ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri Ligji është përkufizuar si një grup normash dhe kodesh që zbaton njeriun një jëtën e tij për të patur një jetesë sa më të begatë dhe të sigurt në ambientin ku ai jeton. Shpesh here lind pyetja se përse i bindemi ne ligjit. Çfarë pasojash ka mosbarazimi i ligjit në shoqërinë ku ne jetojmë . Për bindshmërinë ndaj ligjit janë formuar dhe hedhur një sërë teorish dhe këndvështrimesh të ndryshme duke nisur që nga teoricient e vjeter grekë dhe romakë e deri në atë të ditëvë të sotme të cilët kanë dhënë mendimet dhe teoritë e tyre ne lidhje me këtë çështje. Teoria e përgjithshme pozitiviste bashkë me ndarjet e saj me në krye pozitivismin ligjor e shpjegon ne një formë të qartë bindshmërinë ndaj ligjit. Pikërisht kjo teori së bashku me bindjet dhe këndvështrimet e saj do të analizohen në këtë ese . #MesueseAurela

1. .Çfarë pasojash ka
moszbatimi i ligjit në
shoqëri.
ESSE
Ese Dhe Projekte Per Studentet Tetor 2017 #MesueseAurela

2. 1Tetor 2017
Tema :
.Çfarë pasojash
ka moszbatimi
i ligjit në
shoqëri.

3. 2Tetor 2017
Qëllimi
Kjo ese ka për objekt trajtimin e ligjit dhe bindshmërinë e tij nga njerëzit,
duke e parë atë në këndvështrimin pozitivist. Si elementë kryesorë kjo
ese përmban.
Paraqitjen e një këndvështrimi të përgjitshëm për ligjin, këndvështrimin e
perfaqësuesve pozitivistë klasikë, këndvështrimin e perfaqësuesve
pozitivistë modernë, analizimin e këtyre këndvështrimeve dhe një
përfundim duke shprehur mendimin rreth kesaj teme.
Hyrja
Ligji është përkufizuar si një grup normash dhe kodesh që zbaton njeriun
një jëtën e tij për të patur një jetesë sa më të begatë dhe të sigurt në
ambientin ku ai jeton.
Shpesh here lind pyetja se përse i bindemi ne ligjit. Çfarë pasojash ka
mosbarazimi i ligjit në shoqërinë ku ne jetojmë .
Për bindshmërinë ndaj ligjit janë formuar dhe hedhur një sërë teorish
dhe këndvështrimesh të ndryshme duke nisur që nga teoricient e vjeter
grekë dhe romakë e deri në atë të ditëvë të sotme të cilët kanë dhënë
mendimet dhe teoritë e tyre ne lidhje me këtë çështje.
Teoria e përgjithshme pozitiviste bashkë me ndarjet e saj me në krye
pozitivismin ligjor1 e shpjegon ne një formë të qartë bindshmërinë ndaj
ligjit. Pikërisht kjo teori së bashku me bindjet dhe këndvështrimet e saj do
të analizohen në këtë ese .
1 Pozitivizmi ligjor është një teori në lidhje me natyrën e ligjit që thotë se bindja dhe vlefshëmria ligjore janë të përcaktuara duke
iu referuar fakteve të qënësishme sociale.

4. 3Tetor 2017
Zhvillimi
Këndvështrimet e pozitivizmit klasik
Autorët e ndryshëm të pozitivizmit klasik kanë shprhur bindshmërinë e
tyre ndaj ligjit ne këndvështrime të ndryshme.
Një prej tyre, Makiaveli mendote se: bindja ndaj ligjit që njërëzit kanë dhe
e shprehin është se ajo buron nga frika.2 dhe është kjo arsyeja që i bën
njërzit të rrespektojë ligjin dhe ti binden atij pasi kanë frikë nga
ndëshkimi që mund tju vijë.
Filozofi tjetër që mbështet një teori të përafërt me këtë është dhe Hobsi i
cili po ashtu bindëshmirënë ndaj ligjit tek idividët e bazonte tek frika dhe
e konsideronte atë si pjesë të individit3 e cila e ndihmon shoqërinë në eceje
dhe zhvillim përpara pasi për Hobi:
Njeriu është ujk për njeriun4 dhe ai ka nevojë me patjetër për një sovran
absolut që ti delegojë disa të drejta për të ruajtur shumicën e të drejtavë
dhe të arrijë të ketë një pushtet të madh mbi individët në mënyrë që të
arrijë një nga elementët më thelbësorë në shkencën pozitiviste dhe në
bindshmërinë që ajo mendon për individët kundrjet ligjit.
Ndërsa filozofi tjetër Bekoni mendonte se: vetëm Zoti është i
pagabueshëm dhe perfekt 5, e ndërsa njerëzit janë normalë, të
gabueshëm dhe bindshmëria e tyre ndaj ligjit është relative për vetë
faktin se ata e dinë që gabojnë dhe janë afër në shikimi që i ndjek
gjithmonë ata nga pas.
Këndvështrimet e pozitivizmit modern
Filozofi anglez Xheremi Bentam është konsideruar si themeluesi i shkollës
imperative të së drejtës dhe në mënyrë të vecantë të utilitarizmit.6 Po
kështu ai njihet dhe si një kontribues i madh në fushën e pozitivizmit.
2
Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010), fq.84
3
Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010), fq.88
4
Nasi Lera përkthim, 50 Filozofët më të mëdhenj të kohërave (Tiranë : Botimet Max 2006), fq.100
5
Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010), fq.89
6
Utilitarizmi është teori që ka në bazë makzimizimin e kënaqsisë dhe minimizimin e dëmëve.

5. 4Tetor 2017
Ai si pozitivistët e tjerë mendonte për një bindëshmëri ndaj ligjeve të
sovranit por jo në rastet kur ato ishin ligje të padrjeta ose zullumqare7.
Shumicën e gjithë teorisë së tij Benati e bazonte mbi 3 shtylla shumë të
maëdha që e benin njeriun të kishtë një bindje të madhe ndaj ligjit dhe të
zbatontë atë në një fromë të drejtë dhe dobiprurëse për të tjerët.
Për të sovrani , urdhëri/komanda, dhe sanksioni,8 janë tre shtyllat më të
madh që e bëjnë indvidin një qytetar të bindshëm ndaj ligjit. Urdhëri që
atij i vjen prej sovranit, të cilit i ka deleguar të drejtat e tij e bën atë të
zbatojë pasi e di shumë mirë së në rast të një mos zbatimi të një urdhëri
ose komande që vjen prej sovranit gjithmonë do të pasohet më një
ndëshkim, i cili është i pashmangshëm dhe i gjithkohësh dhe
gjithëpërfshirës për këdo që nuk i bindet ligjit dhe vepron sipas kokës
dhe dëshirave të tij duke e shkelur ligjin dhe duke kryer një akt që është i
dënushëm që pret ndëshkim për atë veprim të caktuar që ai indvidë
mund të kryejë në shoqrinë ku ai jeton dhe bën pjese.
Benatmi ligjet i argmuenonte një në mënyrë sistematike. Ai thoshte se ligji
është:
1. Njër përmbledhje shënjash /treguesish.
2. Shprehje e vullnetit subjektiv.
3. I atribuonte drejpërdrejt apo në mënyrë të terthortë sovranit një nga
këto tri mënryra:
a) Sovrani është vetë autor i ligjit.
b) Sovrani ka lejuar ligjet e nxjerra nga një sovran paraardhës të
vazhdojë fuqinë e tyre juridike .
c) Ligji është nxjerrë nga një person në emër të sovranit dhe i
autorizuar nga ky i fundit.
4. Rregullon një sjellje të caktuar në një rrethanë të caktuar.
5. I drejtohet personave që supozohen se janë subjekt i psuhtetit të
sovranit9
7
Raymond Wacks, Philosophy of law: Avery Short Introduction. (New York: Oxford University Press, 2006) fq. 19
8
Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010), fq.99
9
Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010), fq.99

6. 5Tetor 2017
Filozofi tjetër i cili është marrë shumë në këtë lëm jurdik është dhe Xhon
Ostini. Ai jepte këndështrimin se ligji asnjëhrë nuk ka karakter opsonial
por është i detyrushëm10 dhe si i tillë, të gjithë njerëzit janë të detyruar ti
binden atij që në momentin që i delgojnë sovranit të gjithë pushtetshëm
zbatimin dhe ruajtjen e të drejtave të tyre dhe nxejrren e ligjeve së
bashku me zbatimin e sistemit ligjor.
Ai shpesh herë , për këtë gjë thoshtë se lejimet nuk janë ligje ose vetëm një
kuptim figurativ 11.
Nëqoftëse i shkel ligjet patjetër do dënohesh do nuk mundësi zgjidhje
për një ligj ta zbatosh ose jo pasi në të është saksioni dhe komada që të
vjen nga lart e cila të detyron ta zbatosh një ligj pavarësisht dëshirës që
mund të kësh. Pra është një shërngim shoqror nga sovrani që e bën
individin ta zbatojë ligjin , ti bindet fuqisë dhe eproritetit të tij pavarsisht
se ç’farë mendimi apo dëshire mund të shprehë ai në lidhje me një temë
të caktuar ose detyrë a urdhër që përfshin ose përmban një ligj i
caktuar.Xhon Ostini i bëntë një përkufizim shumë të qartë ligjit pozitiv
dhe e trajtonte atë në një formë shumë të saktë.
Në veprën e tij “Objekti i jurisprudencës”, ai ka thënë:
Ndryshimi thelbësor i një ligji pozitiv nga ligjet e tjera mund të përkufizohet
si më poshtë: Çdo ligj pozitiv nxirret prej sovranit apo nga trup sovran për
një antar ose për antarë të tjerë të shoqërsisë së pavarur politike , në të
cilën ai person ose një trup personash është suprem , ose nxirret nga një
monark ose person sovran për një person tjetër ose për person të cilët janë
në gjëndje varësie përkundrejt ligjit. ...
Epërsia që quhet sivranitet she shoqria e pavarur politike që nënkupton
sovraniteti, dallon nga epërsitë e tjera dhe nga shoqëritë e tjera nga këto
tipare.
10
Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010), fq.107
11
John Austin, Province of Jurisprudence Determined: Definition of Laë (Prometheus Book,2000), fq.21

7. 6Tetor 2017
1. Pjesa më e madhe e shoqërisë ka bërë zakon ti bindet ose ti
nënshtrohet eprorit të caktuar dhe të përbashkët që mund të jetë një
person i caktuar individual ose një trup apo tërësia e caktuar e
personave individualë.
2. Ai (individi ose grupii individëve) nuk ka bërë zakon ti bindet një
eprori të ngjashëm dhe gëzon zakonisht bindjen e pjesës më të
madhe të shoqërisë , ai epror është sovran në atë shoqëri dhe ajo
është një shoqëri politike e pavarur.12
Filozofi i mirënjohur Hart i cili është një nga figurat më të vlerësuar të
jurisprudencës për vetë ristë kërkimet dhe puneën e vlefshme që solli një
rendin e jursprudencës, shprehej se ekziston një lidhje e vogël midis ligjit
dhe moralit13 dhe nganjhërë është një teori e tillë që shpesh herë njerëzit
dhe mund të ndikohen për tju bindur ligjit dhe për të zbatuar atë.
Por kjo është një përmbajte minimale shumë e vogël e cila nuk mund të
merret shumë parasysh e për këtë gje Harti është cituar në këtë punim
për arsyen se si ai kundërshton përfaqsuesit e të drejtës natyrore14 të
atyre të pozitivizmit klasik ligjor për bndëshmërinë ndaj ligjit dhe
zbatushëmirinë e tij nga indvidët e caktuar.
Ai shprehej se çertifikimi i dickaje si të ligjshme nuk është vendimtare në
lidhje më çështjen e bindjes15 dhe në këtë formë ai bëntë një shpjegim sa
më shumë emprik të cështjes që është trajtuar në një formë të prerë dhe
të kuptueshme qartë nga të gjithë.
Ndërsa autori tjetër Hanz Kelzen që është një autor pozitivist mendonte
dhe nxirrte për bindshmërinë ndaj ligjit konceptin e përgjegjësisë që
duhet të kishin individët ndaj ligjit dhe sistëmit ligjor së bashku më normat
që këto sitemi ligjore kishin dhe përmbanin në brëndësi të tyre dhe që
tregonin për bindshmërinë dhe zbatimin e ligjit nga individët në shoqëri.
12
Austin, The province of jurisprudene Determined cituar në librin e Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë:
Onufri,2010), fq.111 – 112.
13
Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010), fq. 141.
14
Teoria e së drejtës natyrore është një mënyrë e të menduarit sistematikisht mbi lidhjen që ekziston midis rendit kozmik, moralit
dhe ligjit, e cila, në një formë apo në një tjetër, ka ekzistuar për mijëra vjet.
15
Raymond Wacks, Philosophy of law: Avery Short Introduction. (New York: Oxford University Press, 2006), fq. 19.

8. 7Tetor 2017
Përfundimi
Gjithmonë cdo teori që del në qarkullim dhe zbatohet nga individë ose
grupe shoqërore të ndryshme në vëndë dhe kohtë caktuara gjithmonë ka
të mirat e saj avantazhore për popullisë po kështu ka dhe anët e saj të
gabauara dhe ngeative për popullisë.
Teoria pozitive është një teori që ka dhe anët e saj të mira për një sistem
ligjor po kështu dhe anët e saj të cilat e vënë në dyshim këtë toeri madje
e cila është përdorur nga dikatorë të ndryshëm për të lëgjitimuar
pushtetin e tyre dhe për të përligjuar krimet dhe veprat e tyre që kanë
qënë në kundërshtim të hapur me të drejtat e njeriut dhe qytetarit
Kjo teori ka patur një kritik shumë të madh si juristi gjeramn Gusatav
Radbruhu, i cili e ka kritikuar këtë teori duke parë mënyrën e qeverisjes
së nazistëve në Gjermani dhe për pamundësinë e juristëve për të
kundërshtuar normat ligjore që nxirrte një sovran dhe për ligjet që
njerëzit duhet të zbatonin.
Por cdo njeri ka të drejtën e tij legjitmi për të mos pranuar një ligj që
është i padrejtë dhe që më shumicë ajo mund të hidhet poshtë dhe që
vetëm njerëzit të zgjedhin përfaqsuesit e tyre të denjë së bashku me
sistemin e tyre ligjor që vetëm ata preferojnë dhe kërkon të zbatojnë ,
duke ndjekur një rrugë të mesme në zhvillimin ligjor.
Prandaj zbatuesit e ligjit janë gjyqartët, të cilëve kur ju shkon një cështje
ose kazus ligjor për tu gjykar duhet që gjithmonë të jenë koshientë për
asnjërast mosshkeljen e asnjë norme të të drejtave të njeriut dhe zbatimin e
ligjit sic duhet.16
Teoria pozivitiste është një teori konçise e saktë dhe shume e kuptueshme
ku kërkon një sistem ligjor të përpiktë dhe ku cdo gje duhet të jetë
brënda kuadrit ligjor i cili cfardo qoftë apo i sido vendosur duhet të jëtë
i zbatueshëm nga të gjithë , pavarsishët edhe po të këtë një shekelje të
të drejtave të njeriut dhe një sistem ligjor të gabuar.
16 Luljeta Ikonomi. Filozofia e së Drejtës (Tiranë: Onufri,2010) fq. 162.

9. 8Tetor 2017
Ekzakëtësisht teoria natyrore qëndron më lart se teoria pozitiviste.
Si e tillë ajo gjen më shumë zbatushmëri se ajo pozitivste.
Çdo njeri ka kode dhe norma morale pasi sic e dimë të gjithë sistemi
ligjor, bashkë me të gjithë norka cia mat, kodet dhe ligjet, fillesat e tij e
ka patur pregjardhejn nga sistemet dhe kodet morale të vjetra por
vetëm që janë rregulluar dhe përshtatur me kohën dhe kanë sjellë një
zbatushmëri më të qënë .
Dhe çdo indvidit bindshmërinë ndaj ligjit e shpreh në froma të ndryshme
duke bërë një bashkëveprim midis normave morale, frikës nga sanksioni ,
komadës që vjen nga sovrani dhe shpesh herë dhe frikës dhe besimit që
ka kundrejt Zotit.
Pra për një bindje ndaj ligjit është një bashkveprim i ndërsjelltë i disa
faktorëve të cilët e bejnë individin ose grupin e individëve të jenë sa më
të bindshëm ndaj ligjit dhe ta zbatojnë atë një një formë të pranuseshme
por asnjhërë perfekte pasi asnjë sistem ligjor i thurur prej njeriu
asnjëhere nuk mund të jetë përfekt për njerëzit dhe shoqrinë.

10. 9Tetor 2017
Bibliografia
1. Austin John, J.A, Definition of Laë, Prometheus Book.
2. Freeman Michael, Lloyds Intruduction to Jurisprudence, 2007
3. Frank P. John, “Models of Democraric Government”, October 1989
4. Hart H.L.A, (1970), Of Laës in General, The Althone Press,
1970,London.
5. Ikonomi Luljeta, L.I. (2010), Filozofia e së Drejtës, Onufri, Tiranë.
6. Legal Positivism, Peter Danchin
http://ccnmtl.columbia.edu/projects/mmt/udhr/preamble_section_
1/discussion_5.html
7. Lera Nasi, N.L(përkthim), 50 Filozofët më të mëdhenj te kohërave.
8. Ëacks Raymond, R.Ë(2006) Philosophy of Laë: A Very Short
Introducyion, Oxford University Press, Neë York.