Η περίοδος της Αναγέννησης

zΗ περίοδος της
Αναγέννησης
Ευρώπη – 15ος & 16ος αιώνας
Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑΣΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
1
ΙΣΤΟΡΙΑΓ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

z
Τι είναι η Αναγέννηση;
 Καλλιτεχνικό και πνευματικό
ταυτόχρονα κίνημα
 Η αναβίωση των αξιών της
κλασικής αρχαιότητας
 Ο άνθρωπος ως επίκεντρο της
παρατήρησης και του
ενδιαφέροντος
 Το σώμα, η επίγεια ζωή και η
ομορφιά (μία νέα αντίληψη για
τη ζωή)
2

z
Παράγοντες για την εκδήλωση της
Αναγέννησης
1. Οι Σταυροφορίες που έστρεψαν το ενδιαφέρον της Δύσης
στην Ανατολή.
2. Η νέα κοινωνική τάξη που αρχίζει να διαμορφώνεται, η
αστική.
3. Οι ακμαίες οικονομικά πόλεις της Ιταλίας, όπως η
Φλωρεντία, η Ρώμη, η Βενετία και το Μιλάνο.
4. Οι φιλόδοξοι εκπρόσωποι της αστικής τάξης και φιλόμουσοι
ηγεμόνες (οι αποκαλούμενοι μαικήνες), όπως οι Μέδικοι στη
Φλωρεντία.
3

z
Ο ανθρωπισμός και ο οικουμενικός
άνθρωπος
 Ο άνθρωπος της Αναγέννησης στη προσπάθειά του να
εκφράσει τις νέες αξίες στράφηκε προς τον
ελληνορωμαϊκό πολιτισμό προκειμένου να αντλήσει τον
αναγκαίο πνευματικό εξοπλισμό. Έτσι, άρχισε να μελετά,
να μεταφράζει και να σχολιάζει συστηματικά τους
αρχαίους συγγραφείς. Η στροφή αυτή προς τη βαθύτερη
γνώση της αρχαιότητας ονομάστηκε ανθρωπισμός.
4

z
Οι ανθρωπιστές
5
 Έρασμος (1467-1536), κορυφαίος
Ελληνιστής· σατιρίζει επικριτικά τις
καταχρήσεις της Εκκλησίας (Μωρίας
Εγκώμιον, 1509), μάχεται υπέρ μιας
ειρηνικής Ευρώπης και αποδίδει εξαιρετική
σημασία στην παιδεία: “σε κανέναν δεν
υποχωρώ”
 Τόμας Μορ (1478-1535) οραματίζεται μια
ιδανική πολιτεία, όπου θα βασιλεύουν η
ειρήνη, η ισότητα και η ανεκτικότητα
(Ουτοπία, 1516).

z
Βασικές ανθρωπιστικές θέσεις
 Ο άνθρωπος πρέπει να επιδίδεται σε όλους τους τομείς
της ανθρώπινης δραστηριότητας.
 Ο οικουμενικός άνθρωπος (homo universalis), καθορίζει
ο ίδιος με τη γνώση και τον προσωπικό του αγώνα το
πεπρωμένο του.
 Ιδρύονται πολλά νέα σχολεία, κολέγια και
πανεπιστήμια που συμβάλλουν στη διάδοση των νέων
ιδεών.
6

z
Η τυπογραφία και η συμβολή της στη
διάδοση των Αναγεννησιακών ιδεών
 Η εφεύρεση της τυπογραφίας στον τομέα
αυτό υπήρξε αποφασιστική: (γύρω στο 1450)
ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος από τη Μαγεντία
της Γερμανίας χρησιμοποίησε κινητά
μεταλλικά στοιχεία για την εκτύπωση των
βιβλίων.
 Το 1500 λειτουργούσαν τυπογραφεία σε 236
πόλεις της Ευρώπης και είχαν ήδη εκδοθεί
30-35 χιλιάδες τίτλοι βιβλίων. Αν και τα
τυπωμένα πλέον βιβλία ήταν φθηνότερα και
λιγότερο ογκώδη σε σχέση με τα μεσαιωνικά,
μόνο οι άνθρωποι των πόλεων είχαν τη
δυνατότητα να γίνουν κοινωνοί της γνώσης.
7

z
Η προ-Αναγεννησιακή
τέχνη
Σύντομη επισκόπηση
8

z
Στα μέσα του 11ου αιώνα έχουμε την
εμφάνιση της ρομανικής αρχιτεκτονικής.
Έχει ως αφετηρία τη ρωμαϊκή βασιλική και
κύρια χαρακτηριστικό του είναι η συμπαγής
και στέρεη δομή, οι αψίδες, τα ημικυκλικά
τόξα και οι λίθινοι θόλοι, οι πύργοι των
κωδωνοστασίων, η χρήση της γλυπτικής
του ανθρώπινου σώματος, κυρίως στο
εξωτερικό του ναού, και οι τοιχογραφίες στο
εσωτερικό.
Εντυπωσιακό παράδειγμα ρομανικού
ρυθμού στην Ιταλία είναι η μητρόπολη της
Πίζας με το περίφημο κεκλιμένο
κωδωνοστάσιό της (12ος αι.).
9

z Ο γοτθικός ρυθμός έχει ως κύρια
χαρακτηριστικά το μεγάλο ύψος, τα
τεθλασμένα και οξυκόρυφα τόξα, τη
χρησιμοποίηση εξωτερικών τοξοτών
αντηρίδων για τη στήριξη των τοίχων,
τα μεγάλα παράθυρα που επιτρέπουν
τον καλύτερο φωτισμό των ναών και
διακοσμούνται με υαλογραφήματα
(βιτρώ), τα οποία παίρνουν τη θέση
των τοιχογραφιών. Περίφημος
γοτθικός ναός είναι η Παναγία των
Παρισίων (12ος αι.).
10

z ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
• 13ος αι.: εκκοσμίκευση των θεμάτων,
μεγαλύτερη φυσικότητα των μορφών,
έμφαση στην απόδοση των συναισθημάτων.
• 14ος αι.: διεθνής γοτθικός ρυθμός.
Τζιόττο (1266-1337), ένας από τους
μεγαλύτερους ζωγράφους στην ιστορία της
τέχνης, που απομακρύνεται τόσο από τη
βυζαντινή παράδοση όσο και από τη
γοτθική ζωγραφική και σηματοδοτεί την
αρχή της νεότερης ζωγραφικής. Τα έργα του
χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία και
αυθορμητισμό.
11

z
Το κουατροτσέντο – 15ος αι.
 Μποτιτσέλι (1444-1510) ίσως ο
μεγαλύτερος ζωγράφος της
εποχής του Κουατροτσέντο.
Εμπνέεται από τη θρησκεία και τη
μυθολογία και εκφράζει το
ανθρωπιστικό πνεύμα της
φλωρεντινής Ακαδημίας και τις
προτιμήσεις των προστατών και
παραγγελιοδοτών του.
 Πασίγνωστα είναι τα
αριστουργήματά του Γέννηση της
Αφροδίτης και Αλληγορία της
Άνοιξης.
12

z
Η αλληγορία της Άνοιξης –
Η γέννηση της Αφροδίτης
13

z
Η κυρίως Αναγεννησιακή
Τέχνη
Αρχιτεκτονική-Γλυπτική-Ζωγραφική
14

z
Στην αρχιτεκτονική, οι τεχνίτες και οι καλλιτέχνες υιοθετούν χαρακτηριστικά
αρχιτεκτονικά σχέδια ή λεπτομέρειες στη δόμηση και διακόσμηση των κτιρίων, τα
οποία εμπνέονται, αντιγράφοντας δημιουργικά, από την κλασική αρχαιότητα.
15

z
Στη Ζωγραφική και στη Γλυπτική απεικονίζεται το γυμνό ανθρώπινο σώμα,
προβάλλονται μύθοι της αρχαιότητας και η φύση παράλληλα με το θρησκευτικό
συναίσθημα των ανθρώπων μέσα από θέματα με θρησκευτικό περιεχόμενο.
Υιοθετούνται οι τεχνικές της προοπτικής και της φωτοσκίασης.
16

z
Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452-1519)
καλλιτέχνης, επιστήμονας
 Καλλιτεχνικά επηρεάστηκε από το
ανθρωπιστικό πνεύμα και την
τεχνική της προοπτικής
(Ευαγγελισμός). Αργότερα, όμως,
επινόησε την τεχνική της
διαβάθμισης (sfumato), η οποία με
την εξαφάνιση των περιγραμμάτων
δίνει την αίσθηση μιας ελαφριάς
ομίχλης γύρω από τα σχήματα,
προκαλώντας έτσι μια εντύπωση
γλυκύτητας, ποίησης και μυστηρίου
(Παρθένος των Βράχων, Τζοκόντα).
17

z
18

z
Μιχαήλ Άγγελος (1475-1564) Φλωρεντινή
Σχολή: ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας,
ποιητής.
19
Συνδυάζει χαρακτηριστικά της αρχαίας
ελληνικής τέχνης και τάσεις της εποχής του.

z
Ραφαήλ Σάντι (1483-1520) τονίζει το
ανθρώπινο στοιχείο, την ευγένεια και το
πνεύμα
20

z
21

z 1: Ζήνων ο Κιτιεύς 2: Επίκουρος 3: (Φεδερίκος II, Δούκας της Μάντοβα;)
4: Αναξίμανδρος ή Εμπεδοκλής; 5: Αβερρόης 6: Πυθαγόρας 7: Αλκιβιάδης ή ο Αλέξανδρος ο
Μέγας; 8: Αντισθένης ή ο Ξενοφών; 9: Υπατία (Ραφαήλ) 10: Αισχίνης ή ο Ξενοφών;
11: Παρμενίδης; 12: Σωκράτης 13: Ηράκλειτος (Μιχαήλ Άγγελος) 14: Πλάτων (Λεονάρντο Ντα
Βίντσι) 15: Αριστοτέλης 16: Διογένης της
Σινώπης 17: Πλωτίνος 18: Ευκλείδης ή Αρχιμήδης (Μπραμάντε)
19: Ζωροάστρης 20: Κλαύδιος Πτολεμαίος; R: Απελλής 21: Πρωτογένης (πηγή: Wikipedia)
22

z
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος
El Greco (1545-1614)
23
Προς το τέλος της
Αναγέννησης,
εμφανίζονται καλλιτέχνες
που εντάσσονται στο
ρεύμα του μανιερισμού,
το οποίο χαρακτηρίζεται
από στοιχεία εκζήτησης,
από την ανορθόδοξη
απόδοση των χρωμάτων,
της έκφρασης των
προσώπων και της
προοπτικής.

z
Γράμματα & Επιστήμες
24

z
Κατά το 16ο αιώνα παρατηρείται λογοτεχνική ανανέωση με
τη χρήση των εθνικών γλωσσών και με τον εμπλουτισμό της
θεματολογίας
 Θερβάντες – Δον
Κιχώτης
 Σαίξπηρ – Ρωμαίος και
Ιουλιέτα, Άμλετ, Μάκβεθ,
Οθέλλος κ.α.
 Μακιαβέλι – Ο Ηγεμόνας
«ο σκοπός αγιάζει τα
μέσα»
25

z
Νικόλαος Κοπέρνικος: Πολωνός
επιστήμονας, (1473-1543)
διατύπωσε τη θεωρία του
ηλιοκεντρικού συστήματος.
Ιωάννης Κέπλερ: Γερμανός
αστρονόμος, (1571-1630),
διατύπωσε τους νόμους της
κίνησης των πλανητών.
Φραγκίσκος Βάκων: Άγγλος
φιλόσοφος, (1561-1626)
συνέβαλε στην εξέλιξη της
επιστήμης αναδεικνύοντας την
πρωταρχική σημασία του
πειράματος και της εμπειρίας
(επαγωγική μέθοδος).
26Ι.Π.ΑΜΠΕΛΑΣΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

z
27
Γαλιλαίος: Ιταλός μαθηματικός, αστρονόμος και φυσικός (1564 – 1642)
χρησιμοποίησε το τηλεσκόπιο επιβεβαιώνοντας και ολοκληρώνοντας τη
θεωρία του Κοπέρνικου. Καταδικάστηκε από την Ιερά Εξέταση.

z
Βασικό Χρονολόγιο
11ος-12ος αιώνας
Ρομανική Τέχνη
13ος αιώνας
Γοτθικός Ρυθμός
14ος αιώνας
Διεθνής γοτθικός ρυθμός -
Τζιόττο
15ος αιώνας
Κουατροτσέντο -
Μποτιτσέλι
16ος αιώνας
Η κυρίως Αναγέννηση
28

Η περίοδος της Αναγέννησης

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Η περίοδος της Αναγέννησης

Similar to Η περίοδος της Αναγέννησης (20)

More from Akis Ampelas

More from Akis Ampelas (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Η περίοδος της Αναγέννησης