Objektivat: Të njohim natyrën e kontinentit afrikan. Të njohim zhvillimin ekonomik të shteteve afrikane. Të njohim popullsinë afrikane. #MesueseAurela

1. Objektivat:
Të njohim natyrën e
kontinentit afrikan.
Të njohim zhvillimin
ekonomik të shteteve
afrikane.
Të njohim popullsinë
afrikane.

2. AFRIKA
Afrika është kontinenti i dytë më i madh
në botë dhe zë vendin e dytë për nga nr. i
popullsisë. Me një sipërfaqje rreth 30.2
milion km2, mbulon 6% të sipërfaqjes së
Tokës.Në vitin 2009 numëroheshin rreth 1
bilion banorë, shifër që përbënte rreth
15% të popullsisë së gjithë botës.Njihet
ndryshe edhe si kontinenti i zi. Origjina e
emrit Afrikë vjen nga gjuha berberë të cilët
janë popull kavkasoid i Afrikës veriore.
Vetë prejardhja e emrit Afrika ka shumë
kuptime : nga fenikaset afar (pluhuri),
greqisht aphrike(mungesë e të ftohtit) dhe
latinisht aprica (me diell).
Ajo shtrihet në të dy anët e Ekuatorit gati
tërësisht në brezin e nxehtë midis 37° të
gjerësisë gjeografike veriore, 34° të
gjerësisë gjeografike jugore, 17° në gjatësi
perëndimore dhe 49° të gjatësisë
gjeografike lindore.
#MesueseAurela

3. Afrika është një kontinent i një rrafshnalte, e cila ngrihet
pjerrët nga oqeanet që e rrethojnë, në pjesën më të
madhe. Relievit të lartë i takon 90 % të sipërfaqes.Malet
më të larta janë ato në lindje ku ndodhet edhe maja më
e lartë Kobo, në malin Kilimanxharo me lartësi 5895
m. Po ashtu ndodhen malet Kenia, Ruvenzuari, Ras
Dashan, Moshi, Eregon etj. Shumë nga këta janë male
vullkanike. Në veriperëndim malet Atllas, të larta deri
4000 m, paraqesin zonën e vetme orogjeneze të Afrikës,
e cila i takon vargmaleve të grupit evropian (Pirinejet,
Alpet).Zona e lartë përbëhet prej 2 rrafshnaltave
kryesore : Rrafshnalta e Afrikës Lindore dhe Rrafshnalta
Jugafrikane.Rrafshnalta e Afrikës Lindore ka një
sipërfaqe prej 4 milionë km² dhe përbëhet prej tri
tërësive tjera : Rrafshnalta Etiopiko-somaleze, Somaleze
dhe Liqenore. Rrafshnalta Jugafrikane ka 4,5 milionë
km². Në të gjithashtu bën pjesë shkretëtira
Kalahari.Zona e ulët përbëhet nga këto tërësi : Lugina e
Nilit, Shkretëtira e Saharasë dhe Pellgu I Kongos.
#MesueseAurela

4. Afrika njihet për pamjet e saj të
mrekullueshme
natyrore,sidomos të perëndimit
të diellit. Ja disa prej tyre :
#MesueseAurela

5. #MesueseAurela

6. #MesueseAurela

7. Afrika ka 4 lloje të klimës : ekuatoriale, sub-
ekuatoriale, tropikale dhe sub-tropikale.Klima
ekuatoriale shtrihet përreth ekuatorit, deri në
5º të gjerësisë gjeografike veriore dhe jugore.
Ka reshje të shumta.Ka verë të
përhershme.Klima sub-ekuatoriale shtrihet
mbi klimën ekuatoriale. Reshjet gjatë vitit
sillen rreth 2000 mm në vit. Ka dy stinë :
stinën e freskët me lagështi (vera) dhe stinën e
thatë e me diell (dimri). Klima
tropikale ndikon në viset më lart se klima sub-
ekuatoriale. Aty ndikojnë musonet. Kemi
musonet verore me lagështi dhe atë dimëror
me thatësi.Temperaturat janë të larta.Klima
sub-tropikale mbizotëron në viset më veriore
dhe më jugore të kontinentit. Kjo ndryshe
quhet klima mesdhetare sepse mbizotëron në
vendet që ndodhen në brigjet e Mesdheut.
Këtu mbizotërojnë katër stinë : pranvera, vera,
vjeshta dhe dimri.
#MesueseAurela

8. Kontinenti afrikan ka bimësi
të zhvilluar. Zonat bimore
janë : zona e bimësisë
mesdhetare, shkretinore,
savanet, stepat dhe pyjet e
lagështa ekuatoriale.
Në Afrikë ka shumë liqene
shkretinore të përhapura
kryesisht në pjesën
veriperëndimore të
kontinentit. Në pjesën jugore
të Saharasë shtrihet Liqeni i
Cadit, sipërfaqja e të cilit
ndryshon nga 11000 – 22000
km².
#MesueseAurela

9. BOTA
SHTAZORE
Afrika njihet edhe për
botën e pasur
shtazore. Ajo është
vendi ku jetojnë
luanët , strucat,
gjirafat, elefantë,
lemurë,deve,zebra,
hipopotamë,
rinocerontë të bardhë,
çita,gazela etj. Të
njihemi me disa prej
këtyre kafshëve dhe
me karakteristikat e
tyre të veçanta.
#MesueseAurela

10. Zebra është një kafshë e egër
barngrënse e cila jeton në
savanë. Ajo i ngjan kalit vetëm se
është më e vogël dhe në trup ka
vija të zeza. Është kafshë
njëthundrake. Ato lëvizin
gjithmonë në tufë për të
mbrojtur njëri-tjetrin.#MesueseAurela

11. Gjirafa (Gjirafa camelopardalis)
është një kafshë afrikane
thundrake. Eshtë kafsha më e
lartë në tokë dhe ripërtypësja më
e madhe. Ajo është e mbuluar
nga arna të mëdha, te parregullta
të verdha në kafe të ndara
bardhë. Gjirafat zakonisht
banojnë në savana, toka me bar,
ose pyje të hapur. Megjithatë, kur
ushqimi është i pakët ata do
guxojnë të hyjnë në fusha me
vegjetacion të dendur. Ata
preferojnë zonat ku rritet acacia.
Ata pinë sasi të mëdha të ujit, kur
e kanë në dispozicion, gjë e cila u
mundëson atyre të jetojnë për
periudha të gjata në zona të
thata.
#MesueseAurela

12. #MesueseAurela

13. #MesueseAurela

14. #MesueseAurela

15. Gepardi ose çita (Acinonyx
jubatus) është anëtar tipik i
familjes se maceve (Felinae)
që është unik në
shpejtësinë e vet, ndërsa i
mungojnë aftësitë e ngjitjes.
Ajo është kafsha me shpejtë
qe jeton ne tokë, duke
arritur shpejtësi mes 112
dhe 120 km/h që mbulon
distancat deri në 460 m,
dhe ka aftësinë për të
përshpejtuar nga 0 për 103
km/h për tre sekonda, më
shpejt se super makinat.
Studimet e fundit
konfirmojnë statusin
gepardit si kafshën më të
shpejtë tokë . Fjala
"geopard" rrjedh nga fjala
citrakāyaḥ Sanskritisht, do
të thotë "trup i larmishëm".
#MesueseAurela

16. #MesueseAurela

17. #MesueseAurela

19. #MesueseAurela

20. Afrika eshte nje vend me
ekonomi deri diku te
zhvilluar, dhe eshte
cilesuar si kontinenti me i
prapambetur per shkak te
ketij zhvillimi. Ne te
ekzistojne 2 zona
ekonomike: zona e
Mesdheut dhe Kepi ne
jug. Megjithate, varferia
mbetet nje problem
shume i madh per
kontinentin.
Monedha afrikane
varferia
#MesueseAurela

21. Afrika , ne nentoken e saj,
eshte e pasur me sasi te
medha nafte, e cila
eksportohet. Industria nuk
eshte e larmishme, por
industria e energjitikes dhe
petrolkimia kane marre
njefare zhvillimi. Gjithashtu
kontinenti eshte i pasur edhe
me diamant, ar, krom,
uranium, baker, magnez etj.
#MesueseAurela

22. Afrika ndahet ne 5 rajone:
-Afrika Mesdhetare
-Afrika Sudaneze
-Afrika Perendimore
-Afrika Qendrore Ekuatoriale
-Afrika Lindore
-Afrika Jugore
#MesueseAurela

23. Tek Afrika Mesdhetare perfshihen keto shtete: Egjipti,Algjeria,Libi,Maroku,
Tunizia.
Afrika Mesdhetare
laget nga Oqeani
Atlantik, Deti Mesdhe
dhe deti i Kuq.Ndahet
ne 3 nenzona: brezi
bregdetar, zona
malore perendimore,
zona e brendshme
shkretetire. Dendesia
e popullsise eshte e
ulet, popullsia eshte e
perqendruar prane
brigjeve dhe ne
luginen e Nilit.
Qytetet me te medha jane Kajro dhe Aleksandria,
Kazablanka, Tripoli, Algjeri, Tunizi.
#MesueseAurela

24. Egjipti është i famshëm për civilizimin e tij të lashtë dhe
disa nga monumentet më të famshëm të botës, duke
përfshirë komplekse Giza piramidale dhe sfinksi i Madh,
rrënojat e saj të lashta, të tilla si ato të Memphis,
Thives, Karnak dhe Lugina e mbretërve, janë një fokus i
rëndësishëm i studimeve arkeologjike, si dhe objekte
nga këto vende janë shfaqur tashmë në muzeume të
mëdha në mbarë botën. Egjipti konsiderohet gjerësisht
si një komb me rëndësi politike dhe kulturore të Lindjes
së Mesme.
#MesueseAurela

25. Egjipti ka një nga ekonomitë më të zhvilluara
dhe të larmishme në Lindjen e Mesme, me
sektorët, si turizëm, bujqësi, industri dhe
shërbim me ritme thuajse të barabartë në
prodhimin kombëtar. Si pasojë, ekonomia
egjiptiane është zhvilluar me shpejtësi,
pjesërisht për shkak të legjislacionit që synon
për të joshur investimet, i shoqëruar me dy
faktorë të brendshëm dhe të stabilitetit politik,
së bashku me tregtinë e kohëve të fundit dhe
liberalizimin e tregut.
Faktori i rëndësishëm në zhvillimin e
Egjiptit ka qenë dhe do të jetë lumi
Nil, lumi më i gjatë në botë.
#MesueseAurela

26. Afrika sudaneze ( SAHELI )
eshte zona e kontinentit
afrikan qe fillon nga deti i
Kuq dhe perfundon ne nje
vije te drejte ne jug te
Saharase perendimore, ne
brigjet e Atlantikut.
Popullsia perbehet nga fiset e
etnise sudaneze dhe gjuhet i
perkasin ketij grupi.Feja
kryesore eshte islamizmi,
animizmi ne kultet tradicionale.
Niveli i urbanizimit eshte i ulet
#MesueseAurela

27. Sudani nga 1899 deri më 1955
ishte pjesë e Egjiptit
(Kondominium britanikë). Më 1
janar 1956 u shpall i pavarur. Pas
pavarësisë paraqiten më të
mëdha kundërthëniet kulturore
në mes të myslimanëve në veri
nën ndikimin arab dhe të
krishterëve animistë në jug. Më
1983 pjesën jugore e kaplon
kulmi i luftës së rëndë qytetare
disa vjeçare. Nga 1993 president
i shtetit ishte O. H. Ahmad al-
Bashir-i.
Republika e Sudanit zë një sipërfaqe prej 2,5
milion km2 në të cilën jetojnë diçka më pak se
44 milion banorë. Për kryeqytet ka qytetin e
quajtur Kartumi (Khartum) dhe për gjuhë
zyrtare shtetërore gjuhën arabe. Sipas
Kushtetutës në fuqi (nga 1998-ta) Sudani
është republikë islamike me president
autoritar si kryetar shteti dhe i qeverisë i
zgjedhur drejtë për drejtë çdo pesë vite.
Organi më i lartë i legjislacionit është Kuvendi
Kombëtar (Nacional).
Sipërfaqja dominohet nga rrafshnaltat,
shumica Savana (Savanne), në veri shkretinë
e Nubies (Nubien), në pjese qendrore jugore
moçale dhe tokë e përmbytur shpesh.
Në pjesën veriore të Sudanit është e
koncentruar popullsia myslimane (arabë,
nubianë, bexhanë etj.) të cilët paraqesin mbi
70% të popullsisë së përgjithshme, ndërsa në
jug të krishterët me rreth 13% dhe dashamirët
e besimeve tradicionale Afrikane të besimeve
Dinka, Nuer etj.
#MesueseAurela

28. Në tokat të cilat pjesërisht ujiten, pjesërisht
vërshohen, ndër të tjera mbillen pema e
mëndafshit, drithërat e ëmbla (Poaceae), sezami
dhe panxharsheqeri. Po ashtu në Sudan nxjerrët
edhe një lëndë e quajtur goma arabe ndërsa
blegtoria zhvillohet vetëm në nivelin e endacakëve.
Industria e produkteve ushqimore është dega më e
zhvilluar e industrisë së përgjithshme. Partneret
kryesorë tregtar janë Britania e Madhe, India dhe
Italia.
Për transportin e mallrave dhe udhëtarëve janë të
njohura porta detare ndërkombëtare në Port Sudan
dhe porta ajrore ndërkombëtare në kryeqytet.
#MesueseAurela

29. Afrika perendimore ndodhet
ne bregun verior te gjirit te
Guinese.Ështe nje zone e
lagesht, ku lumenjte jane te
shumte dhe pyjet te
dendur.Ne brendesi fillon e
shtohet zona e savanes.
Popullsia perbehet kryesisht
nga etni te ndryshme qe
praktikojne kryesisht fe
islamike,por edhe
krishterimin dhe kultet
tradicionale.
Popullsia qytetare nuk eshte e larte, pasi
nje pjese e mire e popullsise jeton ne
fshatra. Metropolet me te medha jane :
Abixhani, Akra, Dakari dhe Lagosi.
#MesueseAurela

30. Nigeria ndodhet në pjesën jugore
të Afrikës veriore dhe në jug të vendit
gjendet dalja në Oqeanin Atlantik. Kufirit i
Nigerisë përshkohet nga kufiri me Nigerin në
veri, në veri-lindje Çadin, në lindje dhe jug-
lindje me Kamerunin, në jug me oqeanin
dhe në perëndim me Beninin.
Sipërfaqja e përgjithshme e Nigerisë është 923,768 km2 prej
së cilës 13,000 km2 janë ujë. Nigeria shtrihet rreth
koordinatave gjeografike 10 00 V, 8 00 P. Nigeria ka një
vijë bregdetare 853 km të gjatë dhe vijë kufitare 4,047 km.
Klima në Nigeri është e ndryshueshme. Në pjesën jugore
ekuatoriale në atë qendrore topike dhe klimë shkretëtire në
veri.
Relievi i Nigerisë është terren i rrafshët që vije duke u
shenduar në malorë në pjesën qendrore ndërsa në jug
shkëmbor e në veri ka disa rrafshnalta. Pika më e ulët e
relievit 0m është përgjatë oqeanit Atlantik dhe ajo më e larta
në lartësi mbidetare prej 2,419 metrave në malin Çapal Vadi
në jug-lindje të kryeqytetit, në kufi me Kamerunin.
#MesueseAurela

31. Afrika qendrore ekuatoriale
ndodhet buze gjirit te Guinese dhe
shtrihet perreth pellgut te gjere te
lumit Kongo. Klima eshte
ekuatoriale,e nxehte dhe me reshje
gjate gjithe vitit.Bimesia kryesore
jane pyjet e dendura dhe ne
brendesi ka savane. Popullsia
perbehet nga etni te ndryshme dhe
fete qe praktikohen jane islamizmi,
krishterimi dhe kultet animiste.
Metropolet me te medha jane
Kinshasa, Jaunde, Brazavil.
#MesueseAurela

32. Zaire eshte nje vend i madh,
territoret e te cilit shtrihen ne pellgun
e lumit Kongo. Ne 1960 ne Kongo
shpertheu lufta civile, e cila solli
vendosjen e diktatures, e cila u
rrezua ne 1997, por edhe sot procesi
i demokratizimit eshte i brishte.
Vendi eshte i pasur me lende te
para minerare si bakri, kobalti,
uraniumi dhe diamantet, por
megjithate ekonomia e vendit eshte
e prapambetur. Industria ka marre
njefare zhvillimi kohet e fundit, por
megjithate shumica derrmuese e
popullsise merret me bujqesi.
#MesueseAurela

33. Afrika lindore perfshin zonen etiopiane,
vazhdon me gadishullin somalez, rrafshnalten
e liqeneve te medhenj, ku mbizoterojne majat
afrikane me te larta.
Klima eshte e bute, megjithese zona
pershkohet nga Ekuatori; bimesia
karakteristike eshte savana.
Popullsia perbehet kryesisht nga etni
etiopiane, bantu, somaleze. Fete qe
praktikohen jane islamizmi, krishterimi dhe
kultet tradicionale.
Metropolet me te medha jane Adis Abeba,
Nairobi, Mogadisho, Dar-Es-Salam.
#MesueseAurela

34. Sipërfaqja e përgjithshme e Kenias është
582,650 km2 prej së cilës 13,400 km2 janë
ujë. Kenia shtrihet rreth koordinatave
gjeografike 1 00 V, 38 00 L.
Kenia ka një vijë bregdetare 536 km të gjatë
dhe vijë kufitare 3,477 km.
Klima në Kenia është e ndryshueshme nga
tropikale në bregdet gjerë në shkretinore në
brendësi të vendit.
Relievi i Kenias përbëhet nga tereni me
lugina të cilat në pjesën qendrore
përfundojnë me malet e larta e të mëdha
të ndara nga fusha e madhe e Rift-it, ku
fillojnë fushat pjellore. Pika më e ultë e
relievit 0 m përgjatë bregdetit në oqeanin
Indian dhe ajo më e larta lartësi
mbidetare prej 5,199 metrave në malet e
Kenias, në pjesën qendrore të vendit, në
veri-lindje të kryeqytetit.
#MesueseAurela

35. Afrika jugore pershkohet nga
Tropiku i Bricjapit. Ne veri eshte
pellgu i Zambezit, lume i cili
formon nje varg ujevarash
(Viktoria). Ne jug shtrihen malet
Dragone.Ne kete zone shtrihet
edhe shkretetira e Kalaharit dhe
bregdeti i shkrete i
Namibise.Pjese e kesaj zone
eshte edhe ishulli i Madagaskarit.
Etnite e Afrikes jugore jane
kryesisht bantu, por ka edhe
pakica aziatike. Ne qytet banon
edhe 1/3 e popullates. Metropolet
kryesore jane : Luanda, Kejptaun,
Durban, Johanesburg, Lusaka,
Harare.
#MesueseAurela

36. Republika e Afrikës së Jugut zë një sipërfaqe prej
1,219 milion km2 në të cilën jetojnë diçka më shumë
se 42,16 milion banorë. Për kryeqytet ka Pretorin dhe
selinë e parlamentit e ka në qytetin Kapshtad, ndërsa
ka disa gjuhë zyrtare e shtetërore ndër të cilat janë
gjuhët e popujve vendas dhe anglishtja.
Sipas kushtetutës që nga 1961-ta Republikë dhe nga
1994-ta me 9 krahina (provinca). Kushtetuta e
ndryshuar më 1974 parashihte një parlament nga dy
dhoma (Kuvendin Nacional dhe Këshillin Nacional ë
Krahinave). Kryetar shteti dhe i qeverisë është
presidenti i shtetit i zgjedhur nga Kuvendi me kohë
zgjatje 5 vjeçare.
Rreth 77% të popullsisë e përbën populli i quajtur
bantu, 12% të bardhët, 8,5% të përzierit dhe 2,5%
aziatikët. Ka mbi 30 qytete të mëdha ndërsa feja
dominuese është feja e të krishterëve me diku 70-80%
pastaj vijnë besimtarët e besimeve tradicionale
afrikane, besimtarët budistë (hindi), myslimanët dhe
jahuditë.
#MesueseAurela