Trình bày những đặc trưng cơ bản của nền dân chủ XHCN. Liên hệ với thực tiễn ở việt nam.

1. Câu 8. Trình bày những đặc trưng cơ bản của nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa; liên hệ với quá trình đổi
mới nền dân chủ ở nước ta hiên nay
I. Khái niệm:
- Dân chủ xã hội chủ nghĩa là hình thức tổ chức
nhà nước của giai cấp công nhân với hệ thống chính trị
tương ứng mà đặc trưng cơ bản là thừa nhận quyền lực
chính trị của giai cấp công nhân, của quảng đại quần
chúng nhân dân lao động.
- Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là một tập hợp các
thiết chế nhà nước, xã hội được xác lập, vận hành và
từng bước hoàn thiện nhằm đảm bảo thực hiện trên
thực tế, ngày càng đầy đủ các quyền lực chính trị của
giai cấp công nhân, của các giai cấp và các tầng lớp
nhân dân khác và của toàn xã hội.
II. Đặc trưng cơ bản của nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa:
Thứ nhất, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền
dân chủ mang tính lịch sử.
Mọi nền dân chủ đều mang tính lịch sử, bởi nó ra
đời trong những điều kiện và tiền đề chính trị xác định,
tồn tại biến đổi trong mối quan hệ biện chứng với
những cơ sở kinh tế - xã hội, chính trị - xã hội xác
định. Trong đó, những lợi ích chính trị cơ bản của giai
cấp công nhân giữ vai trò chi phối, quyết định đến bản
chất, các hình thức và phương thức thực thi quyền lực

2. chính trị chủ yếu của nền dân chủ. Nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa ra đời là sản phẩm tất yếu của cuộc đấu tranh
về tay giai cấp công nhân, xác lập bộ máy nhà nước
của giai cấp công nhân do đảng cộng sản lãnh đạo,
hình thành và xác lập hệ thống các thiết chế chính trị
chủ yếu, bảo đảm quyền lực chính trị thuộc về giai cấp
công nhân và nhân dân lao động.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa tất yếu trải qua các
giai đoạn cơ bản như sau: thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa
tư bản lên chủ nghĩa xã hội; trong thời kỳ xây dựng chủ
nghĩa xã hội, các điều kiện, tiền đề của chủ nghĩa cộng
sản được từng bước xác lập và củng cố, theo đó, nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa cũng từng bước tự phủ định
mình, từng bước tự tiêu vong.
Thứ hai, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền
dân chủ mang bản chất giai cấp của giai cấp công
nhân, đồng thời là nền dân chủ đại chúng, dân chủ
cho đại đa số.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân chủ mang
bản chất giai cấp công nhân, là nền dân chủ đại chúng,
cho đại đa số nhân dân lao động.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có sứ mệnh thủ tiêu
chủ nghĩa tư bản, xây dựng chủ nghĩa cộng sản, được
xây dựng trên cơ sở phát huy, thể hiện ngày càng đầy
đủ, trên thực tế quyền dân chủ của nhân dân mà nòng
cốt là liên minh của giai cấp công nhân với quảng đại

3. quần chúng nhân dân lao động. Cùng với quá trình
cách mạng xã hội chủ nghĩa và quá trình xây dựng nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa, khối liên minh này ngày
càng đông đảo, ngày càng trở thành nền tảng của giai
cấp công nhân.Đó chính là động lực xã hội cơ bản của
cách mạng xã hội chủ nghĩa và là chủ thể của nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa.
Thứ ba, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền
dân chủ có tính chất dân tộc, đồng thời lại mang tính
nhân loại.
Nền dân chủ có tính dân tộc bởi nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa được xây dựng trước hết trong long từng
quốc gia dân tộc, trên cơ sở văn hóa xã hội chủ nghĩa
với nội dung tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa còn cần trở thành
phổ biến trong mọi quốc gia dân tộc, ngay từ khi ra đời
trong từng quốc gia dân tộc, nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa đã là nền dân chủ mang tính phổ biến, tính nhân
loại.
Điều đó thể hiện trước hết ở chỗ, nền dân chủ xã
hội chủ nghĩa được xây dựng trên các lập trường,
nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mac – Leenin, hệ
thống lý luận cách mạng – khoa học, phản ánh một
cách đúng đắn, chính xác vai trò sứ mệnh lịch sử toàn
thế giới của giai cấp công nhân

4. Thứ tư, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân
chủ cuối cùng trong lịch sử - là nền dân chủ tự tiêu
vong.
Nền dân chủ là sản phẩm của cuộc cách mạng xã
hội, mang bản chất của giai cấp thống trị là những giai
cấp đại diện cho chế độ sở hữu tư nhân, có lợi ích
chính trị cơ bản đối lập với lợi ích của quảng đại quần
chúng nhân dân lao động, với lợi ích chính trị chính
đáng của dân tộc và của toàn xã hội. Do vậy, sự phát
triển khách quan của sản xuất, kinh tế kéo theo những
phát triển tương ứng trong chính trị…tất yếu dẫn đến
sự bị diệt vong của những nền dân chủ ấy.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là sản phẩm tất yếu
của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa do chính đảng
của giai cấp công nhân lãnh đạo
Nền dân chủ xã hội ấy thống nhất về lợi ích chính
trị cơ bản của giai cấp công nhân với lợi ích chính trị
của nhân dân lao động, với dân tộc và toàn xã hội.
Trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhân dân
tham gia vào quản lý nhà nước ngày càng nhiều và
càng có hiệu quả.
III. Quá trình đổi mới nền dân chủ ở Việt Nam hiện
nay:
Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế độ xã
hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa.Xây dựng nền dân
chủ xã hội chủ nghĩa là một trong những nhiệm vụ lâu

5. dài và trọng yếu, bảo đảm tất cả quyền lực thuộc về
nhân dân.Ở nước ta quá trình đổi mới nền dân chủ có
những đặc điểm sau:
Thứ nhất, chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa hiện
nay là chế độ dân chủ đầu tiên trong lịch sử chính trị
của Việt Nam.Khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra
đời ngày 2 tháng 9 năm 1945 là khởi đầu cho chế độ
dân chủ đầu tiên ở Việt Nam. Bởi trước đó các chế độ
phong kiến và thực dân nữa phong kiến đã kéo dài
trong đời sống chính trị- kinh tế- xã hội Việt
Nam.Trong thời kỳ này người dân không có quyền
tham gia đời sống chính trị của đất nước và không thể
áp đặt ý chí, nguyện vọng sống của mình vào hệ thống
chính trị phong kiến và thực dân nữa phong kiến.
Đến ngày 2 tháng 9 năm 1945 chế độ dân chủ đầu
tiên ấy của Việt Nam đã mang lại cho con người những
quyền cơ bản nhất như quyền sống. Đó là quyền làm
công dân của một nước độc lập tự do, quyền tham gia
vào đời sống chính trị và nhiều quyền lợi khác,…
Thứ hai, chế độ dân chủ đầu tiên của Việt Nam
được xác lập thông qua quá trình đấu tranh giành và
giữ độc lập dân tộc với xương máu, trí tuệ của nhiều
thế hệ người Việt Nam chứ không phải thông qua con
đường dân chủ nghị trường như nhiều nước khác trên
thế giới. Trên thực tế của lịch sử chính trị Việt Nam thế
kỷ XX, đất nước có độc lập, tự do thì con người, xã hội

6. mới có dân chủ, cộng hòa. Nhiều thế hệ của người Việt
Nam hiểu được rằng điều quan trọng nhất là độc lập, tự
do- không có gì quý hơn độc lập, tự do. Vì thế, những
quan niệm về quyền và nghĩa vụ của công dân, những
thiết chế và cơ chế thực thi dân chủ của Việt Nam đều
được triển khai trên tinh thần ấy. Việt Nam chỉ có thể
đạt được tự do, dân chủ khi đất nước hòa bình, thống
nhất, độc lập và công dân thoát khỏi số phận của người
nô lệ mất nước.
Thứ ba, chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa là một
trình độ cao của quá trình phát triển dân chủ.Quá trình
xây dựng và phát triển nền dân chủ ở Việt Nam phải
luôn hoàn thiện, phải kết hợp giữa tiêu chí và thực tế
để nền dân chủ của ta được trọn vẹn.
Bởi Việt Nam xây dựng chế độ dân chủ XHCN
trong bối cảnh đặc thù của nền kinh tế sản xuất nhỏ,
chậm phát triển, phải khắc phục hậu quả chiến
tranh,…hiển nhiên Việt Nam chưa thể có ngay một nền
dân chủ hoàn thiện.
Thứ tư, nguyên tắc nhất nguyên chỉ có một giai
cấp lãnh đạo nền dân chủ thông qua chính đảng của nó,
là phù hợp với quá trình phát triển của Việt Nam.Với
nguyên tắc tập trung trong chế dộ dân chủ là điều kiện
cần để thực hiện dân chủ.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng nhiều giá trị của dân
chủ được hiện thực hóa: người dân có quyền mưu cầu

7. giàu có, hạnh phúc, được tạo điều kiện phát triển mọi
mặt theo hướng dân chủ, công bằng, văn minh.
Tuy nhiên Đảng ta cũng thấy rõ những nguy cơ tha
hóa, biến chất nên dân chủ XHCN trong điều kiện một
đảng cầm quyền.
Thứ năm, quá trình phát triển dân chủ ở Việt Nam
là kết quả của toàn bộ hệ thống chính trị, toàn dân cùng
tham gia.Các chủ trương, chính sách liên quan tới quá
trình dân chủ hóa đời sống chính trị - xã hội Đảng ta là
người khởi xướng. Đổi mới nội dung và phương thức
hoạt động của hệ thống chính trị được đặt trọng tâm
vào đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và Nhà
nước, đẩy mạnh dân chủ hóa trong Đảng, cải cách hành
chính Nhà nước và cải cách tư pháp.
Như vậy, Việt Nam phát triển dân chủ với những
sắc thái và cách làm riêng của mình; chấp nhận và tôn
trọng sự khác biệt cũng là một nguyên tắc của dân chủ
hiện đại. Có thể, chính từ những cái riêng này, Việt
Nam sẽ có đóng góp tích cực vào cái chung của nền
dân chủ của nhân loại.