Η Τραγωδία και οι εκπρόσωποί της

1. Η Τραγωδία
και
οι εκπρόσωποί
της
Αγγελική Χρόνη-Φιλόλογος

2. Ορισμός
« Ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας
καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς
ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’
ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν
τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν».
Ο Αριστοτέλης, Περὶ Ποιητικῆς (VΙ, 1449 β),

3. Η τραγωδία, δηλαδή, είναι μίμηση πράξης
εξαιρετικής και τέλειας (: με αρχή, μέση και τέλος),
η οποία είναι ευσύνοπτη, με λόγο που τέρπει,
διαφορετική για τα δύο μέρη της (διαλογικό και
χορικό), με πρόσωπα που δρουν και δεν
απαγγέλλουν απλώς, και η οποία με τη συμπάθεια
του θεατή (προς τον πάσχοντα ήρωα) και το φόβο
(μήπως βρεθεί σε παρόμοια θέση) επιφέρει στο
τέλος τη λύτρωση από παρόμοια πάθη(:κάθαρση)

4. Τα κατά ποσόν μέρη
Τα κατά ποσόν μέρη:
Αφορούν την έκταση του έργου.
Διαλογικά-Επικά
(αττική διάλεκτο & ιαμβικό
τρίμετρο)
Λυρικά-Χορικά
(συνοδεία μουσικής και χορού, δωρική
διάλεκτο και διάφορα λυρικά μέτρα).
 Πρόλογος: ο πρώτος λόγος
του υποκριτή πριν από την
είσοδο του Χορού
 Ἐπεισόδια: αντίστοιχα με τις
σημερινές πράξεις -προωθούν
την υπόθεση.
 Ἔξοδος: η λύση της
τραγωδίας.
 Πάροδος: το πρώτο άσμα του Χορού
 Στάσιμα: άσματα που έψαλλε ο Χορός μετά
από κάθε επεισόδιο.
 Άλλα λυρικά στοιχεία: οι μονωδίες και οι
διωδίες και κομμοί
 Τα χορικά άσματα ήταν πολύστιχα, και
ψάλλονται από όλους τους χορευτές με
επικεφαλής τον κορυφαῖον.

5. Τα κατά ποιον μέρη
Τα κατά ποιόν μέρη:
Αφορούν την ανάλυση, την ποιότητα του έργου.
 Μῦθος: η υπόθεση της τραγωδίας (κυρίως από τον
Αργοναυτικό, το Θηβαϊκό και τον Τρωικό ή και ιστορικά
γεγονότα)
 Ἦθος: ο χαρακτήρας των δρώντων προσώπων .
 Λέξις: η γλώσσα της τραγωδίας.
 Διάνοια: οι ιδέες, οι σκέψεις των προσώπων.
 Μέλος: η μελωδία, η μουσική επένδυση των λυρικών μερών.
 Ὄψις: η σκηνογραφία και η σκευή.

6. Σημαντικοί εκπρόσωποι:
Αισχύλος
 Σύγχρονος των νικηφόρων αγώνων της Αθήνας
εναντίον των βαρβάρων
 Αντανακλά το θρησκευτικό και πατριωτικό πνεύμα της
εποχής
 Εκφράζει προσήλωση στην ελευθερία, τη δημοκρατία.
 Πλάθει τους ήρωές του ανώτερους από την
πραγματικότητα και να υποτάσσονται στη θέληση των
θεών.
Μερικά έργα: Πέρσαι, Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, Προμηθεὺς
Δεσμώτης, Ὀρέστεια κ.α.

7. Σοφοκλής
 Υιοθέτησε το γενικότερο πνεύμα που προσέλαβε η
τέχνη στην εποχή του Περικλή·
 Οι προβληματισμοί του βρίσκονται πιο κοντά στα
ανθρώπινα μέτρα.
 Στο έργο του οι χαρακτήρες εξιδανικεύονται,
παρουσιάζονται δηλ. όπως θα έπρεπε να είναι και
μαζί με τους θεούς είναι υπεύθυνοι για τη μοίρα
τους.
Μερικά έργα: Αἴας, Ἀντιγόνη, Οἰδίπους τύραννος,
Ἠλέκτρα, Φιλοκτήτης, Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ κ.α.

8. Ευριπίδης
 Ζει σε μια εποχή με διάχυτη την ατμόσφαιρα
απογοήτευσης και πικρίας.
 Οι ήρωές του παρουσιάζονται ρεαλιστικά, όπως
είναι στην πραγματικότητα και ρυθμιστές της
μοίρας τους.
 Στα έργα του διαμαρτύρεται, καταδικάζει,
υποβάλλει ακόμη και τους θεούς σε αυστηρή
κριτική.

9. Σφράγισε το τραγικό είδος με μια βαθιά ανανέωση:
 Ανέπτυξε τη δράση με τον αφηγηματικό πρόλογο
και επίλογο
 Ενίσχυσε τα μέσα εντυπωσιασμού με την
παρέμβαση υπερφυσικού παράγοντα για τη λύση
της πλοκής του δράματος («ἀπὸ μηχανῆς θεός»)
 Προχώρησε σε καινοτομίες στη μουσική, η οποία
έγινε περισσότερο σημαντική από το λόγο,

10.  Αύξησε τις λυρικές μονωδίες των ηθοποιών,
 Κατέβασε τους ήρωές του από τα βάθρα τους,
παρουσιάζοντάς τους με τρόπο ρεαλιστικό,
 Πειραματίστηκε στις τολμηρές καινοτομίες
(μείωση των χορικών και χαλαρή αποσύνδεσή
τους από τα επεισόδια, υποβάθμιση της
παρουσίας του Χορού ως δραματικού
οργάνου, ελεύθερη διασκευή μύθων).

11. Μερικά έργα:
Ἱκέτιδες, Ἀνδρομάχη, Ἑκάβη, Τρῳάδες,
Μήδεια, Ἱππόλυτος, Ἰφιγένεια ἡ ἐν Αὐλίδι,,
Ἰφιγένεια ἡ ἐν Ταύροις, Ἰφιγένεια ἡ ἐν
Ταύροις, Ἑλένη, Βάκχαι κ.α.

12. Η Τραγωδία
και
οι εκπρόσωποί της
Αγγελική Χρόνη-Φιλόλογος