1. Dituria jonë mund të jetë e fundme,
përderisa injoranca jonë në
domosdoshmëri duhet të jetë e pafund.
1902-1994
Punoi: Amdi Nuredini
Profesor: Ismail Sulejmani
2. Karl Raimund Popper (1902-1994)
Lindi në Vjenë, Austro-Hungari, më 28 korrik,
në një familje intelektuale.
Filozof dhe epistemolog austriak, britanik i
natyralizuar, por me origjinë hebraike.
Vepra e tij ka influencuar filozofinë e shkencës
dhe të politikës.
Mbrojtës i liberalizmit dhe kundërshtar i çdo
forme totalitarizmi.
Induksioni, falsikueshmëria, demarkacioni.
Amdi Nuredini
3. STUDIMET UNIVERSITARE
1919 përfshihet në politikën majtiste. U bashkua me
Shoqatën e Studentëve të Shkollës Socialiste, dhe
për një kohë u bë marksist.
1922 regjistrohet në Universitetin e Vjenës.
1928 diplomohet në filozofi me disertacionin “Mbi
problemin e metodës së psikologjisë së të
menduarit”.
Diplomoi gjithashtu edhe në histori muzike.
Kërkimi shkencor.
Interesimi ndaj psikologjisë.
1929 liçensohet për ligjërimin e matematikës dhe
fizikës në nivel të shkollës së mesme.
Punoi në njohjen e shkencave si ato fundamentale
natyrore edhe ato shoqërore . Kështu ai u rendit
ndër specialistët më të shquar të harkut të kulturës
njerëzore.
“Dy problemet themelore të teorisë së njohjes”
“Logjika e kërkimit” (1934)
,,Rrethi i Vjenës” (The “Vienna Circle" (“Wiener
Kreis”) 1924–1936) Moritz Schlick, Hans Hahn,
Oskar Morgenstern, Hans Kelsen, Karl Bühler, Olga
Taussky.
1930 martohet me kolegen e tij Josefine Anna
Henninger.
Amdi Nuredini
4. JETA AKADEMIKE
1935-1936 këtë periudhë e kalon në Angli, ku i paraqiti
tezat e tij nëpër konferenca e debate në institucionet më
prestigjioze, përfshirë Oksfordin, Kembrixh dhe
Shkolla Ekonomike e Londrës. Njihet me: Ayer, Moore,
Berlinin, Hayek, Robbinsin, Gombrich, Russell.
1937 emigroi për në Zelandën e Re, ku punoi si
profesor në Universitetin Canterbury në Christchurch.
Aksiomatizimi i algjebrës së Bulit dhe teoria e
probabiliteteve. Këtu e shkruajti veprën e tij me ndikim
“Shoqëria e hapur dhe armiqtë e saj”. Gjatë qëndrimit
atje lidhi miqësi të fortë me John Eccles.
1946 transferohet në Mbretërinë e Bashkuar. Emërohet
profesor i Logjikës dhe Metodës shkencore në Shkollën
Ekonomike të Londrës.
1958-1959 President i Shoqërisë Aristoteli.
1969 del në pension (67), edhe pse do të jetë aktiv deri
në fund të jetës.
1985 kthehet në Australi.
1986 Pasi Shoqëria ‘Ludwig Boltzmann’ nuk arriti ta
emërojë atë si drejtor dege për studime të shkencës së
filozofisë, kthehet në Mbretërinë e Bashkuar.
Shkaku i luftës dhe viteve të para nuk patën fëmijë.
Këtë më vonë e cilëson si një vendim të drejtë.
Amdi Nuredini
5. PROBLEMI I SHKENCËS DHE JOSHKENCËS;
FALSIFIKUESHMËRIA
Në veprën e tij “Logjika e zbulimeve shkencore”,
hedh poshtë induksionin dhe propozon
falsifikueshmërinë si ndarje mes shkencës dhe
joshkencës.
Teoria shkencore: testimi, rezultati, konfirmimi,
falsifikimi.
Kur një teori është e falsifikueshme?
Psikoanaliza dhe ngrohja globale.
Pozitivizmi→postpozitivizmi
Amdi Nuredini
6. DEMOKRACIA DHE SISTEMET TOTALITARE
Vepra “Shoqëria e hapur dhe armiqtë e
saj” analizon kontributet e Platonit,
Hegelit dhe Marksit në formësimin e
shoqërive antiracionale dhe tribale
“shoqëri të mbyllura”. Për Poperin kjo
shoqëri është e dominuar nga mungesë
kriticizmi dhe nga ide të rrënjosura që nuk
konsiderohen si norma shoqërore, por si
‘tabu’ të pakundërshtueshme.
Kolektivizmi
Historicizmi
Një ndër 100 librat më të mirë jo-fiksion të
shekullit të 20-të.
Sipas tij nuk duhet bërë pyetja “Kush
duhet të qeverisë a të drejtojë?”, por “Si të
kontrollohen ata që drejtojnë?”
Amdi Nuredini
7. RACIONALIZMI KRITIK
Filozofi e zhvilluar nga Popper, që bazohet në idenë natyraliste se
shoqëria është zhvilluar nëpërmjet procesit të zgjidhjes së
problemeve duke përdorur gjykimet dhe gabimet.
Kundërshtimi i racionalizmit autoritarist, që mbahej nga autorë
pararendës, të cilët i jepnin peshë justifikimit.
Kundërshtues i teorisë së justifikimit (justifikacionizmi).
Racionaliteti→ kriticizmi konstant.
A jep filozofia e Popper-it përshkrim të saktë rreth universit dhe
ligjeve të tij?
Roli i individëve në shoqëri.
Amdi Nuredini
Koncepti i të mësuarit i përbërë nga faktet
e përgjithësuara. Deklaroi se hapi i parë i
procedurës shkencore është propozimi i
hipotezave, të cilat vendosen më pas në
teori. Kjo nuk bëhet deri në hapin e dytë
kur ndodh verifikimi empirik i hipotezave.
Kur një hipotezë është propozuar, duhet të
bëhen përpjekje (deduktive) për të
falsifikuar këtë hipotezë. Procesi
falsifikimit është i pafund, kështu që asnjë
teori nuk është e caktuar.
8. POPPERI DHE TELEVIZIONI
Televizioni, sipas Popper, kur
sundohet prej një logjike
komerciale, prej përfitimeve nga
reklamat, detyrimisht
privilegjon transmetimet me
audiencë të lartë.
Diktatura e publicitetit
Përzgjedhja e informacionit
Psikika fëmijërore.
Vetëkontrolli i sistemit televiziv
Amdi Nuredini
10. TERMAT PËR TA KUPTUAR MË MIRË POPERIN
Individualizmi metodologjik
Gradualiteti
Shoqëria e hapur
Historicizmi
Falsifikimi
Tri botët e dijes
Metafizika
Gabimi
Amdi Nuredini
11. VEPRA TË TJERA
“Mjerimi i historicizmit”;
“Hipoteza dhe përgënjeshtrime”;
“Revolucion apo reforma”;
“Dija objektive”;
“Një pikëpamje evolucioniste”;
“Realizimi dhe qëllimi i shkencës”;
“Kërkimi nuk ka fund”;
“Uni dhe truri i tij”
Amdi Nuredini
12. MIRËNJOHJET
Sonning Prize, Danimarkë, 1973;
Otto Hahn Peace Medal, Gjermani, 1993;
Dekorata e Nderit për shërbim të Republikës së Austrisë, Austri, 1986;
Grand Cross with Star and Sash of the Order of Merit, Gjermani;
Pour le Mérite;
Karl Renner Prize (1978);
Austrian Decoration for Science and Art (1980);
Dr. Leopold Lucas Prize of the University of Tübingen (1980);
Ring of Honour of the City of Vienna (1983);
Premio Internazionale of the Italian Federico Nietzsche Society (1988);
Kyoto Prize (1992);
Më 1965, Mbretëresha e Anglisë i jep titullin e baronetit- Sir
Karl Raimond Popper.
Akademi ndër më të njohurat në botë e patën për nder ta kenë
anëtar. Akademia britanike; Akademia e Shkencave të
Austrisë; Universiteti Çarli, Pragë, etj.
Amdi Nuredini