SlideShare a Scribd company logo
1 of 42
Санхүү Эдийн Засгийн Дээд Сургууль
Нягтлан бодох бүртгэлийн тэнхим

Удирдсан:
СЭЗДС-ийн БУТ-ын багш, МВА,

.................................../ С.Сайн-Од /

СЭЗДС-ийн НББ –ийн тэнхимийн Ахлах багш, ММНБ,.................................../ Д.Өлзиймаа /
Гүйцэтгэсэн: ...................................................Д.Мөнхтуяа
Нягтлан бодох бүртгэлийн 41 ангийн оюутан
Утас: 99688469, e-mail: tuya0819_9999@yahoo.com

..................................................Э.Нямсүрэн,
Нягтлан бодох бүртгэлийн 41 ангийн оюутан
Утас: 99959066, e-mail: enima_0902@yahoo.com
..................................................Н.Төрмөнх,
Нягтлан бодох бүртгэлийн 41 ангийн оюутан
Утас: 91020688, e-mail: arzaak_90@yahoo.com
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

Улаанбаатар
2012

Агуулга
I.

Оршил ...................................................................................................................................... 2

II.

Онолын судалгаа .................................................................................................................... 5
1. Брэндийн үнэлгээний ач холбогдол: .................................................................... 6
2. Биет бус хөрөнгийн талаарх СТОУС, НББОУС, ISO10668 ............................... 9
3. Брэндийн үнэ цэнийг үнэлэх аргууд .................................................................. 11
4. Гадаадын улс орнуудын брэндийн үнэлгээний туршлага ................................ 12

III.

Эмпирик судалгаа.............................................................................................................. 13

1. Эрэлтийн шинжилгээ ........................................................................................... 14
2. Санхүүгийн шинжилгээ ....................................................................................... 15
IV.

Дүгнэлт ............................................................................................................................... 19
Санал зөвлөмж ...................................................................................................................... 20

V.
VI.

Ашигласан материал ......................................................................................................... 21

“Brand valuation a practical guide”. ( 1999 он ). ....................................................... 21
VII.

Хавсралтууд ....................................................................................................................... 22

1
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

I.

Хураангуй
Компани бүхий л менежмент, хөрөнгө оруулалтын шийдвэрүүдийг санхүүгийн

мэдээлэл дээр тулгуурлан хийдэг. Гэтэл орчин үеийн онол, практикийн хандлагыг судлан
үзэхэд шийдвэр гаргалтандаа өргөнөөр ашигладаг санхүүгийн тайлан маань тэр бүр
компанийн бодит мэдээллийг агуулж чадахгүй байгаа нь харагдаж байна.
Тухайн компанийн үнэ цэнэ зөвхөн бодитой эзэмшиж, ашиглаж буй хөрөнгийн
хэмжээгээр бус компанийн нэр хүнд, танигдсан байдал зэрэг нь тухайн компанийн үнэ
цэнийг нэмэгдүүлж байдаг байна. Гэтэл энэ нэмэгдэж буй үнэ цэнэ нь санхүүгийн тайланд
тусгагдахгүй байгаа нь санхүүгийн тайлан тухайн бизнесийн үнэлгээг мөнгөн дүнгээр үнэн
зөв илэрхийлж байгаа эсэхэд эргэлзээ төрүүлж байна. Бид энэхүү судалгаагаараа тэрхүү
нэмэгдэл үнэ цэнэ буюу брэндийн үнэ цэнийг судалж, нягтлан бодох бүртгэлд тусгах
цаашлаад шийдвэр гаргалтандаа хэрхэн оновчтой ашиглах боломж байгааг илрүүлэн
гаргахыг зорилоо. Судалгааг “Талх чихэр” болон “Атар Өргөө” компаниудын хувьд
хэрэглэгчдээс сэтгэл ханамжийн судалгаа авч олон улсын хэмжээнд ашигладаг арга
аргачлалын дагуу үнэлэн, хорогдуулсан мөнгөн үнэ цэнийн аргыг ашиглан брэндийн
үнэлгээг хийсэн болно.
ТҮЛХҮҮР ҮГС: Брэнд, Брэндийн үнэлгээ, Хорогдуулсан мөнгөн урсгал, Биет бус
хөрөнгө, Үнэлгээний арга хандлага
II.

Оршил

Аливаа компанийн хувьд санхүүгийн тайлан дээр өөрийн хөрөнгийн хэмжээгээ их
байдлаар харуулах сонирхол их байдаг бөгөөд энэ нь хөрөнгө оруулагчдыг татах,
санхүүгийн харьцааг сайн үзүүлэлттэй харагдуулах гэсэн зорилготой нь холбоотой байдаг.
Нийгэм эдийн засаг өөрчлөгдөж байгаа энэ үед компаниудын биет бус хөрөнгө нь биет
хөрөнгөөс илүү хэмжээгээр компанийн үйл ажиллагаанд нөлөө үзүүлж байгаа билээ.
Аливаа хөрөнгийн хувьд жил ирэх бүр үнэ цэнэ нь буурч байдаг бол брэндийн үнэ цэнэ нь
ирээдүйд өсөх хандлагатай байдгаараа онцлогтой юм. Өрсөлдөөн ширүүн хүчтэй болох

2
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
тусам техник технологийн хоцрогдол нэмэгдсээр байхад, сайн брэндийг бүтээсэн бол урт
хугацаанд өгөөжийг нь хүртэж, өрсөлдөх чадвараа хадгалах боломжтой болдог. Өнөөдөр
LVMH, L’Oreal, Gucci, Prada,PPR зэрэг маш олон компаниуд брэндээ үнэлүүлж балансад
тусгаж хөрөнгө оруулалтыг татах хэрэгсэл болгон ашиглаж байна.1
(www.marketingpilgrim.com, 2009). Манай улсад биет бус хөрөнгийн бүртгэл нь хангалтгүй
байна. Иймээс брэндийг үнэлэх ОУ-ын хэмжээнд ашиглагдаж байгаа арга аргачлалыг
Монголд нэвтрүүлэх арга замыг судаллаа
Судалгааны ажлын хэрэгцээ, ач холбогдол
Компаниуд брэнджүүлэлтийг үйл ажиллагаандаа сайнаар нөлөөлдөг болохыг
ойлгож мэддэг, брэндийн шийдвэр гаргалтыг тухайн брэнд бүтээгдэхүүн болон багцын
хувьд гаргадаг боловч түүнийг үнэлэх, бүртгэлдээ капиталжуулах, ингэснээр буй болох
ирээдүйн үр ашгийг тэр бүр мэдэхгүй байгаа нь брэндийг бүтээсэн нүр их ажлаа бүрэн
дүүрэн ашиглаж чадахгүй байна. Брэндийг үнэлсэээр хөрөнгөө бодитойгоор үнэлэх,
тухайн брэндтэй эсвэл байгууллагын хүрээнд маркетингийн болон зохих шийдвэрийг
гаргахад мэдээлэл болгон ашиглах боломж бүрдэх юм. Монголд бүтээн байгуулалт,
үйлдвэржилт, олон улсын зах зээлд хөл нийлүүлэн алхах шаардлагатай энэ цаг үед
брэндийн шийдвэр гаргалтууд болон түүнээс олж болох боломжит санхүүгийн болон
хэрэглэгч, хөрөнгө оруулагч, хувь нийлүүлэгчдийн сэтгэл ханамжийг өндөр байлгахад
чухал хувь нэмэр болно.
Гадаадын улс орнууд брэндээ үнэлүүлж капиталжуулдаг. “Дэлхийн шилдэг 100
брэнд”-ийг шалгаруулах үйл ажиллагааны хүрээнд байгууллагуудын брэндийн үнэ цэнийг
хийж шилдэг байгууллагуудыг шалгаруулдаг жишээг дурьдаж болно. Манай улсын хувьд
“Шилдэг аж ахуй нэгжүүдийг шалгаруулах” аливаа

арга хэмжээнүүдийн шалгуур нь

тухайн нөхцөл байдалд тулгуурласан, оновчгүй байгаа юм. (Сайн-Од, 2007)2Брэндийн үнэ

1

-

2

3

www.marketingpilgrim.com
“Брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь”, 2008 он БУТ-ын багш С.Сайн од
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
цэнийг тооцон бүртгэлд тусгах байгууллагын ашигт ажиллагаа, үйл ажиллагааны
тогтвортой байдлыг сайжруулах, байгууллагын үнэ цэнийг бодитоор үнэлж дүгнэх, аливаа
хөрөнгө оруулагчдын шийдвэр гаргалтанд туслах, өөрийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих
боломжийг бүрдүүлэх юм.
Сэдвийн зорилго, зорилт
Сэдвийн зорилго: Эдийн засаг, менежментийн шийдвэр гаргалтыг оновчтой болгоход
брэндийн үнэ цэнийг ашиглах арга замыг судлахад оршино.
Энэ зорилгын хүрээнд доорх зорилтуудыг дэвшүүлж байна:
-

Брэнд, брэндийн үнэлгээний талаарх онолын судалгаа хийх

-

Холбогдох олон улсын бүртгэлийн стандартуудыг судлах

-

Гадаад орнуудын туршлагыг судлах

-

“Талх чихэр”, “Атар Өргөө” ХК-иудын брэндийн үнэ цэнийг тооцох

-

Брэндийн үнэ цэнийг тооцож бүртгэх болон ашиглахтай холбоотой санал зөвлөмж

Сэдвийн судлагдсан байдал
Биет бус хөрөнгийн үнэ цэнэ ялангуяа брэндийн үнэ цэнэ харьцангуй өсөлттэй байгаа
тул бизнес эрхлэгчид болон судлаачдын анхаарлын төвд байгаа бөгөөд энэ талаар судлан
холбогдох шийдвэр гаргалтууд болон бүртгэлийн чиглэлээр нь судалсан бүтээлүүд олон
байдаг.Тэдгээрээс цөөн хэдийг дурьдвал:
-

Brand finance компаниас эрхлэн гаргасан “Current Practice in Brand Valuation”
(Haigh, 2000)3 эмхэтгэлд брэндийн үнэлгээний түүхэн хөгжлийн тухай өгүүлсэн
байна.

-

Интербрэндийн жил бүр дэлхийн шилдэг 100 брэндийг шалгаруулдаг арга аргачлал.
(www.interbrand.com, 2010)4 Интербрэндээс гаргасан брэндийн үнэ цэнийг тооцох
аргачлалыг агуулсан “Brand Valuation. The key to unlock the benefits from your brand
assets.” эмхэтгэл

3
4

www.brandfinance.com
www.interbrand.com

4
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

-

СЭЗДС-ийн БУТ-ийн багш С.Сайн-Одын хийсэн “Брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь”
сэдэвт судалгааны ажил

Судалгааны ажлын хамрах хүрээ, обьект
Судалгааны ажлын хүрээнд талх, нарийн боовны салбарын гол төлөөлөгч болох
“Талх чихэр”, “Атар-Өргөө” ХК-уудыг үндсэн обьектоор сонгон авч брэндийн үнэ цэнийг
тооцоолон,бүртгэлд тусгахаар сонгон авлаа.
Судалгааны онол арга зүй
Судалгаа нь онолын хэсэг, эмпирик судалгаа гэсэн хэсгүүдээс бүрдэх бөгөөд
хорогдуулсан мөнгөн урсгалын аргаар брэндийн үнэ цэнийг тооцсон.
Компаниуд брэндийнхээ үнэ цэнийг тооцож бүртгэдэг эсэх талаарх 30 компанийн нягтлан
бодогчдоос авсан асуулгын судалгаа, “Талх нарийн боов үйлдвэрлэгчдийн корпорацийн
брэндийг тодорхойлох” зорилготой 300 хэрэглэгчээс авсан анкетийн судалгаанаас бүрдэнэ.
Судалгааны боловсруулалтанд SPSS 16.0, Microsoft excel программуудыг ашигласан.
III.

Онолын судалгаа

Брэнд, брэндийн үнэ цэнэ
Брэнд гэдэг нь:
Үйлдвэрлэгчийн хувьд бүтээгдэхүүнийг таних, өрсөлдөгчдөөс нь ялгах нэр, лого,тэмдэг,
бэлэгдэл, томъѐо, загвар, дизайн зэрэг ямар нэгэн шинж чанар эсвэл эдгээрийн нийлбэр
цогц юм.
Хэрэглэгчийн хувьд өрсөлдөгч бүтээгдэхүүнүүдээс тодорхой онцлог шинжээрээ
ялгарч хэрэглэгчийн сэтгэлд хоногшиж чадсан бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг илэрхийлдэг.
Брэндийн үнэ цэнийг үнэлэн хэмжсэнийг

брэндийн хөрөнгө гэх

бөгөөд брэндийн

хөрөнгийг хэмжих үйл ажиллагааг брэндийн үнэлгээ гэнэ. Брэндийн үнэ цэнэ /Brand value/
гэдэг нь хэрэглэгчийн бүтээгдэхүүн болон байгууллагад хандах эерэг хандлага юм. Брэнд
нь тухайн бүтээгдэхүүн эсвэл байгууллагадаа

биет болон биет бус үнэт чанарыг бий

болгодог байна.
Брэндийн хөрөнгө /Brand equity/ гэдэг нь эрэлтийг буй болгож байгаа хэрэглэгчдийн
брэндийн талаарх ойлголт, мэдлэг, зан төлвийн бүрдэл эсвэл брэнджүүлснээр буй болж

5
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
байгаа үнийн шагнал юм. Зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа аливаа бизнесийн
байгууллага нь дараах хоѐр чиглэлээр брэндчлэлийг тогтоодог байна. Үүнд:
1. Компанийн нэр хүндээр
2. Бүтээгдэхүүнийн нэр төрлөөр
Тийм учраас брэндийн үнэлгээг бид компани болон бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хувьд
хийж болно.

Брэндийн үнэлгээний ач холбогдол:

1.

Брэндийн үнэлгээний ач холбогдлыг хоѐр үндсэн категорид хуваан авч үздэг.
1. Брэндийн үнэлгээг нягтлан бодох бүртгэлд ашиглах нь
1. Тайлагналын зорилгоор
1998.12.23-наас хойш Английн бүх компаниуд НББ-ийн Стандартын хорооноосоо
гаргасан СТОУС-3 дагуу худалдаж авсан гүүдвил болон бусад биет бус хөрөнгөө
балансдаа тусгадаг болсон. СТОУС 3-ын дагуу компаниуд лиценз, франчайз, хэвлэлийн
эрх, патент болон брэндүүдээ капиталжуулах шаардлагатай болсон. Гэвч НББ-ийн
Стандартын хорооноос брэндийг хэрхэн үнэлэх талаар тодорхой тусгаж өгөөгүй байгаа
юм. IFRS 3 болон IAS 38-аас харахад биет бус хөрөнгийг дансанд тусгасан үнэ нь тухайн
хөрөнгийн бодит үнэ мөн эсэх нь тодорхой бус байдаг. Биет бус хөрөнгийг бүртгэж буй
байгууллагууд санхүүгийн тайлагналдаа нэмэлт тайлбарыг оруулдаг байна. Компаниудад
брэндийн үнэлгээг бүртгэлдээ тусгахад хамгийн хүндрэлтэй зүйл нь брэндийн үнэ цэнийг
тооцох асуудал байдаг. Энэ хүндрэлтэй асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд брэндийг үнэлэх
арга аргачлалыг боловсруулсаар байгаа юм.
Шигтгээ 1

6
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

Дээрх график нь Англид явуулсан судалгаа бөгөөд тухайн байгууллагын бодит үнэ цэнэ нь
балансад тусгагдсан үнэлгээнээсээ маш их зөрүүтэй байгааг харуулж байна. Энэхүү зөрүү нь
брэндийн үнэ цэнийг үнэлэн тусгаснаас үүссэн зөрүү бөгөөд байгууллагын үйл ажилллагааныхаа
туршид бүтээсэн нэр хүнд юм.

2. Татварын төлөвлөлт
Брэндийг үнэлэн бүртггэснээр брэндийн хөрөнгөө ашиглан /лиценз, франчайзенг хийх
зэргээр/ орлого олох боломжтой бөгөөд үүний үр дүнд байгууллагын татварт ногдох
орлого нэмэгдэх ингэснээр улс орны хэмжээнд төсвийн орлого нэмэгдэх боломжтой юм.
3. Нэгдэлт болон худалдан авалт
Брэндийг үнэлснээр бизнесийн байгууллагуудын нэгдэлт, тухайн нэг брэндийг
худалдах, худалдан авахад гүүдвилийг тооцоолох боломжийг олгоно. Мөн брэндийг зөв
үнэлснээр тухайн компанийг бага үнээр худалдагдахаас хамгаалах хамгаалалт болдог
байна.5
4. Зээлийн баталгаа
Брэндийг хөрөнгө гэж тусгаснаар зээлжих чадвар сайжирч зээлдүүлэгч нарын
шаардлагатай үзүүлэлтүүдэд эерэгээр нөлөөлдөг байна. АНУ-д Дисней зэрэг томоохон
компаниуд брэндийн нэр хүндээ ашиглан маш их хэмжээний зээл авдаг байна. Сүүлийн
үед даатгалын компаниуд брэндийн хөрөнгийг даатгах үйлчилгээг нэвтрүүлж ихээхэн
амжилт олж байна. Хэрвээ ийм үйлчилгээ олширвол эрсдэлгүй зээл нэмэгдэх хандлагатай

5

Brand Finance plc 20 June 2000

7
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
байна. Зээл олгогчид даатгалын байгууллагын үнэлгээнд тулгуурлаж зээл олгох нь
нэмэгддэг.
5. Лиценз болон Франчайзинг
Компаниуд брэндээ бусад байгууллагад лицензлэх болон франчайзингийн гэрээнээх
хамтран ажиллах тохиолдолд брэндийн үнэлгээнд тулгуурлан гэрээний үнээ тогтоох нь зах
зээлийн мэдээлэлд үндэслэн бодитой, үр ашигтайгаар төлбөр авах боломжтой болох юм.
6. Хөрөнгө оруулалт
Хөрөнгө оруулагчид шийдвэр гаргахдаа нэгж хувьцаанд ногдох ашиг /EPS/, ногдол
ашиг олголт, балансын хөрөнгийн байдлыг харгалзан үзэж шийдвэр гаргадаг боловч эдгээр
нь төдийлөн үнэн зөв тооцоололт болж чадахгүй байна. Хөрөнгө оруулагчид болон
шинжээчид хүчтэй брэндийг бүтээсэн компанид илүү итгэл найдвар тавьж хөрөнгө
оруулалтаа их хэмжээтэйгээр, удаан хугацаанд хамтран ажиллах сонирхолтой байдаг.
Брэндийн нэр хүнд өсөх нь хувьцааны үнэд эерэг нөлөөллийг буй болгодог болохыг нэр
хүндтэй олон компаниудын жишгээс харж болох юм.
7. Хууль зүйн дэмжлэг
Брэндийн нэр, брэндийн лого, брэндийн уриа зэргээ давхцалгүй, цор ганц, онцгой
давтагдашгүй болохыг нь илэрхийлэн баталж бүртгэлжүүлэх нь лиценз, франчайзинг
хийхэд үндэслэл болгох, тухайн байгууллагын нэр хүнд болон бүтээгдэхүүний талаарх
маргаан гарах үед байгууллага өөрийн брэндийн үнэ цэнийг үнэлсэн, хуулийн дагуу
бүртгүүлсэн байх нь баримт нотолгоо болдог байна.
2. Брэндийн үнэлгээг маркетингийн шийдвэр гаргалтанд ашиглах нь
Брэндийн үнэ цэнийг бүртгэлд тусгах нь үнэлгээний цорын ганц үр дүн биш юм.
Маркетингийн

удирдлагад

брэндийн

үнэлгээг

ашигласнаар

ажиллагааны үр ашгийг нэмэгдүүлэх, брэндээ бодитоор

маркетингийн

үйл

үнэлж шийдвэр гаргах, зах

зээлийн судалгаа, өрсөлдөх чадварын болон санхүүгийн үйл ажиллагааны ирээдүйн
байдлыг урьдчилан таамаглах боломжийг олгодог.
1. Брэндийн

үнэлгээг

хийснээр

брэнджүүлэлттэй

идэвхжүүлэлтийн зардлууд нь үр ашигтай байсан эсэх

8

холбогдон

гарсан
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
2. Багцын брэндийн хувьд брэндийн үнэлгээг хийснээр тухайн багцын хувьд тус
бүрийнх нь үр ашиг болон үнэ цэнийг хэмжиж шийдвэр гаргах боломжтой
болдог. Ингэснээр нөөцөө зөв удирдах болно.
3. Брэндийн үнэлгээ нь байгууллагын үйл ажиллагааг дүгнэн харуулах тул цаашид
хэрхэн ажиллах талаар санхүү болон маркетингийн хэлтсүүдэд цаашдын
төлөвлөлт хийх үндсэн мэдээлэл болдог
4. Брэндээ үнэлсний үндсэн дээр удирдлагууд брэндээ салбар компанидаа
эзэмшүүлэх зэрэг шийдвэр гаргалтыг хийж болдог.
Шигтгээ 2
Брэндийн үнэ цэнэ нь хувьцааны үнэд эерэгээр нөлөөлж өсгөх хандлагатай байдаг тул компаниуд
брэндээ үнэлүүлэхийг зорих болсон байна. Тухайлбал: American Express, IBM, Samsung
Electronics, Accenture, United Way of America, BP, Fujitsu болон Duke Energy зэрэг компаниуд нь
үнэлүүлсэн байна. 2005 онд СТОУС-д Европын улс орнуудад бүхий л биет бус хөрөнгөө
/брэндийг оролцуулаад/ бүртгэх шаардлагыг тавьсан байна. Учир нь тухайн үед Coca cola, Marlboro
зэрэг компаниудын нийт хөрөнгийн 80-аас илүү хувийг нь биет бус хөрөнгө эзлэж байсан байна.
Энэхүү шаардлагыг АНУ анхлан хэрэгжүүлсэн байна.

2. Биет бус хөрөнгийн талаарх СТОУС, НББОУС, ISO10668
Нягтлан бодох бүртгэлийн гол зорилго нь гадаад болон дотоод хэрэглэгчдийг үнэн зөв
мэдээллээр хангахад оршдог тул бид брэндийг үнэлж хөрөнгө болгон ашиглах ѐстой.
Түүнчлэн нягтлан бодох бүртгэл нь мөнгөөр хэмжигдэх, нийтэд ойлгомжтой байхын тулд
стандартад нийцсэн байх шаардлагыг тавьдаг. Брэндийн үнэ цэнийг тооцдог дэлхийн улс
орны туршлагыг ашиглан үнэ цэнийг нь үнэлэн хэмжих боломжтой болсноор НББОУС38-д заасан “Биет бус хөрөнгө гэдэг нь тодорхойлогдох боломжтой байх, биет бус
шинжтэй, мөнгөн бус хөрөнгө байна” гэсэн тодорхойлолтонд нийцэж байна.
Байгууллагууд брэндээ үнэлж бүртгэхгүй байгаа нь тусгайлан тодорхойлж чадахгүй,
стандартын зохицуулалт хангалттай биш байдгаас хамаардаг. Мөн энэ стандартад зааснаар
тусгайлан тодорхойлогдох боломжтой болохыг дараах шалгуураар үнэлдэг.
- Биет бус хөрөнгийг олж авахтай холбогдон гарах зардлыг тухайн биет бус
хөрөнгийн өртөг болгон тусдаа тодорхойлох боломжой байх.
-

Тусад нь авч үзэх боломжтой өөрөөр хэлбэл аж ахуйн нэгж уг хөрөнгийг тусад нь
эсвэл холбогдох гэрээ, хөрөнгө өр төлбөрийн хамт борлуулах, түрээслэх, солилцох,
лицензжүүлэх, шилжүүлэх боломжтой байх

9
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

-

Гэрээний ба бусад хуулийн эрхийн дагуу тэдгээртэй эрхийн шилжүүлэгдэх эсвэл
тусад нь авч үзэх шинж чанараас үл хамааран үүсч байх /Биет бус хөрөнгийн
дэлгэрэнгүйг Хавсралт 1-ээс үзнэ үү./

Дээрхээс харахад брэнд нь тэдгээр шалгууруудаас сүүлийн хоѐр шалгуурыг бүрэн хангаж
байгаа тул брэндийн хөрөнгө мөн гэж үзнэ. Нэгэнт брэнд нь биет бус хөрөнгө мөн тул
холбогдох стандартуудаар зохицуулагдах ѐстой. Тиймээс биет бус хөрөнгөтэй холбогдох
стандартуудаас авч үзлээ.
Биет бус хөрөнгийн бүртгэлтэй холбогдох СТОУС болон НББОУС-ууд:
Хүснэгт-1
Холбогдох
Зохицуулалт стандарт
Стандартын нэр
СТОУС
СТОУС-3
Бизнесийн нэгдэл
НББОУС-1
Санхүүгийн тайлагналын толилуулга
НББОУС
НББОУС-36
Хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралт
НББОУС-38
Биет бус хөрөнгө
Тодруулгууд:

IFRIC-13
SIC-32

Хэрэглэгчийн үнэнч байдлын хөтөлбөр
Веб сайтаарх биет бус хөрөнгийн бүртгэлийн талаарх
тайлбаруудыг авч үздэг байна.

Сүүлийн үед улс орнууд брэндээ үнэлэн бүртгэх болсон нь нэмэгдэж байгаа нь нэгдсэн
стандарт хэрэгтэйг шаарддаг. Энэ шаардлагыг үндэслэн 2007 онд ISO болон СТОУС-ын
хороо хамтран биет бус хөрөнгийг үнэлэх нэгдсэн стандарт болох ISO10668-ыг санаачлан
2010 оны 9 сард батлан гаргасан. Энэхүү шинэ стандарт нь дараах зорилгыг агуулсан
байдаг.
- Нягтлан бодох бүртгэл болон санхүүгийн тайлагнал
-

Төлбөрийн чадвар болон татан буулгалт

-

Татварын төлөвлөгөө болон хэрэгжүүлэлт

-

Шүүхийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх

-

Байгууллагын санхүүгийн нөөцийн бүрдүүлэлт

-

Лицензлэх болон хамтран ажиллах гэрээ хэлэлцээр хийх

-

Страгтегийн төлөвлөгөө болон брэндийн удирдлага

10
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
3. Брэндийн үнэ цэнийг үнэлэх аргууд
Брэндийн үнэ цэнийг хөрөнгийн үнэлгээний аргуудаас дараах аргуудаар ихэвчлэн
үнэлдэг байх юм. Эдгээр аргуудаар үнэлэхдээ брэнд эзэмшигчийн ирээдүйн эдийн
засгийн үр ашиг, зах зээлийн эрсдлийг үнэлэн тодорхойлж нөлөөллийг нь авч үзэхэд
чиглэдэг. Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 2-оос үзнэ үү.
Зураг-1

Брэндийн үнэ цэнийг
тооцох арга

Зардалд суурилсан
арга

Орлогод суурилсан
арга

Үнийн шагналын

Ашиглалтын
төлбөрийн

Зах зээлийн үнэлгээнд
үндэслэсэн арга

Данс зах

Нийт ашгийн
ялгавар

Хорогдуулсан мөнгөн урсгалын арга
Компанийн одоогийн байгаа биет болон биет бус бүхий л хөрөнгийн ирээдүйн
өгөөжийг таамаглан, өнөөгийн үнэ цэнийг нь эрсдлийн хүчин зүйлээр нь хорогдуулж
олдог арга юм.
Томъѐо:
DCF- Хорогдуулсан мөнгөн урсгал
С-Брэндийн шинж чанараас бий болон орж ирэх мөнгөн урсгал
r- Хорогдуулсан хүү
t- Хорогдуулалтын хугацааны үе
Interbrand болон Business newsweek сэтгүүлтэй хамтран шалгаруулахдаа ашигладаг
нийтлэг хэрэглэгддэг арга юм.
Дээрх аргуудыг улс орны зах зээлийн өсөлт болон эдийн засгийн үзүүлэлтүүд нь
тодорхойлогдох боломжтой эсэх, байгууллагын нэр хүнд, зах зээлд эзлэх хувь зэргээс
хамааран хэрэглэх байдал нь өөр өөр байдаг. / Аргуудын харьцуулалтыг Хавсралт 2-оос

11
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
үзнэ үү./ Энэ аргаар үнэлэхдээ Interbrand-ийн баримталдаг хандлага нь 3 жилийн татварын
дараах ашгийн дунджийг брэндийн ашгийн /brand profitability/ индикатор болгон авдаг.
Түүнчлэн үржүүлэгч /a multiplier/-ийг дараах 8 хүчин зүйлсээр үнэлэн салбарын хувьд
өрсөлдөөний байршлыг тодорхойлдог.
ХМУ аргаар брэндийн үнэ цэнийг үнэлэхдээ хавсралт3-д үзүүлсэн загвараар тооцдог.
4. Гадаадын улс орнуудын брэндийн үнэлгээний туршлага
1980-аад оны үед маш олон хөрөнгө оруулалтын шинжээчид болон санхүүгийн
менежерүүд хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргахдаа нэгж хувьцаанд ногдох ашиг, ногдол
ашиг олголт, балансын хөрөнгийн байдлыг харгалзан үзэж шийдвэр гаргаж байсан боловч
эдгээр нь төдийлөн үнэн зөв тооцоололт болж чадахгүй байсан. Тухайн үед хэрэглэгчдэд
сайн танигдсан компаниудыг дансны үнээс нь маш өндөр үнээр худалдан авч байснаар их
хэмжээний хаяас / Goodwill/-ыг үүсгэж байсан нь урьд гарч байгаагүй үзэгдэл болсон
байна. Ингэж өндөр үнээр худалдан авч байсан шалтгаан нь нэгдэгч байгууллагын нэр
хүнд нэгтгэгч байгууллагад ирээдүйд ихээхэн өндөр үнэ цэнийг авчирна гэсэн хүлээлттэй
холбоотой. Үүнээс үүдэн компаниуд брэндээ үнэлэх арга аргачлалыг тодорхойлох
шаардлага тулгарсан.
1988 онд Английн хүнсний чиглэлийн компани

“Rank Hovis McDougall” өөрийн

брэндийн нэр хүндийг үнэлж Goodmаn Fielder Wattie компанид худалдагдахаас
сэргийлсэн. “Rank Hovis McDougall” үүнийхээ дараа 1988 оны санхүүгийн тайлангийн
биет бус хөрөнгийн хэсэгт худалдан авсан болон дотооддоо буй болгосон брэндээ үнэлж
тусгажээ. Энэ нь зөвхөн худалдаж авсан брэндээ үнэлэх биш өөрийн бүтээсэн брэндээ
үнэлэх анхны жишээ болсон байна.
Үүний дараа1989 онд Лондонгийн хөрөнгийн бирж “Rank Hovis McDougall”-ийн брэндийн
үнэлгээ хийж балансдаа тусгасныг хүлээн зөвшөөрснөөр бусад компаниуд балансад
брэндээ тусгах болсон байна. Тухайлбал: Англид “Cadbury Schweppes”, “Grand
Metropolitan, Guinness”, “Ladbrokes and United Biscuits”.
Гадаадын улс орнуудад брэндийг үнэлэх практикууд, биет бус хөрөнгийн үнэлгээний
газрууд олширсоор байгаа бөгөөд томоохон компаниуд брэндийнхээ үнэ цэнийг тооцон
балансад тусгах хандлага нэмэгдсээр байгаа юм. Тухайлбал: Unilever group, Procter and
Gamble, Nestle г.м

12
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
Сүүлийн үеийн хандлагаар зах зээлд тэргүүлэгч компаниуд биет бус хөрөнгийн
удирдлагадаа ихээр анхаарч байна. Тухайлбал: Ford Motor компани биет хөрөнгөд оруулах
хөрөнгө оруулалтаа багасган биет бус хөрөнгөд оруулах хөрөнгө оруулалтаа

ихээр

нэмэгдүүлжээ. Ford Motor компани 12 тэр бум долларыг Jaguar, Aston Martin, Volvo болон
Land Rover зэрэг брэнд нэрүүдийг худалдан авахад зарцуулсан байна. Мөн Samsung
компани жилийн нийт орлогынхоо 7.5%-ийг судалгаа хөгжүүлэлт, 5%-ийг харилцаа
холбоо, 5%-ийг бүтээгдэхүүний савалгаа,

10%-ийг маркетингийн үйл ажиллагааг

дэмжихэд зарцуулдаг байна.
Шигтгээ 3
Манай улсад

МCS Tiger компани Эдийн засгийн нэмэгдсэн өртгийг тооцож бүтээгдэхүүний

шийдвэр гаргалтандаа ашигладаг. Мөн “Миний дэлгүүр” өөрийн нэрийн болон “Мини дөт” нэрийг
ашиглан үйл ажиллагаа явуулж буй сүлжээ дэлгүүрүүдээсээ дэлгүүрийн логог ашигласны
төлбөрийг худалдан авалтын хэмжээнээс хамааруулан тооцож франчайзенгийн охин компаниараа
дамжуулан авдаг байна.

Биет бус хөрөнгийг үнэлж

бүртгэдэг эсэхийг тандалтын болон асуулгын судалгаа

явуулахад программ хангамж болон франчайзенгийн эрхээ үнэлж бүртгэдэг түүнчлэн
зохиогчийн эрх, патентийг бүртгэлдээ үнэлж тусгадаг туршлага байдаг болох нь
харагдсан.биет бус хөрөнгөө бүртгэдэг тэдгээр байгууллагууд нь уг хөрөнгөө шулуун
шугмын аргаар хорогдуулдаг байна.
IV.

Эмпирик судалгаа
Эмпирик судалгааны хэсэгт Интербрэнд компанийн ашигладаг ХМУ-ын аргаар

брэндийн үнэ цэнийн тооцоололтыг “Талх чихэр”, “Атар Өргөө” компаниуд дээр хийсэн.
Судалгааны шаардлагатай өгөгдлийг санамсаргүй түүврийн аргаар 300 хэрэглэгчээс
анкетийн аргаар авсан.
Талх, нарийн боовны зах зээлийг судлахын тулд хоѐрдогч өгөгдлөөс цуглуулсан мэдээлэл
болон хэрэглэгчдээс авсан анкетийн судалгааны үр дүнг нэгтгэн компаниудын зах зээлд
эзлэх хувийг дараах байдлаар тодорхойлсон./ Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 4,5-аас үзнэ үү./

13
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
Зураг-2

Компаниудын зах зээлд эзлэх хувь
2%

1%
Талх чихэр
27%

21%

Атар өргөө
Өгөөж
Жүр үр

2%

Суман гүн
8%

12%

Стимо
Бамбууш

27%

Бусад

1. Эрэлтийн шинжилгээ
Энэ үе шатанд брэндийн хэрэглэгчийн оюун санаан дахь байршлыг тодорхойлох болон
үнэ цэнийн сүлжээнд шинжилгээ хийдэг. Хэрэглэгчийн худалдан авалт, эрэлтэнд нөлөөлж
буй брэндтэй холбоотой доорх 8 хүчин зүйлсийн нийлбэрийг Брэндийн үүргийн индексээр
/ RBI/-аар илэрхийлдэг. Interbrand компанийн тодорхойлон гаргасан дараах 8 хүчин зүйлд
тулгуурлан хэрэглэгчдийн оюун санаан дахь байршлыг тодорхойлж үнэ цэнийн
шинжилгээ хийдэг.6
Брэндийн үүргийн индексээр / RBI/-ын тооцоо:
Хавсралт 5-ын 1-р асуултын үр дүнд үндэслэн бүх үзүүлэлтээр 5 оноо авсан бол 100 оноо
гэж үзээд түүнээс авсан оноог үзүүлэлтүүдийн авах дээд оноогоор үржүүлснээр Брэндийн
үүргийн индексээр / RBI/-ыг олсон.

6

“Brand Valuation.The key to unlock the benefits
from your brand assets.”, Brand related services

14
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
Хүснэгт-2
Эрэлтийн хүчин зүйлс

Оноо

Бүтээгдэхүүний чанар

29

Өөрчлөлт шинэчлэл хийдэг байдал

23

Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн сонголт

17

Үнэ

11

Хэрэглэхэд хялбар байдал

9

Найдвартай байдал

6

Ялгарах байдал

4

Савлагааны тохиромжтой байдал

1

Нийт дүн

100

Анкетийн судалгаанаас авсан мэдээллийн дагуу тооцоололтыг хийхэд “Талх чихэр”
компанийн RBI = 64,5889% , “Атар Өргөө” RBI = 51,18% компанийн гарч байна.
/Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 5-аас үзнэ үү./
Зураг-3

Брэндийн үүргийн индекс RBI
Ялгарах байдал
Хэрэглэхэд хялбар байдал

"Атар Өргөө" ХК-ны RBI

Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн сонголт

"Талх чихэр" ХК-ны RBI
Авбал зохих

Бүтээгдэхүүний чанар
0
10
20
30
"Талх чихэр" ХК-ны RBI=64.59%
"Атар Өргөө" ХК-ны RBI=51.18%

2. Санхүүгийн шинжилгээ
Үйл ажиллагааны хөрөнгө /Оperating assets/
Үйл ажиллагааны хөрөнгө нь компанийн урт хугацаанд үйл ажиллагаа явуулахад
ашиглагдах тоног төхөөрөмж, үндсэн хөрөнгө, тавилга, газар зэрэг эргэлтийн бус

15
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
хөрөнгүүд орно. Үйл ажиллагааны хөрөнгөд оруулах хөрөнгө оруулалт нь компанийн
амжилтанд маш их нөлөөтэй.
2013 он хүртэлх таамаглал /Forecast/
“Талх чихэр компанийн 2007-2010 оны үзүүлэлтийг ашиглан 2011-2013 оны
борлуулалт, борлуулах бүтээгдэхүүний өртөг, үйл ажиллагааны зардлууд болон үндсэн бус
үйл ажиллагааны ашиг /алдагдал/-ыг SPSS программ ашиглан тооцоололт хийсэн.
Таамаглал хийхдээ ирээдүйд “Талх чихэр” компанийн үнэ цэн тогтвортой, өсөлттэй,
буурах хандлагатай байх үеийн 3 тохиолдолд үнэлгээг хийж брэндийн өнөөгийн үнэ
цэнийг тооцсон. 7 /Дэлгэрнгүйг Хавсралт 8-аас үзнэ үү./
Beta коэффициентийн тооцоо
ТОР20 болон “Талх чихэр”, “Атар Өргөө” компаниудын 2008 оны 1 дүгээр сарын 2ноос 2010 оны 8 дугаар сарын 6 хүртэлх ханшийн өөрчлөлтийг Microsoft Excel дээр томъѐо
оруулан тооцоолж бетта коэффициентийг гаргасан. /Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 10-аас үзнэ үү/

beta
TOP20

ТАЛХ ЧИХЭР

100.00%

0,39
beta

TOP20
100.00%

7

АТАР ӨРГӨӨ
0,60

SPSS 16.0 Судалгааны программ

16
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
WACC-ын тооцоо
Компаниудын капиталын шаардлагатай өгөөжийн хувийг Капиталын үнэлгээний
згавар /CAPM/-аар тооцсон.

Ki= Тухайн компанийн шаардлагатай өгөөжийн хувь
Rf=Эрсдэлгүй өгөөжийн хувь / Засгийн газрын урт хугацаат бондын хүү/
Km=Зах зээлийн өгөөжийн хувь (www.bdsec.mn) (www.mse.mn )
Эдийн засгийн нэмэгдсэн өртгийн /EVA/-ийн тооцоо
EVAТалх чихэр= ТДЦА - Үйл ажиллагааны хөрөнгө* WACCТалх чихэр
Брэндээрх эдийн засгийн нэмэгдсэн өртөг = EVA*RBI
Хорогдуулалтын хүү / Салбарын WACC/
Салбарын WACC=

/Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 7-оос үзнэ үү./

Хорогдуулалтын орлого
Хорогдуулалтын орлого=Брэндээрх эдийн засгийн нэмэгдсэн өртөг/Хорогдуулалтын хүү
2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ
2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ=
Эцсийн үнэ цэнэ /Terminal value/
Эцсийн үнэ цэнэ /Terminal value/=
Хорогдуулалтын орлогоi= Таамаглал хийж байгаа оны хамгийн сүүлийн оны
хорогдуулалтын орлого
Ki= Тухайн компанийн шаардлагатай өгөөжийн хувь
Rf=Эрсдэлгүй өгөөжийн хувь / Засгийн газрын урт хугацаат бондын хүү/
Km=Зах зээлийн өгөөжийн хувь
Брэндийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ
Брэндийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ= 2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ+ Эцсийн үнэ цэнэ
“Талх чихэр” компани 2006 онд технологийн шинэчлэл хийсэн бөгөөд энэ үеэс
эхлэн борлуулалт, борлуулалтын орлогын хэмжээнд огцом өөрчлөлт гарсан. “Талх чихэр”
компанийн хувьд 2007-2010 оны үзүүлэлтүүдээс харахад борлуулалтын орлого буурах
хандлагатай байгаа бөгөөд буурах загвараар таамагласан утга нь стандарт хазайлт багатай

17
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
буюу /Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 9-өөс үзнэ үү./ тооцоолсон брэндийн үнэ цэнэ нь илүү
бодитой гарч байна. Талх чихэр компанийн брэндийн үнэ цэнэ 1,462,435,163 төгрөг байна.
“Атар

өргөө”

компанийн

хувьд

2007-2010

оны

үзүүлэлтүүдээс

харахад

борлуулалтын орлого өсөх хандлагатай байгаа бөгөөд буурах загвараар таамагласан утга
нь стандарт хазайлт багатай буюу тооцоолсон брэндийн үнэ цэнэ нь илүү бодитой гарч
байна.

“Атар өргөө” компанийн брэндийн үнэ цэнэ

48,423,082.39 төгрөг байна.

/Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 8-аас үзнэ үү. /
“Талх чихэр” болон “Атар Өргөө” ХК-иудын хувьд үнэлж гаргасан брэндийн хөрөнгийг
бүртгэлдээ цаашид тусгах ба брэндийн хөрөнгө нь эргэлтийн бус хөрөнгийн хэсэгт
ангилагдана. Түүнчлэн үнэлсэн дүнгээр ХНХ хэсэгт “Дахин үнэлгээний нэмэгдэл” гэсэн
дансанд тусгах шаардлагатай. Учир нь брэндийн үнэ цэнэ нь хөрөнгө оруулагчдын тухайн
байгууллагад оруулсан хөрөнгө оруулалтын үнэ цэнэ нэмэгдсэн гэдгийг илэрхийлнэ.
“Талх чихэр”, “Атар өргөө” хувьд хөдөө, орон нутагт франчайзингийн гэрээгээр брэндийн
хөрөнгөө ашиглуулбал шинэ зах зээлд зардал багатайгаар нэвтрэх боломжийг олгох
бөгөөд хуваарилалтын сувгийн тоог нэмэгдүүлэх боломжтой.
Мөн “Талх чихэр” ХК-ны хувьд цаашид өргөжихийн тулд их хэмжээний хөрөнгө оруулалт
татан төвлөрүүлэх, гадаадын улс орнуудад франчайзингийн гэрээгээр брэндээ ашиглуулж,
бүтээгдэхүүнээ дэлхийн зах зээлд борлуулах зэрэг маш олон давуу талыг бий болгох
боломж байна.

18
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

Дүгнэлт

V.

Барилга байшин зэрэг үндсэн хөрөнгүүд нь цаг хугацааны явцад элэгддэг бол бидний
тооцож гаргасан брэндийн хөрөнгө нь байгууллага тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулна
гэсэн хүлээлттэй байдаг тул ашиглалтын хугацааг тодорхойлох боломжгүй гэж үзнэ.
Тиймээс брэндийн хөрөнгийг IAS36 болон IAS 38-д зааснаар “Биет бус хөрөнгийн
хугацааг тодорхойлох боломжгүй бол хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалаар нь тооцон
үнэлгээний бууралтыг бүртгэх эсвэл хорогдуулахгүй байх”

гэсэн заалтыг

үндэслэн

брэндээ хорогдуулахгүй бөгөөд түүний үнэ цэнийг тайлант хугацаа бүрт хэмжин
үнэлгээний

/ирээдүйн мөнгөн урсгалыг тооцоолох замаар эсвэл бусад үнэлгээний

аргуудаар үнэлж/ өсөлт бууралтыг бүртгэх нь зүйтэй юм.
Брэндийн хөрөнгө нь байгууллагуудын хувьд урт хугацаанд үнэ цэнээ алдахгүй улам
бүр нэмэгдэх шинж чанартай цорын ганц

хөрөнгө байх юм. Одоо болон ирээдүйд

брэндийн хөрөнгийн үнэ цэнэ нь биет хөрөнгүүдтэй харьцуулахад удаан хугацаанд үнэ
цэнээ алдахгүй байж, компаниудын үйл ажиллагаанд чухал нөлөө үзүүлнэ.
Хорогдуулсан мөнгөн урсгалын арга нь брэнджүүлэлтийн одоогийн болон ирээдүйн үр
ашиг, салбарын цаашдын чиг хандлагыг хэрхэн нөлөөлөх нөлөөллийг авч үздэг давуу
талтай юм. Одоогоор манай улсад хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгийг үнэлэх өртөг, орлого
болон зах зээлийн үнэлгээний аргуудыг ашиглаж байна.
“Талх чихэр” компанийн хувьд хамгийн сүүлийн үеийн техник технологи ашигладаг,
сав баглаа боодол , төрөл зүйлийн хувьд хэрэглэгчдийн хэрэгцээг хангаж чадахуйц
бүтээгдэхүүнийг хуваарилалтын маш олон сувгаар хэрэглэгчдэд хүргэж чаддаг талх
нарийн боовны салбарын тэргүүлэгч компани учир брэндийн хөрөнгө нь 1 тэр бум
төгрөгийн үнэ цэнэтэй байна. Харин “Атар өргөө” компанийн брэндийн хөрөнгийн үнэ
цэнэ нь “Талх чихэр” компанитай харьцуулахад бага боловч зах зээлд удаан хугацаанд
тогтвортой үйл ажиллагаа явуулж байгаа, хэрэглэгчдэд танигдаж чадсан компани учир
брэндийн үнэ цэнэ нь 48 сая төг гарч байна. Тиймээс компаниудын хувьд брэндийн
хөрөнгийн үнэ цэнээ бүртгэлдээ тусгаснаар хөрөнгө оруулалтыг татан төвлөрүүлэх,
зээлжих чадварыг нэмэгдүүлэх, франчайзын гэрээгээр брэндээ ашиглуулан нэмэлт орлого
олох, зах зээлээ тэлэх олон давуу талуудыг буй болгох юм.

19
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

Санал зөвлөмж

VI.
-

Монголын

бизнесийн

нөхцөлд

брэндийн

үнэ

цэнийг

бүртгэлд

тусган,

капиталжуулах нь хөрөнгө оруулалтыг татан төвлөрүүлэх, зээлжих чадварыг
нэмэгдүүлэх зэрэг олон ач холбогдолтой юм.
-

Брэндийн үнэлгээний талаарх олон улсын стандартуудыг сайжруулах

-

Брэндийн үнэлгээний аргуудаас хамгийн тохиромжтой нь болох хорогдуулсан
мөнгөн урсгалын аргыг ашиглан брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь илүү үр дүнтэй
юм.

-

Компаниудын хоорондын нэгдэл, франчайзингийн гэрээр байгуулах зэрэгт
брэндийн үнэлсэн хөрөнгөд үндэслэн тооцоолох боломжийг бүрдүүлнэ.

-

Холбогдох хууль тогтоомжуудаас судлахад брэндийн үнэ цэнийг балансад
тусгахын тулд тусгай биет бус хөрөнгийн үнэлгээний компаниар үнэлүүлэх
шаардлагатай гэсэн байдаг. Иймээс Interbrand, Brand Finance зэрэг компаниудтай
ижил төстэй үйлчилгээг зах зээлд санал болгох брэндийн үнэлгээний байгууллагыг
байгуулах хэрэгтэй.

-

Байгууллагуудын брэндийг үнэлснээр шилдэг аж ахуй нэгжийг шалгаруулах зэрэг
олон арга хэмжээнүүдэд тавигддаг шаардлагыг бодитоор үнэлэх боломжтой болно.

-

Байгууллагууд өөрсдийн брэндээ үнэлснээр өнгөрсөн үйл ажиллагаагаа үнэлэх
даацтай шалгуур

болгон ашиглах, цаашдын үйл ажиллагааныхаа төлөвлөлтөнд

ашиглаж болно.
-

“Талх чихэр”, “Атар Өргөө” ХК –иудын хувьд маш хүчтэй брэндийг бий болгож
чадсан байна. Уг брэндийн үнэ цэнийг ашиглан зах зээлд илүү их үр ашгийг бий
болгох боломжтой юм. Иймээс брэндээ бүртгэлдээ тусган капиталжуулах хэрэгтэй.

20
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

VII.

Ашигласан материал

“Brand valuation a practical guide”. ( 1999 он ).
Brown, M. (2009). Brandz Report .
Haigh, D. (2000). Current Practice in Brand Valuation. From www.brand finance.com.
R.Shervani, S. (1998). Market based Assets and Shareholder value: “A framework for analysis”.
SPSS. (16.0). Судалгааны программ.
www.aasb.com. (n.d.).
www.AllAboutBranding.com. (n.d.).
www.brandchannel.com. (n.d.).
www.brandfinance.com. (n.d.).
www.brandz.com. (n.d.).
www.fasb.org. (n.d.).
www.ifrslist.com. (n.d.).
www.ifrslist.com. (n.d.).
www.intangiblebusiness.com. (n.d.).
www.interbrand.com. (n.d.).
www.interbrand.com. (2010).
www.marketingpilgrim.com. (2009).
www.mta.mn. (n.d.).
Баярмаа, Д. (2008). “Маркетинг” . УБ.
Бүжинлхам, Б. (2008). “Санхүүгийн удирдлага” . УБ.
С.Сайн-Од. (2008). “Брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь”. УБ.
Түвшинзаяа, С. ( 2005). “Маркетингийн удирдлага”. УБ.

21
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

VIII.
IX.

Хавсралтууд
Онолын хэсгийн хавсралтууд
Хавсралт 1
Биет бус хөрөнгүүдийн төрөл

Биет бус хөрөнгийн
төрлүүд болон харгалзах
заалт

Биет бус хөрөнгүүд

IE 18 marketing

Худалдааны тэмдэг
Худалдааны нэр
Үйлчилгээний тэмдэг
Collective marks and certification marks
Сонингийн нүүр хуудас
Интернэтийн домайн нэр
Харилцагчийн жагсаалт
Захиалга эсвэл үйлдвэрлэлийн нөөц
Харилцагчидтай хийсэн гэрээ болон харилцаа
Гэрээний бус харилцаа
Жүжиг, дуурь болон балет
Ном, сэтгүүл, сонин болон уран зохиолын бусад
ажилбарууд

IE 23 Customer

IE32 artistic

Хөгжмийн зохиол, дууны үг, сурталчилгааны дуу
зэрэг хөгжмийн бүтээлүүд
Кино зураг болон гэрэл зураг
Видео, аудио материал, кино хөгжим телевизийн
хөтөлбөрүүд
IE 34 contractual

Лиценз, хамтын ажиллагааны зөвшилцөл
Зар сурталчилгаа, барилга байгууламж,
удирдлага, үйлчилгээ эсвэл нийлүүлэлтийн
гэрээнүүд
Түрээсийн гэрээнүүд
Барилгын зөвшөөрөл
Франчайзенгийн гэрээ
Ашиглалтын болон дамжуулалтын эрхүүд
/шугам сүлжээний/
Үйлчилгээний гэрээнүүд /mortgage servicing
contract/

22
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

IE 39 technology

Ажилчидтай хийсэн гэрээ
Ус, агаар, мод бэлтгэх зэрэг эрхүүд
Технологийн патент
Компьютерийн программ хангамж
Патентчилагдаагүй технологи /гэрээгээр бус/
Өгөгдлүүд /гэрээгээр бус/
Худалдааны нууц тухайлбал томьѐоны /зохион
байгуулалтын/, үйл ажиллагааны, зааварчилгааны
нууц/
Хавсралт 2

Брэндийг үнэлэх үнэлгээний аргуудыг харьцуулсан үнэлгээ
№ Харьцуулалт

1

2

3

4

ХМУ-ын
арга

Данс зах
зээл арга

Ашиглалты
н төлбөр

Зардалд
суурилсан

Өндөр

Нийт
ашгийн
ялгавар
Дунд

Түгээмэл
хэрэглэгддэг
байдал
Зах зээлийн
хүчин
зүйлсийг
тооцох байдал
Бүтээгдэхүүни
й брэндийн үнэ
цэнийг тооцох
боломж

Өндөр

Дунд

Бага

Өндөр

Бага

Бага

Өндөр

Бага

Боломжто
й

Боломжгү
й

Тохиромжто
й

Боломжтой

Боломжгү
й

Хувьцаат бус
компанийн
хувьд тооцох
боломж

Боломжто
й

Боломжгү
й

Тохиромжто
й

Боломжтой

Боломжто
й

Хавсралт 3
Брэндийг үнэлэх хорогдуулсан мөнгөн урсгалын арга

23
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

24
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

X.

Эмпирик судалгааны хэсгийн хавсралтууд

Хавсралт 4
Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе!
Судалгааны зорилго: Талх нарийн боов үйлдвэрлэгчдийн корпорацийн брэндийг
тодорохойлох асуулгын судалгаа
Таныг энэхүү судалгаанд идэвхтэй оролцож, үнэн зөв хариулна гэдэгт итгэж байна.
1.Сэтгэл ханамжийн хэсэг

№

1
2

3
4
5

1. Та дараах компаниудын бүтээгдэхүүнүүдээс алийг нь илүү худалдан авдаг вэ?
a. Талх чихэр
b. Атар өргөө
c. Өгөөж чихэр боов
d. Жүр үр
e. Суман гүн
f. Стимо
g. Бамбууш
h. Бусад.............................................
2. Та дээрх компанийн бүтээгдэхүүнийг хэр удаан хэрэглэж заншсан бэ?
a. 0-1 жил
b. 2-4 жил
c. 5-6 жил
d. 7-8 жил
e. 9-10 жил
f. 11-ээс дээш жил
3. Та дараах компаниудыг доорх өгөгдсөн хүчин зүйлсүүдээр 1-5 оноогоор үнэлнэ үү?
/Хамгийн сайн-5,сайн-4, дунд зэрэг-3, муу-2 хамгийн муу-1/
Талх Атар Өгөө
Жүр Сума Стим БамБусад
Хүчин зүйлс
чихэ Өргө ж
үр
н гүн о
-бууш
р
ө
чихэр
боов
Би
хамгийн
сайн
мэддэг
Миний
хэрэгцээг
хангах бүтээгдэхүүний
нэр төрөл
Бүтээгдэхүүний амт,
чанар нь таалагддаг
Сав баглаа боодол нь
тохиромжтой
Бүтээгдэхүүнүүд
нь
өдөр бүр шинээрээ
хүрч чаддаг

25
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
6 Үнэ нь худалдан авах
чадварт тохирсон
7 Өөрчлөлт, шинэчлэл
хийдэг байдал
хялбар
8 Хэрэглэхэд
байдал

2. Компаниудын ялгарах байдлыг тодорхойлох хэсэг
4. Та дараах компаниудын доор өгөгдсөн хүчин зүйлсэд зохих хариултыг өгнө үү .
/Сонгосон хариултыг ( +) тэмдэгээр тэмдэглэнэ үү/
Талх
Атар
Өгөөж Жүр Суман Сти БамБус
№ Хүчин зүйлс
чихэр Өргөө чихэр
үр
гүн
мо
-бууш
ад
боов
1 Байгууллагын нэр,
логог та санаж
байна уу?
2 Бүтээгдэхүүний
үнэ нь бусдаас
ялгаатай санагддаг
3 Бүтээгдэхүүний
амт
нь
надад
мэдрэгддэг
4 Бүтээгдэхүүнүүди
йн савалгаа нь
бусдаас өвөрмөц
байдаг
5 Би энэ компаний
бүтээгдэхүүнүүдээ
с нэр төрлөөс нь
ялган
харж
сонголтоо
хийж
чаддаг
6 Би энэ компаний
бүтээгдэхүүнүүдий
г хаанаас олж
болохыг
мэдэж
байна
3. Байгууллагуудын эрэлтийн хүчин зүйлсийг үнэлэх хэсэг

26
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

5. Та компаниудыг дараах хүчин зүйлсийн хувьд 1-5 оноогоор үнэлнэ үү.
№ Хүчин зүйлс
Маш
Сайн /4/ Дунд
Муу /2/
сайн /5/
зэрэг /3/
1
2
3
4
5
6
7
8

Маш
муу/1/

Бүтээгдэхүүний чанар
Өөрчлөлт, шинэчлэл хийдэг байдал
Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн сонголт
Үнэ
Хэрэглэхэд хялбар байдал
Найдвартай байдал
Ялгарах өвөрмөц байдал
Савлагааны тохиромжтой байдал

4. Судалгаанд оролцогчдын хувийн мэдээллийн хэсэг
Таны хүйс:
а. Эрэгтэй b. Эмэгтэй
Таны нас:
а.16 хүртэлх
e. 34-39 нас
h. 50-55 нас
b. 17-22 нас
f. 40-45
нас
i. 55-60 нас
c. 22-27 нас
g. 45-50 нас
j. 60-аас дээш
d. 28-33 нас
Таны боловсрол:
a. Дээд
b. Бүрэн дунд
c. Дунд
d. Бага
e. Боловсролгүй
Ажил эрхлэлт:
a. Хувийн байгууллагад
b. Төрийн байгууллагад
c. ТББайгууллагад
d. Олон улсын байгууллагад
e. Оюутан
f. Ажилгүй
g. Бусад............................................/ Бичнэ үү/
Судалгаанд идэвхтэй оролцсон танд баярлалаа!
Хавсралт 5

27
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

3. Зах зээлд эзлэх хувь
1. Та дараах компаниудын бүтээгдэхүүнүүдээс алийг нь илүү худалдан авдаг вэ?
гэсэн асуултанд судалгаанд оролцогчид дараах байдлаар хариулсан байна.
Тоо
Хувь
Компаниуд
77
26.6436
Талх чихэр
22
7.61246
Атар өргөө
78
26.9896
Өгөөж
36
12.4567
Жүр үр
6
2.07612
Суман гүн
61
21.1073
Стимо
6
2.07612
Бамбууш
3
1.03806
Бусад
289
100
Total

28
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

4. Эрэлтийн шинжилгээ
Хавсралт 6
Бүтээгдэхүүний
Өөрчлөлт шинэчлэл
Бүтээгдэхүүний нэр
чанар
хийдэг байдал
төрлийн сонголт
Үнэ
29
23
17
11

Авбал зохих
"Талх чихэр"
ХК-ны RBI
"Атар Өргөө"
ХК-ны RBI

20.7916955

10.77647059

6.48

16.47379576

Хэрэглэхэд
хялбар байдал

14.03875433
11.12326657

8.538475155

5.13

Найдвартай
байдал

Савлагааны
тохиромжтой байдал

Ялгарах байдал

RBI

9

6

4

1

100

5.860899654

3.629065744

2.424913495

0.588927336

64.5889

4.643741722

2.875402242

1.921321407

0.466622294

51.1755

5. Санхүүгийн шинжилгээ
Компаниуд
Талх чихэр
Атар өргөө
Өгөөж
Жүр үр
Суман гүн
Стимо
Бамбууш

Зах зээлд эзэлж буй хувь /%иар/
0.266435986
0.076124567
0.269896194
0.124567474
0.020761246
0.211072664
0.020761246

Бусад

Хавсралт 7
Компаниудын WACC
9.76
12.6
16.8
16.8
16.8
16.8
16.8

0.010380623
1

Салбарын WACC

16.8
14.60456747
Хавсралт -8.1

Мян.төг-өөр
№ "Талх чихэр"
ХК-ны

29

2007

Өнгөрсөн үеийн үйл ажиллагааны мэдээ
2008
2009

2010
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

1
2

3

4

үзүүлэлтүүд
Борлуулалтын
орлого
Борлуулсан
бүтээгдэхүүний
өртөг
Үйл
ажиллагааны
зардал
Үндсэн бус үйл
ажиллагааны
ашиг/алдагдал /

15,655,267.70₮
7,305,906.10₮

15,883,790.50₮

15,728,259.60₮

6,509,306.10₮

13,185,714.10₮

12,243,431.70₮

12,470,937.76₮

587,080.70₮

2,042,072.80₮
1,710,047.70₮

147,398.10₮

5 ТӨА

6,119.00₮

12,650.90₮

62,121.20₮

6 Татвар

2,356,309.80₮

11,320.90₮

997,836.91₮
994,147.70₮

1,115,867.20₮
105,695.48₮

100,258.40₮

8 Үйл
ажиллагааны
хөрөнгө
9 WACC /9.76%/

116,187.20₮

893,889.30₮

7 ТДЦА

999,679.40₮

6,477,089.51₮

5,448,836.50₮

50,800.30₮

892,141.43₮
6,477,089.51₮

3,959,996.50₮
386,495.66₮

632,163.94₮
632,163.94₮

10 EVA
11 RBI /64.59%/
12 Хорогдуулалтын
хүү /14.6%/
13 Хорогдуулалтын
хүчин зүйл
14 Хорогдуулалтын
орлого
15 2013 он хүртэлх
өнөөгийн
үнэ
цэнэ
үнэ
16 Эцсийн
цэнэ

30

- 144,420.23₮

335,695.36₮

531,806.44₮

261,725.36₮

467,872.96₮

259,977.49₮
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
17 Цэвэр одоогийн
брэндийн
үнэ
цэнэ
Хавсралт -8.2
№

"Талх чихэр" ХК-ны
үзүүлэлтүүд

1 Борлуулалтын орлого
2 Борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг
ажиллагааны
3 Үйл
зардал
бус
үйл
4 Үндсэн
ажиллагааны
ашиг/алдагдал /
5 ТӨА
6 Татвар

Таамагласан утгууд / Тогтмол загвар/
2011
2012
2013
14404846.82
14404846.82
14404846.82
11684139.48
11684139.48
11684139.48
2042076.787

2042076.787

2042076.787

-88288.51348

-88288.51348

-88288.51348

590342.0306

590342.0306

590342.0306
59,034.20₮

59,034.20₮

59,034.20₮

7 ТДЦА
ажиллагааны
8 Үйл
хөрөнгө
9 WACC /9.76%/

531,307.83₮
531,307.83₮
531,307.83₮
5798690.052
5798690.052

565,952.15₮
565,952.15₮

10 EVA
11 RBI /64.59%/

12 Хорогдуулалтын хүү
/14.6%/
13 Хорогдуулалтын хүчин
зүйл
14 Хорогдуулалтын
орлого
он
хүртэлх
15 2013
өнөөгийн үнэ цэнэ
16 Эцсийн үнэ цэнэ

31

5798690.052

565,952.15₮

34,644.32₮
22,376.77₮

34,644.32₮
22,376.77₮

-

34,644.32₮

-

22,376.77₮

1.146

1.313316

1.505060136

-19525.97494

-17038.37255

-14867.68984

-154296.112
-214974.2308
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
одоогийн
17 Цэвэр
брэндийн үнэ цэнэ

№

"Талх чихэр" ХК-ны
үзүүлэлтүүд

1 Борлуулалтын орлого
2 Борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг
ажиллагааны
3 Үйл
зардал
бус
үйл
4 Үндсэн
ажиллагааны
ашиг/алдагдал /

-369270.3428

Хавсралт -8.3
Таамагласан утгууд / Өсөлтийн загвар/
2011
2012
2013
29055311.87
29165153.57
29274183.87
22353135.93
22413310.53
22473149.52
5506361.391

6284932.616

212649.5547

218348.7527

223943.9403

2423114.034

5 ТӨА
6 Татвар

4491711.465

1463830.403

740045.684
74,004.57₮

242,311.40₮

146,383.04₮

7 ТДЦА

666,041.12₮
2,180,802.63₮
1,317,447.36₮
ажиллагааны
10044680.14
10124889.95

8 Үйл
хөрөнгө
9 WACC /9.76%/

995,875.21₮
980,360.78₮

988,189.26₮

10 EVA
1,200,441.85₮

329,258.10₮

775,365.39₮

212,667.81₮

11 RBI /64.59%/

12 Хорогдуулалтын хүү
/14.6%/
13 Хорогдуулалтын хүчин
зүйл
14 Хорогдуулалтын
орлого
он
хүртэлх
15 2013
өнөөгийн үнэ цэнэ
16 Эцсийн үнэ цэнэ

32

10203639.45

329,834.10₮
213,039.84₮

1.146

1.313316

1.505060136

676584.1101

161931.9413

-141549.0564

-2046679.736
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
одоогийн
17 Цэвэр
брэндийн үнэ цэнэ

-2200975.848
Хавсралт -8.4

№

"Талх чихэр" ХК-ны
үзүүлэлтүүд

1 Борлуулалтын орлого
2 Борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг
ажиллагааны
3 Үйл
зардал
бус
үйл
4 Үндсэн
ажиллагааны
ашиг/алдагдал /
5 ТӨА
6 Татвар
7 ТДЦА

Таамагласан утгууд / Бууралтын загвар/
2011
2012
2013
-245618.2385
-355459.9369
-464490.2427
1015143.042
954968.4421
895129.4541
-407557.8901

-1422207.817

-2200779.041

-389226.5816

-394925.7797

-400520.9673

-1242429.973

-283146.342

124,243.00₮
1,118,186.98₮
ажиллагааны
1552699.966

28,314.63₮
254,831.71₮
1472490.158

440638.3771
44,063.84₮

8 Үйл
хөрөнгө
9 WACC /9.76%/

11 RBI /64.59%/

12 Хорогдуулалтын хүү
/14.6%/
13 Хорогдуулалтын хүчин
зүйл
14 Хорогдуулалтын
орлого
он
хүртэлх
15 2013
өнөөгийн үнэ цэнэ
16 Эцсийн үнэ цэнэ

33

1393740.649
136,029.09₮

151,543.52₮
10 EVA

396,574.54₮

143,715.04₮

1,269,730.49₮
820,118.92₮

398,546.75₮
257,421.34₮

260,545.45₮
168,286.31₮

1.146

1.313316

1.505060136

-715636.06

-196008.6864

111813.6767

1616731.275
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
одоогийн
17 Цэвэр
брэндийн үнэ цэнэ

1462435.163

Хавсралт -8.5
№

"Атар өргөө" ХКны үзүүлэлтүүд

Өнгөрсөн үеийн үйл ажиллагааны мэдээ
2007
2008
2009
2010
8,067,599.15₮
4,998,535.60₮ 8,274,385.70₮ 7,694,965.30₮
5,526,619.86₮
4,136,759.00₮ 6,389,646.80₮ 5,680,755.20₮

1 Борлуулалтын
орлого
2 Борлуулсан
бүтээгдэхүүний
өртөг
684,196.30₮
3 Үйл ажиллагааны
зардал
4 Үндсэн бус үйл ажиллагааы
68,816.50₮
ашиг/алдагдал /
5 ТӨА

1,411,406.65₮
873,443.90₮
70,059.80₮

1,021,530.50₮
97,177.50₮

108,763.80₮

894,473.93₮
941,235.20₮

6 Татвар

895,502.10₮

12,897.30₮

7 ТДЦА

95,866.50₮

106,780.00₮
100,612.60₮

91,386.80₮
787,693.93₮

840,622.60₮

10 EVA
11 RBI /51.18%/
12 Хорогдуулалтын
хүү /14.6%/
13 Хорогдуулалтын
хүчин зүйл
14 Хорогдуулалтын
орлого
15 2013 он хүртэлх
өнөөгийн үнэ цэнэ

34

223,376.58₮

804,115.30₮

2,477,214.70₮

3,965,446.00₮

312,129.05₮

8 Үйл ажиллагааны
хөрөнгө
2,533,675.20₮
319,243.08₮
9 WACC /12.6%/

- 235,098.70₮

499,646.20₮

528,493.55₮

304,469.10₮

4,460,081.84₮
561,970.31₮

225,723.62₮
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
16 Эцсийн үнэ цэнэ
одоогийн
17 Цэвэр
брэндийн үнэ цэнэ

№

Хавсралт -8.6
Таамагласан утгууд / Тогтмол загвар/
2011
2012
2013
7528489.733
7528489.733
7528489.733
5526616.064
5526616.064
5526616.064

"Атар өргөө" ХК-ны
үзүүлэлтүүд

1 Борлуулалтын орлого
2 Борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг
3 Үйл ажиллагааны зардал
бус
үйл
4 Үндсэн
ажиллагааы
ашиг/алдагдал /

1411391.481
-235091.0703

1411391.481
-235091.0703

355391.1169
35,539.11₮

5 ТӨА
6 Татвар

1411391.481
-235091.0703

355391.1169

355391.1169

35,539.11₮
7 ТДЦА

35,539.11₮

319,852.01₮

ажиллагааны
8 Үйл
хөрөнгө
9 WACC /12.6%/

5798690.052

319,852.01₮
319,852.01₮
5798690.052
5798690.052

730,634.95₮
730,634.95₮

10 EVA

-

11 RBI /51.18%/

-

410,782.94₮
210,238.71₮

410,782.94₮
210,238.71₮

хүү
12 Хорогдуулалтын
/14.6%/
13 Хорогдуулалтын хүчин
зүйл
14 Хорогдуулалтын орлого
он
хүртэлх
15 2013
өнөөгийн үнэ цэнэ
16 Эцсийн үнэ цэнэ

35

730,634.95₮
410,782.94₮
210,238.71₮

1.146

1.313316

1.505060136

-183454.3712

-160082.3483

-139687.913

-1449673.897
-2075644.341
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
одоогийн
17 Цэвэр
брэндийн үнэ цэнэ

36

-3525318.239
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

№

"Атар өргөө" ХК-ны
үзүүлэлтүүд

1 Борлуулалтын орлого
2 Борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг
3 Үйл ажиллагааны зардал
бус
үйл
4 Үндсэн
ажиллагааы
ашиг/алдагдал /
5 ТӨА
6 Татвар

Хавсралт -8.7
Таамагласан утгууд / Өсөлтийн загвар/
2011
2012
2013
12857180.53
12909081.53
12960486.66
8545916.351
8545916.351
8545916.351
2252895.08
23188.12597

2601434.134
130160.7692

2868880.665
212245.1224

2081557.22
208,155.72₮

1891891.817

1757934.77

189,189.18₮
7 ТДЦА
ажиллагааны
8 Үйл
хөрөнгө
9 WACC /12.6%/

175,793.48₮

1,873,401.50₮
10044680.14

1,702,702.64₮ 1,582,141.29₮
10124889.95
10203639.45

1,265,629.70₮
1,275,736.13₮

426,966.50₮
11 RBI /51.18%/

хүү
12 Хорогдуулалтын
/14.6%/
13 Хорогдуулалтын хүчин
зүйл
14 Хорогдуулалтын орлого
он
хүртэлх
15 2013
өнөөгийн үнэ цэнэ
16 Эцсийн үнэ цэнэ
одоогийн
17 Цэвэр
брэндийн үнэ цэнэ

37

296,482.72₮

218,521.46₮

10 EVA

1,285,658.57₮

151,739.86₮

607,771.80₮
311,057.61₮

1.146

1.313316

1.505060136

271428.977

166389.0912

100819.7967

1498096.98
48423.08239
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012

№

"Атар өргөө" ХК-ны
үзүүлэлтүүд

1 Борлуулалтын орлого
2 Борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг
ажиллагааны
3 Үйл
зардал
бус
үйл
4 Үндсэн
ажиллагааы
ашиг/алдагдал /
5 ТӨА
6 Татвар
7 ТДЦА

Хавсралт -8.8
Таамагласан утгууд / Бууралтын загвар/
2011
2012
2013
2199798.94
2147897.933
2096492.801
2507315.778
2507315.778
2507315.778
569887.8822

221348.8289

-46097.70288

-493370.2666

-600342.9098

-682427.263

-1370774.986

-1181109.583

-1047152.536
104,715.25₮

137,077.50₮
1,233,697.49₮
ажиллагааны
1552699.966

8 Үйл
хөрөнгө
9 WACC /12.6%/

118,110.96₮
1,062,998.62₮
1472490.158

11 RBI /51.18%/

12 Хорогдуулалтын хүү
/14.6%/
13 Хорогдуулалтын хүчин
зүйл
14 Хорогдуулалтын
орлого
он
хүртэлх
15 2013
өнөөгийн үнэ цэнэ
16 Эцсийн үнэ цэнэ
одоогийн
17 Цэвэр
брэндийн үнэ цэнэ

38

1393740.649
175,611.32₮

195,640.20₮
10 EVA

942,437.28₮

185,533.76₮

1,429,337.68₮
731,535.03₮

1,248,532.38₮
638,998.87₮

-

1,118,048.60₮

-

572,217.28₮

1.146

1.313316

1.505060136

-638337.7194

-486553.7878

-380195.6228

-5649385.662
-7099059.56
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
Хавсралт 9

Загвар

№

"Талх чихэр" компанийн хувьд
Борлуулалтын орлого, ББӨ

1 Тогтмол загвар
2 Өсөлттэй загвар
3 Бууралттай
загвар

Загвар

№

Борлуулалтын орлого, үйл
ажиллагааны зардал

Корряляци Стандарт
Корряляци
Стандарт хазайлт
хазайлт
99.40%
6.80%
91.60%
9.30%
99.90%
2.30%
96.30%
49.50%
99.90%
2.60%
95.00%
6.30%

"Атар Өргөө" компанийн хувьд
Борлуулалтын орлого, ББӨ
Корряляци Стандарт
хазайлт

Борлуулалтын орлого, үйл
ажиллагааны зардал
Корряляци

Стандарт хазайлт

1 Тогтмол загвар
2 Өсөлттэй загвар

94.60%
99.30%

23.70%
9.70%

55.10%
94.90%

10.30%
5.10%

3 Бууралттай
загвар

99.20%

9.80%

87.20%

13.40%
Хавсралт 10

39
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
Хавсралт 11
Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе!
Судалгааны зорилго: Манай улсын аж ахуй нэгжүүдэд брэндийн үнэ цэнийг тооцож,
бүртгэдэг туршлага байдаг эсэхийг тодорхойлох
Таныг энэхүү судалгаанд идэвхтэй оролцож, үнэн зөв хариулна гэдэгт итгэж байна.
1. Та нягтлан бодох бүртгэлийн болон санхүүгийн тайлагналын олон улсын
стандартыг хэр сайн мэдэх вэ?
a. Маш сайн мэднэ
b. Сайн мэднэ
c. Дунд зэрэг мэднэ
d. Сайн мэдэхгүй
e. Огт мэдэхгүй
2. Та биет бус хөрөнгийн талаарх нягтлан бодох бүртгэлийн болон санхүүгийн
тайлагналын олон улсын стандартыг дараах хүчин зүйлүүдээр үнэлнэ үү.
Маш
Дунд
Маш
№ Хүчин зүйлс
сайн Сайн зэрэг Муу
муу
1 Ойлгомжтой байдал
Зүйл заалтуудын агуулга нь
2 тодорхой эсэх
Хэрэгжүүлэх
боломжтой
3 эсэх
4 Орчуулга сайтай эсэх
5 Бусад........................
3. Танай компани бүртгэлдээ дараах биет бус хөрөнгүүдээс алийг нь тусгадаг вэ?
/Олон хариулттай байж болно. /
a. Патент
b. Лиценз
c. Зохиогчийн эрх
d. Гүүдвил
e. Програм хангамж
f. Брэнд
g. Франчайз
h. Онцгой эрх
i. Зохион байгуулалтын зардал
j. Бусад.............................................
4. Та ямар хэлбэрийн компанид ажилладаг вэ?
a. ХХК
b. ХК
c. ТББ
d. Төрийн байгууллага
e. Бусад.............................................
5. Танай байгууллага ямар төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг вэ ?
a. Худалдаа

40
Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012
b. Үйлчилгээ
c. Үйлдвэрлэл
d. Бусад.............................................
Судалгаанд идэвхтэй оролцсон танд баярлалаа!

41

More Related Content

What's hot

Б.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
Б.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМБ.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
Б.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМbatnasanb
 
Бүтээмж
БүтээмжБүтээмж
БүтээмжUndram J
 
Маркетингийн онол арга зүйн үндэс
Маркетингийн онол арга зүйн үндэсМаркетингийн онол арга зүйн үндэс
Маркетингийн онол арга зүйн үндэсUudus Enkhtuyagerel
 
Бүтээгдэхүүний бодлого
Бүтээгдэхүүний бодлогоБүтээгдэхүүний бодлого
Бүтээгдэхүүний бодлогоUudus Enkhtuyagerel
 
Хэрэглэгчийн худалдан авах процесс
Хэрэглэгчийн худалдан авах процессХэрэглэгчийн худалдан авах процесс
Хэрэглэгчийн худалдан авах процессUnuRuu Smile
 
Lekts 4
Lekts 4Lekts 4
Lekts 4Pmunkh
 
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/Adilbishiin Gelegjamts
 

What's hot (20)

хуваарилалтын суваг түүний онцлог
хуваарилалтын суваг түүний онцлогхуваарилалтын суваг түүний онцлог
хуваарилалтын суваг түүний онцлог
 
Маркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгааМаркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгаа
 
Lecture 5
Lecture 5Lecture 5
Lecture 5
 
свот
свотсвот
свот
 
Маркетингийн үндэс 2013
Маркетингийн үндэс 2013Маркетингийн үндэс 2013
Маркетингийн үндэс 2013
 
Б.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
Б.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМБ.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
Б.Гансүх - НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
 
Бүтээмж
БүтээмжБүтээмж
Бүтээмж
 
Маркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгааМаркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгаа
 
Маркетингийн онол арга зүйн үндэс
Маркетингийн онол арга зүйн үндэсМаркетингийн онол арга зүйн үндэс
Маркетингийн онол арга зүйн үндэс
 
Бүтээгдэхүүний бодлого
Бүтээгдэхүүний бодлогоБүтээгдэхүүний бодлого
Бүтээгдэхүүний бодлого
 
Маркетингийн төлөвлөгөө
Маркетингийн төлөвлөгөөМаркетингийн төлөвлөгөө
Маркетингийн төлөвлөгөө
 
Lecture №3
Lecture №3Lecture №3
Lecture №3
 
маркетингийн стратеги
маркетингийн стратегимаркетингийн стратеги
маркетингийн стратеги
 
Хэрэглэгчийн худалдан авах процесс
Хэрэглэгчийн худалдан авах процессХэрэглэгчийн худалдан авах процесс
Хэрэглэгчийн худалдан авах процесс
 
Lec 8
Lec 8Lec 8
Lec 8
 
маркетингийн идэвхижүүлэлт
маркетингийн идэвхижүүлэлтмаркетингийн идэвхижүүлэлт
маркетингийн идэвхижүүлэлт
 
Lekts 4
Lekts 4Lekts 4
Lekts 4
 
Lec 6
Lec 6Lec 6
Lec 6
 
Маркетингийн удирдлага
Маркетингийн удирдлагаМаркетингийн удирдлага
Маркетингийн удирдлага
 
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
Маркетинг, маркетинг төлөвлөгөө боловсруулах арга зүй-1а /товч ойлголт/
 

Viewers also liked

Г.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНДГ.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНДbatnasanb
 
маркетингийн нэр томьёо Glossaries
 маркетингийн нэр томьёо Glossaries маркетингийн нэр томьёо Glossaries
маркетингийн нэр томьёо GlossariesZorigoo Ch
 
Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)
Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)
Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)Namuun Ariunsanaa
 
Colgate brand valuation
Colgate brand valuationColgate brand valuation
Colgate brand valuationanubhuti anup
 
Growing & Sustaining Brand Equity by Biyi Bamiduro
Growing & Sustaining Brand Equity by Biyi BamiduroGrowing & Sustaining Brand Equity by Biyi Bamiduro
Growing & Sustaining Brand Equity by Biyi BamiduroNoah's Ark Communications
 
Брэнд бүтээх нь - Линда.ком Тэмдэглэл
Брэнд бүтээх нь - Линда.ком ТэмдэглэлБрэнд бүтээх нь - Линда.ком Тэмдэглэл
Брэнд бүтээх нь - Линда.ком ТэмдэглэлБямбаа Авирмэд
 
Brand management
Brand managementBrand management
Brand managementGanaa Sula
 
Brand valuation methods and strategies
Brand valuation methods and strategiesBrand valuation methods and strategies
Brand valuation methods and strategiesmanirupal
 
Interbrand Brand Valuation Method
Interbrand Brand Valuation MethodInterbrand Brand Valuation Method
Interbrand Brand Valuation MethodFreddy Guevara
 
Brand management Full notes
Brand management Full notesBrand management Full notes
Brand management Full notesversatileBschool
 

Viewers also liked (11)

Г.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНДГ.Энхтөр - БРЭНД
Г.Энхтөр - БРЭНД
 
маркетингийн нэр томьёо Glossaries
 маркетингийн нэр томьёо Glossaries маркетингийн нэр томьёо Glossaries
маркетингийн нэр томьёо Glossaries
 
Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)
Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)
Брэндэд үнэнч байх зан төлвийг хэмжих нь (Measuring Brand Loyalty)
 
Colgate brand valuation
Colgate brand valuationColgate brand valuation
Colgate brand valuation
 
Growing & Sustaining Brand Equity by Biyi Bamiduro
Growing & Sustaining Brand Equity by Biyi BamiduroGrowing & Sustaining Brand Equity by Biyi Bamiduro
Growing & Sustaining Brand Equity by Biyi Bamiduro
 
Брэнд бүтээх нь - Линда.ком Тэмдэглэл
Брэнд бүтээх нь - Линда.ком ТэмдэглэлБрэнд бүтээх нь - Линда.ком Тэмдэглэл
Брэнд бүтээх нь - Линда.ком Тэмдэглэл
 
Brand management
Brand managementBrand management
Brand management
 
Brand Valuation
Brand ValuationBrand Valuation
Brand Valuation
 
Brand valuation methods and strategies
Brand valuation methods and strategiesBrand valuation methods and strategies
Brand valuation methods and strategies
 
Interbrand Brand Valuation Method
Interbrand Brand Valuation MethodInterbrand Brand Valuation Method
Interbrand Brand Valuation Method
 
Brand management Full notes
Brand management Full notesBrand management Full notes
Brand management Full notes
 

Similar to Д.Мөнхтуяа - Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас

Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...
Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж  байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж  байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...
Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...batnasanb
 
Marketingiin undes2013
Marketingiin undes2013Marketingiin undes2013
Marketingiin undes2013Chinggis khaan
 
Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...
Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...
Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...batnasanb
 
Ц.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ
Ц.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИЦ.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ
Ц.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИbatnasanb
 
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА Mr Nyak
 
Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...
Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...
Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...batnasanb
 
Маркетингийн үндэс
Маркетингийн үндэсМаркетингийн үндэс
Маркетингийн үндэсIkhzasag SEZS
 
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГАБ.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГАbatnasanb
 
Зээлийн шинжилгээ
Зээлийн шинжилгээЗээлийн шинжилгээ
Зээлийн шинжилгээIkhzasag SEZS
 
Дархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга зам
Дархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга замДархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга зам
Дархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга замAnkhbileg Luvsan
 
marketing lesson
marketing lessonmarketing lesson
marketing lessonMr Nyak
 
Олон улсын маркетингийн судалгаа үйл явц
Олон улсын маркетингийн судалгаа үйл явцОлон улсын маркетингийн судалгаа үйл явц
Олон улсын маркетингийн судалгаа үйл явцE-Gazarchin Online University
 
Ц.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГ
Ц.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГЦ.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГ
Ц.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГbatnasanb
 
Түвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадвар
Түвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадварТүвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадвар
Түвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадварbatnasanb
 
Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...
Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...
Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...batnasanb
 
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем Энхтамир Ш
 

Similar to Д.Мөнхтуяа - Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас (20)

Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...
Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж  байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж  байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...
Г.Нямхүү - Чанарын дугуйлангийн аргыг ашиглаж байгууллагын бүтээмжийг дээшлү...
 
Marketingiin undes2013
Marketingiin undes2013Marketingiin undes2013
Marketingiin undes2013
 
Basic marketing lec3 new
Basic marketing lec3 newBasic marketing lec3 new
Basic marketing lec3 new
 
Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...
Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...
Ч.Отгонжаргал Л.Хандсүрэн - БИЗНЕСИЙН ДАВУУ БАЙДЛЫН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАН КОМПАНИЙ...
 
Lecture 5,6
Lecture 5,6Lecture 5,6
Lecture 5,6
 
Ц.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ
Ц.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИЦ.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ
Ц.Тогтохтуяа - СҮҮНИЙ ҮЙЛДВЭРИЙН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ
 
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
МАРКЕТИНГИЙН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
 
Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...
Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...
Б.Баасандорж Ч.Баттөр С.Дашдорж - АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХӨГ...
 
Маркетингийн үндэс
Маркетингийн үндэсМаркетингийн үндэс
Маркетингийн үндэс
 
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГАБ.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
Б.Уянга - КОМПАНИЙН НИЙГМИЙН ХАРИУЦЛАГА
 
Зээлийн шинжилгээ
Зээлийн шинжилгээЗээлийн шинжилгээ
Зээлийн шинжилгээ
 
Дархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга зам
Дархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга замДархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга зам
Дархан-Уул аймгийн эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх арга зам
 
marketing lesson
marketing lessonmarketing lesson
marketing lesson
 
Олон улсын маркетингийн судалгаа үйл явц
Олон улсын маркетингийн судалгаа үйл явцОлон улсын маркетингийн судалгаа үйл явц
Олон улсын маркетингийн судалгаа үйл явц
 
Ц.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГ
Ц.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГЦ.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГ
Ц.Одмаа, Б.Мөнхөө, Г.Сувд-Эрдэнэ - БАЙГУУЛЛАГЫН ХӨГЖЛИЙН ШИНЭ ГАРЦ - БЕНЧМАРКИНГ
 
Mergejliin dadlaga 2017
Mergejliin dadlaga 2017Mergejliin dadlaga 2017
Mergejliin dadlaga 2017
 
Түвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадвар
Түвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадварТүвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадвар
Түвшинтөгс, Өлзийбуян - Менежерийн ур чадвар
 
Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...
Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...
Д.Даваадорж С.Золжаргал- МОНГОЛЫН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ГЭРЭЭ...
 
Лекц №4 Бизнес төсөл боловсруулахад хэрэглэгдэх түгээмэл аргууд
Лекц №4 Бизнес төсөл боловсруулахад хэрэглэгдэх түгээмэл аргуудЛекц №4 Бизнес төсөл боловсруулахад хэрэглэгдэх түгээмэл аргууд
Лекц №4 Бизнес төсөл боловсруулахад хэрэглэгдэх түгээмэл аргууд
 
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
Старт-ап, жижиг дунд байгууллага, үйлдвэрллийг дэмжих цахим систем
 

More from batnasanb

Red arrow international company presentation
Red arrow international company presentationRed arrow international company presentation
Red arrow international company presentationbatnasanb
 
Mtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr finalMtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr finalbatnasanb
 
Bei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner BrosBei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner Brosbatnasanb
 
Saskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol AsiaSaskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol Asiabatnasanb
 
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian MarketJargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Marketbatnasanb
 
Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2batnasanb
 
Dai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures TelevisionDai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures Televisionbatnasanb
 
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property RightsDelgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rightsbatnasanb
 
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television IndustryKhishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industrybatnasanb
 
David Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry TechnologiesDavid Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry Technologiesbatnasanb
 
Peter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital eraPeter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital erabatnasanb
 
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалтБ.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалтbatnasanb
 
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилдЦ.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилдbatnasanb
 
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлагаА.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлагаbatnasanb
 
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...batnasanb
 
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭБ.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭbatnasanb
 
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...batnasanb
 
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...batnasanb
 
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...batnasanb
 
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛГ.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛbatnasanb
 

More from batnasanb (20)

Red arrow international company presentation
Red arrow international company presentationRed arrow international company presentation
Red arrow international company presentation
 
Mtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr finalMtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr final
 
Bei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner BrosBei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner Bros
 
Saskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol AsiaSaskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol Asia
 
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian MarketJargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
 
Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2
 
Dai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures TelevisionDai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures Television
 
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property RightsDelgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
 
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television IndustryKhishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
 
David Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry TechnologiesDavid Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry Technologies
 
Peter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital eraPeter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital era
 
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалтБ.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
 
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилдЦ.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
 
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлагаА.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
 
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
 
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭБ.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
 
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
 
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
 
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...
 
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛГ.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
 

Д.Мөнхтуяа - Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас

  • 1. Санхүү Эдийн Засгийн Дээд Сургууль Нягтлан бодох бүртгэлийн тэнхим Удирдсан: СЭЗДС-ийн БУТ-ын багш, МВА, .................................../ С.Сайн-Од / СЭЗДС-ийн НББ –ийн тэнхимийн Ахлах багш, ММНБ,.................................../ Д.Өлзиймаа / Гүйцэтгэсэн: ...................................................Д.Мөнхтуяа Нягтлан бодох бүртгэлийн 41 ангийн оюутан Утас: 99688469, e-mail: tuya0819_9999@yahoo.com ..................................................Э.Нямсүрэн, Нягтлан бодох бүртгэлийн 41 ангийн оюутан Утас: 99959066, e-mail: enima_0902@yahoo.com ..................................................Н.Төрмөнх, Нягтлан бодох бүртгэлийн 41 ангийн оюутан Утас: 91020688, e-mail: arzaak_90@yahoo.com
  • 2. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Улаанбаатар 2012 Агуулга I. Оршил ...................................................................................................................................... 2 II. Онолын судалгаа .................................................................................................................... 5 1. Брэндийн үнэлгээний ач холбогдол: .................................................................... 6 2. Биет бус хөрөнгийн талаарх СТОУС, НББОУС, ISO10668 ............................... 9 3. Брэндийн үнэ цэнийг үнэлэх аргууд .................................................................. 11 4. Гадаадын улс орнуудын брэндийн үнэлгээний туршлага ................................ 12 III. Эмпирик судалгаа.............................................................................................................. 13 1. Эрэлтийн шинжилгээ ........................................................................................... 14 2. Санхүүгийн шинжилгээ ....................................................................................... 15 IV. Дүгнэлт ............................................................................................................................... 19 Санал зөвлөмж ...................................................................................................................... 20 V. VI. Ашигласан материал ......................................................................................................... 21 “Brand valuation a practical guide”. ( 1999 он ). ....................................................... 21 VII. Хавсралтууд ....................................................................................................................... 22 1
  • 3. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 I. Хураангуй Компани бүхий л менежмент, хөрөнгө оруулалтын шийдвэрүүдийг санхүүгийн мэдээлэл дээр тулгуурлан хийдэг. Гэтэл орчин үеийн онол, практикийн хандлагыг судлан үзэхэд шийдвэр гаргалтандаа өргөнөөр ашигладаг санхүүгийн тайлан маань тэр бүр компанийн бодит мэдээллийг агуулж чадахгүй байгаа нь харагдаж байна. Тухайн компанийн үнэ цэнэ зөвхөн бодитой эзэмшиж, ашиглаж буй хөрөнгийн хэмжээгээр бус компанийн нэр хүнд, танигдсан байдал зэрэг нь тухайн компанийн үнэ цэнийг нэмэгдүүлж байдаг байна. Гэтэл энэ нэмэгдэж буй үнэ цэнэ нь санхүүгийн тайланд тусгагдахгүй байгаа нь санхүүгийн тайлан тухайн бизнесийн үнэлгээг мөнгөн дүнгээр үнэн зөв илэрхийлж байгаа эсэхэд эргэлзээ төрүүлж байна. Бид энэхүү судалгаагаараа тэрхүү нэмэгдэл үнэ цэнэ буюу брэндийн үнэ цэнийг судалж, нягтлан бодох бүртгэлд тусгах цаашлаад шийдвэр гаргалтандаа хэрхэн оновчтой ашиглах боломж байгааг илрүүлэн гаргахыг зорилоо. Судалгааг “Талх чихэр” болон “Атар Өргөө” компаниудын хувьд хэрэглэгчдээс сэтгэл ханамжийн судалгаа авч олон улсын хэмжээнд ашигладаг арга аргачлалын дагуу үнэлэн, хорогдуулсан мөнгөн үнэ цэнийн аргыг ашиглан брэндийн үнэлгээг хийсэн болно. ТҮЛХҮҮР ҮГС: Брэнд, Брэндийн үнэлгээ, Хорогдуулсан мөнгөн урсгал, Биет бус хөрөнгө, Үнэлгээний арга хандлага II. Оршил Аливаа компанийн хувьд санхүүгийн тайлан дээр өөрийн хөрөнгийн хэмжээгээ их байдлаар харуулах сонирхол их байдаг бөгөөд энэ нь хөрөнгө оруулагчдыг татах, санхүүгийн харьцааг сайн үзүүлэлттэй харагдуулах гэсэн зорилготой нь холбоотой байдаг. Нийгэм эдийн засаг өөрчлөгдөж байгаа энэ үед компаниудын биет бус хөрөнгө нь биет хөрөнгөөс илүү хэмжээгээр компанийн үйл ажиллагаанд нөлөө үзүүлж байгаа билээ. Аливаа хөрөнгийн хувьд жил ирэх бүр үнэ цэнэ нь буурч байдаг бол брэндийн үнэ цэнэ нь ирээдүйд өсөх хандлагатай байдгаараа онцлогтой юм. Өрсөлдөөн ширүүн хүчтэй болох 2
  • 4. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 тусам техник технологийн хоцрогдол нэмэгдсээр байхад, сайн брэндийг бүтээсэн бол урт хугацаанд өгөөжийг нь хүртэж, өрсөлдөх чадвараа хадгалах боломжтой болдог. Өнөөдөр LVMH, L’Oreal, Gucci, Prada,PPR зэрэг маш олон компаниуд брэндээ үнэлүүлж балансад тусгаж хөрөнгө оруулалтыг татах хэрэгсэл болгон ашиглаж байна.1 (www.marketingpilgrim.com, 2009). Манай улсад биет бус хөрөнгийн бүртгэл нь хангалтгүй байна. Иймээс брэндийг үнэлэх ОУ-ын хэмжээнд ашиглагдаж байгаа арга аргачлалыг Монголд нэвтрүүлэх арга замыг судаллаа Судалгааны ажлын хэрэгцээ, ач холбогдол Компаниуд брэнджүүлэлтийг үйл ажиллагаандаа сайнаар нөлөөлдөг болохыг ойлгож мэддэг, брэндийн шийдвэр гаргалтыг тухайн брэнд бүтээгдэхүүн болон багцын хувьд гаргадаг боловч түүнийг үнэлэх, бүртгэлдээ капиталжуулах, ингэснээр буй болох ирээдүйн үр ашгийг тэр бүр мэдэхгүй байгаа нь брэндийг бүтээсэн нүр их ажлаа бүрэн дүүрэн ашиглаж чадахгүй байна. Брэндийг үнэлсэээр хөрөнгөө бодитойгоор үнэлэх, тухайн брэндтэй эсвэл байгууллагын хүрээнд маркетингийн болон зохих шийдвэрийг гаргахад мэдээлэл болгон ашиглах боломж бүрдэх юм. Монголд бүтээн байгуулалт, үйлдвэржилт, олон улсын зах зээлд хөл нийлүүлэн алхах шаардлагатай энэ цаг үед брэндийн шийдвэр гаргалтууд болон түүнээс олж болох боломжит санхүүгийн болон хэрэглэгч, хөрөнгө оруулагч, хувь нийлүүлэгчдийн сэтгэл ханамжийг өндөр байлгахад чухал хувь нэмэр болно. Гадаадын улс орнууд брэндээ үнэлүүлж капиталжуулдаг. “Дэлхийн шилдэг 100 брэнд”-ийг шалгаруулах үйл ажиллагааны хүрээнд байгууллагуудын брэндийн үнэ цэнийг хийж шилдэг байгууллагуудыг шалгаруулдаг жишээг дурьдаж болно. Манай улсын хувьд “Шилдэг аж ахуй нэгжүүдийг шалгаруулах” аливаа арга хэмжээнүүдийн шалгуур нь тухайн нөхцөл байдалд тулгуурласан, оновчгүй байгаа юм. (Сайн-Од, 2007)2Брэндийн үнэ 1 - 2 3 www.marketingpilgrim.com “Брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь”, 2008 он БУТ-ын багш С.Сайн од
  • 5. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 цэнийг тооцон бүртгэлд тусгах байгууллагын ашигт ажиллагаа, үйл ажиллагааны тогтвортой байдлыг сайжруулах, байгууллагын үнэ цэнийг бодитоор үнэлж дүгнэх, аливаа хөрөнгө оруулагчдын шийдвэр гаргалтанд туслах, өөрийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих боломжийг бүрдүүлэх юм. Сэдвийн зорилго, зорилт Сэдвийн зорилго: Эдийн засаг, менежментийн шийдвэр гаргалтыг оновчтой болгоход брэндийн үнэ цэнийг ашиглах арга замыг судлахад оршино. Энэ зорилгын хүрээнд доорх зорилтуудыг дэвшүүлж байна: - Брэнд, брэндийн үнэлгээний талаарх онолын судалгаа хийх - Холбогдох олон улсын бүртгэлийн стандартуудыг судлах - Гадаад орнуудын туршлагыг судлах - “Талх чихэр”, “Атар Өргөө” ХК-иудын брэндийн үнэ цэнийг тооцох - Брэндийн үнэ цэнийг тооцож бүртгэх болон ашиглахтай холбоотой санал зөвлөмж Сэдвийн судлагдсан байдал Биет бус хөрөнгийн үнэ цэнэ ялангуяа брэндийн үнэ цэнэ харьцангуй өсөлттэй байгаа тул бизнес эрхлэгчид болон судлаачдын анхаарлын төвд байгаа бөгөөд энэ талаар судлан холбогдох шийдвэр гаргалтууд болон бүртгэлийн чиглэлээр нь судалсан бүтээлүүд олон байдаг.Тэдгээрээс цөөн хэдийг дурьдвал: - Brand finance компаниас эрхлэн гаргасан “Current Practice in Brand Valuation” (Haigh, 2000)3 эмхэтгэлд брэндийн үнэлгээний түүхэн хөгжлийн тухай өгүүлсэн байна. - Интербрэндийн жил бүр дэлхийн шилдэг 100 брэндийг шалгаруулдаг арга аргачлал. (www.interbrand.com, 2010)4 Интербрэндээс гаргасан брэндийн үнэ цэнийг тооцох аргачлалыг агуулсан “Brand Valuation. The key to unlock the benefits from your brand assets.” эмхэтгэл 3 4 www.brandfinance.com www.interbrand.com 4
  • 6. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 - СЭЗДС-ийн БУТ-ийн багш С.Сайн-Одын хийсэн “Брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь” сэдэвт судалгааны ажил Судалгааны ажлын хамрах хүрээ, обьект Судалгааны ажлын хүрээнд талх, нарийн боовны салбарын гол төлөөлөгч болох “Талх чихэр”, “Атар-Өргөө” ХК-уудыг үндсэн обьектоор сонгон авч брэндийн үнэ цэнийг тооцоолон,бүртгэлд тусгахаар сонгон авлаа. Судалгааны онол арга зүй Судалгаа нь онолын хэсэг, эмпирик судалгаа гэсэн хэсгүүдээс бүрдэх бөгөөд хорогдуулсан мөнгөн урсгалын аргаар брэндийн үнэ цэнийг тооцсон. Компаниуд брэндийнхээ үнэ цэнийг тооцож бүртгэдэг эсэх талаарх 30 компанийн нягтлан бодогчдоос авсан асуулгын судалгаа, “Талх нарийн боов үйлдвэрлэгчдийн корпорацийн брэндийг тодорхойлох” зорилготой 300 хэрэглэгчээс авсан анкетийн судалгаанаас бүрдэнэ. Судалгааны боловсруулалтанд SPSS 16.0, Microsoft excel программуудыг ашигласан. III. Онолын судалгаа Брэнд, брэндийн үнэ цэнэ Брэнд гэдэг нь: Үйлдвэрлэгчийн хувьд бүтээгдэхүүнийг таних, өрсөлдөгчдөөс нь ялгах нэр, лого,тэмдэг, бэлэгдэл, томъѐо, загвар, дизайн зэрэг ямар нэгэн шинж чанар эсвэл эдгээрийн нийлбэр цогц юм. Хэрэглэгчийн хувьд өрсөлдөгч бүтээгдэхүүнүүдээс тодорхой онцлог шинжээрээ ялгарч хэрэглэгчийн сэтгэлд хоногшиж чадсан бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг илэрхийлдэг. Брэндийн үнэ цэнийг үнэлэн хэмжсэнийг брэндийн хөрөнгө гэх бөгөөд брэндийн хөрөнгийг хэмжих үйл ажиллагааг брэндийн үнэлгээ гэнэ. Брэндийн үнэ цэнэ /Brand value/ гэдэг нь хэрэглэгчийн бүтээгдэхүүн болон байгууллагад хандах эерэг хандлага юм. Брэнд нь тухайн бүтээгдэхүүн эсвэл байгууллагадаа биет болон биет бус үнэт чанарыг бий болгодог байна. Брэндийн хөрөнгө /Brand equity/ гэдэг нь эрэлтийг буй болгож байгаа хэрэглэгчдийн брэндийн талаарх ойлголт, мэдлэг, зан төлвийн бүрдэл эсвэл брэнджүүлснээр буй болж 5
  • 7. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 байгаа үнийн шагнал юм. Зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа аливаа бизнесийн байгууллага нь дараах хоѐр чиглэлээр брэндчлэлийг тогтоодог байна. Үүнд: 1. Компанийн нэр хүндээр 2. Бүтээгдэхүүнийн нэр төрлөөр Тийм учраас брэндийн үнэлгээг бид компани болон бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хувьд хийж болно. Брэндийн үнэлгээний ач холбогдол: 1. Брэндийн үнэлгээний ач холбогдлыг хоѐр үндсэн категорид хуваан авч үздэг. 1. Брэндийн үнэлгээг нягтлан бодох бүртгэлд ашиглах нь 1. Тайлагналын зорилгоор 1998.12.23-наас хойш Английн бүх компаниуд НББ-ийн Стандартын хорооноосоо гаргасан СТОУС-3 дагуу худалдаж авсан гүүдвил болон бусад биет бус хөрөнгөө балансдаа тусгадаг болсон. СТОУС 3-ын дагуу компаниуд лиценз, франчайз, хэвлэлийн эрх, патент болон брэндүүдээ капиталжуулах шаардлагатай болсон. Гэвч НББ-ийн Стандартын хорооноос брэндийг хэрхэн үнэлэх талаар тодорхой тусгаж өгөөгүй байгаа юм. IFRS 3 болон IAS 38-аас харахад биет бус хөрөнгийг дансанд тусгасан үнэ нь тухайн хөрөнгийн бодит үнэ мөн эсэх нь тодорхой бус байдаг. Биет бус хөрөнгийг бүртгэж буй байгууллагууд санхүүгийн тайлагналдаа нэмэлт тайлбарыг оруулдаг байна. Компаниудад брэндийн үнэлгээг бүртгэлдээ тусгахад хамгийн хүндрэлтэй зүйл нь брэндийн үнэ цэнийг тооцох асуудал байдаг. Энэ хүндрэлтэй асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд брэндийг үнэлэх арга аргачлалыг боловсруулсаар байгаа юм. Шигтгээ 1 6
  • 8. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Дээрх график нь Англид явуулсан судалгаа бөгөөд тухайн байгууллагын бодит үнэ цэнэ нь балансад тусгагдсан үнэлгээнээсээ маш их зөрүүтэй байгааг харуулж байна. Энэхүү зөрүү нь брэндийн үнэ цэнийг үнэлэн тусгаснаас үүссэн зөрүү бөгөөд байгууллагын үйл ажилллагааныхаа туршид бүтээсэн нэр хүнд юм. 2. Татварын төлөвлөлт Брэндийг үнэлэн бүртггэснээр брэндийн хөрөнгөө ашиглан /лиценз, франчайзенг хийх зэргээр/ орлого олох боломжтой бөгөөд үүний үр дүнд байгууллагын татварт ногдох орлого нэмэгдэх ингэснээр улс орны хэмжээнд төсвийн орлого нэмэгдэх боломжтой юм. 3. Нэгдэлт болон худалдан авалт Брэндийг үнэлснээр бизнесийн байгууллагуудын нэгдэлт, тухайн нэг брэндийг худалдах, худалдан авахад гүүдвилийг тооцоолох боломжийг олгоно. Мөн брэндийг зөв үнэлснээр тухайн компанийг бага үнээр худалдагдахаас хамгаалах хамгаалалт болдог байна.5 4. Зээлийн баталгаа Брэндийг хөрөнгө гэж тусгаснаар зээлжих чадвар сайжирч зээлдүүлэгч нарын шаардлагатай үзүүлэлтүүдэд эерэгээр нөлөөлдөг байна. АНУ-д Дисней зэрэг томоохон компаниуд брэндийн нэр хүндээ ашиглан маш их хэмжээний зээл авдаг байна. Сүүлийн үед даатгалын компаниуд брэндийн хөрөнгийг даатгах үйлчилгээг нэвтрүүлж ихээхэн амжилт олж байна. Хэрвээ ийм үйлчилгээ олширвол эрсдэлгүй зээл нэмэгдэх хандлагатай 5 Brand Finance plc 20 June 2000 7
  • 9. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 байна. Зээл олгогчид даатгалын байгууллагын үнэлгээнд тулгуурлаж зээл олгох нь нэмэгддэг. 5. Лиценз болон Франчайзинг Компаниуд брэндээ бусад байгууллагад лицензлэх болон франчайзингийн гэрээнээх хамтран ажиллах тохиолдолд брэндийн үнэлгээнд тулгуурлан гэрээний үнээ тогтоох нь зах зээлийн мэдээлэлд үндэслэн бодитой, үр ашигтайгаар төлбөр авах боломжтой болох юм. 6. Хөрөнгө оруулалт Хөрөнгө оруулагчид шийдвэр гаргахдаа нэгж хувьцаанд ногдох ашиг /EPS/, ногдол ашиг олголт, балансын хөрөнгийн байдлыг харгалзан үзэж шийдвэр гаргадаг боловч эдгээр нь төдийлөн үнэн зөв тооцоололт болж чадахгүй байна. Хөрөнгө оруулагчид болон шинжээчид хүчтэй брэндийг бүтээсэн компанид илүү итгэл найдвар тавьж хөрөнгө оруулалтаа их хэмжээтэйгээр, удаан хугацаанд хамтран ажиллах сонирхолтой байдаг. Брэндийн нэр хүнд өсөх нь хувьцааны үнэд эерэг нөлөөллийг буй болгодог болохыг нэр хүндтэй олон компаниудын жишгээс харж болох юм. 7. Хууль зүйн дэмжлэг Брэндийн нэр, брэндийн лого, брэндийн уриа зэргээ давхцалгүй, цор ганц, онцгой давтагдашгүй болохыг нь илэрхийлэн баталж бүртгэлжүүлэх нь лиценз, франчайзинг хийхэд үндэслэл болгох, тухайн байгууллагын нэр хүнд болон бүтээгдэхүүний талаарх маргаан гарах үед байгууллага өөрийн брэндийн үнэ цэнийг үнэлсэн, хуулийн дагуу бүртгүүлсэн байх нь баримт нотолгоо болдог байна. 2. Брэндийн үнэлгээг маркетингийн шийдвэр гаргалтанд ашиглах нь Брэндийн үнэ цэнийг бүртгэлд тусгах нь үнэлгээний цорын ганц үр дүн биш юм. Маркетингийн удирдлагад брэндийн үнэлгээг ашигласнаар ажиллагааны үр ашгийг нэмэгдүүлэх, брэндээ бодитоор маркетингийн үйл үнэлж шийдвэр гаргах, зах зээлийн судалгаа, өрсөлдөх чадварын болон санхүүгийн үйл ажиллагааны ирээдүйн байдлыг урьдчилан таамаглах боломжийг олгодог. 1. Брэндийн үнэлгээг хийснээр брэнджүүлэлттэй идэвхжүүлэлтийн зардлууд нь үр ашигтай байсан эсэх 8 холбогдон гарсан
  • 10. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 2. Багцын брэндийн хувьд брэндийн үнэлгээг хийснээр тухайн багцын хувьд тус бүрийнх нь үр ашиг болон үнэ цэнийг хэмжиж шийдвэр гаргах боломжтой болдог. Ингэснээр нөөцөө зөв удирдах болно. 3. Брэндийн үнэлгээ нь байгууллагын үйл ажиллагааг дүгнэн харуулах тул цаашид хэрхэн ажиллах талаар санхүү болон маркетингийн хэлтсүүдэд цаашдын төлөвлөлт хийх үндсэн мэдээлэл болдог 4. Брэндээ үнэлсний үндсэн дээр удирдлагууд брэндээ салбар компанидаа эзэмшүүлэх зэрэг шийдвэр гаргалтыг хийж болдог. Шигтгээ 2 Брэндийн үнэ цэнэ нь хувьцааны үнэд эерэгээр нөлөөлж өсгөх хандлагатай байдаг тул компаниуд брэндээ үнэлүүлэхийг зорих болсон байна. Тухайлбал: American Express, IBM, Samsung Electronics, Accenture, United Way of America, BP, Fujitsu болон Duke Energy зэрэг компаниуд нь үнэлүүлсэн байна. 2005 онд СТОУС-д Европын улс орнуудад бүхий л биет бус хөрөнгөө /брэндийг оролцуулаад/ бүртгэх шаардлагыг тавьсан байна. Учир нь тухайн үед Coca cola, Marlboro зэрэг компаниудын нийт хөрөнгийн 80-аас илүү хувийг нь биет бус хөрөнгө эзлэж байсан байна. Энэхүү шаардлагыг АНУ анхлан хэрэгжүүлсэн байна. 2. Биет бус хөрөнгийн талаарх СТОУС, НББОУС, ISO10668 Нягтлан бодох бүртгэлийн гол зорилго нь гадаад болон дотоод хэрэглэгчдийг үнэн зөв мэдээллээр хангахад оршдог тул бид брэндийг үнэлж хөрөнгө болгон ашиглах ѐстой. Түүнчлэн нягтлан бодох бүртгэл нь мөнгөөр хэмжигдэх, нийтэд ойлгомжтой байхын тулд стандартад нийцсэн байх шаардлагыг тавьдаг. Брэндийн үнэ цэнийг тооцдог дэлхийн улс орны туршлагыг ашиглан үнэ цэнийг нь үнэлэн хэмжих боломжтой болсноор НББОУС38-д заасан “Биет бус хөрөнгө гэдэг нь тодорхойлогдох боломжтой байх, биет бус шинжтэй, мөнгөн бус хөрөнгө байна” гэсэн тодорхойлолтонд нийцэж байна. Байгууллагууд брэндээ үнэлж бүртгэхгүй байгаа нь тусгайлан тодорхойлж чадахгүй, стандартын зохицуулалт хангалттай биш байдгаас хамаардаг. Мөн энэ стандартад зааснаар тусгайлан тодорхойлогдох боломжтой болохыг дараах шалгуураар үнэлдэг. - Биет бус хөрөнгийг олж авахтай холбогдон гарах зардлыг тухайн биет бус хөрөнгийн өртөг болгон тусдаа тодорхойлох боломжой байх. - Тусад нь авч үзэх боломжтой өөрөөр хэлбэл аж ахуйн нэгж уг хөрөнгийг тусад нь эсвэл холбогдох гэрээ, хөрөнгө өр төлбөрийн хамт борлуулах, түрээслэх, солилцох, лицензжүүлэх, шилжүүлэх боломжтой байх 9
  • 11. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 - Гэрээний ба бусад хуулийн эрхийн дагуу тэдгээртэй эрхийн шилжүүлэгдэх эсвэл тусад нь авч үзэх шинж чанараас үл хамааран үүсч байх /Биет бус хөрөнгийн дэлгэрэнгүйг Хавсралт 1-ээс үзнэ үү./ Дээрхээс харахад брэнд нь тэдгээр шалгууруудаас сүүлийн хоѐр шалгуурыг бүрэн хангаж байгаа тул брэндийн хөрөнгө мөн гэж үзнэ. Нэгэнт брэнд нь биет бус хөрөнгө мөн тул холбогдох стандартуудаар зохицуулагдах ѐстой. Тиймээс биет бус хөрөнгөтэй холбогдох стандартуудаас авч үзлээ. Биет бус хөрөнгийн бүртгэлтэй холбогдох СТОУС болон НББОУС-ууд: Хүснэгт-1 Холбогдох Зохицуулалт стандарт Стандартын нэр СТОУС СТОУС-3 Бизнесийн нэгдэл НББОУС-1 Санхүүгийн тайлагналын толилуулга НББОУС НББОУС-36 Хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралт НББОУС-38 Биет бус хөрөнгө Тодруулгууд: IFRIC-13 SIC-32 Хэрэглэгчийн үнэнч байдлын хөтөлбөр Веб сайтаарх биет бус хөрөнгийн бүртгэлийн талаарх тайлбаруудыг авч үздэг байна. Сүүлийн үед улс орнууд брэндээ үнэлэн бүртгэх болсон нь нэмэгдэж байгаа нь нэгдсэн стандарт хэрэгтэйг шаарддаг. Энэ шаардлагыг үндэслэн 2007 онд ISO болон СТОУС-ын хороо хамтран биет бус хөрөнгийг үнэлэх нэгдсэн стандарт болох ISO10668-ыг санаачлан 2010 оны 9 сард батлан гаргасан. Энэхүү шинэ стандарт нь дараах зорилгыг агуулсан байдаг. - Нягтлан бодох бүртгэл болон санхүүгийн тайлагнал - Төлбөрийн чадвар болон татан буулгалт - Татварын төлөвлөгөө болон хэрэгжүүлэлт - Шүүхийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх - Байгууллагын санхүүгийн нөөцийн бүрдүүлэлт - Лицензлэх болон хамтран ажиллах гэрээ хэлэлцээр хийх - Страгтегийн төлөвлөгөө болон брэндийн удирдлага 10
  • 12. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 3. Брэндийн үнэ цэнийг үнэлэх аргууд Брэндийн үнэ цэнийг хөрөнгийн үнэлгээний аргуудаас дараах аргуудаар ихэвчлэн үнэлдэг байх юм. Эдгээр аргуудаар үнэлэхдээ брэнд эзэмшигчийн ирээдүйн эдийн засгийн үр ашиг, зах зээлийн эрсдлийг үнэлэн тодорхойлж нөлөөллийг нь авч үзэхэд чиглэдэг. Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 2-оос үзнэ үү. Зураг-1 Брэндийн үнэ цэнийг тооцох арга Зардалд суурилсан арга Орлогод суурилсан арга Үнийн шагналын Ашиглалтын төлбөрийн Зах зээлийн үнэлгээнд үндэслэсэн арга Данс зах Нийт ашгийн ялгавар Хорогдуулсан мөнгөн урсгалын арга Компанийн одоогийн байгаа биет болон биет бус бүхий л хөрөнгийн ирээдүйн өгөөжийг таамаглан, өнөөгийн үнэ цэнийг нь эрсдлийн хүчин зүйлээр нь хорогдуулж олдог арга юм. Томъѐо: DCF- Хорогдуулсан мөнгөн урсгал С-Брэндийн шинж чанараас бий болон орж ирэх мөнгөн урсгал r- Хорогдуулсан хүү t- Хорогдуулалтын хугацааны үе Interbrand болон Business newsweek сэтгүүлтэй хамтран шалгаруулахдаа ашигладаг нийтлэг хэрэглэгддэг арга юм. Дээрх аргуудыг улс орны зах зээлийн өсөлт болон эдийн засгийн үзүүлэлтүүд нь тодорхойлогдох боломжтой эсэх, байгууллагын нэр хүнд, зах зээлд эзлэх хувь зэргээс хамааран хэрэглэх байдал нь өөр өөр байдаг. / Аргуудын харьцуулалтыг Хавсралт 2-оос 11
  • 13. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 үзнэ үү./ Энэ аргаар үнэлэхдээ Interbrand-ийн баримталдаг хандлага нь 3 жилийн татварын дараах ашгийн дунджийг брэндийн ашгийн /brand profitability/ индикатор болгон авдаг. Түүнчлэн үржүүлэгч /a multiplier/-ийг дараах 8 хүчин зүйлсээр үнэлэн салбарын хувьд өрсөлдөөний байршлыг тодорхойлдог. ХМУ аргаар брэндийн үнэ цэнийг үнэлэхдээ хавсралт3-д үзүүлсэн загвараар тооцдог. 4. Гадаадын улс орнуудын брэндийн үнэлгээний туршлага 1980-аад оны үед маш олон хөрөнгө оруулалтын шинжээчид болон санхүүгийн менежерүүд хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргахдаа нэгж хувьцаанд ногдох ашиг, ногдол ашиг олголт, балансын хөрөнгийн байдлыг харгалзан үзэж шийдвэр гаргаж байсан боловч эдгээр нь төдийлөн үнэн зөв тооцоололт болж чадахгүй байсан. Тухайн үед хэрэглэгчдэд сайн танигдсан компаниудыг дансны үнээс нь маш өндөр үнээр худалдан авч байснаар их хэмжээний хаяас / Goodwill/-ыг үүсгэж байсан нь урьд гарч байгаагүй үзэгдэл болсон байна. Ингэж өндөр үнээр худалдан авч байсан шалтгаан нь нэгдэгч байгууллагын нэр хүнд нэгтгэгч байгууллагад ирээдүйд ихээхэн өндөр үнэ цэнийг авчирна гэсэн хүлээлттэй холбоотой. Үүнээс үүдэн компаниуд брэндээ үнэлэх арга аргачлалыг тодорхойлох шаардлага тулгарсан. 1988 онд Английн хүнсний чиглэлийн компани “Rank Hovis McDougall” өөрийн брэндийн нэр хүндийг үнэлж Goodmаn Fielder Wattie компанид худалдагдахаас сэргийлсэн. “Rank Hovis McDougall” үүнийхээ дараа 1988 оны санхүүгийн тайлангийн биет бус хөрөнгийн хэсэгт худалдан авсан болон дотооддоо буй болгосон брэндээ үнэлж тусгажээ. Энэ нь зөвхөн худалдаж авсан брэндээ үнэлэх биш өөрийн бүтээсэн брэндээ үнэлэх анхны жишээ болсон байна. Үүний дараа1989 онд Лондонгийн хөрөнгийн бирж “Rank Hovis McDougall”-ийн брэндийн үнэлгээ хийж балансдаа тусгасныг хүлээн зөвшөөрснөөр бусад компаниуд балансад брэндээ тусгах болсон байна. Тухайлбал: Англид “Cadbury Schweppes”, “Grand Metropolitan, Guinness”, “Ladbrokes and United Biscuits”. Гадаадын улс орнуудад брэндийг үнэлэх практикууд, биет бус хөрөнгийн үнэлгээний газрууд олширсоор байгаа бөгөөд томоохон компаниуд брэндийнхээ үнэ цэнийг тооцон балансад тусгах хандлага нэмэгдсээр байгаа юм. Тухайлбал: Unilever group, Procter and Gamble, Nestle г.м 12
  • 14. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Сүүлийн үеийн хандлагаар зах зээлд тэргүүлэгч компаниуд биет бус хөрөнгийн удирдлагадаа ихээр анхаарч байна. Тухайлбал: Ford Motor компани биет хөрөнгөд оруулах хөрөнгө оруулалтаа багасган биет бус хөрөнгөд оруулах хөрөнгө оруулалтаа ихээр нэмэгдүүлжээ. Ford Motor компани 12 тэр бум долларыг Jaguar, Aston Martin, Volvo болон Land Rover зэрэг брэнд нэрүүдийг худалдан авахад зарцуулсан байна. Мөн Samsung компани жилийн нийт орлогынхоо 7.5%-ийг судалгаа хөгжүүлэлт, 5%-ийг харилцаа холбоо, 5%-ийг бүтээгдэхүүний савалгаа, 10%-ийг маркетингийн үйл ажиллагааг дэмжихэд зарцуулдаг байна. Шигтгээ 3 Манай улсад МCS Tiger компани Эдийн засгийн нэмэгдсэн өртгийг тооцож бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалтандаа ашигладаг. Мөн “Миний дэлгүүр” өөрийн нэрийн болон “Мини дөт” нэрийг ашиглан үйл ажиллагаа явуулж буй сүлжээ дэлгүүрүүдээсээ дэлгүүрийн логог ашигласны төлбөрийг худалдан авалтын хэмжээнээс хамааруулан тооцож франчайзенгийн охин компаниараа дамжуулан авдаг байна. Биет бус хөрөнгийг үнэлж бүртгэдэг эсэхийг тандалтын болон асуулгын судалгаа явуулахад программ хангамж болон франчайзенгийн эрхээ үнэлж бүртгэдэг түүнчлэн зохиогчийн эрх, патентийг бүртгэлдээ үнэлж тусгадаг туршлага байдаг болох нь харагдсан.биет бус хөрөнгөө бүртгэдэг тэдгээр байгууллагууд нь уг хөрөнгөө шулуун шугмын аргаар хорогдуулдаг байна. IV. Эмпирик судалгаа Эмпирик судалгааны хэсэгт Интербрэнд компанийн ашигладаг ХМУ-ын аргаар брэндийн үнэ цэнийн тооцоололтыг “Талх чихэр”, “Атар Өргөө” компаниуд дээр хийсэн. Судалгааны шаардлагатай өгөгдлийг санамсаргүй түүврийн аргаар 300 хэрэглэгчээс анкетийн аргаар авсан. Талх, нарийн боовны зах зээлийг судлахын тулд хоѐрдогч өгөгдлөөс цуглуулсан мэдээлэл болон хэрэглэгчдээс авсан анкетийн судалгааны үр дүнг нэгтгэн компаниудын зах зээлд эзлэх хувийг дараах байдлаар тодорхойлсон./ Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 4,5-аас үзнэ үү./ 13
  • 15. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Зураг-2 Компаниудын зах зээлд эзлэх хувь 2% 1% Талх чихэр 27% 21% Атар өргөө Өгөөж Жүр үр 2% Суман гүн 8% 12% Стимо Бамбууш 27% Бусад 1. Эрэлтийн шинжилгээ Энэ үе шатанд брэндийн хэрэглэгчийн оюун санаан дахь байршлыг тодорхойлох болон үнэ цэнийн сүлжээнд шинжилгээ хийдэг. Хэрэглэгчийн худалдан авалт, эрэлтэнд нөлөөлж буй брэндтэй холбоотой доорх 8 хүчин зүйлсийн нийлбэрийг Брэндийн үүргийн индексээр / RBI/-аар илэрхийлдэг. Interbrand компанийн тодорхойлон гаргасан дараах 8 хүчин зүйлд тулгуурлан хэрэглэгчдийн оюун санаан дахь байршлыг тодорхойлж үнэ цэнийн шинжилгээ хийдэг.6 Брэндийн үүргийн индексээр / RBI/-ын тооцоо: Хавсралт 5-ын 1-р асуултын үр дүнд үндэслэн бүх үзүүлэлтээр 5 оноо авсан бол 100 оноо гэж үзээд түүнээс авсан оноог үзүүлэлтүүдийн авах дээд оноогоор үржүүлснээр Брэндийн үүргийн индексээр / RBI/-ыг олсон. 6 “Brand Valuation.The key to unlock the benefits from your brand assets.”, Brand related services 14
  • 16. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Хүснэгт-2 Эрэлтийн хүчин зүйлс Оноо Бүтээгдэхүүний чанар 29 Өөрчлөлт шинэчлэл хийдэг байдал 23 Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн сонголт 17 Үнэ 11 Хэрэглэхэд хялбар байдал 9 Найдвартай байдал 6 Ялгарах байдал 4 Савлагааны тохиромжтой байдал 1 Нийт дүн 100 Анкетийн судалгаанаас авсан мэдээллийн дагуу тооцоололтыг хийхэд “Талх чихэр” компанийн RBI = 64,5889% , “Атар Өргөө” RBI = 51,18% компанийн гарч байна. /Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 5-аас үзнэ үү./ Зураг-3 Брэндийн үүргийн индекс RBI Ялгарах байдал Хэрэглэхэд хялбар байдал "Атар Өргөө" ХК-ны RBI Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн сонголт "Талх чихэр" ХК-ны RBI Авбал зохих Бүтээгдэхүүний чанар 0 10 20 30 "Талх чихэр" ХК-ны RBI=64.59% "Атар Өргөө" ХК-ны RBI=51.18% 2. Санхүүгийн шинжилгээ Үйл ажиллагааны хөрөнгө /Оperating assets/ Үйл ажиллагааны хөрөнгө нь компанийн урт хугацаанд үйл ажиллагаа явуулахад ашиглагдах тоног төхөөрөмж, үндсэн хөрөнгө, тавилга, газар зэрэг эргэлтийн бус 15
  • 17. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 хөрөнгүүд орно. Үйл ажиллагааны хөрөнгөд оруулах хөрөнгө оруулалт нь компанийн амжилтанд маш их нөлөөтэй. 2013 он хүртэлх таамаглал /Forecast/ “Талх чихэр компанийн 2007-2010 оны үзүүлэлтийг ашиглан 2011-2013 оны борлуулалт, борлуулах бүтээгдэхүүний өртөг, үйл ажиллагааны зардлууд болон үндсэн бус үйл ажиллагааны ашиг /алдагдал/-ыг SPSS программ ашиглан тооцоололт хийсэн. Таамаглал хийхдээ ирээдүйд “Талх чихэр” компанийн үнэ цэн тогтвортой, өсөлттэй, буурах хандлагатай байх үеийн 3 тохиолдолд үнэлгээг хийж брэндийн өнөөгийн үнэ цэнийг тооцсон. 7 /Дэлгэрнгүйг Хавсралт 8-аас үзнэ үү./ Beta коэффициентийн тооцоо ТОР20 болон “Талх чихэр”, “Атар Өргөө” компаниудын 2008 оны 1 дүгээр сарын 2ноос 2010 оны 8 дугаар сарын 6 хүртэлх ханшийн өөрчлөлтийг Microsoft Excel дээр томъѐо оруулан тооцоолж бетта коэффициентийг гаргасан. /Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 10-аас үзнэ үү/ beta TOP20 ТАЛХ ЧИХЭР 100.00% 0,39 beta TOP20 100.00% 7 АТАР ӨРГӨӨ 0,60 SPSS 16.0 Судалгааны программ 16
  • 18. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 WACC-ын тооцоо Компаниудын капиталын шаардлагатай өгөөжийн хувийг Капиталын үнэлгээний згавар /CAPM/-аар тооцсон. Ki= Тухайн компанийн шаардлагатай өгөөжийн хувь Rf=Эрсдэлгүй өгөөжийн хувь / Засгийн газрын урт хугацаат бондын хүү/ Km=Зах зээлийн өгөөжийн хувь (www.bdsec.mn) (www.mse.mn ) Эдийн засгийн нэмэгдсэн өртгийн /EVA/-ийн тооцоо EVAТалх чихэр= ТДЦА - Үйл ажиллагааны хөрөнгө* WACCТалх чихэр Брэндээрх эдийн засгийн нэмэгдсэн өртөг = EVA*RBI Хорогдуулалтын хүү / Салбарын WACC/ Салбарын WACC= /Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 7-оос үзнэ үү./ Хорогдуулалтын орлого Хорогдуулалтын орлого=Брэндээрх эдийн засгийн нэмэгдсэн өртөг/Хорогдуулалтын хүү 2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ 2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ= Эцсийн үнэ цэнэ /Terminal value/ Эцсийн үнэ цэнэ /Terminal value/= Хорогдуулалтын орлогоi= Таамаглал хийж байгаа оны хамгийн сүүлийн оны хорогдуулалтын орлого Ki= Тухайн компанийн шаардлагатай өгөөжийн хувь Rf=Эрсдэлгүй өгөөжийн хувь / Засгийн газрын урт хугацаат бондын хүү/ Km=Зах зээлийн өгөөжийн хувь Брэндийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ Брэндийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ= 2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ+ Эцсийн үнэ цэнэ “Талх чихэр” компани 2006 онд технологийн шинэчлэл хийсэн бөгөөд энэ үеэс эхлэн борлуулалт, борлуулалтын орлогын хэмжээнд огцом өөрчлөлт гарсан. “Талх чихэр” компанийн хувьд 2007-2010 оны үзүүлэлтүүдээс харахад борлуулалтын орлого буурах хандлагатай байгаа бөгөөд буурах загвараар таамагласан утга нь стандарт хазайлт багатай 17
  • 19. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 буюу /Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 9-өөс үзнэ үү./ тооцоолсон брэндийн үнэ цэнэ нь илүү бодитой гарч байна. Талх чихэр компанийн брэндийн үнэ цэнэ 1,462,435,163 төгрөг байна. “Атар өргөө” компанийн хувьд 2007-2010 оны үзүүлэлтүүдээс харахад борлуулалтын орлого өсөх хандлагатай байгаа бөгөөд буурах загвараар таамагласан утга нь стандарт хазайлт багатай буюу тооцоолсон брэндийн үнэ цэнэ нь илүү бодитой гарч байна. “Атар өргөө” компанийн брэндийн үнэ цэнэ 48,423,082.39 төгрөг байна. /Дэлгэрэнгүйг Хавсралт 8-аас үзнэ үү. / “Талх чихэр” болон “Атар Өргөө” ХК-иудын хувьд үнэлж гаргасан брэндийн хөрөнгийг бүртгэлдээ цаашид тусгах ба брэндийн хөрөнгө нь эргэлтийн бус хөрөнгийн хэсэгт ангилагдана. Түүнчлэн үнэлсэн дүнгээр ХНХ хэсэгт “Дахин үнэлгээний нэмэгдэл” гэсэн дансанд тусгах шаардлагатай. Учир нь брэндийн үнэ цэнэ нь хөрөнгө оруулагчдын тухайн байгууллагад оруулсан хөрөнгө оруулалтын үнэ цэнэ нэмэгдсэн гэдгийг илэрхийлнэ. “Талх чихэр”, “Атар өргөө” хувьд хөдөө, орон нутагт франчайзингийн гэрээгээр брэндийн хөрөнгөө ашиглуулбал шинэ зах зээлд зардал багатайгаар нэвтрэх боломжийг олгох бөгөөд хуваарилалтын сувгийн тоог нэмэгдүүлэх боломжтой. Мөн “Талх чихэр” ХК-ны хувьд цаашид өргөжихийн тулд их хэмжээний хөрөнгө оруулалт татан төвлөрүүлэх, гадаадын улс орнуудад франчайзингийн гэрээгээр брэндээ ашиглуулж, бүтээгдэхүүнээ дэлхийн зах зээлд борлуулах зэрэг маш олон давуу талыг бий болгох боломж байна. 18
  • 20. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Дүгнэлт V. Барилга байшин зэрэг үндсэн хөрөнгүүд нь цаг хугацааны явцад элэгддэг бол бидний тооцож гаргасан брэндийн хөрөнгө нь байгууллага тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулна гэсэн хүлээлттэй байдаг тул ашиглалтын хугацааг тодорхойлох боломжгүй гэж үзнэ. Тиймээс брэндийн хөрөнгийг IAS36 болон IAS 38-д зааснаар “Биет бус хөрөнгийн хугацааг тодорхойлох боломжгүй бол хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалаар нь тооцон үнэлгээний бууралтыг бүртгэх эсвэл хорогдуулахгүй байх” гэсэн заалтыг үндэслэн брэндээ хорогдуулахгүй бөгөөд түүний үнэ цэнийг тайлант хугацаа бүрт хэмжин үнэлгээний /ирээдүйн мөнгөн урсгалыг тооцоолох замаар эсвэл бусад үнэлгээний аргуудаар үнэлж/ өсөлт бууралтыг бүртгэх нь зүйтэй юм. Брэндийн хөрөнгө нь байгууллагуудын хувьд урт хугацаанд үнэ цэнээ алдахгүй улам бүр нэмэгдэх шинж чанартай цорын ганц хөрөнгө байх юм. Одоо болон ирээдүйд брэндийн хөрөнгийн үнэ цэнэ нь биет хөрөнгүүдтэй харьцуулахад удаан хугацаанд үнэ цэнээ алдахгүй байж, компаниудын үйл ажиллагаанд чухал нөлөө үзүүлнэ. Хорогдуулсан мөнгөн урсгалын арга нь брэнджүүлэлтийн одоогийн болон ирээдүйн үр ашиг, салбарын цаашдын чиг хандлагыг хэрхэн нөлөөлөх нөлөөллийг авч үздэг давуу талтай юм. Одоогоор манай улсад хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгийг үнэлэх өртөг, орлого болон зах зээлийн үнэлгээний аргуудыг ашиглаж байна. “Талх чихэр” компанийн хувьд хамгийн сүүлийн үеийн техник технологи ашигладаг, сав баглаа боодол , төрөл зүйлийн хувьд хэрэглэгчдийн хэрэгцээг хангаж чадахуйц бүтээгдэхүүнийг хуваарилалтын маш олон сувгаар хэрэглэгчдэд хүргэж чаддаг талх нарийн боовны салбарын тэргүүлэгч компани учир брэндийн хөрөнгө нь 1 тэр бум төгрөгийн үнэ цэнэтэй байна. Харин “Атар өргөө” компанийн брэндийн хөрөнгийн үнэ цэнэ нь “Талх чихэр” компанитай харьцуулахад бага боловч зах зээлд удаан хугацаанд тогтвортой үйл ажиллагаа явуулж байгаа, хэрэглэгчдэд танигдаж чадсан компани учир брэндийн үнэ цэнэ нь 48 сая төг гарч байна. Тиймээс компаниудын хувьд брэндийн хөрөнгийн үнэ цэнээ бүртгэлдээ тусгаснаар хөрөнгө оруулалтыг татан төвлөрүүлэх, зээлжих чадварыг нэмэгдүүлэх, франчайзын гэрээгээр брэндээ ашиглуулан нэмэлт орлого олох, зах зээлээ тэлэх олон давуу талуудыг буй болгох юм. 19
  • 21. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Санал зөвлөмж VI. - Монголын бизнесийн нөхцөлд брэндийн үнэ цэнийг бүртгэлд тусган, капиталжуулах нь хөрөнгө оруулалтыг татан төвлөрүүлэх, зээлжих чадварыг нэмэгдүүлэх зэрэг олон ач холбогдолтой юм. - Брэндийн үнэлгээний талаарх олон улсын стандартуудыг сайжруулах - Брэндийн үнэлгээний аргуудаас хамгийн тохиромжтой нь болох хорогдуулсан мөнгөн урсгалын аргыг ашиглан брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь илүү үр дүнтэй юм. - Компаниудын хоорондын нэгдэл, франчайзингийн гэрээр байгуулах зэрэгт брэндийн үнэлсэн хөрөнгөд үндэслэн тооцоолох боломжийг бүрдүүлнэ. - Холбогдох хууль тогтоомжуудаас судлахад брэндийн үнэ цэнийг балансад тусгахын тулд тусгай биет бус хөрөнгийн үнэлгээний компаниар үнэлүүлэх шаардлагатай гэсэн байдаг. Иймээс Interbrand, Brand Finance зэрэг компаниудтай ижил төстэй үйлчилгээг зах зээлд санал болгох брэндийн үнэлгээний байгууллагыг байгуулах хэрэгтэй. - Байгууллагуудын брэндийг үнэлснээр шилдэг аж ахуй нэгжийг шалгаруулах зэрэг олон арга хэмжээнүүдэд тавигддаг шаардлагыг бодитоор үнэлэх боломжтой болно. - Байгууллагууд өөрсдийн брэндээ үнэлснээр өнгөрсөн үйл ажиллагаагаа үнэлэх даацтай шалгуур болгон ашиглах, цаашдын үйл ажиллагааныхаа төлөвлөлтөнд ашиглаж болно. - “Талх чихэр”, “Атар Өргөө” ХК –иудын хувьд маш хүчтэй брэндийг бий болгож чадсан байна. Уг брэндийн үнэ цэнийг ашиглан зах зээлд илүү их үр ашгийг бий болгох боломжтой юм. Иймээс брэндээ бүртгэлдээ тусган капиталжуулах хэрэгтэй. 20
  • 22. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 VII. Ашигласан материал “Brand valuation a practical guide”. ( 1999 он ). Brown, M. (2009). Brandz Report . Haigh, D. (2000). Current Practice in Brand Valuation. From www.brand finance.com. R.Shervani, S. (1998). Market based Assets and Shareholder value: “A framework for analysis”. SPSS. (16.0). Судалгааны программ. www.aasb.com. (n.d.). www.AllAboutBranding.com. (n.d.). www.brandchannel.com. (n.d.). www.brandfinance.com. (n.d.). www.brandz.com. (n.d.). www.fasb.org. (n.d.). www.ifrslist.com. (n.d.). www.ifrslist.com. (n.d.). www.intangiblebusiness.com. (n.d.). www.interbrand.com. (n.d.). www.interbrand.com. (2010). www.marketingpilgrim.com. (2009). www.mta.mn. (n.d.). Баярмаа, Д. (2008). “Маркетинг” . УБ. Бүжинлхам, Б. (2008). “Санхүүгийн удирдлага” . УБ. С.Сайн-Од. (2008). “Брэндийн үнэ цэнийг тооцох нь”. УБ. Түвшинзаяа, С. ( 2005). “Маркетингийн удирдлага”. УБ. 21
  • 23. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 VIII. IX. Хавсралтууд Онолын хэсгийн хавсралтууд Хавсралт 1 Биет бус хөрөнгүүдийн төрөл Биет бус хөрөнгийн төрлүүд болон харгалзах заалт Биет бус хөрөнгүүд IE 18 marketing Худалдааны тэмдэг Худалдааны нэр Үйлчилгээний тэмдэг Collective marks and certification marks Сонингийн нүүр хуудас Интернэтийн домайн нэр Харилцагчийн жагсаалт Захиалга эсвэл үйлдвэрлэлийн нөөц Харилцагчидтай хийсэн гэрээ болон харилцаа Гэрээний бус харилцаа Жүжиг, дуурь болон балет Ном, сэтгүүл, сонин болон уран зохиолын бусад ажилбарууд IE 23 Customer IE32 artistic Хөгжмийн зохиол, дууны үг, сурталчилгааны дуу зэрэг хөгжмийн бүтээлүүд Кино зураг болон гэрэл зураг Видео, аудио материал, кино хөгжим телевизийн хөтөлбөрүүд IE 34 contractual Лиценз, хамтын ажиллагааны зөвшилцөл Зар сурталчилгаа, барилга байгууламж, удирдлага, үйлчилгээ эсвэл нийлүүлэлтийн гэрээнүүд Түрээсийн гэрээнүүд Барилгын зөвшөөрөл Франчайзенгийн гэрээ Ашиглалтын болон дамжуулалтын эрхүүд /шугам сүлжээний/ Үйлчилгээний гэрээнүүд /mortgage servicing contract/ 22
  • 24. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 IE 39 technology Ажилчидтай хийсэн гэрээ Ус, агаар, мод бэлтгэх зэрэг эрхүүд Технологийн патент Компьютерийн программ хангамж Патентчилагдаагүй технологи /гэрээгээр бус/ Өгөгдлүүд /гэрээгээр бус/ Худалдааны нууц тухайлбал томьѐоны /зохион байгуулалтын/, үйл ажиллагааны, зааварчилгааны нууц/ Хавсралт 2 Брэндийг үнэлэх үнэлгээний аргуудыг харьцуулсан үнэлгээ № Харьцуулалт 1 2 3 4 ХМУ-ын арга Данс зах зээл арга Ашиглалты н төлбөр Зардалд суурилсан Өндөр Нийт ашгийн ялгавар Дунд Түгээмэл хэрэглэгддэг байдал Зах зээлийн хүчин зүйлсийг тооцох байдал Бүтээгдэхүүни й брэндийн үнэ цэнийг тооцох боломж Өндөр Дунд Бага Өндөр Бага Бага Өндөр Бага Боломжто й Боломжгү й Тохиромжто й Боломжтой Боломжгү й Хувьцаат бус компанийн хувьд тооцох боломж Боломжто й Боломжгү й Тохиромжто й Боломжтой Боломжто й Хавсралт 3 Брэндийг үнэлэх хорогдуулсан мөнгөн урсгалын арга 23
  • 26. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 X. Эмпирик судалгааны хэсгийн хавсралтууд Хавсралт 4 Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе! Судалгааны зорилго: Талх нарийн боов үйлдвэрлэгчдийн корпорацийн брэндийг тодорохойлох асуулгын судалгаа Таныг энэхүү судалгаанд идэвхтэй оролцож, үнэн зөв хариулна гэдэгт итгэж байна. 1.Сэтгэл ханамжийн хэсэг № 1 2 3 4 5 1. Та дараах компаниудын бүтээгдэхүүнүүдээс алийг нь илүү худалдан авдаг вэ? a. Талх чихэр b. Атар өргөө c. Өгөөж чихэр боов d. Жүр үр e. Суман гүн f. Стимо g. Бамбууш h. Бусад............................................. 2. Та дээрх компанийн бүтээгдэхүүнийг хэр удаан хэрэглэж заншсан бэ? a. 0-1 жил b. 2-4 жил c. 5-6 жил d. 7-8 жил e. 9-10 жил f. 11-ээс дээш жил 3. Та дараах компаниудыг доорх өгөгдсөн хүчин зүйлсүүдээр 1-5 оноогоор үнэлнэ үү? /Хамгийн сайн-5,сайн-4, дунд зэрэг-3, муу-2 хамгийн муу-1/ Талх Атар Өгөө Жүр Сума Стим БамБусад Хүчин зүйлс чихэ Өргө ж үр н гүн о -бууш р ө чихэр боов Би хамгийн сайн мэддэг Миний хэрэгцээг хангах бүтээгдэхүүний нэр төрөл Бүтээгдэхүүний амт, чанар нь таалагддаг Сав баглаа боодол нь тохиромжтой Бүтээгдэхүүнүүд нь өдөр бүр шинээрээ хүрч чаддаг 25
  • 27. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 6 Үнэ нь худалдан авах чадварт тохирсон 7 Өөрчлөлт, шинэчлэл хийдэг байдал хялбар 8 Хэрэглэхэд байдал 2. Компаниудын ялгарах байдлыг тодорхойлох хэсэг 4. Та дараах компаниудын доор өгөгдсөн хүчин зүйлсэд зохих хариултыг өгнө үү . /Сонгосон хариултыг ( +) тэмдэгээр тэмдэглэнэ үү/ Талх Атар Өгөөж Жүр Суман Сти БамБус № Хүчин зүйлс чихэр Өргөө чихэр үр гүн мо -бууш ад боов 1 Байгууллагын нэр, логог та санаж байна уу? 2 Бүтээгдэхүүний үнэ нь бусдаас ялгаатай санагддаг 3 Бүтээгдэхүүний амт нь надад мэдрэгддэг 4 Бүтээгдэхүүнүүди йн савалгаа нь бусдаас өвөрмөц байдаг 5 Би энэ компаний бүтээгдэхүүнүүдээ с нэр төрлөөс нь ялган харж сонголтоо хийж чаддаг 6 Би энэ компаний бүтээгдэхүүнүүдий г хаанаас олж болохыг мэдэж байна 3. Байгууллагуудын эрэлтийн хүчин зүйлсийг үнэлэх хэсэг 26
  • 28. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 5. Та компаниудыг дараах хүчин зүйлсийн хувьд 1-5 оноогоор үнэлнэ үү. № Хүчин зүйлс Маш Сайн /4/ Дунд Муу /2/ сайн /5/ зэрэг /3/ 1 2 3 4 5 6 7 8 Маш муу/1/ Бүтээгдэхүүний чанар Өөрчлөлт, шинэчлэл хийдэг байдал Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн сонголт Үнэ Хэрэглэхэд хялбар байдал Найдвартай байдал Ялгарах өвөрмөц байдал Савлагааны тохиромжтой байдал 4. Судалгаанд оролцогчдын хувийн мэдээллийн хэсэг Таны хүйс: а. Эрэгтэй b. Эмэгтэй Таны нас: а.16 хүртэлх e. 34-39 нас h. 50-55 нас b. 17-22 нас f. 40-45 нас i. 55-60 нас c. 22-27 нас g. 45-50 нас j. 60-аас дээш d. 28-33 нас Таны боловсрол: a. Дээд b. Бүрэн дунд c. Дунд d. Бага e. Боловсролгүй Ажил эрхлэлт: a. Хувийн байгууллагад b. Төрийн байгууллагад c. ТББайгууллагад d. Олон улсын байгууллагад e. Оюутан f. Ажилгүй g. Бусад............................................/ Бичнэ үү/ Судалгаанд идэвхтэй оролцсон танд баярлалаа! Хавсралт 5 27
  • 29. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 3. Зах зээлд эзлэх хувь 1. Та дараах компаниудын бүтээгдэхүүнүүдээс алийг нь илүү худалдан авдаг вэ? гэсэн асуултанд судалгаанд оролцогчид дараах байдлаар хариулсан байна. Тоо Хувь Компаниуд 77 26.6436 Талх чихэр 22 7.61246 Атар өргөө 78 26.9896 Өгөөж 36 12.4567 Жүр үр 6 2.07612 Суман гүн 61 21.1073 Стимо 6 2.07612 Бамбууш 3 1.03806 Бусад 289 100 Total 28
  • 30. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 4. Эрэлтийн шинжилгээ Хавсралт 6 Бүтээгдэхүүний Өөрчлөлт шинэчлэл Бүтээгдэхүүний нэр чанар хийдэг байдал төрлийн сонголт Үнэ 29 23 17 11 Авбал зохих "Талх чихэр" ХК-ны RBI "Атар Өргөө" ХК-ны RBI 20.7916955 10.77647059 6.48 16.47379576 Хэрэглэхэд хялбар байдал 14.03875433 11.12326657 8.538475155 5.13 Найдвартай байдал Савлагааны тохиромжтой байдал Ялгарах байдал RBI 9 6 4 1 100 5.860899654 3.629065744 2.424913495 0.588927336 64.5889 4.643741722 2.875402242 1.921321407 0.466622294 51.1755 5. Санхүүгийн шинжилгээ Компаниуд Талх чихэр Атар өргөө Өгөөж Жүр үр Суман гүн Стимо Бамбууш Зах зээлд эзэлж буй хувь /%иар/ 0.266435986 0.076124567 0.269896194 0.124567474 0.020761246 0.211072664 0.020761246 Бусад Хавсралт 7 Компаниудын WACC 9.76 12.6 16.8 16.8 16.8 16.8 16.8 0.010380623 1 Салбарын WACC 16.8 14.60456747 Хавсралт -8.1 Мян.төг-өөр № "Талх чихэр" ХК-ны 29 2007 Өнгөрсөн үеийн үйл ажиллагааны мэдээ 2008 2009 2010
  • 31. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 1 2 3 4 үзүүлэлтүүд Борлуулалтын орлого Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг Үйл ажиллагааны зардал Үндсэн бус үйл ажиллагааны ашиг/алдагдал / 15,655,267.70₮ 7,305,906.10₮ 15,883,790.50₮ 15,728,259.60₮ 6,509,306.10₮ 13,185,714.10₮ 12,243,431.70₮ 12,470,937.76₮ 587,080.70₮ 2,042,072.80₮ 1,710,047.70₮ 147,398.10₮ 5 ТӨА 6,119.00₮ 12,650.90₮ 62,121.20₮ 6 Татвар 2,356,309.80₮ 11,320.90₮ 997,836.91₮ 994,147.70₮ 1,115,867.20₮ 105,695.48₮ 100,258.40₮ 8 Үйл ажиллагааны хөрөнгө 9 WACC /9.76%/ 116,187.20₮ 893,889.30₮ 7 ТДЦА 999,679.40₮ 6,477,089.51₮ 5,448,836.50₮ 50,800.30₮ 892,141.43₮ 6,477,089.51₮ 3,959,996.50₮ 386,495.66₮ 632,163.94₮ 632,163.94₮ 10 EVA 11 RBI /64.59%/ 12 Хорогдуулалтын хүү /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого 15 2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ үнэ 16 Эцсийн цэнэ 30 - 144,420.23₮ 335,695.36₮ 531,806.44₮ 261,725.36₮ 467,872.96₮ 259,977.49₮
  • 32. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 17 Цэвэр одоогийн брэндийн үнэ цэнэ Хавсралт -8.2 № "Талх чихэр" ХК-ны үзүүлэлтүүд 1 Борлуулалтын орлого 2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг ажиллагааны 3 Үйл зардал бус үйл 4 Үндсэн ажиллагааны ашиг/алдагдал / 5 ТӨА 6 Татвар Таамагласан утгууд / Тогтмол загвар/ 2011 2012 2013 14404846.82 14404846.82 14404846.82 11684139.48 11684139.48 11684139.48 2042076.787 2042076.787 2042076.787 -88288.51348 -88288.51348 -88288.51348 590342.0306 590342.0306 590342.0306 59,034.20₮ 59,034.20₮ 59,034.20₮ 7 ТДЦА ажиллагааны 8 Үйл хөрөнгө 9 WACC /9.76%/ 531,307.83₮ 531,307.83₮ 531,307.83₮ 5798690.052 5798690.052 565,952.15₮ 565,952.15₮ 10 EVA 11 RBI /64.59%/ 12 Хорогдуулалтын хүү /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого он хүртэлх 15 2013 өнөөгийн үнэ цэнэ 16 Эцсийн үнэ цэнэ 31 5798690.052 565,952.15₮ 34,644.32₮ 22,376.77₮ 34,644.32₮ 22,376.77₮ - 34,644.32₮ - 22,376.77₮ 1.146 1.313316 1.505060136 -19525.97494 -17038.37255 -14867.68984 -154296.112 -214974.2308
  • 33. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 одоогийн 17 Цэвэр брэндийн үнэ цэнэ № "Талх чихэр" ХК-ны үзүүлэлтүүд 1 Борлуулалтын орлого 2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг ажиллагааны 3 Үйл зардал бус үйл 4 Үндсэн ажиллагааны ашиг/алдагдал / -369270.3428 Хавсралт -8.3 Таамагласан утгууд / Өсөлтийн загвар/ 2011 2012 2013 29055311.87 29165153.57 29274183.87 22353135.93 22413310.53 22473149.52 5506361.391 6284932.616 212649.5547 218348.7527 223943.9403 2423114.034 5 ТӨА 6 Татвар 4491711.465 1463830.403 740045.684 74,004.57₮ 242,311.40₮ 146,383.04₮ 7 ТДЦА 666,041.12₮ 2,180,802.63₮ 1,317,447.36₮ ажиллагааны 10044680.14 10124889.95 8 Үйл хөрөнгө 9 WACC /9.76%/ 995,875.21₮ 980,360.78₮ 988,189.26₮ 10 EVA 1,200,441.85₮ 329,258.10₮ 775,365.39₮ 212,667.81₮ 11 RBI /64.59%/ 12 Хорогдуулалтын хүү /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого он хүртэлх 15 2013 өнөөгийн үнэ цэнэ 16 Эцсийн үнэ цэнэ 32 10203639.45 329,834.10₮ 213,039.84₮ 1.146 1.313316 1.505060136 676584.1101 161931.9413 -141549.0564 -2046679.736
  • 34. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 одоогийн 17 Цэвэр брэндийн үнэ цэнэ -2200975.848 Хавсралт -8.4 № "Талх чихэр" ХК-ны үзүүлэлтүүд 1 Борлуулалтын орлого 2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг ажиллагааны 3 Үйл зардал бус үйл 4 Үндсэн ажиллагааны ашиг/алдагдал / 5 ТӨА 6 Татвар 7 ТДЦА Таамагласан утгууд / Бууралтын загвар/ 2011 2012 2013 -245618.2385 -355459.9369 -464490.2427 1015143.042 954968.4421 895129.4541 -407557.8901 -1422207.817 -2200779.041 -389226.5816 -394925.7797 -400520.9673 -1242429.973 -283146.342 124,243.00₮ 1,118,186.98₮ ажиллагааны 1552699.966 28,314.63₮ 254,831.71₮ 1472490.158 440638.3771 44,063.84₮ 8 Үйл хөрөнгө 9 WACC /9.76%/ 11 RBI /64.59%/ 12 Хорогдуулалтын хүү /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого он хүртэлх 15 2013 өнөөгийн үнэ цэнэ 16 Эцсийн үнэ цэнэ 33 1393740.649 136,029.09₮ 151,543.52₮ 10 EVA 396,574.54₮ 143,715.04₮ 1,269,730.49₮ 820,118.92₮ 398,546.75₮ 257,421.34₮ 260,545.45₮ 168,286.31₮ 1.146 1.313316 1.505060136 -715636.06 -196008.6864 111813.6767 1616731.275
  • 35. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 одоогийн 17 Цэвэр брэндийн үнэ цэнэ 1462435.163 Хавсралт -8.5 № "Атар өргөө" ХКны үзүүлэлтүүд Өнгөрсөн үеийн үйл ажиллагааны мэдээ 2007 2008 2009 2010 8,067,599.15₮ 4,998,535.60₮ 8,274,385.70₮ 7,694,965.30₮ 5,526,619.86₮ 4,136,759.00₮ 6,389,646.80₮ 5,680,755.20₮ 1 Борлуулалтын орлого 2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 684,196.30₮ 3 Үйл ажиллагааны зардал 4 Үндсэн бус үйл ажиллагааы 68,816.50₮ ашиг/алдагдал / 5 ТӨА 1,411,406.65₮ 873,443.90₮ 70,059.80₮ 1,021,530.50₮ 97,177.50₮ 108,763.80₮ 894,473.93₮ 941,235.20₮ 6 Татвар 895,502.10₮ 12,897.30₮ 7 ТДЦА 95,866.50₮ 106,780.00₮ 100,612.60₮ 91,386.80₮ 787,693.93₮ 840,622.60₮ 10 EVA 11 RBI /51.18%/ 12 Хорогдуулалтын хүү /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого 15 2013 он хүртэлх өнөөгийн үнэ цэнэ 34 223,376.58₮ 804,115.30₮ 2,477,214.70₮ 3,965,446.00₮ 312,129.05₮ 8 Үйл ажиллагааны хөрөнгө 2,533,675.20₮ 319,243.08₮ 9 WACC /12.6%/ - 235,098.70₮ 499,646.20₮ 528,493.55₮ 304,469.10₮ 4,460,081.84₮ 561,970.31₮ 225,723.62₮
  • 36. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 16 Эцсийн үнэ цэнэ одоогийн 17 Цэвэр брэндийн үнэ цэнэ № Хавсралт -8.6 Таамагласан утгууд / Тогтмол загвар/ 2011 2012 2013 7528489.733 7528489.733 7528489.733 5526616.064 5526616.064 5526616.064 "Атар өргөө" ХК-ны үзүүлэлтүүд 1 Борлуулалтын орлого 2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 3 Үйл ажиллагааны зардал бус үйл 4 Үндсэн ажиллагааы ашиг/алдагдал / 1411391.481 -235091.0703 1411391.481 -235091.0703 355391.1169 35,539.11₮ 5 ТӨА 6 Татвар 1411391.481 -235091.0703 355391.1169 355391.1169 35,539.11₮ 7 ТДЦА 35,539.11₮ 319,852.01₮ ажиллагааны 8 Үйл хөрөнгө 9 WACC /12.6%/ 5798690.052 319,852.01₮ 319,852.01₮ 5798690.052 5798690.052 730,634.95₮ 730,634.95₮ 10 EVA - 11 RBI /51.18%/ - 410,782.94₮ 210,238.71₮ 410,782.94₮ 210,238.71₮ хүү 12 Хорогдуулалтын /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого он хүртэлх 15 2013 өнөөгийн үнэ цэнэ 16 Эцсийн үнэ цэнэ 35 730,634.95₮ 410,782.94₮ 210,238.71₮ 1.146 1.313316 1.505060136 -183454.3712 -160082.3483 -139687.913 -1449673.897 -2075644.341
  • 37. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 одоогийн 17 Цэвэр брэндийн үнэ цэнэ 36 -3525318.239
  • 38. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 № "Атар өргөө" ХК-ны үзүүлэлтүүд 1 Борлуулалтын орлого 2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 3 Үйл ажиллагааны зардал бус үйл 4 Үндсэн ажиллагааы ашиг/алдагдал / 5 ТӨА 6 Татвар Хавсралт -8.7 Таамагласан утгууд / Өсөлтийн загвар/ 2011 2012 2013 12857180.53 12909081.53 12960486.66 8545916.351 8545916.351 8545916.351 2252895.08 23188.12597 2601434.134 130160.7692 2868880.665 212245.1224 2081557.22 208,155.72₮ 1891891.817 1757934.77 189,189.18₮ 7 ТДЦА ажиллагааны 8 Үйл хөрөнгө 9 WACC /12.6%/ 175,793.48₮ 1,873,401.50₮ 10044680.14 1,702,702.64₮ 1,582,141.29₮ 10124889.95 10203639.45 1,265,629.70₮ 1,275,736.13₮ 426,966.50₮ 11 RBI /51.18%/ хүү 12 Хорогдуулалтын /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого он хүртэлх 15 2013 өнөөгийн үнэ цэнэ 16 Эцсийн үнэ цэнэ одоогийн 17 Цэвэр брэндийн үнэ цэнэ 37 296,482.72₮ 218,521.46₮ 10 EVA 1,285,658.57₮ 151,739.86₮ 607,771.80₮ 311,057.61₮ 1.146 1.313316 1.505060136 271428.977 166389.0912 100819.7967 1498096.98 48423.08239
  • 39. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 № "Атар өргөө" ХК-ны үзүүлэлтүүд 1 Борлуулалтын орлого 2 Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг ажиллагааны 3 Үйл зардал бус үйл 4 Үндсэн ажиллагааы ашиг/алдагдал / 5 ТӨА 6 Татвар 7 ТДЦА Хавсралт -8.8 Таамагласан утгууд / Бууралтын загвар/ 2011 2012 2013 2199798.94 2147897.933 2096492.801 2507315.778 2507315.778 2507315.778 569887.8822 221348.8289 -46097.70288 -493370.2666 -600342.9098 -682427.263 -1370774.986 -1181109.583 -1047152.536 104,715.25₮ 137,077.50₮ 1,233,697.49₮ ажиллагааны 1552699.966 8 Үйл хөрөнгө 9 WACC /12.6%/ 118,110.96₮ 1,062,998.62₮ 1472490.158 11 RBI /51.18%/ 12 Хорогдуулалтын хүү /14.6%/ 13 Хорогдуулалтын хүчин зүйл 14 Хорогдуулалтын орлого он хүртэлх 15 2013 өнөөгийн үнэ цэнэ 16 Эцсийн үнэ цэнэ одоогийн 17 Цэвэр брэндийн үнэ цэнэ 38 1393740.649 175,611.32₮ 195,640.20₮ 10 EVA 942,437.28₮ 185,533.76₮ 1,429,337.68₮ 731,535.03₮ 1,248,532.38₮ 638,998.87₮ - 1,118,048.60₮ - 572,217.28₮ 1.146 1.313316 1.505060136 -638337.7194 -486553.7878 -380195.6228 -5649385.662 -7099059.56
  • 40. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Хавсралт 9 Загвар № "Талх чихэр" компанийн хувьд Борлуулалтын орлого, ББӨ 1 Тогтмол загвар 2 Өсөлттэй загвар 3 Бууралттай загвар Загвар № Борлуулалтын орлого, үйл ажиллагааны зардал Корряляци Стандарт Корряляци Стандарт хазайлт хазайлт 99.40% 6.80% 91.60% 9.30% 99.90% 2.30% 96.30% 49.50% 99.90% 2.60% 95.00% 6.30% "Атар Өргөө" компанийн хувьд Борлуулалтын орлого, ББӨ Корряляци Стандарт хазайлт Борлуулалтын орлого, үйл ажиллагааны зардал Корряляци Стандарт хазайлт 1 Тогтмол загвар 2 Өсөлттэй загвар 94.60% 99.30% 23.70% 9.70% 55.10% 94.90% 10.30% 5.10% 3 Бууралттай загвар 99.20% 9.80% 87.20% 13.40% Хавсралт 10 39
  • 41. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 Хавсралт 11 Танд энэ өдрийн мэндийг хүргэе! Судалгааны зорилго: Манай улсын аж ахуй нэгжүүдэд брэндийн үнэ цэнийг тооцож, бүртгэдэг туршлага байдаг эсэхийг тодорхойлох Таныг энэхүү судалгаанд идэвхтэй оролцож, үнэн зөв хариулна гэдэгт итгэж байна. 1. Та нягтлан бодох бүртгэлийн болон санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандартыг хэр сайн мэдэх вэ? a. Маш сайн мэднэ b. Сайн мэднэ c. Дунд зэрэг мэднэ d. Сайн мэдэхгүй e. Огт мэдэхгүй 2. Та биет бус хөрөнгийн талаарх нягтлан бодох бүртгэлийн болон санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандартыг дараах хүчин зүйлүүдээр үнэлнэ үү. Маш Дунд Маш № Хүчин зүйлс сайн Сайн зэрэг Муу муу 1 Ойлгомжтой байдал Зүйл заалтуудын агуулга нь 2 тодорхой эсэх Хэрэгжүүлэх боломжтой 3 эсэх 4 Орчуулга сайтай эсэх 5 Бусад........................ 3. Танай компани бүртгэлдээ дараах биет бус хөрөнгүүдээс алийг нь тусгадаг вэ? /Олон хариулттай байж болно. / a. Патент b. Лиценз c. Зохиогчийн эрх d. Гүүдвил e. Програм хангамж f. Брэнд g. Франчайз h. Онцгой эрх i. Зохион байгуулалтын зардал j. Бусад............................................. 4. Та ямар хэлбэрийн компанид ажилладаг вэ? a. ХХК b. ХК c. ТББ d. Төрийн байгууллага e. Бусад............................................. 5. Танай байгууллага ямар төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг вэ ? a. Худалдаа 40
  • 42. Брэнд-Бизнесийн нэрийн хуудас 2012 b. Үйлчилгээ c. Үйлдвэрлэл d. Бусад............................................. Судалгаанд идэвхтэй оролцсон танд баярлалаа! 41