2. o Kυβισμός είναι αναμφίβολα το πιο αποφασιστικό ρεύμα
στην ιστορία της μοντέρνας τέχνης. Κληρονόμησε τις
έρευνες του Σεζάν πάνω στη δημιουργία μίας εικόνας που
να μην είναι μία απλή απομίμηση του αληθινού και των
πρωτόγονων τεχνών : ο κυβισμός αναστάτωσε την
παραδοσιακή έννοια αναπαράστασης στην τέχνη. Όπως
είπε ο ιστορικός τέχνης και ειδικός στον κυβισμό, Τζόν
Γκόλντινγκ , "ο κυβισμός είναι εικονική γλώσσα τελείως
πρωτότυπη, ένας εντελώς καινούργιος τρόπος να βλέπεις
τον κόσμο και μία νέα αισθητική θεωρία. Για αυτόν το λόγο
έδωσε μια νέα κατεύθυνση στην μοντέρνα τέχνη".
3. Paul Cezanne
1839–1906
Επιρροές
Ο όρος ‘Κυβισμός΄ οφείλεται στο κριτικό Λουί Βωξέλ, αλλά
έχει τις ρίζες του στον Ματίς που μιλούσε για ‘μικρούς
κύβους του Μπρακ’.
Ρηντ Χ., Λεξικό Εικαστικών Τεχνών, εκδόσεις Υποδομή, Αθήνα 1986
Σε ένα γράμμα του Σεζάν στον Εμίλ Μπερνάρντ που
γράφτηκε τον Απρίλιο του 1904, υπάρχει μία φράση
που επαναλαμβάνεται συχνά για να δικαιολογήσει τη
θεωρία των κυβιστών ζωγράφων: "Μεταχειριστείτε τη
φύση μέσα από τον κύλινδρο, τη σφαίρα, τον κώνο, και
βάλτε το σύνολο σε αναλογία έτσι ώστε η κάθε μεριά
ενός αντικειμένου, πλάνου, να κατευθύνεται προς ένα
κεντρικό σημείο…”
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CE%B2%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82#.CE.97_.CF.80.CF.81.CE.BF.C
E.AD.CE.BB.CE.B5.CF.85.CF.83.CE.B7_.CF.84.CE.B7.CF.82_.CE.BB.CE.AD.CE.BE.CE.B7.CF.82_.22.CE.9A.CF.85.CE.B2.CE.B9.CF.83.C
E.BC.CF.8C.CF.82.22
5. Paul Cezanne, 1839–1906, Bibemus Quarry, c. 1895,
Oil on canvas, 65.1 x 81 cm, Museum Folkwang, Essen
Επιρροές
6. Paul Cezanne 1839–1906, «Le Mont Sainte-Victoire , Le Mont Sainte-Victoire»,
1902-04, Oil on canvas, 69.8 x 89.5 cm, Philadelphia Museum of Art
Επιρροές
7. Το 1906 ο Μπράκ κατέληξε να κάνει
κυβιστικά έργα παρακολουθώντας
αναλυτικά τα έργα του Σεζάν. Ο
κυβιστικός πίνακας του Μπράκ,
Maisons à l'Estaque (1907),
απορρίφθηκε από το Φθινοπωρινό
Σαλόνι ("Salon d'automne") του 1908
και ο Ματίς ο οποίος ήταν στην
επιτροπή χαρακτήρισε τον πίνακα ως
"κυβιστικό" και τον απέρριψε. Στο
βιβλίο "Μαρτυρίες κατά τη Gertrude
Stein" ο Ματίς δήλωσε: " Απ' όσο
θυμάμαι, ο Μπράκ ήταν αυτός που
έκανε το πρώτο κυβιστικό έργο.
Παρουσίαζε ένα μεσογειακό τοπίο: ένα
παράκτιο χωριό που φαινόταν από
πάνω. Για να δώσει σημασία στις
σκεπές, οι οποίες ήταν λίγες, συνέχισε
τα σχέδια που παρουσίαζαν τις στέγες
ως γραμμές μέσα στον ουρανό. Είναι
κάτι τελείως καινούργιο για την
μοντέρνα τέχνη για το οποίο έχουμε
πολλές συζητήσεις."
Braque Georges, 1882-1963,
«Houses at L'Estaque», 1907
8. Αναλυτικός κυβισμός
(1910-1912)
Κατά την διάρκεια αυτής της
φάσης του κυβισμού το
αντικείμενο απεικονίζεται απ'
όλες τις πλευρές του οι οποίες
παρουσιάζονται ως μικρές
επιφάνειες. Το χαρακτηριστικό
αυτής της περιόδου είναι ότι η
παλέτα των χρωμάτων είναι
πολύ περιορισμένη (γκρι, καφέ,
πράσινο, μπλε σκούρο).
Αντίθετα, ο φωτισμός παίζει
πολύ σημαντικό ρόλο και
μοιράζεται με διαφορετικό
τρόπο σε κάθε σχήμα.
Braque Georges, 1882-1963
«Broc et Violon», 1909-1910
9. Ούτε ο Πικάσο ούτε ο Μπρακ θέλησαν ποτέ να δηλώσουν τι
ακριβώς ‘εννοούσαν’, ή ποιες ήταν οι προθέσεις τους όταν
ζωγράφιζαν τους κυβιστικούς πίνακες.
Όπως έλεγε και ο ποιητής Τ.Σ. Έλιοτ «Το νόημα βρίσκεται
μέσα στα ίδια τα έργα όπως ένα ποίημα απλώς υπάρχει.»
Pablo Picasso, 1881-1973Braque Georges, 1882-1963
10. Pablo Picasso, 1881-1973
«House in a Garden», 1908
Braque Georges, 1882-1963,
«Houses at L'Estaque», 1908
Αναλυτικός κυβισμός (1910-1912)
12. Georges Braque
1882-1963,
«Maisons et arbre
(Houses at
l'Estaque)», 1908,
oil on canvas,
40.5 x 32.5 cm,
Lille Métropole
Museum of
Modern,
Contemporary
and Outsider Art
Αναλυτικός κυβισμός
(1910-1912)
13. Georges Braque ,
1882-1963 , «Maisons
et arbre (Houses at
l'Estaque)», oil on
canvas, 40.5 x 32.5
cm, Lille Métropole
Museum of Modern,
Contemporary and
Outsider Art
Αναλυτικός
κυβισμός
(1910-1912)
15. Georges Braque ,
1881-1963,
1909, «Port en
Normandie»
,(Little Harbor in
Normandy), 81.1
x 80.5 cm (32 x
31.7 in), The Art
Institute of
Chicago
Αναλυτικός
κυβισμός
(1910-1912)
17. Georges Braque,
1881-1963, «La
guitare (Mandora,
La Mandore)», oil
on canvas, 71.1 x
55.9 cm, 1909-10,
Tate Modern,
London
Αναλυτικός κυβισμός
(1910-1912)
21. Ο Picasso έλεγε περί αντιγραφής και
κλοπής: οι κακοί καλλιτέχνες απλώς
αντιγράφουν, ενώ οι καλοί δανείζονται
στοιχεία και τεχνικές και τα μετατρέπουν σε
κάτι που δεν υπήρχε μέχρι σήμερα.
Επιρροές από Ιβηρική
και Αφρικανική τέχνη
32. Συνθετικός κυβισμός (1912-1914)
Η περίοδος του συνθετικού
κυβισμού χαρακτηρίζεται από την
επιστροφή των έντονων χρωμάτων
και από τη χρησιμοποίηση της
τεχνικής των κολάζ. Το πρώτο
κολάζ είναι ένα έργο του Μπράκ το
οποίο ονόμασε Compotier et Verre
(1912). Ο ζωγράφος επιλέγει με
προσοχή τις πλευρές του
αντικειμένου που θα προβάλει
στον πίνακα (αντίθετα με την
δεύτερη φάση κυβισμού στην
οποία δεν υπάρχει επιλογή). Στον
πίνακα του ο Μπράκ ενσωματώνει
στοιχεία της πραγματικότητας
μέσα από το κολάζ.
Georges Braque, 1882-1963, «Compotier et Verre», 1912
34. Συνθετικός κυβισμός (1912-1914)
Η χρήση υλικών όπως ψεύτικο
ξύλο, μάρμαρο κλπ κάνει τον
Πικάσο να κατασκευάσει κάτι
παρόμοιο ένα χρόνο αργότερα, το
Guitare et Bouteille de Bas (1913)
Pablo Picasso, 1881-1973, «Guitare et Bouteille de Bas», 1913
39. Juan Gris , 1887-1927
«Νεκρή φύση με
τραπεζομάντηλο», 1915
Συνθετικός κυβισμός
(1912-1914)
40. Συνθετικός κυβισμός (1912-1914)
Pablo Picasso, 1881-1973,
«Bouteille de Bass, guitare, journal et
verre sur une table carree», 1913
Ο συνθετικός κυβισμός δεν είναι
συνέχεια του αναλυτικού αλλά
ολοκλήρωση και τελειοποίησή του.
Τώρα οι καλλιτέχνες δεν επιδιώκουν
πια την αναλυτική απεικόνιση
ορισμένων αντικειμένων, αλλά τη
δημιουργία καινούργιων, άγνωστων
αντικειμένων, με μέσα καθαρά
πλαστικά papier colles και τα κολλάζ …
συνέτειναν σε μία επαναφορά του
χρώματος στην εικόνα … δίπλα στον
Πικάσο και Μπρακ απέκτησε ιδιαίτερη
σημασία και το έργο του Χουάν Γκρις
και του Φ.Λεζέ ….
45. Pablo Picasso, «Guernica», 1937
http://www.masterworksfineart.com/blog/2014/12/02/the-
background-of-picassos-guernica-1937/
The town of Guernica
after the April 26, 1937
bombing
55. Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας, 1906-1994,
«Σπίτια της Αθήνας», 1927 – 1928, Λάδι σε μουσαμά, 60,5 x 105 εκ
Στην Ελλάδα ο κυβισμός εκπροσωπείται από τα έργα του Παρθένη και κυρίως του
Ν.Χατζηκυριάκου-Γκίκα
58. επηρέασαν την
εξπρεσιονιστική τέχνη
στη Γερμανία
Αποτέλεσαν σημείο
αναφοράς για τα
κινήματα με
αφηρημένους
προσανατολισμούς:
Κονστρουκτιβισμός,
Σουπρεματισμός
οδήγησαν
στην
εμφάνιση του
αφηρημένου
κινήματος de
Stijl
οδήγησαν στην
στην εμφάνιση του
Ορφισμού
Οι Κυβιστικές ιδέες και
τεχνικές, και ιδίως το
κολάζ που επινοήθηκε
κατά την συνθετική
περίοδο του
κινήματος,
εξακολουθούν να
χρησιμοποιούνται
ακόμα και σήμερα
ευρύτατα
Οι δραστηριότητες των Κυβιστών είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή τέχνη
του 20ου αιώνα την οποία και συνέχισαν να την επηρεάζουν αποφασιστικά
οδήγησαν στην
στην εμφάνιση του
Φουτουρισμού
59. επηρέασαν την
εξπρεσιονιστική τέχνη
στη Γερμανία
Franz Marc, 1880-1916,
«Rehe im Walde (Deer in
Woods», 1914
Οι δραστηριότητες των Κυβιστών είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή τέχνη
του 20ου αιώνα την οποία και συνέχισαν να την επηρεάζουν αποφασιστικά
60. οδήγησαν στην
στην εμφάνιση του
Ορφισμού
Robert Delaunay, 1885-1941,
«Simultaneous Windows on the City», 40 x
46 cm, 1912, Kunsthalle Hamburg
Οι δραστηριότητες των Κυβιστών είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή τέχνη
του 20ου αιώνα την οποία και συνέχισαν να την επηρεάζουν αποφασιστικά
61. οδήγησαν στην
στην εμφάνιση του
Φουτουρισμού
Marcel Duchamp, 1887-1968,
«Nude Descending a Staircase»,
1912
Οι δραστηριότητες των Κυβιστών είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή τέχνη
του 20ου αιώνα την οποία και συνέχισαν να την επηρεάζουν αποφασιστικά
Ο κυβισμός επεκτάθηκε και σε
άλλες χώρες εκτός της Γαλλίας.
Στη Ρωσία συγχωνεύτηκε με το
φουτουρισμό και στην
Τσεχοσλοβακία με τον
εξπρεσιονισμό.
62. Αποτέλεσαν σημείο
αναφοράς για τα
κινήματα με
αφηρημένους
προσανατολισμούς:
Κονστρουκτιβισμός,
Σουπρεματισμός
Kazimir Malevich, 1879-1935,
«Suprematist Composition», 1916
Η λέξη «σουπρεματισμός» προέρχεται από τη
λατινική ρίζα «suprem» (υπεροχή, κυριαρχία) και
δηλώνει, σύμφωνα με τον Μαλέβιτς, την υπεροχή
του χρώματος πάνω σε όλα τα άλλα τεχνικά μέρη
του πίνακα.
Naum Gabo,
1879-1935,
«Constructive
Head», 1915-16
Οι δραστηριότητες των Κυβιστών είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή τέχνη
του 20ου αιώνα την οποία και συνέχισαν να την επηρεάζουν αποφασιστικά
63. Οι δραστηριότητες των Κυβιστών είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή τέχνη
του 20ου αιώνα την οποία και συνέχισαν να την επηρεάζουν αποφασιστικά
οδήγησαν
στην
εμφάνιση του
αφηρημένου
κινήματος de
Stijl
Piet Mondrian,
«Composition C», 1935
64. Ρηντ. Χ., Ιστορία της Μοντερνας Ζωγραφικής, εκδόσεις Υποδομή, Αθήνα 1978.
Ζιρώ Ο., Μερτάνη Ε., Πετρίδου Β., Ιστορία της Τέχνης, Γ΄τάξη Ενιαίου Λυκείου, ΥΠΕΠΘ, 2005
