2. ОЮУНЫ ӨМЧИЙН САЛБАРЫН ЭРХ
ЗҮЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
Д.ДЭЛГЭРЦОО
Оюуны Өмчийн Газрын
Хяналтын Хэлтсийн дарга
delgertsoo@ipom.mn

3. Монгол Улсын “Үндсэн хууль”-ийг 1992 онд шинээр батлан гаргасан.
Тавдугаар зүйл:
2. Төр нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа хэлбэрийг хүлээн
зөвшөөрч, өмчлөгчийн эрхийг хуулиар хамгаална.
Долдугаар зүйл:
1. Монголын ард түмний түүх, соёлын дурсгалт зүйл, шинжлэх ухаан,
оюуны өв төрийн хамгаалалтад байна.
2. Иргэний туурвисан оюуны үнэт зүйл бол зохиогчийнх нь өмч, Монгол
Улсын үндэсний баялаг мөн.
Арван зургадугаар зүйл:
Монгол улсын иргэн дараахь үндсэн эрх, эрх чөлөөг баталгаатай эдэлнэ:
8/ соёл, урлаг, шинжлэх ухааны үйл ажиллагаа явуулах, бүтээл
туурвих, үр шимийг нь хүртэх эрхтэй. Зохиогч, шинэ бүтээл,
нээлтийн эрхийг хуулиар хамгаална;

4. Монгол Улс ДОӨБ-ын (WIPO) нийт 14 олон улсын гэрээ,
хэлэлцээр, конвенцид нэгдэн орсон. Үүнд:
 Дэлхийн Оюуны Өмчийн Байгууллага байгуулах тухай конвенци
1978.10.10
 Аж үйлдвэрийн өмчийг хамгаалах тухай Парисын конвенци
1984.11.13
 Утга зохиол, урлагийн бүтээлийг хамгаалах тухай Бернийн конвенци
1997.01.09
 Худалдаанд хамаарах оюуны өмчийн эрхийн тухай хэлэлцээр
1997.01.29
 Зохиогчийн эрхийн тухай ДОӨБ-ын гэрээ
2002.07.25
 Тоглолт болон дуу авианы бичлэгийн тухай ДОӨБ-ын гэрээ
2002.07.25

5.  Монгол Улсын Үндсэн хууль 1992.01.13
 Монгол Улсын Иргэний хууль 2002.01.10
 Монгол Улсын Эрүүгийн хууль 2002.01.03
 Патентийн тухай хууль 2006.01.19
 Барааны тэмдэг, газар зүйн заалтын тухай хууль 2010.06.10
 Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн тухай хууль 2006.01.19
 Зар сурталчилгааны тухай хууль 2002.05.30
 Гаалийн тухай хууль 2008.05.20
 Өрсөлдөөний тухай хууль 2010.06.10
 Инновацийн тухай хууль 2012.05.22
 Технологи дамжуулах тухай хууль 1998.05.07

7. 140 дүгээр зүйл. Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийг зөрчих
140.1.Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн бүтээлийг зөвшөөрөлгүй
хуулбарлан нийтлүүлсэн, түгээсэн, борлуулсан, тэдгээрийн улмаас их
хэмжээний орлого олсон бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тавин
нэгээс хоёр зуун тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр
торгох, гурваас дээш зургаан сар хүртэл хугацаагаар баривчлах, эсхүл гурван
жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

8. 168 дугаар зүйл. Барааны тэмдэг, аж ахуйн нэгжийн нэрийг хууль бусаар ашиглах
168.1.Өөрийн болон гадаад улсын ижил нэр төрлийн бүтээгдэхүүний
барааны тэмдгийг хуурамчаар үйлдсэн, барааны тэмдэг, аж ахуйн нэгжийн
нэрийг хууль бусаар ашигласны улмаас бусдад их хэмжээний хохирол
учирсан бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг нэг зуугаас хоёр зуун тавь
дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, хоёр зуун тавин
нэгээс таван зуун цаг хүртэл хугацаагаар албадан ажил хийлгэх, гурваас
дээш зургаан сар хүртэл хугацаагаар баривчлах, эсхүл хоёр жил хүртэл
хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.

9. 36%
34%
28%
1%
1%
2000-2013 оны дундаж харьцуулалт ( %-иар )
Зохиогчийн эрхийн
зөрчил
Барааны тэмдгийн
зөрчил
Бүтээгдэхүүний
загварын зөрчил
Шинэ бүтээлийн
патентийн эрхийн
зөрчил
Ашигтай загварын
зөрчил

10. 3%
67%
27%
3%
Аж үйлдвэрийн өмчийн эрхийн
зөрчил 2013 он
ашигтай загвар барааны тэмдэг
бүтээгдэхүүний загвар шинэ бүтээл
6%
12%
54%
28%
Зохиогчийн эрх болон хамаарах эрхийн
зөрчил 2013 он
Дуу авиа бүхий дүрст
бүтээл /кино, дуу,
хөгжим/
Дүрслэх урлаг, гэрэл
зургийн бүтээл
Шинжлэх ухаан, утга
зохиолын бүтээл
Цахим орчин дахь
зохиогчийн эрхийн
зөрчил /гадаадын болон
дотоодын контент/

11. 2013 онд өргөн нэвтрүүлгийн болон суваг,
кабелийн үйлчилгээ эрхлэгч аж ахуй нэгж байгууллагад хийсэн хяналт шалгалт /нийт 95 /
өргөн
нэвтрүүлгийн
телевиз, 16
кабелийн
суваг , 50
кабелийн
телевиз, 27
IPTV, 2

13. • Хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн төсөл боловсруулах, өргөн
мэдүүлэх журмын тухай хуулийн 4.2-т заасны дагуу “Монгол Улсын хууль
тогтоомжийг 2016 он хүртэл боловсронгуй болгох үндсэн чиглэл”:
• Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжинд “Гэмт хэргийн тухай хууль” /Эрүүгийн хуулийн
шинэчилсэн найруулга/-, “Зөрчлийн тухай хууль”-ийн төсөл, түүний үзэл
баримтлал, танилцуулгатай танилцаж, оюуны өмчийн эрхийн зөрчилтэй холбогдох
саналыг боловсруулж хүргүүлэв.
• Гаалийн Ерөнхий Газарт “Гаалийн тухай хууль”-д нэмэлт, өөрчлөлт оруулах
болсонтой холбогдуулан Оюуны өмчийн газрын зүгээс “Гаалийн тухай хууль”-ийн
“Оюуны өмчийн эрхэд хамаарах барааг гаалийн хилээр нэвтрүүлэх” гэсэн Гуравдугаар
дэд бүлэгт оруулах саналаа өгөв.
• “Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн тухай хууль”-д нэмэлт, өөрчлөлт
оруулах болсонтой холбогдуулан хуульд оруулах санал авахаар иргэний нийгмийн
байгууллага, ТББ, хамтын удирдлагын байгууллагуудад албан бичиг явуулж, санал
авч хамтран ажиллаж байна.

14. Баярлалаа
URL: www.ipom.mn
E-mail: delgertsoo@ipom.mn
Tel: 32-13-23, 99609037
Fax: 32-76-38