3 Κοινωνική οργάνωση και κοινωνική μεταβολή, μέρος Β΄, Κοινωνική Αγωγή Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 25-28 3.4 Κοινωνική διαστρωμάτωση, κοινωνική κινητικότητα 3.5 Κοινωνική Μεταβολή

1. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ,
Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Μέρος Β΄

2. 3.4 Κοινωνική διαστρωμάτωση,
κοινωνική κινητικότητα

3. Σε κάθε κοινωνία τα άτομα
δε διαθέτουν τα ίδια
κοινωνικά
χαρακτηριστικά
πλούτο
μόρφωση
εισόδημα
κύρος
Ακόμα και σήμερα, σε
πολλές κοινωνίες κάποια
χαρακτηριστικά οδηγούν σε
κοινωνική ανισότητα,
όπως
το φύλο
η φυλή
η εθνική
προέλευση

4. Μαρία Κιουρί
Η πρώτη γυναίκα που
τιμήθηκε με βραβείο
Νόμπελ. Οι έρευνες
της για τη
ραδιενέργεια της
δίνουν Νόμπελ
Φυσικής (1903) και
Νόμπελ
Χημείας(1911).

5. Λίνα Τσαλδάρη
H Λίνα Τσαλδάρη
(1887 - 17 Οκτωβρίου
1981) ήταν Ελληνίδα
πολιτικός και η πρώτη
γυναίκα υπουργός σε
ελληνική κυβέρνηση
το 1956.

6. Σιρίν Εμπάντι
Στην Ιρανή δικηγόρο και
αγωνίστρια για τα
ανθρώπινα δικαιώματα
Σιρίν Εμπάντι
απονεμήθηκε το βραβείο
Νόμπελ ειρήνης για το
2003. Η Σιρίν Εμπάντι
είναι δικηγόρος που
ειδικεύτηκε στο χειρισμό
δύσκολων υποθέσεων σε
μία χώρα όπου μία γυναίκα
θεωρείται, πως έχει το
ήμισυ της αξίας ενός
άνδρα.

7. τα κοινωνικά
χαρακτηριστικά
κάθε κοινωνία τα:
αξιολογεί
κατατάσσει
και με βάση
αυτά
ιεραρχεί τα
άτομα που τα
κατέχουν
Η κατάταξη γίνεται
με βάση
τις ανάγκες
της
κοινωνίας
την
ιστορία
της
τα
συμφέροντα
που κυριαρχούν

8. Σπύρος Μελετζής. Ο Σαλαγιάννης με την κόρη του στη στάνη.
Άγραφα, 1944.
Με αυτόν τον τρόπο περισσότερη εξουσία αποδίδεται:
σύγχρονη κοινωνία
στον οικονομικό πλούτο
παραδοσιακές κοινωνίες
στην αριστοκρατική προέλευση
κτηνοτροφικές κοινωνίες
στο ανδρικό
φύλο
στη σωματική
δύναμη

9. Μυκηναϊκή κοινωνία
ΑΝΑΞ
ΑΥΛΙΚΟΙ
ΙΕΡΑΤΕΙΟ
ΔΗΜΟΙ
(γεωργοί – κτηνοτρόφοι – τεχνίτες)
ΔΟΥΛΟΙ
Παρατηρήστε την ακόλουθη
δομή της Μυκηναϊκής
κοινωνίας. Προσπαθήστε να
τη συγκρίνετε με την
σημερινή. Τι παρατηρείτε;

10. (98% του πληθυσμού -
αστοί, αγρότες, εργάτες –
η μόνη φορολογούμενη)
Οι θεσμοθετημένες τάξεις της γαλλικής κοινωνίας του 18ου αι.
(0.5%
του πληθυσμού)(1.5%
του πληθυσμού)
Παρατηρήστε την ακόλουθη δομή της
γαλλικής κοινωνίας. Προσπαθήστε να τη
συγκρίνετε με την σημερινή. Τι παρατηρείτε;

11. Ο τρόπος που κάθε
κοινωνία ιεραρχεί
τα άτομα, με βάση
τα κοινωνικά τους
χαρακτηριστικά,
ονομάζεται
κοινωνική
διαστρωμάτωση.

12. Στις σύγχρονες κοινωνίες το βασικό είδος κοινωνικής διαστρωμάτωσης είναι η κοινωνική τάξη,
στην οποία ανήκουν τα άτομα με κοινά οικονομικά χαρακτηριστικά και συμφέροντα
εργατική αγροτική αστική τάξη∗∗
Στην ιστορία της ανθρωπότητας έχουν υπάρξει πολλά είδη κοινωνικής
διαστρωμάτωσης
η δουλεία οι κάστες∗ στην Ινδία κ.ά.
∗Κάστα: Κλειστό σύστημα διαστρωμάτωσης, στο οποίο η
θέση του ατόμου καθορίζεται από τη γέννησή του. Οι
κάστες υπήρξαν κυρίαρχο σύστημα διαστρωμάτωσης στην
Ινδική κοινωνία για λόγους θρησκευτικούς και
καταργήθηκαν με νόμο το 1949.
∗∗Αστική τάξη: Η κοινωνική τάξη των εμπόρων και
επιχειρηματιών που δημιουργήθηκε στους νεότερους
χρόνους με το τέλος της φεουδαρχίας. Στην αστική
τάξη σήμερα εκτός από τις παραπάνω κατηγορίες
εντάσσονται και όσοι ασχολούνται με τις υπηρεσίες.

13. Συνέπειες της
κοινωνικής
διαστρωμάτωσης
Η κοινωνική διαστρωμάτωση
επηρεάζει όλη την κοινωνική
μας ζωή, τις αντιλήψεις μας
για τον κόσμο, τις πολιτικές
μας επιλογές, την υγεία μας,
τη σταδιοδρομία μας κ.λ.π. Η
κοινωνική διαστρωμάτωση
επιφέρει κοινωνικό
αποκλεισμό, κοινωνική
εκμετάλλευση και
κοινωνικές συγκρούσεις.

14. Πλούσιοι και φτωχοί, σε μία εικόνα
-Η φωτογραφία που δείχνει
μοναδικά την παγκόσμια ανισότητα
Σε αυτή, σε πρώτο πλάνο είναι δύο
άνθρωποι που παίζουν γκολφ
αμέριμνοι. Στο βάθος, ο φράχτης
που χωρίζει το Μαρόκο από τη
Μελίγια, που αποτελεί ισπανικό
έδαφος στην Αφρική και πάνω του
σκαρφαλωμένοι μετανάστες που
προσπαθούν να περάσουν στην
απέναντι πλευρά, αναζητώντας μία
καλύτερη ζωή. Τη φωτογραφία
τράβηξε ο Χοσέ Παλαθόν, ένας
ακτιβιστής οργάνωσης για τα
δικαιώματα των μεταναστών
25|10|2014

15. Το κραυγαλέο οικονομικό
χάσμα ανάμεσα σε
ανθρώπους της διπλανής
πόρτας απαθανατίστηκε
μοναδικά από τον
φωτογραφικό φακό του
Oscar Ruíz του
φωτογραφικού πρακτορείου
Publicis στο Μεξικό.
Γειτονιές που ξεχωρίζουν
για την ευμάρεια των
κατοίκων τους με άψογα
αρχιτεκτονικά σπίτια και
ακριβά αυτοκίνητα
«κρύβουν» από πίσω
φτωχογειτονιές που κάτω
από τις πρόχειρες στέγες
τους «διηγούνται» ιστορίες
μιας δύσκολης ζωής.

16. Περιοχή Santa Fé της Πόλης του Μεξικού. Βλέπουμε μοντέρνες συνοικίες δίπλα σε
παραγκουπόλεις και βίλλες με πισίνες και αυτοκίνητα δίπλα σε συνοικίες με χαμόσπιτα.
Μια διαχωριστική γραμμή σχηματίζεται, που χωρίζει τους ανθρώπους…

17. Οι κοινωνικές ανισότητες και η κοινωνική
διαστρωμάτωση χαρακτηρίζουν όλες τις
κοινωνίες. Στις παραδοσιακές κοινωνίες τα
άτομα δεν έχουν περιθώρια να καλυτερεύσουν
την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση,
εφόσον οι θέσεις τους είναι δοτές,
καθορίζονται δηλαδή από τη γέννησή τους. Ο
δούλος, ο δουλοπάροικος στη φεουδαρχία ή ο
Ινδός του 19ου αιώνα που ανήκε στην
κατώτερη κάστα, γνώριζαν ότι θα έκλειναν τον
κύκλο της ζωής τους στην ίδια ακριβώς θέση με
αυτήν που κληρονόμησαν από την οικογένειά
τους (κλειστό σύστημα διαστρωμάτωσης).
Η μάνα με το παιδί «στον δρόμο προς το μεροκάματο». Εικόνα από τη
μεταπολεμική Ελλάδα, Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα
Κοινωνική κινητικότητα – κλειστά συστήματα διαστρωμάτωσης

18. Η αλλαγή αυτή επιτυγχάνεται μέσα από
την εκπαίδευση
και κατάρτιση
την αλλαγή
επαγγέλματος
την εργασία
Στις σύγχρονες κοινωνίες επικρατεί ένα ανοιχτό σύστημα
διαστρωμάτωσης με το οποίο τα άτομα έχουν τη δυνατότητα
να αλλάξουν την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση.
Αυτή η δυνατότητα μετακίνησης
ενός ατόμου από μια κοινωνική
τάξη σε άλλη ονομάζεται
κοινωνική κινητικότητα.
Κοινωνική κινητικότητα – ανοικτά συστήματα διαστρωμάτωσης

19. Τα μέτρα αυτά δεν καταργούν
τις κοινωνικές ανισότητες σε
βάρος των συγκεκριμένων
κοινωνικών ομάδων, παρέχουν
όμως στα άτομα τη
δυνατότητα βελτίωσης της
κοινωνικής τους θέσης.
Μέτρα που έχουν ως σκοπό την
ισότητα ευκαιριών για όλα τα μέλη
της κοινωνίας
η δωρεάν
παιδεία
η κατάρτιση ευάλωτων
ομάδων, όπως οι άνεργοι,
οι γυναίκες, τα άτομα με
αναπηρίες, οι νέοι, οι
μετανάστες.

20. Κοινωνική
Κινητικότητα
Ανοδική
(Όταν το άτομο κινείται από
κατώτερες σε ανώτερες
κοινωνικές τάξεις).
Καθοδική
(Όταν π.χ. ένα άτομο χάνει
την εργασία του ή την
περιουσία του).
Οριζόντια
(Όταν π.χ. ένα άτομο
αλλάζει εργασία, χωρίς αυτό
να συνεπάγεται ότι αποκτά
λιγότερο ή περισσότερο
εισόδημα ή κύρος).
Είδη κοινωνικής κινητικότητας

21. Σήμερα ο πιο συνηθισμένος
λόγος κοινωνικής
κινητικότητας είναι η
αλλαγή επαγγέλματος.
Πολλά παραδοσιακά
επαγγέλματα εξαφανίζονται
ενώ νέες τεχνολογίες
μπαίνουν στην παραγωγή
και μαζί τους νέες
ειδικότητες. Πολλά
επομένως άτομα
οδηγούνται στην ανεργία
και την καθοδική
κινητικότητα. Γι' αυτό η
Πολιτεία οργανώνει
προγράμματα κατάρτισης
νέων σε νέα επαγγέλματα
και τεχνολογίες.

22. Οι κοινωνικοί επιστήμονες
μελετούν την κινητικότητα των
ατόμων σε σύγκριση με την
κοινωνική τάξη των γονιών τους
(διαγενεακή κινητικότητα).
Εάν τα νέα μέλη της κοινωνίας
παρουσιάζουν ανοδική
κινητικότητα σε σχέση με την
κατάταξη των γονιών τους,
αυτό αποτελεί δείκτη
κοινωνικής ανάπτυξης και
ευημερίας, εφόσον συνήθως
συνδέεται με την αύξηση του
εισοδήματος και την πρόσβαση
σε περισσότερα αγαθά και
υπηρεσίες.

23. Στη μεταπολεμική
Ελλάδα το απολυτήριο
του Γυμνασίου ήταν
αρκετό για ανοδική
κοινωνική κινητικότητα.
Ποια επιπλέον
εκπαιδευτικά και
επαγγελματικά
προσόντα απαιτούνται
σήμερα;
Εικόνα από τη μεταπολεμική Ελλάδα, Φωτογραφία του Κώστα Μπαλάφα

24. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Συγκρίνετε τη ζωή και τις ευκαιρίες που είχαν τα
δύο παιδιά και εξηγήστε γιατί η ζωή τους
εξελίχθηκε διαφορετικά. Ήταν αναμενόμενη και
συνηθισμένη αυτή η εξέλιξη;
Υπήρξε διαγενεακή κινητικότητα;
Ναι ή όχι και γιατί.
Mεταβείτε στην παρακάτω ιστοσελίδα
http://imgur.com/gallery/h82vC και διαβάστε την
εικονογραφημένη ιστορία του Richard και της Paula.

25. ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο
RICHARD. ΟΙ
ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑ
ΠΑΝΕ ΚΑΛΑ.
ΚΑΙ ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ
Η PAULA. ΟΙ
ΓΟΝΕΙΣ ΤΗΣ;
ΟΧΙ ΤΟΣΟ ΚΑΛΑ.

26. ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ RICHARD ΕΙΝΑΙ
ΖΕΣΤΟ. ΤΑ ΡΑΦΙΑ ΕΙΝΑΙ
ΓΕΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ
ΨΥΓΕΙΟ ΓΕΜΑΤΟ ΦΑΓΗΤΟ.
ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ PAULA ΕΙΝΑΙ
ΓΕΜΑΤΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΤΙΠΟΤΑ
ΑΛΛΟ. ΕΙΝΑΙ ΥΓΡΟ, ΘΟΡΥΒΩΔΕΣ
ΚΑΙ ΑΡΡΩΣΤΑΙΝΕΙ ΣΥΧΝΑ.

27. ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥ RICHARD ΘΑ
ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟ
ΠΑΙΔΙ ΤΟΥΣ …
… ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΤΗΣ PAULA. ΓΙ’
ΑΥΤΟ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΔΥΟ
ΔΟΥΛΕΙΕΣ..

28. Ο RICHARD ΠΑΕΙ ΣΕ ΕΝΑ ΥΠΕΡΟΧΟ
ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕ ΕΠΑΡΚΕΙΣ ΠΟΡΟΥΣ,
ΚΑΛΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕ
ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΠΟΥ ΛΑΤΡΕΥΟΥΝ ΤΗ
ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥΣ.
ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ PAULA ΟΙ
ΤΑΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΚΑΙ
ΥΠΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙΤΑΙ. ΟΙ
ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΗΣ ΕΙΝΑΙ
ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΑΓΧΩΜΕΝΟΙ.

29. ΕΤΣΙ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΓΙΑΤΙ ΟΙ
ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥ ΕΧΟΥΝ ΤΟΣΟ ΥΨΗΛΕΣ
ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ RICHARD .
… ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
ΤΗΣ PAULA ΟΠΟΥ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ
ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ …

30. … ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ
ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΟΛΕΣ
ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΜΙΚΡΕΣ
ΔΙΑΦΟΡΕΣ …
(ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ
ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ)
(ΣΚΛΗΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ
ΜΕ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ, ΟΜΩΣ
ΑΚΟΜΑ ΧΡΕΗ)

31. … ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ
ΚΑΤΙ «ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ».
Έχω φίλους που
δουλεύουν εκεί – θα
τους μιλήσω για να σε
πάρουν στην επιχείρηση.
Ευχαριστώ
μπαμπά.
Πρέπει να τελειώσεις
τις σπουδές σου και να
σταματήσεις να με
φροντίζεις.
Μπαμπά, είσαι
άρρωστος.

32. ΚΑΙ ΕΠΕΙΔΗ ΚΑΘΕ
ΜΙΚΡΗ ΔΙΑΦΟΡΑ
ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΑ
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ..
Ναι το δάνειο
έχει εγκριθεί.
Συγχαρητήρια!
Κοίτα δεν μπορούμε να
σε βοηθήσουμε. Ίσως
αν δοκίμαζες στην
Τράπεζα ΠΕΙΡΑΙΩΣ;

33. ΕΤΣΙ ΙΣΩΣ Ο RICHARD ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ
ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΟΤΙ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ
ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ. ΟΤΙ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕ
ΟΛΑ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ.
… ΚΑΙ ΙΣΩΣ Η PAULA ΜΟΛΙΣ
ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΔΟΥΛΕΥΕΙ ΜΑΘΑΙΝΕΙ
ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΗ «ΘΕΣΗ» ΤΗΣ!
Αα, είσαι ο γιος του
Roger; Άκουσα καλά λόγια
για σένα, θα σε προσέχω!
Εντάξει, έχεις πάρει τη
δουλειά αλλά θα έχω τα
μάτια μου πάνω σου γλύκα …

34. Ποιο είναι το
μυστικό της
επιτυχίας σου;
Εε … συγγνώμη …

35. Λιγότερο καθισιό,
περισσότερη σκληρή
δουλειά. Σιχαίνομαι τους
ανθρώπους που ζητάνε
χάρες. Κανείς ποτέ δεν
με βοήθησε εμένα.

37. 3.5 Κοινωνική
μεταβολή

38. Κοινωνικές μεταβολές
Η οργάνωση κάθε κοινωνίας δε μένει
αναλλοίωτη στο χρόνο. Ήδη,
γνωρίζεις ότι η κοινωνική θέση της
Ελληνίδας άλλαξε τα τελευταία μόλις
χρόνια, ενώ από το μάθημα της
Ιστορίας σου έχεις γνωρίσει τις
τεράστιες κοινωνικές μεταβολές*
που έχουν συμβεί στην ελληνική
κοινωνία στη διάρκεια των δύο
περίπου αιώνων ύπαρξης του
ελληνικού κράτους.
*Η μεταβολή που παρατηρείται στην οργάνωση της κοινωνίας
ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΛΑΦΑΣ ασπρόμαυρη Ελλάδα

39. Αλλαγές στο
φυσικό περιβάλλον
π.χ. οι αλλαγές του κλίματος και
η ξηρασία στην Yποσαχάρια
Αφρική οδηγούν σε
μετακινήσεις
πληθυσμών
προβλήματα
υποσιτισμού
κοινωνικές
μεταβολές

40. μεταβολές στην
τεχνολογία, π.χ. η
σύγχρονη βιομηχανική
κοινωνία, που
αντικατέστησε την
παραδοσιακή αγροτική,
οφείλεται στη
βιομηχανική
επανάσταση (ατμού και
σιδηροδρόμων), ενώ η
σύγχρονη επανάσταση
υψηλής τεχνολογίας
συνδέεται με σημαντικές
κοινωνικές μεταβολές, όπως
η παγκοσμιοποίηση.

41. Σύγχρονος Δορυφόρος
Στα τέλη του προηγούμενου
αιώνα η τεχνολογική
επανάσταση έγινε αιτία
ραγδαίων κοινωνικών εξελίξεων.
Αυτές οι αλλαγές οδηγούν στο
φαινόμενο της
παγκοσμιοποίησης που
επηρεάζει τον χαρακτήρα όλων
των κοινωνιών σήμερα.

42. οι μεταβολές μπορεί να οφείλονται σε:
• πολέμους, επαναστάσεις και
κοινωνικά κινήματα, όπως οι
κοινωνικές μεταβολές που επέφερε η
επανάσταση στην Κίνα και τη Ρωσία, ο Β'
Παγκόσμιος Πόλεμος στη Γερμανία ή το
γυναικείο κίνημα στις σύγχρονες
κοινωνίες.

43. Στιγμιότυπο από την
πτώση του Τείχους
του Βερολίνου.
Ο 20ος αιώνας υπήρξε γεμάτος
από κάθε είδους κοινωνικές
ανατροπές. Δύο Παγκόσμιοι
Πόλεμοι, η Ρωσική και η
Κινέζικη Επανάσταση, ο
πόλεμος στο Βιετνάμ, τα
κινήματα του '60, η δημιουργία
και η πτώση του τείχους του
Βερολίνου, η κατάργηση των
φυλετικών διακρίσεων στη Ν.
Αφρική, η δημιουργία της
Ευρωπαϊκής Ένωσης οδήγησαν
σε τεράστιες κοινωνικές
μεταβολές.

44. Άλλοτε γίνεται αργά, όπως στις
παραδοσιακές αγροτικές
κοινωνίες, οι οποίες παρέμεναν
σχετικά σταθερές για πολλούς αιώνες
και άλλοτε ραγδαία, όπως στις
σύγχρονες βιομηχανικές
κοινωνίες οι οποίες μεταβάλλονται
ταχύτατα εξαιτίας των τεχνολογικών
επαναστάσεων. Σε όλες τις
περιπτώσεις τα στοιχεία της κοινωνίας
που μεταβάλλονται ταχύτερα είναι ο
υλικός πολιτισμός και η τεχνολογία.
Πιο αργά και δύσκολα αλλάζουν
χαρακτηριστικά, όπως οι αξίες και
οι νοοτροπίες, π.χ. η κοινωνική
μεταβολή της ελληνικής κοινωνίας τα
τελευταία χρόνια είναι ραγδαία,
εξαιτίας των τεχνολογικών εξελίξεων,
αλλά συχνά παραμένουν παραδοσιακές
νοοτροπίες, όπως οι προκαταλήψεις
που αφορούν τις γυναίκες.

45. Με ποιον τρόπο
πραγματοποιείται η
κοινωνική μεταβολή;
• Άλλοτε επιδιώκεται ειρηνικά, π.χ. μέσω
εκλογών ή μέσω αλλαγών στη νομοθεσία,
όπως η ισότητα των φύλων που
κατοχυρώθηκε με νόμο στην Ελλάδα μετά
την μεταπολίτευση και άλλοτε
επαναστατικά, με εξεγέρσεις και
συγκρούσεις κοινωνικών ομάδων, όπως
στη Γαλλική (1789) ή στην Οκτωβριανή
Επανάσταση (1917). Οι συγκρούσεις
χαρακτηρίζουν όλες τις κοινωνίες,
εφόσον οι διάφορες ομάδες έχουν
διαφορετικά συμφέροντα και επιδιώξεις.

46. Συνέπειες κοινωνικών
μεταβολών
στο άτομο: Οι κοινωνικές
μεταβολές βελτιώνουν τις
συνθήκες ζωής σε αρκετούς
τομείς και παρέχουν
περισσότερες ευκαιρίες στα
άτομα για ανοδική
κινητικότητα. Συχνά όμως οι
ραγδαίοι ρυθμοί των
μεταβολών στις σύγχρονες
κοινωνίες, δημιουργούν στα
άτομα ψυχολογικά
προβλήματα (μοναξιά,
ανασφάλεια) και προβλήματα
κοινωνικής προσαρμογής,
όπως η αποξένωση και η
αλλοτρίωση∗.
∗Αλλοτρίωση: η αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και από τις πραγματικές του ανάγκες.

47. στην κοινωνία: Η κοινωνική
μεταβολή αποτελεί
χαρακτηριστικό γνώρισμα κάθε
κοινωνίας. Κοινωνίες οι οποίες δε
μεταβάλλονται, δεν
εκσυγχρονίζονται, οδηγούνται
στο μαρασμό και την εξαφάνιση.
Οι δημοκρατικές κατακτήσεις, η
πλανητική επικοινωνία, οι
επιστημονικές εξελίξεις
αποτελούν συνέπειες των
κοινωνικών μεταβολών των
τελευταίων αιώνων. Οι σύγχρονες
όμως ταχύτατες μεταβολές μπορεί
να δημιουργήσουν προβλήματα
κοινωνικά, όπως η ανεργία, η
φτώχεια, οι κοινωνικές διακρίσεις
και περιβαλλοντικά, όπως η
επιβάρυνση του φυσικού
περιβάλλοντος.