LETRAS GALEGAS 2022 CEE A BARCIA.pdf

CENTRO DE EDUCACIÓN ESPECIAL( C.E.E)
A BARCIA.
Santiago de Compostela, 2022

2
CRÉDITOS
 Traballo orixinal dedicado a Florencio Delgado, na súa homenaxe no Día das Letras Galegas
2022.
 Dez carteis deseñados e ilustrados polos/as alumnos/as con NEE dos distintos niveis 1º,2º,3º,
correspondentes ó currículo de 4º, 5º e 6º de Ed. Infantil; dirixidos polos seus docentes e coa
colaboración dos especialistas do Centro de Educación Especial A Barcia (C.E.E A Barcia),
baixo a coordinación de Josefina Marta Nieto Bengoechea.
 Cartel nº1: “Córgomo a miña Terra a miña Lingua” por Mª del Pilar Vidal García.
 Cartel nº2: “Bebedeira” por Mª del Carmen Suárez Navia.
 Cartel nº 3: “Galicia grande” por Josefina Marta Nieto Bengoechea
 Cartel nº 4: “Saudade” por Nerea Rey Rodríguez.
 Cartel nº 5: “Revista Vieiros” por Laura Sue Sánchez Rego.
 Cartel nº 6: “Galicia Infinda” por Josefina Marta Nieto Bengoechea / Ana Vieites
Lema
 Cartel nº 7: “Cantarenas” por Rita Nogueira Cardelle.
 Cartel nº 8: “Foliada na Patria Chica” por Josefina Marta Nieto Bengoechea.
 Cartel nº 9: “O soño do Guieiro” Paula Martínez Rivas.
 Cartel nº 10: “Volta ao fogar” por Mª Fernanda Trillo Lamela / Diana Silva Castro.
 Actividades deseñadas polos mestres anteriores en colaboración cos docentes de Audición e
Linguaxe, Educación Musical, Equipos de SAAC, TIC e EDLG: Javier Cordero Torrón, Telmo Sa-
yáns Amo,
 Apartados especiais:
“ Os Encaixes de Florencio”: Adaptación da entrevista a Florencio Delgado Gurriarán.
 Telmo Sayáns Amo (como Florencio)
 Alumna CEE A BARCIA ( como entrevistadora)

3
ORIXE DOS PICTOGRAMAS
Os símbolos pictográficos utilizados son propiedade do Goberno de Aragón e foron creados por
Sergio Palao para ARASAAC (http://www.arasaac.org), que os distribúe baixo Licenza Creative
Commons BY-NC - SA
ORIXE DAS IMAXES
Tódalas imaxes utilizadas foron descargadas de:
- PIXABAY: https://pixabay.com/es/
- MEDIA COMMONS IMAXE: https://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page
- MAPA DE GALICIA: Javier Cordero Torrón (mestre do CEE A BARCIA).
FERRAMENTAS PARA A ELABORACIÓN DE RECURSOS
- PUZZEL.ORG: https://puzzel.org/es/
- FICHAS INTERACTIVAS: https://es.liveworksheets.com/
- CÓDIGOS QR:
o QRDROID: http://qrdroid.com/generate/
o UNITAGQR: https://www.unitag.io/es/qrcode
CÓDIGOS QR (elaboración propia)
MERGÚLLATE NA REDE OS ENCAIXES DE FLORENCIO

4
Índice
Créditos................................................................................................................................................. 2
Actividades:
- Cartel 1: Córgomo a miña Terra a miña Lingua ...................................................................... 5
- Cartel 2: Bebedeira ................................................................................................................... 9
- Cartel 3: Galicia grande .......................................................................................................... 13
- Cartel 4: Saudade ................................................................................................................... 14
- Cartel 5: Revista Vieiros ........................................................................................................ 16
- Cartel 6: Galicia Infinda ......................................................................................................... 19
- Cartel 7: Cantarenas ............................................................................................................... 20
- Cartel 8: Foliada na Patria Chica ............................................................................................ 24
- Cartel 9: O soño do Guieiro ................................................................................................... 26
- Cartel 10: Volta ao fogar ........................................................................................................ 27
Biografía, Bibliografía e Webgrafía ................................................................................................... 29

5
ACTIVIDADES
CARTEL Nº 1
Córgomo a miña Terra a miña Lingua.
 O NOME DO AUTOR:
→ Segue as liñas e completa o nome do escritor homenaxeado
Rodea a letra o do nome de Florencio:
FLORENCIO
FLORENCIO
→ Que nenos/as da túa clase teñen a letra O no seu nome?

6
→ Pica cun punzón a vogal O do nome de Florencio?
→ Atréveste con mais vogais?
→ Que nenos/as da túa clase teñen a vogal E, I, A, U no seu nome?
→ Pica cun punzón as letras do exercicio anterior.
 FLORENCIO DELGADO GURRIARÁN NACEU EN CÓRGOMO:
→ Busca nun mapa coa axuda do mestre onde está CÓRGOMO:
→ En que provincia de GALICIA está?
→ Investiga onde naciches e localízao nun mapa.
→ Onde naceron os teus compañeiros?
→ Hai alguén que non nacera en GALICIA?
→ Investiga na web que podemos atopar típico de cada un destes lugares.
 FLORENCIO DELGADO GURRIARÁN foi a Valladolid a facer os seus estudos:
→ Localiza no mapa esta cidade.
→ Está en GALICIA?

7
→ Rodea o pictograma que representa os estudos que fixo Florencio:
PICTOGRAMAS ARASAAC
→ Con que debuxo unirías este sombreiro?
( imaxes recollidas de https://pixabay.com/es/).
 KORGOMÓFILO:
→ Sabes o que é un pseudónimo? Investigamos có/a noso/a mestre/a.
→ FLORENCIO empregaba KORGOMÓFILO nalgunhas das súas obras.
Recorta as letras e colócaas en orde para escribir un dos pseudónimos que utilizou Florencio Delgado
nas súas obras.

8
→ Atopa na rede a poesía que fixo para o REISEÑOR.
→ Escoita a cantiga do “Reiseñor” de ANXO REY (https://youtu.be/eIcwFAehfQM)
→ Busca que tipo de animal é un reiseñor.
→ Pinta o reiseñor e escribe un pseudónimo para a túa obra.
→ Xogade a adiviñar de quen é cada debuxo.
Dominio Público en media Commons Imaxe.
→ Rodea ó reiseñor:
→ Investiga na rede e escoita o canto dun reiseñor:
https://youtu.be/0hwhpBBQhHw
 LECTURA COMPARTIDA co grupo de aula do libro adaptado a lectura fácil con
pictogramas por Lucía Gómez Álvarez, Un legado infindo, da Editorial Galaxia.

9
CARTEL Nº 2
Bebedeira
 APRENDER A FACER VIÑO:
→ Investigar na rede coa axuda do/a mestre/a como se fai o viño.
→ Investigar sobre as distintas variedades de viños.
→ Pescudar se pola zona hai xente que faga viño na casa, se hai vides preto de onde vivimos...
PICTOGRAMAS ARASAAC
 TALLER :
Os alumnos e alumnas realizarán mosto de viño nunha cubeta de pvc mediante a técnica rudimenta-
ria do machucado/espremido de uvas coas súas propias mans. Traballaremos: a psicomotricidade fina
e grosa.
 VISITA NA REDE a vendima en VALDEORRAS, terra de Florencio
Delgado Gurriarán: https://www.campogalego.es
 POEMA: escoita a lectura deste poema de Florencio e sigue as imaxes de CON PIC-
TOGRAMAS
PICTOGRAMAS ARASAAC

10
 PINTA OS ACIOS DE UVAS BRANCAS E AS UVAS TINTAS:
( imaxes recollidas de https://pixabay.com/es/)
→ Facemos un acio de uvas con pintura de dedos:
 LIÑA DO TEMPO:
→ Florencio Delgado Gurriarán foi exiliado a México: coñeces algo sobre este país?

11
→ Pescuda na rede coa axuda do/a mestre/a e debuxa a súa bandeira e algo típico do mesmo.
→ Sinala no mapa onde está México:

12
 FLORENCIO E O EXILIO :
→ Oporto, Burdeos, Barcelona.
→ Pescuda na rede sobre estes lugares: a que países pertencen ?. Cal é a súa bandeira?, algún aspecto
típico de cada un deles?
→ Indica aproximadamente cun punto os lugares onde viaxou Florencio:
 OPORTO:
 BURDEOS:
 BARCELONA:
 MÉXICO:
Traza unha liña neste mapa unindo todos os lugares por onde pasou Florencio partindo de Valdeorras:

13
CARTEL Nº 3
Galicia Grande
 FLORENCIO CHEGA A UN PAÍS NOVO E QUERE QUE TODOS COÑEZAN A SÚA
PATRIA , GALIZA.
→ Que cousas poderías contar do lugar onde vives?
→ Festas, música, comida, bailes.
→ Imos investigar que sabemos de Galicia: Fai clic neste enlace e descubre cada provincia.
https://www.turismo.gal/mapa-do-portal?langId=es_ES
→ Onde naciches ti?.
Comentade entre os compañeiros e coa axuda do/a mestre/a aspectos típicos de cada lugar de nace-
mento .
 FLORENCIO VIAXOU ATA AS AMÉRICAS NUN BARCO CHAMADO IPA-
NEMA. O SEU DESTINO ERA MÉXICO.
→ Busca na rede alguna información sobre este país e os seus costumes. Recomendamos esta páxi-
na!
https://www.donquijote.org/es/cultura-mexicana/tradiciones/
→ Vai ao enlace dos Encaixes de Florencio deste cartel e poderás descubrir a poesía do “Jarabe Ta-
patío”
 FLORENCIO DELGADO GURRIARÁN FIXO VARIOS TRABALLOS EN LINGUAS
ESTRANXEIRAS:
→ Que linguas coñeces ti?
→ No cartel saen varias palabras escritas en outro idioma que non é o galego, por exemplo: cities.
→ Saberías en que idioma está?
→ Que significado ten en lingua galega?

14
 Fai un debuxo das imaxes que máis che gustaron de Galicia e de México.
CARTEL Nº 4
Saudade
 SAUDADE VERBA GALEGA NAS AMÉRICAS
→ Investiga na rede este enlace. Fai clic aquí!
http://www.cervantesvirtual.com/obra/saudade-verba-galega-nas-americas-mexico-df-19421953--0/
 XOGANDO COA LUZ NEGRA
 ESCOITA O POEMA DE FLORENCIO DELGADO GURRIARÁN QUE
APARECE NO CARTEL :

15
→ Sinala no teu corpo as partes que nomea.
→ Sinala no corpo do teu compañeiro/a as partes que nomea.
→ Fai un debuxo e píntaos coas cores do cartel da luz negra.
 IDENTIFICA AS PARTES DA FACE DE FLORENCIO .
→ Fai un debuxo .
→ Sinala na túa face esas partes.
→ Fai o quebracabezas.
https://puzzel.org/es/jigsaw/play?p=-
MuC8cjqeJGGc2DAMzNO
 PINTA AS BANDEIRAS DE MÉXICO E DE GALICIA CON CORES FLUO-
RESCENTES:
 HORA DE GALICIA foi unha emisora de radio na que participaba Florencio cando
estaba en México.
→ Pescuda na rede e atopa se segue existindo.
→ Coñeces algunha emisora de radio que escoites coa familia?
→ Que emisoras galegas hai ?
→ Escoita coa túa clase distintas emisoras de radio e comenta as que mais vos gusten.
→ Xogade a ser locutores de radio: de que falariades? Que música poñeriades? ...
→ Como chamariades á vosa emisora?
 LECTURA COMPARTIDA co grupo de aula do libro adaptado a lectura fácil con picto-
gramas por Lucía Gómez Álvarez, Un legado infindo, da Editorial Galaxia.

16
CARTEL Nº 5
Revista Vieiros
 LECTURA COMPARTIDA co grupo de aula do libro adaptado a lectura fácil con picto-
gramas por Lucía Gómez Álvarez, Un legado infindo, da Editorial Galaxia.
 A REVISTA:
→ Que é unha revista
→ Partes dunha revista
→ Manipulación, observación de distintas revistas.
→ Análise en gran grupo sobre as revistas.
→ Pescuda se hai revista na túa escola: que partes contén?
 PORTADA DUNHA REVISTA:
→ Observar as portadas da revista vieiros que aparecen no cartel.
→ Comenta a que mais che guste.
→ Crea unha portada para unha revista
→ Facemos grupos para ampliar ideas.
→ Escollemos unha portada .
→ Comentamos as distintas partes dunha revista.
→ Elaboramos unha revista da aula.
→ Propoñemos ideas para a revista do cole.

17
 POÑENDO ORDE!
→ O alumnado seleccionou de entre varias letras móbiles de cartolina as necesarias para o título do
cartel “REVISTA VIEIROS”, coa axuda de apoio auditivo e visual. Despois, ordenáronse as letras
seguindo un modelo visual dado para construír as dúas palabras. Logo, pegáronse na parte reservada
do cartel para representar o título do mesmo. Durante a actividade, fomentouse a participación e co-
operación en pequeno grupo, de forma que o propio alumnado se axudase e corrixise a si mesmo.

18
 EN BUSCA DOS VIEIROS COA OBRA DE FLORENCIO.
→ Une a través de vieiros as portadas da revista VIEIROS.
 REVISIONANDO AS PORTADAS DE VIEIROS:
→ Recoñecemento das cores presentes nos carteis e creación de mesturas de témperas para conse-
guir ditas cores (por exemplo, durante a mestura do branco e do negro descubriron que se creaba
unha nova cor, o gris).
→ Identificación das cores das bandeiras de Galicia e México, como elementos culturais.
→ Desenvolvemento da grafomotricidade coa práctica de liñas rectas e curvas (ondas) e diferentes
movementos durante a pintura.
→ Identificación e reprodución das letras dos carteis.
→ Análise da cara humana: partes, formas, trazo libre e guiado das mesmas…
→ Uso de técnicas e instrumentos de debuxo diferentes como rotulador, ceras, acuarelas, pincel,
esponxas, bastonciños de algodón..

19
CARTEL Nº 6
Galicia Infinda
 PESCUDA CO/A TEU/TÚA MESTRE/A QUE QUERE DICIR “INFINDA” ( QUE
NON TEN FIN), GALIZA ESTÁ EN TODAS PARTES PORQUE OS GALEGOS E A
LINGUA GALEGA ESTÁ POR TODO O MUNDO.
→ Identifica as imaxes que saen no cartel e busca a que lugares do mundo pertencen.
→ Pescuda se na túa familia hai algún galego por outras partes do mundo.
→ Identifica as bandeiras que saen no cartel.
→ No cartel sae o título de unha moza que foi a París, comenta ós teus compañeiros se fuches de
viaxe a algures onde non coñeceses a ninguén ou falaran outro idioma.

20
CARTEL Nº 7
Cantarenas
 ESCOITAMOS O POEMA “Cantarenas do Castrapo” CONTIDO NA OBRA DE
FLORENCIO DELGADO GURRIARÁN, “CANTARENAS”.
→ Velaquí temos un anaco do poema “Cantarenas do Catrapo”. Lee e mira os pictogramas:
→ Sinala a vogal A nestas palabras recollidas no poema “Cantarenas do Castrapo”:
GALIZA
TOUPA
RABO
ORELLAS
LINGUA

21
 ESCOITAMOS O POEMA “Casoiro” CONTIDO NA OBRA DE FLORENCIO
DELGADO GURRIARÁN, “CANTARENAS”.
→ Velaquí temos un anaco do poema “Casoiro”. Lee e mira os pictogramas:
→ Coloca as vogais que faltan nesta palabra: A,E,I,O,U
____V____S.
( imaxes recollidas de https://pixabay.com/es/).
→ Conta os acios de uvas: 1,2,3

22
 ESCOITAMOS O POEMA “A Malla” CONTIDO NA OBRA DE FLORENCIO
DELGADO GURRIARÁN, “CANTARENAS”.
→ Velaquí temos un anaco do poema “A Malla”. Lee e mira os pictogramas:
→ Investiga na rede coa axuda do/a mestre/a sobre a malla en Galicia:
→ Escolle as imaxes de cor amarela:
Dominio Público en media Commons Imaxe
 ESCOITAMOS O POEMA “O castiñeiro morto” CONTIDO NA OBRA DE
FLORENCIO DELGADO GURRIARÁN, “CANTARENAS”.
→ Velaquí temos un anaco do poema “O castiñeiro morto”. Lee e mira os pictogramas:

23
“O CASTIÑEIRO MORTO”
(...)
"Retorto castiñeiro, outrora san e forte,
atópaste ferido do machado da morte;
as túas folliñas, murchas, van caíndo no chan,
¡ou tristura dunha árbore despíndose no vran!".
→ Agora imos a buscar información sobre os castiñeiros coa axuda da mestra: folla, época de
floración, froitos…
→ Receita para a elaboración no taller de cociña: (o alumnado pode ir escribindo os ingredientes).
PURÉ DE CASTAÑA
Ingredientes:
 Castañas sen pelar (600 gr)
 Manteiga (100 gr)
 Leite (350 gr)
 Sal ao gusto
Elaboración:
 Pelar as castañas e cocelas.
 Colócaas nunha ola e mestúraas coa leite
(quente).
 Tritura a mestura.
 Derrete a manteiga e engádea sen parar de
triturar.
 Engade ó gusto
 OS AMIGOS DE FLORENCIO “ XERACIÓN DO 25”:
→ Coñeces algún dos amigos de Florencio ?. Búscaos no cartel!
→ Coñeces algunha obra dalgún deles?
→ Debate na clase sobre a importancia da amizade. Traballamos as Habilidades Sociais e a Empatía
cos alumnos.

24
CARTEL Nº 8
Foliada na Patria Chica
 DECORA O MAPA DE GALICIA, PATRIA CHICA DE FLORENCIO.
→ Procura ser o máis creativo posible. Douche algunhas ideas, pero podes inventar outras: pega
plastilina de cores variadas, fai bolas de papel de seda de distintas cores e logo as pegas dentro do
mapa, pega materiais (follas secas, lentellas, anacos de tea,…) no mapa, pica o contorno e pega por
detrás un papel de celofán,…
Por Javier Cordero / LICENCIA: CC0 Dominio público
→ Florencio naceu en Córgomo, Villamartín de Valdeorras, Ourense; 27 de agosto de 1903. Colorea
a provincia onde naceu o escritor.
→ Pega un gomet na zona de nacemento do xenial escritor galego.

25
 FLORENCIO VOLVEU A GALICIA CON MOITA ALEGRÍA, VOLVEU Á
SÚA PATRIA CHICA:
→ Fixéronlle unha gran festa e foi pregoeiro nas festas da virxe do Barco.
→ Coñeces algo sobre estas festas?
→ Cal é a festa típica do lugar onde vives ou da túa aldea?
→ Neste enlace podes atopar algunhas festas típicas de Galicia, pincha sobre as provincias e veras!!!.
https://www.galiciafiestas.es/ourense/o-barco-de-valdeorras/
→ Tamén recibiu un gran premio pola súa labor nas Américas dando a coñecer a lingua e os costu-
mes de Galicia.
→ Debuxa como te imaxinas esa festa. Investiga na rede e busca imaxe das festas do Barco e Sta.
Marta.
 TAMÉN APARECEN VARIAS BANDEIRAS E ESCUDOS. SABERÍAS BUSCAR A
ONDE PERTENCEN?
 INVESTIGA E DEBUXA A BANDEIRA DO LUGAR ONDE VIVES OU ONDE NA-
CICHES.

26
CARTEL Nº 9
O soño do Guieiro
 GUIEIRO:
→ Sabedes o que significa guieiro?. Imos buscalo no dicionario da Real Academia Galega (RAG):
https://academia.gal/dicionario/-/termo/busca/GUIEIRO
→ “O soño do Guieiro” está dedicado a Castelao. Queres axudarnos a chegar a xunto Castela
Imaxe de Castelao: Dominio Público en media Commons Imaxe.
 CASTELAO :
→ No noso cartel aparece unha caricatura de Castelao.
→ Faremos un retrato orixinal de Florencio Delgado Gurriarán.
→ Crear un mural entre todos e todas.
→ Propoñémosvos a imaxe que aparece na RAG! (facede clic para vela).
 O SOÑO DO GUIEIRO:
→ Noso cartel inspirouse na portada do libro “O soño do guieiro”.
Tivemos un pequeno accidente e algunhas partes do noso cartel descolocáronse. Queredes axudarnos?
Fai Clic neste enlace e reconstrúe o noso cartel! https://es.liveworksheets.com/fb2813183uz

27
CARTEL Nº 10
Volta ao fogar
 A NOSA CASA O MEU FOGAR :
→ Onde vivía Florencio Delgado Gurriarán ?
→ Atopa México neste mapa.
 O MEU FOGAR:
→ Debuxa o teu fogar:

28
 ONDE MORREU:
→ Florencio morre en ..........busca nun mapa a través da rede onde se atopa este lugar?
→ Queda moi lonxe de Valdeorras o seu verdadeiro fogar?
→ Investiga coa axuda do teu/túa mestre/a que medios de transporte necesitarías empregar hoxe en
día para chegar alí.
 ILUSTRACIÓN:
→ O debuxo que aparece é unha representación dun debuxo dun gran amigo seu ARTURO SOUTO:
Investiga na rede quen foi.
→ Cantas lúas hai no debuxo?. Colorea o número correspondente:
→ Pinta as lúas das cores que saen no cartel:
→ Florencio tiña 84 anos cando morreu. Rodea os anos que tiña Florencio.

29
Blibliografía e webgrafía
 As letras de Florencio:
https://asletrasdeflorencio.gal/
 Pictogramas para coñecer a vida de Florencio Delgado Gurriarán:
https://www.lavozdegalicia.es/noticia/ourense/2021/11/06/span-langglpictogramas-conecer-
vida-delgado-gurriaranspan/0003_202111O6C10995.htm
 Saudade:
http://www.cervantesvirtual.com/obra/saudade-verba-galega-nas-americas-mexico-df-
19421953--0/
 Córgomo: https://www.youtube.com/watch?v=dNcOL4--hjw
 VIAF: https://viaf.org/viaf/16661064/
 Crónicas da emigración: https://www.cronicasdelaemigracion.com/
Florencio Delgado
 Pressreader: https://www.pressreader.com/search?query=florencio%20delgado
 Consello da cultura Galega: http://consellodacultura.gal/exposicions/
 EducaFolk:
http://educafolk.blogspot.com/2021/07/cantiga-da-vendima-primeira-cancion.html
 Canto da vendimia:
https://www.dropbox.com/s/su7fo66zhlgkm0h/GURRIARAN%20CANTO%20DA%20VEN
DIMA.MP3
 Mapa sonoro: http://mapasonoro.consellodacultura.gal/
 Álbum de Galicia:
http://consellodacultura.gal/album-de-galicia/detalle.php?persoa=1077youtube
 Recordando a Maruja Boga. La voz de la emigración gallega en la radiofonía Argentina:
https://revistas.ucm.es/index.php/HICS/article/view/54379
 Edición do Patronato da Cultura Galega en México.(1953-1981) Sembranza:
http://www.cervantesvirtual.com/obra/edicion-do-patronato-da-cultura-galega-en-mexico-
1953-1981-semblanza-931480/
 Archivos de españoles en América (Argentina y México):
https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3160883
 Xeneralidades sobre a Vestimenta Tradicional Galega:
https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=5921325
 Gaitas e Bailes:

30
Dialnet-Gaitas Bailes-5921327
 Os Maios. Turismo de Galicia: https://www.turismo.gal/recurso/-/detalle/fi-or-000006/festa-
dos-maios-de-ourense?langId=pt_PT

31
CATEGORÍA DE PARTICIPACIÓN
A: EDUCACIÓN INFANTIL
CENTRO DE EDUCACIÓN ESPECIAL( C.E.E)
A BARCIA.
Santiago de Compostela, 2022

LETRAS GALEGAS 2022 CEE A BARCIA.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

More from ceeabarcia

More from ceeabarcia (20)

LETRAS GALEGAS 2022 CEE A BARCIA.pdf