جزوه درس نمودارگیری از چاه، ویرایش ششم

‫درس‬
‫نمودارگیری‬
‫چاه‬ ‫از‬
‫ششم‬ ‫ویرایش‬
Hossein
AlamiNia
Digitally signed by
Hossein AlamiNia
Date: 2016.01.02
11:03:17 +03'30'

‫چاه‬ ‫از‬ ‫نمودارگیری‬ ‫درس‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)

‫تدریس‬ ‫حوزه‬
‫نظام‬ ‫عملی‬ ‫و‬ ‫تئوری‬ ‫مطالعه‬‫چاه‬ ‫از‬ ‫نمودارگیری‬ ‫مند‬
2-Jan-16‫چاه‬ ‫از‬ ‫نمودارگیری‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬12

‫دوره‬ ‫توصیف‬
‫برای‬ ‫شده‬ ‫آماده‬
‫واحدی‬ ‫سه‬ ‫درس‬(‫هفته‬ ‫در‬ ‫ساعت‬ ‫سه‬ ‫مجموعا‬)
‫دانشگاه‬ ‫چهارم‬ ‫و‬ ‫سوم‬ ‫سال‬ ‫دانشجویان‬ ‫مختص‬
‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫رشته‬
‫پیش‬‫نیازها‬
‫یک‬ ‫مخزن‬ ‫مهندسی‬
‫ساختمانی‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬

‫چاه‬ ‫نمودارگیری‬ ‫درس‬ ‫سرفصل‬
(‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬1390)
‫کلیات‬
‫نمودارگیری‬ ‫مقدمه‬
(‫تعاریف‬ ‫و‬ ‫اصول‬)
‫نمودارگیری‬ ‫اهداف‬
‫نمودارگیری‬ ‫تاریخچه‬
‫قسمت‬ ‫و‬ ‫ساختار‬ ‫شرح‬‫مختلف‬ ‫های‬
‫نمودار‬
‫در‬ ‫رفته‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫قواعد‬ ‫و‬ ‫مقررات‬
‫نمودارها‬
‫و‬ ‫گل‬ ‫نفوذ‬ ‫اثر‬ ،‫چاه‬ ‫محیط‬
‫گل‬ ‫نمودار‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫آغشتگی‬
(Mud-Logging)
‫نمودار‬‫قطرسنج‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫های‬
‫گاما‬ ‫نمودارگیری‬
‫گاما‬ ‫طبیعی‬ ‫پرتوزایی‬ ‫اصول‬
‫سازند‬ ‫توسط‬
‫نمودارگیری‬ ‫ابزار‬ ‫شرح‬
،‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫پرتو‬
‫کاربرد‬‫نمودار‬ ‫های‬NGS‫و‬GR
،‫ابزار‬ ‫مشخصات‬
‫محی‬ ‫تصحیحات‬ ‫و‬ ‫کالیبراسیون‬،‫طی‬
‫معایب‬ ‫و‬ ‫محاسن‬

(‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬1390( )‫ادامه‬)
‫خودزا‬ ‫پتانسیل‬
،‫ابزار‬ ‫شرح‬
،‫نمودار‬ ‫کاربرد‬
‫صوتی‬ ‫نمودارگیری‬(sonic)
‫ابزار‬ ‫شرح‬
‫روش‬compensation،‫ابزار‬ ‫در‬
‫جداری‬ ‫لوله‬ ‫در‬ ‫کالیبراسیون‬
‫محاس‬ ‫برای‬ ‫صوتی‬ ‫نمودار‬ ‫کاربرد‬‫به‬
‫و‬ ‫تخلخل‬
‫و‬ ‫سنگ‬ ‫جنس‬
‫مکانیکی‬ ‫خواص‬
،‫معایب‬ ‫و‬ ‫محاسن‬
‫نحو‬ ‫و‬ ‫صوتی‬ ‫امواج‬ ‫فیزیک‬ ‫اصول‬‫ه‬
‫آن‬ ‫انتشار‬‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫آن‬‫محیط‬ ‫مکانیک‬ ‫با‬ ‫ها‬‫پیوس‬ ‫های‬‫ته‬

‫چگالی‬ ‫نمودارگیری‬
‫ابزار‬ ‫شرح‬‫چگالی‬ ‫نمودارگیری‬ ‫های‬
‫شامل‬LDT‫و‬
FDC
‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫نمودار‬ ‫کاربرد‬
‫و‬ ‫سنگ‬ ‫جنس‬ ‫تهیه‬
،‫مکانیکی‬ ‫خواص‬
‫نوترون‬ ‫نمودارگیری‬
‫و‬ ‫نوترون‬ ‫پرتوزایی‬ ‫اصول‬
‫مکانیسم‬‫آن‬ ‫بر‬ ‫حاکم‬ ‫های‬
،‫نوترون‬ ‫نمودارگیری‬ ‫ابزار‬ ‫شرح‬
‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫نمودار‬ ‫کاربرد‬
،‫سنگ‬ ‫جنس‬ ‫تعیین‬
،‫معایب‬ ‫و‬ ‫محاسن‬

‫سنگ‬ ‫جنس‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫تعیین‬
‫نمودار‬ ‫ترکیب‬‫نوتر‬ ‫و‬ ‫چگالی‬ ‫های‬‫ون‬
(Cross Plot)‫تعیین‬ ‫برای‬
‫و‬ ‫موثر‬ ‫تخلخل‬
‫سنگ‬ ‫جنس‬
‫توس‬ ‫موثر‬ ‫و‬ ‫کل‬ ‫تخلخل‬ ‫تخمین‬‫ط‬
‫تخلخل‬ ‫نمودار‬ ‫اطالعات‬ ‫ترکیب‬
N-D‫و‬
N-S‫و‬
S-D‫و‬
M-N‫و‬
‫سنگ‬ ‫جنس‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫استفاده‬
‫تخلخل‬ ‫روی‬ ‫زیر‬ ‫آثار‬ ‫بررسی‬
،‫شیل‬
‫و‬ ‫گاز‬
‫ثانویه‬ ‫تخلخل‬

‫الکتریکی‬ ‫خواص‬
‫سنگ‬ ‫الکتریکی‬ ‫خواص‬‫روابط‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫مفاهیم‬ ‫و‬ ‫مغزه‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫آرچی‬ ‫تجربی‬
،‫سازند‬ ‫الکتریکی‬ ‫ضریب‬
‫اشباع‬ ‫توان‬ ‫و‬ ‫ضریب‬
‫نمودارگیری‬‫مخصوص‬ ‫مقاومت‬ ‫های‬
‫سازند‬ ‫الکتریکی‬ ‫مخصوص‬ ‫مقاومت‬
‫انواع‬ ‫شامل‬
•‫و‬ ‫نرمال‬
•‫لترال‬(‫جانبی‬)
‫اندازه‬ ‫اصول‬‫گیری‬
‫میکرو‬ ‫مخصوص‬ ‫مقاومت‬
‫انواع‬ ‫شامل‬
•MSFL, MLL, ML
‫نمودارگیری‬ ‫اصول‬
‫ابزار‬ ‫شرح‬
‫آن‬ ‫مشخصات‬‫ها‬
‫محیطی‬ ‫تصحیحات‬ ‫و‬ ‫کالیبراسیون‬
،‫میکرو‬ ‫نمودار‬ ‫کاربرد‬
‫ابزار‬ ‫معایب‬ ‫و‬ ‫محاسن‬
‫الکتریکی‬ ‫مخصوص‬ ‫مقاومت‬ ‫ابزار‬
،‫متمرکز‬ ‫جریان‬ ‫با‬
‫نمودارگیری‬ ‫اصول‬
‫مقاومت‬ ‫نمودارگیری‬ ‫ابزار‬ ‫شرح‬
‫جانبی‬ ‫الکتریکی‬ ‫مخصوص‬
•‫انواع‬ ‫شامل‬
oLL5،LL7،LL9‫و‬DLL
،‫ابزار‬ ‫مشخصات‬
‫محیطی‬ ‫تصحیحات‬ ‫و‬ ‫کالیبراسیون‬،
،‫نمودار‬ ‫کاربرد‬
‫معایب‬ ‫و‬ ‫محاسن‬

‫مخصوص‬ ‫مقاومت‬ ‫نمودارگیری‬
‫القایی‬
‫مقاومت‬ ‫نمودارگیری‬ ‫ابزار‬ ‫شرح‬
،‫آن‬ ‫متداول‬ ‫انواع‬ ‫و‬ ‫القایی‬ ‫مخصوص‬
،‫ابزار‬ ‫مشخصات‬
‫محیط‬ ‫تصحیحات‬ ‫و‬ ‫کالیبراسیون‬،‫ی‬
،‫نمودار‬ ‫کاربرد‬
‫معایب‬ ‫و‬ ‫محاسن‬
‫براساس‬ ‫مقاومتی‬ ‫ابزار‬ ‫نوع‬ ‫انتخاب‬
‫مخزن‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫شرایط‬
‫دو‬ ‫سازند‬ ‫واقعی‬ ‫مقاومت‬ ‫تعیین‬
‫نفوذ‬ ‫عمق‬ ‫و‬ ‫نخورده‬ ‫دست‬ ‫ناحیه‬
‫بادی‬ ‫گرد‬ ‫چارت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫گل‬
(Tornado)

‫نمودارها‬ ‫تفسیر‬
‫نمودار‬ ‫دستی‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تفسیر‬‫از‬ ‫ها‬
‫و‬ ‫پتروفیزیکی‬ ‫دیدگاه‬
‫پارامتر‬ ‫محاسبه‬‫شامل‬ ‫مخزنی‬ ‫های‬
،‫شیل‬ ‫حجم‬
،‫تخلخل‬
‫و‬ ‫سنگ‬ ‫جنس‬ ‫ترکیب‬
‫و‬ ‫سیال‬ ‫نوع‬
‫شدگی‬ ‫اشباع‬ ‫میزان‬
‫دستی‬ ‫ارزیابی‬ ‫مقایسه‬
‫کامپیوتری‬ ‫ارزیابی‬ ‫با‬
‫نمودار‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫های‬
‫حوزه‬‫ایران‬ ‫گازی‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫های‬

‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫پیشنهادی‬ ‫منابع‬
Bassiouni, z. , 1994, Theory, Measurement and Interpretation of Well Logs. SPE textbook series
Vol. 4
Rider, M. , 2004, The Geological Interpretation of Well logs. Tider-French consulting, Ltd.
Western Atlas International, 1992, Introduction to Wireline Log Analysis.
Ellis, D. V. , 1987, Well Logging for Earth Scientists. Elsevier Science publishing company.
Luthi, S. M. , 2001, Geological Well Logs: Their Use in Reservoir Modeling. Springer-Verlag.
Hearst, J. R. , and Nelson, P. H. , and Paillet, F. L. , 2000 , Well Logging for Physical Properties: A
Handbook for Gephysicists, Geologists and Engineers. John wiley and sons, Ltd.
Dewan, J. T. , 1983, Essentials of Modern Open- Hole Log Interpretation. PennWell Publishing
Company.
Pirson, S. J. , 1983, Geologic Well Log Analysis. Gulf Publishing Company.
Tittman, J. , 1986, Geophysical Well Logging. Academic Press, Inc.
Serra, O. , 1984, Fundamental of Well- Log Interpretation, Elsevier Pub.

‫امتحانی‬ ‫منابع‬
‫ارائه‬‫کالسی‬ ‫های‬
‫کالس‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫معرفی‬ ‫منابع‬

‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫منابع‬

‫فارسی‬ ‫منابع‬(‫کمکی‬)
‫کتاب‬ ‫نام‬:‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫مبانی‬
‫نویسنده‬:‫موحد‬ ‫بهرام‬
‫ناشر‬:‫امیرک‬ ‫صنعتی‬ ‫دانشگاه‬‫بیر‬
‫انتشار‬ ‫سال‬:1371

‫فارسی‬ ‫منابع‬(‫کمکی‬( )‫ادامه‬)
‫کتاب‬ ‫نام‬:‫پیمایی‬ ‫چاه‬
‫نویسنده‬:‫رمضی‬ ‫رضا‬ ‫حمید‬
‫ناشر‬:‫صنم‬
‫انتشار‬ ‫تاریخ‬:1385-01-01
‫صفحات‬ ‫تعداد‬:274‫صفحه‬
‫چاپ‬ ‫نوبت‬:2
‫شابک‬13‫رقمی‬:
9649171924

‫تدریس‬ ‫برنامه‬
‫یکم‬ ‫هفته‬:‫دوره‬ ‫معرفی‬ ،‫معارفه‬
‫دوم‬ ‫هفته‬:‫مقدماتی‬ ‫مباحث‬
‫سوم‬ ‫هفته‬:
‫چهارم‬ ‫هفته‬:
‫پنجم‬ ‫هفته‬:
‫ششم‬ ‫هفته‬:
‫هفتم‬ ‫هفته‬:
‫هشتم‬ ‫هفته‬:
‫نهم‬ ‫هفته‬:
‫دهم‬ ‫هفته‬:
‫یازدهم‬ ‫هفته‬:
‫دوازدهم‬ ‫هفته‬:
‫سیزدهم‬ ‫هفته‬:
‫چهاردهم‬ ‫هفته‬:
‫پانزدهم‬ ‫هفته‬:
‫شانزدهم‬ ‫هفته‬:‫اشکال‬ ‫رفع‬

‫شده‬ ‫تدریس‬ ‫مباحث‬
‫نمودارگیری‬ ‫کلیات‬
‫ه‬ ‫منحنی‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫نگاره‬ ‫انواع‬ ‫توضیح‬‫ا‬
‫محیطی‬ ‫تصحیحات‬
‫سطحی‬ ‫برداری‬ ‫نگاره‬
‫قطرسنجی‬ ‫نگاره‬
‫دماسنجی‬ ‫نگاره‬
‫ای‬ ‫هسته‬ ‫های‬ ‫نگاره‬
‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫پرتوزایی‬
‫طبیعی‬ ‫گاما‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬
‫چگالی‬ ‫های‬ ‫نگاره‬
‫نوترون‬ ‫های‬ ‫نگاره‬
‫الکتریکی‬ ‫های‬ ‫پیمایش‬

‫شرکت‬‫بین‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫فعال‬ ‫های‬
‫المللی‬
‫داخلی‬
Well Service(‫ایران‬ ‫در‬ ‫شلومبرژه‬ ‫نماینده‬)
‫حفار‬ ‫پتروصنعت‬
‫خارجی‬
‫شلومبرژه‬
Anadrill Schlumberger
GOWell
CNLC (China National Logging Corporation)
‫مهندسی‬ ‫و‬ ‫چاهی‬ ‫خدمات‬ ‫شرکت‬SeaLand

‫شبکه‬‫کاری‬ ‫تخصصی‬ ‫های‬‫ابی‬
‫المللی‬ ‫بین‬
‫لیکنداین‬ ‫اجتماعی‬ ‫شبکه‬
‫تلنت‬ ‫ایران‬

‫مرتبط‬ ‫افزارهای‬ ‫نرم‬
‫خارجی‬
Techlog
Petrel
Petrel Geology & Modeling (Well correlation)
Geolog

.‫جاری‬ ‫ترم‬ ‫آموزشی‬ ‫امور‬ 1(‫مهر‬94)‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫برای‬
‫موقت‬ ‫بصورت‬
.‫ارائه‬ ‫پیوند‬ 2‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محتوای‬ ‫و‬ ‫کالسی‬ ‫های‬
‫درس‬(‫چاه‬ ‫از‬ ‫نمودارگیری‬)
.‫تاکنون‬ ‫شده‬ ‫تدریس‬ ‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫پیوند‬ 3
.‫نشانی‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫اطالعات‬: 4
https://sites.google.com/site/halaminia

‫چاه‬‫پیمایی‬
‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫عملیات‬ ‫شرح‬
‫مشخصه‬ ‫پیوسته‬ ‫ثبت‬‫عمق‬ ‫برحسب‬ ‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫فیزیکی‬ ‫های‬
‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫های‬ ‫نگاره‬ ‫کاربرد‬
‫محیط‬ ‫تفسیر‬ ‫و‬ ‫تحلیل‬ ،‫شناسایی‬‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫محدوده‬ ‫در‬ ‫زیرزمینی‬ ‫های‬
‫هیدروکربور‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫داخل‬ ‫سیاالت‬ ‫کیفی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫ارزیابی‬‫ها‬
‫سنگ‬ ‫نوع‬ ‫ارزیابی‬‫ها‬ ‫آن‬ ‫خصوصیات‬ ،‫ها‬
‫هزینه‬
‫حدود‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ناچیز‬5‫چاه‬ ‫مخارج‬ ‫کل‬ ‫درصد‬
‫شامل‬ ‫چاه‬ ‫احداث‬ ‫مراحل‬ ‫میدانی‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫در‬ ‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫تاثیر‬
‫چاه‬ ‫تکمیل‬ ،‫حفاری‬ ،‫اکتشاف‬‫میدان‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫الیه‬ ‫وضعیت‬ ‫تعیین‬ ،‫مخازن‬ ‫دقیق‬ ‫ارزیابی‬،‫زمین‬ ‫اعماق‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫جداره‬ ‫پشت‬ ‫در‬ ‫سیمان‬ ‫وضعیت‬‫ها‬
‫است‬ ‫غیرممکن‬ ‫تقریبا‬ ‫کابلی‬ ‫نمودارهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بدون‬

‫روش‬‫سازند‬ ‫ارزیابی‬ ‫معمول‬ ‫های‬
‫روش‬‫مستقیم‬ ‫های‬
‫نمونه‬،‫خورده‬ ‫دست‬ ‫های‬
Cuttings
‫نمونه‬،‫نخورده‬ ‫دست‬ ‫های‬Cores
‫روش‬‫غیرمستقیم‬ ‫های‬
‫نگاره‬،‫رانی‬ ‫سیم‬ ‫های‬Wireline
Well logs
‫اطالعات‬ ‫تهیه‬ ‫روش‬ ‫ترین‬ ‫ساده‬
‫زیرزمینی‬
‫اندازه‬‫سریع‬ ‫گیری‬‫پارامترهای‬ ‫تر‬
‫مخزنی‬
‫آزمایی‬ ‫چاه‬ ‫یا‬ ‫آزمایی‬ ‫الیه‬
،‫مجاور‬ ‫های‬ ‫چاه‬ ‫گزارش‬
Nearby Wells Record
،‫حفار‬ ‫نگاره‬Driller Log
،‫گل‬ ‫نگاره‬Mud log
‫روش‬ ‫سایر‬‫ژئوفیزیکی‬ ‫های‬
،‫ژئوالکتریک‬ ‫های‬ ‫روش‬
‫و‬ ‫سنجی‬ ‫گرانی‬ ،‫ژئومغناطیس‬
‫لرزه‬‫بعدی‬ ‫سه‬ ‫و‬ ‫دو‬ ‫نگاری‬
‫روش‬‫تعیین‬ ‫االرضی‬ ‫سطح‬ ‫های‬
‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫ساختارهای‬

‫س‬ ‫ارزیابی‬ ‫مستقیم‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫ضعف‬ ‫نقاط‬‫ازند‬
‫خرده‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫شناخت‬ ‫ناکارآمدی‬‫حفاری‬ ‫های‬
‫حفاری‬ ‫های‬ ‫خرده‬ ‫واقعی‬ ‫عمق‬ ‫ی‬ ‫درباره‬ ‫قطعیت‬ ‫عدم‬
‫هتروژن‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫کارایی‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫خرده‬ ‫بودن‬ ‫ریز‬
‫سیال‬ ‫محتوای‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫خرده‬ ‫آلودگی‬
‫مختلف‬ ‫های‬ ‫بازه‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫های‬ ‫خرده‬ ‫شدن‬ ‫مخلوط‬
‫نمونه‬ ‫برداشت‬ ‫عدم‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫نازک‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫حذف‬
‫گیری‬ ‫مغزه‬ ‫ایرادات‬
‫با‬ ‫هزینه‬ ‫و‬ ‫دشواری‬
‫مختلف‬ ‫آزمایشات‬ ‫انجام‬ ‫برای‬ ‫مغزه‬ ‫حجم‬ ‫نبودن‬ ‫کافی‬
‫شده‬ ‫شکسته‬ ‫فواصل‬ ‫در‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫کامل‬ ‫گیری‬ ‫مغزه‬ ‫عدم‬

‫روش‬ ‫و‬ ‫نگاره‬‫برداری‬ ‫نگاره‬ ‫های‬
‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫نمودارگیری‬ ،‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫حین‬
‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫ای‬ ‫لحظه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ،‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫اطالعات‬ ‫کسب‬
،‫حفاری‬ ‫پایان‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫عملیات‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫جای‬ ‫یک‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬‫شامل‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫های‬ ‫روش‬
‫کابلی‬ ‫نمودارگیری‬
‫سیار‬ ‫مغزی‬ ‫لوله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫نمودارگیری‬
‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫نمودارگیری‬

‫نمودارگیری‬ ‫تاریخچه‬
‫نگاری‬ ‫چاه‬ ‫مطالعات‬ ‫اولین‬
‫طبقات‬ ‫ویژه‬ ‫مقاومت‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬"‫الکتریکی‬ ‫گیری‬ ‫مغزه‬ ‫نام‬ ‫به‬"‫منس‬‫به‬ ‫وب‬
«‫شلومبرژه‬ ‫کنراد‬ ‫و‬ ‫مارسل‬»‫سپتامبر‬ ‫در‬1927‫فرانسه‬ ‫در‬ ‫بار‬ ‫اولین‬ ‫برای‬ ،
‫پیشرفته‬ ‫های‬ ‫دستگاه‬ ‫با‬ ‫مختلف‬ ‫پارامترهای‬ ‫ثبت‬ ‫امروزه‬
‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫اولیه‬ ‫کاربردهای‬
‫چاه‬ ‫همبستگی‬ ‫برای‬ ‫نگاری‬ ‫چاه‬ ‫از‬ ‫شناسان‬ ‫زمین‬ ‫استفاده‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬‫ها‬
‫پتروفیزیکی‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫اطالعات‬ ‫کسب‬ ‫سپس‬

‫ژئوفیزیک‬ ‫کارگیری‬ ‫به‬(‫پیمایی‬ ‫چاه‬)‫در‬
‫معدنی‬ ‫مواد‬ ‫اکتشاف‬
‫مورد‬ ‫داده‬ ‫برداشت‬ ‫های‬ ‫روش‬
‫استفاده‬
‫الکتریکی‬
‫ای‬ ‫هسته‬
‫حرارتی‬
‫سنجی‬ ‫حفره‬
‫سنجی‬ ‫انحراف‬
‫صوتی‬
‫القایی‬
‫خودزا‬ ‫پتانسیل‬
‫سنجی‬ ‫دبی‬
‫برداری‬ ‫تصویر‬
‫گمانه‬ ‫دیواره‬ ‫از‬ ‫گیری‬ ‫نمونه‬
‫اکتشاف‬ ‫در‬ ‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫کاربرد‬
‫معدنی‬ ‫ذخایر‬
‫سنگ‬ ‫زغال‬
‫سولفیدی‬ ‫های‬ ‫کانسار‬
‫آهن‬ ‫کانسارهای‬

‫نمودارگیری‬ ‫تکاملی‬ ‫سیر‬
1927:
•‫الکتریک‬ ‫پیمایش‬ ‫اولین‬‫ی‬
1931:
•‫خو‬ ‫پتانسیل‬ ‫نمودار‬ ‫اولین‬‫دزا‬
‫و‬SWC
1938:
•‫گاما‬ ‫اشعه‬ ‫نگاره‬ ‫اولین‬
1945:
•‫نوترون‬ ‫تجاری‬ ‫نگاره‬ ‫اولین‬
1947:
•‫مقاومت‬ ‫سنج‬ ‫شیب‬ ‫اولین‬
‫نگاره‬ ‫اولین‬ ‫و‬ ‫ویژه‬‫القایی‬
1949:
•‫نگاره‬ ‫اولین‬‫لتروالگ‬
1952:
•‫اولین‬‫میکروالگ‬
1957:
•‫چگال‬ ‫و‬ ‫صوتی‬ ‫نگاره‬ ‫اولین‬‫ی‬
1961:
•‫نمودارگیری‬ ‫تحلیل‬ ‫اولین‬‫به‬
‫رایانه‬ ‫کمک‬
1964:
•‫حین‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫اولین‬
‫حفاری‬
1965:
•‫رقومی‬ ‫ثبت‬ ‫سامانه‬ ‫این‬
‫تجاری‬
1977:
•‫نمودارگیری‬ ‫کامیون‬ ‫اولین‬
‫ای‬ ‫رایانه‬
1985:
•‫مقاوم‬ ‫اسکنر‬ ‫میکرو‬ ‫اولین‬‫ت‬
‫ویژه‬

‫بردار‬ ‫نگاره‬ ‫ابزارهای‬ ‫دهنده‬ ‫تشکیل‬ ‫اجزا‬‫ی‬
‫ها‬ ‫سوند‬
‫ها‬ ‫گیرنده‬
‫ها‬ ‫فرستنده‬
‫کابل‬(1/4‫و‬3/16‫اینچ‬)
‫نمودارگیری‬ ‫کامیون‬
‫و‬ ‫تارکش‬ ‫استوانه‬
‫نمایش‬ ‫و‬ ‫ثبت‬ ‫سیستم‬

‫کابل‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫نمودارگیری‬ ‫کامیون‬

‫نمودارگی‬ ‫عملیات‬ ‫چاهی‬ ‫سر‬ ‫تجهیزات‬‫ری‬
،‫فورانگیر‬Wireline BOP

‫نمودارگیری‬ ‫عملیات‬ ‫چاهی‬ ‫سر‬ ‫تجهیزات‬
(‫ادامه‬)
،‫قرقره‬ ‫و‬ ‫سنج‬ ‫کشش‬Wt.
Indicator & Hay Pulley
،‫نمد‬ ‫کاسه‬Stuffing Box

،‫کابلی‬ ‫برداری‬ ‫نگاره‬ ‫مراحل‬
Wireline Logging
‫و‬ ‫حفاری‬ ‫عملیات‬ ‫توقف‬
‫از‬ ‫حفاری‬ ‫رشته‬ ‫کشیدن‬ ‫بیرون‬
‫چاه‬
‫ک‬ ‫سیستم‬ ‫توسط‬ ‫سوند‬ ‫ارسال‬‫ابل‬
‫ب‬ ‫شده‬ ‫تضمین‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫قرقره‬ ‫و‬‫ه‬
‫چاه‬ ‫داخل‬
‫قطر‬ ‫با‬ ‫سوندی‬ ‫معموال‬8/25‫و‬ ‫اینچ‬
‫طول‬6‫تا‬15‫متر؛‬
‫بر‬ ‫نمودارگیری‬ ‫سرعت‬ ‫تثبیت‬
‫بین‬ ‫نمودار‬ ‫نوع‬ ‫اساس‬1800‫تا‬
6000‫ساعت‬ ‫در‬ ‫فوت‬
‫سیگنال‬ ‫رسیدن‬‫الکتریک‬ ‫های‬‫از‬ ‫ی‬
‫نمودارگیری‬ ‫کابل‬ ‫توسط‬ ‫سوند‬‫به‬
‫کننده‬ ‫دریافت‬‫الکتریکی‬ ‫های‬
‫و‬ ‫کامیون‬ ‫در‬ ‫موجود‬
‫در‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫ثبت‬ ‫و‬ ‫نمودار‬ ‫ترسیم‬
‫عمق‬ ‫مقابل‬

‫سیار‬ ‫مغزی‬ ‫لوله‬ ‫با‬ ‫نمودارگیری‬
‫سیا‬ ‫مغزی‬ ‫لوله‬ ‫با‬ ‫نمودارگیری‬،‫ر‬
Coil Tubing logging‫یک‬ ‫در‬
،‫انحرافی‬ ‫بسیار‬ ‫چاه‬Highly
Deviated well
‫شامل‬ ‫سیار‬ ‫مغزی‬ ‫لوله‬ ‫ورود‬ ‫ابتدا‬
،‫تزریقی‬ ‫سر‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫کابل‬
Injector head‫ابزار‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬
‫چاه‬ ‫ته‬ ‫به‬ ‫نمودارگیری‬
‫معموال‬ ‫مغزی‬ ‫لوله‬ ‫قطر‬1.25‫یا‬
1.5‫در‬ ‫آن‬ ‫دیواره‬ ‫ضخامت‬ ‫و‬ ‫اینچ‬
‫حدود‬0.1‫است‬ ‫اینچ‬.
‫عمق‬ ‫حداکثر‬5000

،‫ران‬ ‫ابزار‬ ‫با‬ ‫نمودارگیری‬ ‫خدمات‬
Toolpusher Logging (TPL) service
‫های‬ ‫برنامه‬ ‫شدن‬ ‫تر‬ ‫پیچیده‬
‫فناوری‬ ‫پیشرفته‬ ‫با‬ ‫حفاری‬
‫ممکن‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫بودن‬ ‫عملی‬ ‫غیر‬ ‫علت‬
‫ر‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫کیفی‬ ‫ارزیابی‬ ‫شدن‬‫وش‬
‫کابلی‬ ‫نمودارگیری‬ ‫مرسوم‬ ‫های‬
‫کارکرد‬ ‫اصول‬
‫انت‬ ‫برای‬ ‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫قال‬
‫الکتریکی‬ ‫ابزارهای‬ ‫موثر‬
‫به‬ ‫مرسوم‬ ‫کابلی‬ ‫نمودارگیری‬
‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫منطقه‬
‫ابزار‬ ‫هدایت‬ ‫مشکل‬ ‫سازی‬ ‫برطرف‬
‫چ‬ ‫افقی‬ ‫و‬ ‫انحرافی‬ ‫بسیار‬ ‫بخش‬ ‫در‬‫اه‬
‫ا‬ ‫ناشی‬ ‫مشکالت‬ ‫حذف‬ ‫بر‬ ‫به‬ ‫کمک‬‫ز‬
•،‫وایرالین‬ ‫شدن‬ ‫جاکلیدی‬
Wireline keyseating
•‫وایرالین‬ ‫یا‬ ‫ابزارها‬ ‫تفاضلی‬ ‫گیر‬،
•‫سازند‬ ‫تورم‬
•‫سنگین‬ ‫گل‬
•،‫سگدست‬Doglegs

‫سوندها‬
‫سوند‬:‫نگاره‬ ‫ابزار‬ ‫قرارگیری‬
‫استوانه‬ ‫فلزی‬ ‫لوله‬ ‫در‬ ‫برداری‬‫ای‬
‫برد‬ ‫نگاره‬ ‫چند‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬ ‫گاهی‬‫ار‬
‫شیوه‬ ‫چند‬ ‫همزمان‬ ‫کاربرد‬
‫سوند‬ ‫اتصال‬‫صورت‬ ‫به‬ ‫معموال‬ ‫ها‬
‫کابلی‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫ته‬ ‫به‬ ‫ارسال‬ ‫و‬ ‫سری‬
‫تارکش‬ ‫توسط‬
‫گذاری‬ ‫نام‬ ‫علت‬:‫کابلی‬ ‫نمودارهای‬
‫و‬ ‫ابزارها‬ ‫مجموعه‬ ‫آرام‬ ‫کشیدن‬ ‫باال‬
‫ها‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫پیوسته‬ ‫ثبت‬
‫از‬ ‫شده‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫اطالعات‬ ‫ثبت‬
‫سوند‬‫ها‬
،‫کاغذی‬ ‫نوار‬ ‫روی‬ ‫چاپی‬ ‫صورت‬ ‫به‬
‫رایانه‬ ‫در‬ ‫رقومی‬ ‫صورت‬ ‫به‬

‫ابزار‬ ‫موقعیت‬:‫المرکز‬ ‫متحد‬
‫جمله‬ ‫از‬
‫و‬ ‫لتروالگ‬
‫صوتی‬ ‫ابزارهای‬
‫چاه‬ ‫مرکز‬ ‫در‬ ‫ابزار‬ ‫نگهداشت‬
،‫های‬ ‫کننده‬ ‫متمرکز‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
centralizer‫مخصوص‬

‫ابزار‬ ‫موقعیت‬:‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫فشرده‬
‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫به‬ ‫ابزار‬ ‫چسباندن‬
‫قرار‬ ‫مرکز‬ ‫از‬ ‫خارج‬ ‫کمک‬ ‫با‬
،‫دهنده‬Eccentraliser
‫سنج‬ ‫قطر‬ ‫بازوی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬

‫ابزار‬ ‫موقعیت‬:‫دیواره‬ ‫از‬ ‫معین‬ ‫فاصله‬ ‫با‬‫چاه‬
‫دیواره‬ ‫از‬ ‫ابزار‬ ‫فاصله‬ ‫مقدار‬
،‫استندآف‬stand off
‫ابزارها‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫نمونه‬
‫القایی‬ ‫ابزارهای‬

‫چ‬ ‫تکمیل‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫نمودارگیری‬ ‫انواع‬‫اه‬
‫باز‬ ‫حفره‬ ‫نمودارگیری‬
‫برداری‬ ‫نگاره‬ ‫وسایل‬ ‫از‬ ‫کامل‬ ‫استفاده‬
‫بسته‬ ‫حفره‬ ‫نمودارگیری‬
‫مثل‬ ‫برداری‬ ‫نگاره‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫حین‬ ‫ها‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫در‬ ‫انحراف‬
‫شده‬ ‫گذاری‬ ‫لوله‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫صوتی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫الکتریکی‬ ‫ویژه‬ ‫مقاومت‬
‫روش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫مانند‬ ‫هایی‬
،‫پرتوزایی‬
•،‫سخت‬ ‫جامدات‬ ‫و‬ ‫فلزات‬ ‫از‬ ،‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫یا‬ ‫نوترون‬ ‫عبور‬ ‫امکان‬ ‫علت‬ ‫به‬
‫و‬ ‫مخصوص‬ ‫صوتی‬
‫لرزه‬‫لرزه‬ ‫خصوصا‬ ‫منظوره‬ ‫چند‬ ‫ای‬،‫عمودی‬ ‫ای‬VSP

‫مورد‬ ‫شیمیایی‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫پارامترهای‬
‫اندازه‬‫عم‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫نمودارگیری‬ ‫در‬ ‫گیری‬‫ق‬
‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫خواص‬
،‫مخزن‬ ‫های‬ ‫سنگ‬ ‫تشخیص‬
‫و‬ ‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫پوش‬ ‫تعیین‬
‫مخازن‬ ‫پتروفیزیکی‬ ‫خصوصیات‬
،‫اشباع‬ ‫درجه‬
،‫سنگ‬ ‫بلوغ‬ ‫درجه‬
،‫تخلخل‬
‫تراوایی‬
‫ساخت‬ ‫فاکتور‬
‫پذیری‬ ‫تراکم‬
‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫خواص‬
‫مخزن‬ ‫ساختمان‬ ‫تعیین‬
‫طبقات‬ ‫شیب‬(‫ها‬ ‫الیه‬)
،‫ها‬ ‫درزه‬ ،‫ها‬ ‫شکستگی‬ ،‫ها‬ ‫گسله‬
‫نفت‬ ‫شکل‬ ‫تعیین‬‫گیر‬‫و‬ ‫ها‬
‫سازند‬ ‫ضخامت‬ ‫تعیین‬‫ها‬
‫مخزن‬ ‫سیال‬ ‫خواص‬
‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫نوع‬ ‫تعیین‬
،‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫درصد‬ ‫تعیین‬
‫مخزن‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬
‫گرانروی‬
‫الکتریکی‬ ‫نفوذپذیری‬
‫سازند‬ ‫ترشوندگی‬
‫رفتار‬ ‫توصیف‬PVT‫مخزن‬

‫روش‬ ‫انواع‬‫چاه‬ ‫های‬‫نگاری‬
‫نگاره‬،‫ویژه‬ ‫مقاومت‬ ‫های‬
‫الکتریکی‬ ‫مقاومت‬ ‫نگاره‬(EL)،
‫قطبی‬ ‫القاء‬ ‫نگاره‬(IP)،
‫خودزا‬ ‫نگاره‬(SP)،
‫نگاره‬‫پرتوزا‬ ‫های‬
‫مصنوعی‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬
‫دماسنجی‬ ‫نگاره‬(TL)،
‫نگاره‬‫های‬
PL, Production Logs
‫نگاره‬‫دوقطب‬ ‫صوتی‬ ،‫صوتی‬ ‫های‬‫ی‬
Sonic dipole Log (SDL)،
،‫چگالی‬ ‫نگاره‬DL
‫نگاره‬‫های‬MWD،LWD
‫نگاره‬‫تصویری‬ ‫های‬Image Log

‫قابل‬ ‫فیزیکی‬ ‫پارامترهای‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬‫اندازه‬
‫گیری‬
‫طبیعی‬ ‫فیزیکی‬ ‫پارامترهای‬
(‫تحریک‬ ‫بدون‬)
‫خودزا‬ ‫قطبش‬ ‫یا‬ ‫پتانسیل‬
‫گاما‬ ‫پرتوهای‬
‫طبیعی‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬
‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬
‫سازند‬ ‫دمای‬
‫چاه‬ ‫قطر‬
‫چاه‬ ‫میل‬ ‫زاویه‬(‫سنجی‬ ‫انحراف‬)
‫از‬ ‫ناشی‬ ‫انگیزشی‬ ‫پارامترهای‬
‫سازند‬ ‫تحریک‬
‫توسط‬ ‫سیگنال‬ ‫فرستادن‬ ،‫آن‬ ‫الزمه‬
‫گیر‬ ‫توسط‬ ‫جواب‬ ‫ثبت‬ ‫و‬ ‫فرستنده‬‫نده‬.
‫کنش‬ ‫هم‬ ‫بر‬ ‫حاصل‬ ،‫دریافتی‬ ‫جواب‬
‫است‬ ‫سازند‬ ‫با‬ ‫سیگنال‬.
‫شامل‬
‫سازند‬ ‫رسانایی‬ ‫و‬ ‫ویژه‬ ‫مقاومت‬
•‫طبقات‬ ‫شیب‬
‫الکتریک‬ ‫دی‬ ‫ثابت‬(‫الق‬ ‫پتانسیل‬‫ایی‬)
‫مغناطیسی‬ ‫خودپذیری‬
‫ای‬ ‫هسته‬
•‫سازند‬ ‫چگالی‬
‫صوت‬ ‫سرعت‬

‫خالصه‬‫نگاره‬ ‫از‬ ‫ای‬‫مهم‬ ‫های‬
‫الکتریکی‬ ‫نمودارگیری‬
‫و‬ ‫سازند‬ ‫الکتریکی‬ ‫رسانایی‬
‫خودزا‬ ‫پتانسیل‬ ‫یا‬(SP)
‫اشب‬ ،‫تخلخل‬ ،‫لیتولوژی‬ ‫تعیین‬‫اع‬
‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫سیال‬ ‫شدگی‬
‫رادیواکتیو‬ ‫نمودارهای‬
‫پرتوافشانی‬ ‫گامای‬ ‫پرتو‬ ‫ثبت‬
‫طبیعی‬
‫که‬ ‫نوترون‬ ‫نمودارهای‬
‫تخلخل‬ ‫ثبت‬
‫هیدروژن‬ ‫درصد‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫با‬
‫نوترون‬ ‫و‬ ‫چگالی‬ ‫نمودارهای‬
‫تخلخل‬ ‫تعیین‬
،‫صوتی‬ ‫نمودارهای‬
‫صوتی‬ ‫امواج‬ ‫انتقال‬ ‫زمان‬ ‫ثبت‬
‫سنگ‬ ‫درون‬‫ها‬
‫لیتولوژیکی‬ ‫تغییرات‬ ‫تعیین‬‫و‬
‫ویژگی‬،‫کشسان‬ ‫های‬elastic
‫سنگ‬‫آن‬ ‫درون‬ ‫سیاالت‬ ‫خواص‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫پارامترهای‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تخمین‬
‫پتروفیزیکی‬

‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫رایج‬ ‫های‬ ‫نگاره‬(‫ایران‬)
‫ای‬ ‫هسته‬
،‫طبیعی‬ ‫گاما‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬
Natural Gamma Spectrometry,
NGS
،‫چگالی‬ ‫ابزار‬Density Tool, DT
،‫نوترون‬ ‫اصالحی‬ ‫نگاره‬
compensated neutron log,
CNL
،‫چگالی‬ ‫سنگ‬ ‫نگاره‬Litho density
Tool, LDT
،‫فتوالکتریک‬ ‫نگاره‬Photoelectric
factor, PEF
‫ویژه‬ ‫مقاومت‬
،‫متمرکز‬ ‫کروی‬ ‫آرایش‬ ‫ریز‬ ‫نگاره‬Micro
Spherically Focused Log, MSFL
،‫دوتایی‬ ‫عرضی‬ ‫نگاره‬
laterolog Deep & Shallow, LLD
& LLS

،‫عنوان‬Header
‫کلی‬ ‫اطالعات‬ ‫شامل‬
‫از‬ ‫برخی‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫درباره‬
‫داده‬‫اساسی‬ ‫های‬
‫قبیل‬ ‫از‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬
،‫حفاری‬ ‫عمق‬
،‫نمودارگیری‬ ‫عمق‬
،‫جداره‬ ‫اندازه‬
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫خواص‬
‫سازند‬ ‫دمای‬

‫ستون‬ ‫و‬ ‫نمودارها‬‫مربوطه‬ ‫های‬
‫نمودار‬
‫پارامتر‬‫یا‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫کمیت‬‫اندازه‬ ‫پتروفیزیکی‬ ‫های‬‫یا‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫گیری‬
‫آن‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫مشتق‬ ‫پارامترهای‬‫را‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫عرضه‬ ‫عمق‬ ‫برحسب‬ ‫تغییرات‬ ‫منحنی‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫کند‬.
،‫ستون‬ ‫یا‬ ‫مسیر‬ ‫چندین‬ ‫شامل‬ ‫نمودار‬ ‫هر‬Tracks(‫ستون‬ ‫سه‬)‫برای‬
‫منحنی‬‫است‬ ‫عمق‬ ‫نمایش‬ ‫برای‬ ‫ستون‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫های‬.
‫ستون‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫راست‬ ‫به‬ ‫چپ‬ ‫از‬‫های‬1‫و‬2‫و‬3
‫های‬ ‫ستون‬ ‫تفکیک‬ ‫معموال‬1‫و‬2‫عمق‬ ‫ستون‬ ‫با‬ ‫همدیگر‬ ‫از‬
‫ستون‬ ‫در‬ ‫نمودار‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫ثبت‬‫ها‬

‫نمودارگیری‬ ‫سرعت‬
،‫نمودارگیری‬ ‫سرعت‬Logging Speed
،‫نمودارگیری‬ ‫سرعت‬ ‫بررسی‬ ،‫نمودارها‬ ‫کیفیت‬ ‫کنترل‬ ‫در‬ ‫فاکتور‬ ‫مهمترین‬
‫رادیواکتیو‬ ‫نمودارهای‬ ‫در‬ ‫خصوصا‬
‫بین‬009‫تا‬3600‫ساعت‬ ‫در‬ ‫فوت‬
‫عمق‬ ‫ثبت‬ ‫معموال‬
‫متر‬ ‫برحسب‬ ‫یا‬ ‫فوت‬ ‫حسب‬ ‫بر‬
‫نمودار‬ ‫ثبت‬ ‫معموال‬‫در‬ ‫همزمان‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫ها‬2‫عمقی‬ ‫مقیاس‬
‫الیه‬ ‫انطباق‬ ‫برای‬ ‫یکی‬‫و‬ ‫ها‬
‫نمودار‬ ‫بهینه‬ ‫تفسیر‬ ‫برای‬ ‫دیگری‬‫ها‬
‫مقیاس‬:
1/2000،1/500‫یا‬ ‫و‬1/200
‫اندازه‬ ‫واحدهای‬ ‫نمایش‬‫نمودار‬ ‫هر‬ ‫باالی‬ ‫در‬ ‫گیری‬

‫چاه‬ ‫محیط‬ ‫خصوصیات‬
‫چاه‬ ‫عمق‬:
‫کیلومتر‬ ‫چند‬ ‫حدود‬ ‫در‬
‫چاه‬ ‫قطر‬:
‫بین‬5‫تا‬17‫اینچ‬
‫قائم‬ ‫حالت‬ ‫از‬ ‫چاه‬ ‫انحراف‬
‫است‬ ‫درجه‬ ‫چند‬ ‫معموال‬ ‫خشکی‬ ‫در‬
(‫عمودی‬)
‫بین‬ ‫دریا‬ ‫در‬20‫تا‬70‫درجه‬
‫چاه‬ ‫ته‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬
‫بین‬100‫تا‬400‫فارنهایت‬ ‫درجه‬.
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫شوری‬
‫بین‬1000‫حدود‬ ‫تا‬300000
PPM(‫میلیون‬ ‫در‬ ‫قسمت‬.)
‫آب‬ ‫پایه‬ ‫گل‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫مواقع‬ ‫بعضی‬‫ی‬
‫می‬ ‫استفاده‬ ‫نفتی‬ ‫پایه‬ ‫گل‬ ‫از‬‫ش‬‫ود‬.
‫گل‬ ‫مخصوص‬ ‫وزن‬
‫بین‬9‫تا‬17‫گالن‬ ‫بر‬ ‫پوند‬
‫چاه‬ ‫ته‬ ‫فشار‬:
‫بین‬500‫تا‬20000psi
(‫مربع‬ ‫اینچ‬ ‫بر‬ ‫پوند‬)

‫نمودار‬ ‫بر‬ ‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫محیطی‬ ‫عوامل‬‫ها‬
‫چاه‬ ‫تاثیرات‬
‫که‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫نوع‬ ‫و‬ ‫حجم‬
‫می‬ ‫احاطه‬ ‫را‬ ‫دستگاه‬‫کند‬
‫چاه‬ ‫قطر‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫ماهیت‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫چگالی‬
‫رخنه‬ ‫پدیده‬ ‫اثر‬
‫بین‬ ‫گل‬ ‫اندود‬0.1‫تا‬1‫اینچ‬
‫نفوذی‬ ‫ناحیه‬:‫چ‬ ‫تا‬ ‫اینچ‬ ‫چند‬ ‫بین‬‫ند‬
‫دیواره‬ ‫روی‬ ‫فوت‬
‫جداره‬ ‫اثر‬‫سیمانکاری‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫دستگاه‬ ‫شکل‬ ‫اثر‬‫گی‬ ‫اندازه‬ ‫های‬‫ری‬
،‫دستگاه‬ ‫قطر‬
‫گیرنده‬ ‫فرستنده‬ ‫فاصله‬(‫بازه‬)،
‫و‬ ‫تجسس‬ ‫عمق‬ ‫یا‬ ‫شعاع‬. ..
‫فشار‬ ‫و‬ ‫دما‬
‫دستگاه‬ ‫تحمل‬‫د‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬‫ر‬
‫زیاد‬ ‫اعماق‬ ‫فشاری‬ ‫و‬ ‫دمایی‬ ‫شرایط‬

‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫نوع‬ ‫و‬ ‫حجم‬ ‫تاثیر‬
‫دست‬ ‫پاسخ‬ ‫بر‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫اثر‬‫گاه‬
‫به‬ ‫وابسته‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬:
‫چاه‬ ‫قطر‬
‫دربرگیرنده‬ ‫سیال‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬
‫و‬ ‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫دستگاه‬
‫گی‬ ‫اندازه‬ ‫بر‬ ‫گذاری‬ ‫تاثیر‬ ‫افزایش‬‫ری‬
‫معینی‬ ‫مقدار‬ ‫از‬ ‫سیال‬ ‫حجم‬ ‫وقتی‬
‫دریافتی‬ ‫سیگنال‬ ،‫باشد‬ ‫بیشتر‬‫عمال‬ ،
‫در‬ ‫اطالعاتی‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫چاه‬ ‫اثر‬ ‫بازتاب‬
‫نمی‬ ‫بدست‬ ‫سازند‬ ‫خصوص‬‫دهد‬.
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫چگالی‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫چگالی‬ ‫تاثیر‬
‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫جذب‬ ‫بر‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫ماهیت‬
‫پارامتر‬ ‫ثبت‬ ‫عدم‬ ‫یا‬ ‫ثبت‬ ‫امکان‬
‫چاه‬ ‫داخل‬ ‫سیال‬ ‫ماهیت‬ ‫براساس‬
•‫روغنی‬ ‫یا‬ ‫هوا‬ ‫پایه‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬
‫است‬ ‫الکتریکی‬ ‫جریان‬ ‫عبور‬ ‫مانع‬
•‫نمک‬ ‫از‬ ‫اشباع‬ ‫گل‬ ‫باال‬ ‫رسانایی‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫تاثیرات‬ ‫تصحیح‬،
‫تصحیح‬ ‫نمودارهای‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫دستگ‬ ‫سازنده‬ ‫های‬ ‫شرکت‬ ‫کننده‬‫اه‬

‫چاه‬ ‫دهانه‬ ‫پیرامون‬ ‫محیط‬ ‫تاثیر‬
،‫رخنه‬ ‫پدیده‬ ‫اثر‬invasion
‫گل‬ ‫ستون‬ ‫فشار‬ ‫بودن‬ ‫بیشتر‬‫از‬
‫سازند‬ ‫فشار‬(‫حدود‬ ‫در‬200‫پام‬)
‫فراتعادلی‬ ‫حفاری‬ ‫در‬،‫برای‬
‫سازند‬ ‫سیال‬ ‫فوران‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬‫و‬
،‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫ریزش‬
‫به‬ ‫چاه‬ ‫از‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫جابجایی‬ ‫لذا‬
‫سازند‬(،‫رخنه‬Invation)
،‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫رسوب‬
‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫روی‬
‫گل‬ ‫کبره‬ ‫یا‬ ‫اندود‬ ‫یا‬ ‫سله‬ ‫نام‬ ‫به‬،
Mud cake
‫گل‬ ‫مایع‬ ‫بخش‬ ‫نفوذ‬ ‫تنها‬
(‫تراویده‬ ‫یا‬ ‫فیلترات‬)‫سازند‬ ‫در‬
‫در‬ ‫سازند‬ ‫سیاالت‬ ‫راندن‬ ‫عقب‬
‫دستگ‬ ‫تجسس‬ ‫ناحیه‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫دیواره‬‫اه‬
‫ن‬ ‫با‬ ‫گل‬ ‫مایع‬ ‫توسط‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫فوذ‬
،‫سازند‬ ‫داخل‬ ‫به‬
‫داخل‬ ‫به‬ ‫گل‬ ‫نفوذ‬ ‫سرعت‬ ‫کاهش‬
‫ضخیم‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫گذشت‬ ‫با‬ ‫سازند‬
‫گل‬ ‫اندود‬ ‫شدن‬

‫حفار‬ ‫سکوی‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫های‬ ‫حسگر‬‫ی‬
،‫متحرک‬ ‫بلوک‬ ‫ارتفاع‬
Block Height
‫ثبت‬ ‫با‬ ‫نفوذ‬ ‫نرخ‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫گردونه‬ ‫دوران‬
،‫قالب‬ ‫بار‬Hook load
‫گردون‬ ‫کابل‬ ‫کشش‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫ه‬
‫جداره‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫قائم‬ ‫لوله‬ ‫فشار‬
Stand pipe pressure /
casing pressure
،‫دورانی‬ ‫گشتاور‬
Rotary torque
،‫دوار‬ ‫میز‬ ‫سرعت‬
Rotary table speed

‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
،‫گل‬ ‫حوضچه‬ ‫حجم‬
Pit volume
،‫گل‬ ‫پمپ‬ ‫ضربات‬ ‫سرعت‬
pump stroke speed
‫گل‬ ‫دمای‬
‫گل‬ ‫چگالی‬
،‫گل‬ ‫الکتریکی‬ ‫رسانایی‬
Mud conductivity
،‫گل‬ ‫خروجی‬ ‫دبی‬
Mud flow out
UV box fluoroscope
‫شناسایی‬Oil show‫نمونه‬ ‫در‬
‫کرب‬ ‫کلسیم‬ ‫مقدار‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫نات‬
‫کربنات‬ ‫منیزیم‬ ‫و‬(‫دولومیت‬)،
Calcimeter

‫گل‬ ‫های‬ ‫حوضچه‬ ‫سطح‬ ‫سنجش‬

‫گازها‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫گاز‬ ‫حسگر‬H2S
UV box
‫گازی‬ ‫سامانه‬
‫همراه‬ ‫به‬ ‫گاز‬ ‫کل‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫پروپا‬ ،‫اتان‬ ،‫متان‬ ‫کروماتوگرافی‬‫و‬ ‫ن‬
‫بوتان‬

‫شده‬ ‫حفاری‬ ‫شناسی‬ ‫سنگ‬ ‫ستون‬ ‫نمودار‬
(Drill cutting log)
‫بسته‬ ‫و‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬
‫ها‬ ‫نمونه‬ ‫منظم‬ ‫بندی‬
‫خرده‬ ‫بین‬ ‫از‬‫های‬
‫با‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫حفاری‬
‫میکروسکوپ‬
‫انواع‬ ‫درصد‬ ‫ثبت‬
‫سنگ‬ ‫مختلف‬‫به‬ ‫ها‬
‫سیستماتیک‬ ‫صورت‬
‫عمق‬ ‫هر‬ ‫برای‬
‫روی‬ ‫نتایج‬ ‫ترسیم‬
‫نمودار‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫نموداری‬
،‫نمونه‬Sample log،
‫استراتیگرافی‬ ‫نمودار‬‫یا‬
‫نواری‬ ‫نمودار‬.
‫تعیین‬ ‫به‬ ‫کمک‬
‫چینه‬ ‫واحدهای‬
‫سنگ‬ ‫و‬ ‫شناسی‬
،‫شناسی‬
‫آن‬ ‫هماهنگی‬ ‫لزوم‬‫با‬ ‫ها‬
‫ژئوفیزیک‬ ‫نمودارهای‬‫ی‬
‫جزییات‬ ‫بررسی‬ ‫برای‬
‫دقیق‬‫رخساره‬ ‫تر‬،‫ها‬
‫ضخامت‬‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫چ‬ ‫یا‬ ‫دو‬ ‫بین‬ ‫انگشتی‬‫ند‬
‫سنگ‬ ‫نوع‬inter –
fingering
‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫در‬ ‫شناسی‬ ‫سنگ‬ ‫ستون‬ ‫نمودار‬

،‫گل‬ ‫های‬ ‫نگاره‬Mud logs
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫تغییرات‬ ‫مستمر‬ ‫بررسی‬
،‫نگار‬ ‫گل‬ ‫وظایف‬Mud logger
‫حفاری‬ ‫مته‬ ‫نفوذ‬ ‫سرعت‬ ‫ثبت‬
‫گاز‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫وجود‬ ‫تشخیص‬
‫خرده‬ ‫در‬‫گل‬ ‫و‬ ‫ها‬

‫نگاری‬ ‫گل‬ ‫های‬ ‫داده‬ ‫از‬ ‫ای‬ ‫نمونه‬
‫نفوذ‬ ‫نرخ‬
‫عمق‬
‫خرد‬ ‫شناسی‬ ‫سنگ‬‫ه‬
‫گاز‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫ها‬ ‫خرده‬ ‫توصیف‬
‫پیرام‬ ‫توضیحاتی‬‫ون‬
‫رئولوژیک‬ ‫خواص‬
‫پارامتر‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫گل‬‫ها‬

‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫کاربرد‬ANSYS‫و‬ ‫برداری‬ ‫نگاره‬ ‫در‬
‫حسگرها‬
‫حسگرها‬ ‫و‬ ‫ابزار‬ ‫طراحی‬
،‫آکوستیک‬ ‫مسائل‬ ‫بهتر‬ ‫فهم‬
‫و‬ ‫الکترومغناطیسی‬ ،‫فشاری‬
‫مغناطیسی‬ ‫تشدید‬
‫درون‬ ‫سیگنال‬ ‫سازی‬ ‫بهینه‬
‫سازند‬
،‫الکترومتریک‬ ‫های‬ ‫تراز‬ ‫هم‬
Contours of
electrometric‫نگاره‬ ‫ابزار‬ ‫از‬
‫تقاطع‬ ‫در‬ ‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫برداری‬
‫سازند‬ ‫با‬ ‫چاه‬

‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫بر‬ ‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫عوامل‬
‫فاکتور‬‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫های‬
‫سازند‬ ‫لیتولوژی‬
‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫در‬ ‫سازندها‬ ‫برخی‬ ‫پذیری‬ ‫انحالل‬
‫ریختگی‬ ‫ایجاد‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫سازندها‬ ‫برخی‬ ‫بودن‬ ‫نامتراکم‬ ‫و‬ ‫سستی‬
‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫جریان‬
‫سازند‬ ‫ساخت‬ ‫و‬ ‫بافت‬
‫ق‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫گل‬ ‫سله‬ ‫تشکیل‬ ‫نواحی‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫تراوایی‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫کننده‬ ‫تعیین‬‫چاه‬ ‫طر‬
‫نمودار‬ ‫ترین‬ ‫مهم‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫نفت‬ ‫صنعت‬ ‫کاربردی‬ ‫های‬
‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫چاه‬ ‫واقعی‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫قطر‬ ‫تعیین‬
‫ای‬ ‫دایره‬ ‫و‬ ‫استوانه‬ ‫مقطع‬ ‫سطح‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫برای‬ ‫شده‬ ‫طراحی‬

‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫کاربرد‬
‫باز‬ ‫حفره‬ ‫در‬
‫گل‬ ‫سله‬ ‫ضخامت‬ ‫تعیین‬ ‫و‬ ‫تراوا‬ ‫و‬ ‫متخلخل‬ ‫نواحی‬ ‫شناسایی‬
‫سیمان‬ ‫حجم‬ ‫محاسبه‬ ‫برای‬ ‫چاه‬ ‫حجم‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫ابزار‬ ‫قرارگیری‬ ‫برای‬ ‫سفت‬ ‫و‬ ‫متراکم‬ ‫نواحی‬ ‫تشخیص‬‫چاه‬ ‫آزمونگر‬
‫شده‬ ‫شسته‬ ‫نقاط‬ ‫تعیین‬
‫بهتر‬ ‫نتایج‬ ‫حصول‬ ‫برای‬ ‫سله‬ ‫ضخامت‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫نگاره‬ ‫تصحیح‬
‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫بر‬ ‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫تا‬ ‫ها‬ ‫ابزار‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫فاصله‬ ‫تاثیر‬
•‫نگاره‬ ‫بر‬ ‫گل‬ ‫بیشتر‬ ‫تاثیر‬ ‫لذا‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫سوند‬ ‫اطراف‬ ‫گل‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬
•‫گل‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫حضور‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫گیرنده‬ ‫به‬ ‫سازند‬ ‫از‬ ‫عالمت‬ ‫دریافت‬ ‫عدم‬
‫لیتولوژی‬ ‫تشخیص‬ ‫به‬ ‫کمک‬
‫بسته‬ ‫حفره‬ ‫در‬
‫جداره‬ ‫پوشش‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫تغییرات‬ ‫تعیین‬

‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬ ‫ابزار‬ ‫انواع‬
‫وابسته‬ ‫غیر‬ ‫ابزار‬
‫زیاد‬ ‫بسیار‬ ‫دقت‬ ‫از‬ ‫برخورداری‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫شرایط‬ ‫از‬ ‫دقیق‬ ‫اطالعات‬ ‫حصول‬ ‫برای‬
‫بازو‬ ‫شش‬ ‫گاهی‬ ‫و‬ ‫چهار‬ ‫یا‬ ‫سه‬ ‫دارای‬ ‫معموال‬
‫دایره‬ ‫مقطع‬ ‫سطح‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫بازو‬ ‫تعداد‬ ‫اهمیتی‬ ‫بی‬
‫شکل‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫یاب‬ ‫قطر‬ ‫ناتوانی‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫نامنظم‬ ‫و‬ ‫بیضوی‬ ‫مقطع‬ ‫سطح‬ ‫معموال‬
‫وابسته‬ ‫ابزار‬
‫ابزار‬ ‫سایر‬ ‫به‬ ‫متصل‬‫داده‬ ‫تصحیح‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫ها‬‫مربوطه‬ ‫نگار‬ ‫های‬
‫ای‬ ‫هسته‬ ‫های‬ ‫نگاره‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫مانند‬
،‫قطریاب‬ ‫نگاره‬Caliper‫مکانیکی‬
‫هیدرولیک‬ ‫فشار‬ ‫یا‬ ‫فنر‬ ‫نیروی‬ ‫توسط‬ ‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫با‬ ‫تماس‬ ‫در‬ ‫بازو‬ ‫چندین‬ ‫دارای‬
‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫دهانه‬ ‫قطر‬ ‫تغییر‬ ‫با‬ ‫بازو‬ ‫زاویه‬ ‫تغییر‬ ‫تبدیل‬
‫مشخص‬ ‫قطر‬ ‫با‬ ‫هایی‬ ‫حلقه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫واسنجی‬

‫سنجی‬ ‫قطر‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫ابزارهای‬
‫ابزار‬ ‫اجزا‬BGT‫شلومبرژه‬ ‫شرکت‬ ‫به‬ ‫متعلق‬
‫زاویه‬ ‫با‬ ‫بازو‬ ‫چهار‬90‫هم‬ ‫از‬ ‫درجه‬
‫بازو‬ ‫شدن‬ ‫باز‬‫تا‬ ‫حداکثر‬ ‫ها‬40‫اینچ‬
‫چاه‬ ‫حجم‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫بخش‬
‫انحرافی‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫آزیموت‬ ‫و‬ ‫شیب‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫بخش‬

‫گرمایی‬ ‫زمین‬ ‫شیب‬
،‫گرادیان‬ ‫یا‬ ‫گرمایی‬ ‫زمین‬ ‫شیب‬Gradient‫گرمایی‬‫زمین‬
‫عمق‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫دمای‬ ‫ثابتی‬ ‫مقدار‬ ‫افزایش‬
‫گرمای‬ ‫رسانندگی‬ ‫با‬ ‫معکوس‬ ‫رابطه‬ ‫و‬ ‫جغرافیایی‬ ‫محل‬ ‫برحسب‬ ‫تغییر‬‫سازندها‬ ‫ی‬
‫چاه‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫حرارتی‬ ‫تعادل‬
‫و‬ ‫شود‬‫می‬ ‫مغشوش‬ ‫گل‬ ‫گردش‬ ‫اثر‬ ‫بر‬
‫شود‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫سازند‬ ‫و‬ ‫گل‬ ‫بین‬ ‫گرمایی‬ ‫تبادل‬ ‫یک‬.
‫شده‬ ‫ثبت‬ ‫گرادیان‬ ‫بر‬ ‫حفاری‬ ‫عملیات‬ ‫حین‬ ‫گل‬ ‫گردش‬ ‫تاثیر‬
‫چاه‬ ‫باالی‬ ‫سازندهای‬ ‫دمای‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫ته‬ ‫سازندهای‬ ‫دمای‬ ‫کاهش‬

‫روش‬‫دما‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬
‫ای‬ ‫نقطه‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫نگار‬ ‫راندن‬ ‫بار‬ ‫هر‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫ته‬ ‫دمای‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫ثبت‬ ‫دمای‬ ‫حداکثر‬ ‫ثبت‬‫ها‬ ‫ه‬
‫تعادل‬ ‫دمای‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫و‬ ‫متوالی‬ ‫رانش‬ ‫طی‬ ‫زمان‬ ‫گذشت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫ثبت‬ ‫دمای‬ ‫افزایش‬
،‫پالت‬ ‫هورنر‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫اولیه‬ ‫دمای‬ ‫تعیین‬ ‫امکان‬Horner plot
‫دما‬ ‫پیوسته‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫دما‬ ‫تغییرات‬ ‫به‬ ‫حساس‬ ‫و‬ ‫مقاوم‬ ‫فلزی‬ ‫دارای‬ ‫های‬ ‫دماسنج‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫دما‬ ‫تغییر‬ ‫با‬ ‫فلز‬ ‫مقاومت‬ ‫تغییر‬
‫ابزار‬ ‫رفتن‬ ‫پایین‬ ‫هنگام‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫معموال‬(‫ها‬ ‫ابزار‬ ‫سایر‬ ‫برعکس‬)
‫ک‬ ‫و‬ ‫ابزار‬ ‫توسط‬ ‫گل‬ ‫باالی‬ ‫به‬ ‫رو‬ ‫کشش‬ ‫با‬ ،‫چاه‬ ‫حرارتی‬ ‫تعادل‬ ‫تغییر‬ ‫عدم‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫ابل‬

‫دماسنجی‬ ‫ابزار‬
،‫ترمیستور‬ ‫ابزار‬Thermistor Probe:
‫دما‬ ‫تغییر‬ ‫حین‬ ‫ابزار‬ ‫مقاومت‬ ‫ثبت‬

‫دماسنجی‬ ‫کاربردهای‬
‫باز‬ ‫حفره‬ ‫های‬‫چاه‬ ‫در‬
‫دم‬ ‫و‬ ‫گرمایی‬ ‫زمین‬ ‫گرادیان‬ ‫تعیین‬‫ای‬
‫خاص‬ ‫ناحیه‬ ‫یا‬ ‫چاه‬ ‫متوسط‬
‫به‬ ‫و‬ ‫لیتوگرافی‬ ‫واحدهای‬ ‫تشخیص‬
‫سنگی‬ ‫های‬‫الیه‬ ‫های‬‫مرز‬ ‫تعبیری‬
‫به‬ ‫ورود‬ ‫تشخیص‬
‫فشار‬ ‫تحت‬ ‫های‬‫رس‬
•‫های‬‫رس‬ ‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫فوران‬ ‫امکان‬
‫فشار‬ ‫تحت‬
‫گل‬ ‫هرزروی‬ ‫نواحی‬ ‫تشخیص‬
‫دما‬ ‫افزایش‬ ‫همراه‬
‫سیاالت‬ ‫ورود‬ ‫تشخیص‬
(‫گاز‬ ‫ویژه‬ ‫به‬)
‫دما‬ ‫کاهش‬ ‫همراه‬
‫دار‬ ‫جداره‬ ‫های‬ ‫چاه‬ ‫در‬
(‫برداری‬‫بهره‬ ‫نگاری‬‫چاه‬ ‫در‬ ‫عمدتا‬)
‫جداره‬ ‫پشت‬ ‫سیمان‬ ‫ارتفاع‬ ‫تعیین‬
‫شدن‬ ‫کانالی‬ ‫حضور‬
‫سطح‬ ‫و‬ ‫تولیدی‬ ‫نواحی‬ ‫سازی‬ ‫آشکار‬
‫تماس‬
(‫دیگر‬ ‫سیال‬ ‫یا‬ ‫گاز‬)
‫حباب‬ ‫نقطه‬ ‫عمق‬ ‫تعیین‬
‫سیال‬ ‫ورودی‬ ‫نواحی‬ ‫سازی‬ ‫آشکار‬
‫تزریقی‬
‫چاه‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫تحریک‬ ‫ارزیابی‬‫گازی‬ ‫های‬
‫نمودار‬ ‫مقایسه‬ ‫با‬‫و‬ ‫قبل‬ ‫حرارتی‬ ‫های‬
‫اسید‬ ‫دهی‬ ‫شکاف‬ ‫از‬ ‫بعد‬

‫بعد‬ ‫و‬ ‫حین‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫دما‬ ‫پروفایل‬ ‫شماتیک‬‫از‬
‫حفاری‬

.‫تفسیر‬ ‫و‬ ‫برداشت‬ ‫اصول‬ ،‫رضا‬ ‫محمد‬ ،‫رضایی‬ ‫دکتر‬ 1
‫نگار‬‫ته‬ ‫دانشگاه‬ ‫انتشارات‬ ،‫تهران‬ ،‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫های‬،‫ران‬
1384

‫هسته‬ ‫تجزیه‬‫ذر‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫پرتوزا‬ ‫عناصر‬ ‫ای‬‫ات‬
‫ای‬ ‫هسته‬ ‫تالشی‬ ‫یا‬ ‫واپاشی‬
‫ان‬ ‫کم‬ ‫به‬ ‫انرژی‬ ‫پر‬ ‫هسته‬ ‫تبدیل‬‫رژی‬
‫هسته‬ ‫خاصیت‬‫زمان‬ ‫با‬ ‫متغیر‬ ‫ای‬
‫حرارت‬ ‫و‬ ‫گاما‬ ،‫بتا‬ ،‫الفا‬ ‫پرتو‬ ‫همراه‬
‫آلفا‬ ‫پرتو‬
‫نترو‬ ‫دو‬ ‫و‬ ‫پروتون‬ ‫دو‬ ‫و‬ ‫مثبت‬ ‫بار‬‫ن‬
‫هلیم‬ ‫هسته‬ ‫مشابه‬
‫الکترون‬ ‫فاقد‬ ‫ولی‬
‫بتا‬ ‫پرتو‬
‫منفی‬ ‫یا‬ ‫مثبت‬ ‫بار‬ ‫با‬ ‫الکترون‬‫با‬
‫باال‬ ‫سرعت‬
‫و‬ ‫آلفا‬ ‫پرتو‬ ‫پایین‬ ‫نفوذ‬ ‫قدرت‬‫و‬ ‫بتا‬
‫جداره؛‬ ‫توسط‬ ‫توقف‬

‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬
‫باال‬ ‫انرژی‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫باال‬ ‫بسامد‬ ‫با‬ ‫الکترومغناطیسی‬ ‫پرتو‬
‫جرم‬ ‫و‬ ‫الکتریکی‬ ‫بار‬ ‫فاقد‬
‫فوتون‬ ‫یا‬ ‫ایکس‬ ‫پرتو‬ ‫یا‬ ‫نور‬ ‫مانند‬
‫دائم‬ ‫برخورد‬ ‫با‬ ‫انرژی‬ ‫کاهش‬
‫سازند‬ ‫چگالی‬ ‫تابع‬ ‫و‬ ‫اجسام‬ ‫الکترون‬ ‫از‬ ‫عبور‬ ‫حین‬
‫فوالد‬ ‫یا‬ ‫سنگ‬ ‫در‬ ‫اینچ‬ ‫چندین‬ ‫تا‬ ‫نفوذ‬ ‫توانایی‬

‫پرتوزا‬ ‫عناصر‬
‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫پرتوزا‬ ‫اصلی‬ ‫عنصر‬ ‫سه‬:
‫اورانیوم‬ ‫توریوم؛‬ ‫پتاسیم؛‬
‫ها‬‫آن‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫پرتوزای‬ ‫عناصر‬
‫اورانیوم‬ ‫و‬ ‫توریوم‬ ‫از‬ ‫پرتوزایی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫پتاسیم‬ ‫بودن‬ ‫تر‬ ‫ضعیف‬
‫طبیعت‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫زیاد‬ ‫فراوانی‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫اورانیوم‬ ‫و‬ ‫توریوم‬ ‫همانند‬ ‫نقشی‬
‫و‬ ‫پرتوزا‬ ‫عنصر‬ ‫نوع‬ ‫تعیین‬ ‫در‬ ‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫نگاری‬ ‫چاه‬ ‫ناتوانی‬‫عیار‬
‫خاص‬ ‫حاالت‬ ‫بجز‬ ‫سازند‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫حقیقی‬(‫نمک‬ ‫مانند‬‫پتاس‬ ‫های‬)،
‫آن‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫پرتو‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫لزوم‬
‫سازند‬ ‫پرتوزایی‬ ‫عامل‬ ‫ترین‬ ‫فراوان‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫رس‬ ‫نقش‬
‫پتاس‬ ‫نمک‬ ‫از‬ ‫بعد‬
‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫نگاره‬ ‫بودن‬ ‫رس‬ ‫حجم‬ ‫بیانگر‬

‫ای‬ ‫هسته‬ ‫ابزارهای‬ ‫خانواده‬

،‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫نمودار‬Gamma Ray Log
‫الکترکی‬ ‫غیر‬ ‫نگاره‬ ‫اولین‬
‫دهه‬ ‫در‬ ‫معرفی‬1930
‫الیه‬ ‫موجود‬ ‫رادیواکتیو‬ ‫مواد‬ ‫میزان‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫زمین‬ ‫های‬
،‫ای‬ ‫هسته‬ ‫پرتوهای‬ ‫واحد‬GAPI
‫مقدار‬GAPI‫میزان‬ ‫به‬1/200‫کمتری‬ ‫و‬ ‫بیشترین‬ ‫دارای‬ ‫نواحی‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬‫ن‬
‫هوستون‬ ‫دانشگاه‬ ‫آزمایشگاهی‬ ‫نمونه‬ ‫در‬ ‫گاما‬ ‫تشعشع‬
‫محدوده‬ ‫در‬0‫تا‬100API
‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫سرعت‬
‫معموال‬ ‫فوت‬ ‫یک‬ ‫نمودارگیری‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫زمان‬ ‫میانگین‬2‫ثانیه‬(‫زمان‬ ‫ثابت‬)
‫نمودارگیری‬ ‫سرعت‬1800‫ساعت‬ ‫در‬ ‫فوت‬
‫الیه‬ ‫از‬ ‫بخش‬ ‫رضایت‬ ‫نتایج‬‫متر‬ ‫یک‬ ‫ضخامت‬ ‫حداقل‬ ‫با‬ ‫ای‬

‫روش‬‫گاما‬ ‫پرتوزایی‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬
‫نخستین‬ ‫های‬ ‫روش‬
‫گایگر‬ ‫شمارشگر‬-،‫مولر‬
Geiger-Müller counter
،‫یونیزاسیون‬ ‫اطاق‬Ionization
chamber
‫تبدیل‬ ‫با‬
‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫پتانسیل‬ ‫افت‬
،‫یونش‬ ‫اثر‬ ‫در‬
‫الکتریکی‬ ‫پالس‬ ‫به‬
‫روش‬ ‫ترین‬ ‫مرسوم‬
‫نوسانی‬ ‫گیرنده‬
،‫سوسوزن‬ ‫شمارشگر‬
Scintillation counter
‫رسانا‬ ‫نیمه‬ ‫و‬ ‫جامد‬ ‫گیرنده‬

‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫نخستین‬ ‫های‬ ‫روش‬
‫گیگر‬ ‫شمارشگر‬–‫مولر‬
‫حجره‬ ‫از‬ ‫متشکل‬‫سیمی‬ ‫و‬ ‫فلزی‬ ‫ای‬
‫مرکزی‬(‫آند‬)‫پتانسی‬ ‫اختالف‬ ‫با‬‫ل‬
‫مثبت‬(900-1000V)
،‫هلیم‬ ‫مانند‬ ‫اثر‬ ‫بی‬ ‫گازهای‬ ‫وجود‬
‫داخل‬ ‫در‬ ‫کم‬ ‫فشار‬ ‫با‬ ‫نئون‬ ‫و‬ ‫آرگون‬
‫حجره‬
‫گاما‬ ‫موج‬ ‫برخورد‬
‫گاز‬ ‫به‬ ‫ورود‬ ‫و‬ ‫فلز‬ ‫از‬ ‫الکترون‬ ‫خروج‬
‫سمت‬ ‫به‬ ‫منفی‬ ‫بار‬ ‫با‬ ‫گاز‬ ‫حرکت‬
‫مثبت‬ ‫پتانسیل‬ ‫با‬ ‫سیم‬
‫یونیزاسیون‬ ‫اتاق‬
‫باال‬ ‫فشار‬ ‫با‬ ‫اثر‬ ‫بی‬ ‫گاز‬ ‫محفظه‬
‫شد‬ ‫منتشر‬ ‫گاما‬ ‫پرتوهای‬ ‫برخورد‬‫ه‬
‫اتم‬ ‫با‬ ،‫سازند‬ ‫از‬‫محفظه‬ ‫گاز‬ ‫های‬
‫گازها‬ ‫الکترون‬ ‫سازی‬ ‫آزاد‬
‫گ‬ ‫الکتریکی‬ ‫شدن‬ ‫یونیزه‬ ‫یا‬ ‫شارژ‬‫از‬
‫ا‬ ‫ناشی‬ ‫الکتریکی‬ ‫جریان‬ ‫تقویت‬‫ز‬
،‫خودکار‬ ‫بطور‬ ‫گاز‬ ‫شدن‬ ‫یونیزه‬
‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫ثبت‬ ‫و‬ ‫تقویت‬

‫نوسانی‬ ‫شمارشگر‬
‫گیرن‬ ‫فعال‬ ‫قسمت‬ ‫حساسیت‬‫ده‬
‫تابش‬ ‫به‬‫کننده‬ ‫یونیزه‬ ‫های‬
‫بلور‬ ‫شبکه‬ ‫داخل‬ ‫ذرات‬ ‫حرکت‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫مرئی‬ ‫نوری‬ ‫شدن‬ ‫ساطع‬
‫انرژی‬ ‫جذب‬ ‫با‬ ‫مرئی‬ ‫به‬ ‫نزدیک‬
،‫سوسوزن‬ ‫شمارشگر‬ ‫مزایای‬
،‫بیشتر‬ ‫بازده‬
‫و‬ ‫کوچکتر‬ ‫ابعاد‬
‫بهتر‬ ‫قائم‬ ‫جداسازی‬ ‫قدرت‬
‫طبقات‬

‫گاما‬ ‫پرتوزایی‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫کاربردهای‬‫ی‬
‫طبیعی‬
‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫جایگزین‬‫پتانسیل‬
‫خودزا‬
‫پروفایل‬ ‫ارزیابی‬‫پ‬ ‫تزریقی‬ ‫های‬‫شت‬
‫جداره‬
‫پرتوزا‬ ‫مواد‬ ‫ردیابی‬ ‫با‬
‫تراوایی‬ ‫تقریبی‬ ‫ارزیابی‬
‫لیتولوژی‬ ‫تعیین‬
‫رس‬ ‫شناخت‬‫نمک‬ ،‫ها‬،‫تبخیری‬ ‫های‬
‫کانی‬‫پرتوزا‬ ‫سنگین‬ ‫های‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫رس‬ ‫درصد‬ ‫ارزیابی‬
‫مخزن‬
‫غیر‬ ‫از‬ ‫مخزنی‬ ‫بخش‬ ‫تشخیص‬
‫مخزنی‬
‫همبستگی‬ ‫و‬ ‫ترازی‬ ‫هم‬ ،‫تطابق‬
‫ها‬ ‫چاه‬
‫همراه‬ ‫به‬ ‫زمین‬ ‫طبقات‬ ‫ترازی‬ ‫هم‬
‫صوتی‬ ‫نمودار‬
‫نمودارهای‬ ‫بین‬ ‫عمق‬ ‫تطابق‬
‫چاه‬ ‫در‬ ‫مختلف‬
‫گیر‬ ‫نمونه‬ ‫ابزارهای‬ ‫محل‬ ‫تعیین‬‫ی‬
‫چاه‬ ‫در‬
‫مشبک‬ ‫عملیات‬ ‫در‬ ‫عمق‬ ‫کنترل‬
‫کاری‬

‫گذاری‬ ‫جداره‬ ‫چاه‬ ‫در‬ ‫پرتو‬ ‫نگاره‬ ‫کاربرد‬
‫شده‬
،‫نمودار‬ ‫همراه‬casing-collar locator, CCL
‫جداره‬ ‫اتصال‬ ‫محل‬ ‫کننده‬ ‫تعیین‬‫ها‬
‫مجرابن‬ ‫گذاشتن‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫کاری‬ ‫مشبک‬ ‫شده‬ ‫انتخاب‬ ‫فواصل‬ ‫تعیین‬‫د‬

‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫بر‬ ‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫فاکتورهای‬‫های‬
‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫پرتوزایی‬
‫محیط‬ ‫توسط‬ ‫گاما‬ ‫پرتوهای‬ ‫جذب‬
‫آشکارساز‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫بین‬
‫شد‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مقادیر‬ ‫تصحیح‬‫ه‬
‫چاه‬ ‫شرایط‬ ‫تاثیر‬
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫تاثیر‬
‫سوند‬ ‫اطراف‬ ‫گل‬ ‫حجم‬(،‫چاه‬ ‫قطر‬
‫چاه‬ ‫در‬ ‫دستگاه‬ ‫موقعیت‬ ‫و‬ ‫قطر‬)
‫گل‬ ‫ماهیت‬ ‫و‬ ‫چگالی‬
(‫روغن‬ ،‫آب‬ ،‫هوا‬)‫گل‬ ‫ترکیب‬ ‫یا‬ ‫و‬
(‫نمک‬‫محلول‬ ‫های‬)
•‫و‬ ‫گل‬ ‫داخل‬ ‫بنتونیت‬ ‫پرتوزایی‬
‫شده‬ ‫قرائت‬ ‫مقادیر‬ ‫بر‬ ‫تاثیر‬
•‫سنگین‬ ‫گل‬ ‫در‬ ‫بازتاب‬ ‫کاهش‬
‫لوله‬ ‫تاثیر‬‫جداری‬ ‫های‬
‫فلز‬ ‫چگالی‬ ‫و‬ ‫ضخامت‬ ،‫جنس‬ ‫تابع‬
•‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫مقادیر‬ ‫کاهش‬
‫سیمان‬ ‫تاثیر‬
‫چگالی‬ ‫و‬ ‫ضخامت‬ ،‫جنس‬ ‫تابع‬
‫ها‬ ‫الیه‬ ‫ضخامت‬

‫طب‬ ‫گامای‬ ‫پرتوزایی‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬ ‫نگاره‬،‫یعی‬
Natural Gamma Ray Spectrometry
‫پ‬ ‫کننده‬ ‫ایجاد‬ ‫کانی‬ ‫تشخیص‬‫رتو‬
‫گاما‬ ‫پرتوی‬ ‫انرژی‬ ‫مقدار‬ ‫روی‬ ‫از‬
‫هر‬ ‫گامای‬ ‫پرتوی‬ ‫انرژی‬ ‫تفاوت‬ ‫با‬
‫دیگر‬ ‫عناصر‬ ‫با‬ ‫پرتوزا‬ ‫کانی‬
‫ب‬ ‫گیرنده‬ ‫اندازه‬ ‫ابزار‬ ‫چسبیدن‬‫ه‬
‫قوسی‬ ‫فنر‬ ‫یک‬ ‫توسط‬ ‫چاه‬ ‫دیواره‬
‫از‬ ‫استفاده‬5‫ابزار‬ ‫در‬ ‫پنجره‬
‫شلومبرژه‬

‫کاربرد‬‫داده‬ ‫های‬‫های‬NGS
‫گذاری‬ ‫رسوب‬ ‫محیط‬ ‫تعیین‬
‫و‬ ‫دلتایی‬ ،‫ای‬‫رودخانه‬ ،‫دریایی‬…
‫لیتولوژی‬ ‫تعیین‬
‫شیل‬ ‫بررسی‬‫کانی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫مربوط‬ ‫های‬
‫چاه‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫تطابق‬
‫منحنی‬ ‫های‬ ‫پیک‬ ‫کمک‬ ‫به‬TH‫که‬
‫خاکسترهای‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫معموال‬
‫آتشفشانی‬
‫در‬ ‫زمان‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫رسوباتی‬
‫منطقه‬‫شده‬ ‫نهشته‬ ‫وسیع‬ ‫ای‬
‫ناپیوستگی‬ ‫تشخیص‬
‫متوسط‬ ‫در‬ ‫ناگهانی‬ ‫تغییرات‬ ‫با‬
TH/K‫تغییر‬ ‫نشانگر‬ ‫معموال‬ ‫که‬‫ات‬
‫کانی‬ ‫نسبت‬ ‫در‬ ‫مهم‬‫رادیواکت‬ ‫های‬‫یو‬
‫شکستگی‬ ‫تشخیص‬‫و‬ ‫ها‬
،‫استیلولیت‬stylolite
‫ژئوشیمیایی‬ ‫های‬‫بررسی‬
‫منش‬ ‫سنگ‬ ‫و‬ ‫آلی‬ ‫مواد‬ ‫شناسایی‬‫ا‬
‫مخزن‬ ‫سنگ‬ ‫دیاژنزی‬ ‫تاریخچه‬

‫طی‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫پرتوزایی‬ ‫مقایسه‬‫ف‬
‫طبیعی‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫سنجی‬
،‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫پرتوزایی‬ ‫نگاره‬GR
‫سازند‬ ‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫کلی‬ ‫پرتوزایی‬ ‫ثبت‬
‫ک‬ ‫جنس‬ ‫تشخیص‬ ‫بدون‬ ‫سازند‬ ‫پرتوزای‬ ‫و‬ ‫سنگین‬ ‫های‬ ‫کانی‬ ‫کل‬ ‫مقدار‬ ‫بیانگر‬‫ی‬‫ها‬ ‫انی‬
‫پرتوزا‬
،‫طبیعی‬ ‫گامای‬ ‫پرتوزایی‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬ ‫نگاره‬NGS
‫گاما‬ ‫پرتوی‬ ‫انرژی‬ ‫طیف‬ ‫تشخیص‬
‫پرتوزا‬ ‫عناصر‬ ‫غلظت‬ ‫و‬ ‫گاما‬ ‫پرتوی‬ ‫طیف‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫کانی‬ ‫جنس‬ ‫تشخیص‬

‫سنجی‬ ‫طیف‬ ‫نگاره‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫کانی‬ ‫تشخیص‬‫پرتو‬
،‫طبیعی‬ ‫گاما‬NGS

‫گا‬ ‫پرتو‬ ‫سنجی‬ ‫طیف‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫ابزار‬‫ما‬
‫طبیعی‬Spectral Gamma Ray Tools, NGS

‫اند‬ ‫برای‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫تصحیح‬‫ازه‬
‫گل‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫حفره‬
GR=36
API
Dh=12
MW=12
Tool
3 3/8

‫اند‬ ‫برای‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫تصحیح‬‫ازه‬
‫گل‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫حفره‬
t=15.8 g/cm2
‫تصحیح‬ ‫ضریب‬1.6
‫شده‬ ‫تصحیح‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫مقدار‬:58‫آی‬ ‫پی‬ ‫ای‬ ‫واحد‬

‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫تصحیح‬LWD‫و‬ ‫حفره‬ ‫اندازه‬ ‫برای‬
‫گل‬ ‫وزن‬

‫حجمی‬ ‫کسر‬ ‫تعیین‬
IGR:،‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫شاخص‬Gamma ray index
Grlog‫سازند‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫قرائت‬
Grmin‫حداقل‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬(‫تمیز‬ ‫کربناته‬ ‫یا‬ ‫ماسه‬ ‫سازند‬)
Grmax‫حداکثر‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬(‫شیل‬)
‫سازند‬ ‫شیل‬ ‫حجمی‬ ‫کسر‬ ‫تعیین‬
‫نامتراکم‬ ‫سنگ‬ ‫ماسه‬ ‫های‬ ‫سازند‬ ‫در‬

.‫و‬ ‫برداشت‬ ‫اصول‬ ،‫علی‬ ،‫چهرازی‬ ،‫محمدرضا‬ ،‫رضایی‬ 1
‫ت‬ ‫دانشگاه‬ ‫انتشارات‬ ،‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫نگارهای‬ ‫تفسیر‬،‫هران‬
2738‫دوم‬ ‫چاپ‬ ،

‫چگالی‬ ‫نمودارگیری‬ ‫اساس‬
‫پرتوافشانی‬ ‫برداری‬ ‫نگاره‬ ‫انواع‬ ‫از‬ ‫یکی‬
‫چگالی‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫مراحل‬
‫منبع‬ ‫از‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫ارسال‬(،‫سزیم‬Cs 137‫کبالت‬ ‫یا‬)
‫متوسط‬ ‫انرژی‬ ‫سطح‬ ‫با‬(‫انرژی‬662‫وات‬ ‫کیلو‬)‫و‬ ‫سازند‬ ‫به‬
‫ی‬ ‫مواد‬ ‫تراکم‬ ‫درجه‬ ‫از‬ ‫تابعی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫سازند‬ ‫در‬ ‫پرتو‬ ‫انرژی‬ ‫از‬ ‫بخشی‬ ‫جذب‬‫ا‬
‫الکترون‬ ‫مقدار‬‫کمتر‬ ‫انرژی‬ ‫با‬ ‫پرتو‬ ‫پراکندگی‬ ‫و‬ ‫مسیرش‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫های‬
‫کننده‬ ‫ثبت‬ ‫توسط‬ ‫نشده‬ ‫جذب‬ ‫های‬ ‫پرتو‬ ‫دریافت‬
‫سنگ‬ ‫تخلخل‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫کل‬ ‫چگالی‬ ‫ثبت‬

‫سازند‬ ‫با‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫کنش‬ ‫برهم‬
،‫الکتریک‬ ‫فوتو‬ ‫پدیده‬
Photoelectric effect
‫الکترون‬ ‫توسط‬ ‫پرتو‬ ‫کامل‬ ‫جذب‬‫و‬
‫انرژ‬ ‫با‬ ‫ماده‬ ‫الکترون‬ ‫همان‬ ‫گسیل‬‫ی‬
‫انرژی‬ ‫منهای‬ ‫گاما‬ ‫فوتون‬ ‫جنبشی‬
‫اتم‬ ‫از‬ ‫الکترون‬ ‫جدایش‬ ‫برای‬ ‫الزم‬
‫انرژ‬ ‫با‬ ‫گاما‬ ‫پرتوهای‬ ‫قالب‬ ‫پدیده‬‫ی‬
‫از‬ ‫کمتر‬50‫ولت‬ ‫الکترون‬ ‫کیلو‬
،‫کامپتون‬ ‫پراش‬
compton scattering
‫ساطع‬ ‫و‬ ‫الکترون‬ ‫یک‬ ‫جدایش‬
‫انرژی‬ ‫با‬ ‫جدیدی‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫شدن‬
‫بیشتر‬ ‫موج‬ ‫طول‬ ‫و‬ ‫تر‬ ‫پایین‬
‫با‬ ‫پدیده‬ ‫این‬ ‫رخداد‬ ‫احتمال‬ ‫کاهش‬
‫فوتون‬ ‫انرژی‬ ‫افزایش‬
‫برخورد‬ ‫در‬ ‫جذب‬ ‫اصلی‬ ‫مکانیسم‬
‫بین‬ ‫انرژی‬ ‫محدوده‬ ‫در‬100 keV
‫تا‬10MeV

‫مواد‬ ‫و‬ ‫گاما‬ ‫پرتو‬ ‫کنش‬ ‫برهم‬ ‫سایر‬
،‫سازی‬‫جفت‬Pair production
‫جف‬ ‫جرم‬ ‫به‬ ‫برخوردی‬ ‫فوتون‬ ‫انرژی‬ ،‫هسته‬ ‫الکتریکی‬ ‫میدان‬ ‫در‬ ‫برخورد‬ ‫با‬‫از‬ ‫تی‬
،‫پادذره‬ ‫و‬ ‫الکترون‬electron-positron pair
‫از‬ ‫بیش‬ ‫انرژی‬ ‫با‬ ‫گاما‬ ‫برای‬ ‫محتمل‬1.02 MeV‫و‬
‫از‬ ‫بیش‬ ‫انرژی‬ ‫سطح‬ ‫با‬ ‫پرتوهایی‬ ‫در‬ ‫مهم‬5 MeV

‫چگالی‬ ‫و‬ ‫تخلخل‬ ‫ارتباط‬
‫الکترون‬ ‫تعداد‬ ‫افزایش‬‫سازند‬ ‫چگالی‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫حجم‬ ‫واحد‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫فوتون‬ ‫برخورد‬ ‫افزایش‬‫و‬ ‫الکترون‬ ‫با‬ ‫ها‬
‫آن‬ ‫انرژی‬ ‫بیشتر‬ ‫کاهش‬
‫تر‬ ‫چگال‬ ‫سازندهای‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫دریافت‬ ‫گامای‬ ‫پرتوهای‬ ‫تعداد‬ ‫کاهش‬
‫چگالی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫تخلخل‬ ‫محاسبه‬
ρb=Øρf+(1-Ø)ρmaØ=(ρma-ρb)/(ρma-ρf)
‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫های‬ ‫داده‬
‫ماتریس‬ ‫مخصوص‬ ‫جرم‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫دهنده‬ ‫تشکیل‬ ‫سنگ‬ ‫نوع‬
‫سازند‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫سیال‬ ‫مخصوص‬ ‫جرم‬
•‫یک‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫کمتر‬ ‫کمی‬ ‫و‬ ‫تراوا‬ ‫سازندهای‬ ‫در‬ ‫گل‬ ‫تراویده‬ ‫معموال‬
‫نمودار‬ ‫روی‬ ‫از‬ ‫کل‬ ‫چگالی‬ ‫تعیین‬

‫مخت‬ ‫ای‬ ‫هسته‬ ‫ابزارهای‬ ‫نفوذ‬ ‫عمق‬ ‫مقایسه‬‫لف‬
‫چگالی‬ ‫ابزار‬
‫از‬ ‫کمتر‬ ‫همواره‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫چگالی‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫ابزار‬ ‫این‬ ‫نفوذ‬ ‫عمق‬ ‫کاهش‬6‫اینچ‬

‫اولیه‬ ‫های‬ ‫ابزار‬
‫دهه‬1950،
،‫مخصوص‬ ‫جرم‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫ابزار‬ ‫اولین‬ ‫ساخت‬
‫بالشتک‬ ‫روی‬ ‫شده‬ ‫نصب‬ ‫گیرنده‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫منبع‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫ابزار‬ ‫ساخت‬
‫درجا‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫کل‬ ‫چگالی‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫برای‬
‫ها‬ ‫ژئوفیزیست‬ ‫سنجی‬ ‫گرانی‬ ‫تفسیر‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ‫برای‬
،‫ابزار‬Formation Density Log, FDL‫شلومبرژه‬ ‫به‬ ‫متعلق‬
‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫ناهمواری‬ ‫و‬ ‫ریزش‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫شدت‬ ‫به‬
‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫و‬ ‫بالشتک‬ ‫بین‬ ‫در‬ ‫گل‬ ‫گرفتن‬ ‫قرار‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫ضعیف‬ ‫بازتاب‬
‫شده‬ ‫منسوخ‬
‫دهه‬ ‫اوایل‬1960
‫تخلخل‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫چگالی‬ ‫ابزار‬ ‫پذیرش‬

جزوه درس نمودارگیری از چاه، ویرایش ششم

جزوه درس نمودارگیری از چاه، ویرایش ششم

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

More from AFATous

More from AFATous (20)

جزوه درس نمودارگیری از چاه، ویرایش ششم