3. KOAH & ASTIM
%10 KOAH’lı hastada Astım +
KOAH
• Nötrofil hakim
• Hiperreaktivasyon hafif
yada yok
• Bronkodilatöre yanıt az
• Kortikosteroide yanıt yok
yada hafif
• Yetişkinlerde
ASTIM
• Eozinofili
• Havayolu
hiperreaktivasyonu
• Kortikosteride yanıtlı
• Bronkodilatöre yanıt
• Genelde çocuklukta başlar
• Atopi eşlik eder
Barnes PJ. Mechanisms in COPD. Differences from asthma. Chest 2000;117:10S-14S
4.
5. Akut atak
Bir yada fazlası;
Nefes darlığında artış
Balgam miktarı ve karakterinde değişiklik
Öksürükte şiddetlenme ve artma
Akciğer grafisi genellikle değişmez
6. Akut Atak / Etiyoloji
%70-80 Enfeksiyonlar
%20-30 Çevresel & Bilinmeyen
7. Enfeksiyon etkenleri
Enfeksiyon Etkeni İzolasyon oranı
Hemofilus İnfluenza %13-50
Moraksella Kataralis %9-21
Strep. Pneumonia %7-26
Pseudomonas Aeruginosa %1-13
Virüsler %25-30
Sethi S. Bacteria in exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease.
Proceedings of the American Thoracic Society 2004; 1:109. Official Journal of the
American Thoracic Society.
8. Kimler Daha Riskli
İleri yaş
KOAH süresi
Son 1 yılda KOAH nedeniyle hastaneye yatan
Kronik muköz hipersekresyon
Antibiyotik tedavi öyküsü
Öksürükte artış
Teofilin tedavisi
1 veya fazla komorbidite (ör. İskemik kalp
hastalığı, kronik KY veya DM
9.
10. Tedavi Hedefleri
Mümkünse nedeni saptamak ve tedavi etmek
Bronkodilatör ve diğer ilaçlarla solunum
fonksiyonlarını düzeltmek
Yeterli oksijenizasyon; sekresyonların azaltılması
Entübasyon gereksiniminin olmaması (mümkünse)
İmmobilizasyona sekonder komplikasyonların önlenmesi
Beslenme ihtiyaçlarının değerlendirilmesi
11. Akut Atak / Etiyoloji
Metaanaliz
5 çalışma; 550 hasta
%19.9 hastada Pulmoner Emboli
Hastaneye yatırılan hastalarda %24.7
PE olan ve olmayan hastaların başvuru
semptomları ve bulguları benzer
Prevalence of pulmonary embolism in acute exacerbations of COPD: a systematic
review and metaanalysis.
Chest. 2009;135(3):786.
17. Akut Atak / Etiyoloji
Metaanaliz
5 çalışma; 550 hasta
%19.9 hastada Pulmoner Emboli
Hastaneye yatırılan hastalarda %24.7
PE olan ve olmayan hastaların başvuru
semptomları ve bulguları benzer
Prevalence of pulmonary embolism in acute exacerbations of COPD: a systematic
review and metaanalysis.
Chest. 2009;135(3):786.
18. Bir otopsi çalışması
KOAH alevlenme nedenli hastaneye yatan ve 24 saat
içinde ölen hastalar
16
12
9
6
Hasta Sayısı = 43
Kalp yetmezliği
Pnömoni
Pulmoner emboli
KOAH'a sekonder
solunum yetmezliği
A postmortem analysis of major causes of early death in patients hospitalized with COPD exacerbation. Chest. 2009;136(2):376.
20. Alevlenmelerin Yönetimi
Hedef
Oksijen satürasyonu ; % 90-94
PaO2 = 60-70 mmHg
Önerilen venturi maskesi (FiO2 ayarlanabilir)
Nazal kanül kullanışlı ve sıklıkla var
6 L/dk’ya kadar yükselt daha fazla değil
Mümkünse düşük dozlarda tut
Oksijen satürasyonunu %90’ın üzerinde tutmak yeter
Yeterli oksijenizasyon
21. Venturi maske
Mavi % 24
Beyaz %28
Turuncu % 31
Sarı %35
Kırmızı % 40
Yeşil % 60
www.made-in-china.com
22. FiO2 = 21 + (Nazal oksijen X 3)
6 L / dk = %39
23. O2 Tedavisinde Hedef
% 88-92
Hiperkapik solunum
yetmezliğine eğilimi olanlar
Morbid obez
Göğüs duvarı deformitesi
KOAH
Paraquat, Diquat, Asit asp.
Yaş
30-60 dk sonra kontrol kan
gazı
% 94-98
Diğer hastalar
BTS guideline for emergency oxygen use in adult patients British Thoracic Society, 2008
24. Nemlendirme & O2
Yüksek akımlı veya 24 saatten uzun oksijen
tedavileri dışında nemlendirmeye gerek
yoktur.
Nemlendirme sekresyonların atılmasında faydalı
olabilir.
Enfeksiyon riskini arttırır.
BTS guideline for emergency oxygen use in adult patients British Thoracic Society, 2008
25. Alevlenmelerin Yönetimi
İnhale kısa etkili beta adrenerjik agonist
Albuterol 2.5mg / 3mL ile dilüe edilerek
Nebülizer yada ÖDİ ile
ÖDİ ile 4-8 puff
KOAH için nebülizer tercih edilmeli
Gerektiğinde her 1-4 saatte tekrar
Bronkodilatör ve diğer ilaçlarla solunum fonksiyonlarını
düzeltmek
Up to Date
Management of acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease
26. Alevlenmelerin Yönetimi
Dozu 5mg’a çıkarmanın faydası yok
Sürekli nebülizerle tedavinin faydası
gösterilememiş
Bronkodilatör ve diğer ilaçlarla solunum fonksiyonlarını
düzeltmek
A randomized controlled trial to assess the optimal dose and effect of nebulized
albuterol in acute exacerbations of COPD. Chest. 2005;128(1):48.
27. Alevlenmelerin Yönetimi
Oksijen yardımlı nebülizasyon hiperkapni için
riskli KOAH hastalarında PaCO2’yi yükseltebilir
Oksijen yardımlı yerine hava kullanan
sistemler tercih edilmeli
Ya da oksijen 6L/dk ile kısıtlanmalı
Bronkodilatör ve diğer ilaçlarla solunum fonksiyonlarını
düzeltmek
Randomised controlled crossover trial of the effect on PtCO2 of oxygen-driven versus air-driven nebulisers in
severe chronic obstructive pulmonary disease. Emerg Med J. 2012 Nov;29(11):894-8
BTS guideline for emergency oxygen use in adult patients. Thorax. 2008 Oct;63 Suppl 6:vi1-68.
28. Alevlenmelerin Yönetimi
500 mcg nebülizerle her 4 saatte bir
250 mcg/ 2mL (atrovent flk)
2 puff ÖDİ ile her 4 saatte bir
Astım ve stabil KOAH’da iyi
Akut atakta ?
Antikolinerjik İlaçlar (ör: ipratropium bromid)
Lancet. 1989;1(8652):1418.
29. Alevlenmelerin Yönetimi
Oral veya İV glukokortikoid kullanımında
sonlanımda fark yok*
Optimal doz bilinmiyor
Prednizon 30-60 mg günde bir kez
Metil prednizolon total 60-125 mg 2-4 X 1
Glukokortikoidler
*Association of corticosteroid dose and route of administration with risk of treatment
failure in acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease.
JAMA. 2010;303(23):2359.
30. Alevlenmelerin Yönetimi
Prednizon 30-40 mg günde bir kez eşdeğeri
Ör 60 mg Metil pred. 2-4X1
Tedavi süresi 5-14 gün
Glukokortikoidler
*The Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD)
.
31. Mekanik ventilasyon ihtiyacı olduysa başlayın
Hastaneye yatış/mekanik ventilasyon gereksinimi yok ve
1 kardinal bulgu varsa gerek yok (GRADE 2B)
Orta/ağır atak (2 ve fazla kardinal bulgu) varsa Antibiyotik
verin (Grade 1B)
Antibiyotikler
32. Antibiyotikler
Basit alevlenmelerde ampisilin yada amoksisilin ya da
Beta laktam+beta laktamaz inhibitörü,
2. kuşak sefalosporin
Ya da makrolidlerdir
Orta-ağır şiddette alevlenmelerde öncelikle beta laktam+beta
laktamaz inhibitörü yada makrolid seçilmelidir
Alternatifi florokinolonlar olabilir.
Son 1 ay içinde hospitalizasyon, son yıl içinde dört ya da
daha fazla kez antibiyotik kullanımı, önceki alevlenmede ya
da stabil dönemde balgamda P. aeruginosa bulunması söz
konusuysa florokinolonlar ilk tercih olmalıdır.
33. Proflaktik Antibiyotik
Sık atak (düzenli tedaviye karşın) Azitromisin
250 mg/gün ya da haftada 3 gün
Grade 2B Öneri
Up to Date
Management of infection in acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease
34. Metilksantinler
Aminofilin ve teofilin ÖNERİLMİYOR
Faydası az ve önemsiz
Komplikasyonları fazla
Çarpıntı
Tremor
Aritmiler
Cochrane Database Syst Rev. 2003;(2):CD002168.
Methylxanthines for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease
35. Noninvaziv mekanik ventilasyon için
değerlendir
Yardımcı solunum kaslarının ve paradoks
abdominal hareketlerin kullanıldığı orta veya
şiddetli nefes darlığı ile seyreden solunum
sıkıntısı
pH< 7.35 veya Pa CO2 > 45 mm Hg olması
Solunum sayısının dakikada 25’ten fazla olması
Entübasyon gereksiniminin olmaması (mümkünse)
36. Akut alevlenmede NİMV
Uygun hastalarda KOAH alevlenmesine bağlı solunum
yetmezliğinin tedavisinde ilk seçenek
Mortaliteyi azaltır
Entübasyon ihtiyacını azaltır
Tedavi başarısını artırır
37. İnvaziv Mekanik ventilasyon
endikasyonları
Yardımcı solunum kaslarının kullanımı, şiddetli nefes darlığının
olması
Solunum sayısının dakikada 35’in üzerinde olması
Yaşamı tehdit eden hipoksemi (Pa O2< 40 mmHg veya PaO2/FiO2<200)
Ciddi asidoz (pH <7.25) ve hiperkapni (PaCO2>60 mm Hg)
Solunum arresti
Somnolans, mental durumda bozulma
Kardiyovasküler komplikasyonlar (hipotansiyon, şok, kalp yetersizliği)
Diğer komplikasyonlar (metabolik bozukluklar, sepsis, pnömoni, pulmoner
emboli, barotravma, massif plevral effüzyon)
İnvazif olmayan mekanik ventilasyonda başarısızlık
38. Her zaman
Sıvı dengesi ve beslenme durumunu
değerlendir
Subkutan heparin vermeyi düşün
İlişkili hastalıkları belirle ve tedavi et (ör.kalp
yetmezliği, aritmiler)
Hastanın durumunu yakından izle
İmmobilizasyona sekonder komplikasyonların önlenmesi
Beslenme ihtiyaçlarının değerlendirilmesi
39. Akut atakta yoğun bakıma yatış
endikasyonları
Başlangıç acil tedaviye yetersiz yanıt veren ağır dispne
varlığı
Mental durum değişikliği (konfüzyon, letarji, koma)
Ek oksijen ve NIPPV’ye rağmen
İnatçı ya da kötüleşen hipoksemi (PaO2<50 mmHg) ve/veya
Ağır/kötüleşen hiperkapni (PaCO2>70 mmHg) ve/veya
Ağır/kötüleşen solunumsal asidoz (pH< 7.30)
İnvaziv mekanik ventilasyon ihtiyacı
Hemodinamik instabilite (vazopressör ihtiyacı)
*Lokal koşullar göz önünde bulundurulmalıdır
40. Hastaneye yatırma endikasyonları
Semptomların yoğunluğunda belirgin artış (ani gelişen
istirahat dispnesi gibi)
Zeminde şiddetli KOAH varlığı
Yeni fizik muayene bulgularının ortaya çıkışı (örn:
siyanoz, periferik ödem)
Başlangıç tıbbi tedaviye yanıtsızlık
Önemli ek hastalıkların varlığı
Yeni oluşan aritmiler
Tanıda kuşku
İleri yaş
Yetersiz ev desteği
41.
42. Akut Atak Nedenleri
Viral solunum yolu enfeksiyonları
Allerjen maruziyeti
Hava kirliliği
Sigara dumanı
Soğuk hava
Emosyonel stres
İlaçlar (Beta-bloker, Aspirin, ACE inhibitörleri,
NSAI)
44. Astım Atak
Entübasyon yada mekanik ventilasyon gerektiren ağır astım
atağı öyküsü olanlar
Bir önceki yıl astım atağıyla acil servise başvuru yada
hospitalizasyon öyküsü olan hastalar
Halen oral steroid kullanan yada yeni kesmiş olanlar
Düzenli inhaler steroid kullanmayanlar
Aşırı (ayda 2 kutudan fazla) kısa etkili beta2 agonist kullananlar
Psikososyal sorunları yada psikiyatrik hastalığı olanlar (sedatif
ilaç kullananlar dahil)
Uyumsuz hastalar
KVS ya da kronik akciğer hastalığı olanlar
Astıma bağlı ölüm riski daha yüksek olan hastaların daha
yakın izlemi gerekir, bu hastalar;
GINA report. Global Strategy for Asthma Management and Prevention,
Global Initiative for Asthma (GINA) 2012. www.ginaasthma.org (Accessed on
December 13, 2013).
45. Tanı ve Monitörizasyon
Yatak başı spirometre (veya PEFmetre)
1.saniyedeki zorlu ekspirasyon hacmi (FEV1) ve zirve
ekspiratuvar akım (PEF) doğrudan büyük
havayollarındaki obstrüksyonu ölçer
Ardışık ölçümler hastalık ciddiyeti ve tedaviye yanıtı
değerlendirmeye yarar
Ciddi atakların değerlendirilmesinde kullanımı sınırlı
46.
47. Tanı ve Monitörizasyon
Oksijen satürasyonu monitörize edilmeli
Hafif ve orta atakta kan gazı değerlendirmesine
gerek yok
Kan gazı bakılması gereken hasta;
Persistan dispne
PEF’in normalden %25 daha az olması
Bilinç değişikliği
Solunum sayısında azalma
Miyoklonus
48. Arteriyel Kan Gazı
Akut ataklarda solunum stimüle olur
PaC02 düşer
Normal ve yüksek PaC02 (>42 mmHg) ise
Ciddi havayolu obstrüksiyonu var
Ya da solunum yetmezliği gelişecektir
49. Akciğer Grafisi
Rutinde gerek yok
Hastaneye yatması gerekenlerin 1/3’ünden
azında akciğer grafisi anormal
Acil serviste tedavi edilenlerin sadece %2’sinde
Ancak şüphe durumunda;
Pnömotoraks
Pnömomediastinum
Pnömoni
Diğer medikal nedenler
Guidelines for the selective ordering of admission chest radiography in adult obstructive airway disease.
Ann Emerg Med. 1993;22(12):1854.
50. Diğer
Rutin EKG çekilmesine gerek yok
Yaşlı
Kalp hastalığı olanlarda
Rutin Hemogram istenmesine gerek yok
(steroid kullanımına sekonder hafif lökositoz)
Teofilin düzeyi (gerekliyse)
51. HAFİF ORTA AĞIR HAYATI TEHDİT EDİCİ
Dispne
Yürürken
Yatabilir
Konuşurken
Oturmayı tercih
eder
Dinlenirken dik oturmak
zorundadır
Konuşma Cümlelerle Birkaç sözcükle Kelimelerle
Genel durum Huzursuz olabilir Genellikle huzursuz
Genellikle
huzursuz
İrrite veya konfüzyona
eğilimli
Solunum hızı Artmış Artmış Genellikle >30/dk
Y. solunum k. kullanımı Genellikle yok Sık Sık
Toraks ve abdomenin zıt
hareketi
Ronküs, Wheezing
Hafif,genellikle
eksprium sonunda
Yaygın, uzaktan
duyulabilir, eksprium
boyunca
Genellikle yaygın
uzaktan duyulabilir,
insp.ve eksp. boyunca
Wheezing kaybolur,
sessiz toraks gelişir
Nabız/dakika < 100 100- 200 > 120 Bradikardi
Pulsus
paradoks.
Yok
< 10 mmHg
Olabilir
10 –25 mmHg
Genellikle vardır
> 25 mmHg
Olmaması solunum
kaslarının yorgunluğunu
gösterir.
PEF
(beklenenin)
% 80 % 60- 80 < % 60
PaO2 Normal > 60 mmHg
< 60 mmHg
siyanoz gelişebilir
O2
saturasyonu
> % 95 % 91- 95 < % 90
PaCO2 < 45 mmHg < 45 mmHg ≥ 45 mmHg
52. Hastanın Değerlendirilmesi
Takipne
Taşikardi >120/dk
Yardımcı solunum kaslarının kullanımı
Yatar pozisyonda nefes darlığı
Konuşmada güçlük (ifade edememe, cümle kuaramama
Ağır atak olgularının yaklaşık %50’sinde bu bulgular yok
Eşlik eden diğer hastalıkları değerlendir;
Pürülan balgam- ateş; pnömoni
Plöretik göğüs ağrısı ; Pnömotoraks
53.
54. Astım Atak Tedavisi
Hafif atak
İnhale beta2 agonist; Spacer ile 4-8 puff
Eğer yanıt yoksa 20dk sonra tekrarlanır,
Yanıt yetersizse orta akut atak protokolüne geçilir
55. Astım Atak Tedavisi
Orta atak
İnhale beta-2 agonist; Spacer ile 4-8 puff
Eğer yanıt yoksa 20dk sonra tekrarlanır
Kortikosteroid
Oksijen (satürasyonu > % 90).
56. Astım Atak Tedavisi
Ağır atak
Nebülizatör ile salbutamol
Kortikosteroid
Oksijen (saturasyon > % 90).
Gerekirse Ek Tedaviler
Adrenalin
Aminofilin
MgSO4
Heliox
57. Astım Atak Tedavisi
Hayatı tehdit edici atak
Ağır atak tedavisine ek olarak
Subkutan veya intravenöz beta-2 agonistler veya
Adrenalin (1/1000 mg/ml SC 0.3-0.5 ml)
Gerekirse
Noninvaziv mekanik ventilasyon veya
Entubasyonla mekanik ventilasyon
Yoğun bakıma yatırma endikasyonu vardır
58. Oksijen
Hedef oksijen satürasyonu >%90
Gebelerde > %95
Nasal kanül sıklıkla yeterli
Satürasyon %90-95 olacak şekilde tirre
edilmeli
Yeterli oksijenizasyon
59. İnhale beta agonistler
Kısa etkili selektif beta-2 adrenerjik agonist
Albuterol (Ventolin)***
Levalbuterol (Levalin)..Türkiye de sadece inhaler
Bitolterol
National Asthma Education and Prevention Program: Expert panel report III: Guidelines for the diagnosis and
management of asthma. Bethesda, MD: National Heart, Lung, and Blood Institute, 2007.
60. Albuterol
2,5-5 mg her 20 dakikada bir 3 doz
Sonra 2,5-10mg 4 saatte bir
Her nebül 3mL ile dilüe edilmeli
Gaz akış hızı 6-8 L/dk
Ya da 10-15mg/h devamlı nebülizasyon
Hafif-orta atak;
ÖDİ ile 4-8 puff her 20 dk’da 4 saat
Sonra her 4 saatte bir
61. Albuterol
Acil servis çalışması
1420 hasta; 2342 acil servis başvurusu
ÖDİ/spacer ile nebülizasyona göre
Acil serviste daha az kalış
İlaç dozunda azalma
PEF’te daha fazla düzelme
Spacer hasta uyumunu artırır ve daha hızlı etki sağlayabilir
A comparison of albuterol administered by metered-dose inhaler and spacer with albuterol by nebulizer in adults presenting to an
urban emergency department with acute asthma.
Chest. 2002;121(4):1036.
62. Albuterol
Standart tedaviye yanıtsız hastalara
Status astmatikus
Bir yayında standart tedavi denmiş
Ama çalışmalarda fark?
10-15mg/h devamlı nebülizasyon
Respir Care. 2010 Dec;55(12):1671-9.
In-vitro comparison of 4 large-volume nebulizers in 8 hours of
continuous nebulization*
63. Sistemik beta agonist ilaçlar
Terbutaline
o.25 mg her 20 dakikada 3 doz
Adrenalin (1:1000)
0.3 mg SC veya IM her 20 dakikada 3 doz
Nadiren ihtiyaç duyulur
Standart tedaviler yetersizse düşünülmeli
Oral Beta-2 agonist önerilmiyor
Her ikisi için de kardiyak monitörizasyon
gerekir
64. Antikolinerjikler
İlk basamak tedavi değil
Ağır alevlenmelerde SABA’ya eklenir
Hastaneye yatan hastalara gerek yok (YB dışında)
İpratropium 500mcg nebülizerle her 20 dakikada
ÖDİ’le her 20 dakikada 4-8 puff
Orta ağır alevlenmelerde ek tedavi olarak tekrarlayan
dozlarda öneriliyor
Güçlü öneri*
*Anticholinergics in the treatment of children and adults with acute asthma: a systematic review with meta-analysis.
Thorax. 2005;60(9):740
Up to date Anticholinergic agents in the management of acute exacerbations of asthma
65. Sistemik Steroidler
Acil servise başvurudan sonra 1 saat içinde
verildiğinde hastaneye yatış ihtiyacı azalıyor
Özellikle
Daha ciddi hastalar
Daha önce kts kullanmayan hastalar
Çocuklarda oral steroide yanıt iyi
Cochrane Database Syst Rev. 2001;(1):CD002178.
Early emergency department treatment of acute asthma with systemic corticosteroids.
66. Sistemik Steroidler
Oral yada intravenöz verilebilir
Başlangıçta 40-60 mg prednizon PO
Ya da metil prednizolon 1mg/kg IV
Çok yüksek dozların ek faydası yok
Yoğun bakım gereksinimi olan hastalara
yüksek doz
60-80 mg Met. Pred. 6-12 saatte bir
Hastaneye yatanlara 40-60 mg 12-24 saatte
67. İnhale kortikosteroid
Oral/IV tedavi almayan hastaların hastaneye
yatışını azaltıyor
Sistemik kts ile kullanıldığında hastane yatışlarını
azaltıyor; ancak kanıtlar çelişkili
Klinik düzelmeye etkileri ile ilgili veriler
yetersiz
Sistemik kts kullanımına dair veriler yetersiz
Cochrane Database Syst Rev. 2012 Dec 12;12
Early use of inhaled corticosteroids in the emergency department treatment of acute asthma.
68. Magnezyum Sülfat
İlk 1 saatlik klasik tedaviye yanıtsız ağır
hastalara
Düz kaslara Ca akışını etkileyerek
bronkodilatatör etki gösterir
Ya da hayatı tehdit eden durumlarda
Maksimum 2 gr / 20 dakikada infüzyon
Dikkat!
Böbrek yetmezliği
Hipermagnezemi
69. Magnezyum Sülfat
Albuterol ile beraber nebül olarak verilmesi
mümkün
Ağır olgularda olumlu sonuç bildirilmiş
Rutin kullanımı tartışmalı
Cochrane Database Syst Rev. 2012 Dec 12;12:CD003898
Inhaled magnesium sulfate in the treatment of acute asthma.
71. Diğer medikal tedaviler
Heliox (%80 oksijen-%20 helyum)
Ketamin-Halotan
Sonuçlar tartışmalı
Entübasyonda ketamin tercih edilmeli
72. Noninvaziv mekanik ventilasyon
Az sayıda çalışmada faydası gösterilmiş
Seçilmiş hasta gruplarında faydalı
Mekanik ventilasyon gerekmeyen ve
kontrendikasyonu olmayan hastalar
*A pilot prospective, randomized, placebo-controlled trial of bilevel positive airway pressure in acute asthmatic attack.
Chest. 2003;123(4):1018
73. Taburcu
Kısa etkili beta agonist ihtiyacı azalan (3-4
saatten uzun)
Oksijen satürasyonu >%90 (???)
Rahat yürüyebilmesi
Rahat yatabiliyor olması
FM normal/normale yakın
PEF/FEV1 > %70
Tedavisini doğru kullanabilir ise