2. • Օրգանիզմ ներմուծման սննդանյութերի մեջ
պարունակվում են նյութեր` վիտամիններ, որոնք
անհրաժեշտ են նյութափոխանակության
կարգավորման և բջջիջների բնականոն
կենսագործության համար: Վիտամինների
քանակությունն ավելի շատ է բուսական
օրգանիզմներում, սակայն բավարար
քանակությամբ կա նաև կենդանական ծագում
ունեցող սննդամթերքում:
3. • Վիտամինների բացակայությունը`
կոչվում է ավիտամինոզ,
անբավարարությունը`թերվիտամին
ոզ, իսկ հավելյալ քանակը`
գերվիտամինոզ: Վերջինիս դեպքում
խիստ արագանում են
նյութափոխանակության
գործնթացները կամ շեղվում մեկ այլ
ուղությամբ:
4. • Սննդի միջոցով վիտամինների ընդունումը
նպաստում է ֆերմենտների և այլ
կենսաբանական ակտիվ նյութեր
առաջացման գործնթացին: Դրանցղ
անվանումը տրվում է լատիներեն լեզվի
գլխատառերով `A,B, C, D և այլն:
Վիտամինները բաժանվում են երկու
խմբի`ջրալույծ և ճարպալույծ: Օրինակ`
ճարպալույծ են`A, D, E, K վիտամինները, իսկ
B, C ջրալույծ:
5. • A վիտամինն ազդում է օրգանիզմի աճի և
զարգացման վրա, մեծացնում է պաշպանական
հատկությունները, լավացնում տեսողությունը: A
թերվիտամինոզի դեպքում դանդաղում է աճը,
թուլանում օրգանիզմի դիմադրողականությունը,
զարգանում են մաշկայինն հիվանդություններ,
իսկ հաճախ նաև <<հավկուրություն>>`մթնշաղին
խիստ վատանում է տեսողությունը: A
վիտամինով հարուստ են կարագը, ձկան յուղը,
լյարդը, ծիրանը, գազարը:
6. • Վիտամին B1-ն ազդում է ածխաջրերի
փոխանակության, նյարդային սիրտ-անոթային
համակարգի գործունեության վար:B1-ի պակասից
առաջանում է բերի-բերի հիվանդությունը, որի
ժամանակ բխիստ տուժում է նյարդային համակարգը:
B2-ի թերվիտանմինոզից խանգարվում է
տեսողությունը, ախտահարվում բերանի
լորձաթաղանթը: B շարքի վիտամիններ
պարունակվում են հացի, ձավարեղենի, լյարդի, կաթի,
ձվի մեջ:
7. • C թերվիտամինոզի դեպքում ախտահարվում է
բերանի լորձաթաղանթը, զարգանում է ցինգա
հիվանդությունը: Այդ վիտամինը սինթեզվում
է բուսական օրգանիզմներում: Առավել շատ
պարունակվում է մասուրիի, կիտրոնի,
սխտորի, կաղամբի միջև:
8. • D վիտամինը կարևոր դեր է կատարում
կալցիումի և ֆոսֆորի փոխանակության
մեջ: Նրա պակասի դեպքում ոսկրերը
փափկում են և առաջանում ռախիտ
հիվանդությունը:
9. • Սննդամթերքների պահպանման և
մշակման ընթացքում վիտամինները
հաճախ քայքայում են: Դրանց
պահպանման համար մրգերը,
բանջարեղենը պետք է լվանալ ու մշակել
օգտագործումից անմիջապես հետո:
