3. Εισαγωγή
Είμαστε μαθήτριες του Πειραματικού Γενικού Λυκείου ΠΑ.ΜΑΚ.
και επιλέξαμε να ασχοληθούμε στην εργασία μας με το θέμα των
Περιβαλλοντικών μεταναστών, καθώς αποτελεί ένα παγκόσμιο
φαινόμενο, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μεγάλες
διαστάσεις και αναμένεται να επηρεάσει πολλές ακόμη περιοχές του
κόσμου.
Ορισμός
Ο όρος του περιβαλλοντικού μετανάστη εμφανίστηκε το 1985 ως
μία έννοια κοντά στα χαρακτηριστικά του πρόσφυγα. Ως
περιβαλλοντικούς μετανάστες ορίζουμε τους ανθρώπους που
αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την παραδοσιακή τους κατοικία,
προσωρινά ή μόνιμα, εξαιτίας μιας περιβαλλοντικής διαταραχής
(φυσικής ή προκαλούμενης από τον άνθρωπο), η οποία θέτει σε
κίνδυνο την ύπαρξή τους ή έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα
ζωής τους.
Στατιστικά
Σύμφωνα με τον N. Myers, ο αριθμός των περιβαλλοντικών
μεταναστών/προσφύγων ανερχόταν σε 27 εκατομμύρια στα μέσα της
δεκαετίας του 1990, το 2010 στα 50 και μέχρι το 2050 ο αριθμός των
προσώπων που θα πληγούν από φυσικές καταστροφές θα ανέλθει στα
200 περίπου εκατομμύρια κατοίκους.
Κατηγορίες Περιβαλλοντικών Μεταναστών
Τους περιβαλλοντικούς μετανάστες τους χωρίζουμε σε τρεις
κατηγορίες.
4. • Αυτοί που μετατοπίζονται προσωρινά εξαιτίας μίας
προσωρινής περιβαλλοντικής πίεσης (π.χ. πλημμύρες,
ξηρασίες)
• Αυτοί που μετατοπίζονται μόνιμα από μία περιοχή μέσα
στα όρια της χώρας τους εξαιτίας μίας μόνιμης
περιβαλλοντικής διαταραχής (π.χ. κατασκευή φραγμάτων ή
ορυχείων)
• Αυτοί που μετεγκαθίστανται προσωρινά ή μόνιμα εξαιτίας
μίας σταδιακής υποβάθμισης του περιβάλλοντος,
(π.χ. ερημοποίηση, άνοδος θαλάσσιας στάθμης).
Επίσης, συμπεριλαμβάνει ανθρώπους που
μετακινούνται λόγω ανθρωπογενών καταστροφών (π.χ.
Τσερνόμπιλ)
Μία συμπληρωματική αλλά μικρότερη κατηγορία
περιέλαβε τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να
μετατοπιστούν λόγω της καταστροφής που προκλήθηκε
από κάποια πολεμική σύγκρουση
Παράγοντες της κλιματικής μετανάστευσης
Μετανάστευση και κλιματικά γεγονότα
Ως κλιματικά γεγονότα θεωρούνται γεγονότα όπως ξαφνικές
πλημμύρες, τυφώνες, τσουνάμι κ.λπ. Αναφορικά, με το τσουνάμι του
2004 στην Ινδονησία, 1,5 εκατομμύρια κάτοικοι έχασαν τη μόνιμη
κατοικία τους, ενώ στον τυφώνα Κατρίνα του 2005 στη Νέα Ορλεάνη
1,5 εκατομμύρια κάτοικοι αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν προσωρινά.
Τα παραπάνω γεγονότα αφορούν ξαφνικά κλιματολογικά φαινόμενα
που οδήγησαν είτε σε προσωρινή εκτόπιση είτε σε απώλεια της μόνιμης
κατοικίας αυτών των προσώπων.
Μετανάστευση και κλιματικές διαδικασίες
Ως κλιματικές διαδικασίες, θεωρούνται το φαινόμενο της
ερημοποίησης, η άνοδος της στάθμης των υδάτων, η υφαλμύρωση των
υπόγειων υδάτινων αποθεμάτων, το λιώσιμο των πάγων κ.λπ.
5. Τα παραπάνω κλιματικά φαινόμενα αποτελούν μακροπρόθεσμες
διαδικασίες, με σταδιακό ρυθμό επιδείνωσης, ενώ ταυτόχρονα
αλληλεπιδρούν και αναπτύσσονται ανάλογα με τις ανθρώπινες ή μη
δραστηριότητες.
Οι περιοχές οι οποίες διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να πληγούν
από αυτές τις κλιματικές διαδικασίες είναι κυρίως τα νησιά του
Ειρηνικού, παράκτιες περιοχές σε μεγάλα δέλτα ποταμών κυρίως της
Ασίας (Νεπάλ, Μπαγκλαντές), η υποσαχάρια Αφρική αλλά και οι
περιοχές γύρω από το Βόρειο και Νότιο Πόλο.
Περιβαλλοντικοί Μετανάστες ανά τον κόσμο
Περιβαλλοντικοί μετανάστες στη Νιγηρία
Η Αφρική αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα περιβαλλοντικών
προσφύγων εξαιτίας της έλλειψης νερού και των μεγάλων εκτάσεων
που καλύπτουν οι έρημοι. Στη Νιγηρία, 3.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα
γης γίνονται έρημος κάθε χρόνο. Στις επαρχίες της οι κάτοικοι έχουν
εγκαταλείψει περίπου 142 χωριά τα τελευταία χρόνια λόγω της
προϊούσας απερήμωσης.
Περιβαλλοντικοί Μετανάστες στο Μπαγκλαντές
6. Το Νοέμβριο του 2007 ξέσπασε στο Μπαγκλαντές ο τυφώνας
Σιντρ και δημιούργησε τεράστια παλιρροιακά κύματα ύψους περίπου 5
μέτρων. Ο τυφώνας αυτός θεωρείται ως ο πιο ισχυρός που έπληξε τη
χώρα εδώ και 20 χρόνια. Ένα πολύ μεγάλο μέρος των παράλιων του
Μπαγκλαντές πλημμύρισε κι η χώρα καλύφθηκε από νερό. Ο τυφώνας
τραυμάτισε τρία εκατομμύρια ανθρώπους, κατέστρεψε δεκάδες
χιλιάδες σπίτια και σοδειές και ανάγκασε τους κατοίκους της χώρας να
μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες. Πολλά προβλήματα προκλήθηκαν
στην ηλεκτροδότηση και τις επικοινωνίες.
Αρκετοί επιστήμονες θεωρούν ότι σημαντικός αριθμός ανθρώπων
θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την πατρίδα του έως το 2050, επειδή
περισσότερο από το 1/5 του Μπαγκλαντές θα καλυφθεί από νερό,
εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Περιβαλλοντικοί μετανάστες στο Εκουαδόρ
Η υποβάθμιση χερσαίων πόρων από ανθρώπινη δραστηριότητα
και η αποδάσωση στο Εκουαδόρ ευθύνεται για την μετανάστευση
κοινοτήτων στη περιοχή και έχει δημιουργήσει συνθήκες
μετανάστευσης έως και 115.000 ανθρώπων! Μεταξύ Αυγούστου 2012
και Ιουλίου 2013 καταστράφηκαν 5.843 τετραγωνικά χιλιόμετρα
7. δάσους, έναντι 4.571 τ.χλμ. που αποψιλώθηκαν το προηγούμενο
12μηνο.
Το δάσος του Αμαζονίου είναι από τα σημαντικότερα
οικοσυστήματα του πλανήτη μας και φιλοξενεί, εκτός από σπάνια είδη
χλωρίδας και πανίδας, πολλές ντόπιες φυλές ιθαγενών, οι οποίοι λόγω
της αποψίλωσης αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το τόπο τους και να
καταφύγουν σε γειτονικές περιοχές. Πρόσφατα ανακαλύφθηκαν 77
άγνωστες (μέχρι σήμερα) τέτοιες φυλές!
Οι ιθαγενείς της Αμερικής έχουν ένα ρητό: "Όταν θα έχει πεθάνει
και το τελευταίο δέντρο, όταν θα έχει δηλητηριαστεί και το τελευταίο
ποτάμι, όταν θα έχει πιαστεί και το τελευταίο ψάρι, μόνο τότε θα
συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να φάμε χρήματα. Η οικονομική
απληστία είναι στο επίκεντρο της καταστροφής του Αμαζονίου"
Περιβαλλοντικοί Μετανάστες στο Τσερνομπίλ
Στις 26 Απριλίου 1986, στον Πυρηνικό Σταθμό Παραγωγής
Ενέργειας του Τσερνομπίλ, λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο πυρηνικό
ατύχημα στην ιστορία. Η ποσότητα των ραδιενεργών στοιχείων που
απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα αντιστοιχεί σε 200 βόμβες σαν της
Χιροσίμας. Επισήμως, 31 άνθρωποι πέθαναν λόγω του ατυχήματος.
όμως έως σήμερα περίπου 25.000 έχουν χάσει τη ζωή τους καθώς
στάλθηκαν στις εργασίες αποκατάστασης του σταθμού. Λόγω της
ραδιενέργειας μολύνθηκε έκταση 150.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων
