SlideShare a Scribd company logo
1 of 41
DHIMBJET EDHIMBJET E
KOKESKOKES
PROJEKTPROJEKT
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes ne urgjenceDhimbja e kokes ne urgjence
 Kur semundja eshte ne fazat fillestareKur semundja eshte ne fazat fillestare
eshte e lehte ta kurosh, por e veshtire taeshte e lehte ta kurosh, por e veshtire ta
kuptosh.kuptosh.
 Me vone eshte e lehte ta kuptosh, porMe vone eshte e lehte ta kuptosh, por
veshtire ta kurosh.veshtire ta kurosh.
(Machiavelli, The Prince)(Machiavelli, The Prince)
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes ne urgjenceDhimbja e kokes ne urgjence
Pyetje: Eshte dhimbja e kokes ngaPyetje: Eshte dhimbja e kokes nga
shkaqe strukturale, apo jo strukturale?shkaqe strukturale, apo jo strukturale?
#MesueseAurela
Dhimbja e kokesDhimbja e kokes
 Shumica e dhimbjeve te kokes fillojne dheShumica e dhimbjeve te kokes fillojne dhe
vazhdojne ne mungese te nje patologjie tevazhdojne ne mungese te nje patologjie te
dukshme strukturaledukshme strukturale
#MesueseAurela
Diagnoza perfundimtare e dhimbjesDiagnoza perfundimtare e dhimbjes
se kokes ne pacientese kokes ne paciente
 Migrena 53%Migrena 53%
 Tensive 41%Tensive 41%
 Cluster 1%Cluster 1%
 Tumore 1%Tumore 1%
 Te tjera 5%Te tjera 5%
#MesueseAurela
Diagnoza e dhimbjes se kokesDiagnoza e dhimbjes se kokes
HistoriaHistoria
 Mosha dhe seksi I pacientitMosha dhe seksi I pacientit
 Historia e meparshmeHistoria e meparshme
 Shkaqet precipituesShkaqet precipitues
Egzaminimi fizikEgzaminimi fizik
Testet laboratorikeTestet laboratorike
 CT dhe PLCT dhe PL
#MesueseAurela
Vleresimi I dhimbjes se kokesVleresimi I dhimbjes se kokes
 Ne cdo vleresim te dhimbjes se kokesNe cdo vleresim te dhimbjes se kokes
eshte e nevojshme te perjashtohen:eshte e nevojshme te perjashtohen:
 Hemoragjia subaraknoidaleHemoragjia subaraknoidale
 MeningjitetMeningjitet
 Hemorragjia subdurale ose epiduraleHemorragjia subdurale ose epidurale
 Masat parenkimatozeMasat parenkimatoze
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes nga tumoret eDhimbja e kokes nga tumoret e
trurittrurit
 Dhimbja e kokes nga semundjetDhimbja e kokes nga semundjet
strukturale te trurit vjen si rezultat Istrukturale te trurit vjen si rezultat I
shtrengimit dhe deformimit te strukturaveshtrengimit dhe deformimit te strukturave
te ndjeshme ndaj dhimbjes.te ndjeshme ndaj dhimbjes.
#MesueseAurela
Vleresimi i dhimbjes se kokesVleresimi i dhimbjes se kokes
 Vleresimi I dhimbjes se kokes kerkonVleresimi I dhimbjes se kokes kerkon
njohuri paraprake te strukturave tenjohuri paraprake te strukturave te
ndjeshme ndaj dhimbjes ne hapesirenndjeshme ndaj dhimbjes ne hapesiren
intrakraniale, ndjeshmeri ndajintrakraniale, ndjeshmeri ndaj
terheqjes, presionit dhe stimulimitterheqjes, presionit dhe stimulimit
elektrik ashtu sic eshte pershkruar ngaelektrik ashtu sic eshte pershkruar nga
H.G.Wolff(1963)H.G.Wolff(1963)
#MesueseAurela
Strukturat intrakraniale dhe dhimbjaStrukturat intrakraniale dhe dhimbja
e kokese kokes
 Te ndjeshme ndaj dhimbjesTe ndjeshme ndaj dhimbjes::
1.1. Arteriet:Arteriet: Karotis interna, trungu I MCA, pjesaKarotis interna, trungu I MCA, pjesa
proksimale e ACA, pjesa proksimale vertebraleproksimale e ACA, pjesa proksimale vertebrale
e AICA, PICA, deget pontine te arteriese AICA, PICA, deget pontine te arteries
bazilare.bazilare.
2.2. Nervat:Nervat: Nervat kraniale 5,9,10,11(porcionetNervat kraniale 5,9,10,11(porcionet
proksimale) dhe C2, C3.proksimale) dhe C2, C3.
3.3. DuraDura: Brenda 1 cm nga sinuset venoze, me: Brenda 1 cm nga sinuset venoze, me
teper trungjet e arterieve durale.teper trungjet e arterieve durale.
#MesueseAurela
Strukturat intrakraniale dhe dhimbjaStrukturat intrakraniale dhe dhimbja
e kokese kokes
Te pandjeshme ndaj dhimbjesTe pandjeshme ndaj dhimbjes::
 Parenkima e truritParenkima e trurit
 Arteriet dhe venat mbi konveksitetet eArteriet dhe venat mbi konveksitetet e
cerebrumit dhe cerebellumitcerebrumit dhe cerebellumit
 EpendymaEpendyma
 Dura mes arterieve dhe > 1 cm larg ngaDura mes arterieve dhe > 1 cm larg nga
sinuset venoze cerebralesinuset venoze cerebrale
#MesueseAurela
Karakteristikat e dhimbjes se kokesKarakteristikat e dhimbjes se kokes
nga tumoret e trurit (N=132)nga tumoret e trurit (N=132)
 IntensitetiIntensiteti 40% e rende, 40% e moderuar, 20% e lehte40% e rende, 40% e moderuar, 20% e lehte
 RitmicitetiRitmiciteti 80% intermitente , 20% konstante80% intermitente , 20% konstante
 KualitetiKualiteti 25% pulsuese , 75% e palokalizuar25% pulsuese , 75% e palokalizuar
Faktoret rendues:Faktoret rendues:
 20% shtohet gjate perkuljes, ose uljes ne vend.20% shtohet gjate perkuljes, ose uljes ne vend.
 25% forcohet nga kolla25% forcohet nga kolla
 KohaKoha 5% nokturne, 15% kur ngrihen nga gjumi5% nokturne, 15% kur ngrihen nga gjumi
 ShoqerueseShoqeruese:: 50% nauze ose te vjella50% nauze ose te vjella
#MesueseAurela
Tumore ne te cilat rritja e PIC behet paTumore ne te cilat rritja e PIC behet pa
shenja neurologjike fokaleshenja neurologjike fokale
 Tumoret intraventrikulare:Tumoret intraventrikulare:
-Ependynoma e ventrikulit te katert-Ependynoma e ventrikulit te katert
-Cisti kolloid I ventrikulit te trete-Cisti kolloid I ventrikulit te trete
-Cistet e cisicerkozes intraventrikulare-Cistet e cisicerkozes intraventrikulare
 Tumoret e foses posteriore:Tumoret e foses posteriore:
-Hemangioblastoma-Hemangioblastoma
-Medulloblastoma-Medulloblastoma
 Tumoret e zonave “te heshturaTumoret e zonave “te heshtura”:”:
-Kraniofaringioma-Kraniofaringioma
-Pinealomat-Pinealomat
-Gliomat e corpus callosum-Gliomat e corpus callosum
-Tumoret e lobit frontal-Tumoret e lobit frontal
#MesueseAurela
Pathfiziologjia e simptomave nePathfiziologjia e simptomave ne
tumoret e trurittumoret e trurit
Simptoma te pergjithshme ShkaqetSimptoma te pergjithshme Shkaqet
-Dhimbje koke - Rritja e presionit-Dhimbje koke - Rritja e presionit
-Konfuzion intrakranial-Konfuzion intrakranial
-Humbja e kujteses -Hidrocefalia-Humbja e kujteses -Hidrocefalia
-Letargjia -Okluzioni i-Letargjia -Okluzioni i
-Te vjellat sinuseve venoze-Te vjellat sinuseve venoze
-Ataksia-Ataksia
#MesueseAurela
Patfiziologjia e shenjave tePatfiziologjia e shenjave te
tumoreve te trurittumoreve te trurit
 Shenja fokale ShkaqetShenja fokale Shkaqet
--Hemipareze -Efekti direkt i tumoritHemipareze -Efekti direkt i tumorit
-Afazi -Sekondarisht (edema)-Afazi -Sekondarisht (edema)
-Ataksi -Efekt i vonshem I-Ataksi -Efekt i vonshem I
-Konvulsione fokale herniacionit-Konvulsione fokale herniacionit
#MesueseAurela
Pathfiziologjia e shenjave nePathfiziologjia e shenjave ne
tumoret e trurittumoret e trurit
Shenja lokalizuese false ShkaqetShenja lokalizuese false Shkaqet
 Paraliza e Abducensit - ZhvendosjaParaliza e Abducensit - Zhvendosja
(CN VI) e strukturave(CN VI) e strukturave
intrakranialeintrakraniale
 Hemipareze ipsilaterale - HerniacioniHemipareze ipsilaterale - Herniacioni
unkalunkal
(Kernohan’s Notch)(Kernohan’s Notch)
#MesueseAurela
Paraliza e CN III: Rregulli I pupilesParaliza e CN III: Rregulli I pupiles
 Rregulli I pupilesRregulli I pupiles::
-Perfshirja e pupiles = Mase-Perfshirja e pupiles = Mase
-Ruajtja e pupiles = Infarkt-Ruajtja e pupiles = Infarkt
““Rregulli nuk aplikohet kur ka vetem perfshirje te pjesshmeRregulli nuk aplikohet kur ka vetem perfshirje te pjesshme
te pupiles (PPI)te pupiles (PPI)
 Me shume se 50% te pacienteve me lezione kompresiveMe shume se 50% te pacienteve me lezione kompresive
kane PPI.kane PPI.
 1/3 e pacienteve me infarkt te CN III kane nje perfshirje1/3 e pacienteve me infarkt te CN III kane nje perfshirje
te vogel te pupiles.te vogel te pupiles.
#MesueseAurela
Tumore te shoqeruar me afazi ne tumoretTumore te shoqeruar me afazi ne tumoret
primare te hemisferes se majteprimare te hemisferes se majte
 20% e pacienteve me tumore primare te trurit20% e pacienteve me tumore primare te trurit
kane crregullime te gjuhes ne egzaminiminkane crregullime te gjuhes ne egzaminimin
fillestar.fillestar.
 Ne pacientet e vjeter ne moshe dhe me tumor teNe pacientet e vjeter ne moshe dhe me tumor te
palokalizuar, parashikimi me i mire eshte afazia.palokalizuar, parashikimi me i mire eshte afazia.
Rect LD, et al Neurology 1989;39:48-51Rect LD, et al Neurology 1989;39:48-51
#MesueseAurela
Pacientet me metastaza te truritPacientet me metastaza te trurit
(N=363)(N=363)
 Dhimbja e kokes 49%Dhimbja e kokes 49%
 Dobesi fokale 30%Dobesi fokale 30%
 Crregullime mendore 32%Crregullime mendore 32%
 Qendrim ataksik 21%Qendrim ataksik 21%
Crregullime te:Crregullime te:
 Te folurit 12%Te folurit 12%
 Shikimit 6%Shikimit 6%
 NdjeshmeriseNdjeshmerise 6%6%
#MesueseAurela
Pacientet me metastaza te truritPacientet me metastaza te trurit
(N=363)(N=363)
 Demtim konjitv 58Demtim konjitv 58
 Hemipareze 59Hemipareze 59
 Hemiparestezi 21Hemiparestezi 21
 Papilledeme 20Papilledeme 20
 Ataksi 19Ataksi 19
 Afazi 18Afazi 18
 Defekt I fushes vizive 7Defekt I fushes vizive 7
 Alterim I koshiences 4Alterim I koshiences 4
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes ne UrgjenceDhimbja e kokes ne Urgjence
Parandalimi I deshtimeve neParandalimi I deshtimeve ne
vendosjen e diagnozes sevendosjen e diagnozes se
HEMORRAGJISE SUBARAKNOIDALEHEMORRAGJISE SUBARAKNOIDALE (HSA)(HSA)
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes , fakti IDhimbja e kokes , fakti I
 Dhimbja e kokes = 1-2% te te gjithaDhimbja e kokes = 1-2% te te gjitha
vizitave te urgjences dhe 4 % te gjithevizitave te urgjences dhe 4 % te gjithe
vizitave mjekesorevizitave mjekesore
 HSA jo-traumatik = 1-4% te dhimbjeveHSA jo-traumatik = 1-4% te dhimbjeve
te kokes te pacienteve te ardhur nete kokes te pacienteve te ardhur ne
urgjence.urgjence.
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes, fakti IIDhimbja e kokes, fakti II
 Pacientet me “ dhimbjen me te keqe tePacientet me “ dhimbjen me te keqe te
kokes”:kokes”:
- nese egzaminimi neurologjik- nese egzaminimi neurologjik
eshte normal, HSA = 12%eshte normal, HSA = 12%
-nese egazaminimi neurologjik-nese egazaminimi neurologjik
eshte jonormal , HSA =25%eshte jonormal , HSA =25%
#MesueseAurela
Simptomat shoqeruese te atakeveSimptomat shoqeruese te atakeve
Migrenoze (N=500)Migrenoze (N=500)
 Nauzea 87Nauzea 87
 Te vjellat 56Te vjellat 56
 Fotosensibiliteti 82Fotosensibiliteti 82
 Shikimi 36Shikimi 36
 Parestezia 33Parestezia 33
 Drita 72Drita 72
 Vertigo 33Vertigo 33
 Alterim i vetedijes 18Alterim i vetedijes 18
#MesueseAurela
Diagnoza diferenciale e dhimbjesDiagnoza diferenciale e dhimbjes
se kokes me Deficite Neurologjikese kokes me Deficite Neurologjike
 Dhimbja e rrufeshme (thunderclap) eDhimbja e rrufeshme (thunderclap) e
kokeskokes
 Dhimbja e kokes nga HSADhimbja e kokes nga HSA
 Dhimbja e kokes me deficiteDhimbja e kokes me deficite
neurologjike dhe me limfocitoze neneurologjike dhe me limfocitoze ne
LCSLCS
Dhimbja e kokes ne UrgjenceDhimbja e kokes ne Urgjence
 Goditja migrenoze (Crash Migraine) =Goditja migrenoze (Crash Migraine) =
Dhimbje koke me intensitet te larte iDhimbje koke me intensitet te larte i
ngjashem me ate qe shikohet nga ruptura engjashem me ate qe shikohet nga ruptura e
aneurizmave por me PL dhe angiogrameaneurizmave por me PL dhe angiograme
cerebrale normalecerebrale normale
 Dhimbja e rrufeshme e kokesDhimbja e rrufeshme e kokes
(thunderclap) =(thunderclap) = Dhimbje koke e ngjashme,Dhimbje koke e ngjashme,
por pa aneurizme te rupturuar dhepor pa aneurizme te rupturuar dhe
vazospazme difuze ne angiogramenvazospazme difuze ne angiogramen
cerebralecerebrale
#MesueseAurela
Dhimbja e rrufeshme e kokesDhimbja e rrufeshme e kokes
Kriteret DiagnostikeKriteret Diagnostike
 Intensitet shume i larte I dhimbjesIntensitet shume i larte I dhimbjes
 Vendosje hiperakute (< 30 sekonda)Vendosje hiperakute (< 30 sekonda)
 Dhimbje koke nga 1 ore ne 10 diteDhimbje koke nga 1 ore ne 10 dite
 Dhimbja e kokes mund te ndodhe ne me shume se 7Dhimbja e kokes mund te ndodhe ne me shume se 7
dite, por jo ne javet e muajt pasuesdite, por jo ne javet e muajt pasues
 Vaskulature cerebrale normale ose vazokonstriksionVaskulature cerebrale normale ose vazokonstriksion
segmentar reversibelsegmentar reversibel
**Mungojne shenjat dhe simptomat neurologjike, jane tranzitore ose meMungojne shenjat dhe simptomat neurologjike, jane tranzitore ose me
rezidua minimale.rezidua minimale.
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes beninje dheDhimbja e kokes beninje dhe
aktiviteti seksualaktiviteti seksual
 Cefalgjia koitale ose orgazmike ndodhCefalgjia koitale ose orgazmike ndodh
gjate orgazmes dhe largohet shpejt.gjate orgazmes dhe largohet shpejt.
 Dhimbja e kokes nga SildenafiliDhimbja e kokes nga Sildenafili
(Viagra) ndodh vecmas aktivitetit(Viagra) ndodh vecmas aktivitetit
seksual dhe eshte prezente ne 4% teseksual dhe eshte prezente ne 4% te
rasteve, por ndodh ne 80% terasteve, por ndodh ne 80% te
migrenozevemigrenozeve..
Kruuse C, et al. Brain 2003; 126:241-247Kruuse C, et al. Brain 2003; 126:241-247#MesueseAurela
Dhimbja e kokes me deficite dheDhimbja e kokes me deficite dhe
limfocitoze ne LCSlimfocitoze ne LCS
 Shenjat PerqindjaShenjat Perqindja
 Dhimbje koke e ashper 100Dhimbje koke e ashper 100
 Deficite neurologjike tranzitore 100Deficite neurologjike tranzitore 100
(kohezgjatja < 3 dite)(kohezgjatja < 3 dite)
 Limfocitoze ne LCS 100Limfocitoze ne LCS 100
 E vetelimituar (< 21 dite) 100E vetelimituar (< 21 dite) 100
 Episod i vetem 25Episod i vetem 25
 Me shume se 1 episod 75Me shume se 1 episod 75
 Rritje e presionit intrakranial 75Rritje e presionit intrakranial 75
 Podrome virale ose temperature 50Podrome virale ose temperature 50
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes dhe HSADhimbja e kokes dhe HSA
 Gillingham perdori nje term “ rrjedhjaGillingham perdori nje term “ rrjedhja
paralajmeruese” per episodin e pare teparalajmeruese” per episodin e pare te
HSA, i cili eshte i nje ashpersie teHSA, i cili eshte i nje ashpersie te
paket.paket.
Ann R Coll Surg Engl 1958; 23:89-117Ann R Coll Surg Engl 1958; 23:89-117
#MesueseAurela
Dhimbja e kokes paralajmerueseDhimbja e kokes paralajmeruese
(Sentinel Headache).Shenjat tipike(Sentinel Headache).Shenjat tipike
 Dhimbja e kokes e menjehershme, e ashper eDhimbja e kokes e menjehershme, e ashper e
shoqeruar me nauze + te vjella,ose / dheshoqeruar me nauze + te vjella,ose / dhe
shenja meningeale.shenja meningeale.
 Dhimbje koke e re, e ashper, e pangjashmeDhimbje koke e re, e ashper, e pangjashme
me dhimbjet e tjera te kokes te pacienteve qeme dhimbjet e tjera te kokes te pacienteve qe
vuajne nga dhimbje koke kronikevuajne nga dhimbje koke kronike
 Shenja neurologjike, psh. paralize e CN IIIShenja neurologjike, psh. paralize e CN III
 Dhimbje koke me humbje koshienceDhimbje koke me humbje koshience
#MesueseAurela
Dhimbja paralajmeruese e kokesDhimbja paralajmeruese e kokes
 Dhimbja paralajmeruese e kokes ndodh dite,Dhimbja paralajmeruese e kokes ndodh dite,
ose jave para ruptures se madhe teose jave para ruptures se madhe te
aneurizmes cerebrale ne 25 % te rasteve.aneurizmes cerebrale ne 25 % te rasteve.
 Rekurenca e ruptures se aneurizmes eshteRekurenca e ruptures se aneurizmes eshte
rregull dhe mund te ndodhe brenda pakrregull dhe mund te ndodhe brenda pak
oresh nga dhimbja e kokes paralajmeruese,oresh nga dhimbja e kokes paralajmeruese,
zakonisht mes 2-14 ditesh.zakonisht mes 2-14 ditesh.
(Fisher, CM, 1968)(Fisher, CM, 1968)
#MesueseAurela
Rrjedhja paralajmeruese ne HSARrjedhja paralajmeruese ne HSA
aneurizmaleaneurizmale
 84 ( 20%) e 422 pacienteve me HSA kishin84 ( 20%) e 422 pacienteve me HSA kishin
episode sugjestive te rrjedhjesepisode sugjestive te rrjedhjes
paralajmeruese.paralajmeruese.
 34 ( 41%) ishin pare nga mjeket para se34 ( 41%) ishin pare nga mjeket para se
gjendja te njihej.gjendja te njihej.
 63 ( 75%) paten nje rrjedhje paralajmeruese63 ( 75%) paten nje rrjedhje paralajmeruese
me pak se dy jave para HSA majore.me pak se dy jave para HSA majore.
(Jakobsson, K-E, et al.JNeurosurg 1996;85:995-999)(Jakobsson, K-E, et al.JNeurosurg 1996;85:995-999)
#MesueseAurela
Keqdiagnostikimi i HSAKeqdiagnostikimi i HSA
 Mayer et al.raportuan se 25% teMayer et al.raportuan se 25% te
pacienteve fillimisht kishin marre njepacienteve fillimisht kishin marre nje
diagnoze jo korrektediagnoze jo korrekte
 Shkak i rezultateve shkaterruese oseShkak i rezultateve shkaterruese ose
fatale neurologjikefatale neurologjike
 Shkak I ceshtjeve gjygjesoreShkak I ceshtjeve gjygjesore
#MesueseAurela
Keqdiagnostikimi i HSA: ShkaqetKeqdiagnostikimi i HSA: Shkaqet
 Mungesa e kuptimit te te gjithe spektrit teMungesa e kuptimit te te gjithe spektrit te
prezantimit klinikprezantimit klinik
 Mungesa e kuptimit te te metave te CTMungesa e kuptimit te te metave te CT
 Mungesa e kuptimit te perdorimit dheMungesa e kuptimit te perdorimit dhe
interpretimit korrekt te PL.interpretimit korrekt te PL.
#MesueseAurela
Spektrumi i shenjave fizike ne HSASpektrumi i shenjave fizike ne HSA
 ShenjatShenjat Lokalizimi I aneurizmesLokalizimi I aneurizmes
--Dhimbje/ngrirje qafe -AsnjeDhimbje/ngrirje qafe -Asnje
-Ulje koshience -Asnje-Ulje koshience -Asnje
-Papilledeme -Asnje-Papilledeme -Asnje
-Paralize e CN II-III -P com A-Paralize e CN II-III -P com A
-Nystagmus -Fossa po-Nystagmus -Fossa po
-Paraparesis -A com A-Paraparesis -A com A
-Afazia, hemipareze ose - MCA-Afazia, hemipareze ose - MCA
deficit sensordeficit sensor
#MesueseAurela
Te metat e CTTe metat e CT
 Humbja e sensitivitetit me kalimin e kohes qeHumbja e sensitivitetit me kalimin e kohes qe
nga vendosja e dhimbjes se kokes.nga vendosja e dhimbjes se kokes.
 Rezultatet fals negative ne hemorragjite eRezultatet fals negative ne hemorragjite e
vogla.vogla.
 Faktoret teknike (Psh. artifaktet)Faktoret teknike (Psh. artifaktet)
 Rezultatet fals negative me Htc < 30%.Rezultatet fals negative me Htc < 30%.
#MesueseAurela
Keqdiagnostikimi I HSAKeqdiagnostikimi I HSA
 Pamundesia per te bere PL me rezultate tePamundesia per te bere PL me rezultate te
dyshimta ne CT.dyshimta ne CT.
 Pamundesi per te dalluar HSA ne demtimetPamundesi per te dalluar HSA ne demtimet
traumatike.traumatike.
 Pamundesine per te dalluar qe xanthokromiaPamundesine per te dalluar qe xanthokromia
mund te mungoje heret pas vendosjes semund te mungoje heret pas vendosjes se
HSA.HSA.
 Pamundesia per te marre spektrometrine ePamundesia per te marre spektrometrine e
LCS.LCS. #MesueseAurela
Pigmentimi i LCS qe ndjekPigmentimi i LCS qe ndjek
hemorragjinehemorragjine
 Pigmenti Vendosja Max FundiPigmenti Vendosja Max Fundi
 Ngjyre roze 1-4 h 24h 7-10 diteNgjyre roze 1-4 h 24h 7-10 dite
(Oxyhemoglobina(Oxyhemoglobina))
 E verdhe 8-12h 1-4h 2-3 javeE verdhe 8-12h 1-4h 2-3 jave
(bilirubina(bilirubina))
#MesueseAurela
KONKLUZIONEKONKLUZIONE
 Dhimbja e ashper e kokes mund te naDhimbja e ashper e kokes mund te na
indikoje HSA.indikoje HSA.
 Berja dhe interpretimi I mire I CT dheBerja dhe interpretimi I mire I CT dhe
PL ne pacientet me dhimbje koke do tePL ne pacientet me dhimbje koke do te
conte ne identifikimin e shumices seconte ne identifikimin e shumices se
pacienteve me HSA.pacienteve me HSA.
#MesueseAurela

More Related Content

Viewers also liked

Praktikum i fiziologjisë patologjike
Praktikum i fiziologjisë patologjike Praktikum i fiziologjisë patologjike
Praktikum i fiziologjisë patologjike Muli Maroshi
 
Truri i njeriut ne teresi
Truri i njeriut ne teresiTruri i njeriut ne teresi
Truri i njeriut ne teresiSara Rama
 
Fiziologjia e syrit
Fiziologjia e syritFiziologjia e syrit
Fiziologjia e syritMedShqip
 
How to Rock the Perfect LinkedIn Profile
How to Rock the Perfect LinkedIn ProfileHow to Rock the Perfect LinkedIn Profile
How to Rock the Perfect LinkedIn ProfileLinkedIn
 

Viewers also liked (7)

Sistemi Nervor
Sistemi NervorSistemi Nervor
Sistemi Nervor
 
Praktikum i fiziologjisë patologjike
Praktikum i fiziologjisë patologjike Praktikum i fiziologjisë patologjike
Praktikum i fiziologjisë patologjike
 
Truri i njeriut ne teresi
Truri i njeriut ne teresiTruri i njeriut ne teresi
Truri i njeriut ne teresi
 
Fiziologjia e syrit
Fiziologjia e syritFiziologjia e syrit
Fiziologjia e syrit
 
E drejta romake
E drejta romakeE drejta romake
E drejta romake
 
Gjaku
GjakuGjaku
Gjaku
 
How to Rock the Perfect LinkedIn Profile
How to Rock the Perfect LinkedIn ProfileHow to Rock the Perfect LinkedIn Profile
How to Rock the Perfect LinkedIn Profile
 

More from #MesueseAurela Elezaj

Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"#MesueseAurela Elezaj
 
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...#MesueseAurela Elezaj
 
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona #MesueseAurela Elezaj
 
Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës #MesueseAurela Elezaj
 
Struktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativStruktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativ#MesueseAurela Elezaj
 
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.#MesueseAurela Elezaj
 
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFONMenaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON#MesueseAurela Elezaj
 

More from #MesueseAurela Elezaj (20)

Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"
 
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
 
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
 
Projekt : Fizike
Projekt : Fizike Projekt : Fizike
Projekt : Fizike
 
Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës
 
Struktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativStruktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativ
 
" Hamleti"
" Hamleti"" Hamleti"
" Hamleti"
 
Statistike – Projekt matematike
Statistike – Projekt matematike Statistike – Projekt matematike
Statistike – Projekt matematike
 
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.
 
Forcat endogjene dhe ekzogjene !!!!
Forcat  endogjene  dhe  ekzogjene !!!!Forcat  endogjene  dhe  ekzogjene !!!!
Forcat endogjene dhe ekzogjene !!!!
 
Studim rasti - mosha 5 – 9 vjeç
Studim rasti - mosha 5 – 9 vjeçStudim rasti - mosha 5 – 9 vjeç
Studim rasti - mosha 5 – 9 vjeç
 
Shkëmbinjtë sedimentarë
Shkëmbinjtë sedimentarëShkëmbinjtë sedimentarë
Shkëmbinjtë sedimentarë
 
Plan ditor
Plan ditor Plan ditor
Plan ditor
 
Testim : Teorema e Pitagores
Testim : Teorema e Pitagores Testim : Teorema e Pitagores
Testim : Teorema e Pitagores
 
Rubrika : Autorë
Rubrika : AutorëRubrika : Autorë
Rubrika : Autorë
 
UJERAT Lumenjtë/Liqenet
UJERAT Lumenjtë/LiqenetUJERAT Lumenjtë/Liqenet
UJERAT Lumenjtë/Liqenet
 
Gazeta
Gazeta Gazeta
Gazeta
 
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFONMenaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
 
Reviste : Te famshem
Reviste : Te famshem  Reviste : Te famshem
Reviste : Te famshem
 
PROJEKT MATEMATIKE
PROJEKT MATEMATIKE PROJEKT MATEMATIKE
PROJEKT MATEMATIKE
 

MJEKSI ....DHIMBJA E KOKES

  • 2. Dhimbja e kokes ne urgjenceDhimbja e kokes ne urgjence  Kur semundja eshte ne fazat fillestareKur semundja eshte ne fazat fillestare eshte e lehte ta kurosh, por e veshtire taeshte e lehte ta kurosh, por e veshtire ta kuptosh.kuptosh.  Me vone eshte e lehte ta kuptosh, porMe vone eshte e lehte ta kuptosh, por veshtire ta kurosh.veshtire ta kurosh. (Machiavelli, The Prince)(Machiavelli, The Prince) #MesueseAurela
  • 3. Dhimbja e kokes ne urgjenceDhimbja e kokes ne urgjence Pyetje: Eshte dhimbja e kokes ngaPyetje: Eshte dhimbja e kokes nga shkaqe strukturale, apo jo strukturale?shkaqe strukturale, apo jo strukturale? #MesueseAurela
  • 4. Dhimbja e kokesDhimbja e kokes  Shumica e dhimbjeve te kokes fillojne dheShumica e dhimbjeve te kokes fillojne dhe vazhdojne ne mungese te nje patologjie tevazhdojne ne mungese te nje patologjie te dukshme strukturaledukshme strukturale #MesueseAurela
  • 5. Diagnoza perfundimtare e dhimbjesDiagnoza perfundimtare e dhimbjes se kokes ne pacientese kokes ne paciente  Migrena 53%Migrena 53%  Tensive 41%Tensive 41%  Cluster 1%Cluster 1%  Tumore 1%Tumore 1%  Te tjera 5%Te tjera 5% #MesueseAurela
  • 6. Diagnoza e dhimbjes se kokesDiagnoza e dhimbjes se kokes HistoriaHistoria  Mosha dhe seksi I pacientitMosha dhe seksi I pacientit  Historia e meparshmeHistoria e meparshme  Shkaqet precipituesShkaqet precipitues Egzaminimi fizikEgzaminimi fizik Testet laboratorikeTestet laboratorike  CT dhe PLCT dhe PL #MesueseAurela
  • 7.
  • 8. Vleresimi I dhimbjes se kokesVleresimi I dhimbjes se kokes  Ne cdo vleresim te dhimbjes se kokesNe cdo vleresim te dhimbjes se kokes eshte e nevojshme te perjashtohen:eshte e nevojshme te perjashtohen:  Hemoragjia subaraknoidaleHemoragjia subaraknoidale  MeningjitetMeningjitet  Hemorragjia subdurale ose epiduraleHemorragjia subdurale ose epidurale  Masat parenkimatozeMasat parenkimatoze #MesueseAurela
  • 9. Dhimbja e kokes nga tumoret eDhimbja e kokes nga tumoret e trurittrurit  Dhimbja e kokes nga semundjetDhimbja e kokes nga semundjet strukturale te trurit vjen si rezultat Istrukturale te trurit vjen si rezultat I shtrengimit dhe deformimit te strukturaveshtrengimit dhe deformimit te strukturave te ndjeshme ndaj dhimbjes.te ndjeshme ndaj dhimbjes. #MesueseAurela
  • 10. Vleresimi i dhimbjes se kokesVleresimi i dhimbjes se kokes  Vleresimi I dhimbjes se kokes kerkonVleresimi I dhimbjes se kokes kerkon njohuri paraprake te strukturave tenjohuri paraprake te strukturave te ndjeshme ndaj dhimbjes ne hapesirenndjeshme ndaj dhimbjes ne hapesiren intrakraniale, ndjeshmeri ndajintrakraniale, ndjeshmeri ndaj terheqjes, presionit dhe stimulimitterheqjes, presionit dhe stimulimit elektrik ashtu sic eshte pershkruar ngaelektrik ashtu sic eshte pershkruar nga H.G.Wolff(1963)H.G.Wolff(1963) #MesueseAurela
  • 11. Strukturat intrakraniale dhe dhimbjaStrukturat intrakraniale dhe dhimbja e kokese kokes  Te ndjeshme ndaj dhimbjesTe ndjeshme ndaj dhimbjes:: 1.1. Arteriet:Arteriet: Karotis interna, trungu I MCA, pjesaKarotis interna, trungu I MCA, pjesa proksimale e ACA, pjesa proksimale vertebraleproksimale e ACA, pjesa proksimale vertebrale e AICA, PICA, deget pontine te arteriese AICA, PICA, deget pontine te arteries bazilare.bazilare. 2.2. Nervat:Nervat: Nervat kraniale 5,9,10,11(porcionetNervat kraniale 5,9,10,11(porcionet proksimale) dhe C2, C3.proksimale) dhe C2, C3. 3.3. DuraDura: Brenda 1 cm nga sinuset venoze, me: Brenda 1 cm nga sinuset venoze, me teper trungjet e arterieve durale.teper trungjet e arterieve durale. #MesueseAurela
  • 12. Strukturat intrakraniale dhe dhimbjaStrukturat intrakraniale dhe dhimbja e kokese kokes Te pandjeshme ndaj dhimbjesTe pandjeshme ndaj dhimbjes::  Parenkima e truritParenkima e trurit  Arteriet dhe venat mbi konveksitetet eArteriet dhe venat mbi konveksitetet e cerebrumit dhe cerebellumitcerebrumit dhe cerebellumit  EpendymaEpendyma  Dura mes arterieve dhe > 1 cm larg ngaDura mes arterieve dhe > 1 cm larg nga sinuset venoze cerebralesinuset venoze cerebrale #MesueseAurela
  • 13. Karakteristikat e dhimbjes se kokesKarakteristikat e dhimbjes se kokes nga tumoret e trurit (N=132)nga tumoret e trurit (N=132)  IntensitetiIntensiteti 40% e rende, 40% e moderuar, 20% e lehte40% e rende, 40% e moderuar, 20% e lehte  RitmicitetiRitmiciteti 80% intermitente , 20% konstante80% intermitente , 20% konstante  KualitetiKualiteti 25% pulsuese , 75% e palokalizuar25% pulsuese , 75% e palokalizuar Faktoret rendues:Faktoret rendues:  20% shtohet gjate perkuljes, ose uljes ne vend.20% shtohet gjate perkuljes, ose uljes ne vend.  25% forcohet nga kolla25% forcohet nga kolla  KohaKoha 5% nokturne, 15% kur ngrihen nga gjumi5% nokturne, 15% kur ngrihen nga gjumi  ShoqerueseShoqeruese:: 50% nauze ose te vjella50% nauze ose te vjella #MesueseAurela
  • 14. Tumore ne te cilat rritja e PIC behet paTumore ne te cilat rritja e PIC behet pa shenja neurologjike fokaleshenja neurologjike fokale  Tumoret intraventrikulare:Tumoret intraventrikulare: -Ependynoma e ventrikulit te katert-Ependynoma e ventrikulit te katert -Cisti kolloid I ventrikulit te trete-Cisti kolloid I ventrikulit te trete -Cistet e cisicerkozes intraventrikulare-Cistet e cisicerkozes intraventrikulare  Tumoret e foses posteriore:Tumoret e foses posteriore: -Hemangioblastoma-Hemangioblastoma -Medulloblastoma-Medulloblastoma  Tumoret e zonave “te heshturaTumoret e zonave “te heshtura”:”: -Kraniofaringioma-Kraniofaringioma -Pinealomat-Pinealomat -Gliomat e corpus callosum-Gliomat e corpus callosum -Tumoret e lobit frontal-Tumoret e lobit frontal #MesueseAurela
  • 15. Pathfiziologjia e simptomave nePathfiziologjia e simptomave ne tumoret e trurittumoret e trurit Simptoma te pergjithshme ShkaqetSimptoma te pergjithshme Shkaqet -Dhimbje koke - Rritja e presionit-Dhimbje koke - Rritja e presionit -Konfuzion intrakranial-Konfuzion intrakranial -Humbja e kujteses -Hidrocefalia-Humbja e kujteses -Hidrocefalia -Letargjia -Okluzioni i-Letargjia -Okluzioni i -Te vjellat sinuseve venoze-Te vjellat sinuseve venoze -Ataksia-Ataksia #MesueseAurela
  • 16. Patfiziologjia e shenjave tePatfiziologjia e shenjave te tumoreve te trurittumoreve te trurit  Shenja fokale ShkaqetShenja fokale Shkaqet --Hemipareze -Efekti direkt i tumoritHemipareze -Efekti direkt i tumorit -Afazi -Sekondarisht (edema)-Afazi -Sekondarisht (edema) -Ataksi -Efekt i vonshem I-Ataksi -Efekt i vonshem I -Konvulsione fokale herniacionit-Konvulsione fokale herniacionit #MesueseAurela
  • 17. Pathfiziologjia e shenjave nePathfiziologjia e shenjave ne tumoret e trurittumoret e trurit Shenja lokalizuese false ShkaqetShenja lokalizuese false Shkaqet  Paraliza e Abducensit - ZhvendosjaParaliza e Abducensit - Zhvendosja (CN VI) e strukturave(CN VI) e strukturave intrakranialeintrakraniale  Hemipareze ipsilaterale - HerniacioniHemipareze ipsilaterale - Herniacioni unkalunkal (Kernohan’s Notch)(Kernohan’s Notch) #MesueseAurela
  • 18. Paraliza e CN III: Rregulli I pupilesParaliza e CN III: Rregulli I pupiles  Rregulli I pupilesRregulli I pupiles:: -Perfshirja e pupiles = Mase-Perfshirja e pupiles = Mase -Ruajtja e pupiles = Infarkt-Ruajtja e pupiles = Infarkt ““Rregulli nuk aplikohet kur ka vetem perfshirje te pjesshmeRregulli nuk aplikohet kur ka vetem perfshirje te pjesshme te pupiles (PPI)te pupiles (PPI)  Me shume se 50% te pacienteve me lezione kompresiveMe shume se 50% te pacienteve me lezione kompresive kane PPI.kane PPI.  1/3 e pacienteve me infarkt te CN III kane nje perfshirje1/3 e pacienteve me infarkt te CN III kane nje perfshirje te vogel te pupiles.te vogel te pupiles. #MesueseAurela
  • 19. Tumore te shoqeruar me afazi ne tumoretTumore te shoqeruar me afazi ne tumoret primare te hemisferes se majteprimare te hemisferes se majte  20% e pacienteve me tumore primare te trurit20% e pacienteve me tumore primare te trurit kane crregullime te gjuhes ne egzaminiminkane crregullime te gjuhes ne egzaminimin fillestar.fillestar.  Ne pacientet e vjeter ne moshe dhe me tumor teNe pacientet e vjeter ne moshe dhe me tumor te palokalizuar, parashikimi me i mire eshte afazia.palokalizuar, parashikimi me i mire eshte afazia. Rect LD, et al Neurology 1989;39:48-51Rect LD, et al Neurology 1989;39:48-51 #MesueseAurela
  • 20. Pacientet me metastaza te truritPacientet me metastaza te trurit (N=363)(N=363)  Dhimbja e kokes 49%Dhimbja e kokes 49%  Dobesi fokale 30%Dobesi fokale 30%  Crregullime mendore 32%Crregullime mendore 32%  Qendrim ataksik 21%Qendrim ataksik 21% Crregullime te:Crregullime te:  Te folurit 12%Te folurit 12%  Shikimit 6%Shikimit 6%  NdjeshmeriseNdjeshmerise 6%6% #MesueseAurela
  • 21. Pacientet me metastaza te truritPacientet me metastaza te trurit (N=363)(N=363)  Demtim konjitv 58Demtim konjitv 58  Hemipareze 59Hemipareze 59  Hemiparestezi 21Hemiparestezi 21  Papilledeme 20Papilledeme 20  Ataksi 19Ataksi 19  Afazi 18Afazi 18  Defekt I fushes vizive 7Defekt I fushes vizive 7  Alterim I koshiences 4Alterim I koshiences 4 #MesueseAurela
  • 22. Dhimbja e kokes ne UrgjenceDhimbja e kokes ne Urgjence Parandalimi I deshtimeve neParandalimi I deshtimeve ne vendosjen e diagnozes sevendosjen e diagnozes se HEMORRAGJISE SUBARAKNOIDALEHEMORRAGJISE SUBARAKNOIDALE (HSA)(HSA) #MesueseAurela
  • 23. Dhimbja e kokes , fakti IDhimbja e kokes , fakti I  Dhimbja e kokes = 1-2% te te gjithaDhimbja e kokes = 1-2% te te gjitha vizitave te urgjences dhe 4 % te gjithevizitave te urgjences dhe 4 % te gjithe vizitave mjekesorevizitave mjekesore  HSA jo-traumatik = 1-4% te dhimbjeveHSA jo-traumatik = 1-4% te dhimbjeve te kokes te pacienteve te ardhur nete kokes te pacienteve te ardhur ne urgjence.urgjence. #MesueseAurela
  • 24. Dhimbja e kokes, fakti IIDhimbja e kokes, fakti II  Pacientet me “ dhimbjen me te keqe tePacientet me “ dhimbjen me te keqe te kokes”:kokes”: - nese egzaminimi neurologjik- nese egzaminimi neurologjik eshte normal, HSA = 12%eshte normal, HSA = 12% -nese egazaminimi neurologjik-nese egazaminimi neurologjik eshte jonormal , HSA =25%eshte jonormal , HSA =25% #MesueseAurela
  • 25. Simptomat shoqeruese te atakeveSimptomat shoqeruese te atakeve Migrenoze (N=500)Migrenoze (N=500)  Nauzea 87Nauzea 87  Te vjellat 56Te vjellat 56  Fotosensibiliteti 82Fotosensibiliteti 82  Shikimi 36Shikimi 36  Parestezia 33Parestezia 33  Drita 72Drita 72  Vertigo 33Vertigo 33  Alterim i vetedijes 18Alterim i vetedijes 18 #MesueseAurela
  • 26. Diagnoza diferenciale e dhimbjesDiagnoza diferenciale e dhimbjes se kokes me Deficite Neurologjikese kokes me Deficite Neurologjike  Dhimbja e rrufeshme (thunderclap) eDhimbja e rrufeshme (thunderclap) e kokeskokes  Dhimbja e kokes nga HSADhimbja e kokes nga HSA  Dhimbja e kokes me deficiteDhimbja e kokes me deficite neurologjike dhe me limfocitoze neneurologjike dhe me limfocitoze ne LCSLCS
  • 27. Dhimbja e kokes ne UrgjenceDhimbja e kokes ne Urgjence  Goditja migrenoze (Crash Migraine) =Goditja migrenoze (Crash Migraine) = Dhimbje koke me intensitet te larte iDhimbje koke me intensitet te larte i ngjashem me ate qe shikohet nga ruptura engjashem me ate qe shikohet nga ruptura e aneurizmave por me PL dhe angiogrameaneurizmave por me PL dhe angiograme cerebrale normalecerebrale normale  Dhimbja e rrufeshme e kokesDhimbja e rrufeshme e kokes (thunderclap) =(thunderclap) = Dhimbje koke e ngjashme,Dhimbje koke e ngjashme, por pa aneurizme te rupturuar dhepor pa aneurizme te rupturuar dhe vazospazme difuze ne angiogramenvazospazme difuze ne angiogramen cerebralecerebrale #MesueseAurela
  • 28. Dhimbja e rrufeshme e kokesDhimbja e rrufeshme e kokes Kriteret DiagnostikeKriteret Diagnostike  Intensitet shume i larte I dhimbjesIntensitet shume i larte I dhimbjes  Vendosje hiperakute (< 30 sekonda)Vendosje hiperakute (< 30 sekonda)  Dhimbje koke nga 1 ore ne 10 diteDhimbje koke nga 1 ore ne 10 dite  Dhimbja e kokes mund te ndodhe ne me shume se 7Dhimbja e kokes mund te ndodhe ne me shume se 7 dite, por jo ne javet e muajt pasuesdite, por jo ne javet e muajt pasues  Vaskulature cerebrale normale ose vazokonstriksionVaskulature cerebrale normale ose vazokonstriksion segmentar reversibelsegmentar reversibel **Mungojne shenjat dhe simptomat neurologjike, jane tranzitore ose meMungojne shenjat dhe simptomat neurologjike, jane tranzitore ose me rezidua minimale.rezidua minimale. #MesueseAurela
  • 29. Dhimbja e kokes beninje dheDhimbja e kokes beninje dhe aktiviteti seksualaktiviteti seksual  Cefalgjia koitale ose orgazmike ndodhCefalgjia koitale ose orgazmike ndodh gjate orgazmes dhe largohet shpejt.gjate orgazmes dhe largohet shpejt.  Dhimbja e kokes nga SildenafiliDhimbja e kokes nga Sildenafili (Viagra) ndodh vecmas aktivitetit(Viagra) ndodh vecmas aktivitetit seksual dhe eshte prezente ne 4% teseksual dhe eshte prezente ne 4% te rasteve, por ndodh ne 80% terasteve, por ndodh ne 80% te migrenozevemigrenozeve.. Kruuse C, et al. Brain 2003; 126:241-247Kruuse C, et al. Brain 2003; 126:241-247#MesueseAurela
  • 30. Dhimbja e kokes me deficite dheDhimbja e kokes me deficite dhe limfocitoze ne LCSlimfocitoze ne LCS  Shenjat PerqindjaShenjat Perqindja  Dhimbje koke e ashper 100Dhimbje koke e ashper 100  Deficite neurologjike tranzitore 100Deficite neurologjike tranzitore 100 (kohezgjatja < 3 dite)(kohezgjatja < 3 dite)  Limfocitoze ne LCS 100Limfocitoze ne LCS 100  E vetelimituar (< 21 dite) 100E vetelimituar (< 21 dite) 100  Episod i vetem 25Episod i vetem 25  Me shume se 1 episod 75Me shume se 1 episod 75  Rritje e presionit intrakranial 75Rritje e presionit intrakranial 75  Podrome virale ose temperature 50Podrome virale ose temperature 50 #MesueseAurela
  • 31. Dhimbja e kokes dhe HSADhimbja e kokes dhe HSA  Gillingham perdori nje term “ rrjedhjaGillingham perdori nje term “ rrjedhja paralajmeruese” per episodin e pare teparalajmeruese” per episodin e pare te HSA, i cili eshte i nje ashpersie teHSA, i cili eshte i nje ashpersie te paket.paket. Ann R Coll Surg Engl 1958; 23:89-117Ann R Coll Surg Engl 1958; 23:89-117 #MesueseAurela
  • 32. Dhimbja e kokes paralajmerueseDhimbja e kokes paralajmeruese (Sentinel Headache).Shenjat tipike(Sentinel Headache).Shenjat tipike  Dhimbja e kokes e menjehershme, e ashper eDhimbja e kokes e menjehershme, e ashper e shoqeruar me nauze + te vjella,ose / dheshoqeruar me nauze + te vjella,ose / dhe shenja meningeale.shenja meningeale.  Dhimbje koke e re, e ashper, e pangjashmeDhimbje koke e re, e ashper, e pangjashme me dhimbjet e tjera te kokes te pacienteve qeme dhimbjet e tjera te kokes te pacienteve qe vuajne nga dhimbje koke kronikevuajne nga dhimbje koke kronike  Shenja neurologjike, psh. paralize e CN IIIShenja neurologjike, psh. paralize e CN III  Dhimbje koke me humbje koshienceDhimbje koke me humbje koshience #MesueseAurela
  • 33. Dhimbja paralajmeruese e kokesDhimbja paralajmeruese e kokes  Dhimbja paralajmeruese e kokes ndodh dite,Dhimbja paralajmeruese e kokes ndodh dite, ose jave para ruptures se madhe teose jave para ruptures se madhe te aneurizmes cerebrale ne 25 % te rasteve.aneurizmes cerebrale ne 25 % te rasteve.  Rekurenca e ruptures se aneurizmes eshteRekurenca e ruptures se aneurizmes eshte rregull dhe mund te ndodhe brenda pakrregull dhe mund te ndodhe brenda pak oresh nga dhimbja e kokes paralajmeruese,oresh nga dhimbja e kokes paralajmeruese, zakonisht mes 2-14 ditesh.zakonisht mes 2-14 ditesh. (Fisher, CM, 1968)(Fisher, CM, 1968) #MesueseAurela
  • 34. Rrjedhja paralajmeruese ne HSARrjedhja paralajmeruese ne HSA aneurizmaleaneurizmale  84 ( 20%) e 422 pacienteve me HSA kishin84 ( 20%) e 422 pacienteve me HSA kishin episode sugjestive te rrjedhjesepisode sugjestive te rrjedhjes paralajmeruese.paralajmeruese.  34 ( 41%) ishin pare nga mjeket para se34 ( 41%) ishin pare nga mjeket para se gjendja te njihej.gjendja te njihej.  63 ( 75%) paten nje rrjedhje paralajmeruese63 ( 75%) paten nje rrjedhje paralajmeruese me pak se dy jave para HSA majore.me pak se dy jave para HSA majore. (Jakobsson, K-E, et al.JNeurosurg 1996;85:995-999)(Jakobsson, K-E, et al.JNeurosurg 1996;85:995-999) #MesueseAurela
  • 35. Keqdiagnostikimi i HSAKeqdiagnostikimi i HSA  Mayer et al.raportuan se 25% teMayer et al.raportuan se 25% te pacienteve fillimisht kishin marre njepacienteve fillimisht kishin marre nje diagnoze jo korrektediagnoze jo korrekte  Shkak i rezultateve shkaterruese oseShkak i rezultateve shkaterruese ose fatale neurologjikefatale neurologjike  Shkak I ceshtjeve gjygjesoreShkak I ceshtjeve gjygjesore #MesueseAurela
  • 36. Keqdiagnostikimi i HSA: ShkaqetKeqdiagnostikimi i HSA: Shkaqet  Mungesa e kuptimit te te gjithe spektrit teMungesa e kuptimit te te gjithe spektrit te prezantimit klinikprezantimit klinik  Mungesa e kuptimit te te metave te CTMungesa e kuptimit te te metave te CT  Mungesa e kuptimit te perdorimit dheMungesa e kuptimit te perdorimit dhe interpretimit korrekt te PL.interpretimit korrekt te PL. #MesueseAurela
  • 37. Spektrumi i shenjave fizike ne HSASpektrumi i shenjave fizike ne HSA  ShenjatShenjat Lokalizimi I aneurizmesLokalizimi I aneurizmes --Dhimbje/ngrirje qafe -AsnjeDhimbje/ngrirje qafe -Asnje -Ulje koshience -Asnje-Ulje koshience -Asnje -Papilledeme -Asnje-Papilledeme -Asnje -Paralize e CN II-III -P com A-Paralize e CN II-III -P com A -Nystagmus -Fossa po-Nystagmus -Fossa po -Paraparesis -A com A-Paraparesis -A com A -Afazia, hemipareze ose - MCA-Afazia, hemipareze ose - MCA deficit sensordeficit sensor #MesueseAurela
  • 38. Te metat e CTTe metat e CT  Humbja e sensitivitetit me kalimin e kohes qeHumbja e sensitivitetit me kalimin e kohes qe nga vendosja e dhimbjes se kokes.nga vendosja e dhimbjes se kokes.  Rezultatet fals negative ne hemorragjite eRezultatet fals negative ne hemorragjite e vogla.vogla.  Faktoret teknike (Psh. artifaktet)Faktoret teknike (Psh. artifaktet)  Rezultatet fals negative me Htc < 30%.Rezultatet fals negative me Htc < 30%. #MesueseAurela
  • 39. Keqdiagnostikimi I HSAKeqdiagnostikimi I HSA  Pamundesia per te bere PL me rezultate tePamundesia per te bere PL me rezultate te dyshimta ne CT.dyshimta ne CT.  Pamundesi per te dalluar HSA ne demtimetPamundesi per te dalluar HSA ne demtimet traumatike.traumatike.  Pamundesine per te dalluar qe xanthokromiaPamundesine per te dalluar qe xanthokromia mund te mungoje heret pas vendosjes semund te mungoje heret pas vendosjes se HSA.HSA.  Pamundesia per te marre spektrometrine ePamundesia per te marre spektrometrine e LCS.LCS. #MesueseAurela
  • 40. Pigmentimi i LCS qe ndjekPigmentimi i LCS qe ndjek hemorragjinehemorragjine  Pigmenti Vendosja Max FundiPigmenti Vendosja Max Fundi  Ngjyre roze 1-4 h 24h 7-10 diteNgjyre roze 1-4 h 24h 7-10 dite (Oxyhemoglobina(Oxyhemoglobina))  E verdhe 8-12h 1-4h 2-3 javeE verdhe 8-12h 1-4h 2-3 jave (bilirubina(bilirubina)) #MesueseAurela
  • 41. KONKLUZIONEKONKLUZIONE  Dhimbja e ashper e kokes mund te naDhimbja e ashper e kokes mund te na indikoje HSA.indikoje HSA.  Berja dhe interpretimi I mire I CT dheBerja dhe interpretimi I mire I CT dhe PL ne pacientet me dhimbje koke do tePL ne pacientet me dhimbje koke do te conte ne identifikimin e shumices seconte ne identifikimin e shumices se pacienteve me HSA.pacienteve me HSA. #MesueseAurela

Editor's Notes

  1. Kur semundja eshte ne fazat fillestare eshte e lehte ta kurosh, por
  2. Pyetje:
  3. Shumica
  4. Migrena:
  5. Historia
  6. Ne
  7. Dhimbja e kokes
  8. Dhimbja e kokes
  9. Te ndjeshme ndaj dhimbjes:
  10. Te pandjeshme ndaj dhimbjes:
  11. Intensiteti
  12. Tumoret intraventrikulare
  13. Simptoma te pergjithshme
  14. Shenja fokale
  15. Shenja lokalizuese false
  16. Rregulli I pupiles
  17. 20%
  18. Dhimbja e kokes
  19. Demtim konjitv
  20. Parandalimi
  21. Dhimbja e kokes
  22. Pacientet
  23. Nauzea
  24. Dhimbja e rrufeshme e kokes
  25. Ataku migrenoz
  26. Intensitet shume i larte I dhimbjes
  27. Cefalgjia koitale ose orgazmike
  28. Dhimbje koke e ashper
  29. Gillingham
  30. Dhimbja e kokes e menjehershme, e ashper
  31. Dhimbja paralajmeruese e kokes
  32. 84%
  33. Mayer et al.
  34. Mungesa
  35. Shenjat
  36. Pamundesia per te bere PL
  37. Pigmenti
  38. Dhimbja e ashper e kokes