorioz, zenbait doikuntza egin beharra gerta dakiguke. Aldaketa
edo doikuntzaren bat egin beharra gertatuz gero, kontuan izango dugu
aldaketa horiek ez dutela eraginik izan behar proiektuaren xedean. Modu
egokian justifikatutako aldaketak izango dira beti: proiektua gauzatzeko
epea luzatzea, jardueraren bat aldatzea, aurrekontuetan aldaketaren bat
egitea, etab. Edozein modutan, doikuntzaren edo aldaketaren bat egiteko
proposamen horiek proiektua gauzatzeko epeen barruan jakinaraziko
dizkiogu finantza erakundeari, eta horrek onartu arte itxarongo dugu
aurrera eramateko.
Halaber, fase honetan beharrezkoa da aurreikusi dugun ebaluazioa kontuan
izatea. Hau da, proiektuan helburuen lorpena nola neurtuko dugun zehaztuko
dugu, eta horretarako zer informazio jasoko dugun (alderdi hori sakonago ga-
ratu dugu ebaluazioaren atalean). Proiektua gauzatzerakoan kontuan izan-
go dugu zer tresna behar ditugun gero ebaluazioa etajarraipena egin ahal iza-
teko informazioa jasotzeko. Ez badugu hala jokatzen, proiektua bukatzean
49


informazioa falta zaigula konturatuko gara. Ebaluazioaren atalean jarraipenaren eta ebaluazioaren ar-
tean dagoen desberdintasuna azaldu dugu. Funtsean, jarraipenak proiektua behar bezala garatzeko
egin beharreko doikuntzak egiteko aukera emango digu, eta ebaluazioak, berriz, azterketa sakonagoa
inplikatzen du, horietatik ikaskuntzak ondorioztatzeko.
Laburbilduz, hona proiektua gauzatzeko funtsezko alderdiak:
• Jarduera guztien garapenaren jarraipena egitea, zehaztutako helburuak lortzeko beharrezko
doikuntza guztiak planteatu ahal izateko.
• Baliagarri izan dakiguke gauzatze prozesuaren eta jarraipenaren plangintza egitea. Proiektuan
denbora erreferentzia izango dugu (adibidez, jarduerak eta horiek noiz egingo diren jasoko duen
kronograma bat), baina, agian, beharrezkoa izango da jarduera horiek zereginen arabera zehaztea
eta zeregin horien epeak finkatzea. Esate baterako, Pagoetara irteera bat antolatzeko jardue-
raren kasuan, hainbat zeregin izango ditugu: jardueraren eta izena emateko epeen berri ematea,
garraioa kontratatzea, museoko sarrerak erostea edo erreserbatzea, etab.
• Ahal den neurrian, planteatutako denbora epeei jarraitzea, hau da, gerta daiteke proiektua aurrera
doan heinean doikuntza batzuk egin behar izatea, baina beti izan beharko dugu kontuan proiektua
amaitzeko epea.
• Proiektuaren jarraipen ekonomikoa egitea, hau da, gastuen kontrola eramatea eta fakturak jasot-
zea eta artxibatzea.
• Aurreikusitako ebaluazioan behar dugun informazioa jasotzeko beharrezko tresnak prestatzea
eta inplementatzea, hau da, egiaztatze iturriak eta ebaluazioan aurreikusitako adierazleak kon-
tuan izatea (aurrerago azaldu ditugu alderdi horiek).
• Kontuan izatea proiektua finantzatzen duten erakundeari edo erakundeei beharrezkotzat jo ditu-
gun aldaketa horiek jakinarazi behar dizkiogun.
50

ebaluatu proiektu bat?

E
baluazioa proiektuaren funtsezko zatia da. Proiektua taxutzen
hasitakoan aurreikusi eta antolatu behar da ebaluazioa, hasiera-ha-
sieratik. Ebaluazioaren bitartez, planteatutako helburuak egiazki
lortu ditugun jakingo dugu eta, aldi berean, zertan asmatu dugun eta zer
egin dugun gaizki jakiten ere lagunduko digu, hala, etorkizuneko proiek-
tuak eta jarduerak hobetu ahal izateko. Gure ekintzari buruz ikasteko eta
ekintza hori hobetzeko ideiak ondorioztatzeko balio du ebaluazioak.
Proiektua abian denean edo bukatu denean diseinatzen bada ebalua-
zioa, gerta daiteke berori objektiboa ez izatea, izan ere, emaitza one-
nak izan dituzten arloak balioesteko joera izaten dugu, akatsak alde
batera utzita. Gainera, ez badugu aurrez plangintza egin, ziurrenik ez
ditugu aurreikusiko ebaluazioa egiteko beharrezkoa den informazioa
jasotzeko tresnak.
51


Alde horretatik, ebaluazioa prozesu bat dela ulertu behar da, eta ez proiektua gauzatu ondorengo une
zehatz bat.
Jarraipena eta ebaluazioa gauza bera dira? Proiektu baten jarraipena egiteko prozesuan, beharrezkoa
izanez gero proiektua doitzeko aukera emango diguten datuak jasoko ditugu. Ebaluaziorako ere datuak
bildu behar dira, baina, jarraipenak ez bezala, ebaluazioak esku-hartzearen azterketa egitea inplikatzen
du, aurrez ikaskuntzak ondorioztatzeko zehaztu ditugun irizpideetan oinarrituta. Jarraipena proiektua-
ren kudeatzaileek egingo dute, eta ebaluazioa elkarte edo erakundetik kanpoko norbaitek egin dezake.

Nork egingo du ebaluazioa?
Ebaluazio taldea zehaztea da ebaluazioa egiteko lehenengo urratsa. Badira hainbat aukera. Ohikoena,
soilik proiektua taxutzen eta gauzatzen parte hartu duten pertsonek egitea da, hau da, proiektua zuze-
nean garatu duten pertsonek.
Argi dago eragile horiek ebaluazioan parte hartu behar dutela, baina baita proiektuaren hartzaileek ere.
Azken horien balioespenik gabe ez genuke proiektua ebaluatzeko ikuspegi osatua izango.
Beste aukera bat ere badago: kanpo ebaluazioa. Elkartearen eta jardueraren kanpoko ikuspegia ematen
du. Hala ere, ez da eskuragarria izaten elkarte gehienentzat, oso garestia baita. Dena dela, oso interesga-
rria da, akatsen arrazoia argitzen laguntzen duelako, sarritan elkarteko kideek ez baitute argi ikusten.
Proiektua elkarteaz kanpoko dirulaguntzekin gauzatzen bada, interesgarria da finantzatu duen erakundea
jarraipen prozesuan eta ebaluazioan inplikatzea (informatzeko bilerak antolatu, jarraipen batzordeak sor-
52


tu, informazioa bidali...) Helburu nagusia proiektuarekin duten interesa sustatzea da, etorkizuneko proie-
ktuetan ere laguntzeko prest egon daitezen.

Zer ebaluatuko dugu, eta nola?
Hainbat alderdi ebalua ditzakegu (efikazia, eraginkortasuna, egokitasuna, eragina, iraunkortasuna, ase-
tasuna, hedadura, parte-hartzea…), baina proiektuen ebaluazioan oinarrizkoak iruditzen zaizkigun biak
garatuko ditugu.

proiektuan aurreikusitako helburuak zenbateraino lortu diren adierazten du.
Esate baterako, gida honetan erabili dugun adibidera joko dugu. Adibide horretan, esan dugu helburu
eragile edo emaitza bat “gazteei aisialdiko jarduerak eta guneak euskaraz ere eskaintzen zaizkie” dela,
eta jarduera bakoitzean gutxienez 12 pertsonak parte hartu behar duela hartu dugu adierazletzat; be-
raz, hori izango da gure erreferentzia, helburu hori zer mailatan lortu den neurtzeko. Hau da, jardueretan
12 pertsonak edo gehiagok parte hartu badute, helburua lortu dugula esan dezakegu, baina soilik 4 edo
5 pertsonak parte hartu badute, lorpen maila txikia izango da.

lortu diren emaitzen eta erabili diren baliabideen arteko lotu-
ra adierazten du, hau da, ahaleginen eta lorpenen arteko lotura. Bereziki, denborari eta diruari dagoz-
kion ahaleginak hartzen dira kontuan. Azken finean, lortutako emaitzak lortzea zenbat kostatu den ari
gara aztertzen. Horrela ikusi ahal izango dugu ahaleginak eta baliabideak ongi erabili ote ditugun; hala
izan ez bada, hurrengo esku-hartzeetan horiek optimizatzen ikasi beharko dugu.
53


Proiektua prestatzerakoan honako hauek erabaki behar ditugu: kanpo edo barne ebaluazioa egingo du-
gun, nork parte hartuko duen ebaluazioan eta noiz egingo dugun. Aurreikusitako helburuekin eta/edo
emaitzekin lotutako adierazleak eta egiaztatze iturriak ere zehaztuko ditugu.

Zer dira adierazleak eta egiaztatze iturriak?
helburuak zenbateraino bete diren neurtzeko erreferentzia kuantitatiboa
eta kualitatiboa dira.
dokumentuak (idatziak, ikus-entzunezkoak, grafikoak, etab.)
dira, eta adierazleen eta, hedaduraz, helburuen lorpenaren egiazkotasuna frogatzen dute.
Adierazle bat zehazteko, ondoko hau galdetu behar diogu gure buruari: nola jakingo dugu, nola neurtuko
dugu helburu baten lorpen maila (ikusi proiektu eredua): Adierazleak zehazterakoan, garrantzitsua da
kopuruak finkatzea eta zenbakiak erabiliz neurtzea.
Adibidez, proiektu batean hitzaldi bat antolatzen badugu, eta 20 pertsona joaten badira hitzaldiak arrakas-
ta izango duela zehazten badugu, hori ondo dago, baina alderdi kualitatiboak ere kontuan hartzea komeni da.
Beharbada hitzaldian 20 pertsona izango ziren, baina ebaluazio galdeketa bat betetzeko eskatu badiegu
eta ez dutela ezer ulertu edo ez zaiela baliagarria izan erantzun badute, ezingo dugu esan espero genuen
emaitza lortu dugunik. Aitzitik, hitzaldira joan diren pertsonek balioespen positiboa egiten badute, irizpide
gehiago izango ditugu jarduera zenbateraino izan den egokia edo arrakastatsua balioesteko.

54


Behin adierazleak finkatu ondoren, pentsatu behar dugu nola frogatu behar dugun hori egia dela, nola
egiazta dezakegun hori. Horiek dira egiaztatze iturriak. Esate baterako, nola frogatuko dugu 20 per-
tsona baino gehiago izan direla hitzaldian? Argazkiak, parte hartu duten pertsonen zerrenda bat, etab.
erabili ahal izango ditugu horretarako (ikusi proiektu ereduko egiaztatze iturriak).

Nola ebaluatuko ditugu zehar-lerroak?
“NOLA TXERTATUKO DITUGU ZEHAR-LERROAK (GENERO, KULTURARTEKOTASUNA...) PROIEKTUE-
TAN?” atalean azaldutakoa gogora ekarrita, proiektu bat taxutzerakoan, garrantzitsua da proiektuaren
identifikazioan bertan hartzaileen askotarikotasuna kontuan izatea, eta fase guztietan izan beharko
dugu kontuan hori, baita ebaluazioan ere. Horregatik, ebaluazioan pentsatzen dugunean, zehar-lerroak
ere kontuan izango ditugu, eta elementu horiek ere txertatuko ditugu.
Gure ereduarekin jarraituta, aisialdiko jarduerak euskaraz eskaintzea da proiektuaren xedeetako bat.
Aniztasun funtzionalen bat duten pertsona gazteek parte har dezaketela aurreikusi dugu identifika-
zioan. Pertsona horien partaidetza eragotzi ez, baizik eta bultzatzeko, jarduerak egokitu egingo dira
proiektua gauzatzerakoan. Eta ebaluazioan ere kontuan izango dugu, adierazle batean parte-hartzai-
leen arabera egokitutako 6 jarduera garatu ditugula zehazterakoan.
Gauza bera gertatzen da etxean euskararen erabilera bultzatzeko helburuarekin ere. Helburu horretan,
gizonak eta emakumeak dira hartzaileak (familiak). Horregatik, euskara ikastaroa goizez nahiz arratsal-
dez eskaini dugu, etxeko zereginekin moldatu ahal izateko, eta ebaluazioaren adierazle moduan txerta-
tu dugu hori ere.
55

egingo dugu proiektuaren txostena?

P
roiektua amaitzerakoan edo proiektuaren garapenean dirula-
guntza bat eskatu badugu, dirulaguntza hori jasotzen jarrai-
tzeko, gure proiektuak finantzatzen dituzten erakundeek edo
instituzioek proiektuaren memoria edo txostena aurkezteko eskatuko
digute, proiektuaren emaitzak eta hasieran programatu ziren helburuak
bete diren azaltzeko. Batzuetan, erakundeek proiektuaren txostenari
“proiektuaren memoria” deitzen diote, baina, gure kasuan, proiektuaren
amaierako dokumentu horri “txostena” deituko diogu, erakundearen ur-
teko memoriarekin ez nahasteko. Elkarteak urte edo ikasturte amaiera
bakoitzean erakundeko bazkideei aurkeztuko dien dokumentua da; doku-
mentu horretan, erakundeak egin dituen proiektu eta jarduera guztiei
buruzko informazioa, parte hartzen duen sareei buruzkoa, ekintza be-
reziei buruzkoa... jasoko da, eta urteko gastuen eta diru sarreren emai-
56


tzak ere jasoko dira. Irabazteko asmorik gabeko erakundeen ezaugarri nagusitako bat gardentasunak
izan behar du.

Dirulaguntza jaso edo ez, eta erakundeek eskatu ez badigute ere, proiektuaren txostena egitea komeni
da, hainbat arrazoirengatik. Alde batetik, egindako lana idatziz jasota gera dadin eta egiaztapen ekono-
miko bat izan dezagun. Bestetik, proiektua egiterakoan lortzen ditugun ikaskuntzak berreskuratzeko,
horrela, elkarterako proiektuak egiten jarraitzen dutenek erreferentzia bat izan dezaten; hala, txosten
horretara jo ahal izango dute eta handik ikas dezakete, akats berak ez egiteko eta lortutako arrakas-
tak sustatzeko. Proiektuaren txostena bi atalek osatzen dute, baina, desberdinak izan arren, elkarren
osagarri dira:

narratiboa eta txosten ekonomikoa.

Txosten narratiboa egin den prozesuaren laburpen osoa eta sistematizatua da. Egindako
jardueren zerrenda, datu kuantitatiboak eta kualitatiboak eta proiektuko ekintzak egin ondorengo
emaitzak jasotzen ditu. Proiektuaren jarraipenari buruzko datuak eta proiektuko atal guztien balioes-
pena ere jasotzen ditu. Txosten narratiboari esker, egin den lanaren ikuspegi orokorra izateko eta proie-
ktuaren emaitzak ezagutzeko aukera izango dugu.

Txosten narratiboa objektibotasun, egiazkotasun eta zintzotasun handiz egin behar da. Proiektua gau-
zatzerakoan egin diren aldaketa guztiak eta hasierako proiektuarekin izan ditzakeen desberdintasunak
islatu behar ditu. Objektibotasuna eta egiazkotasuna gordetzen dugun heinean, sinesgarritasun han-
57


diagoa izango dugu erakundearen eta herritarren aurrean, eta etorkizunerako baliagarri izango zaigu,
txostenean jasotako informazioa ondorengo proiektu bat antolatzeko erabili ahal izango baitugu.

Edukiari dagokionez, txosten narratiboak honako puntu hauek jaso behar ditu gutxienez:
• Proiektuaren izena. Kontuan hartu behar dugu irakurri behar duen pertsonak ez duela zertan proie-
ktu hori ezagutu.
• Proiektua gauzatu duen erakundea zein den, eta non eta nola gauzatu den.
• Proiektuaren deskribapen txikia, haren oinarriak, hartzaileak eta helburuak.
• Proiektuan zehar egin diren jardueren deskribapen zehatza; datak, proiektuan parte hartu duten
pertsonak (sexuaren arabera bereizita), jardueraren iraupena... jasoko dira.
• Lortutako emaitzen balioespena, programatutako helburuak eta proiektuaren ebaluaziorako ze-
haztutako adierazleak kontuan hartuta. Beraz, proiektuaren ebaluazioaren emaitza ere txertatuko
dugu. Gainera, kontuan hartu behar dugu lortu diren emaitzek askotan ez dutela ahalbidetzen au-
rreikusitako helburuak lortzea; bestalde, hasiera batean iragarri ez ziren edo bigarren mailakotzat
jotzen ziren emaitzak ere lortzen dira, eta, proiektuaren fruitu direnez, aztertu eta balioetsi egin
behar dira.
• Egindako guztitik lortutako ondorioak, ikasi duguna, eta etorkizunean baliagarri izango zaiguna, eta
baita etorkizunean landu daitezkeen jarduketa ildoak edo proiektuen proposamenak ere.
58


• Txostenaren azken zatian, txostenari erantsita, jarduerak egin direla egiaztatzen duten agiri guz-
tiak txertatuko ditugu, besteak beste, finkatu ditugun egiaztapen iturri guztiak: kartelak, argaz-
kiak, parte-hartzaileen zerrendak, egindako argitalpenen aleak, etab.

Proiektuaren txosten ekonomikoan, jaso diren diru sarrera guztiak eta sortutako gastuak
bilduko dira.

Puntu horretan, bere garaian aurkeztu genuen aurrekontua izan behar dugu gogoan; izan ere, egiaztat-
zean, hura izango dugu erreferentzia, eta aurreikusitako gastuen atal guztiak azaldu beharko ditugu.
Oro har, proiektuaren gastu guztiak zehaztu beharko ditugu.

Txosten ekonomikoa egiteko, errazena proiektuaren gastu guztiak jasoko dituen taula bat egitea da.
Zerrenda horretan, besteak beste, kontzeptua, hornitzailearen faktura zenbakia, fakturaren data,
zenbatekoa edo, hala eskatu badigute, BEZa bereizita txertatuko dira. Taula horretan, fakturak data-
ren arabera ordenatuta aurkeztuko dira, eta faktura bakoitzari identifikazio zenbaki bat eman behar
zaio, horien berrikuspena errazteko.

Taulan fakturak ordenatzeko, fakturaren dataz gain, beste irizpide batzuk ere erabili beharko ditugu:
gastuak dagozkien jardueren arabera ordena ditzakegu (Pagoetara ibilaldia, gymkhana, kontzertua...)
edo sailen arabera, hau da, gastuaren izaera kontuan hartuta (langileak, materiala, kontratuak, bidaiak
eta lekualdatzeak...). Irizpide hori aukeratzeko orduan, kontuan hartu beharko dugu horietatik guretzako
errazena zein den, edota, hala badagokio, gure proiektua finantzatu duen erakundeak zer eskatu digun.
59


3. JARDUERA. EUSKARA, HASTAPEN IKASTAROA

Dok. zk. Kontzeptua Hornitzailearen faktura zk. Data Zenbatekoa
11 kartela 119/2010 09/04/2010 5.00€
12 Material suntsikorra 2010 -0015 13/05/2010 11.50€
(orriak, bolalumak…)
13 Fotokopiak eta 2010-0128 13/07/2010 120.00€
azaleztatzea
Guztira 136.50€
4. JARDUERA. ALEGRIA-DULANTZIKO GAZTEEI ZUZENDUTAKO AISIALDIKO JARDUERAK.

14 Jardueren kartela 236/2010 15/05/2010 69.00€
15 Museorako sarrerak 00145.10 11/06/2010 550.00€
16 Pagoetara joateko autobusa 2010/00068 16/06/2010 498.59€
17
18
...
* JARDUEREN arabera egindako txosten ekonomikoko taularen adibidea

60


LANGILEAK
1 Apirileko soldata Zenbakirik gabe Apirila 498.69€
2 Maiatzeko soldata Zenbakirik gabe Maitza 498.69€
...

MATERIALA
9 Material suntsikorra 2010-0015 13/05/2010 11.50€
(orriak, bolalumak…)
10 Fotokopiak eta 2010-0128 13/07/2010 120.00€
azaleztatzea
...

KONTRATUAK
14 Kartela 119/2010 09/04/2010 5.00€
15 Jardueren kartela 236/2010 15/05/2010 69.00€
16 Museorako sarrerak 00145.10 11/06/2010 550.00€
...

61


BIDAIAK ETA LEKUALDATZEAK

20 Pagoetara joateko autobusa 2010/00068 16/06/2010 498.59€
* SAILEN arabera egindako txosten ekonomikoko taularen adibidea

Proiektua guztira zenbat kostatu den jaso beharko dugu taulan, eta baita dirulaguntza eman duten
erakundeek eta elkarteak egindako ekarpenak ere.

Proiektuaren egiaztapen ekonomikoa egin ahal izateko, oso garrantzitsua da ditugun fakturak zuzen
egindako fakturak izatea. Horretarako, fakturak honako datu hauek jaso behar ditu:
• Hornitzailearen faktura zenbakia.
• Fakturaren data.
• Ordainketaren kontzeptua.
• BEZa, BEZa salbuetsita ez duen kasuetan.
• Hornitzailearen datuak:
- Izena.
- IFK.
- Helbidea eta beste datu batzuk.
62


• Elkartearen datuak:
- Izena.
- IFK.
- Helbidea eta beste datu batzuk.

Kontuan izan behar dugu, baldin dirulaguntzak egiaztatzeko fakturaren bati daturen bat falta bazaio,
posible dela finantzatzen duen erakundeak ez onartzea, eta gastua egiaztatzeko arazoak izatea. Kasu
batzuetan, gainera, faktura ordaindu dugula agertzen den sinestamendua ere txertatu beharko dugu.

Oro har, tiket edo ordaintxartelek ez dute hornitzailearen daturik izaten, ez eta faktura zenbakirik
ere, eta beraz, dirulaguntza eman duten erakundeek ez dituzte gastuak arrazoitzeko dokumen-
tutzat onartzen. Proiektua egiten ari unean fakturak eskatzeko ohitura hartu behar dugu. Normalean
erosketak denda berean egiten baditugu, faktura bakar batean hainbat tiketen datuak txertatze-
ko eska diezaiekegu.

Proiektua garatzeko atalean proposatu dugun bezala, oso garrantzitsua da proiektuaren kostuaren
jarraipen bat egitea, eta proiektua garatzen ari garen bitartean fakturak gordetzea eta ordenatzea.
Txosten ekonomikoan, gastuei dagokien taularekin batera, jatorrizko ordainagiriak eta faktura kon-
pultsatuak jasoko ditugu. Elkartean kopia bat gordetzea komeni da, agiriren edo kontzepturen baten
inguruan zalantzak edo arazoak sortuz gero ere. Fakturak taulan ezarritako zenbakiaren arabera orde-
natuta emango dira.
63

Egingo dugu proiektu bat?

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (7)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Egingo dugu proiektu bat?

Similar to Egingo dugu proiektu bat? (20)

More from Erdu

More from Erdu (10)

Egingo dugu proiektu bat?