1. Νεοελληνική Γλώσσα
Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
2η ενότητα
Σελ.
32
Μάθημα 2
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

2. Έγκλιση: τύπος του ρήματος που παριστάνει το νόημά του ως πραγματικό,
ενδεχόμενο ή επιθυμία - προσταγή
Σελ.
32

3. Οι εγκλίσεις των ρημάτων είναι χρήσιμες όταν θέλουμε να δώσουμε οδηγίες σε κάποιον ή κάποιους να κάνουν κάτι
Ενεστώτας
Παρατατικός
Αόριστος
Παρακείμενος
Υπερσυντέλικος
Εξακολουθητικός μέλλοντας
Συνοπτικός μέλλοντας
Συντελεσμένος μέλλοντας
κόβω
έκοβα
έκοψα
έχω κόψει
είχα κόψει
θα κόβω
θα κόψω
θα έχω
κόψει
όταν κόβω
.
ας κόψω
να έχω
κόψει
.
.
.
.
κόβε - κόβετε
.
κόψε - κόψτε
.
.
.
.
Οριστική
Σημαίνει το
βέβαιο, το
πραγματικό
Υποτακτική
Σημαίνει αυτό που
θέλουμε ή
περιμένουμε να
γίνει. Αρχίζει πάντα
με να, ας, για να,
όταν, αν, άμα, εάν
Προστακτική
Σημαίνει
διαταγή,
παράκληση
Ο χασάπης κόβει το κρέας Θέλω να κόψεις το κρέας Κόβε το κρέας και μη μιλάς

5. Δηλώνει Εκφέρεται Παραδείγματα
1. Οριστική - φανερώνει το
πραγματικό, το
βέβαιο
Οριστική κάθε
χρόνου
Ο ήλιος λάμπει.
Ο γιατρός ήρθε
- φανερώνει το
πιθανό
Θα + οριστική Θα ετοιμάζεται
για ύπνο.
- ευχή να, ας + οριστική
ιστορικού χρόνου
(παρατατικός,
αόριστος,
υπερσυντέλικος)
* παίρνει άρνηση
δεν
Ας είχα την
υγεία μου.
Μακάρι να είχα
περισσότερη
αντοχή!

6. 2.Υποτακτική
[Ενεστώτας,
Αόριστος,
Παρακείμενος]
Ενεστώτας: να γράφω
Αόριστος: να γράψω
Παρακείμενος: να έχω γράψει
- φανερώνει κάτι που
θέλουμε ή που
περιμένουμε να γίνει
(επιθυμία, το
προσδοκώμενο, το
ενδεχόμενο)
Η υποτακτική
σχηματίζεται
παίρνοντας μπροστά
ένα από τα μόρια ας,
να ή έναν από τους
συνδέσμους για να,
όταν, αν, πριν, άμα
ή το απαγορευτικό
μη(ν).
Όταν έρθουν οι
διακοπές, θα πάμε
εξοχή
- απαγόρευση Μη φωνάζετε όλοι
μαζί.
- προτροπή Να πας γρήγορα
σπίτι.
- παραχώρηση Ας παίξει.
- ευχή Ο Θεός να σε φυλάει.
- κατάρα Να μη χαρώ τα νιάτα
μου.
Ας πάω πιο
γρήγορα.

7. 3.Προστακτική
[Ενεστώτας, Αόριστος]
Ενεστώτας: γράφε – γράφετε
Αόριστος: γράψε – γράψτε
Παθητικός αόριστος: γράψου
- γραφτείτε
- φανερώνει
προσταγή ή
επιθυμία ή
ευχή ή
παράκληση
H προστακτική
δεν έχει άρνηση
αλλά την
αντικαθιστά η
υποτακτική.
π.χ. Μη γράφεις
 Φύγετε
 Άκουσέ με
 Άνοιξέ μου
την πόρτα.
 Πηγαίνετε
στο καλό.
 Παναγιά μου,
βοήθησέ μας.
Τρέξτε πιο
γρήγορα.

8. Να βρείτε τη σωστή έγκλιση των ρημάτων που είναι υπογραμμισμένα:
οριστική υποτακτική προστακτική
1. Πιστέψτε με κύριε.
2. Θα έδινα τα πάντα.
3. Είναι πολύ αργά.
4. Ο Θεός ας βοηθήσει.
5. Να ζήσετε χρόνια πολλά.
6. Κάνε ό,τι θέλεις.
7. Μην κάνετε θόρυβο.
8. Φωνάξτε όλοι μαζί.
9. Να προσέχεις.
10. Ο καιρός είναι καλός.

9. Να βρείτε τη σωστή έγκλιση των ρημάτων που είναι υπογραμμισμένα:
οριστική υποτακτική προστακτική
1. Πιστέψτε με κύριε.
2. Θα έδινα τα πάντα.
3. Είναι πολύ αργά.
4. Ο Θεός ας βοηθήσει.
5. Να ζήσετε χρόνια πολλά.
6. Κάνε ό,τι θέλεις.
7. Μην κάνετε θόρυβο.
8. Φωνάξτε όλοι μαζί.
9. Να προσέχεις.
10. Ο καιρός είναι καλός.

11. Να βρείτε τη σωστή έγκλιση των ρημάτων που είναι υπογραμμισμένα:
οριστική υποτακτική προστακτική
11.Τον φοβόμουνα πάντα τον
Γιώργο.
12. Ο θείος μου ίσως να έρθει έως
το βράδυ.
13. Μακάρι να ήμουν πλούσιος.
14. Πίνετε φρέσκο γάλα, παιδιά.
15. Διάλεξε όποιο βιβλίο θέλεις.
16. Να φροντίζετε τα δόντια σας.
17. Αποφάσισε να φύγει.
18. Ας αρχίσουμε το μάθημα.
19.Θα επικοινωνήσω μαζί σας
σύντομα.
20.Ο Γιώργος ανακάλυψε την
ομορφιά της συνεργασίας.

12. Να βρείτε τη σωστή έγκλιση των ρημάτων που είναι υπογραμμισμένα:
οριστική υποτακτική προστακτική
11.Τον φοβόμουνα πάντα τον
Γιώργο.
12. Ο θείος μου ίσως να έρθει έως
το βράδυ.
13. Μακάρι να ήμουν πλούσιος.
14. Πίνετε φρέσκο γάλα, παιδιά.
15. Διάλεξε όποιο βιβλίο θέλεις.
16. Να φροντίζετε τα δόντια σας.
17. Αποφάσισε να φύγει.
18. Ας αρχίσουμε το μάθημα.
19.Θα επικοινωνήσω μαζί σας
σύντομα.
20.Ο Γιώργος ανακάλυψε την
ομορφιά της συνεργασίας.

14. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:
οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
1. Αν δεν είχε τόση κίνηση, θα
έφτανα σπίτι μου τώρα!
2. Μακάρι να συνέλθει
γρήγορα!
3. Σωπάστε! Προσπαθώ να
συγκεντρωθώ!
4. Ίσως να φτάσουμε πιο
γρήγορα απ’ αυτόν το δρόμο.
5. Προσποιηθείτε τους
ήρεμους για να μην υποψιαστεί!

15. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:
οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
1. Αν δεν είχε τόση κίνηση, θα
έφτανα σπίτι μου τώρα!
2. Μακάρι να συνέλθει
γρήγορα!
3. Σωπάστε! Προσπαθώ να
συγκεντρωθώ!
4. Ίσως να φτάσουμε πιο
γρήγορα απ’ αυτόν το δρόμο.
5. Προσποιηθείτε τους
ήρεμους για να μην υποψιαστεί!
δυνατότητα
ευχή
προσταγή
ενδεχόμενο
πιθανό
προτροπή

17. οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
6. Μακάρι να είχα πάει σ’
εκείνη την εκδήλωση!
7. Στείλε μου νέα σου, σε
παρακαλώ!
8. Λες να βρέξει το απόγευμα;
9. Δεν αποκλείεται να αλλάξω
γνώμη.
10. Ας είχα προετοιμαστεί
καλύτερα!
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:

18. οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
6. Μακάρι να είχα πάει σ’
εκείνη την εκδήλωση!
7. Στείλε μου νέα σου, σε
παρακαλώ!
8. Λες να βρέξει το απόγευμα;
9. Δεν αποκλείεται να αλλάξω
γνώμη.
10. Ας είχα προετοιμαστεί
καλύτερα!
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:
ευχή
παράκληση
απορία
Ενδεχόμενο-
πιθανό
ευχή

20. οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
11. Ας καλέσεις και τη
Δήμητρα μια φορά!
12. Να μη σε ακούσω να
φλυαρείς πάλι!
13. Ο αγώνας αναβλήθηκε
λόγω βροχής.
14. Να γίνεις γρήγορα καλά!
15. Γράψε καλά στις εξετάσεις!
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:

21. οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
11. Ας καλέσεις και τη
Δήμητρα μια φορά!
12. Να μη σε ακούσω να
φλυαρείς πάλι!
13. Ο αγώνας αναβλήθηκε
λόγω βροχής.
14. Να γίνεις γρήγορα καλά!
15. Γράψε καλά στις εξετάσεις!
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:
προτροπή
προσταγή
πραγματικό
ευχή
ευχή

23. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:
οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
16. Να το έχουν μάθει άραγε;
17. Μάλλον θα το ξέχασε!
18. Να έπαιρνα κι εγώ μέρος
στους αγώνες!
19. Ας του δώσουμε μία ακόμα
ευκαιρία.
20. Θα κουράστηκε, αφού
δουλεύει όλη μέρα.

24. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε την έγκλιση των υπογραμμισμένων ρημάτων και
να προσδιορίσετε τη σημασία της:
οριστική υποτακτική προστακτική
σημασία
16. Να το έχουν μάθει άραγε;
17. Μάλλον θα το ξέχασε!
18. Να έπαιρνα κι εγώ μέρος
στους αγώνες!
19. Ας του δώσουμε μία ακόμα
ευκαιρία.
20. Θα κουράστηκε, αφού
δουλεύει όλη μέρα.
απορία
υπόθεση
ευχή
παραχώρηση
προτροπή
Υπόθεση
πιθανό

26. Ακούω και μιλώ 1. Σε ποια έγκλιση βρίσκονται τα ρήματα που γράφονται με
έντονους χαρακτήρες στις παρακάτω προτάσεις;
Σελ.
32
α. Οι συνθήκες των μεγαλουπόλεων δεν είναι ιδιαίτερα φιλικές για τους κατοίκους τους.(κείμ. 2)
β. Να σ' τα πω, γιατί θέλω να πάω βόλτα. (κείμ. 1)
γ. Έλα τώρα, μην το παίρνεις κατάκαρδα… (κείμ. 1)
δ. Άντε πλύσου λίγο, χάλια δείχνεις. (κείμ. 1)
ε. Μα, να 'σαι τόσο έξυπνη και να φέρνεις τέτοιους βαθμούς στα Μαθηματικά; (κείμ. 1)
στ. Σκέψου ότι αυτοί οι καλοί άνθρωποι, πριν να εκπαιδεύσουν εμάς, δεν είχαν εκπαιδεύσει
κανέναν. (κείμ. 3)
ζ. Και όλοι οι φίλοι μου θα διασκεδάζουν. (κείμ. 1)
2. Σε καθεμία από τις παραπάνω προτάσεις διαπιστώστε αν:
α. η οριστική φανερώνει: το πραγματικό, το δυνατό/πιθανό ή
παράκληση.
β. η υποτακτική φανερώνει: το ενδεχόμενο, προτροπή (ή αποτροπή),
παραχώρηση, απορία ή προσταγή.
γ. η προστακτική φανερώνει: προσταγή, προτροπή ή απαγόρευση.

27. Ακούω και μιλώ 1. Σε ποια έγκλιση βρίσκονται τα ρήματα που γράφονται με
έντονους χαρακτήρες στις παρακάτω προτάσεις;
Σελ.
32
α. Οι συνθήκες των μεγαλουπόλεων δεν είναι ιδιαίτερα φιλικές για τους κατοίκους τους.(κείμ. 2)
β. Να σ' τα πω, γιατί θέλω να πάω βόλτα. (κείμ. 1)
γ. Έλα τώρα, μην το παίρνεις κατάκαρδα… (κείμ. 1)
δ. Άντε πλύσου λίγο, χάλια δείχνεις. (κείμ. 1)
ε. Μα, να 'σαι τόσο έξυπνη και να φέρνεις τέτοιους βαθμούς στα Μαθηματικά; (κείμ. 1)
στ. Σκέψου ότι αυτοί οι καλοί άνθρωποι, πριν να εκπαιδεύσουν εμάς, δεν είχαν εκπαιδεύσει
κανέναν. (κείμ. 3)
ζ. Και όλοι οι φίλοι μου θα διασκεδάζουν. (κείμ. 1)
2. Σε καθεμία από τις παραπάνω προτάσεις διαπιστώστε αν:
α. η οριστική φανερώνει: το πραγματικό, το δυνατό/πιθανό ή
παράκληση.
β. η υποτακτική φανερώνει: το ενδεχόμενο, προτροπή (ή αποτροπή),
παραχώρηση, απορία ή προσταγή.
γ. η προστακτική φανερώνει: προσταγή, προτροπή ή απαγόρευση.
οριστική πραγματικό
υποτακτική παραχώρηση
προστακτική
προτροπή υποτακτική αποτροπή
προστακτική προτροπή
υποτακτικές απορία
προστακτική προτροπή
οριστική πιθανό

29. Διαβάζω και γράφω Στα ρήματα που γράφονται με έντονους χαρακτήρες
σημειώστε την έγκλιση και τη σημασία της: Σελ.
32
α. Έφερα 18 Αρχαία, 19 Νέα, 17 Έκθεση, 18 Γλώσσα, μην πω για Ιστορίες, Γεωγραφίες κι αυτά. (κείμ. 1)
…………………………………………..… ………………………………………..……………
β. Η εργαζόμενη μητέρα ενισχύει οικονομικά την οικογένεια. (κείμ. 2)
………………………………………………… …………………………………………………
γ. Λοιπόν, άσε τις μπούρδες και πήγαινε με τα παιδιά που ήρθαν να σε πάρουν. (κείμ. 1)
.……………………………………………… …………………………………..…………… /
.……………………………………………… …………………………………….………………
δ. Ο βιοπορισμός, πιθανόν, να εξαντλεί τους ανθρώπους και τις δυνάμεις τους. (κείμ. 2)
……………………………………..……… …………………………………………………………
ε. Η ενασχόληση με τα παιδιά τους μετατρέπεται σε μια σειρά από ενέργειες ρουτίνας.(κείμ. 4)
……………………………………..……… ……………………………………..………
στ. Τώρα να συνεχίσω το δράμα; (κείμ. 1)
…………………………………….…… ………………………………………………….………………………

30. Διαβάζω και γράφω Στα ρήματα που γράφονται με έντονους χαρακτήρες
σημειώστε την έγκλιση και τη σημασία της: Σελ.
32
α. Έφερα 18 Αρχαία, 19 Νέα, 17 Έκθεση, 18 Γλώσσα, μην πω για Ιστορίες, Γεωγραφίες κι αυτά. (κείμ. 1)
…………………………………………..… ………………………………………..……………
β. Η εργαζόμενη μητέρα ενισχύει οικονομικά την οικογένεια. (κείμ. 2)
………………………………………………… …………………………………………………
γ. Λοιπόν, άσε τις μπούρδες και πήγαινε με τα παιδιά που ήρθαν να σε πάρουν. (κείμ. 1)
.……………………………………………… …………………………………..…………… /
.……………………………………………… …………………………………….………………
δ. Ο βιοπορισμός, πιθανόν, να εξαντλεί τους ανθρώπους και τις δυνάμεις τους. (κείμ. 2)
……………………………………..……… …………………………………………………………
ε. Η ενασχόληση με τα παιδιά τους μετατρέπεται σε μια σειρά από ενέργειες ρουτίνας.(κείμ. 4)
……………………………………..……… ……………………………………..………
στ. Τώρα να συνεχίσω το δράμα; (κείμ. 1)
…………………………………….…… ………………………………………………….………………………
υποτακτική Παραχώρηση ή αποτροπή
οριστική πραγματικό
προστακτική προτροπή
προστακτική προτροπή
υποτακτική Πιθανό, ενδεχόμενο
οριστική Πραγματικό, το δυνατό
υποτακτική απορία

32. Σελ.
33
Θα είχαμε προλάβει την
παράσταση, αν βιαζόσουν λίγο.
Θα ήταν μεσάνυχτα, όταν μου
τηλεφώνησε.
Να έπαιρνα κι εγώ μέρος στους αγώνες!
Βγες έξω!
Τηλεφώνησέ μου σε
παρακαλώ!
Γράψε καλά στις εξετάσεις!

33. ΤΕΛΟΣ