Lidhjet atomike dhe molekulare- ky punim jep sqarime te qarta dhe te shkurtera sa i perket lidhjeve qe krijohen ne mes atomeve dhe molekulave e qe jane shume te rendesishme ne jeten tone.

1. PUNOI: AMDI NUREDINI
MENTOR: HAFEZAT DERVISHI
LËNDA: FIZIKË

2. HYRJE
 Rezultate te rëndësishme, mbi studimin e ndërtimit të trupave të
ngurtë, janë fituar, kah fundi i shekullit XVIII. Duke studiuar,
format e jashtme të kristaleve, fizikanët erdhën në përfundim, se
simetria e jashtme e çdo kristali është rezultat i renditjes se
rregullt të grimcave, që e përbëjnë kristalin. Më vonë, konstatimi i
tillë u vërtetua me anë të studimit të ndërtimit të kristaleve në
bazë të difraksionit të rrezeve Rentgen. Analizat rentgeno-
difraksionale, vërtetuan se, atomet në kristal, janë të renditur në
rrjetë hapsinore, të njohur si rrjetë kristalore.

3. LLOJET E LIDHJEVE
 Ekzistojnë katër modele themelore të lidhjes së atomit në formimin e
materies së ngurtë:
1. Lidhja jonike
2. Lidhja kovalente
3. Lidhja metalike
4. Lidhje më të dobëta të llojit të Van der Vaals
5. Lidhja hidrogjenore

4. LIDHJA JONIKE
 Lidhja jonike është lidhje
kimike që formohet si rezultat I
shkëmbimit të elektroneve me
ç’rast formohen jone të cilat
tërhiqen mes veti me anë të
forcave elektrostatike.

5. LIDHJA KOVALENTE
 Atomet e elementeve të njëjta apo atomet e elementeve që kanë
diferencë të vogël të elektronegativitetit në mes vete duke shoqëruar
elektronet e tyre formojnë lidhjen e quajtur lidhje kovalente.
 karboni (C), siliciumi(S) dhe germaniumi (Ge).

6.  Komponimet kovalente karakterizohen me pika te ulta shkrirjeje,
thyeshmëri të theksuar, siç është grafiti. Zakonisht në temperatura
normale gjenden në formë të gazeve dhe të lëngjeve. Mirëpo ka edhe
përjashtime dhe në këto raste komponimet kovalente paraqiten në formë
të kristaleve kovalente të cilat formojnë rrjeta kristalore gjigante me
lidhje shumë të forta,siç është diamanti (C).

7. LIDHJA METALIKE
 Metalet përbëjnë grupin më
të madh të kristaleve. Ato
mund t’i gjejmë në natyrë,
ose t’i fitojmë me metoda
teknologjike. Karakteristikë e
përbashkët e të gjithë
metaleve është se, kanë
strukturë kristalore, e cila
dallohet nga të tjerat, me
vetitë e saj, si struktura e
paketimit të dendur, në të
cilën atomet zënë hapsirë
minimale. Celula elementare
e metaleve, është kubike ose
heksagonale

8. LIDHJA E VAN DER VAALS
 Forcat që e bëjnë të mundur
këtë lidhje lindin nga formimi
i dipoleve të përkohshme ose
të qëndrueshme në brendësi
të atomeve ose të
molekulave.
 Dipolet e qëndrueshme
formohen me molekulat
asimetrike, në të cilat qendrat
e rëndesës së ngarkesave
pozitive dhe negative nuk
përputhen. Skaji pozitiv i një
dipoli tërhiqet nga poli negativ
i molekulës më të afërt, duke
krijuar kështu një lidhjë
ndërmolekulare (e Van der
Vaals), pra trupa të ngurtë me
lidhje më të fortë se
paraardhësit, por, gjithsesi më
të dobët se lidhjet parësore.

9. LIDHJA HIDROGJENORE
 Lidhja e dobet qe formohet ne mes
hidrogjenit dhe nje atomi tjeter.
 Te molekulat inorganike ndodh te uji,
kurse organike tek ADN-ja dhe proteinat.

10. PËRMBLEDHJE

11. PËRFUNDIMI
 Sipas këtij punimi kam ardhur në përfundim se lidhjet
atomike dhe molekulare kanë rëndësi të madhe dhe
nëpërmjet këtyre me anë të studimeve të shumta
është ndihmuar në proceset shkencore. Janë lidhje të
cilat zhvilohen gjatë kohës dhe duhen studiuar më
shumë që të arrihen rezultate pozitive.
 Duhet që gjithmonë të punohet në drejtime të
ndryshme edhe më shumë që jeta e njerëzve të
bëhet sa më e lehtë dhe e sigurtë.
 Shpresoj që ky punim të pëlqehet dhe të kuptohet
nga të gjithë.