ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΙΑ

1. Φιλία και κοινωνικά δίκτυα
Κείμενο 1
Οι «φίλοι» του facebook είναι φίλοι;
Χριστίνα Πουλίδου, 9 Ιανουαρίου 2014
«Οι εκατό “φίλοι” μου είναι φίλοι μου;» είναι το ερώτημα που έθεσε σε έρευνά της
η «Monde» - ορίστε ορισμένες διαφορετικές προσεγγίσεις.
Η εξέλιξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει πολύ
τα δεδομένα στις ανθρώπινες σχέσεις. Στα παιδικά μας χρόνια, ρωτούσαμε δειλά
«θες να γίνουμε φίλοι;». Στα ενήλικα χρόνια μας ρωτάμε «να σε κάνω φίλο;». Τότε
αναφερόμασταν στην απτή πραγματικότητα. Τώρα μιλάμε για την εικονική
πραγματικότητα – των κοινωνικών δικτύων.
«Οι εκατό “φίλοι” μου είναι φίλοι μου;» είναι το ερώτημα που έθεσε σε έρευνά της
η «Monde» – ορίστε ορισμένες διαφορετικές προσεγγίσεις: Ο φιλόσοφος Αντρέ
Κοντ Σπονβίγ πιστεύει ότι δεν μπορείς να έχεις χίλιους «φίλους», διότι η φιλία
«είναι αδιαίρετη, ο καθένας δίνεται τόσο ολοκληρωτικά στον φίλο του, που δεν
μένει κάτι για να εκχωρηθεί αλλού», επομένως δεν είναι «φίλος» αυτός που είναι
«φίλος όλων», ούτε η φιλία μπορεί να απλώνεται στο άπειρο. Διότι, λέει, «η φιλία
προϋποθέτει πολλή εμπιστοσύνη, πολλή ειλικρίνεια, πολλή οικειότητα και πολύ
χρόνο» κι επιπλέον «φίλος» είναι κάποιος με τον οποίο «μοιράζομαι κάποιες
δραστηριότητες – μια βόλτα, ένα παιχνίδι, ένα φαγητό, μια εκδρομή».
Στον αντίποδα βρίσκεται η φιλόσοφος Αν Νταλσιέ, που δεν συμμερίζεται την άποψη
ότι οι εικονικές σχέσεις κοντράρονται με τις πραγματικές. «Σήμερα εκατομμύρια
άνθρωποι ζουν σε μόνιμη εγγύτητα με τους οικείους τους – ανταλλάσσοντας
μηνύματα, εικόνες, ραντεβού» λέει και παρατηρεί, ότι μέσω των νέων τεχνολογιών,
οι άνθρωποι «διαμορφώνουν διαφορετικές μορφές συντροφικότητας». Ένα
παράδειγμα κατανόησης αυτής της «νέας συντροφικότητας» είναι «η σελίδα
υποδοχής του facebook, που είναι προσωποποιημένη (με φωτογραφίες, βίντεο,
μουσικά κομμάτια) και μοιάζει σαν να υποδέχεσαι κάποιον στο δωμάτιό σου».
Κατά τη γνώμη ενός ψυχίατρου, τα κοινωνικά δίκτυα φτιάχνουν μια καινούργια
«οικογένεια» για τους νέους, τα chats είναι γι΄ αυτούς μια πραγματικότητα που δεν
στερείται συναισθηματισμού, ενώ ο Πιερ Λεβί υπογραμμίζει τη διαδραστικότητα.
«Το κομπιούτερ δεν είναι πια μια παθητική οθόνη, το άτομο γίνεται πομπός και
παραγωγός» επισημαίνει. Ως προς την επίδραση του facebook στις φιλίες, ο Λεβί
θυμίζει ότι ανά τους αιώνες οι «επιστολικές σχέσεις» διατήρησαν και δεν διέλυσαν
τις φιλίες – γιατί να κάνει κάτι διαφορετικό το facebook; λέει. Κατά τη γνώμη του
εξάλλου, η αντίθεση ανάμεσα στο εικονικό και το πραγματικό «είναι ξεπερασμένη»
– «τα μηνύματα μέσω των κοινωνικών δικτύων μας “βρίσκουν” οπουδήποτε,
οποτεδήποτε και άρα, διευκολύνουν το πηγαινέλα ανάμεσα στον εικονικό και τον
πραγματικό κόσμο».
Ως προς το αρχικό ερώτημα της «ειλικρίνειας» και της «αυθεντικότητας» που έχουν-
ή δεν έχουν οι «φιλίες» του ίντερνετ, ο ακαδημαϊκός Στ. Βιάλ υπενθυμίζει ότι αρχικά
το facebook αναφερόταν στην επικοινωνία των σπουδαστών – «οι ίδιοι όμως
θέλησαν να προκαλέσουν έναν ισχυρότερο συναισθηματικό δεσμό. Και η ιστορία
τούς δικαίωσε» λέει. Εξάλλου η Αν Νταλσιέ θυμίζει ότι πολλοί άνθρωποι αναζητούν

2. μέσω των κοινωνικών δικτύων παιδικούς φίλους, πρώτους έρωτες, χαμένες παρέες
– «είναι ένας τρόπος να ξαναδείς την προσωπική σου ιστορία και να την
εμπλουτίσεις» σημειώνει.
Είναι αναμφίβολο, ότι οι νέες τεχνολογίες διευκολύνουν την οικοδόμηση μιας
φιλίας άλλου τύπου. Ενίοτε και την εμβάθυνση μιας φιλίας, καθώς η απρόσωπη
πληκτρολόγηση επιτρέπει να ειπωθούν λόγια που δεν θα ανταλλάσσονταν δια
ζώσης. Προσωπικά όμως νομίζω πως δεν θα ανταλλάξω τις φιλίες μου που
χτίστηκαν γύρω από ένα φλιτζάνι καφέ ή ένα ποτήρι κρασί, στο τραπέζι της
κουζίνας ή στα μαξιλάρια του καναπέ, που εμπλουτίστηκαν από ένα αυθόρμητο
νεύμα, μια γκριμάτσα, ένα γάργαρο γέλιο και ποταμούς δακρύων, που
συνοδεύτηκαν από μια ζεστή χειρονομία. Τώρα που το σκέφτομαι, η απλή
ανθρώπινη επαφή ενός χαιρετισμού, σταδιακά εκλείπει στους νέους. Δεν σφίγγουν
τα χέρια, έχουν ξεμάθει. Κουνάν απρόσωπα κι απόμακρα το χέρι.
(Διασκευή)
Πηγή: https://www.protagon.gr/

3. Κείμενο 2
Οι διαδικτυακές επαφές στο περιβάλλον του Facebook
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν ερευνητικές μελέτες για τις
αναπαραστάσεις της φιλίας στην πραγματική και τη διαδικτυακή ζωή, είναι ότι δεν
μπορούμε να μιλάμε για φιλία όταν αναφερόμαστε στα κοινωνικά δίκτυα και
συγκεκριμένα στο Facebook. Οι αναπαραστάσεις της φιλίας στην καθημερινή μας
πραγματικότητα διαφέρουν ουσιωδώς από τις αναπαραστάσεις της «φιλίας» στο
Facebook. Οι λόγοι που οδηγούν σ’ αυτό το συμπέρασμα αναλύονται παρακάτω.
Συγκεκριμένα, από τις σχέσεις που αναπτύσσονται στο Facebook απουσιάζουν τα
βασικά στοιχεία που ορίζουν τις φιλικές σχέσεις στην εκτός δικτύου
πραγματικότητα. Το πρώτο βασικό στοιχείο είναι η απουσία ουσιαστικής
επικοινωνίας. Η επικοινωνία που αναπτύσσεται στο περιβάλλον του Facebook
χαρακτηρίζεται ως «σχολιασμός» και «συμπλήρωμα της εκτός δικτύου
επικοινωνίας». Επίσης, οι σχέσεις αυτές χαρακτηρίζονται από την έλλειψη
οικειότητας, εμπιστοσύνης, συναισθήματος, ψυχολογικής υποστήριξης και
αμοιβαιότητας, στοιχείων τα οποία είναι απαραίτητα για τις φιλικές σχέσεις εκτός
δικτύου. Το Facebook αποτελεί ένα απρόσωπο περιβάλλον, όπου η έκφραση
βαθύτερων συναισθημάτων καθίσταται αδύνατη, καθώς οτιδήποτε διατυπώνεται
βρίσκεται δημόσια εκτεθειμένο. Επιπλέον, η αμφιβολία μεταξύ προσώπου ή
προσωπείου, δηλαδή η αμφιβολία για την πραγματική ταυτότητα των χρηστών,
δεν αφήνει περιθώρια, για να έρθουν δύο άνθρωποι πιο κοντά και να μπορέσουν
να αναπτύξουν μια ουσιαστική, φιλική σχέση.
Μία ακόμη αιτία προβληματισμού για τη χρήση του όρου «φιλία» σχετίζεται με το
γεγονός ότι οι περισσότεροι παράγοντες που θεωρούνται βασικοί για τη
διαμόρφωση φιλικών σχέσεων είναι απόντες από το Facebook. Ο α-τοπικός
χαρακτήρας των διαδικτυακών κοινοτήτων δεν επιτρέπει τη φυσική εγγύτητα, η
οποία κατά γενική ομολογία είναι απαραίτητο στοιχείο για τη διατήρηση μιας
φιλικής σχέσης. Ακόμα και αν μια φιλία είναι δυνατό να διατηρηθεί εξ αποστάσεως,
αυτό προϋποθέτει ότι η φυσική συνάντηση των ατόμων έχει προϋπάρξει της
απομάκρυνσης και υπάρχει πάντα η προσδοκία της επιστροφής. Το Facebook, όπως
και οποιαδήποτε άλλη διαδικτυακή κοινότητα, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να
αντικαταστήσει την πρόσωπο με πρόσωπο επαφή. Αυτό που μπορεί να κάνει είναι
να υποκαταστήσει ως μέσο επικοινωνίας τη φυσική απουσία του άλλου και αυτό
είναι ίσως μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του, ιδιαίτερα αν ληφθούν
υπόψη οι γρήγοροι ρυθμοί του σύγχρονου τρόπου ζωής.
Μπορούμε, επομένως, να ισχυριστούμε ότι το Facebook δεν είναι ένα περιβάλλον
που προσφέρεται για την ανάπτυξη φιλικών σχέσεων, με την έννοια που έως τώρα
τους αποδίδαμε στην εκτός διαδικτύου ζωή. Είναι ένα περιβάλλον το οποίο μέσω
της κοινωνικής ανταλλαγής μπορεί απλώς να αναπληρώσει την αίσθηση της
κοινότητας, αίσθηση που τείνει να εξαφανιστεί μέσα στην ανωνυμία των
σύγχρονων μεγαλουπόλεων.
Μ. Σαβράμη (2008). Αναπαραστάσεις της φιλίας στην πραγματική και στη
διαδικτυακή ζωή: Η περίπτωση του FaceBook. Μεταπτυχιακή έρευνα. Πανεπιστήμιο
Αθήνας: Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (διασκευή), Τράπεζα
θεμάτων διαβαθμισμένης διδασκαλίας

4. Κείμενο 3
Λίγοι φίλοι και καλοί
Καρολίνα Παπακώστα, 10 Μαρτίου 2009
Ο μέσος όρος
Για τον κορυφαίο Βρετανό ανθρωπολόγο και διευθυντή του Ινστιτούτου Γνωστικής
και Εξελικτικής Ανθρωπολογίας της Οξφόρδης Robin Dunbar, ο μέσος όρος των
«φίλων» του καθενός είναι περίπου 150 και αυτός είναι ο περίφημος «αριθμός του
Dunbar». Από αυτούς, βέβαια, υπάρχει ένας πυρήνας 5 ανθρώπων που είναι οι πιο
κοντινοί φίλοι και γύρω στους 10 ακόμη, που μπορεί να είναι και συγγενείς, και
αποτελούν τον πρώτο κύκλο φίλων.
Έτσι ιδανικός αριθμός φίλων, σύμφωνα πάντα με τον Robin Dunbar, είναι 5.
Άλλωστε είναι και δύσκολο να είναι παραπάνω μιας και, όπως σημειώνει ο Αντώνης
Γεωργούλας, αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής
Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης: «Ο φιλικός δεσμός συνήθως
δημιουργείται ανάμεσα σε πρόσωπα που, αφενός, δεν τα χωρίζει μεγάλη
κοινωνική, ηλικιακή, οικονομική και μορφωτική απόσταση και, αφετέρου, έχουν την
ίδια ποιότητα και όχι τα ίδια συμφέροντα».
Σύμφωνα με την Αναστασία Ζήση, επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας
στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, «δεν υπάρχει οδηγία ή συνταγή για τον αριθμό των
φίλων. Η ποιότητα της φιλίας είναι αυτή που έχει σημασία. Η αλήθεια βέβαια είναι
πως διαφορετικοί φίλοι, όπως και οι διαφορετικές κοινωνικές ομάδες στις οποίες
ανήκουμε, έχουν βρεθεί από έρευνες πως ικανοποιούν διαφορετικά είδη
ψυχολογικών αναγκών». Και εξηγεί πως «για παράδειγμα, φίλοι με τους οποίους
μοιραζόμαστε περισσότερο πνευματικές, καλλιτεχνικές ανησυχίες, άλλοι με τους

5. οποίους μοιραζόμαστε τις χαρές και τις βεβαιότητες της οικειότητας, φίλοι που
είναι καλοί συμπαραστάτες σε θέματα πιο πρακτικά». Σε έρευνα καταγραφής αξιών
που διενήργησε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου από το 2006 έως το 2008, οι περισσότεροι
Έλληνες δηλώνουν ότι έχουν 2- 5 κοντινούς φίλους. Όσο για τα κριτήρια με τα οποία
συνάπτουν φιλικές σχέσεις οι Έλληνες, «53,1% των νέων επιλέγει φίλους του ίδιου
κοινωνικού, οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου με αυτούς, 26,1% υψηλότερου
και μόνο 14,3% χαμηλότερου» αναφέρει ο επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας
στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και υπεύθυνος της έρευνας Ευστράτιος Παπάνης.
Όπως υπογραμμίζει ο κ. Γεωργούλας, «το Facebook έρχεται να αντικαταστήσει
παλαιότερες μορφές φιλικών ανταλλαγών εξ αποστάσεως, όπως για παράδειγμα η
αλληλογραφία. Είναι βέβαια πιο μαζικό, αλλά έχει και το αποτύπωμα της εποχής
μας καθώς εμφανίζει δύο διαφορετικές όψεις. Αφενός, παίζει σίγουρα ρόλο στη
δημιουργία φιλικών σχέσεων, δηλαδή σχέσεων που χαρακτηρίζονται από
αμοιβαιότητα. Αφετέρου, στις τυπικές χρήσεις του αποτελεί μάλλον ένα βήμα
ναρκισσιστικού μονολόγου, δηλαδή μια προβολή προς ιδίαν τέρψη και
ικανοποίηση». Βέβαια υπάρχει και η αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την οποία οι
φιλίες στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι, όπως τονίζει η κ. Ζήση,
«φαύλος κύκλος κενής κοινωνικότητας. Ο διαδικτυακός τρόπος κοινωνικής
δικτύωσης έχει μεταβάλει σημαντικά τη σημασία και τη νοηματοδότηση της φιλίας.
Το άτομο, κοινωνικά απογυμνωμένο, ανταλλάσσει πληροφορίες στο Διαδίκτυο σε
μια διαδρομή ιδιωτική, ρευστή, αβέβαιη και ασαφή».
Πηγή: https://www.tanea.gr/2009/03/10/greece/ligoi-filoi-kai-kaloi/

6. Κείμενο 4
Το δύσκολο άθλημα της φιλίας, Αλέξης Σταμάτης, 18/07/2020
Ο Μαρσέλ Προυστ έλεγε πως δεν υπάρχει τίποτα πιο τρυφερό από την
αλληλογραφία φίλων που δεν επιδιώκουν να συναντηθούν. Αν ζούσε φυσικά στην
εποχή των σόσιαλ μίντια ίσως να ισχυριζόταν το ακριβώς αντίθετο. Αρθρο του Αλέξη
Σταμάτη.
Φίλος είναι κάποιος που σου δίνει πλήρη ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου,Τζιμ
Μόρισον
Ο Μαρσέλ Προυστ έλεγε πως δεν υπάρχει τίποτα πιο τρυφερό από την
αλληλογραφία φίλων που δεν επιδιώκουν να συναντηθούν. Αν ζούσε φυσικά στην
εποχή των σόσιαλ μίντια ίσως να ισχυριζόταν το ακριβώς αντίθετο.
Η φιλία, την εποχή του Διαδικτύου, δεν έχει καμία σχέση με αυτό που εννοούσαμε
παλιά. Ο ενσώματος εαυτός αντικαθίσταται από τον ψηφιακό, ο οποίος είναι μια
κατασκευή, μια σκηνοθετημένη επιλογή τού τι θέλουμε κάθε φορά να
προβάλλουμε. Είναι ένας πλασματικός εαυτός, αποτέλεσμα σύνθεσης αποκρύψεων
και προσθηκών, ένα υβριδικό ον που αφήνει ίχνη μέσα από τα οποία η ανασύσταση
της προσωπικότητας είναι ιδιαίτερα επίπονη εργασία. Τι φιλίες μπορεί να συνάψει
αυτός ο ψηφιακός εαυτός; Κι ακόμη σε περιόδους «σοσιαλμιντιακής» κρίσης,
μακροχρόνιες φιλίες (ηλεκτρονικές ή μη) μπορεί να διαταραχτούν για ένα αιμοβόρο
post ή ένα «λάθος» like. Αυτά ακούγονται κωμικοτραγικά, αλλά είναι η θλιβερή
πραγματικότητα που ανέτρεψε την έννοια της φιλίας.
Η αξία της φιλίας ήταν πολύ σημαντικό ζήτημα τα αρχαία χρόνια. Ο Αριστοτέλης
θεωρούσε ότι υπάρχουν τρία είδη φιλίας: Το πρώτο, η ωφελιμιστική φιλία, που
απορρέει από το συμφέρον, είναι συμπτωματική, δεν πηγάζει από ειλικρινά
συναισθήματα, είναι ρευστή και παροδική και αφορά μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα.
Το δεύτερο, η απολαυστική φιλία, χαρακτηρίζει τα νιάτα. Αναπτύσσεται ανάμεσα σε
εφήβους, σε συμφοιτητές και συμμαθητές, είναι συμπτωματική κι αυτή. Πηγάζει
από αυθόρμητα συναισθήματα, διαφοροποιείται και η απόλαυσή της φθίνει καθώς
διαφοροποιούνται τα κοινά ενδιαφέροντα. Ισχυρότερο, δίχως αμφισβήτηση,
είναι το τρίτο είδος φιλίας που θεμελιώνεται κατά τον Αριστοτέλη στον
αλληλοσεβασμό και την αλληλοεκτίμηση των αρετών, των αξιών και των ιδανικών
δύο προσωπικοτήτων, οι οποίες ανοίγονται αμφίδρομα δίχως αναστολές. Ο
ψυχικός αυτός δεσμός εξυπακούεται ότι προϋποθέτει και απαιτεί χρόνο, έχει
χαρακτήρα άφθαρτο, στηρίζεται στην καλοσύνη, την εμπιστοσύνη και τη στέρεα
αγάπη και ενσυναίσθηση. Είναι μακροχρόνιος και δοκιμάζεται στη χαρά και στη
θλίψη, «εν πόνοις και κινδύνοις», χωρίς κλυδωνισμούς στις καλές και κακές φάσεις
της διαδρομής της ζωής. Και σίγουρα εμπεριέχει και το ωφέλιμο και την απόλαυση.
Ο φίλος σου είναι ο καθρέφτης σου. «Δείξε μου τον φίλο σου να σου πως ποιος
είσαι» λέει η παροιμία. Κάτι που ισχύει βέβαια και στις περιπτώσεις κοινών
συμφερόντων όπου βλέπεις περίεργους συνδυασμούς ανθρώπων άλλων που
θεωρούνται ηθικοί, άλλων που έχουν τη φήμη του μπαγαπόντη, ενωμένους για
έναν κοινό σκοπό.
Φιλία σημαίνει να αποδέχεσαι τον άλλον. Να του εκχωρείς τον εαυτό σου, να
μπορείς να μπαίνεις στη θέση του. Και φυσικά να μη τον φθονείς. O Αισχύλος είπε:

7. «Λίγοι άνθρωποι το έχουν στη φύση τους αυτό: να τιμούν χωρίς φθόνο τον
ευτυχισμένο φίλο τους».
Δεν είναι τυχαίο ότι όσο μεγαλώνουμε, μένουμε με δυο-τρία άτομα που θεωρούμε
ουσιαστικά φίλους μας. Συνήθως είναι με άτομα που έχουμε γνωρίσει στην εφηβική
ή μετεφηβική ηλικία και για κάποιον λόγο, ο οποίος ίσως να είναι η ανάμνηση της
καθαρότητας του αισθήματος, έχουν παραμείνει στη ζωή μας.
Θυμάμαι κάποτε κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, όποιος φίλος περνούσε κάτω
από το σπίτι μου, χτυπούσε απροειδοποίητα το κουδούνι και ανέβαινε. Μπορεί η
επόμενη μέρα να μας έβρισκε σε ένα άλλο σπίτι ή και σε άλλη πόλη ή νησί. Σήμερα
κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο. Κανονίζουμε συναντήσεις μία βδομάδα πριν και
ορίζουμε μάλιστα και τη διάρκεια. Το να καλλιεργήσεις μια φιλία ακούγεται πλέον
ουτοπικό.
Ζούμε λοιπόν στην εποχή της αντανακλαστικής φιλίας, όπου η έννοια παραποιείται.
Σχεδόν γνωστοί, ακόλουθοι, προσθήκες «φίλων» και «φίλοι» «φίλων»
προσμετρώνται στους «φίλους» που δεν είναι φίλοι αφού ούτε την πραγματική
εικόνα τους έχουμε. Σαν παιχνίδι προφίλ που σε καλεί να μαντέψεις ποιος είναι ο
εκάστοτε «φίλος» και βέβαια είναι αυτός που νομίζεις ότι θέλει να είναι. Ζούμε
στην εποχή των γνωριμιών. Της αμοιβαιότητας, της ανταλλαγής. Της φιλίας του
Διαδικτύου.
Πόσω μάλλον εάν συζητήσουμε για αξίες και αντίστοιχες συμπεριφορές. Υπάρχουν
«φίλοι» που την ίδια στιγμή μπορούν να κάνουν like σε μια ανάρτηση που
στρέφεται εναντίον σου αλλά ταυτόχρονα να επαινούν και μια δική σου. Τι γίνεται
άμα σε δουν στον δρόμο; Ευτυχώς που τώρα υπάρχουν και με τη βούλα οι μάσκες.
Και άμα έχεις τέτοιους φίλους όπως λένε, τι τους θέλεις τους εχθρούς.
Επιστρέφοντας στο πόσο δύσκολο και απαιτητικό είναι το αίσθημα της φιλίας είναι
γεγονός ότι οι αληθινές φιλίες χαρακτηρίζονται από μια σταθερή δοκιμασία. Δεν
είναι δυνατόν να είναι όλα ρόδινα. Η σχέση για να είναι νοηματοδοτημένη θα
δοκιμαστεί. Θα τσεκαριστεί στη σιωπή, θα ακονιστεί στη διαφωνία, θα
σφυρηλατηθεί στη διεκδίκηση. Θα βιωθεί στη βιωμένη πνευματικότητα και την
προσωπική αναζήτηση, στο άνοιγμα της ψυχής. Η επικράτησή της έναντι όλων των
δοκιμασιών θα είναι και η τελική σφραγίδα της.
Από τον «Αμλετ» του Σαίξπηρ ουσιαστικά ένας χαρακτήρας επιβιώνει: ο Οράτιος. Ο
μοναδικός φίλος του Αμλετ, ο μόνος στον οποίον εμπιστεύεται το γεγονός ότι θα
υποδυθεί τον τρελό. Ο φίλος, ο Οράτιος, εκείνος που θα ανεχτεί όλες τις παραξενιές
και τις αλλοκοτιές του πρίγκιπα, θα είναι εκείνος που θα ζήσει για να πει την
ιστορία.
Πόσο πολυτελή ακούγονται αυτά τα αισθήματα στην εποχή μας. Η συμπίεση του
χρόνου οδηγεί στην αλλοίωση της επικοινωνίας, στη συμπίεση των αισθημάτων. Το
νέφος του politically correct απαλείφει την ελεύθερη άδολη επικοινωνία. Η ατζέντα
– κυριολεκτικά και μεταφορικά – υπερισχύει της αυθόρμητης ανάγκης για τον
άλλον.
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν είχαν στιγμή αλτρουισμού στη ζωή τους. Πάντοτε
υπήρχε ένα κρυφό χαρτί ή μια (ξανά αυτή η λέξη) κρυφή ατζέντα. Για να
δημιουργείς φιλικές σχέσεις πρέπει να είσαι ψυχικά ευρύχωρος. Και αυτός ο
ταλαίπωρος μυς, η καρδιά, δεν χωράει και πολλά, όταν δεν τον εξασκείς.
Ο κ. Αλέξης Σταμάτης είναι συγγραφέας.
Πηγή: https://www.tovima.gr/2020/07/18/opinions/to-dyskolo-athlima-tis-filias/