1. ШИНЖЛЭХ УХААН ТЕХНОЛОГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ
КОМПЬЮТЕРИЙН ТЕХНИК МЕНЕЖМЕНТИЙН СУРГУУЛЬ
Баатарсүрэнгийн Гансүх
НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ
УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
SUPPLY CHAIN MANAGEMENT SYSTEMS
Мэргэжил: Бизнесийн Удирдлага /Мэдээллийн Системийн Удирдлага/
Удирдагч багш: Доктор, дэд профессор Цс.Ганбат
Улаанбаатар хот
2009 он

2. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
АГУУЛГА
НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
/THE SUPPLY CHAIN MANAGEMENT SYSTEM/
ОРШИЛ
I.
ОНОЛЫН ХЭСЭГ: НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ
УДИРДЛАГЫН СИСТЕМ
1.1.
II.
Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
ТӨСЛИЙН ХЭСЭГ: М-СИ-ЭС ГРУПП “АНУНГОО” ХХК–Д НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН
ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
2.1.
“АНУНГОО” ХХК – д нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын
системийг нэвтрүүлэх нь
2.2.
“АНУНГОО” ХХК – ний борлуулалтын удирдлагыг тодорхойлох нь
ДҮГНЭЛТ
АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ
2

3. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
ОРШИЛ
Мэдээлэл, Харилцаа холбооны технологийн хөгжил нь бизнесийн болон бизнесийн бус
салбаруудын үйл ажиллагаанд асар их өөрчлөлт үзүүлж, олон боломж болон давуу
талуудыг бий болгож байна.
Өнөө үед мэдээллийн технологийг байгууллага бүр өөрийнхөө үйл ажиллагаанд тодорхой
хэмжээгээр ашиглаж байна. Манай орны хувьд мэдээллийн технологийг ашиглахдаа
өрсөлдөөнд давуу талыг олж авах, эрсдэлээ бууруулах, бизнесийг хөтлөгч хэмээх утгаар
нь хэрэглэхээсээ илүү зардал бууруулагч, үйл ажиллагааг автоматжуулах гэсэн утгаар нь
хэрэглээд байна.
Аливаа байгууллагын оршин тогтнох утга учир нь хэрэглэгч байдаг. Тиймээс хэрэглэгчид
ойртсон үйлчилгээг үзүүлэхдээ, мөн дотоод үйл ажиллагаандаа өөрийн бизнесийн
шаардлагад нийцсэн системийг ашиглаж байж өрсөлдөөнд давуу талыг бий болгоно.
Бизнесийн байгууллагын анхаарах ёстой чухал асуудлуудын нэг нь нийлүүлэлтийн
асуудал бөгөөд энэ асуудлыг нарийн төлөвлөж зохицуулснаар бараа бүтээгдэхүүн болон
үйлчилгээг хэрэглэгчдэд цаг алдалгүй хүргэх, хэрэглэгчийн хэрэгцээ шаардлагыг хангах,
байгууллагын үйл ажиллагааг амжилттай явуулах үндэс болно.
Иймээс миний бие энэ төслийн ажлын хүрээнд нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний
удирдлагын системийн онол арга зүй болон, “Анунгоо” ХХК - ний нийлүүлэлтийн гинжин
хэлхээний удирдлагын асуудлуудыг тодорхойлж, “Анунгоо” ХХК –д нийлүүлэлтийн
гинжин хэлхээний удирдлагын системийг хэрхэн нэвтрүүлэх талаар судлахыг зорилоо.
3

4. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
1. НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН
ОНОЛ
1.1 Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
1.1.1. Нийлүүлэлтийн хэлхээ гэж юу вэ?
Нийлүүлэлтийн хэлхээ гэдэг нь түүхий эд бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрүүд болон
бөөний төвүүдийг дамжин эцсийн хэрэглэгчид очиж байгаа материал, мэдээлэл,
үйлчилгээний урсгал юм.
Нийлүүлэлтийн хэлхээ нь мөн эцсийн хэрэглэгчдэд бүтээгдэхүүн, мэдээлэл, үйлчилгээг
бий болгон хүргэдэг процесс болон байгууллагыг багтаадаг. Энэ нь эцсийн бүтээгдэхүүн
эсвэл үйлчилгээг хэрэглэгчдэд хүргэх үйл ажиллагааны сүлжээ юм. Энд худалдах,
төлбөрийн урсгал, материал боловсруулалт, үйлдвэрлэлийн төлөвлөлт ба хяналт, логистик
болон хадгалалт, техник тоног төхөөрөмжийн хяналт, хуваарилалт болон хүргэлт зэрэг
олон үйл ажиллагааг агуулдаг.
Зураг 1.1. Нийлүүлэлтийн хэлхээний процесс
Нийлүүлэлтийн хэлхээнд 3 төрлийн урсгал байдаг. Үүнд:
1. Материалын урсгал гэдэгт бараа бүтээгдэхүүн, түүхий эд, тэдгээрийг тээвэрлэх
нэгж /чингэлэг/, тээврийн хэрэгслүүдийн бүрэлдэхүүнийг цогцоор нь ойлгоно.
2. Санхүүгийн урсгал гэдэгт банк, санхүүгийн үйл ажиллагаа, төрөл бүрийн сан,
биржийн үйл ажиллагаа, хөрөнгө оруулалтын урсгалыг хамруулан бүхэлд нь
ойлгоно.
3. Мэдээллийн урсгал гэдэгт материалын болон санхүүгийн урсгалаас үүсэх
мэдээллүүд, шинжлэх ухаан, технологи, инновацийн мэдээллүүдийг багтаан
ойлгоно.
4

5. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
Нийлүүлэлтийн хэлхээний бүрэлдэхүүн
Нийлүүлэлтийн хэлхээ нь 3 хэсгээс бүрддэг. Үүнд:
1. Дээш чиглэсэн урсгал: Байгууллагын анхны түвшний нийлүүлэгчид
2. Дотоод нийлүүлэлтийн хэлхээ: Орцыг гарц болгон хувиргахын тулд байгууллагын
ашиглаж буй үйл ажиллагаа
3. Доош чиглэсэн урсгал: Бүтээгдэхүүн үйлчилгээг эцсийн хэрэглэгчид хүргэх бүх
үйл ажиллагаа
1.1.2. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын гол зорилго нь өндөр чанартай
бүтээгдэхүүнийг зөв хэрэглэгчид нь зөв цагт нь хамгийн бага зардалтай хүргэх юм.
Зураг 1.2. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын зорилго
Нийлүүлэлтийн хэлхээний удирдлагын функц нь нийлүүлэлтийн хэлхээний бүх үйл
ажиллагааг төлөвлөх, зохион байгуулах уялдуулах явдал юм. Өнөө үед нийлүүлэлтийн
хэлхээний удирдлага гэдэг ойлголтод бүх нийлүүлэлтийн хэлхээг удирдах нийт систем
гэж ойлгодог.
Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын системийн мэдээлэл нь байгууллагад
дараах асуудлыг шийдэхэд тусалдаг:
•
Юуг? Хэзээ? үйлдвэрлэх, хадгалах, шилжүүлэхийг шийддэг
•
Захиалгыг хурдан хугацаанд боловсруулдаг
•
Захиалгын төлөв байдлыг хянадаг
•
Хангамжийн боломжийг шалгаж, ханамжийн түвшинг хянадаг
•
Хөрөнгө оруулалт, тээвэрлэлт, хадгалалтын зардлыг багасгадаг
•
Ачилтыг хянадаг
•
Хэрэглэгчийн хэрэгцээ шаардлага дээр суурилсан үйлдвэрлэлийг төлөвлөдөг.
5

6. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
•
Барааны загварын өөрчлөлтийг хурдан хугацаанд мэдээлдэг.
Зураг 1.3. Нийлүүлэлтийн хэлхээний удирдлага
Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын үндсэн бүрэлдэхүүн:
1. Загвар – Хамгийн сайн нийлүүлэгчдийг сонгох, үнийн өсөлтийг тогтмол болгох,
хүргэх
болон
нийлүүлэгчидтэй
хамт
төлбөрийг
тохиролцдог
мөн
бараа
бүтээгдэхүүний удирдлага орно.
2. Нөөц – Нөөцүүдийг удирдах болон бүтээмж, өртөг болон чанарыг нийлүүлэлтийн
хэлхээгээр удирдах
3. Үйлдвэрлэл – Бүтээгдэхүүн төлөвлөх, шалгах, баглах болон хүргэх мөн чанарын
түвшинг хэмжих, бүтээгдэхүүний гарц болон ажилчны бүтээмж орно.
4. Түгээлт – Захиалгуудын хүлээн авалтыг зохицуулах, агуулахуудын сүлжээг
сайжруулах, хамгийн сайн түгээлтүүдийг сонгох болон төлбөрүүдийг хүлээн аваад
падааны системд шилжүүлэх
5. Борлуулалт – Гологдол хүлээн авах сүлжээг бий болгох болон үлдэгдэл
бүтээгдэхүүнүүдийг буцаах мөн үйлчлүүлэгчдээ хадгалах.
6

7. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
Зураг 1.4. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг
Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагыг амжилттай болгох үндсэн шаардлага нь
итгэлтэй хамтрагчид, сайн харилцаа, зохистой гүйцэтгэл, болон чадварлаг менежерүүдтэй
байх явдал юм.
Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагад нийлүүлэлт, хадгалалт, түүхий эд
материалуудын хөдөлгөөн, байгууллага болон түүний эргэн тойрон дох зүйлс орно.
Зураг 1.5. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын үүрэг
7

8. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
2. “АНУНГОО” ХХК-Д НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ГИНЖИН
ХЭЛХЭЭНИЙ УДИРДЛАГЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
2.1 “АНУНГОО” ХХК – д нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын
системийг нэвтрүүлэх нь
Байгууллагын тухай:
Хураангуй
Байгууллагын тухай
Худалдааны
байгууллагууд
бараа
• Анунгоо ХХК нь 30 гаруй
бүтээгдэхүүнээ хурдан шуурхай хамгийн бага
брэндийн 1000 нэр төрлийн
бүтээгдэхүүнийг 800 гаруй зардлаар түгээх шаардлагатай болсон.
дэлгүүрт борлуулдаг.
• НГХУ-ын
систем
нь
байгууллагын хэрэглэгчдийн М-Си-Эс Группын Анунгоо ХХК нь 1999 онд
хэрэгцээ шаардлагыг хангаж, дэлхийн хэмжээнд хvлээн зєвшєєрєгдсєн
үйл ажиллагааг амжилттай
үндэстэн дамнасан корпораци болох “Procter
явуулах үндэс болно.
Боломж
and
Gamble”
компаний
албан
ёсны
• Төлөвлөлтөө удирдана
дистрибьютер болсноор байгуулагдсан.
• Захиалгаа удирдана
“Анунгоо” ХХК нь “Procter and Gamble”,
• Борлуулалтаа удирдана
• Агуулахын нөөцөө удирдана
“Wella”, “Londa”, “Gillette” зэрэг 30 орчим
• Бараа бүтээгдэхүүнээ
брэндийн 1000 гаруй нэр тєрлийн өргөн
удирдана
• Төлбөрийн систем
хэрэглээний бараа бvтээгдэхvvнийг борлуулж
Шийдэл
байна.
• Майкрософтын
“Microsoft
Dynamics NAV ” НГХУ-ын Тус компани бараа бvтээгдэхvvнээ P & G-ын
систем хэрэглэнэ.
Казахстан дахь салбарын агуулахаас шууд татан
Үр дүн
• Анунгоо ХХК-ийн НГХУ-ын ЭАХСУХА, ХЭАХН болон бусад шаардлагатай
систем
нь
байгууллагын шинжилгээнvvдэд
барааны
чанарыг
стратегийн
зорилтыг
баталгаажуулсны дараа хэрэглэгчдэд хvргэдэг.
биелүүлнэ.
“Анунгоо” ХХК нь Улаанбаатар хотод байнгын 800 гаруй харилцагчидтай. Мєн Дархан,
Эрдэнэт хотуудад єєрийн салбараа ажиллуулдагаас гадна Монгол улсын бvх аймгуудад
єєрийн гэрээт борлуулагчидтай.
Анунгоо компани боловсон хvчний мэдлэг боловсролд их анхаарал тавьдаг учир ашиг
орлогынхоо тодорхой хувийг
ажилтнуудынхаа мэдлэг боловсролыг дээшлvvлэх,
сургалтанд хамруулах, ажиллах нєхцлийг сайжруулахад зарцуулдаг ба ажилтнуудынхаа
ажиллах идэвхийг нэмэгдvvлэх vvднээс урамшууллын тогтолцоог бvрдvvлсэн нь ажилчин
ажилтнуудын тогтвортой, сэтгэл хангалуун ажиллах нєхцлийг бvрдvvлж ажилладаг.
8

9. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
“Анунгоо”
ХХК-д
нийлүүлэлтийн
гинжин
хэлхээний
удирдлагын
системийг
нэвтрүүлснээр нийлүүлэлттэй холбоотой бүх үйл ажиллагааг зохицуулна.
Боломж:
Сүүлийн жилүүдэд бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа эрхлэгч байгууллагууд
нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээг хэрэглэх шаардлагатай болсон. Энэ нь нийлүүлэлтээ
төлөвлөх, нөөцөө зохицуулах, агуулахын үлдэгдэл хаягдлыг багасгах, түгээлтийг шуурхай
болгодог үр дүнтэй юм.
“Анунгоо” ХХК нь хэрэглэгчиддээ тvргэн шуурхай vйлчлэхийн тулд єєрсдийн унаагаар
захиалгын дагуу бараа бvтээгдэхvvнээ хvргэж, хоорондоо гар компьютерээр холбогдож
борлуулалтын ажлаа гүйцэтгэдэг. Үүн дээр үндэслэн НХГУ-ын систем хөгжүүлнэ.
НГХУ систем нь бараа бүтээгдэхүүнтэй холбоотой бүх төрлийн мэдээллийн тайланг сар
тутамд бодож гаргах, борлуулалтыг бүртгэн, явцын хяналтыг сайжруулах, бараа
бүтээгдэхүүний орлого зарлагыг хянах, хийгдсэн гүйлгээг бусад хэрэглэгчид засах, устгах
боломжгүй учраас бусдын хариуцлагагүй үйлдлээс хамгаалж чадна.
Шийдэл:
“Анунгоо” ХХК нь компани Монголдоо цорын ганц автоматжуулагдсан борлуулалтын
албатай. Худалдааны тєлєєлєгч бvр гар компьютерээр борлуулалтын ажлаа гvйцэтгэдэг
учир харилцагч нартаа тvргэн шуурхай vйлчлэх боломжтой юм.
“Анунгоо” ХХК –д нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын (НГХУ) системийг
нэвтрүүлснээр нийлүүлэгч, худалдан авагчийн харилцааг сайжруулах, тээвэрлэлт,
хадгалалтын зардлыг багасгах, түгээлтийг үр ашигтай болгох, бараа бүтээгдэхүүний
илүүдэл, дутагдал багасгах, захиалгыг зөв зохистой, оновчтой болгох юм.
Тус компанид Майкрософт-ын “Microsoft Dynamics NAV” програмыг нэвтрүүлнэ. Тус
програм нь дараахь модулиудтай. Үүнд:
1. Microsoft Dynamics Nav–ын бараа материалын удирдлага
Microsoft Dynamics Nav–ын бараа материалын удирдлагын процесс нь бизнесийн үйл
ажиллагааны бүтээмж дээшлүүлж, хэрэглэгчдийн үйлчилгээг сайжруулдаг мөн бараа
материал болон түгээлтийн зардлыг бууруулдаг.
2. Microsoft Dynamics Nav–ын төлбөрийн систем
Энэ систем нь таны бэлэн мөнгөний нөөцийг ихэсгэх болон уян хатнаар төлбөрийн
процессыг хялбар болгох, төлбөрийн үйл ажиллагааны тайлангуудыг нэгтгэдэг. Microsoft
9

10. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
Dynamics Nav–ын төлбөрийн систем нь бизнесийг оновчтой болгох, нэгээс нөгөөд
мөнгөний үйлчилгээг удирдахад тусалдаг.
Цагаа олсон мөнгөний урсгалын тухай нарийн мэдээлэл болон үнэ буурах боломжууд
байгууллагын худалдах чадварыг дээшлүүлэх, автомат тооцоолол болон урьдчилсан
төлбөрийг үр ашигтай удирдахад тусалдаг. Мөн төлбөр хийхдээ худалдагчийн болзолтой
хамт биелүүлэх, бизнесийн хоорондын холбоо хамаарлыг бэхжүүлдэг.
3. Microsoft Dynamics Nav–ын нийлүүлэлтийн төлөвлөлт
Microsoft Dynamics Nav–ын нийлүүлэлтийн төлөвлөлт нь эрэлтийг хангах хооронд
ашиглалт болон бүтээгдэхүүний процессын турш гарсан материалын зардлыг харгалзан
үзсэнээр үйл ажиллагааны бүтээмж дээшлэхэд тусалдаг. Энэ нь бизнесийн гүйцэтгэлийг
тасралтгүй сайжруулдаг.
4. Microsoft Dynamics Nav–ын агуулахын удирдлага
Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг оновчтой болгох, зардал бууруулах болон захиалгыг
хурдан гүйцэтгэхийг агуулахын удирдлага нэгтгэдэг.
Агуулахын удирдлагын систем нь бараа бүтээгдэхүүн болон агуулахын газрыг илүү үр
ашигтай удирдах, зардал болон хаягдал багасгах болон агуулахын үйл ажиллагаануудад
хяналт тавих зэрэгт тусалдаг. Цаг алдалгүй, бараа материалын өгөгдөл зөв оруулах,
агуулахын мэргэжилтэн цаг алдалгүй бараа бүтээгдэхүүн байрлуулдаг эсвэл бараа
материалыг бодитоор зөөх болон худалдагч хамгийн тохиромжтой нөхцөлд бараа
материалыг хамгийн бага зардлаар зөөх юм.
5. Microsoft Dynamics Nav–ын борлуулалтын удирдлага
Борлуулалтын удирдлагын систем нь бараа материалын өртгийг бууруулах, хэрэглэгчидтэй
түргэн шуурхай харилцах боломж олгодог. Microsoft Dynamics нь хэрэглэгч, нийлүүлэгчдийг
удирдах, бараа материалыг хянах, үнэ бүрдэлт, агуулахын удирдлага зэрэг борлуулалттай
холбоотой бүх асуудлыг шийдвэрлэхэд тусална.
6. Microsoft Dynamics Nav–ын захиалгын удирдлага
Харилцагчийн байршил, түгээлтийн суваг, маршрутын бүртгэл дээр үндэслэн захиалгын
болон борлуулалтын харьцуулсан, аналитик мөн график тайлан шинжилгээг гаргана.
Эдгээр нь захиалгын удирдлагын процесст хяналт тавих боломж олгоно.
Уг програмыг нэвтрүүлэхэд үнэ боломжийн, зохицон ажиллах боломжтой юм.
Үр дүн:
“Анунгоо” ХХК нь нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын системийг үйл
ажиллагаандаа нэвтрүүлснээр зах зээл дээрх байр суурь улам тогтворжин, өрсөлдөх
10

11. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
чадвараа дээшлүүлж, нийлүүлэлтийн үйл ажиллагаагааг үр ашигтайгаар удирдан зохион
байгуулж, зардлаа хэмнэж, орлогоо нэмэгдүүлэх боломжтой юм.
2.2 “Анунгоо” ХХК- ний борлуулалтын удирдлагыг тодорхойлох нь
“Анунгоо” ХХК нь сая долларын үнэ нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор барааныхаа үнийг 2030% нэмсэн. Энэ нь борлуулалт буурахад нөлөөлж байна. Борлуулалтаа нэмэгдүүлэхийн
тулд хамгийн түрүүнд борлуулалтын удирдлагын модулийг тодорхойлох шаардлагатай.
Иймээс борлуулалтын урьдчилсан төлөвлөгөө гаргах хэрэгтэй. Борлуулалтын таамаглалыг
бараа бүтээгдэхүүний захиалга хийхээс өмнө хийх ба үүнийг хийхийн тулд менежер
тухайн үеийн бүтээгдэхүүний нөөц, замд явж байгаа тухайн барааны нөөц дээр үндэслэн
өмнө оны борлуулалтын мэдээ, цаг хугацааны хүчин зүйлүүд, борлуулалтыг өсгөх
төлөвлөгөөний дагуу хийдэг.
Борлуулалтын удирдлага
Борлуулалтын удирдлага нь борлуулалтын ажиллагааг хөнгөвчлөн автоматжуулах,
борлуулалтын үйл явцыг хянах, борлуулалтын хэмжээг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн судалгаа
шинжилгээг боловсруулах, гараар хийгддэг санхүүгийн гүйлгээнүүдийг хялбарчлан
нягтлан бодох бүртгэлийн програмуудтай нэгдэж ажиллана.
Борлуулалтын удирдлага модуль нь:
•
Борлуулалтын төлөвлөлт хийнэ
•
Харилцагчид бараа хүргэх болон захиалга авах хуваарийг бүртгэж, төлөвлөнө
•
Борлуулалтын менежер борлуулалтын захиалгыг програмд шивэх болон XML
файлыг татаж оруулах гэсэн аргуудаар борлуулалтын захиалгыг нэгтгэнэ
•
Систем дээр хийгдэх захиалга, түгээлтийн мэдээллийг борлуулалт хийж байх үедээ
цаг хэмнэн Pocket PC-ээр бүртгэн системд нэгтгэх боломжтой.
•
Борлуулалтын систем санхүүгийн систем дээр нарийвчлан бүртгэсэн бараа
материалын /бараа материал, сав баглаа/ болон харилцагчдын мэдээллийг татаж
ажиллана
•
Харилцагчийн байршил, түгээлтийн суваг, маршрутын бүртгэл дээр үндэслэн
захиалгын болон борлуулалтын харьцуулсан, аналитик мөн график тайлан
шинжилгээг гаргана.
11

12. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
•
Олон хэрэглэгч сүлжээний горимд зэрэг ажиллах бөгөөд эрхийн тохиргоог тус
бүрд нь тохируулах боломжтой.
Системийн үндсэн функцууд
Харилцагчийн мэдээлэл
Харилцагчдын дэлгэрэнгүй мэдээлэл болох байршил, борлуулалтын суваг, маршрут,
хариуцсан борлуулалтын менежер гэх зэргийг бүртгэнэ. Мөн харилцагчдад бараа түгээх
болон захиалга авах хуваарийг сараар тохируулах боломжтой. Харилцагчдаас захиалга
авах эсвэл харилцагчдад түгээлт хийгдэх үед систем автоматаар хуваарийн төлвийг
биелэгдсэн төлөвт оруулна
Борлуулалтын төлөвлөгөө
Компаний хэмжээнд болон борлуулалтын менежерүүдийн түвшинд борлуулалтын
төлөвлөгөөг
оруулах
бөгөөд
төлөвлөлтийн
гүйцэтгэлийн
явцыг
тайлангуудын
тусламжтайгаар хянана
Захиалга
Борлуулалтын менежерүүд харилцагчдаас авсан захиалгын дэлгэрэнгүй бүртгэлийг
хөтлөнө. Ингэснээр нийт захиалгын мэдээллийг жагсаалт байдлаар нэгтгэн гаргах ба
шүүлт, хайлтын өргөн нөхцлөөр борлуулалтын мэдээллийг гарган авах боломжтой
Ачилт
Бүртгэгдсэн захиалга дээрээ тулгуурлан түгээлт ачилтын мэдээллийг хялбархан бүртгэнэ.
Ачилт хийх явцад захиалгын мэдээлэлд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, тээврийн хэрэгслийн
даацыг хянах боломжтой бөгөөд холбогдох баримтуудыг хэвлэнэ
Буцаалт
Бүртгэгдсэн ачилтуудын хувьд буцаалтын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг бүртгэнэ
Борлуулалтын гүйлгээ
Бүртгэгдсэн ачилтуудыг бүгдийг эсвэл аль нэгийг дугаараар нь шүүн зөвшөөрсөн
ачилтуудыг борлуулалтын гүйлгээ болгон санхүүгийн системд бүртгэнэ
Шатахууны тооцоо
Тээврийн хэрэгслийн шатахуун зарцуулалтын дэлгэрэнгүй мэдээлэл, харилцагчийн
байршил, маршрут, жолоочийн түгээлт хийсэн мэдээллүүд дээр үндэслэн шатахууны
зарцуулалтын тооцоог хийнэ
Тайлангууд
12

13. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
Бараа материалын борлуулалтын харьцуулсан тайланг график, аналитик, хүснэгтэн
хэлбэрээр, олон төрлийн шүүлтийн нөхцлүүдийн тусламжтайгаар хүссэн хэлбэрээрээ авах
боломжтой
Үр дүн:
•
Борлуулалтын мэдээллийг нэгтгэн нэг мэдээллийн сантай болгосноор өдөр тутмын
үйл ажиллагаанд гардаг бичиг цаасны ажлыг хялбарчилж, хэн нэг ажилтны
хариуцлагагүй үйлдлээс болж борлуулалтын талаарх мэдээлэл хаягдахаас сэргийлж
чадна
•
Борлуулалтын мэдээллийн санд тулгуурлан төрөл бүрийн судалгаа шинжилгээг
хийснээр үйл ажиллагааны зардлыг бууруулах, борлуулалтын орлогыг нэмэглүүлэх
боломжоор хангана
•
Өдөр тутмын борлуулалт болон цаашид хийгдэх борлуулалтын талаарх мэдээллийг
бүртгэснээр борлуулалтын явцад тавих хяналтыг сайжруулах боломжийг танд
олгоно
•
Борлуулалтын
төлөвлөлт
болон
гүйцэтгэлийг
харьцуулсанаар
борлуулалт,
захиалгын үйл ажиллагаанд тогтмол хяналт тавьж чадна
•
Нягтлан, борлуулалтын менежерүүд, харилцагчидтай тооцоо нийлэн, холбогдох
гүйлгээг хийхэд маш хялбар болсон бөгөөд үүгээрээ нэг ажлыг шат бүрдээ давтан
хийх ачааллыг үгүй болгоно
борлуулагч
импортын
суваг
борлуулагч
борлуулагч
дистрибьютор
жижиглэн
худалдаачин
импорт
үйлдвэр
хэрэглэгч
шугам
Зураг 1.6. Борлуулалтын суваг
13

14. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
ДҮГНЭЛТ
Өнөө үед мэдээллийн технологи нь бидэнд асар их боломж олгож байгаа билээ. МТ нь зах
зээлийн өрсөлдөөнд байгууллагад давуу талыг бий болгож бусад өрсөлдөгчдөөсөө ялгарах
боломжийг бий болгох ёстой. Ингэснээрээ өөрийн гэсэн бизнесийн шийдэлтэй болж
хэрэглэгчдээ нэмэгдүүлэх боломжийг бий болгоно гэсэн үг.
Энэхүү ажилд онол судалж, “Анунгоо” ХХК –ний нийлүүлэлтийн хэлхээн дэх бүх үйл
ажиллагааг судалж, түүний удирдлагын асуудлуудыг нарийн, зөв тодорхойлох явдал
байлаа.
“Анунгоо” ХХК нь нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын системийг үйл
ажиллагаандаа нэвтрүүлснээр ашиг орлогоо нэмэгдүүлэн, үйл ажиллагаагаа үр
ашигтайгаар удирдан зохион байгуулж явуулах болно гэдэгт итгэлтэй байна.
Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээг гадаад орнуудын байгууллагууд ашигладаггүй бизнесийн
байгууллага гэж байхгүй. Волмарт нь НГХУ-ын системийг хамгийн амжилттай
хэрэгжүүлсэн. Хэрвээ Волмарт (Wal-Mart)-д бараагаа нийлүүлэхээр болвол Волмартын
системтэй нийцтэй ажиллах чадвартай системийг суулгасан байхыг шаарддаг. Энэ нь хоёр
байгууллагын
хувьд
хангамж,
хуваарилалт
болон
санхүүгийн
менежментэд
нь
ашиглагддаг. Өөрөөр хэлбэл нийлүүлэгч тал тэрхүү системээр үйлдвэрлэлээ зөв зохистой
удирдаж нийлүүлэлтийг тасалдуулахгүй байх, нийлүүлсэн бүтээгдэхүүнийхээ чанарт
хяналт тавих, санхүүгийн тооцоогоо хийх гэх мэтэд ашиглах ба харин Волмартын хувьд
тэрхүү системээ чанарт хяналт тавих, санхүүгийн тооцоогоо хийх, бизнес төлөвлөгөөгөө
боловсруулах, анализ хийх гэх мэт олон зорилгоор ашигладаг. Бидэнд ч мөн энэхүү
системийг ашиглан зардлаа бууруулж, үр ашигтай ажиллах боломж байгаа юм.
Байгууллагын хувьд систем худалдаж авахдаа бэлэн боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг
худалдаж авах, түрээслэх, аутсорсинг ашиглах, эсвэл мэдээллийн технологийн компаниар
хийлгэх зэрэг сонголтууд
байдаг. Харин ихэнхи байгууллагын хувьд өөрсдөө
боловсруулах нь зардал өндрөөс гадна эрсдэл ихтэй байдаг. Тиймээс гадны найдвартай
системүүдийг судалж, нэвтрүүлэн мэдээллийн технологидоо хөрөнгө оруулалт сайн хийх
шаардлагатай.
14

15. Нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлага
АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
www.microsoft.com
www.forbes.com
www.interactive.mn
http://www.thehindubusinessline.com/bline/2007/03/12/stories/2007031201160600.htm
www.technomicasia.com/services/distribution.htm
www.is.ba.ttu.edu/faculty/ch10.ppt
15