1. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
1
GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOARI DAGOZKION EDUKIAK
A. TESTUINGURUARI LOTUTAKO ALDAGAIAK
1. Komunikazio asmoa: xedea eta funtzioa
o Hartzailea limurtzea, iritziz aldaraztea.
o Funtzio apelatiboa, adierazkorra eta erreferentziala .
2. Partaideak. Ezaugarriak
o Lehenengo eta bigarren pertsona.
o Igorlea inplikatuta.
o Igorleak legitimaturik egon behar du.
o Igorleak hartzailearen argudioei aurre hartzen dio, kontra-argudiatzeko.
o Igorle subjektiboa.
o Igorlearen eta hartzailearen arteko paperak trukagarriak dira.
o Igorle eta hartzailearen arteko izaera dialogikoa da.
o Izaera polifonikoa.
3.Testuinguru fisikoa: lekua eta denbora
o Enuntziazioaren lekuari eta denborari lotua.
4. Kanala
o Ahozkoa, idatzia, ikus-entzunezkoa.
B. ENUNTZIAZIO EGOERARI LOTUTAKO HIZKUNTZA MARKAK
1. Denbora deixia
o Aditzondoak, adizlagunak, denbora esamoldeak.
2. Leku deixia
o Aditzondoak, adizlagunak, esamoldeak, erakusleak izenordain gisa.
3. Pertsona deixia
o Pertsona izenordainak, erakusleak eta posesiboak lehen eta bigarren pertsonari lotuak.
2. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
2
o Pertsona aditz morfemak.
4. Deixi soziala
o Solaskideen giza paperari lotutako tratamendu esapideak eta formulak.
5. Igorlea ezkutatzeko baliabideak eta egitura inpertsonalak
6. Modalizazio-baliabideak
o Lexiko markatua, konnotatiboa.
o Balorazioa adierazten duten adjektiboak eta adberbioak..
o Zalantza, modua, ziurtasuna adierazteko aditzondoak eta esaerak.
o Interjekzioak.
o Galdegaia.
o Aditz perifrasiak, aukera, posibilitatea adierazteko.
o Subjuntiboa.
o Indikatiboa/Baldintza.
o Beste ahots batzuk sartzeko prozedurak.
o Ahozko testuen prozedura adierazkorrak (enfasia, doinua, proxemia, kinesia).
o Esaldien modalitatea: harridura, galdera, zalantza, desioa eta agindua adierazteko
perpausak.
7. Informazioa hautatzeko eta helarazteko hizkuntza baliabideak
8. Hizkuntza aldaerak
o Aldaera diafasikoak edo erregistroak, komunikazio egoerari lotuak.
Erregistro alternantzia.
o Aldaera diatopikoak (euskalkiak, tokian tokiko aldaerak), alderdi historiko-geografikoei
lotuak.
o Aldaera diastratikoak (hizkerak, argotak, jergak), hizkuntzaren gizarte ezaugarriei
lotuak.
9. Kortesia arauak
o Igorleak eta hartzaileak gizarte irudi egokiari eusteko, hizkuntza baliabideak hautatzeko
estrategiak.
3. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
3
C. HIZKUNTZAZ KANPOKO ALDAGAIAK
1. Proxemikoak
o Hiztunen arteko espazio antolaketa eta beraien arteko distantzia diskurtsoaren
formaltasun mailaren arabera.
2. Kinesikoak
o Keinuak, mugimenduak eta gorputz jarrerak.
3. Paralinguistikoak
o Ahots aldaketak, tonua, abiadura…
D. ALDAGAI KULTURALAK
1. Munduaren ezaguera
o Solaskideek, neurri handi batean, munduaren ezagutza bera dute.
4. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
4
GAITASUN DISKURTSIBOARI DAGOZKION EDUKIAK
A. KOHERENTZIA
1. Pragmatika
o Munduaren ezaguera
o Inplikatura eta Aurresuposizioa
Esaten dena eta esan gabe dagoena, inplizitu dagoena.
2. Semantika
o Gainegitura
Orokorra: sarrera; datuak eta gertaerak, argudioak (tesia, argudioak, eta kontra-
argudioak ); ondorioa .
Dedukzio bidezkoa edo analizantea.
Indukzio bidezkoa edo sintetizantea.
o Argudio motak eta falaziak
Autoritate argudioa.
Kausa-ondorioa.
Ezagupen orokorra edo iritzi orokorraren argudioa.
Adibideen bidezko argudioa.
Zentzunaren argudioa.
Analogiako argudioa.
Esperientzia pertsonala.
B. KOHESIOA
1. Progresioa tematikoa
2. Korreferentzia
o Lexikala
Errepikapenak.
Lexiko-ordezkapenak: sinonimia, hiponimia, hiperonimia, metonimia, metafora...
Lotura semantikoak.
5. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
5
Eremu semantikoak.
Hitz Familiak.
o Gramatikala
Anafora eta katafora.
Elipsia.
Determinazioa.
Proformak.
3. Markatzaileak eta lokailuak
Diskurtso markatzaileak
Testu antolatzaileak: hasteko, ideiak ordenatzeko, bukatzeko
Diskurtso sartzaileak
Iritzia adierazteko.
Balorazioak adierazteko.
Hipotesia eta ondorioa adierazteko.
Birformulatzeko, ideiak argitzeko.
Lokailuak: Harreman logiko-semantikoak
Kausa- ondoriozkoak.
Emendiozkoak .
Aurkariak.
Etsenplutasuna adieraztekoak.
Indize grafikoak, tipografia, espazioaren antolamendua.
4. Denbora loturak: aditz ardatzari eustea
o Sarreran, tesian eta ondorioan, orainaldia.
o Narrazioa agertzen den pasarteetan, lehenaldia.
o Argudioetan, oraina eta etorkizuna.
o Hipotesiak adierazteko aditz denborak.
6. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
6
GAITASUN LINGUISTIKOARI DAGOZKION EDUKIAK
A. MORFOSINTAXIA
1. Hitzak
o Elementuak:lexemak eta morfemak
Eratorriak
Gramatikalak:
Deklinabidean, kasu motibatiboa. .
Menderakuntzakoak.
o Kategoriak:
Flexioa eta izen motak.
Flexioa eta adjektibo motak: adjektibo baloratzaileak, adjektibo sintagmak,
graduatzaileak.
Flexioa eta aditz motak: hipotesia adierazteko aditz formak.
Adberbio motak: moduzkoak, iritzi-adberbioak, ustea, ziurtasuna eta ziurtasunik
eza adierazten dutenak...
Flexioa eta determinatzaile motak.
Flexioa eta izenordain motak: 1. eta 2. pertsona-izenordainak, arruntak eta
indartuak; 1. pertsona pluralekoa.
Juntagailu motak: aurkariak, hautakariak, emendiozkoak.
Postposizio motak:
o Egiturak: bakunak, elkartuak, eratorriak, parasintetikoak.
2 . Sintagmak
o Motak: izen sintagma, aditz sintagma, adjektibo sintagma, adberbio sintagma
Adjektibo sintagma: osagaiak eta funtzioak.
Postposizio/ adberbio sintagmak: osagaiak eta funtzioak.
3. Perpausak
o Osagaiak: subjektua eta predikatua
o Egitura ergatiboa: perpaus iragangaitzak eta iragankorrak
7. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
7
o Motak
Igorlearen jarreraren arabera
Harridurazkoak.
Zalantzazkoak.
Desirazkoak
Harreman sintaktikoen arabera: bakunak eta elkartuak, juntaduraz eta
menderakuntzaz
Juntaduraz: aurkariak, hautakariak...
Menderakuntzaz: konpletiboak, kausazkoak, kontzesiboak,
kontsekutiboak, baldintzazkoak
B. LEXIKOA
1. Hiztegia
o Balorazioa adierazten duena.
2. Esaldi eginak
o Zalantza, ziurtasuna, derrigorra, egiantzekotasuna, ustea adierazten duten iritzi
adberbioak.
o Partaideen aurkezpena egiteko, hitza emateko edo eskatzeko, iritziak adierazteko,
kontra-argudioak azaltzeko esapideak
o Atsotitzak, lokuzioak, interjekzioak...
3. Erlazio semantikoak
o Semantiko-lexikoa
Konnotazioa, antonimia...
o Semantiko-gramatikala: morfemek gehitzen duten informazioa
Adjektiboaren gradua osatzeko morfemak.
Moduzko adberbioak sortzeko atzizkiak; adjektiboak aditzondo
bihurtzeko atzizkiak.
8. Gaitasun komunikatiboari lotutako edukiak. Argudioa
8
Hipotesia adierazteko aditz morfemak.
Atzizki baloratzaileak.
o Semantiko-pragmatikoa
Inplikazioa eta Aurresuposizioa.
C. FONOLOGIA
1. Hots unitateak
2. Hitzen fonetika
3. Perpausen fonetika
o Azentua eta erritmoa
o Doinua
Galderetakoa.
Harriduretakoa.
D.ORTOGRAFIA
1. Konbentzio tipografikoak eta letra tipoak
2. Fonema eta grafemaren arteko lotura
3. Arau ortografikoak
4. Puntuazio zeinuak eta erabilera- arauak
5. Alfabetotik kanpoko zeinuak