2. • Τα κείμενα της παρουσίασης είναι των
παιδιών, ατομικά ή ομαδικά. Προέκυψαν
από επεξεργασία γραπτών κειμένων
καθώς ένας από τους βασικούς στόχους
του προγράμματος ήταν η επεξεργασία
και παραγωγή ποικίλων κειμενικών ειδών.
3. ΤΡΙΩΔΙΟ
ΤΡΙΩΔΙΟ
Μ. Σαρακοστή
Τελώνη και Φαρισαίου Α΄ Νηστειών
Ασώτου Β΄ Νηστειών
Απόκρεω
Μ. Εβδομάδα
Γ΄ Νηστειών
Τυρινής Δ΄ Νηστειών
Ε΄ Νηστειών
4. Το Τριώδιο
• Το Τριώδιο είναι η
χρονική περίοδος από
την Κυριακή Τελώνου και
Φαρισαίου μέχρι και το Μ.
Σάββατο. Το Τριώδιο,
όμως, είναι και βιβλίο
εκκλησιαστικό με ύμνους,
που ψάλλονται αυτή την
περίοδο.
Αύρα, Πωλίνα
12. • Η Μ. Σαρακοστή είναι
περίοδος προσευχής
και άσκησης.
• Κάθε Κυριακή της
περιόδου είναι
αφιερωμένη σε ένα
σημαντικό γεγονός ή
μια εξέχουσα μορφή
του Χριστιανισμού.
Αναστασία, Δέσποινα, Πωλίνα,
Στέφανος
13. Η Καθαρή Δευτέρα
• Η Καθαρή Δευτέρα
είναι η πρώτη μέρα
της Μ. Σαρακοστής
κατά την οποία
γιορτάζουμε τα
Κούλουμα.
• Κούλουμα ονομάζεται
η έξοδος της Κ.
Δευτέρας στην εξοχή
και το πέταγμα του
χαρταετού.
14. «Κούλουμα»
• Κατά το Νικόλαο Πολίτη, η λέξη προέρχεται από
το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει
σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει
δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται
από μια λατινική λέξη, τη λέξη «κόλουμνα»
δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό επειδή το πρώτο
γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα, έγινε
στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.
15. Η ταυτότητα του πρώτου
χαρταετού
Χρόνος πρώτης πτήσης: 1000 π.Χ.
Τόπος: Κίνα
Υλικά κατασκευής: μετάξι, μπαμπού
Μορφή: δράκος
Νίκος Γ., Αύρα Σ.
31. «Η επιθυμία του χαρταετού»
• "Πόσο καιρό περίμενα αυτή τη στιγμή, να πετάξω στον
ουρανό σαν πουλί μαγικό, να ανεμίζει η πολύχρωμη
ουρά μου σα να έχει χρόνια να νιώσει τέτοια
χαρά. Συγνώμη που δε συστήθηκα, με λένε Νούλη
Φανταχτερούλη, γιατί σαν ο ήλιος δει τα όμορφα
χρώματά μου, στήνει ξέφρενο χορό.
• Σήμερα είναι Καθαρά Δευτέρα. Είναι η μέρα που τα
παιδιά παίρνουν τους χαρταετούς τους, πηγαίνουν σε
έναν λόφο και τους αφήνουν να ανεμίζουν.Για εμάς
όμως τους χαρταετούς αυτή η μέρα είναι η μόνη που
συναντούμε φίλους και χρωματίζουμε μαζί το
καταγάλανο ουρανό.
32. • Ήρθε η ώρα. Η Κατερίνα έρχεται να με πάρει να πάμε
στο λόφο που σας έλεγα. Όταν φτάνουμε στο λόφο,
βλέπω χιλιάδες χαρταετούς να ανεμίζουν στον ουρανό.
Περιμένω να μου δέσει η Κατερίνα το σπάγκο. Ξαφνικά
ένιωσα ευτυχία να με πλημμυρίζει! Δεν μπορείτε
να φανταστείτε πώς ένιωθα εκείνη τη στιγμή. Ήμουν
στον ουρανό, συνάντησα παλιούς φίλους μα γνώρισα και
άλλους πολλούς, καθώς κυματίζαμε μαζί.
• Η μέρα τελείωσε και είμαι πάλι στη σκοτεινή μα
φιλόξενη αποθήκη περιμένοντας την επόμενη καθαρά
Δευτέρα, που τα χρώματά μου θα λάμψουν, που η ουρά
μου θα κυματίζει στο μαγικό και καταγάλανο ουρανό
ξανά..."
Αναστασία Τ.
33. «Ένας αλλιώτικος χαρταετός»
• Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα μαγαζί που πουλούσε
χαρταετούς. Και εκεί ήταν ένας χαρταετός που ξεχώριζε
από τους υπόλοιπους για την ατυχία του. Κανένα παιδί
δεν τον είχε διαλέξει, για να τον πετάξει την Κ. Δευτέρα.
Ώσπου έμεινε μόνος. Και τότε του είπε ο
καταστηματάρχης: "Εσύ μου έμεινες μόνο! Άντε να σε
βάλω στην αποθήκη για του χρόνου." Εκείνη την ώρα
μπήκε ένα παιδί στο μαγαζί και σταμάτησε τον
καταστηματάρχη. "Περιμένετε! θα τον αγοράσω εγώ.",
είπε το παιδί. Ο χαρταετός ήταν πολύ χαρούμενος. Θα
πετούσε στον ουρανό μαζί με άλλους χαρταετούς!
Πάολα
34. Η προσευχή της Μ. Σαρακοστής
Οσίου Εφραίμ του Σύρου
• Υπογραμμίσαμε με κόκκινο χρώμα
τα πάθη που απεύχεται ο όσιος και
• "Κύριε καί Δέσποτα τῆς
με γαλάζιο τις αρετές που ζητά από ζωῆς μου,
τον Κύριο. Στη συνέχεια βρήκαμε και
γράψαμε τις ερμηνείες τους.
πνεῦμα ἀργίας, περιεργεί
ας, φιλαρχίας καί
• αργία: η παθητικότητα, η πνευματική ἀργολογίας μή μοι δῷς,
•
στασιμότητα
περιέργεια: επίδειξη ενδιαφέροντος για
πνεῦμα
θέματα που δεν μας αφορούν δέ σωφροσύνης, ταπεινο
• φιλαρχία: η αγάπη για την εξουσία φροσύνης, ὑπομονῆς
• αργολογία: η ανούσια χρήση του
λόγου
καί ἀγάπης χάρισαί μοι
• σωφροσύνη :σύνεση, λογική τῷ σῷ δούλῳ,
• ταπεινοφροσύνη: το αντίθετο της ναι, Κύριε Βασιλεῦ,
αλαζονείας δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν
• υπομονή: η ιδιότητα εκείνου που
μπορεί να περιμένει τά ἐμά πταίσματα
• αγάπη:φιλία, στοργή, αφοσίωση, καί μή κατακρίνειν
τρυφερότητα...Άρης, Μάρθα, Νίκος,
Πάολα
τόν ἀδελφόν μου".
35. Ο Ευαγγελισμός της Παναγίας
(ερμηνεία της εικόνας)
• Η Παναγία κάθεται σε
θρόνο. Έχει το ένα της
χέρι σηκωμένο
δείχνοντας ότι δέχεται να
γίνει το θέλημα του Θεού.
Ο αρχάγγελος Γαβριήλ
είναι σε στάση κίνησης
και κρατά στο χέρι του
ένα σκήπτρο, σύμβολο
των αγγελιοφόρων.
36. Ο Ακάθιστος Ύμνος
• Ο Ακάθιστος Ύμνος που ψάλλεται τμηματικά τις
πρώτες τέσσερις Παρασκευές και ολόκληρος
την πέμπτη Παρασκευή σχετίζεται με τη γιορτή
του Ευαγγελισμού της Παναγίας. Αποτελεί τα
προεόρτια και τα μεθεόρτια της γιορτής.
• Συνδέεται με την πολιορκία και τη σωτηρία της
Πόλης από τους Πέρσες και τους Αβάρους. Όλη
τη νύχτα έψαλλαν όρθιοι τον ύμνο (γι αυτό και
λέγεται Ακάθιστος), αποδίδοντας στην Παναγία
τη νίκη τους. Τότε ήταν που προστέθηκε και το
προοίμιό του: Τη Υπερμάχω.
37. Ο λαός ονομάζει την ακολουθία Χαιρετισμοί από τα
«Χαίρε» που απευθύνουμε στην Παναγία.
39. Α΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ
• Τιμούμε την
αναστήλωση των
εικόνων με το τέλος
της εικονομαχίας.
Αναστασία
40. Β΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ
• Η εκκλησία τοποθέτησε
τη μνήμη του αγίου τη
δεύτερη Κυριακή των
Νηστειών ως συνέχεια
της Κυριακής της
ορθοδοξίας.
• Τις δυο Κυριακές τιμούμε
τους αγωνιστές κατά των
κακοδοξιών και των
αιρέσεων.
Δέσποινα
41. Γ΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ
• Στη μέση της
Σαρακοστής,
προσκυνούμε το
Σταυρό του Κυρίου,
για να πάρουμε
δύναμη να
συνεχίσουμε τον
αγώνα.
Αύρα
42. Σκέψεις για την Κυριακή της
Σταυροπροσκύνησης
• Προσκυνούμε το σταυρό, για να πάρουμε δύναμη για τη
νηστεία που κάνουμε. Και αφού αντέξαμε αυτή την
κόπωση και έχουμε αναρριχηθεί στο βουνό μέχρι αυτό
το σημείο, αρχίζουμε να βλέπουμε το τέλος της πορείας
μας για το Πάσχα.
Άρης
• Η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης ονομάστηκε έτσι
διότι εκείνη τη μέρα προσκυνούμε το σταυρό, για να μας
δώσει κουράγιο για τις μέρες νηστείας. Επίσης μας
δείχνει ότι πλησιάζουμε στο Πάσχα.
Δέσποινα
43. • Η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης ονομάστηκε
έτσι γιατί προσκυνούμε το σταυρό. Είναι η 3η
Κυριακή των Νηστειών και επιλέχτηκε να είναι
στη μέση της Σαρακοστής, επειδή
προσκυνώντας το σταυρό, παίρνουμε δύναμη
και κουράγιο να συνεχίσουμε τη νηστεία. Επίσης
μας δείχνει πως πλησιάζουμε το Πάσχα.
Αναστασία
44. • Για να κάνουμε την κόπωση πιο ελαφριά, έχουμε
ανάγκη από βοήθεια και ενθάρρυνση. Αν
αντέξουμε αυτή την κόπωση, αρχίζουμε να
βλέπουμε το τέλος της πορείας μας, που είναι το
Πάσχα.
Μάρθα
• Η Σταυροπροσκύνηση μας δίνει δύναμη για τη
νηστεία και χαρά γιατί πλησιάζουμε το Πάσχα!
Αύρα
45. Δ΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ
• Η εκκλησία τιμά το
συγγραφέα της
κλίμακας των αρετών
Ιωάννη, και προτείνει
τους λόγους του ως
ανάγνωσμα.
Eλεάννα
46. Ε΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ
• Η οσία Μαρία η
Αιγυπτία είναι ένα
φωτεινό παράδειγμα
μετάνοιας.
Γιώργος
47. ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ
(ερμηνεία της εικόνας)
• Ο Κύριος με το ένα χέρι
στραμμένο προς το
Λάζαρο, μεγαλοπρεπής,
δίνει την εντολή για την
έγερση. Στο άλλο κρατά
ειλητάριο. Ο Λάζαρος
εικονίζεται χλωμός με δυο
ανθρώπους να τον
υπηρετούν: Ο ένας
σηκώνει την πέτρα του
τάφου και όλους ξετυλίγει
τα κειρία. Οι αδερφές του
Μάρθα και Μαρία
προσκυνούν τον Κύριο.
48. ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ
(έθιμα)
• Ο «Λάζαρος» είναι
ένα ομοίωμα του
Λαζάρου, που
κατασκευάζουν σε
αρκετές περιοχές της
Ελλάδας και
κρατώντας το λένε τα
κάλαντα.
Οι δικοί μας «Λάζαροι»
49. «Τα λαζαράκια» «Οι Λαζαρίνες»
Τα «λαζαράκια» είναι Το Σάββατο του
μικρά ψωμάκια με Λαζάρου κορίτσια
ανθρώπινο σχήμα, κρατώντας στα χέρια
που μέσα στη ζύμη τους ομοίωμα του
τους έχουν μέλι, Λαζάρου ή καλαθάκι
σταφίδες, καρύδια στολισμένο με
κ.ά. λουλούδια, γυρίζουν
από σπίτι σε σπίτι και
ψάλλουν τα κάλαντα
του Λαζάρου.
50. Κάλαντα Λαζάρου
(Θεσσαλία)
• Εις την πόλη Βηθανία Μάρθα κλαίει και Μαρία
• Λάζαρον τον αδερφό τους, τον γλυκόν και καρδιακό τους.
• Τρεις ημέρες τον θρηνούσαν και τον εμοιρολογούσαν
• Και εβγήκε κι η Μαρία έξω από τη Βηθανία
• για να τον προϋπαντήσει
• Αν εδώ ήσουν Χριστέ μου δε θα πέθανε ο αδερφός μου»
• Τότε ο Χριστός δακρύζει και τον Άδη φοβερίζει:
• «Δεύρο έξω Λάζαρέ μου, φίλε και αγαπητέ μου»
• Και ευθύς από τον Άδη Λάζαρος απελυτρώθη.
• Και του χρόνου να ερθούμε, όλους σας να σας εβρούμε
• Και στο σπίτι σ’ να χαρούμε κι όλοι μας να τραγουδούμε.
51. ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ
• Θυμόμαστε τη
θριαμβευτική είσοδο
του Χριστού στα
Ιεροσόλυμα.
Μάρθα
52. Κάλαντα Βαΐων Πάρου
• Των βαγιών, βαγιών, βαγιών, τρώμε ψάρια και κολιό
• Και την άλλη Κυριακή θα πασκάσουμε τ’ αρνί.
• Μες τη φλάσκα το κρασί, μες το φούρνο τα ψωμιά,
• Μες το κάνεστρο τ’ αυγά.
53. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ
• Ο Χριστός είναι
ανεβασμένος πάνω σε
γαϊδουράκι και οι μαθητές
Του, Τον ακολουθούν. Τα
παιδιά στρώνουν τα
ρούχα τους να περάσει
και κόβουν κλαδιά
φοίνικα. Οι κάτοικοι της
Ιερουσαλήμ, της οποίας
τα τείχη φαίνονται στο
βάθος, κρατούν βάγια,
σύμβολο δόξας και νίκης.
55. Στίχοι της Μ. Εβδομάδας
• Μεγάλη Δευτέρα ο Χριστός στη μαχαίρα
Μεγάλη Τρίτη ο Χριστός εκρύφτη
Μεγάλη Τετάρτη ο Χριστός εχάθη
Μεγάλη Πέμπτη ο Χριστός ευρέθη
Μεγάλη Παρασκευή ο Χριστός εσταυρώθη
Μέγα Σάββατο ο Χριστός ετάφη
Κυριακή του Πάσχα ο Χριστός ανεστήθη.
58. Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ
• Θυμόμαστε την
αμαρτωλή γυναίκα
που άλειψε με μύρο
τα πόδια του Ιησού.
59. Το μυστήριο του Ευχελαίου
• Το Μυστήριο τελείται
στο σπίτι ή στο Ναό
για την ίαση
σωματικών και
ψυχικών ασθενειών.
• Στο Ναό τελείται το
απόγευμα της Μ.
Τετάρτης.
Τα ορατά στοιχεία του μυστηρίου
60. Μ. ΠΕΜΠΤΗ
• Θυμόμαστε τα
παρακάτω γεγονότα:
• Το Μυστικό Δείπνο
• Την προσευχή του
Χριστού
• Την προδοσία του
Ιούδα
61. ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Τη Μ. Πέμπτη ψέλνεται στους Ναούς το
Μοιρολόι της Παναγίας.
• Σήμερα μαύρος Ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα,
• σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται,
• σήμερα έβαλαν βουλή οι άνομοι Εβραίοι,
• για να σταυρώσουν το Χριστό, τον πάντων Βασιλέα.
• Κι ο Κύριος ηθέλησε να μπει σε περιβόλι
• να κάμει δείπνον μυστικόν για να Τον λάβουν όλοι.
• Κι' η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν μοναχή της,
• την προσευχή της έκανε για το Μονογενή της.
62. Τα αβγά της Μ. Πέμπτης
• Το αβγό του Πάσχα
μπορεί να είναι:
ευαγγελισμένο: Είναι το
αβγό που το πηγαίνουν
στην Εκκλησία τη Μ.
Πέμπτη, για να διαβαστεί.
μεγαλοπεφτιάτικο: Είναι
το αβγό που γεννά η κότα
τη Μ. Πέμπτη.
ξομπλωτό: Είναι το αβγό
που είναι στολισμένο.
63. Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
(Τα Πάθη του Κυρίου)
• Τα φτυσίματα
• Τα μαστιγώματα
• Οι εξευτελισμοί
• Τα χτυπήματα
• Το αγκάθινο στεφάνι
• Η Σταύρωση
• Ο Θάνατος
64. Εγκώμια
(Η ζωή εν τάφω)
• Η ζωή εν τάφω
κατετέθης, Χριστέ,
και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,
συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σήν.
• Η ζωή πως θνήσκεις;
πώς και τάφω οικείς;
του θανάτου το βασίλειον λύεις δε
και του Άδου τους νεκρούς εξανιστάς.
• Μεγαλύνομέν σε,
Ιησού Βασιλεύ,
και τιμώμεν την ταφήν και τα πάθη σου,
δι' ων έσωσας ημάς εκ της φθοράς.
68. «Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΣΤΟΝ ΑΔΗ»
• Ο Κύριος στα λευκά,
νικητής του θανάτου,
σηκώνει τον Αδάμ και
την Εύα. Στα πόδια
του έχει συντρίμμια
από τη διάλυση του
Άδη. Αριστερά τους
είναι μορφές της Π.Δ.
και δεξιά τους της
Κ.Δ.
69. «Ουκ έστιν ώδε»
• «Δεν είναι εδώ.
Αναστήθηκε. Αυτή
ήταν η απάντηση του
αγγέλου στις
μυροφόρες, που
πήγαν να αλείψουν με
μύρα τω σώμα του
Κυρίου.
70. Το «χαίρε» των μυροφόρων
• Ο Κύριος ευλογεί τις
Μυροφόρες, οι οποίες
εικονίζονται γονατιστές
μπροστά στον
Αναστημένο Κύριο. Τον
Αναστάντα Χριστό τον
είδαν πρώτες οι
Μυροφόρες γυναίκες, και
μετέφεραν το μήνυμα της
Ανάστασης τους
αποστόλους.
71. «Προσκύνηση σε κενό μνημείο»
• Ένας τύπος, πιο
σπάνιος, της εικόνας
της Ανάστασης είναι η
προσκύνηση του
τόπου, όπου τάφηκε
ο Χριστός, από τους
μαθητές Του.
72. «Μη μου άπτου!»
• Η Μαρία η Μαγδαληνή,
αρχικά δεν αναγνωρίζει
τον Κύριο. Όταν όμως
Εκείνος την προσφωνεί
με το όνομά της σπεύδει
να Τον αγγίξει.
• Ο Χριστός εμποδίζει τη
Μαρία Μαγδαληνή να
Τον αγγίξει, γιατί θέλει να
της δείξει πως μετά την
Ανάσταση δε θα είναι
μαζί τους ως φθαρτός
άνθρωπος.
77. «Σήμερα Χριστός Ανέστη…»
(παραδοσιακό)
• Σήμερα μαύρα μου μάτια • Σήμερα μαύρα μου μάτια
σήμερα Χριστός Ανέστη σήμερα κι οι παντρεμένες
σήμερα Χριστός Ανέστη σήμερα κι οι παντρεμένες
και στους ουρανούς ευρέθη είναι λαμπροφορεμένες
Σήμερα μαύρα μου μάτια Σήμερα μαύρα μου μάτια
σήμερα τα παλικάρια σήμερα και οι παπάδες
σήμερα τα παλικάρια σήμερα και οι παπάδες
στέκονται σαν τα λιοντάρια λειτουργούν σα Δεσποτάδες
Σήμερα μαύρα μου μάτια
σήμερα και τα κορίτσια
σήμερα και τα κορίτσια
στέκονται σαν κυπαρίσσια
