Ψηφιακός Μετασχηματισμός και Διακυβέρνηση: Διεθνείς Πολιτικές και Νέες Τεχνολογίες (ή τι μπορούν οι επιχειρήσεις να μάθουν από τα Κράτη) Ομιλία στο KPMG CFO Forum

1. Ψηφιακός Μετασχηματισμός και Διακυβέρνηση:
Διεθνείς Πολιτικές και Νέες Τεχνολογίες
(ή .. τι μπορούμε να μάθουμε από τα Κράτη)
Γιάννης Χαραλαμπίδης
Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Διευθυντής, Κέντρο Έρευνας για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση
yannisx@aegean.gr

2. Λίγα Λόγια για τον Ομιλητή σας
• Απόφοιτος Βαρβακείου και ΕΜΠ, με διδακτορικό στα
Πληροφοριακά Συστήματα την επαναχρησιμοποίηση και τη
διαλειτουργικότητα.
• 10 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα, στην Πληροφορική (SingularLogic)
• 10+ χρόνια σε ελληνικά και ξένα ΑΕΙ (ΕΜΠ, Αιγαίο, ΟΠΑ, Berkeley,
EPFL, TU Delft, Swinburne Melbourne, Hong Kong)
• Αναπληρωτής Καθηγητής στο Παν. Αιγαίου όπου διδάσκω, ερευνώ
και γράφω για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση
• Με ενδιαφέρει πως η πληροφορική θα αλλάξει τον κόσμο μας,
δραστικά, προς το καλύτερο και πως οι φοιτητές μου θα
συμβάλλουν σε αυτό
• Ζω στη Σάμο (παρελθόν), στην Αθήνα (παρόν) και σε … ωραία μέρη
του Κόσμου (μέλλον)
• Στόχος μου για τα επόμενα 20 λεπτά: Να σας δώσω τροφή για
σκέψη, σε ζητήματα που είναι λίγο … εκτός του γραφείου σας

3. Ερώτηση 1
Γιατί τα κράτη έχουν κάτι να μας πουν ?

4. Γιατί τα κράτη έχουν κάτι να μας πουν ;
• Γιατί αποτελούν τους μεγαλύτερους οργανισμούς παροχής υπηρεσιών,
παγκόσμια. Ακόμη και η Ελλάδα, των 600,000 εργαζομένων συγκρίνεται
μόνο με την IBM και την VW.
• Γιατί τα κράτη δεν κρατούν μυστικά για τις μεθόδους τους, την
αποδοτικότητά τους ή τα προβλήματά τους. Αντίθετα, πολλές φορές τα
κράτη διαφημίζουν και προωθούν τις μεθόδους και τα εργαλεία τους.
• Γιατί, ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαθέτουμε μηχανισμούς που
καταγράφουν και προσφέρουν προς αξιοποίηση τα όποια επιτεύγματα.
• Γιατί μελετώνται, τελευταία όλο και περισσότερο από ειδικούς και
επιστήμονες, αλλά και από όλους μας.
• Γιατί δεν αποτυγχάνουν σε τέτοιο βαθμό που να κλείνουν ή να
εξαφανίζονται, τα τελευταία 100 χρόνια τουλάχιστον.
Αφορούν βλέπετε, άμεσα, τη ζωή μας.

5. Ερώτηση 2
ΟΚ, ας πούμε ναι …
(ότι έχουν κάτι να μας πουν)
Τι είναι αυτό ?

6. Οι γενιές του Ψηφιακού Μετασχηματισμού
(από ΗΠΑ, Αγγλία, Ιαπωνία)
• Γενιά Πρώτη (1960 -). Στόχος: Η παροχή καλύτερων
υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις, ιδανικά σε 1
δευτερόλεπτο ή λιγότερο …
• Γενιά Δεύτερη (2000 -). Στόχος: Η διαφάνεια και η
συνεργασία με τους πολίτες (πελάτες). Ανοικτά δεδομένα,
ηλεκτρονική συμμετοχή και ψηφοφορία, crowdsourcing,
crowdfunding, collaborative design.
• Γενιά Τρίτη (2015 -). Στόχος: Η τεκμηριωμένη λήψη
αποφάσεων και η «αναστάτωση» των καθιερωμένων στη
διακυβέρνηση: Big data, Artificial Intelligence, Internet of
Things, Blockchain, Societal Simulation, New Forms of
Governance

7. Οι γενιές του eGovernment
Σε ποια γενιά είναι η επιχείρησή σας ?

8. Τα επίπεδα των ψηφιακών υπηρεσιών
Για την καλύτερη επικοινωνία των στόχων για τις προσφερόμενες
υπηρεσίες σε πολίτες και επιχειρήσεις, οι υπηρεσίες χωρίστηκαν σε 6
επίπεδα.
• Επίπεδο 0: Δεν μπορείς να βρεις κανένα στοιχείο στο internet. H
υπηρεσία παρέχεται μόνο χειρογραφικά. Θα τη βρεις πηγαίνοντας
εκεί ή τηλεφωνώντας («καλά κρασιά …»)
• Επίπεδα 1 και 2: Μπορείς να βρεις λίγα ή πολλά στοιχεία στο
internet, αλλά η υπηρεσία δεν μπορεί να υλοποιηθεί ψηφιακά.
Πρέπει να πας στο «γκισέ».
• Επίπεδο 3: Μπορείς να αιτηθείς την υπηρεσία, μέσω του internet,
αλλά θα υλοποιηθεί συμβατικά. Θα πας να παραλάβεις κάτι, ή θα
σου έρθει κάτι ταχυδρομικά, ή κάτι θα γίνει, αλλά όχι αμέσως...
Ένα μεγάλο ποσοστό υπηρεσιών (και) στις επιχειρήσεις
σήμερα, είναι στα επίπεδα 0-3
(για το Ελληνικό Κράτος στο 90%)

9. Τα επίπεδα των ψηφιακών υπηρεσιών
• Επίπεδο 4: Αίτηση και ολοκλήρωση μέσω του Internet, σε 1
δευτερόλεπτο. To one-stop-shop που όλοι ονειρευόμασταν.
Πολλές επιχειρήσεις ακόμη το επιδιώκουν, για κάποιες
υπηρεσίες τους.
• Επίπεδο 5: «Πριν από σάς, για σας» - Προβλεπτική (proactive)
υλοποίηση υπηρεσιών, εντελώς προσωπικά για τον κάθε ένα
μας. (π.χ. «Το διαβατήριό σας θα λήξει σε 1 μήνα. Σας προ-
εκδώσαμε το νέο. Πατήστε ACCEPT και τελειώσαμε» ή «Ο
γιός σας πέτυχε στις εξετάσεις / Τον γράψαμε στο
Πανεπιστήμιο / Σας αντιστοιχεί και επίδομα / Το βάλαμε στο
λογαριασμό σας»)
Σε ποιο επίπεδο είναι οι υπηρεσίες σας ?

10. Το Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (ΕΕ)
Η διαλειτουργικότητα αποτελεί το πιο σημαντικό ζητούμενο για τα
συστήματα και τους οργανισμούς, δηλαδή για:
• Τις διαδικασίες (οργανωσιακή διαλειτουργικότητα)
• Το σχεδιασμό των δεδομένων (σημασιολογική δ.)
• Τα ίδια τα συστήματα (τεχνολογική δ.)
• Το θεσμικό πλαίσιο, διακρατικά (νομική δ.)
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουμε ένα διακρατικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας
που θέτει κανόνες και δίνει οδηγίες για το πως πρέπει να σχεδιάζονται
διαδικασίες, δεδομένα και πληροφοριακά συστήματα ώστε να
συνεργάζονται αρμονικά.
Η μη τήρησή του στην Ελλάδα είναι μια μεγάλη πηγή κακών …
Όλες οι μεγάλες, διεθνείς επιχειρήσεις έχουν
και επιβάλλουν ένα πλαίσιο διαλειτουργικότητας εσωτερικά
και στο δίκτυο συνεργατών τους. Εσείς ?

11. Η Μέτρηση της Ψηφιακής Ετοιμότητας
Το DESI είναι ένας δείκτης μέτρησης της ψηφιακής ετοιμότητας κρατών. Η
Ελλάδα είναι σταθερά στις τελευταίες θέσεις. Ο δείκτης περιλαμβάνει
υποδομές, ετοιμότητα προσωπικού, ανάπτυξη και χρήση ψηφιακών υπηρεσιών.
Εσείς, πως μετράτε την ψηφιακή σας ετοιμότητα?

12. Οι Τεχνολογίες που Αναστατώνουν
• Τεχνητή Νοημοσύνη: Αντικαθιστά τον άνθρωπο στις διαδικασίες, στη λήψη
αποφάσεων, στον προγραμματισμό και έλεγχο, στις εγκρίσεις, στη διάγνωση και
θεραπεία. Κάνει τις υπηρεσίες να γίνονται σε χρόνο μηχανής. Ποιον
απειλεί/αντικαθιστά: τον άνθρωπο.
• Blockchain: Μετατρέπει κλειστά και ανασφαλή συστήματα σε ανοικτά αλλά
ασφαλή. Με απλό τρόπο λύνει ζητήματα διαλειτουργικότητας. Ανοίγει τα
δεδομένα. Ποιον απειλεί/αντικαθιστά: κάθε οργανισμό ή κλειστό σύστημα που
είναι έμπιστη οντότητα (μητρώα, τράπεζες, κράτη)
• Κοινωνική προσομοίωση, ανάλυση γνώμης και συναισθήματος πολιτών.
Προβλέπει το αποτέλεσμα πολιτικών ή δράσεων ή εμπορικών κινήσεων. Ποιον
απειλεί/αντικαθιστά: τις δημοσκοπήσεις, τα focus groups, τα τμήματα έρευνας
αγοράς και Marketing. Τους πολιτικούς.
• Διαδίκτυο των πραγμάτων: Κάνει κάθε πολίτη / πελάτη μία συνεχή πηγή
δεδομένων, και έναν συνεχώς προσβάσιμο κόμβο, με τη συναίνεσή του.
• Επαυξημένη πραγματικότητα: Δίνει τη δυνατότητα στις αισθήσεις μας να έχουν
δύο εισόδους που να «αναμιγνύονται γλυκά»: την γνωστή, της όρασης και ακοής,
και αυτής του υπολογιστή.

13. To Μανιφέστο για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση: Το «ύψος των
περιστάσεων» για τα κράτη
1. Ένα κράτος χωρίς χαρτί (the paperless state)
Πλήρης κατάργηση του «χαρτιού» στη Δημόσια Διοίκηση (paperless state). Επί ποινή
χρησιμοποίηση μόνο ηλεκτρονικών μέσων για επικοινωνία και αρχειοθέτηση από όλους του
Δημόσιους Υπαλλήλους.
2. Ένα κράτος που παρέχει τις υπηρεσίες του εκ των προτέρων (the proactive state)
Όλες οι σημαντικές για τον πολίτη και την επιχείρηση υπηρεσίες παρέχονται ηλεκτρονικά,
αυτοματοποιημένα, χωρίς ο πολίτης ή η επιχείρηση να τις ζητήσει. Αν οι υπηρεσίες ξεκινούν
με πρωτοβουλία του πολίτη, ο μέγιστος χρόνος εκτέλεσης είναι 1 δευτερόλεπτο.
3. Ένα κράτος ανοικτό που σε καλεί και σε έλκει να συνεργαστείς (the collaborative state)
Προάγονται οι ανοικτές συνεργατικές δράσεις, με την εμπλοκή πολιτών και επιχειρήσεων από
τα αρχικά στάδια. Όλες οι «ουρές» αιτημάτων για πολίτες και επιχειρήσεις, όσο υπάρχουν,
όλες οι αποφάσεις, όλες οι αδειοδοτήσεις, όλα τα μητρώα είναι ανοικτά και προσβάσιμα στο
διαδίκτυο, με προστασία.

14. To Μανιφέστο για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση: Το «ύψος των
περιστάσεων» για τα κράτη
4. Ένα κράτος που βλέπει μπροστά και μπορείς να το εμπιστευτείς (the trusted state)
Όπου υπάρχουν σαφείς κανόνες για τη λήψη μίας απόφασης, αυτή λαμβάνεται από κατάλληλο
πληροφοριακό σύστημα, αυτόματα και με διαφάνεια. Κάθε πολιτική, κάθε νόμος έχει περάσει
από μοντελοποίηση και ανάλυση επιπτώσεων με χρήση τεχνικών τεχνητής νοημοσύνης.
5. Ένα κράτος που μπορεί να αλλάζει (the innovative state)
Για την καλύτερη αξιοποίηση των εξελίξεων στην τεχνολογία αλλά και στα μοντέλα
διακυβέρνησης, μεγάλο ποσοστό των δημόσιων υπαλλήλων και λειτουργών (στον ιδιωτικό
τομέα το 50%, περίπου) ασχολούνται συστηματικά με τη σχεδίαση, πειραματική ανάπτυξη,
συνεχή αξιολόγηση και προώθηση νέων λύσεων και εφαρμογών.
To Μανιφέστο αποτελεί δύσκολο στόχο για πολλά κράτη,
πόσο μάλλον για την Ελλάδα.
Αλλά, για τον δικό σας Ψηφιακό Μετασχηματισμό,
έχετε «Μανιφέστο» ?

15. To Μανιφέστο αποτελεί δύσκολο στόχο
για πολλά κράτη, πόσο μάλλον για την
Ελλάδα.
Αλλά, για τον δικό σας Ψηφιακό
Μετασχηματισμό,
έχετε Μανιφέστο ??

16. Ψηφιακός Μετασχηματισμός και Διακυβέρνηση:
Διεθνείς Πολιτικές και Νέες Τεχνολογίες
(ή .. τι μπορούμε να μάθουμε από τα Κράτη)
Γιάννης Χαραλαμπίδης
Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Διευθυντής, Κέντρο Έρευνας για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση
yannisx@aegean.gr