SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 46
TEMA 5. La crisis del sistema de la
Restauración (1902-1923)
PARTE II: LA RESTAURACIÓN (1902-1923)
RESTAURACIÓN
(1902-1923)
Desaparecen
los artífices
de la
Restauración
Cánovas y Sagasta
Inmovilidad
del sistema
Fracaso de los intentos
de modernización
(Maura, Canalejas)
Se mantiene
Turno
Falseamiento
electoral
 fuerzas ajenas al sistema
 desequilibrios regionales
Problemas
Ejército (anticuado y desprestigiado)
Cuestión social
Nacionalismos
Alfonso XIII
(1902-1931)
Más “político” e intervencionista
Sindicalismo
de masas
Nuevos ciclos de agitaciones
obreras (1900–11; 1917–23)
Reprimidos por los
gobiernos de turno
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
Partido Conservador Partido Liberal
Líd
ere
s
Antonio Maura (mauristas) (1903-05) (1907-
09)
Eduardo Dato (idóneos) (1913-1917)
José Canalejas (desde 1900) (1910-1912)
Disputas (Montero Ríos, Moret; Gª Prieto,
Santiago Alba, Romanones)
Programa
Maura: Revolución desde arriba (a la
prusiana)
Estado fuerte y Gobierno eficaz
apoyado en las masas neutras, al
margen de caciques y clases populares.
Canalejas: reformismo liberal
Atraer a sectores populares mediante
reformismo social y limitando el poder
de la Iglesia.
Medidas
Estado fuerte y eficaz
• Ley electoral, 1907: dificulta el fraude.
Política social y económica
• Ley de descanso dominical (1904).
• Instituto Nacional de Previsión (1909).
• Intervencionismo (Ley de protección
industrial).
• Promoción de la agricultura (Ley de
Colonización Interior).
Política regional
• Proyecto de Reforma de la Admón.:
mayor autonomía a ayuntamientos y
diputaciones.
• Ley del Candado (1910): limitaba la
creación de nuevas órdenes religiosas.
• Consumos  impuesto progresivo sobre
rentas urbanas (protestas de las clases
acomodadas).
• Ley de Reclutamiento: obligatorio en
tiempos de guerra, sin redención en
metálico.
• Leyes laborales (trabajo femenino).
• Ley de Mancomunidades (aprobada con
Dato, en 1914): posibilidad de unión de
Diputaciones provinciales para gestionar
algunos servicios públicos.
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
REPUBLICANISMO
1ª OPOSICIÓN
DIVIDIDO
UNIÓN REPUBLICANA
(1903)
SALMERÓN Y LERROUX
COALICIÓN REPUBLICANA
DIFERENCIAS  DECLIVE
35 DIPUTADOS EN 1903
PARTIDO RADICAL
(1908)
A. LERROUX
DISCURSO
INFLUYE EN
SECTORES
POPULARES DE
BARCELONA
• INFLUENCIA
•DISCURSO MÁS
CONSERVADOR
•A MADRID
TRAS LA
SEMANA
TRÁGICA…
•DEMAGÓGICO
•ANTICLERICAL
•ANTICATALANISTA
•PSEUDO-REVOLU-
CIONARIO
P. REFORMISTA
(1912)
M. ÁLVAREZ Y G. DE AZCÁRATE
CLASE MEDIA E
INTELECTUALES (ORTEGA
Y GASSET Y M. AZAÑA)
PROPONEN
•PARTICIPACIÓN ELECTORAL
•DEMOCRATIZACIÓN
•ACCIDENTALISMO
ESCASA INFLUENCIA
DESDE 1917 SE
ACERCAN A LOS
LIBERALES
Lerroux
M. Álvarez
G. de
Azcárate
M. Azaña
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
CARLISMO
PRETENDIENTE:
JAIME DE BORBÓN
DIVISIÓN INTERNA
CARLISTAS O LEGITIMISTAS INTEGRISTAS TRADICIONALISTAS
CUESTIÓN DINÁSTICA
ULTRACATÓLICOS Y
ANTIPARLAMENTARIOS
P. TRADICIONALISTA
(1919)
RAMÓN NOCEDAL VÁZQUEZ DE MELLA
PARLAMENTARISMO
FORALISMO
(AUTONOMÍA)
COMUNIÓN TRADICIONALISTA (1931)
JAIMISMO
APOYO A LA
DICTADURA DE PDR
Jaime de Borbón
R. Nocedal
Vázquez de Mella
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
CATÓLICOS
PREOCUPACIÓN POR
EL ANTICLERICALISMO
SINDICALISMO CATÓLICO
ASOCIACIÓN CATÓLICA NACIONAL DE
PROPAGANDISTAS (ACNP, 1909)
REFORMISTA
PACTISTA
LIMITADO
TESIS DE LA
IGLESIA CATÓLICA
ÁNGEL HERRERA
DOCTRINA SOCIAL DE
LA IGLESIA (LEÓN XIII:
Rerum Novarum, 1891)
CAUSAS
Ángel Herrera Oria
CATALANISMO
PRAT DE LA RIBA Y CAMBÓ
LLIGA REGIONALISTA (1901)
CONSERVADOR
HEGEMÓNICA EN CATALUÑA HASTA 1923
AUTONOMÍA
VS SISTEMA
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
BASE: BURGUESÍA
INDUSTRIAL Y COMERCIAL
SOLIDARIDAD CATALANA (1905)
ASALTO DE LA VOZ DE CATALUÑA Y CU-CUT POR
OFICIALES EN REPRESALIA POR SUS CRÍTICAS
LEY DE JURISDICCIONES (1906): DELITOS DE
OPINIÓN E INJURIAS CONTRA EL EJÉRCITO
JUZGADOS POR TRIBUNALES MILITARES
NACE COMO CONSECUENCIA…
PRETENDE…
DEROGAR DE LA LEY DE
JURISDICCIONES + AUTONOMÍA
ELECCIONES DE 1907: 41/44 ESCAÑOS AL
CONGRESO  FIN DEL TURNO EN CATALUÑA
OTROS:
 PARTIT REPUBLICÀ
CATALÀ (1917,
MARCELINO DOMINGO)
 ACCIÓ CATALANA (1922,
ESCISIÓN DE LA LLIGA)
 ESTAT CATALÀ
(INDEPENDENTISTA, DE
FRANCESC MACIÀ).
MANCOMUNIDAD DE
CATALUÑA (1914-1925)
FEDERACIÓN DE LAS 4
PROVINCIAS CATALANAS
BENEFICENCIA, CULTURA,
OBRAS PÚBLICAS…
CATALANISMO
PRAT DE LA RIBA Y CAMBÓ
LLIGA REGIONALISTA (1901)
CONSERVADOR
HEGEMÓNICA EN CATALUÑA HASTA 1923
AUTONOMÍA
VS SISTEMA
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
BASE: BURGUESÍA
INDUSTRIAL Y COMERCIAL
OTROS:
 PARTIT REPUBLICÀ
CATALÀ (1917,
MARCELINO DOMINGO)
 ACCIÓ CATALANA (1922,
ESCISIÓN DE LA LLIGA)
 ESTAT CATALÀ
(INDEPENDENTISTA, DE
FRANCESC MACIÀ).
Enric Prat de la Riba Francesc Cambó
CATALANISMO
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
SOLIDARIDAD CATALANA (1905)
ASALTO DE LA VOZ DE CATALUÑA Y CU-CUT POR
OFICIALES EN REPRESALIA POR SUS CRÍTICAS
LEY DE JURISDICCIONES (1906): DELITOS DE
OPINIÓN E INJURIAS CONTRA EL EJÉRCITO
JUZGADOS POR TRIBUNALES MILITARES
NACE COMO CONSECUENCIA…
PRETENDE…
DEROGAR DE LA LEY DE
JURISDICCIONES + AUTONOMÍA
ELECCIONES DE 1907: 41/44 ESCAÑOS AL
CONGRESO  FIN DEL TURNO EN CATALUÑA
MANCOMUNIDAD DE
CATALUÑA (1914-1925)
FEDERACIÓN DE LAS 4
PROVINCIAS CATALANAS
BENEFICENCIA, CULTURA,
OBRAS PÚBLICAS…
NACIONALISMO VASCO
MODERACIÓN DEL PNV
Sabino Arana
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
INDEPENDENTISMO
AUTONOMISMO + CATOLICISMO
COMUNIÓN NACIONALISTA VASCA
(CNV, 1916)
MODERADO Y
DEFENSOR DE LA
RIQUEZA NACIONAL
(BURGUESÍA)
SOLIDARIDAD DE
OBREROS
VASCOS (1911)
1917-1918: 6 ESCAÑOS
ABERRI (1921)
RADICAL E
INDEPENDENTISTA
ABERRI + CNV  PNV (1930)
ACCIÓN NACIONALISTA VASCA
(ANV)
SE ESCINDE
SOCIALISMO
PRINCIPIOS
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
ORGANIZACIÓN
REFORMISMO
(II INTERN.)
COALICIÓN
REPUBLICANO -
SOCIALISTA
1910: PABLO
IGLESIAS,
DIPUTADO
LOCAL
PROVINCIAL
C. NACIONAL
PSOE
INCREMENTARON
SU MILITANCIA
UGT
MADRID, ANDALUCÍA,
NORTE DE ESPAÑA
ACCIÓN POLÍTICA
REFORMAS
SOCIALES Y
LABORALES
SIN IDEOLOGÍA
RÍGIDA
RELACIÓN MUY ESTRECHA:
COMPARTEN DIRIGENTES
ATRAE A NO ANARQUISTASNUEVAS CARAS:
BESTEIRO, PRIETO…
REVOLUCIÓN RUSA
III INTERNACIONAL
PCE (1921) POCA INFLUENCIA SALVO VIZCAYA Y ASTURIAS
P. Iglesias, J. Besteiro, F. Largo Caballero, I. Prieto
33000
119000
240000
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
1902 1914 1921
EVOLUCIÓN DE LA MILITANCIA DE LA UGT
ANARQUISMO
DOS VERTIENTES
5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
ANARCO-TERRORISMO ANARCO-SINDICALISMO
ATENTADO CONTRA
EL REY (1906)
REPRESIÓN
GUBERNAMENTAL
INDISCRIMINADA
Ángel Pestaña, Salvador
Seguí y Simó Piera
SOLIDARIDAD OBRERA
(1907)
FEDERACIÓN DE
ASOCIACIONES OBRERAS
APOLITICISMO
REVOLUCIÓN
CNT (1910)
IDEOLOGÍA
REVOLUCIONARIA
 APOLITICISMO
 UNIDAD SINDICAL
 DERRIBAR EL CAPITALISMO
ACCIÓN: HUELGAS Y
BOICOTS  HUELGA REV.
TRAYECTORIA
EXPANSIVA: 1910-1911
REGRESIVA: 1911-1914
EXPANSIVA: 1915-1919
(15.000  700.000 AFILIADOS)
CATALUÑA, ANDALUCÍA,
ARAGÓN, ASTURIAS, LEVANTE
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
ESPAÑA
POTENCIA DE 2º ORDEN EN EL
REPARTO DE ÁFRICA (1885)
GUINEA ECUATORIAL E
ISLAS CERCANAS
PROTECTORADO
COMPARTIDO EN EL
NORTE DE ÁFRICA
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
NORTE DE
ÁFRICA
̶CONFERENCIA DE
ALGECIRAS (1906) +
TRATADO HISPANO-
FRANCÉS (1912)
̶ESPAÑA ̶OBTIENE
̶FRANJA NORTE (RIF)
̶IFNI Y RÍO DE ORO
̶INTERÉS
̶ECONÓMICO
̶(MINERÍA, FERROCARRIL,
OBRAS PÚBLICAS…),
̶NACIONALISTA
̶(PRESTIGIO “MILITARES
AFRICANISTAS”)
̶LOGÍSTICO
̶(PROTEGER CEUTA Y
MELILLA)
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
•ATAQUES
RIFEÑOS
•DERROTA EN EL
BARRANCO DEL
LOBO (1909)
•200 MUERTOS
Y 600 HERIDOS
•RESPUESTA DEL
GOBIERNO
•ENVÍO DE
RESERVISTAS
DESDE
BARCELONA
•SEMANA
TRÁGICA
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
En el Barranco del Lobo
hay una fuente que mana
sangre de los españoles
que murieron por España.
(otras versiones: «por la patria»)
¡Pobrecitas madres,
cuánto llorarán,
al ver que sus hijos
a la guerra van!
(otras versiones: «ya no volverán»)
Ni me lavo ni me peino
ni me pongo la mantilla,
hasta que venga mi novio
de la guerra de Melilla.
Melilla ya no es Melilla,
Melilla es un matadero
donde van los españoles
a morir como corderos.
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
SEMANA
TRÁGICA
18-VII/2-VIII
26-VII: HUELGA
GENERAL…
AUTÉNTICA
REBELIÓN
BARRICADAS
ENFRENTAMIENTOS
CON LAS FOP
INCENDIO DE >80
ESTABLECIMIENTO
S RELIGIOSOS
MOVIMIENTO
ANTIMILITARISTA
Y ANTICLERICAL
CAUSA: GUERRA
DE MARRUECOS Y
EL SISTEMA DE
QUINTAS
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
SEMANA
TRÁGICA
ESTADO DE
GUERRA
TROPAS PARA
REPRIMIR
VARIOS
MUERTOS Y
MUCHOS
HERIDOS
RADICALIZACIÓ
N DEL
MOVIMIENTO
BALANCE
>100 MUERTOS
CENTENARES
DE DETENIDOS̶DURA
REPRESIÓN
̶216 CONSEJOS
DE A 1700
PERSONAS
̶17 CONDENAS A MUERTE
̶5 EJECUTADOS
̶F. FERRER Y
GUARDIA
̶ESCUELA
MODERNA
̶¿INSPIRADOR
IDEOLÓGICO?
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
SEMANA
TRÁGICA
CONSECUENCIAS
PROTESTAS EN EUROPA
CAÍDA DE
MAURA
(¡MAURA NO!)
SURGE EL
MAURISMO
1ER
MOVIMIENTO
DERECHISTA DE
MASAS
NACIONALISMO
REP. IZDA.
UNIÓN FEDERAL NACIONALISTA
REPUBLICANA, 1910
CAÍDA DEL LERROUXISMO
AUGE DEL ANARCOSINDICALISMO (CNT, 1910)
7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917
PGM
(1914-1918)
ESPAÑA, NEUTRAL
DIVISIÓN DE
OPINIONES
GERMANÓFILOS
CLASES ALTAS, IGLESIA,
OFICIALES, CONSERVADORES,
CARLISTAS, ¿MONARCA?
ALIADÓFILOS LIBERALES, REPUBLICANOS,
SOCIALISTAS
PACIFISTAS
CLASE OBRERA
(GUERRA = IMPERIALISMO)
EXPANSIÓN
ECONÓMICA EN
ESPAÑA
PRODUCTOS MINEROS, INDUSTRIALES Y AGRARIOS
PERO
BENEFICIOS NO REINVERTIDOS
INFLACIÓN*
CONFLICTIVIDAD SOCIAL
(HUELGAS, 1916)
7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917
CRISIS DE 1917
CRISIS POLÍTICA
̶ROMANONES
CLAUSURA LAS
CORTES (1916)
̶DATO: ESTADO DE
EXCEPCIÓN + CENSURA
DE PRENSA (1917)
OPOSICIÓN
NACIONALISTAS
, REPUBLICANOS
Y SOCIALISTAS
APOYO
MILITAR,
SINDICAL Y
EMPRESARIAL
ASAMBLEA DE
PARLAMENTARIOS
(JUNIO)
PRETENDÍA
GOBIERNO
PROVISIONAL
CORTES
CONSTITUYENTES
CONSTITUCIÓ
N
ESTADO
DESCENTRALIZADO
GUARDIA
CIVIL LA
DISOLVIÓ (19-
VII)
̶MOVIMIENTO SE
DISOLVIÓ
̶DISCREPANCIAS
REGIONALISTAS
E IZDA.
̶OPOSICIÓN DE
LAS JUNTAS DE
DEFENSA
̶TEMOR A LA
REVOLUCIÓN
7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917
ASAMBLEA DE PARLAMENTARIOS
Convocada por Francesc Cambó, primero en
Madrid; luego en Barcelona
7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917
CRISIS DE 1917
CRISIS MILITAR
̶PROBLEMAS DEL
EJÉRCITO
̶Nº EXCESIVO
DE OFICIALES
̶ASCENSOS DE
AFRICANISTAS
(GUERRA) VS
PENINSULARES
(ANTIGÜEDAD)
̶BAJOS
SALARIOS ̶POCA
MODERNIZACIÓN
̶JUNTAS DE DEFENSA
(MANIFIESTO DE VI-1917)
̶AUMENTO
SALARIAL
̶ANTIGÜEDAD
COMO
CRITERIO DE
ASCENSO
̶RENOVACIÓN
DE LA CLASE
POLÍTICA
̶DATO LEGALIZA
LAS JUNTAS Y
CONCEDE
ALGUNA
PETICIÓN
(SALARIOS,
ANTIGÜEDAD…)
7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917
CRISIS DE 1917
CRISIS SOCIAL
̶CAUSAS
̶ SALARIOS
̶PRECEDENTES
ANTERIORES
̶INFLUJO DE LA
REVOLUCIÓN
RUSA
̶VII-VIII DE 1917,
HUELGA GENERAL
REVOLUCIONARIA
CONVOCADA
POR UGT
(PSOE) Y CNT
REPÚBLICA
PARTICIPACIÓ
N DESIGUAL
(SIN APOYO
CAMPESINO)
MADRID,
BARCELONA,
PAÍS VASCO Y
ASTURIAS
̶REPRESIÓN
ESTATAL BRUTAL
̶>80 MUERTOS,
200 HERIDOS
̶2000 DETENIDOS,
CONSEJOS DE
GUERRA,
CADENAS
PERPETUAS
Huelga de 1917, Zaragoza
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
SON AÑOS DE…
CRISIS
ECONÓMICA
INTENSA
MOVILIZACIÓN
SOCIAL
DESCOMPOSICIÓN
DEL SISTEMA
POLÍTICO
GOBIERNOS DE
CONCENTRACIÓN
NACIONAL
GOBIERNO NACIONAL
DE MAURA (III/XI-
1918)
CONSERVADORES,
LIBERALES Y
CATALANISTAS
BUSCAN
DEMOCRATIZACIÓN
DEL SISTEMA
FRACASO
TURNO DINÁSTICO (10
GOBIERNOS EN 5 AÑOS).
̶CONSTANTES
LAS MEDIDAS
DE EXCEPCIÓN
̶SUSPENSIÓN DE LAS
GARANTÍAS
CONSTITUCIONALES
̶CIERRE DEL
PARLAMENTO
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
TRIENIO BOLCHEVIQUE (1918-21)
̶EN EL
CAMPO SUR
̶A CAUSA
DE…
̶MISERIA
̶> PRECIOS
̶HAMBRE
DE TIERRAS
̶INFLUENCIA
SOVIÉTICA
̶REVUELTAS
̶HUELGAS
̶QUEMA DE
COSECHAS
̶REPARTOS
DE TIERRAS
̶REPRESIÓN
ESTATAL
̶ESTADO DE
GUERRA
̶ILEGALIZACIÓN
DE ORG.
OBRERAS
̶DETENCIÓN
DE LÍDERES
̶EN REGIONES
INDUSTRIALES
̶HUELGAS
̶LA CANADIENSE EN
BARCELONA (1919)
̶PARALIZA AL
70% DE LA
INDUSTRIA
̶ACUERDO
DE…
̶READMITIR A
DESPEDIDOS
̶AUMENTOS
SALARIALES
̶JORNADA
DE 8 H
̶NO LIBERAR
A LOS
DETENIDOS
SE REANUDÓ
̶REPRESIÓN
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
AÑOS DEL PISTOLERISMO (1916-1923)
RADICALIZACIÓN DE
SINDICATOS Y PATRONAL
̶ACTIVISMO
ANARQUISTA
̶VS
AUTORIDADES,
PATRONOS Y
FOP
̶SOLIDARIOS
(DURRUTI,
ASCASO,
GARCÍA OLIVER)
̶PATRONAL
̶PISTOLEROS
PARA ASESINAR
A OBREROS
̶LOCKOUT
(CIERRES)
̶SINDICATOS
LIBRES
(AMARILLOS)
AUTORIDADES
A FAVOR DE
LA PATRONAL
PROTEGÍAN
A PISTOLEROS
LEY DE
FUGAS
SOMATÉN
BALANCE
̶800 ATENTADOS
226 MUERTOS
̶PRESIDENTE
DATO, 1921
̶DIRIGENTE
CNT S. SEGUÍ,
1923.
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
MARRUECOS
̶PROBLEMAS
ESCASO
RENDIMIENTO
ECONÓMICO
VACILACIÓN DE
LOS POLÍTICOS
OPOSICIÓN
POPULAR A UNA
GUERRA
COLONIAL
EXIGENCIA DE
FRANCIA DE
INTERVENCIÓN
ESPAÑOLA
AFRICANISTAS
VS PENINSULARES
̶ACCIÓN MILITAR
ESPAÑOLA
ÉXITO EN CEUTA
(BERENGUER)
FRACASO EN
MELILLA
(SILVESTRE)
VII-1921
ABD-EL-KRIM
ATACA POR
SORPRESA EN
ANNUAL
+8.000
MUERTOS
ESPAÑOLES
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
MARRUECOS
CONSECUENCIAS
DE ANNUAL
DEFICIENTE
ORGANIZACIÓN
DEL EJÉRCITO
CRISPÓ A LA
OPINIÓN
PÚBLICA Y A LA
OPOSICIÓN
GOBIERNO DE
CONCENTRACIÓN
DE MAURA, SIN
ÉXITO
+ SEPARACIÓN
ENTRE
MILITARES Y
POLÍTICOS
INVESTIGACIÓN
PARLAMENTARIA
(EXPEDIENTE
PICASSO)
¿IMPLICACIÓN DE
POLÍTICOS Y REY?
̶PAPEL REPRESOR DEL
EJÉRCITO + MARRUECOS
̶GOLPE DE ESTADO
DE PRIMO DE
RIVERA (13-IX-1923)

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Tema 10. La Guerra Civil
Tema 10.  La Guerra CivilTema 10.  La Guerra Civil
Tema 10. La Guerra Civilaarasha013
 
Partidos ii republica
Partidos ii republicaPartidos ii republica
Partidos ii republicafjgn1972
 
El espacio industrial, El sector secundario parte1
El espacio industrial, El sector secundario parte1El espacio industrial, El sector secundario parte1
El espacio industrial, El sector secundario parte1Inés Abella
 
4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo Régimen
4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo Régimen4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo Régimen
4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo RégimenGeohistoria23
 
La Segunda República (1931-1936)
La Segunda República (1931-1936)La Segunda República (1931-1936)
La Segunda República (1931-1936)Rafael Urías
 
11. LA SEGONA REPÚBLICA
11. LA SEGONA REPÚBLICA11. LA SEGONA REPÚBLICA
11. LA SEGONA REPÚBLICAjcorbala
 
Tema 6 - Industria española en la historia
Tema 6 - Industria española en la historiaTema 6 - Industria española en la historia
Tema 6 - Industria española en la historiaetorija82
 
Esquema Guerra Civil espanyola.
Esquema Guerra Civil espanyola.Esquema Guerra Civil espanyola.
Esquema Guerra Civil espanyola.Marcel Duran
 
Tema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obrero
Tema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obreroTema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obrero
Tema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obreroJosé Arjona
 
El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.
El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.
El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.Alfredo García
 
Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)
Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)
Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)Rafa Oriola
 
1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)
1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)
1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)Eva María Gil
 
1.crisis del 98
1.crisis del 981.crisis del 98
1.crisis del 98warggo
 
Tema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució IndustrialTema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució IndustrialEva María Gil
 
T7. La revolución rusa
T7. La revolución rusaT7. La revolución rusa
T7. La revolución rusaLuis Lecina
 
La segunda república española
La segunda república españolaLa segunda república española
La segunda república españolaRafael Urías
 
El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach.
 El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach.  El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach.
El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach. José Miguel Castanys
 

La actualidad más candente (20)

Tema 10. La Guerra Civil
Tema 10.  La Guerra CivilTema 10.  La Guerra Civil
Tema 10. La Guerra Civil
 
Partidos ii republica
Partidos ii republicaPartidos ii republica
Partidos ii republica
 
LA GUERRA CIVIL ESPAÑOLA
LA GUERRA CIVIL ESPAÑOLALA GUERRA CIVIL ESPAÑOLA
LA GUERRA CIVIL ESPAÑOLA
 
El espacio industrial, El sector secundario parte1
El espacio industrial, El sector secundario parte1El espacio industrial, El sector secundario parte1
El espacio industrial, El sector secundario parte1
 
4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo Régimen
4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo Régimen4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo Régimen
4º ESO Tema 1 La crisis del Antiguo Régimen
 
La Segunda República (1931-1936)
La Segunda República (1931-1936)La Segunda República (1931-1936)
La Segunda República (1931-1936)
 
11. LA SEGONA REPÚBLICA
11. LA SEGONA REPÚBLICA11. LA SEGONA REPÚBLICA
11. LA SEGONA REPÚBLICA
 
Tema 6 - Industria española en la historia
Tema 6 - Industria española en la historiaTema 6 - Industria española en la historia
Tema 6 - Industria española en la historia
 
El franquismo
El franquismoEl franquismo
El franquismo
 
Esquema Guerra Civil espanyola.
Esquema Guerra Civil espanyola.Esquema Guerra Civil espanyola.
Esquema Guerra Civil espanyola.
 
Tema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obrero
Tema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obreroTema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obrero
Tema 4: Los cambios sociales. Orígenes y desarrollo del movimiento obrero
 
El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.
El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.
El reinado de Alfonso XIII, Dictadura y caida,1923 1931.
 
Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)
Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)
Tema 8. societat. el moviment obrer (1a part fins 1868)
 
La Segunda Republica
La Segunda RepublicaLa Segunda Republica
La Segunda Republica
 
1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)
1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)
1r BAT EL MOVIMENT OBRER (1789-1914)
 
1.crisis del 98
1.crisis del 981.crisis del 98
1.crisis del 98
 
Tema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució IndustrialTema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució Industrial
 
T7. La revolución rusa
T7. La revolución rusaT7. La revolución rusa
T7. La revolución rusa
 
La segunda república española
La segunda república españolaLa segunda república española
La segunda república española
 
El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach.
 El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach.  El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach.
El movimiento obrero.Tema 4 de Hª Contemporánea de 1º Bach.
 

Destacado

La Restauración I (1874-1902)
La Restauración I (1874-1902)La Restauración I (1874-1902)
La Restauración I (1874-1902)cherepaja
 
Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)
Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)
Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)cherepaja
 
Bloque IX El reinado de Alfonso XIII
Bloque IX El reinado de Alfonso XIIIBloque IX El reinado de Alfonso XIII
Bloque IX El reinado de Alfonso XIIIlioba78
 
La Ii RepúBlica
La Ii RepúBlicaLa Ii RepúBlica
La Ii RepúBlicaguest92ac05
 
Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.
Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.
Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.Rafa Fdez.
 
Tema 14 La II República
Tema 14 La II RepúblicaTema 14 La II República
Tema 14 La II RepúblicaMarcos Martí
 
Tema 7. La Edad de Piedra
Tema 7. La Edad de PiedraTema 7. La Edad de Piedra
Tema 7. La Edad de Piedracherepaja
 
Ficha tecnica Influvac 2016-17
Ficha tecnica Influvac 2016-17Ficha tecnica Influvac 2016-17
Ficha tecnica Influvac 2016-17spars
 
Jornada de portes obertes 2014 Escola el gurri
Jornada de portes obertes 2014 Escola el gurriJornada de portes obertes 2014 Escola el gurri
Jornada de portes obertes 2014 Escola el gurriescolaelgurri
 
USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet)
USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet) USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet)
USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet) USECON
 
Plan ve
Plan vePlan ve
Plan veada_01
 
El micalet nº 119
El micalet nº 119El micalet nº 119
El micalet nº 119GVA CEVEX
 

Destacado (20)

La Restauración I (1874-1902)
La Restauración I (1874-1902)La Restauración I (1874-1902)
La Restauración I (1874-1902)
 
Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)
Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)
Transformaciones socioeconómicas en España (1800-1930)
 
Bloque IX El reinado de Alfonso XIII
Bloque IX El reinado de Alfonso XIIIBloque IX El reinado de Alfonso XIII
Bloque IX El reinado de Alfonso XIII
 
La Ii RepúBlica
La Ii RepúBlicaLa Ii RepúBlica
La Ii RepúBlica
 
Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.
Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.
Elba. Las Mujeres En La Ii Republica.
 
La II Republica
La II RepublicaLa II Republica
La II Republica
 
II república y guerra civil
II república y guerra civilII república y guerra civil
II república y guerra civil
 
La II República (1931 - 1936)
La II República (1931 - 1936)La II República (1931 - 1936)
La II República (1931 - 1936)
 
Tema 14 La II República
Tema 14 La II RepúblicaTema 14 La II República
Tema 14 La II República
 
La ii república
La ii repúblicaLa ii república
La ii república
 
Tema 7. La Edad de Piedra
Tema 7. La Edad de PiedraTema 7. La Edad de Piedra
Tema 7. La Edad de Piedra
 
Esos hombres...
Esos hombres...Esos hombres...
Esos hombres...
 
RAHUL ENTERPRISES
RAHUL ENTERPRISESRAHUL ENTERPRISES
RAHUL ENTERPRISES
 
Ficha tecnica Influvac 2016-17
Ficha tecnica Influvac 2016-17Ficha tecnica Influvac 2016-17
Ficha tecnica Influvac 2016-17
 
Jornada de portes obertes 2014 Escola el gurri
Jornada de portes obertes 2014 Escola el gurriJornada de portes obertes 2014 Escola el gurri
Jornada de portes obertes 2014 Escola el gurri
 
USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet)
USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet) USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet)
USECON: Usability, User Experience & User Interface Design (Fact Sheet)
 
Plan ve
Plan vePlan ve
Plan ve
 
Solutions Apresentacao
Solutions ApresentacaoSolutions Apresentacao
Solutions Apresentacao
 
El micalet nº 119
El micalet nº 119El micalet nº 119
El micalet nº 119
 
IGNATIOUS RESUME
IGNATIOUS RESUMEIGNATIOUS RESUME
IGNATIOUS RESUME
 

Similar a La Restauración II (1902-1923)

La crisis de la Restauración. 1898-1931
La crisis de la Restauración. 1898-1931La crisis de la Restauración. 1898-1931
La crisis de la Restauración. 1898-1931Robertcm4
 
12. la crisis de la restauración (1902-1931)
12. la crisis de la restauración (1902-1931)12. la crisis de la restauración (1902-1931)
12. la crisis de la restauración (1902-1931)frayjulian
 
Presentación t8
Presentación t8Presentación t8
Presentación t8mguadalufb
 
Tema9. restauración borbónica
Tema9. restauración borbónicaTema9. restauración borbónica
Tema9. restauración borbónicadanielvereavazquez
 
Tema 7 España de la restauracion a la Guerra Civil
Tema 7 España de la restauracion a la Guerra CivilTema 7 España de la restauracion a la Guerra Civil
Tema 7 España de la restauracion a la Guerra CivilCarlos Arrese
 
Nt6.1 la crisis de la restauración
Nt6.1 la crisis de la restauraciónNt6.1 la crisis de la restauración
Nt6.1 la crisis de la restauraciónhammerklavier37
 
UDI 6 España século XX
UDI 6 España século XXUDI 6 España século XX
UDI 6 España século XXEvaPaula
 
El reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de rivera
El reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de riveraEl reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de rivera
El reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de riveraangel_elgranado
 
La restauración 1874 1931
La restauración 1874  1931La restauración 1874  1931
La restauración 1874 1931Iñaki Asenjo
 
Reinado de alfonso xiii
Reinado de alfonso xiiiReinado de alfonso xiii
Reinado de alfonso xiiimercheguillen
 
El Sexenio Revolucionario
El Sexenio RevolucionarioEl Sexenio Revolucionario
El Sexenio RevolucionarioRosa Lara
 
Crisis de la restauración
Crisis de la restauraciónCrisis de la restauración
Crisis de la restauraciónmarivisaiz
 
Powerpoint Crisis De La RestauracióN
Powerpoint Crisis De La RestauracióNPowerpoint Crisis De La RestauracióN
Powerpoint Crisis De La RestauracióNestribor
 
El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)
El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)
El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)Emilydavison
 
Tema 8 la restauración
Tema 8 la restauraciónTema 8 la restauración
Tema 8 la restauraciónCarlos Franco
 

Similar a La Restauración II (1902-1923) (20)

Bloque 9 la crisis del sistema de la restauración 1902 1923
Bloque 9 la crisis del sistema de la restauración 1902 1923Bloque 9 la crisis del sistema de la restauración 1902 1923
Bloque 9 la crisis del sistema de la restauración 1902 1923
 
La crisis de la Restauración. 1898-1931
La crisis de la Restauración. 1898-1931La crisis de la Restauración. 1898-1931
La crisis de la Restauración. 1898-1931
 
12. la crisis de la restauración (1902-1931)
12. la crisis de la restauración (1902-1931)12. la crisis de la restauración (1902-1931)
12. la crisis de la restauración (1902-1931)
 
Presentación t8
Presentación t8Presentación t8
Presentación t8
 
Tema9. restauración borbónica
Tema9. restauración borbónicaTema9. restauración borbónica
Tema9. restauración borbónica
 
1. desastre de 1898
1. desastre de 18981. desastre de 1898
1. desastre de 1898
 
Tema 7 España de la restauracion a la Guerra Civil
Tema 7 España de la restauracion a la Guerra CivilTema 7 España de la restauracion a la Guerra Civil
Tema 7 España de la restauracion a la Guerra Civil
 
Nt6.1 la crisis de la restauración
Nt6.1 la crisis de la restauraciónNt6.1 la crisis de la restauración
Nt6.1 la crisis de la restauración
 
UDI 6 España século XX
UDI 6 España século XXUDI 6 España século XX
UDI 6 España século XX
 
El reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de rivera
El reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de riveraEl reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de rivera
El reinado de alfonso xiii y la dictadura de primo de rivera
 
La restauración 1874 1931
La restauración 1874  1931La restauración 1874  1931
La restauración 1874 1931
 
Reinado de alfonso xiii
Reinado de alfonso xiiiReinado de alfonso xiii
Reinado de alfonso xiii
 
El Sexenio Revolucionario
El Sexenio RevolucionarioEl Sexenio Revolucionario
El Sexenio Revolucionario
 
Crisis de la restauración
Crisis de la restauraciónCrisis de la restauración
Crisis de la restauración
 
España Siglo XX
España Siglo XXEspaña Siglo XX
España Siglo XX
 
2 bach La Restauracion 2019 2020
2 bach La Restauracion 2019 20202 bach La Restauracion 2019 2020
2 bach La Restauracion 2019 2020
 
La restauració
La restauracióLa restauració
La restauració
 
Powerpoint Crisis De La RestauracióN
Powerpoint Crisis De La RestauracióNPowerpoint Crisis De La RestauracióN
Powerpoint Crisis De La RestauracióN
 
El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)
El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)
El reinado de Alfonso XIII (1902-1931)
 
Tema 8 la restauración
Tema 8 la restauraciónTema 8 la restauración
Tema 8 la restauración
 

Más de cherepaja

Términos - Bloques 1 y 2
Términos - Bloques 1 y 2Términos - Bloques 1 y 2
Términos - Bloques 1 y 2cherepaja
 
Bloque 3 - Transición y democracia en España
Bloque 3 - Transición y democracia en EspañaBloque 3 - Transición y democracia en España
Bloque 3 - Transición y democracia en Españacherepaja
 
Bloque 3 - Franquismo
Bloque 3 - FranquismoBloque 3 - Franquismo
Bloque 3 - Franquismocherepaja
 
Tema 9. Mesopotamia y Egipto
Tema 9. Mesopotamia y EgiptoTema 9. Mesopotamia y Egipto
Tema 9. Mesopotamia y Egiptocherepaja
 
Tema 8 - La Prehistoria
Tema 8 - La Prehistoria Tema 8 - La Prehistoria
Tema 8 - La Prehistoria cherepaja
 
Tema 4 - Tiempo y clina
Tema 4 - Tiempo y clinaTema 4 - Tiempo y clina
Tema 4 - Tiempo y clinacherepaja
 
Tema 08. La Guerra Civil Española
Tema 08. La Guerra Civil EspañolaTema 08. La Guerra Civil Española
Tema 08. La Guerra Civil Españolacherepaja
 
Tema 07. La Segunda República
Tema 07. La Segunda RepúblicaTema 07. La Segunda República
Tema 07. La Segunda Repúblicacherepaja
 
Tema 1 - La tierra y su representacio´n
Tema 1 - La tierra y su representacio´nTema 1 - La tierra y su representacio´n
Tema 1 - La tierra y su representacio´ncherepaja
 
Tema 12. Los transportes en España
Tema 12. Los transportes en EspañaTema 12. Los transportes en España
Tema 12. Los transportes en Españacherepaja
 
Tema 9. Las primeras civilizaciones
Tema 9. Las primeras civilizacionesTema 9. Las primeras civilizaciones
Tema 9. Las primeras civilizacionescherepaja
 
Tema 8. La Edad de los Metales
Tema 8. La Edad de los MetalesTema 8. La Edad de los Metales
Tema 8. La Edad de los Metalescherepaja
 
07. La organización económica de las sociedades
07. La organización económica de las sociedades 07. La organización económica de las sociedades
07. La organización económica de las sociedades cherepaja
 
Tema 3.1. La globalización
Tema 3.1. La globalizaciónTema 3.1. La globalización
Tema 3.1. La globalizacióncherepaja
 
Tema 3.3. Los espacios industriales
Tema 3.3. Los espacios industrialesTema 3.3. Los espacios industriales
Tema 3.3. Los espacios industrialescherepaja
 
Tema 3.2. Los espacios rurales
Tema 3.2. Los espacios ruralesTema 3.2. Los espacios rurales
Tema 3.2. Los espacios ruralescherepaja
 
Tema 2.5. La situación medioambiental en España
Tema 2.5. La situación medioambiental en EspañaTema 2.5. La situación medioambiental en España
Tema 2.5. La situación medioambiental en Españacherepaja
 
Tema 13. La organización del espacio urbano
Tema 13. La organización del espacio urbanoTema 13. La organización del espacio urbano
Tema 13. La organización del espacio urbanocherepaja
 
Tema 14. Población y fenómenos migratorios
Tema 14. Población y fenómenos migratoriosTema 14. Población y fenómenos migratorios
Tema 14. Población y fenómenos migratorioscherepaja
 

Más de cherepaja (20)

Términos - Bloques 1 y 2
Términos - Bloques 1 y 2Términos - Bloques 1 y 2
Términos - Bloques 1 y 2
 
Bloque 3 - Transición y democracia en España
Bloque 3 - Transición y democracia en EspañaBloque 3 - Transición y democracia en España
Bloque 3 - Transición y democracia en España
 
Bloque 3 - Franquismo
Bloque 3 - FranquismoBloque 3 - Franquismo
Bloque 3 - Franquismo
 
Tema 9. Mesopotamia y Egipto
Tema 9. Mesopotamia y EgiptoTema 9. Mesopotamia y Egipto
Tema 9. Mesopotamia y Egipto
 
Tema 8 - La Prehistoria
Tema 8 - La Prehistoria Tema 8 - La Prehistoria
Tema 8 - La Prehistoria
 
Tema 4 - Tiempo y clina
Tema 4 - Tiempo y clinaTema 4 - Tiempo y clina
Tema 4 - Tiempo y clina
 
Tema 08. La Guerra Civil Española
Tema 08. La Guerra Civil EspañolaTema 08. La Guerra Civil Española
Tema 08. La Guerra Civil Española
 
Tema 07. La Segunda República
Tema 07. La Segunda RepúblicaTema 07. La Segunda República
Tema 07. La Segunda República
 
Tema 1 - La tierra y su representacio´n
Tema 1 - La tierra y su representacio´nTema 1 - La tierra y su representacio´n
Tema 1 - La tierra y su representacio´n
 
Tema 12. Los transportes en España
Tema 12. Los transportes en EspañaTema 12. Los transportes en España
Tema 12. Los transportes en España
 
Tema 9. Las primeras civilizaciones
Tema 9. Las primeras civilizacionesTema 9. Las primeras civilizaciones
Tema 9. Las primeras civilizaciones
 
Tema 8. La Edad de los Metales
Tema 8. La Edad de los MetalesTema 8. La Edad de los Metales
Tema 8. La Edad de los Metales
 
Tema 3 4-6
Tema 3 4-6Tema 3 4-6
Tema 3 4-6
 
07. La organización económica de las sociedades
07. La organización económica de las sociedades 07. La organización económica de las sociedades
07. La organización económica de las sociedades
 
Tema 3.1. La globalización
Tema 3.1. La globalizaciónTema 3.1. La globalización
Tema 3.1. La globalización
 
Tema 3.3. Los espacios industriales
Tema 3.3. Los espacios industrialesTema 3.3. Los espacios industriales
Tema 3.3. Los espacios industriales
 
Tema 3.2. Los espacios rurales
Tema 3.2. Los espacios ruralesTema 3.2. Los espacios rurales
Tema 3.2. Los espacios rurales
 
Tema 2.5. La situación medioambiental en España
Tema 2.5. La situación medioambiental en EspañaTema 2.5. La situación medioambiental en España
Tema 2.5. La situación medioambiental en España
 
Tema 13. La organización del espacio urbano
Tema 13. La organización del espacio urbanoTema 13. La organización del espacio urbano
Tema 13. La organización del espacio urbano
 
Tema 14. Población y fenómenos migratorios
Tema 14. Población y fenómenos migratoriosTema 14. Población y fenómenos migratorios
Tema 14. Población y fenómenos migratorios
 

Último

FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDUFICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDUgustavorojas179704
 
c3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptx
c3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptxc3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptx
c3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptxMartín Ramírez
 
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIORDETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIORGonella
 
BIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdf
BIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdfBIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdf
BIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdfCESARMALAGA4
 
libro para colorear de Peppa pig, ideal para educación inicial
libro para colorear de Peppa pig, ideal para educación iniciallibro para colorear de Peppa pig, ideal para educación inicial
libro para colorear de Peppa pig, ideal para educación inicialLorenaSanchez350426
 
PINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).ppt
PINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).pptPINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).ppt
PINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).pptAlberto Rubio
 
Estrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdf
Estrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdfEstrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdf
Estrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdfromanmillans
 
PROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docx
PROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docxPROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docx
PROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docxEribertoPerezRamirez
 
c3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptx
c3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptxc3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptx
c3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptxMartín Ramírez
 
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundialDía de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundialpatriciaines1993
 
LA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdf
LA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdfLA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdf
LA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdfNataliaMalky1
 
Fisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdf
Fisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdfFisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdf
Fisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdfcoloncopias5
 
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptxMonitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptxJUANCARLOSAPARCANARE
 
Presentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptx
Presentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptxPresentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptx
Presentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptxYeseniaRivera50
 
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...fcastellanos3
 
TUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJO
TUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJOTUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJO
TUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJOweislaco
 
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024gharce
 

Último (20)

FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDUFICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO  2024 MINEDU
FICHA DE MONITOREO Y ACOMPAÑAMIENTO 2024 MINEDU
 
c3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptx
c3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptxc3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptx
c3.hu3.p1.p3.El ser humano como ser histórico.pptx
 
PPTX: La luz brilla en la oscuridad.pptx
PPTX: La luz brilla en la oscuridad.pptxPPTX: La luz brilla en la oscuridad.pptx
PPTX: La luz brilla en la oscuridad.pptx
 
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIORDETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
DETALLES EN EL DISEÑO DE INTERIOR
 
BIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdf
BIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdfBIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdf
BIOLOGIA_banco de preguntas_editorial icfes examen de estado .pdf
 
libro para colorear de Peppa pig, ideal para educación inicial
libro para colorear de Peppa pig, ideal para educación iniciallibro para colorear de Peppa pig, ideal para educación inicial
libro para colorear de Peppa pig, ideal para educación inicial
 
PINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).ppt
PINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).pptPINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).ppt
PINTURA ITALIANA DEL CINQUECENTO (SIGLO XVI).ppt
 
Estrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdf
Estrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdfEstrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdf
Estrategia de Enseñanza y Aprendizaje.pdf
 
PROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docx
PROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docxPROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docx
PROGRAMACION ANUAL DE MATEMATICA 2024.docx
 
c3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptx
c3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptxc3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptx
c3.hu3.p1.p2.El ser humano y el sentido de su existencia.pptx
 
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundialDía de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
Día de la Madre Tierra-1.pdf día mundial
 
LA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdf
LA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdfLA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdf
LA OVEJITA QUE VINO A CENAR CUENTO INFANTIL.pdf
 
Fisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdf
Fisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdfFisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdf
Fisiologia.Articular. 3 Kapandji.6a.Ed.pdf
 
Earth Day Everyday 2024 54th anniversary
Earth Day Everyday 2024 54th anniversaryEarth Day Everyday 2024 54th anniversary
Earth Day Everyday 2024 54th anniversary
 
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptxMonitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
Monitoreo a los coordinadores de las IIEE JEC_28.02.2024.vf.pptx
 
VISITA À PROTEÇÃO CIVIL _
VISITA À PROTEÇÃO CIVIL                  _VISITA À PROTEÇÃO CIVIL                  _
VISITA À PROTEÇÃO CIVIL _
 
Presentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptx
Presentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptxPresentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptx
Presentación de Estrategias de Enseñanza-Aprendizaje Virtual.pptx
 
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
Estas son las escuelas y colegios que tendrán modalidad no presencial este lu...
 
TUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJO
TUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJOTUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJO
TUTORIA II - CIRCULO DORADO UNIVERSIDAD CESAR VALLEJO
 
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
SISTEMA INMUNE FISIOLOGIA MEDICA UNSL 2024
 

La Restauración II (1902-1923)

  • 1. TEMA 5. La crisis del sistema de la Restauración (1902-1923)
  • 2. PARTE II: LA RESTAURACIÓN (1902-1923) RESTAURACIÓN (1902-1923) Desaparecen los artífices de la Restauración Cánovas y Sagasta Inmovilidad del sistema Fracaso de los intentos de modernización (Maura, Canalejas) Se mantiene Turno Falseamiento electoral  fuerzas ajenas al sistema  desequilibrios regionales Problemas Ejército (anticuado y desprestigiado) Cuestión social Nacionalismos Alfonso XIII (1902-1931) Más “político” e intervencionista Sindicalismo de masas Nuevos ciclos de agitaciones obreras (1900–11; 1917–23) Reprimidos por los gobiernos de turno
  • 3. 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS
  • 4. 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS Partido Conservador Partido Liberal Líd ere s Antonio Maura (mauristas) (1903-05) (1907- 09) Eduardo Dato (idóneos) (1913-1917) José Canalejas (desde 1900) (1910-1912) Disputas (Montero Ríos, Moret; Gª Prieto, Santiago Alba, Romanones) Programa Maura: Revolución desde arriba (a la prusiana) Estado fuerte y Gobierno eficaz apoyado en las masas neutras, al margen de caciques y clases populares. Canalejas: reformismo liberal Atraer a sectores populares mediante reformismo social y limitando el poder de la Iglesia. Medidas Estado fuerte y eficaz • Ley electoral, 1907: dificulta el fraude. Política social y económica • Ley de descanso dominical (1904). • Instituto Nacional de Previsión (1909). • Intervencionismo (Ley de protección industrial). • Promoción de la agricultura (Ley de Colonización Interior). Política regional • Proyecto de Reforma de la Admón.: mayor autonomía a ayuntamientos y diputaciones. • Ley del Candado (1910): limitaba la creación de nuevas órdenes religiosas. • Consumos  impuesto progresivo sobre rentas urbanas (protestas de las clases acomodadas). • Ley de Reclutamiento: obligatorio en tiempos de guerra, sin redención en metálico. • Leyes laborales (trabajo femenino). • Ley de Mancomunidades (aprobada con Dato, en 1914): posibilidad de unión de Diputaciones provinciales para gestionar algunos servicios públicos.
  • 5.
  • 6.
  • 7. 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS REPUBLICANISMO 1ª OPOSICIÓN DIVIDIDO UNIÓN REPUBLICANA (1903) SALMERÓN Y LERROUX COALICIÓN REPUBLICANA DIFERENCIAS  DECLIVE 35 DIPUTADOS EN 1903 PARTIDO RADICAL (1908) A. LERROUX DISCURSO INFLUYE EN SECTORES POPULARES DE BARCELONA • INFLUENCIA •DISCURSO MÁS CONSERVADOR •A MADRID TRAS LA SEMANA TRÁGICA… •DEMAGÓGICO •ANTICLERICAL •ANTICATALANISTA •PSEUDO-REVOLU- CIONARIO P. REFORMISTA (1912) M. ÁLVAREZ Y G. DE AZCÁRATE CLASE MEDIA E INTELECTUALES (ORTEGA Y GASSET Y M. AZAÑA) PROPONEN •PARTICIPACIÓN ELECTORAL •DEMOCRATIZACIÓN •ACCIDENTALISMO ESCASA INFLUENCIA DESDE 1917 SE ACERCAN A LOS LIBERALES Lerroux M. Álvarez G. de Azcárate M. Azaña
  • 8.
  • 9. 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS CARLISMO PRETENDIENTE: JAIME DE BORBÓN DIVISIÓN INTERNA CARLISTAS O LEGITIMISTAS INTEGRISTAS TRADICIONALISTAS CUESTIÓN DINÁSTICA ULTRACATÓLICOS Y ANTIPARLAMENTARIOS P. TRADICIONALISTA (1919) RAMÓN NOCEDAL VÁZQUEZ DE MELLA PARLAMENTARISMO FORALISMO (AUTONOMÍA) COMUNIÓN TRADICIONALISTA (1931) JAIMISMO APOYO A LA DICTADURA DE PDR Jaime de Borbón R. Nocedal Vázquez de Mella
  • 10. 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS CATÓLICOS PREOCUPACIÓN POR EL ANTICLERICALISMO SINDICALISMO CATÓLICO ASOCIACIÓN CATÓLICA NACIONAL DE PROPAGANDISTAS (ACNP, 1909) REFORMISTA PACTISTA LIMITADO TESIS DE LA IGLESIA CATÓLICA ÁNGEL HERRERA DOCTRINA SOCIAL DE LA IGLESIA (LEÓN XIII: Rerum Novarum, 1891) CAUSAS Ángel Herrera Oria
  • 11. CATALANISMO PRAT DE LA RIBA Y CAMBÓ LLIGA REGIONALISTA (1901) CONSERVADOR HEGEMÓNICA EN CATALUÑA HASTA 1923 AUTONOMÍA VS SISTEMA 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS BASE: BURGUESÍA INDUSTRIAL Y COMERCIAL SOLIDARIDAD CATALANA (1905) ASALTO DE LA VOZ DE CATALUÑA Y CU-CUT POR OFICIALES EN REPRESALIA POR SUS CRÍTICAS LEY DE JURISDICCIONES (1906): DELITOS DE OPINIÓN E INJURIAS CONTRA EL EJÉRCITO JUZGADOS POR TRIBUNALES MILITARES NACE COMO CONSECUENCIA… PRETENDE… DEROGAR DE LA LEY DE JURISDICCIONES + AUTONOMÍA ELECCIONES DE 1907: 41/44 ESCAÑOS AL CONGRESO  FIN DEL TURNO EN CATALUÑA OTROS:  PARTIT REPUBLICÀ CATALÀ (1917, MARCELINO DOMINGO)  ACCIÓ CATALANA (1922, ESCISIÓN DE LA LLIGA)  ESTAT CATALÀ (INDEPENDENTISTA, DE FRANCESC MACIÀ). MANCOMUNIDAD DE CATALUÑA (1914-1925) FEDERACIÓN DE LAS 4 PROVINCIAS CATALANAS BENEFICENCIA, CULTURA, OBRAS PÚBLICAS…
  • 12. CATALANISMO PRAT DE LA RIBA Y CAMBÓ LLIGA REGIONALISTA (1901) CONSERVADOR HEGEMÓNICA EN CATALUÑA HASTA 1923 AUTONOMÍA VS SISTEMA 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS BASE: BURGUESÍA INDUSTRIAL Y COMERCIAL OTROS:  PARTIT REPUBLICÀ CATALÀ (1917, MARCELINO DOMINGO)  ACCIÓ CATALANA (1922, ESCISIÓN DE LA LLIGA)  ESTAT CATALÀ (INDEPENDENTISTA, DE FRANCESC MACIÀ). Enric Prat de la Riba Francesc Cambó
  • 13. CATALANISMO 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS SOLIDARIDAD CATALANA (1905) ASALTO DE LA VOZ DE CATALUÑA Y CU-CUT POR OFICIALES EN REPRESALIA POR SUS CRÍTICAS LEY DE JURISDICCIONES (1906): DELITOS DE OPINIÓN E INJURIAS CONTRA EL EJÉRCITO JUZGADOS POR TRIBUNALES MILITARES NACE COMO CONSECUENCIA… PRETENDE… DEROGAR DE LA LEY DE JURISDICCIONES + AUTONOMÍA ELECCIONES DE 1907: 41/44 ESCAÑOS AL CONGRESO  FIN DEL TURNO EN CATALUÑA MANCOMUNIDAD DE CATALUÑA (1914-1925) FEDERACIÓN DE LAS 4 PROVINCIAS CATALANAS BENEFICENCIA, CULTURA, OBRAS PÚBLICAS…
  • 14. NACIONALISMO VASCO MODERACIÓN DEL PNV Sabino Arana 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS INDEPENDENTISMO AUTONOMISMO + CATOLICISMO COMUNIÓN NACIONALISTA VASCA (CNV, 1916) MODERADO Y DEFENSOR DE LA RIQUEZA NACIONAL (BURGUESÍA) SOLIDARIDAD DE OBREROS VASCOS (1911) 1917-1918: 6 ESCAÑOS ABERRI (1921) RADICAL E INDEPENDENTISTA ABERRI + CNV  PNV (1930) ACCIÓN NACIONALISTA VASCA (ANV) SE ESCINDE
  • 15. SOCIALISMO PRINCIPIOS 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS ORGANIZACIÓN REFORMISMO (II INTERN.) COALICIÓN REPUBLICANO - SOCIALISTA 1910: PABLO IGLESIAS, DIPUTADO LOCAL PROVINCIAL C. NACIONAL PSOE INCREMENTARON SU MILITANCIA UGT MADRID, ANDALUCÍA, NORTE DE ESPAÑA ACCIÓN POLÍTICA REFORMAS SOCIALES Y LABORALES SIN IDEOLOGÍA RÍGIDA RELACIÓN MUY ESTRECHA: COMPARTEN DIRIGENTES ATRAE A NO ANARQUISTASNUEVAS CARAS: BESTEIRO, PRIETO… REVOLUCIÓN RUSA III INTERNACIONAL PCE (1921) POCA INFLUENCIA SALVO VIZCAYA Y ASTURIAS P. Iglesias, J. Besteiro, F. Largo Caballero, I. Prieto
  • 17.
  • 18. ANARQUISMO DOS VERTIENTES 5. LAS FUERZAS POLÍTICAS ANARCO-TERRORISMO ANARCO-SINDICALISMO ATENTADO CONTRA EL REY (1906) REPRESIÓN GUBERNAMENTAL INDISCRIMINADA Ángel Pestaña, Salvador Seguí y Simó Piera SOLIDARIDAD OBRERA (1907) FEDERACIÓN DE ASOCIACIONES OBRERAS APOLITICISMO REVOLUCIÓN CNT (1910) IDEOLOGÍA REVOLUCIONARIA  APOLITICISMO  UNIDAD SINDICAL  DERRIBAR EL CAPITALISMO ACCIÓN: HUELGAS Y BOICOTS  HUELGA REV. TRAYECTORIA EXPANSIVA: 1910-1911 REGRESIVA: 1911-1914 EXPANSIVA: 1915-1919 (15.000  700.000 AFILIADOS) CATALUÑA, ANDALUCÍA, ARAGÓN, ASTURIAS, LEVANTE
  • 19.
  • 20.
  • 21.
  • 22. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA ESPAÑA POTENCIA DE 2º ORDEN EN EL REPARTO DE ÁFRICA (1885) GUINEA ECUATORIAL E ISLAS CERCANAS PROTECTORADO COMPARTIDO EN EL NORTE DE ÁFRICA
  • 23. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA NORTE DE ÁFRICA ̶CONFERENCIA DE ALGECIRAS (1906) + TRATADO HISPANO- FRANCÉS (1912) ̶ESPAÑA ̶OBTIENE ̶FRANJA NORTE (RIF) ̶IFNI Y RÍO DE ORO ̶INTERÉS ̶ECONÓMICO ̶(MINERÍA, FERROCARRIL, OBRAS PÚBLICAS…), ̶NACIONALISTA ̶(PRESTIGIO “MILITARES AFRICANISTAS”) ̶LOGÍSTICO ̶(PROTEGER CEUTA Y MELILLA)
  • 24. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA •ATAQUES RIFEÑOS •DERROTA EN EL BARRANCO DEL LOBO (1909) •200 MUERTOS Y 600 HERIDOS •RESPUESTA DEL GOBIERNO •ENVÍO DE RESERVISTAS DESDE BARCELONA •SEMANA TRÁGICA
  • 25. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA En el Barranco del Lobo hay una fuente que mana sangre de los españoles que murieron por España. (otras versiones: «por la patria») ¡Pobrecitas madres, cuánto llorarán, al ver que sus hijos a la guerra van! (otras versiones: «ya no volverán») Ni me lavo ni me peino ni me pongo la mantilla, hasta que venga mi novio de la guerra de Melilla. Melilla ya no es Melilla, Melilla es un matadero donde van los españoles a morir como corderos.
  • 26. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA SEMANA TRÁGICA 18-VII/2-VIII 26-VII: HUELGA GENERAL… AUTÉNTICA REBELIÓN BARRICADAS ENFRENTAMIENTOS CON LAS FOP INCENDIO DE >80 ESTABLECIMIENTO S RELIGIOSOS MOVIMIENTO ANTIMILITARISTA Y ANTICLERICAL CAUSA: GUERRA DE MARRUECOS Y EL SISTEMA DE QUINTAS
  • 27. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
  • 28. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA SEMANA TRÁGICA ESTADO DE GUERRA TROPAS PARA REPRIMIR VARIOS MUERTOS Y MUCHOS HERIDOS RADICALIZACIÓ N DEL MOVIMIENTO BALANCE >100 MUERTOS CENTENARES DE DETENIDOS̶DURA REPRESIÓN ̶216 CONSEJOS DE A 1700 PERSONAS ̶17 CONDENAS A MUERTE ̶5 EJECUTADOS ̶F. FERRER Y GUARDIA ̶ESCUELA MODERNA ̶¿INSPIRADOR IDEOLÓGICO?
  • 29. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA
  • 30. 6. LA GUERRA DE MARRUECOS Y LA SEMANA TRÁGICA SEMANA TRÁGICA CONSECUENCIAS PROTESTAS EN EUROPA CAÍDA DE MAURA (¡MAURA NO!) SURGE EL MAURISMO 1ER MOVIMIENTO DERECHISTA DE MASAS NACIONALISMO REP. IZDA. UNIÓN FEDERAL NACIONALISTA REPUBLICANA, 1910 CAÍDA DEL LERROUXISMO AUGE DEL ANARCOSINDICALISMO (CNT, 1910)
  • 31. 7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917 PGM (1914-1918) ESPAÑA, NEUTRAL DIVISIÓN DE OPINIONES GERMANÓFILOS CLASES ALTAS, IGLESIA, OFICIALES, CONSERVADORES, CARLISTAS, ¿MONARCA? ALIADÓFILOS LIBERALES, REPUBLICANOS, SOCIALISTAS PACIFISTAS CLASE OBRERA (GUERRA = IMPERIALISMO) EXPANSIÓN ECONÓMICA EN ESPAÑA PRODUCTOS MINEROS, INDUSTRIALES Y AGRARIOS PERO BENEFICIOS NO REINVERTIDOS INFLACIÓN* CONFLICTIVIDAD SOCIAL (HUELGAS, 1916)
  • 32. 7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917 CRISIS DE 1917 CRISIS POLÍTICA ̶ROMANONES CLAUSURA LAS CORTES (1916) ̶DATO: ESTADO DE EXCEPCIÓN + CENSURA DE PRENSA (1917) OPOSICIÓN NACIONALISTAS , REPUBLICANOS Y SOCIALISTAS APOYO MILITAR, SINDICAL Y EMPRESARIAL ASAMBLEA DE PARLAMENTARIOS (JUNIO) PRETENDÍA GOBIERNO PROVISIONAL CORTES CONSTITUYENTES CONSTITUCIÓ N ESTADO DESCENTRALIZADO GUARDIA CIVIL LA DISOLVIÓ (19- VII) ̶MOVIMIENTO SE DISOLVIÓ ̶DISCREPANCIAS REGIONALISTAS E IZDA. ̶OPOSICIÓN DE LAS JUNTAS DE DEFENSA ̶TEMOR A LA REVOLUCIÓN
  • 33. 7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917 ASAMBLEA DE PARLAMENTARIOS Convocada por Francesc Cambó, primero en Madrid; luego en Barcelona
  • 34. 7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917 CRISIS DE 1917 CRISIS MILITAR ̶PROBLEMAS DEL EJÉRCITO ̶Nº EXCESIVO DE OFICIALES ̶ASCENSOS DE AFRICANISTAS (GUERRA) VS PENINSULARES (ANTIGÜEDAD) ̶BAJOS SALARIOS ̶POCA MODERNIZACIÓN ̶JUNTAS DE DEFENSA (MANIFIESTO DE VI-1917) ̶AUMENTO SALARIAL ̶ANTIGÜEDAD COMO CRITERIO DE ASCENSO ̶RENOVACIÓN DE LA CLASE POLÍTICA ̶DATO LEGALIZA LAS JUNTAS Y CONCEDE ALGUNA PETICIÓN (SALARIOS, ANTIGÜEDAD…)
  • 35. 7. LA PRIMERA GUERRA MUNDIAL Y LA CRISIS DE 1917 CRISIS DE 1917 CRISIS SOCIAL ̶CAUSAS ̶ SALARIOS ̶PRECEDENTES ANTERIORES ̶INFLUJO DE LA REVOLUCIÓN RUSA ̶VII-VIII DE 1917, HUELGA GENERAL REVOLUCIONARIA CONVOCADA POR UGT (PSOE) Y CNT REPÚBLICA PARTICIPACIÓ N DESIGUAL (SIN APOYO CAMPESINO) MADRID, BARCELONA, PAÍS VASCO Y ASTURIAS ̶REPRESIÓN ESTATAL BRUTAL ̶>80 MUERTOS, 200 HERIDOS ̶2000 DETENIDOS, CONSEJOS DE GUERRA, CADENAS PERPETUAS Huelga de 1917, Zaragoza
  • 36.
  • 37.
  • 38. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923) SON AÑOS DE… CRISIS ECONÓMICA INTENSA MOVILIZACIÓN SOCIAL DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA POLÍTICO GOBIERNOS DE CONCENTRACIÓN NACIONAL GOBIERNO NACIONAL DE MAURA (III/XI- 1918) CONSERVADORES, LIBERALES Y CATALANISTAS BUSCAN DEMOCRATIZACIÓN DEL SISTEMA FRACASO TURNO DINÁSTICO (10 GOBIERNOS EN 5 AÑOS). ̶CONSTANTES LAS MEDIDAS DE EXCEPCIÓN ̶SUSPENSIÓN DE LAS GARANTÍAS CONSTITUCIONALES ̶CIERRE DEL PARLAMENTO
  • 39. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
  • 40. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923) TRIENIO BOLCHEVIQUE (1918-21) ̶EN EL CAMPO SUR ̶A CAUSA DE… ̶MISERIA ̶> PRECIOS ̶HAMBRE DE TIERRAS ̶INFLUENCIA SOVIÉTICA ̶REVUELTAS ̶HUELGAS ̶QUEMA DE COSECHAS ̶REPARTOS DE TIERRAS ̶REPRESIÓN ESTATAL ̶ESTADO DE GUERRA ̶ILEGALIZACIÓN DE ORG. OBRERAS ̶DETENCIÓN DE LÍDERES ̶EN REGIONES INDUSTRIALES ̶HUELGAS ̶LA CANADIENSE EN BARCELONA (1919) ̶PARALIZA AL 70% DE LA INDUSTRIA ̶ACUERDO DE… ̶READMITIR A DESPEDIDOS ̶AUMENTOS SALARIALES ̶JORNADA DE 8 H ̶NO LIBERAR A LOS DETENIDOS SE REANUDÓ ̶REPRESIÓN
  • 41. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923) AÑOS DEL PISTOLERISMO (1916-1923) RADICALIZACIÓN DE SINDICATOS Y PATRONAL ̶ACTIVISMO ANARQUISTA ̶VS AUTORIDADES, PATRONOS Y FOP ̶SOLIDARIOS (DURRUTI, ASCASO, GARCÍA OLIVER) ̶PATRONAL ̶PISTOLEROS PARA ASESINAR A OBREROS ̶LOCKOUT (CIERRES) ̶SINDICATOS LIBRES (AMARILLOS) AUTORIDADES A FAVOR DE LA PATRONAL PROTEGÍAN A PISTOLEROS LEY DE FUGAS SOMATÉN BALANCE ̶800 ATENTADOS 226 MUERTOS ̶PRESIDENTE DATO, 1921 ̶DIRIGENTE CNT S. SEGUÍ, 1923.
  • 42. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
  • 43. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923) MARRUECOS ̶PROBLEMAS ESCASO RENDIMIENTO ECONÓMICO VACILACIÓN DE LOS POLÍTICOS OPOSICIÓN POPULAR A UNA GUERRA COLONIAL EXIGENCIA DE FRANCIA DE INTERVENCIÓN ESPAÑOLA AFRICANISTAS VS PENINSULARES ̶ACCIÓN MILITAR ESPAÑOLA ÉXITO EN CEUTA (BERENGUER) FRACASO EN MELILLA (SILVESTRE) VII-1921 ABD-EL-KRIM ATACA POR SORPRESA EN ANNUAL +8.000 MUERTOS ESPAÑOLES
  • 44. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923)
  • 45.
  • 46. 8. LA DESCOMPOSICIÓN DEL SISTEMA (1918-1923) MARRUECOS CONSECUENCIAS DE ANNUAL DEFICIENTE ORGANIZACIÓN DEL EJÉRCITO CRISPÓ A LA OPINIÓN PÚBLICA Y A LA OPOSICIÓN GOBIERNO DE CONCENTRACIÓN DE MAURA, SIN ÉXITO + SEPARACIÓN ENTRE MILITARES Y POLÍTICOS INVESTIGACIÓN PARLAMENTARIA (EXPEDIENTE PICASSO) ¿IMPLICACIÓN DE POLÍTICOS Y REY? ̶PAPEL REPRESOR DEL EJÉRCITO + MARRUECOS ̶GOLPE DE ESTADO DE PRIMO DE RIVERA (13-IX-1923)