SEJARAH STPM P3 2018 PERAK

1. PELUASAN KUASA DI PERAK

2. 1. PERANG LARUT
(a) Long Jaafar, seorang pembesar Melayu telah menjumpai bijih
timah di Larut. Pada tahun 1848, beliau telah membawa masuk
ramai orang Cina untuk memajukan perlombongan bijih timah di
Larut.
(b) Orang Hakka Chen Sang merupakan pelombong paling awal tiba
di Larut pada tahun 1840-an. Mereka tertumpu di kawasan
perlombongan Kelian Pauh. Kebanyakan daripada mereka
merupakan ahli kongsi gelap Hai San. Orang Hakka Fui Chew
tiba pada tahun 1850-an dan tertumpu di kawasan Kelian Bahru.
Kebanyakan daripada mereka ialah ahli kongsi gelap Ghee Hin.

3. c) Pada tahun 1857, Long Jaafar meninggal dunia dan
jawatannya sebagai pembesar Larut diambil oleh
anaknya, Ngah Ibrahim. Seperti ayahnya, belaiu
menggalakkan orang Cina bekerja di lombong2 bijih
timah. Akan tetapi, ibrahim tidak mempunyai kuasa
terhadap Ghee Hin dan Hai San. Apabila pergaduhan
meletus antara kedua-dua kongsi gelap itu, Ngah
Ibrahim akan menyebelahi pihak yang lebih kuat untuk
menjaga kepentingannya.

4. d) Pada tahun 1861, pergaduhan yang pertama, iaitu Perang
Larut I telah berlaku akibat pemotongan bekalan air ke
lombong Ghee Hin. Pergaduhan itu merebak menjadi satu
peperangan antara Ghee Hin dengan Hai San. Ghee Hin
melarikan diri ke PP dan mengadu kepada Gabenor NNS,
Orfeur Cavenagh tentang tindakan Hai San dan Ngah
Ibrahim.
e) Perang Larut I tamat apabila kongsi gelap Ghee Hin dibayar
ganti rugi dan Ngah Ibrahim dilantik sebagai Orang Besar
Perak. Tetapi keamanan di Perak tidak kekal lama. Ngah
Ibrahim sering memihak kepada Hai San dan Ghee Hin
dikenakan cukai yang tinggi. Ghee Hin sekali lagi merayu
kepada pihak British di PP supaya campur tangan.

5. f) Pada tahun 1865, Perang Larut II meletus antara Hai San
dengan Ghee Hin berpunca daripada satu pergaduhan
mengenai perjudian di sebuah kedai Fui Chew di Kelian
Pauh. Orang Hakka Chen Sang menyerang semua kedai Fui
Chew di Kelian Pauh dn menahan 14 orang Fui Chew
sebagai tawanan. Ramai orang Fui Chew masuk ke Kelian
Pauh. Peristiwa itu menyebabkan lebih 40 orang
terkorban.
g) Ngah Ibrahim menyokong Hai San dan menghalau keluar
Ghee Hin. Gabungan tentera Melayu-Hai San masuk ke
Kelian Pauhdan melibatkan diri dalam pertempuran yang
hebat.

6. h) Pada tahun 1872, satu skandal percintaan telah
menyebabkan meletusnya Perang Larut III. Ketua Ghee
Hin, Lee Koyen telah mengadakan hubungan sulit dengan
isteri ketua Hai San. Akibatnya, Lee Koyen dibunuh oleh
orang Hai San. Kali ini, Ghee Hin bersedia menghadapi
peperangan dan Hai San dihalau ke PP.
i) Hai San meminta bantuan kerajaan PP. Ngah Ibrahim
menolong menghantar Hai San ke PP dengan kapal. Beliau
kemudian berbaik-baik dengan Ghee Hin dan memberikan
tanah lombong kepada mereka.

7. j) Hai San meminta Gabenor NNS, Sir Harry Ord
membantu mereka tetapi Sir Harry Ord enggan
kerana tidak mahu melanggar dasar tidak campur
tangan British. Oleh itu, Hai San dengan kekuatan
sendiri telah menyerang Ghee Hin dan berjaya
mengalahkannya. Ngah Ibrahim menyebelahi Hai San
dan bersedia membantu menghalau Ghee Hin dari
Larut.

8. 2. PEREBUTAN TAKHTA KERAJAAN
PERAK
• Mengikut sistem pewarisan takhta Perak, seseorang
putera raja mesti menjawat 3 jawatan sebelum
menjadi sultan. Jawatan ini ialah Raja Di Hilir, Raja
Bendahara, Raja Muda. Oleh itu, apabila sultan
mangkat, putera sulungnya tidak akan menjadi sultan
secara automatik. Raja Di Hilir merupakan putera
sultan yang sedang memerintah manakala Raja
Bendahara dan Raja Muda ialah putera sultan
sebelumnya.

9. • Sistem pewarisan ini tidak selalunya berjalan dengan
lancar kerana Sultan yang sedang memerintah dan
pembesar yang berpengaruh sentiasa campur tangan dalam
pelantikan calon yang dianggap layak. Campur tangan
Sultan dan pembesar dalam sistem pewarisan pada tahun
1857 membawa kepada perebutan takhta kerajaan Perak
pada tahun 1873 di mana terdapat 3 calon yang bakal
menaiki takhta.

10. • Pada tahun 1857, Sultan Abdullah mangkat dan
digantikan oleh Sultan Jaafar Muaazam Shah dan Raja
Ali menjadi Raja Muda. Mengikut sistem pewarisan
takhta Perak, Raja Yusuf yang merupakan putera
Sultan Abdullah sepatutnya diberikan Raja Bendahara
tetapi beliau telah diketepikan oleh pembesar2 Perak
kerana dianggap tidak layak. Raja Ismail pula dilantik
menjadi Raja Bendahara. Jawatan Raja Di Hilir
diberikan kepada putera Sultan Jaafar, iaitu Raja
Abdullah. Oleh itu, Raja Yusuf telah diketepikan.

11. • Pada tahun 1865, Sultan Jaafar mangkat dan digantikan
oleh Sultan Ali al-Mukammal Inayat Syah. Raja Ismail yang
memegang jawatan Raja Bendahara, tidak dilantik menjadi
Raja Muda. Sebaliknya, jawatan Raja Muda diberikan
kepada Raja Abdullah. Raja Ismail tetap menjadi Raja
Bendahara manakala Raja Yusuf sekali lagi tidak diberi
sebarang jawatan.
• Pada 1871, Sultan Ali mangkat di Sayong dan takhta
kerajaan Perak menajdi rebutan antara Raja Abdullah, Raja
Ismail dan Raja Yusuf. Raja Ismail disokong oleh oleh
pembesar2 Hulu Perak termasuk Ngah Ibrahim yang
merupakan pembesar paling kaya dan berkuasa di Perak.
Raja Yusuf tidak mendapat sokongan dari mana2 pihak.

12. • Raja Abdullah sikehendaki upcara pemakaman Sultan Ali di
Sayong dan mendapatkan pengiktirafan daripada
pembesar2 Hilir Perak untuk dilantik sebagai Sultan.
Sayong ialah kawasam di bawah pengaruh Senggangg yang
merupakan kawasan Raja Yusuf.
• Raja Abdullah tidak berani melalui Senggang kerana takut
diserang oleh Raja Yusuf. Oleh itu, Raja Abdullah tidak
hadir semasa upacara pemakaman Sultan Ali. Ia
menyebabkan pembesar2 Hilir Perak menabalkan Raja
Ismail sebagai Sultan Perak. Raja Ismail juga memiliki alat
kebesaran diraja Perak.

13. 3. PERANG SAUDARA DI PERAK
 Raja Abdullah berasa kecewa kerana tidak dilantik menjadi
Sultan Perak. Keadaan di Larut tidak tenteram kerana
perang antara Hai San dengan Ghee Hin. Hai San mendapat
sokngan Ngah Ibrahim dan Sultan Ismail. Raja Abdullah
pula menyokong Ghee Hin.
 Pada 1873, perang antara Hai San dengan Ghee Hin meletus
dan melibatkan Ngah Ibrahim, Raja Abdullah, dan Sultan
Ismail. Ghee Hin dengan bantuan Raja Abdullah telah
menyerang Simpang dan menawan pangkalan yang strategik
itu.

14.  Saudagar2 British di Perak mengadu bahawa kekacauan di
Larut telah mengganggu perdagangan mereka. Mereka
menghantar surat rayuan kepada Sir Harry Ord untuk
meminta perlindungan.
 Kerajaan British di Pejabat Tanah Jajahan sedar bahawa
mereka terpaksa mengambil tindakan untuk menamatkan
kekacauan di Larut. Jika tidak, kuasa Eropah yang lain
akan campur tangan dan kuasai NNM. Oleh itu, kerajaan
British telah menghantar Sir Andrew Clarke, Gabenor
NNS menyiasat kekacauan di Perak dan mencari jalan
untuk mengatasi masalah itu.

15.  Peluang untuk Sir Andrew Clarke timbul apabila beliau
meminta surat daripada Raja Abdullah. Dalam suratnya,
Raja Abdullah meminta bantuan British menyokong
tuntutannya ke atas takhta Perak.sebagai balasan, beliau
sanggup menerima seorang Residen British.

16. 4. CARA PELUASAN KUASA DI
PERAK
 Sir Andrew Clarke bertindak dengan segera. Beliau
memanggil semua pihak yang terlibat menghadiri satu
mesyuarat di Pulau Pangkor.
 Pertemuan itu berlanhsung di atas kapal British, iaitu
H.M.S. Pluto di luar Pangkor pada 20 Jan 1874. raja
Abdullah dan penyokongnya seperti Ngah Ibrahim,
pembesar2 Hilir Perak, ketua Hai San, dan ketua Ghee
Hin telah hadir. Sultan Ismail dan Raja Yusuf tidak
hadir.

17. 5. SYARAT2 PERJANJIAN
PANGKOR 1874
(a) Perjanjian Pangkor dibahagikan kepada 2, iaitu
Persetiaan Kongsi-kongsi Gelap Cina dan Persetiaan
Pangkor.
(i) SYARAT2 PERSETIAAN KONGSI2 GELAP CINA
- Ghee Hin dan Hai San bersetuju menamatkan
pertelingkahan antara mereka dan mengekalkan
keamanandi Larut. Sesiapa yang menimbulkan kekacauan
akan didenda sebanyak 50 000 Dolar.

18. - kedua-dua pihak bersetuju menyerahkan senjata
mereka kepada pihak berkuasa dan memusnahkan
semua kubu yang dibina.
(ii) SYARAT2 PERSETIAAN PANGKOR
- British mengiktiraf Raja Abdullah sebagai Sultan
Perak.
- Bekas Sultan Perak, Raja Ismail akan diberi gelaran
Raj Muda dan menerima pencen bulanan sebanyak
1000 Dolar.

19. - Sultan Perak akan menerima seorang pegawai British
yang digelar Residen untuk menasihati baginda dalam
semua hal ehwal pentadbiran kerajaan kecuali hal2
berkaitan dengan agama dan adat istiadat Melayu.
Sultan juga dikehendaki membina tempat kediaman
untuk Residen dan membayar gajinya.
- Orang Kaya Menteri Larut, Ngah Ibrahim akan
mengekalkan gelarannya dan menjaga urusan di
daerahnya. Beliau akan menerima seorang Penolong
Residen.