Đề tài: Khóa luận tốt nghiệp một số giải pháp thúc đẩy quan hệ kinh tế Lào và Việt Nam

1. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
Lời mở đầu
Trước xu thế toàn cầu hóa, khu vực hóa; hòa bình ổn định, cùng nhau
phát triển và sự liên kết kinh tế toàn cầu. Quan hệ thương mại hàng hoá giữa
các quốc gia ngày càng được coi trọng và đặt ở vị trí trọng tâm trong quan hệ
thương mại hàng hoá nói chung giữa các nước và quan hệ thương mại hàng
hoá giữa Lào -Việt Nam nói riêng. Lào -Việt Nam là hai nước láng giềng, có
quan hệ đoàn kết từ lâu đời, là liên minh đấu tranh chống kẻ thù chung trong
chiến tranh cách mạng giành độc lập dân tộc; hai nước đều là thành viên của
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Với điều kiện mới như hiện
nay, tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa hai nước càng được tăng cường và
coi trọng phát triển thành quan hệ hợp tác toàn diện. Đặc biệt chú trọng ưu
tiên cho lĩnh vực thương mại hàng hóa và coi đây là một trong những nhân tố
quyết định thắng lợi của sự nghiệp xây dựng đất nước.
Hợp tác thương mại hàng hóa giữa hai nước gắn liền với những đặc
trưng quan hệ ở mỗi thời kỳ. Quá trình hợp tác kinh tế Lào -Việt có nhiều
thuận lợi, song gặp cũng không ít khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập
mậu dịch tự do hiện nay. Chính những thuận lợi và khó khăn trong hợp tác
thương mại đã đặt ra yêu cầu cho hai nước cần nghiên cứu phương pháp và
hình thức hợp tác phù hợp, có hiệu quả trong thời gian tới.
Bởi ý nghĩa rất quan trọng của quan hệ hợp tác thương mại hàng hoá Lào
- Việt Nam trong quan hệ đối ngoại của Lào cũng như của Việt Nam và với
mong muốn góp phần tìm hiểu sự hợp tác trao đổi thương mại hàng hoá giữa
hai nước. Đặc biệt từ khi hai nước ký Hiệp định Hữu Nghị và Hợp tác năm
1977. Do vậy mà em đã chọn tiêu đề: “Một số giải pháp nhằm thúc đẩy
quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và CHXHCN Việt
Nam” làm đề tài nghiên cứu cho khóa luận tốt nghiệp của mình. Bản khóa
1
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

2. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
luận này nhằm mục đích tìm hiểu thực chất trao đổi thương mại hàng hoá
giữa hai nước, những khó khăn - thuận lợi cũng như kết quả đã được và
những hạn chế tồn tại; từ đó đưa ra những dự đoán triển vọng và giải pháp có
thể thúc đẩy phát triển quan hệ hợp tác thương mại hàng hoá, đạt hiệu quả
nhiều hơn, làm cơ sở vững chắc cho quan hệ Hữu Nghị hợp tác toàn diện giữa
hai Đảng hai Nhà nước Lào-Việt Nam.
Kết cấu khóa luận được chia làm 3 chương:
Chương I: Một số cơ sở lý luận về quan hệ thương mại hàng hoá giữa
CHDCND Lào và CHXHCN Việt Nam.
Chương II: Thực trạng về quan hệ thương mại hàng hoá giữa Lào-Việt Nam
hiện nay.
Chương III: Một số giải pháp về phát triển quan hệ thương mại hàng hoá
giữa Lào -Việt Nam trong thời gian tới.
2
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

3. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
CHƯƠNG I
MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUAN HỆ THƯƠNG MẠI
HÀNG HOÁ GIỮA CHDCND LÀO VÀ CHXHCN VIỆT NAM
I. MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
1. Khái niệm đặc điểm và vai trò về thương mại quốc tế
a. Khái niệm
Hoạt động thương mại quốc tế là hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa,
dịch vụ của các tổ chức và cá nhân có trụ sở kinh doanh đặt ở các quốc gia
khác nhau.
Hoạt động thương mại quốc tế, có tính quốc tế của nó và được thể hiện:
+ Bên mua và bên bán là những người có trụ sở thương mại đặt ở các
quốc gia khác nhau.
+ Đồng tiền thanh toán có thể là đồng tiền nước người mua, người bán,
nhưng thường là các ngoại tệ mạnh.
+ Hàng hóa đối tượng của giao dịch được di chuyển ra khỏi biên giới của
mỗi nước.
b. Vai trò Quan hệ kinh tế - thương mai quốc tế
Xuất nhập khẩu đã được thừa nhận là hoạt động cơ bản nhất của hoạt
động thương mại quốc tế, là phương tiện thúc đẩy kinh tế phát triển. vì thế
xuất nhập khẩu đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của các nước tham
gia vào thương mại quốc tế như sau:
Vai trò của xuất khẩu
Xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu phục vụ công nghiệp
3
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

4. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
hoá hiện đại hoá đất nước. Để công nghiệp hoá đất nước trong một thời gian
ngắn đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn để nhập khẩu thiết bị máy móc, kỹ thuật,
công nghệ tiên tiến. Nguồn vốn để nhập khẩu một phần thu từ hoạt động xuất
khẩu hàng hoá. Vì thế Xuất khẩu quyết định quy mô và tốc độ tăng của nhập
khẩu.
Xuất khẩu đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế thúc đẩy sản
xuất phát triển:
Cơ cấu sản xuất và tiêu dùng trên thế giới đã và đang thay đổi vô cùng
mạnh mẽ. Đó là thành quả của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện
đại. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong quá trình công nghiệp hoá phù hợp
với xu hướng phát triển của kinh tế thế giới.
Có hai cách nhìn nhận về tác động của xuất khẩu đối với sản xuất và
chuyển dịch cơ cấu kinh tế:
Một là: xuất khẩu chỉ là việc tiêu thụ những sản phẩm thừa do sản xuất
vượt quá nhu cầu nội địa. Trong nền kinh tế còn lạc hậu và chậm phát triển,
sản xuất về cơ bản chưa đủ tiêu dùng, nếu chỉ chủ động chờ sự thừa ra của sản
xuất thì xuất khẩu vẫn sẽ nhỏ bé và tăng trưởng chậm.
Hai là: coi thị trường và đặc biệt là thị trường thế giới là hướng quan
trọng để tổ chức sản xuất. điều đó tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu
kinh tế thúc đẩy sản xuất phát triển sự tác động này thể hiện ở chỗ:
Xuất khẩu tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển thuận
lợi, khi sản phẩm của ngành này được xuất khẩu thì cũng đồng nghĩa với
việc ngành sản xuất nguyên liệu của ngành đó sẽ có điều kiện phát triển
mạnh.
Xuất khẩu tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ góp phần cho
4
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

5. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
sản xuất phát triển và ổn định. Nhờ có hoạt xuất khẩu mà thị trường tiêu thụ
của các sản phẩm không còn bó hẹp trong phạm vi nhỏ bé của thị trường
trong nước. Các sản phẩm hàng hoá của một nước đã có điều kiện xuất hiện ở
nhiều thị trường khác nhau trên thế giới.
Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho sản
xuất, nâng cao khả năng sản xuất trong nước.
Xuất khẩu tạo ra những tiền đề kinh tế - kỹ thuật nhằm cải tạo và nâng
cao năng lực sản xuất trong nước.Thông qua xuất khẩu hàng hoá các quốc gia
trên thế giới sẽ tham gia vào cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới về giá cả,
chất lượng, marketing - hỗn hợp.
Xuất khẩu còn đòi hỏi các doanh nghiệp luôn đổi mới và hoàn thiện
công tác quản lý sản xuất kinh doanh.
Xuất khẩu có tác động tích cực đến giải quyết công ăn việc làm và cải
thiện đời sống nhân dân. Tác động của xuất khẩu đến đời sống gồm có nhiều
mặt. Trước hết sản xuất hàng xuất khẩu là nơi thu hút hàng triệu lao động vào
làm việc và có thu nhập khá. Xuất khẩu còn tạo ra nguồn vốn để nhập khẩu
vật phẩm tiêu dùng thiết yếu phục vụ đời sống và đáp ứng ngày càng đa dạng
phong phú thêm nhu cầu của nhân dân.
Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ thương mại
quốc tế của các quốc gia. Xuất khẩu và các quan hệ thương mại quốc tế có tác
động qua lại phụ thuộc lẫn nhau. Xuất khẩu là một hoạt động thương mại
quốc tế, có thể hoạt động xuất khẩu có sớm hơn các hoạt động thương mại
quốc tế khác tại điều kiện thúc đẩy các quan hệ này phát triển. Chẳng hạn
xuất khẩu và công nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu thúc đẩy quan hệ tín dụng,
đầu tư, dịch vụ, mở rộng vận tải quốc tế ... mặt khác; chính các quan hệ
thương mại quốc tế tạo tiền đề cho mở rộng xuất.
5
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

6. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
Vai trò của nhập khẩu
Nhập khẩu góp phần trong việc thực hiện công nghiệp hóa và hiện đại
hoá đất nước, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển thì nhập khẩu giúp
cho việc tiếp thu công nghệ tiên tiến, máy móc thiết bị hiện đại, các nguyên
nhiên vật liệu có chất lượng cao mà trong nước chưa đáp ứng đợưc trong quá
trình sản xuất hàng hóa có chất lượng cao và đáp ứng cho chính sách mở cửa
và hợp tác kinh tế với nước ngoài.
Nhập khẩu những loại hàng hoá mà trong nước không thể sản xuất
được hoặc không đủ đáp ứng ví dụ: thép, xi măng... ngoài ra nhập khẩu giúp
cho việc có ngững mặt hàng mà trong nước sản xuất không có hiệu quả bằng
hàng nhâp khẩu ví du: máy bay, vũ khí...
Nhập khẩu có vai trò thúc đẩy xuất khẩu những hàng hoá có chất lượng
cao và có giá trị thấp bằng cách nhập khẩu máy móc hiện đại và nguyên vật
liệu đầu vào tốt.
Nhập khẩu giúp cho việc tăng ngân sách nhà nước thông qua thuế nhấp
khẩu.
2. Một số cơ sở lý thuyết về thương mại quốc tế
2.1. Lý thuyết lợi thế tuyệt đối
Theo Adam Smith cho rằng mỗi quốc gia chuyên môn hoá vào những
ngành sản xuất mà họ có lợi thế tuyệt đối, có nghĩa là sử dụng những lợi thế
đó cho phép họ sãn xuất những sản phẩm có chi phí thấp hơn các nước khác.
Chẳng hạn, tài nguyên thiên nhiên dễ khai thác, lao động dồi dào, giá nhân
công rẻ, khí hậu ổn hoà, đất đai màu mỡ cho sản lượng nông nghiệp cao và
chi phí thấp. Ví dụ: vì các khí hậu điều kiện thuận lợi, Brazin có thuận lợi
trong việc trồng cà phê nhưng không có thuận lợi trong việc trồng lúa mỳ,
6
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

7. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
ngược lại Canada có thuận lợi trong việc trồng lúa mỳ nhưng không có thuận
lợi trong trồng cà phê, Brazin có lợi thế tuyệt đối so với Canada về trồng cà
phê nhưng không có lợi thế về trồng lúa mỳ. Còn đối với Canada có lợi thế
tuyệt đối so với Brazin về trồng lúa mỳ nhưng không có lợi thế về trồng cà
phê. Do vậy cả hai quốc gia có thể thu lợi được nếu mỗi quốc gia chuyên môn
hoá sản xuất hàng hoá có lợi thế tuyệt đối của họ để trao đổi với quốc gia kia
lấy hàng hoá không có lợi thế. Do đó kể cả cà phê và lúa mỳ đều được trồng
nhiều hơn.
2.2. Lý thuyết lợi thế so sánh
Học thuyết lợi thế so sánh đã chỉ ra thương mại giữa các quốc gia có
thể đem lại lợi nhuận cho tất cả các bên tham ra chứ không phải chỉ với quốc
gia sản xuất hàng hoá ở mức giá rẻ. Có một số ý kiến cho rằng, nếu có sự
khác nhau so sánh trong hiệu quả sản xuất hàng hoá giữa các quốc gia thì
ngay cả nước nghèo cũng có thể thu được lợi thế so sánh. Học thuyết lợi thế
so sánh khẳng định nếu một quốc gia chuyên môn hoá sản xuất các loại hàng
hóa giữa quốc gia này với quốc gia khác sẽ đem lại lợi ích cho cả hai bên.
Năm 1817 David Ricardo nhà kinh tế học người Anh ( gốc do thái ) đã nghiên
cứu và dựa vào học thuyết lợi thế tuyệt đối của Adam Smith để phát triển học
thuyết lợi thế so sánh. Ricardo lập luận rằng mọi nước luôn có thể và rất có
thể khi tham gia vào quá trình phân công lao động và thương mại quốc tế. Bởi
vì phát triển ngoại thương cho phép khả năng tiêu dùng của một nước: chỉ nên
chuyên môn hoá sản xuất số sản phẩm nhất định và xuất khẩu hàng hóa của
mình để đổi lấy hàng hoá nhập khẩu từ nước khác và những nước nào có lợi
thế tuyệt đối hơn hẳn các nước khác, hoặc bị kém lợi thế tuyệt đối so với các
nước khác trong việc sản xuất mọi sản phẩm thì vẫn có thể có lợi khi tham gia
vào phân công lao động và thương mại quốc tế.
7
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

8. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
2.3. Lý luận mậu dịch đường biên.
Các đường biên giữa các quốc gia nó không chỉ có ý nghĩa phân danh
địa giới hành chính, an ninh trật tự, quốc phòng... mà trong xu thế hội nhập
toàn cầu hoá nó còn có ý nghĩa lớn về kinh tế xã hội và thương mại quyết
định đến xu thế phát triển và địa vị của quốc gia đó.
Khi hai quốc gia có chung đường biên giới trên bộ với nhau sẽ tạo điều
kiện để hai bên phát triển hoạt động buôn bán trong hoạt động kinh doanh
hiện đại tồn tại một lý thuyết về mậu dịch đường biên giữa các quốc gia trong
khu vực và quốc tế. Đường biên giữa các quốc gia là sự giao thông kinh tế
giữa các quốc gia đó và tất yếu tồn tại một khu vực mậu dịch đường biên.
trong khu vực đường biên tồn tại và phát triển chủ yếu là mô hình thương mại
bán lẻ.
Hệ thống hoạt động thương mại hàng hoá dựa trên cơ sở lý thuyết về
mậu dịch đường biên phải được hoạch định và triển khai thích hợp cho phép
khai thác mặt tích cực của nó, tạo tiền đề cho hoạt động thương mại song
phương và đa phương hoá giữa các quốc gia. Mặt khác cũng đòi hỏi một sự tổ
chức chặt chẽ quản lý hữu hiệu theo quy luật kinh tế khách quan của khu vực
thị trường này để làm giảm đến mức thấp nhất những ảnh hưởng tiêu cực cho
nền thương mại của các quốc gia, thúc đẩy sự phát triển của quan hệ thương
mại hàng hoá nói riêng, kinh tế - xã hội nói chung.
3. Các phương thức kinh doanh trong thương mại quốc tế.
Trong hoạt động thương mại quốc tế có nhiều phương thức kinh doanh,
nhưng hoạt động thương mại hàng hóa thường áp dụng các phương thức kinh
doanh như sau:
- Phương thức xuất nhập khẩu trực tiếp.
8
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

9. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
Phương thức xuất nhập khẩu trực tiếp là phương thức kinh doanh mà
người nhập khẩu và xuất khẩu trực tiếp quan hệ với nhau để tiến hành thương
lượng và trao đổi hàng hóa.
Do người bán và người mua trực tiếp quan hệ với nhau, cho nên dễ
dàng đi đến thống nhất, ít xảy ra hiểu lầm hoặc những sai sót đáng tiếc và làm
cho thương vụ tiến hành nhanh chóng hơn, ít xảy ra rủi ro hơn. Mặt khác,
thực hiện xuất nhập khẩu trực tiếp, tạo điều kiện cho người bán và người mua
trực tiếp tiếp xúc với thị trường, nắm bắt được những sự thay đổi của môi
trường để có thể đưa ra những quyết định chính xác và kịp thời, đối ứng với
những biến động của thị trường, tạo cho họ những khả năng nắm bắt và phản
ứng linh hoạt với thị trường để phát triển hoạt động xuất nhập khẩu của mình.
Thực hiện nhập khẩu trực tiếp cho phép các nhà kinh doanh thiết lập,
mở rộng được mối quan hệ với bạn hàng một cách thuận lợi nhanh chóng, xác
lập một mối quan hệ mua bán tin cậy (good will) tạo khả năng mở rộng và đổi
mới mặt hàng.
Trong thương mại quốc tế, phương thức này thường được áp dụng khi
trao đổi với khối lượng hàng hóa lớn mới có thể bù đắp được chi phí giao
dịch. Nhưng lại có thể áp dụng rất hiệu quả để nâng cao hiệu quả kinh doanh,
mở rộng thị trường và mặt hàng khi thực hiện hoạt động mua bán qua khu vực
biên giới với mọi quy mô từ lớn đến nhỏ, do ưu điểm của buôn bán qua khu
vực biên giới là có điều kiện thương mại thuận lợi giảm được chi phí giao
dịch.
- Phương thức buôn bán qua trung gian.
Phương thức mua bán qua trung gian là phương thức kinh doanh mà
người mua và người bán không trực tiếp quan hệ với nhau mà mọi quá trình
thương lượng trao đổi hàng hóa đều thông qua người thứ ba gọi là trung gian
9
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

10. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
thương mại.
Hoạt động thương mại hàng hóa qua biên giới đường bộ thường sử dụng
hai dạng trung gian thương mại đó là đại lý và môi giới.
Sử dụng loại hình đại lý rất thích hợp khi mua bán các loại hàng nông
sản thực phẩm, hàng công nghiệp tiêu dùng và một số loại hàng hóa khác.
Sử dụng môi giới khi mua bán các thiết bị máy móc và một số hàng hóa
đặc biệt khác.
Sử dụng phương thức mua bán qua trung gian hoạt động thương mại
hàng hóa qua biên giới đường bộ có những ưu điểm sau:
Tạo điều kiện để doanh nghiệp, mở rộng thị trường, mở rộng mặt hàng,
đặc biệt có hiệu quả khi xâm nhập vào những thị trường mới và mặt hàng
mới.
Sử dụng được những kinh nghiệm và các cơ sở vật chất của các trung
gian, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chiếm lĩnh thị trường nhanh, hạn chế
được những rủi ro và chi phí ban đầu.
Tối ưu hóa được quá trình vận chuyển.
Nhưng sử dụng phương thức này có những hạn chế:
Người kinh doanh mất sự liên hệ trực tiếp với thị trường, thiếu thông tin,
thông tin không chính xác, kịp thời, ảnh hưởng đến các quyết định kinh doanh
của doanh nghiệp.
Nhiều khi không kiểm soát được các hoạt động của trung gian và lợi
nhuận bị chia sẻ.
Phương thức mua bán qua trung gian được áp dụng phổ biến trong hoạt
động thương mại quốc tế nói chung và hoạt động thương mại hàng hóa nói
10
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

11. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
riêng. Khi áp dụng các phương thức này cần có các biện pháp để kiểm soát
các trung gian thương mại, và khi lựa chọn các trung gian thương mại cần căn
cứ vào các tiêu thức:
+ Khả năng kinh doanh.
+ Khả năng tài chính.
+ Kinh nghiệm và uy tín của trung gian trên thị trường.
- Phương thức kinh doanh tái xuất.
Kinh doanh tái xuất khẩu là xuất khẩu trực tiếp ra nước ngoài những
hàng hóa đã nhập vào trước đây không qua giai đoạn, gia công chế biến ở
nước tái xuất.
Ở trên thế giới đang tồn tại hai quan điểm về hoạt động tái xuất:
Quan điểm 1: Hàng hóa nhập khẩu về sau đó trực tiếp xuất thẳng ra nước
ngoài không qua quá trình lưu thông trong nước.
Quan điểm 2: Hàng hóa nhập khẩu về có thể qua quá trình lưu thông
trong nước sau đó mới xuất khẩu ra nước ngoài.
Hiện nay có hai hình thức tái xuất là tạm nhập tái xuất và chuyển khẩu.
Hình thức tạm nhập tái xuất: Hàng hóa nhập khẩu được làm thủ tục
hải quan để nhập cảnh và khi xuất khẩu lại làm thủ tục hải quan để xuất khẩu
hàng hóa.
Hình thức tạm nhập tái xuất thường hiệu quả không cao bằng hình thức
chuyển khẩu, nhưng nghiệp vụ tiến hành lại đơn giản dễ thực hiện, nó cho
phép nhập về những lô hàng lớn và tái xuất những lô hàng nhỏ và ngược lại
phù hợp với điều kiện kinh doanh của hai nước Lào - Việt Nam.
Hình thức chuyển khẩu: Hàng hóa được chuyển thẳng từ nước xuất
11
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

12. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
khẩu sang nước nhập khẩu, không làm thủ tục hải quan ở nước tái xuất. Hình
thức này thường hiệu quả kinh doanh cao hơn, nhưng nghiệp vụ tiến hành
phức tạp hơn, đòi hỏi người kinh doanh phải tính toán và phối hợp các nghiệp
vụ cho tốt.
- Phương thức kinh doanh đối lưu.
Phương thức kinh doanh đối lưu là phương thức kinh doanh mà xuất
khẩu kết hợp chặt chẽ với nhập khẩu, người bán đồng thời là người mua,
lượng hàng hóa trao đổi là tương đương nhau.
Phương thức cho phép khắc phục được hiện tượng lệch cán cân thanh
toán, và nếu có phương pháp tốt sẽ có tác dụng thúc đẩy xuất khẩu. Các hình
thức mua bán đối lưu thường sử dụng là:
+ Hàng đổi hàng.
+ Mua đối lưu.
+ Hình thức bù trừ.
+ Hình thức mua lại sản phẩm.
+ Giao dịch bồi hoàn.
- Phương thức gia công quốc tế.
Phương thức gia công quốc tế là phương thức kinh doanh mà một bên
gọi là bên nhận gia công nguyên liệu, bán thành phẩm, thiết bị máy móc của
một bên, gọi là bên đặt gia công, để tiến hành gia công thành sản phẩm trả lại
cho bên đặt gia công.
Bao gồm hai hình thức gia công quốc tế cơ bản:
Hình thức nhận nguyên liệu trả lại sản phẩm: Người đặt gia công giao
nguyên liệu cho bên nhận gia công nhưng quyền sở hữu nguyên vật liệu vẫn
12
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

13. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
thuộc bên đặt gia công.
Hình thức nhận nguyên liệu bán lại sản phẩm: Người đặt gia công bán
nguyên liệu cho bên nhận gia công và mua lại sản phẩm do bên nhận gia công
sản xuất ra.
Hoạt động gia công quốc tế có thể là làm gia công cho người nước
ngoài hoặc đặt người nước ngoài gia công.
- Đấu thầu quốc tế.
Đấu thầu quốc tế là một phương thức kinh doanh, trong đó người mua
(người gọi thầu) công bố trước các điều kiện mua hàng để người bán báo giá
cả và các điều kiện thương mại khác, để người mua chọn người bán được tốt
hơn.
Đấu thầu để cung cấp những hàng hóa và dịch vụ với số lượng lớn như
máy móc, thiết bị công nghệ, nguyên vật liệu. Hàng tiêu dùng và trong lĩnh
vực xây dựng.
Tuỳ theo cách lựa chọn tiêu thức để phân loại mà hoạt động đấu thầu
có những hình thức như: Đấu thầu mở rộng, đấu thầu hạn chế, đấu thầu một
túi hồ sơ, đấu thầu hai túi hồ sơ, đấu thầu một giai đoạn và đấu thầu hai giai
đoạn.
Những doanh nghiệp tham gia đấu thầu phải là những doanh nghiệp có
uy tín, và có khả năng cạnh tranh cao.
- Mua bán tại hội chợ và triển lãm.
Hội chợ là thị trường hoạt động định kỳ, được tổ chức vào một thời
gian và địa điểm cố định trong một thời gian nhất định, tại đó người bán đem
trình bày hàng hóa và tiếp xúc với người mua để ký kết hợp đồng mua bán.
Triển lãm là việc trưng bày giới thiệu thành tựu của một nền kinh tế
13
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

14. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
hoặc một ngành kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật. Ngày nay các nước
trên thế giới lợi dụng triển lãm để trưng bày hàng hóa quảng cáo và xúc
tiến bán hàng.
Có nhiều hình thức hội chợ, triển lãm như: Hội chợ và triển lãm tổng hợp,
hội chợ và triển lãm chuyên ngành. Và hội chợ triển lãm là nơi giới thiệu, quảng
cáo và tiến hành giao dịch ký kết các hợp đồng mua bán hàng hóa.
II. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM VỀ QUAN HỆ THƯƠNG MẠI HÀNG HOÁ GIỮA
CHDCND LÀO VÀ CHXHCN VIỆT NAM
1. Lịch sử phát triển quan hệ thương mại Lào - Việt Nam
Lào -Việt Nam là hai nước láng giềng vốn có mối quan hệ gắn bó với
nhau từ lâu đời, cùng nằm trên bán đảo Đông Dương, có chung hơn 2000 km
biến giới, dãy núi Phuxamxâu ở Đông Bắc Lào nối liền với dải Trường sơn
của Việt Nam, người Việt, người Lào cùng tắm chung dòng nước Mêkông.
Hai dân tộc đã có hàng ngàn năm lịch sử giúp đỡ lẫn nhau.
Về quan hệ thương mại giữa Lào và Việt Nam đã có quan hệ buôn bán
từ xa xưa, và dù gặp nhiều khó khăn do điều kiện tự nhiên mang lại, nhưng
quan hệ giao lưu buôn bán không ngừng phát triển, vượt qua mọi khó khăn để
phát triển toàn diện trong mọi hoàn cảnh, mọi giai đoạn và mọi lĩnh vực. Ban
đầu chủ yếu là thông qua việc giao thương, trao đổi hàng hóa của cư dân vùng
biên giới hai nước. Mãi đến năm 1961, mối quan hệ ấy mới được xác lập
chính thức thông qua con đường Nhà nước khi chính phủ Vương quốc Lào và
chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ký Hiệp định thương mại ngày
14
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

15. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
13/07/1961; tạo cơ sở pháp lý đầu tiên cho quan hệ thương mại nói riêng và
cho sự phát triển của quan hệ kinh tế trên tất cả các lĩnh vực giữa hai nước nói
chung. Một trong những nội dung của Hiệp định thương mại là chính thức
công nhận quan hệ trao đổi hàng hoá giữa hai nước dưới 3 hình thức: Mậu
dịch Trung ương, mậu dịch địa phương và mậu dịch tại cửa khẩu (tiểu ngạch).
Như vậy, đến thời điểm này quan hệ trao đổi kinh tế giữa hai nước chính thức
bắt đầu. Tuy nhiên, thời kỳ 1961-1975, do điều kiện khách quan khó khăn đó
là đất nước đang ở thời chiến, cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ đang diễn ra
ác liệt cho nên quan hệ kinh tế giữa hai nước không phát triển, hoạt động
buôn bán hầu như bị gián đoạn hoặc nếu có thì chỉ là hoạt động buôn bán lẻ
tẻ, không chính thức giữa cư dân ở vùng biên giới, và phần lớn với hình thức
hàng đổi hàng mang tính chất giúp đỡ lẫn nhau; đặc biệt là giữa nhân dân các
tỉnh biên giới Việt Nam với bà con vùng giải phóng Lào.
Sau khi nước CHDCND Lào được thành lập (tháng12/ 1975), và đặc biệt
từ khi hai Nhà nước Lào và Việt Nam ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác tại
thủ đô Viêng Chăn ngày 18/07/1977, quan hệ Lào-Việt Nam đã phát triển
thêm một bước và chuyển đổi từ quan hệ chủ yếu về chính trị, quân sự sang
quan hệ toàn diện cả về Chính trị, ngoại giao, an ninh quốc phòng, kinh tế,
văn hóa, khoa học, kỹ thuật...vv. Hiệp ước này đã đánh dấu sự phát triển vượt
bậc; tạo cơ sở để ký kết hàng loạt các Hiệp định, Nghị định và Thoả thuận
hợp tác sau này trên tất cả các lĩnh vực để tạo hành lang pháp lý cho việc trao
đổi buôn bán giữa hai nước. Từ đó, hai Bên đã thành lập Uỷ ban hợp tác Liên
chính phủ và Phân ban hợp tác ở mỗi nước, họp một năm hai lần để kiểm
điểm, đánh giá tình hình hợp tác kinh tế, thương mại, văn hóa, khoa học kỹ
thuật giữa hai nước; đồng thời thống nhất đưa ra các kế hoạch hợp tác trong
10 hoặc 5 năm và kế hoạch từng năm để cụ thể hóa các mục tiêu và biện pháp
15
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

16. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
thực hiện. Như vậy, quan hệ thương mại giữa Lào và Việt Nam đã bước thêm
một giai đoạn mới.
Tuy quan hệ thương mại giữa hai nước đã được chính thức hóa và diễn
ra trên tất cả các lĩnh vực và ở các các cấp: từ Trung ương đến địa phương
nhưng vẫn mang nặng hình thức cũ: hàng đổi hàng và do chính phủ hai Bên
kiểm soát và can thiệp quá sâu, ví dụ trong thương mại việc qui định chặt chẽ
tổng giá trị buôn bán trao đổi cũng như danh mục mặt hàng và chỉ định tổ
chức doanh nghiệp chịu trách nhiệm thực hiện làm cho việc trao đổi thương
mại không được mở rộng. Hơn nữa, cũng có nhiều lý do khách quan khác như
đường giao thông nối kết giữa hai nước không thông suốt, nên nhìn chung
quan hệ thương mại giữa hai nước giai đoạn này chỉ phát triển theo nghĩa Nhà
nước và mang tính chất giúp đỡ lẫn nhau.
Đến giữa thập kỷ 80 đầu thập kỷ 90, tình hình quốc tế và khu vực có
những biến đổi lớn, xu thế toàn cầu hóa, khu vực hoá đã tác động không nhỏ
đến mọi quốc gia kể cả Lào và Việt Nam. Năm 1986 cả Lào và Việt Nam đều
tiến hành đổi mới. Thêm vào đó năm1991, Liên Xô và hệ thống các nước xã
hội chủ nghĩa ở Đông Âu sụp đổ, tác động to lớn đến nền kinh tế của các
nước xã hội chủ nghĩa trong đó có cả Lào và Việt Nam, nước vốn dựa vào sự
viện trợ, giúp đỡ bao cấp từ anh cả Liên Xô. Đến lúc này, quan hệ thương mại
giữa hai nước thực sự thay đổi: chuyển dịch cơ cấu từ việc viện trợ cho vay
do Nhà nước chi phối sang giảm dần viện trợ và cho vay, đẩy nhanh hợp tác
sản xuất và kinh doanh bình đẳng cùng có lợi phù hợp với xu hướng và thông
lệ quốc tế. Đồng thời quan hệ hợp tác kinh tế Lào -Việt Nam cũng chuyển từ
hợp tác từng vụ việc theo yêu cầu sang hợp tác theo kế hoạch hàng năm. Tuy
vậy, hai nước vẫn giành cho nhau nhiều ưu đãi, ưu tiên để tạo điều kiên phát
triển kinh tế xã hội ở mỗi nước. Hiệp định Thương mại thời kỳ 1991-1995
giữa hai chính phủ ra đời, theo đó hai Bên chấm dứt hình thức ký nghị định
16
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

17. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
thư trao đổi hàng hóa hàng năm, xoá bỏ tình trạng bao cấp của Nhà nước, cho
phép mở rộng đối tượng trao đổi, không hạn chế các tổ chức, cá nhân tham
gia trao đổi, mở rộng danh mục mặt hàng trao đổi. Do đó, góp phần làm
phong phú đa dạng các mặt hàng trao đổi và làm tăng kim ngạch buôn bán
giữa hai nước. Quan hệ buôn bán theo đúng nghĩa thực sự bắt đầu.
2. Những thuận lợi cơ bản.
Quan hệ chính trị - xã hội đặc biệt giữa Lào - Việt Nam trong suốt chiều
dài lịch sử. Đây là yếu tố, là tiền đề đặc biệt quan trọng tạo cơ sở cho sự phát
triển hợp tác, liên kết và giao lưu thương mại giữa hai nước. Đảng NDCM
Lào và Chính phủ CHDCND Lào cũng như Đảng và Chính phủ Việt Nam
luôn khẳng định sự cần thiết “bảo vệ và phát triển mối quan hệ đặc biệt giữa
nhân dân hai nước, sự hợp tác lâu dài và giúp đỡ lẫn nhau về nhiều mặt, trên
nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng độc lập chủ quyền và lợi ích chính đáng của
nhau”. Nếu như trước thập niên 80, quan hệ hợp tác Lào - Việt Nam chủ yếu
là sự giúp đỡ không hoàn lại của Việt Nam nhằm khôi phục nền kinh tế, đảm
bảo giao thông vận tải, quá cảnh, xây dựng các tuyến đường quan trọng cho
Lào thì từ sau Hiệp định thương mại 1981 (cho giai đoạn 1981-1985), quan hệ
hợp tác Lào - Việt Nam đã đạt được bước phát triển mới, cả về chiều rộng lẫn
chiều sâu, theo phương hướng xây dựng quan hệ hợp tác trên cơ sở lợi ích
song phương.
Lào - Việt Nam đã trở thành thành viên của ASEAN. Vì vậy, quan hệ
giữa hai nước không chỉ dừng ở quan hệ hỗ trợ truyền thống mà còn chịu ảnh
hưởng của các yếu tố khu vực, được xác định theo tập quán quốc tế trên cơ sở
lợi ích song phương. Lộ trình thực hiện AFTA với thời hạn đối với Lào được
kéo dài tới 2008 và với Việt Nam tới 2006 tạo điều kiện cho hai nước duy trì
khả năng cạnh tranh với các nước trong khu vực. Quan hệ hợp tác giữa hai
17
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

18. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
nước trên cơ sở phối hợp và phát huy thế mạnh của mỗi bên tạo nên một thị
trường rộng lớn hơn, có sức cạnh tranh hơn trong hợp tác khu vực. Đồng thời
khả năng hợp tác phát triển, thu hút đầu tư của Lào từ các nước trong khu vực
tăng lên sẽ làm cho cơ hội hợp tác của Lào với Việt Nam cũng tăng lên và có
hiệu quả cao hơn.
Điều kiện và trình độ phát triển của hai nước, tuy có những lợi thế
khác nhau nhưng về cơ bản không có sự chênh lệch lớn, nhiều mặt tương
đồng nên tạo thuận lợi để tạo lập và thực hiện các nguyên tắc tương hỗ, ngang
bằng dân tộc trong quan hệ thương mại quốc tế giữa hai nước. Mặc dù, quy
mô GDP của Việt Nam gấp khỏang 10 lần của Lào nhưng GDP bình quân đầu
người của hai nước ở mức chênh lệch nhau không lớn (năm 1996, GDP bình
quân đầu người của Lào là 397,8 USD, Việt Nam là 337,3 USD; năm 2000,
các chỉ tiêu tương ứng đạt: 327,5USD và 405,6 USD). Cũng như Lào, nền
kinh tế Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường.
Nền kinh tế của hai nước về cơ bản vẫn đang chủ yếu phát triển theo chiều
rộng, sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa của các doanh nghiệp và nền
kinh tế cả hai nước đều xếp vào loại thấp. đây là yếu tố quan trọng thúc đẩy
hai nước tăng cường trao đổi thương mại với nhau để giảm thiểu thiệt thòi
trong buôn bán quốc tế với các nước có trình độ phát triển và sức cạnh tranh
của nền kinh tế cao hơn trong khu vực.
Hệ thống giao thông hành lang Đông - Tây trong tiểu vùng Mê Kông
đang được thiết lập và chú trọng đầu tư phát triển của các quốc gia trong tiểu
vùng đã tạo điều kiện thuận lợi và mở ra triển vọng lớn phát triển giao lưu
hàng hóa, phát triển thương mại giữa Lào với Việt Nam cũng như của hai
nước với Cămpuchia, Thái Lan và các nước trong khu vực. Việt Nam có vị trí
thuận lợi để Lào giao lưu quốc tế bằng đường biên trong các cảng nước sâu ở
miền Trung, góp phần hạn chế những trở ngại trong buôn bán quốc tế do sự
18
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

19. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
biệt lập với đường biển của Lào. Ngược lại, qua Lào Việt Nam có thể tăng
cường tiếp cận với các nước trong khu vực qua các đường biên giới trên bộ.
Từ năm 1990 đến nay, việc thực hiện các dự án xây dựng cầu đường trong
tiểu vùng sông Mê Kông đã làm cho hành lang Đông - Tây phát triển, tạo điều
kiện rất thuận lợi cho việc vận chuyển và giao lưu hàng hóa giữa các nước
trong tiểu vùng. Nhưng dự án phát triển kết cấu hạ tầng của các nước trong
khu vực trong khuôn khổ phát triển hợp tác tiểu khu vực sông Mê Kông sẽ cải
thiện đáng kể tình trạng hạ tầng hiện vẫn đang còn rất nghèo nàn, lạc hậu của
các địa phương dọc tuyến hành lang Đông - Tây, tạo lập cơ sở vật chất phát
triển hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa của các nước trong tiểu khu vực.
Cùng với Hiệp định khung ASEAN về tạo điều kiện thuận lợi cho vận
chuyển hàng hóa quá cảnh được thực hiện từ năm 2000, hiện nay các nước
trong tiểu khu vực: Lào, Việt Nam, Cămpuchia, Thái Lan, Myanma và
Trung Quốc đang chuẩn bị ký kết “Hiệp định khung về tạo điều kiện thuận
lợi cho vận chuyển hàng hóa và hành khách dọc biên giới ở khu vực sông
Mê Kông”, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa và hành
khách khu vực biến giới bằng đường bộ và đường sắt, đơn giản và hài hòa
hóa những quy định và thủ tục liên quan đến việc di chuyển ở khu vực dọc
biên giới.
Như vậy, hành lang Đông - Tây được xây dựng và phát triển sẽ tạo điều
kiện thuận lợi và mở ra cơ hội lớn về phát triển thương mại hàng hóa giữa
Lào - Việt Nam.
Triển vọng duy trì mức tăng trưởng kinh tế cao (với tốc độ tăng trưởng
GDP 5 - 8% năm) của hai nước mở ra triển vọng lớn về phát triển giao lưu
hàng hóa, thế mạnh kinh tế và tài nguyên của mỗi nước, Lào và Việt Nam có
nhiều triển vọng hợp tác phát triển. Lào có nhiều tài nguyên khoáng sản; tiềm
19
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

20. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
năng thủy điện dồi dào; quỹ đất, rừng rất lớn chưa được khai thác. Lào cũng
có tiềm năng lớn về trồng cây công nghiệp ngắn ngày và dài ngày, về chăn
nuôi gia xúc lớn và có nhiều lâm sản quý hiếm. Khó khăn của Lào là kết cấu
hạ tầng, đường giao thông chưa phát triển, không có biển, hệ thống đường sắt
chưa phát triển, thiếu lao động và cán bộ khoa học kỹ thuật. Trong khi đó,
Việt Nam có trên 3000 km bờ biển với nhiều cảng nước sâu, đủ điều kiện để
phát triển thành cảng biển quốc tế; có tiềm năng nông sản, thủy hải sản phong
phú và đa dạng, có nhiều khả năng bổ sung, trao đổi với các bạn; công nghiệp
sản xuất hàng tiêu dùng và công nghiệp chế biến đã đạt đến trình độ phát triển
nhất định, có khả năng hợp tác phát triển với Lào. Đặc biệt là Việt Nam có
lực lượng lao động dồi dào, đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật đông đảo, có
thể hỗ trợ Lào phát triển nguồn nhân lực.
Tuy kim ngạch xuất khẩu Việt Nam sang Lào hiện chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ
trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam nhưng Lào là đối tác thương
mại đặc biệt của Việt Nam. Đối với Lào, Việt Nam lại là đối tác chiến lược, là
một trong 4 bạn hàng lớn nhất của Lào (năm 2000, kim ngạch xuất nhập khẩu
của Lào với Việt Nam đạt 177 triệu USD, chiếm 25,8% tổng kim nhạch xuất
nhập khẩu của Lào). Thị trường Lào có nhu cầu nhập khẩu chủ yếu là nguyên
vật liệu phục vụ sản xuất như: phân bón, thức ăn gia súc, thuốc bảo vệ súc
vật, nguyên liệu cho may mặc, đồ gia dụng, kim khí là những mặt hàng mà
Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu, ngược lại Lào cũng có nhu cầu xuất khẩu
một số sản phẩm mà Việt Nam có nhu cầu nhập khẩu như: sản phẩm gỗ, song,
mây, cánh kiến, sa nhân, thạch cao, khoáng sản và một số hàng tiêu dùng do
các xí nghiệp 100% FDI hoặc liên doanh tại Lào sản xuất như xe máy, quạt
điện, tủ lạnh, điều hòa nhiệt độ. Đặc điểm về nhu cầu thị trường, nhu cầu xuất
và nhập khẩu các chủng loại hàng hóa của hai nước Lào - Việt Nam nêu trên
là những tiềm năng và triển vọng lớn trong phát triển trao đổi thương mại
20
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

21. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
hàng hóa giữa hai nước.
Quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước luôn là vấn đề được Chính
phủ hai nước quan tâm phát triển với các chính sách ưu đãi song phương đã
và sẽ được xem xét trong những năm tới. Đây là yếu tố quan trọng tạo nên
nền tảng cho giao lưu buôn bán, trao đổi hàng hóa.
3. Những khó khăn cơ bản.
Điều kiện kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển thị trường và thương mại
giữa hai nước và tại các địa phương dọc tuyến biên giới Lào - Việt Nam còn ở
trong tình trạng rất lạc hậu, chắp vá, manh mún và rất khó phát triển trong
những năm tới do địa hình phức tạp, hạ tầng giao thông, thông tin liên lạc cho
vận chuyển và giao lưu hàng hóa còn rất thiếu thốn, nhất là thiếu các tuyến
giao thông xương cá nối từ trục đường chính qua biên giới đến các cửa khẩu
và với các vùng khác xung quanh. Các công trình thương mại như: cửa hàng,
siêu thị, trạm trại, kho hàng tại các vùng cửa khẩu, kể cả các cửa khẩu quốc
tế, hiện còn rất lạc hậu, thiếu thốn, nhiều cửa khẩu chưa được hình thành và
cũng rất khó khăn cho việc xây dựng trong thời gian tới do địa hình phức tạp
hẻo lánh, giá thành xây dựng rất cao.
Thị trường dọc giữa Lào - Việt Nam, chủ yếu khu vực biên giới tại các
cửa khẩu cũng như các vùng lân cận, phần lớn còn sơ khai, dân cư rất thưa
thớt, phần lớn là đồng bào dân tộc ít người, dân trí thấp, văn hóa đa sắc tộc,
kinh tế tự nhiên, tự túc tự cấp còn phổ biến tập quán và thói quen trao đổi
hàng hóa còn chưa rõ nét, trao đổi hiện vật còn phổ biến. Việc di chuyển dân
cư ở các vùng lân cận đến định cư tại các vùng cửa khẩu biên giới cũng gặp
nhiều khó khăn về vốn đầu tư, tập quán sinh hoạt và các vấn đề nhạy cảm về
an ninh dọc tuyến hành lang biên giới. Tất cả những điều trên đã gây khó
khăn lớn cho các hoạt động giao tiếp, giao dịch và trao đổi mua bán hàng hóa
21
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

22. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
tại khu vực biên giới giữa hai nước.
Để thực hiện các chương trình phát triển các khu thương mại, các khu
vực mậu dịch biên giới dọc tuyến biên giới, đòi hỏi phải huy động nguồn lực
khá lớn của cả nước cũng như các địa phương dọc biên giới. Trong khi đó hầu
hết các tỉnh dọc biên giới Lào - Việt Nam đều là những tỉnh nghèo, kinh tế
kém phát triển; tất cả các vùng cửa khẩu dọc tuyến biên giới này đều là những
vùng xa, lạc hậu, nguồn lực tại chỗ (vốn, lao động) không đáng kể, chưa đủ
sức giải quyết những yêu cầu đặt ra cho sự phát triển kinh tế địa phương.
Nền kinh tế hai nước Lào - Việt Nam và các tỉnh biên giới vẫn còn đậm
nét kinh tế hiện vật, mới bước đầu chuyển sang kinh tế hàng hóa. Vì vậy, ở
các địa phương khó có được sự phát triển công nghiệp - thương mại - dịch vụ.
Nguồn nhân lực tại chỗ của các tỉnh biên giới phục vụ cho phát triển
thương mại rất yếu kém và cũng rất khó nâng cao trong những năm tới. Trong
khi đó, việc thu hút nguồn lao động có trình độ cao ở các địa phương khác
đến các vùng này là rất hạn chế, dù Nhà nước đã có một số chính sách khuyến
khích, đãi ngộ.
Những yếu kém về hạ tầng kinh tế - thương mại và khó khăn cho việc
thu hút nguồn lao động có trình độ và tay nghề cao đến làm việc tại các doanh
nghiệp ở khu vực cửa khẩu biên giới làm cho các chính sách thu hút đầu tư
vào khu vực này trở nên kém hiệu quả. Việc thu hút đầu tư trực tiếp nước
ngoài là yếu tố có tính động lực không chỉ cho tăng trưởng kinh tế mà còn
thúc đẩy phát triển thương mại - dịch vụ. Vì thế, sự kém hấp dẫn các nhà đầu
tư nước ngoài tại Lào - Việt Nam, đặc biệt các vùng cửa khẩu biên giới là một
hạn chế lớn đối với phát triển thương mại tại các vùng này.
Thị trường Lào với 5,4 triệu dân không phải là một thị trường tiêu thụ
lớn lại rất phân tán, mức chi tiêu bình quân đầu người cũng khá hạn chế, đặc
22
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

23. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
biệt là tại các tỉnh biên giới, cũng là một khó khăn trong phát triển xuất khẩu
đối với Việt Nam. Phát triển nhập khẩu cũng gặp khó khăn do những mặt
hàng chiếm tỷ trọng cao trong kim ngạch nhập khẩu từ Lào như linh kiện xe
máy, gỗ nguyên liệu sẽ bị hạn chế trong thời gian tới (do chính sách quản lý
nhập khẩu linh kiện xe máy của Việt Nam và chính sách đóng cửa rừng của
Lào) trong khi trình độ phát triển sản xuất của Lào còn yếu kém nên việc tìm
kiếm các mặt hàng nhập khẩu thay thế sẽ gặp khó khăn trong những năm tới.
Những khó khăn nói trên cần đòi hỏi phải có những chính sách hỗ trợ
thích hợp của Chính phủ hai nước và những nỗ lực lớn của các tỉnh địa
phương dọc tuyến biên giới trong việc thực hiện những mục tiêu đặt ra cho sự
phát triển thương mại hàng hóa giữa Lào - Việt Nam.
4. Những Lợi ích của việc phát triển quan hệ thương mại song phương
giữa Lào và Việt Nam
Trong việc phát triển quan hệ thương mại song phương giữa Lào và
Việt Nam đã tạo những lợi ích không ít cho cả hai nước:
Tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại hai nước tăng nhanh kim ngạch
xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hai nước
tiếp tục phát triển hợp tác đầu tư, liên doanh dưới hình thức siêu thị tiến tới
thành lập các trung tâm thương mại tại mỗi nước. Thí điểm sản xuất tại Lào
các mặt hàng của Việt Nam đang được thị trường Lào ưa chuộng và có sẵn
nguyên liệu, thực hiện tốt chính sách thanh toán bằng hàng hoá, chính sách ưu
đãi miễn giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hoá có xuất xứ từ mỗi nước .
Quan hệ thương mại Lào-Việt Nam góp phần không nhỏ cho việc ổn
định tình hình chính trị cũng như cho sự tăng trưởng của kinh tế Lào. GDP
mỗi năm tăng liên tục: từ năm 1981-1985 tăng 5,5%; từ 1986-1990 tăng
4,8%; năm 1991-1995 tăng 6,4% và 6,2% giai đoạn 1996-2000, năm 2001
23
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

24. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
tăng 6,4%, năm 2002 5,8%, năm 2003 6,1% (dự kiến). Cuộc sống của nhân
dân Lào được cải thiện rõ rệt, thu nhập bình quân đầu người tăng từ 114 US$
năm 1985 lên 211US$ năm 1990, 380US$ năm 1995 và 350 US$ năm 2000
(bị giảm do nạn lạm phát ảnh hưởng của khủng hoảng tiền tệ 1997) và 360
USD năm 2002 ; nổi bật hơn là kể từ năm 2000 trở đi, Lào đã hoàn toàn giải
quyết được nạn thiếu lương thực và trở thành một trong những nước xuất
khẩu gạo.
Tạo điều kiện cho hai nước có thể tham khảo những kinh nghiệm và giúp
đỡ lẫn nhau trong việc phát triển thương mại cũng như thu hút đầu tư nước
ngoài, nâng cao sản xuất v.v. Trong những năm gần đây Việt Nam đã giúp
Lào qui hoạch sản xuất lương thực, qui hoạch thuỷ lợi và các đồng bằng trọng
điểm với tổng số viện trợ không hoàn lại trong 5 năm 1996-2000 là 36 tỷ
đồng, chưa kể các dự án bổ trợ như khí tượng thuỷ văn.
Lào và Việt Nam còn thỏa thuận xây dựng các siêu thị, trung tâm giới
thiệu hàng hóa của hai Bên ở các địa phương của Lào. Theo nghị định của bộ
thương mại số 0996/TM-CATBD ngày 21-3-2001. Tạo điều kiện trong việc
giới thiệu và buôn bán các mặt hàng giữa hai nước.
Tạo điều kiện thông thoáng dễ dàng cho người, phương tiện, hàng hoá
qua lại biên giới. Hai nước đã thành lập Ngân hàng liên doanh Lào-Việt tại
Viêng Chăn, Hà Nội, tỉnh Champasắc của Lào và gần đây nhất tháng 4/2003
mở thêm một chi nhánh tại TP HCM, nhằm tăng cường hợp tác, tạo điều kiện
thuận lợi cho doanh nghiệp vay vốn, bảo lãnh thanh toán trả chậm,tạo niềm
tin cho doanh nghiệp của hai nước.
Tạo điều kiện cho việc phát triển hợp tác đầu tư giữa các doanh nghiệp
của hai nước đặc biệt là các dự án đầu tư Việt Nam vào Lào. Tính đến cuối
năm 2000, Việt Nam có 22 dự án tại Lào với tổng số vốn đăng ký trên 22,49
24
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

25. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
triệu USD và vốn pháp định gần 7 triệu USD, Việt Nam trở thành đối tác
đứng thứ 16 trong số 37 quốc gia và lãnh thổ. Tính từ 07/12/1988- 30/4/2002,
dự án đầu tư của Việt Nam tại Lào là 31 dự án với tổng giá trị là 27,134 triệu
USD (trong đó có một số dự án là vốn đầu tư liên doanh của Lào và Việt
Nam). Trên thực tế, số doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào Lào và vốn đầu tư
tại Lào còn nhiều hơn nhưng chưa được đưa vào danh sách thống kê chính
thức. Trong tổng số 57 dự án của Việt Nam đầu tư ra nước ngoài với vốn đầu
tư đăng ký là 36,28 triệu USD trên 18 quốc gia và lãnh thổ thì Lào là nước có
nhiều dự án đầu tư trực tiếp của Việt Nam lớn nhất, chiếm 35,25% số vốn đầu
tư ra nước ngoài của Việt Nam. Trong đó, đầu tư lĩnh vực xây dựng và sản
xuất vật liệu xây dựng là chủ yếu chiếm khoảng 60% vốn đăng ký; chế biến
gỗ chiếm 23%; thương mại, dịch vụ 6,2%; sản xuất kinh doanh dược phẩm
10%.
III. NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN QUAN HỆ THƯƠNG
MẠI HÀNG HOÁ GIỮA CHDCND LÀO VÀ CHXHCN VIỆT NAM
Có nhiều nhân tố tác động đến sự phát triển của hoạt động thương mại
quốc tế nói chung và hoạt động thương mại hàng hóa giữa Lào - Việt Nam
nói riêng. Nhưng đề tài chỉ tập trung phân tích các nhân tố cơ bản có tính
quyết định về tiền đề, làm cơ sở cho các phần nghiên cứu tiếp theo của đề tài,
các nhân tố đó là:
1. Các chính sách phát triển thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam.
Nhà nước muốn quản lý nền kinh tế nói chung và các hoạt động kinh tế
nói riêng như hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, hoạt động xuất nhập
khẩu hàng hóa giữa Lào và Việt Nam theo đường lối và định hướng chung
phải thông qua các chính sách, các biện pháp và các công cụ quản lý. Trong
25
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

26. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
một chừng mực nhất định khi các cơ quan chức năng của nhà nước xây dựng
một hệ thống các chính sách kinh tế hoàn chỉnh phù hợp với các yêu cầu của
các quy luật kinh tế khách quan và điều kiện thực tế của nền kinh tế hai nước
của điều kiện thực tế về hoạt động xuất nhập khẩu nói chung và hoạt động
xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Lào với Việt Nam nói riêng, đồng thời áp dụng
hữu hiệu các biện pháp các công cụ quản lý kinh tế và mô hình sẽ tác động
thúc đẩy thương mại hàng hóa giữa hai nước và các khu vực cửa khẩu biên
giới.
Các chính sách phải có tác dụng quản lý và điều tiết hoạt động xuất
nhập khẩu. Quản lý và điều tiết hoạt động xuất nhập khẩu là làm cho hoạt
động xuất nhập khẩu phát triển theo hướng hội nhập và mở cửa thị trường,
phù hợp với điều kiện thúc đẩy kinh tế ở hai nước. Có tác động thúc đẩy hoạt
động xuất nhập khẩu phát triển theo mục tiêu và định hướng phát triển của
nền kinh tế đất nước.
Các chính sách phải có tác dụng định hướng cho hoạt động xuất nhập
khẩu. Định hướng phát triển các chủ thể kinh doanh, định hướng phát triển thị
trường, định hướng phát triển mặt hàng, định hướng phát triển hình thức và
phương thức kinh doanh hoạt động xuất nhập khẩu đi theo đúng hướng sẽ là
con đường ngắn nhất để phát triển và nâng cao hiệu quả cho hoạt động xuất
nhập khẩu.
Các chính sách của Nhà nước phải tạo ra môi trường kinh doanh thuận
lợi cho tất cả các thành phần kinh tế, cho các mặt hàng và cho các lĩnh vực
kinh doanh cho phép khai thác tối đa các lợi thế so sánh để phát triển các hoạt
động xuất nhập khẩu.
Các chính sách phải có tác dụng phối hợp các cơ quan quản lý Nhà
nước, các ngành, các địa phương tạo thành một hệ thống quản lý thống nhất từ
26
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

27. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
trung ương đến địa phương đối với hoạt động xuất nhập khẩu giữa hai nước.
Hệ thống các chính sách để phát triển hoạt động thương mại hàng hóa
giữa Lào - Việt Nam bao gồm:
+ Các chính sách phát triển kinh tế nói chung.
+ Các chính sách phát triển hoạt động xuất nhập khẩu.
+ Các chính sách phát triển thương mại hàng hóa giữa Lào - Việt Nam.
2. Điều kiện thuận lợi của cửa khẩu biên giới.
Ở các cửa khẩu biên giới có các điều kiện kinh doanh thuận lợi, có tác
dụng thúc đẩy cho hoạt động xuất nhập khẩu phát triển. Ngược lại, nếu ở các
cửa khẩu biên giới không có các điều kiện kinh doanh thuận lợi, có thể sẽ hạn
chế hoặc ngăn cản sự phát triển của các hoạt động xuất nhập khẩu ở khu vực
biên giới.
Các điều kiện thuận lợi ở các cửa khẩu biên giới, một phần do sự thuận
lợi về mặt tự nhiên, địa lý tạo nên, nhưng hầu hết các nhân tố này là do các
quốc gia có chung đường biên giới tạo nên. Nhưng nhân tố tạo nên những
điều kiện kinh doanh thuận lợi tại các cửa khẩu biên giới bao gồm:
+ Các nhân tố tự nhiên địa lý.
Những cửa khẩu có nhân tố tự nhiên, địa lý thuận lợi là các cửa khẩu có
các địa hình thích hợp cho các dân cư sinh sống, thuận tiện để mở các tuyến
giao thông, thuận tiện cho việc mở các khu kinh tế, khu thương mại, thuận
tiện trong việc kinh doanh buôn bán, dân cư hai bên đông đúc, kinh tế phát
triển. Mặt khác, cửa khẩu lại gần với các trung tâm kinh tế, chính trị xã hội
của mỗi nước, hoặc có điều kiện thuận lợi để mở các tuyến giao thông đường
bộ, đường sông, đường biển, đường hàng không với các trung tâm kinh tế của
mỗi nước và của các nước thứ ba.
27
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

28. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
+ Cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật thương mại.
Các cửa khẩu có các cơ sở hạ tầng tốt sẽ có tác dụng thúc đẩy giao lưu
buôn bán giữa hai bên phát triển.
Hệ thống cơ sở hạ tầng tại các cửa khẩu bao gồm hệ thống các khu công
nghiệp, khu kinh tế, khu thương mại, hệ thống chợ biên giới, hệ thống giao
thông ở khu vực cửa khẩu và từ cửa khẩu tới các trung tâm khác, hệ thống
vận tải, hệ thống kho bãi, hệ thống bưu chính viễn thông, hệ thống ngân hàng,
hệ thống kiểm nghiệm, kiểm dịch, hệ thống hải quan, hệ thống văn phòng và
các hệ thống dịch vụ khác.
+ Thủ tục hành chính.
Thủ tục hành chính tại các cửa khẩu có thể gây khó khăn và có phần kìm
hãm sự phát triển của hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu biên giới,
đặc biệt là đối với các nước đang phát triển.
Cần thiết lập được một hệ thống tổ chức quản lý vừa đảm bảo quản lý
được chặt chẽ hoạt động xuất nhập khẩu tại các khu vực biên giới lại phải vừa
có tác dụng tạo điều kiện và thúc đẩy cho hoạt động này phát triển.
Các thủ tục hành chính tại các cửa khẩu biên giới bao gồm: thủ tục hải
quan, thủ tục xuất nhập cảnh, vấn đề xin giấy phép xuất nhập khẩu, giấy phép
hoạt động trong chợ biên giới trong khu kinh tế, khu thương mại cửa khẩu,
vấn đề kiểm dịch, kiểm nghiệm và các thủ tục xuất nhập khẩu khác.
Điểm đáng chú ý là các điều kiện thuận lợi tại các cửa khẩu biên giới, nó
phải đảm bảo được sự tương đồng ở hai bên cửa khẩu, một bên có điều kiện
thuận lợi còn một bên có điều kiện khó khăn thì không thể phát huy hết tác
dụng của nó.
28
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

29. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
3. Đặc điểm kinh tế của mỗi nước.
Lào và Việt Nam là hai nước có quan hệ với nhau về mọi mặt, nền kinh
tế có nhiều nét tương đồng nhau, có xu hướng chung về phát triển nền kinh tế
và đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá và hiện đại hoá (CNH - HĐH) đất
nước trong quan hệ đối ngoại, phát triển kinh tế hỗn hợp nhiều thành phần,
khuyến khích đầu tư trong nước và nước ngoài mở rộng đa dạng hoá kinh tế
đối ngoại kể cả hình thức hợp doanh với tư bản nước ngoài, nhờ đó bước đầu
hình thành một nền kinh tế sống động phát triển theo hướng mở rộng ra bên
ngoài hoà nhập vào trào lưu phát triển kinh tế trong khu vực biên giới giữa hai
nước góp phần thúc đẩy nền kinh tế hai nước ngày càng phát triển, tiếp tục
mở rộng đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ kinh tế hai nước, thực hiện lộ
trình hội nhập kinh tế quốc tế phù hợp với những cam kết của hai nước trong
quan hệ song phương và đa phương.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG VỀ QUAN HỆ THƯƠNG MẠI HÀNG
29
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

30. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
HOÁ GIỮA LÀO VÀ VIỆT NAM
I. THỰC TRẠNG VỀ CHÍNH SÁCH VÀ HỆ THỐNG TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG THƯƠNG MẠI GIỮA LÀO VÀ VIỆT NAM
1. Thực trạng chính sách phát triển quan hệ thương mại giữa Lào và Việt
Nam
* Chính sách xuất khẩu
Ngoài các mặt hàng Nhà nước độc quyền, cấm các thành phần kinh tế
kinh doanh là những mặt hàng có ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, trật tự
an toàn xã hội, thuần phong mỹ tục những mặt hàng còn lại được Nhà nước
quản lý bằng các công cụ chủ yếu như hạn ngạch, giấy phép, thuế quan và các
hàng rào phi thuế quan khác. Nhưng để đẩy mạnh xuất khẩu, Lào đã thực hiện
một số chính sách về trợ cấp, trợ giá, miễn giảm hoàn toàn thuế nhập khẩu
cho nguyên vật liệu dùng trong sản xuất hàng xuất khẩu, hoàn thuế VAT, lập
quỹ hỗ trợ, quỹ thưởng xuất khẩu, các chính sách về lãi suất, tỷ giá dã có tác
dụng tốt đẩy mạnh được xuất khẩu . Ngoài ra Lào đã thực hiện giảm mạnh
xuất khẩu thô và sơ chế, tăng nhanh sản phẩm chế biến, nâng dần tỷ trọng sản
phẩm có hàm lượng công nghệ cao, phát triển mạnh những sản phẩm, hàng
hoá, dịch vụ có khả năng cạnh tranh. Thực hiên cơ chế bảo hiểm hàng hoá
xuất khẩu, đầu tư cho hoạt động hỗ trợ xuất khẩu . Bên cạnh đó, Lào đã thực
hiện chính sách khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất làm ăn có hiệu quả
hoặc các doanh nghiệp sản xuất đã xuất khẩu trực tiếp sản phẩm sang Việt
Nam bằng cách hỗ trợ về vốn trong việc nhập khẩu máy móc thiết bị hiện đại
và đổi mới công nghệ trong qúa trình sản xuất để cải tiến sản phẩm phù hợp
với thị hiếu của người tiêu dùng, nâng cao chất lượng, và nâng cao được khả
năng cạnh tranh của hàng hoá và doanh nghiệp của Lào vào thị trường Việt
Nam. Trong việc phát triển phát triển cơ sử hạ tầng để phục vụ cho công việc
30
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

31. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
thúc đẩy xuất khẩu cung được quan tâm đặc biệt là ngành giao thông vận tải
(đường bộ) bởi vì Lào nằm giữa Đông Nam Á lục địa, không có đường thông
thường trực tiếp ra biển, không có đường sắt, đường bộ chưa thông suốt từ
Bắc đến Nam; hơn nữa đường bộ lại xuống cấp nghiêm trọng. Để phát triển
kinh tế - xã hội, Lào phải đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng mà trước hết là lĩnh
vực giao thông vận tải để góp phần thúc đẫy quan hệ xuất nhập khẩu giữa Lào
và Việt Nam co hiệu quả hơn.
* Chính sách nhập khẩu
Hơn 10 năm qua (1991 đến nay), trên cơ sở chiến lược hợp tác kinh tế,
văn hoá, khoa học kỹ thuật và các hiệp định thương mại song phương Lào -
Việt Nam, CHDCND Lào đã hoạch định và triển khai chính sách nhập khẩu
hàng hoá từ Việt Nam. Chính sách nhập khẩu này đã thúc đẩy sự tăng trưởng
khá ổn định kim ngạch nhập khẩu hàng hoá từ Việt Nam của Lào qua các
năm. Hiện nay, mặt hàng mà Lào nhập từ Việt Nam bao gồm: các hàng công
nghiệp tiêu dùng, hàng thủ công mỹ nghệ (như hàng dệt may, giầy dép, linh
kiện vi tính, sản phẩm nhựa,...) với tỷ trọng trong tổng kim ngạch nhập khẩu
ngày càng tăng trưởng và đạt chỉ số lớn. Để thúc đẩy quan hệ thương mại
hàng hoá với Việt Nam, Lào đã thực hiên chính sách ưu đãi đối với mặt hàng
nhập khẩu từ Viêt Nam như :
+ Miến giảm thuế cho các mặt hàng nhập từ Việt Nam, giảm thuế nhập
khẩu 50% những mặt hang đủ 4 điều kiện:
(1) Nằm trong doanh mục hàng hoá được chính phủ hai nước đã thoả
thuận giảm 50% thuế nhập khẩu.
(2) Có gấy chứng nhận xuất xứ từ Việt Nam.
31
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

32. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
(3) Có gấy chứng nhận của Bộ thương mại hoặc Sở thương mại của Việt
Nam.
(4) Hàng hoá phải được vận chuyển qua các cửa khẩu chính thức giữa hai
nước.
Trị giá tính thuế nhập khẩu là giá trị hàng tại cửa khẩu nhập hàng bao
gồm tiền hàng , cước vận chuyển, bảo hiểm do người nhập khẩu và người
xuất khẩu thoả thuận trong hợp đồng, nhưng không được thấp hơn giá thực tế
tại cửa khẩu nhập khẩu 15%. Thuế suất doanh thu nhập khẩu có 3 mức: 3%,
5%, 10%. Thuúe suất bán lể hàng nhập khẩu 1% của doanh số bán.
+ Để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiêp Viêt Nam xuất khẩu
sang Lào, Năm 2002 Lào cũng ban hành Quyết định 13/UBQLĐTHT nhằm
đơn giản hóa thủ tục xin cấp phép, quy định thời gian và chức năng nhiệm vụ
của từng bộ, ngành, địa phương liên quan. Tất cả là cơ sở pháp lý quan trọng
để thúc đẩy hoạt động hợp tác đầu tư và thương mại.
+ Tạo mọi điều kiện thuận lợi, phương thức thanh toán phù hợp để tăng
kim ngạch xuất nhập khẩu bằng cách thúc đẩy hoạt động ngân hàng tiền tệ
đáp ứng kịp thời nhu cầu thanh toán bằng đồng tiền hai nước.
+ Tạo điều kiện thuậ lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc nghiên
cứu thị trơừng của Lào bằng cách áp dụng chính sách hỗ trợ cung cấp thông
tin tạo điều kiện và cơ hội cho các doanh nghiệp hợp tác với nhau.
* Chính sách đối với các chủ thể hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu
Cơ cấu chủ thể tham gia hoạt động xuất nhập khẩu có những sự thay
đổi rất lớn trong những năm đổi mới vừa qua.
Từ năm 1980 trở về trước, nguyên tắc Nhà nước độc quyền về ngoại
thương, toàn quốc chỉ có một vài công ty trực thuộc Bộ Ngoại thương được
32
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

33. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
quyền xuất nhập khẩu mà thị trường chủ yếu là với các nước xã hội chủ
nghĩa cũ.
Nước CHDCND Lào đã đề ra những đổi mới cơ bản đối với chế độ
quản lý và tổ chức hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, trong đó có việc mở
rộng quyền xuất nhập khẩu trực tiếp cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành
phần kinh tế.
Trong 10 năm đổi mới với những chính sách mới ban hành đã có những
thay đổi cơ bản đối với các chủ thể tham gia hoạt động xuất nhập khẩu. Từ
việc Nhà nước độc quyền về hoạt động xuất nhập khẩu đến việc cho phép tất
cả các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia hoạt động xuất
nhập khẩu, đã nâng số doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu từ vài chục
doanh nghiệp cho đến ngày 30/08/2001 cả hai nước đã có hơn 2000 doanh
nghiệp xuất nhập khẩu đã tạo điều kiện để phát triển hoạt động xuất nhập
khẩu của hai nước.
Tuy nhiên chính sách vẫn còn giới hạn các doanh nghiệp chỉ được phép
kinh doanh các mặt hàng theo phạm vi ngành nghề đã đăng ký kinh doanh,
điều này có thể làm ảnh hưởng đến cơ hội và khả năng phát triển của các
doanh nghiệp. Mặt khác khi số lượng các doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu
tăng nhanh nếu không có biện pháp tổ chức quản lý có một định hướng phát
triển cụ thể, không hướng các doanh nghiệp về một mục đích chung xảy ra
hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh, gian lận làm ảnh hưởng đến lợi ích
kinh tế của hai nước.
* Chính sách thương mại đường biên
Đối với những đặc điểm riêng của khu vực mậu dịch đường biên các
33
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

34. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
quốc gia cần thiết phải hoạch định và triển khai hữu hiệu chính sách mậu dịch
đường biên, đảm bảo tôn trọng quyền tự chủ cùng tổ chức và quản lý khu vực
thị trường này.
Chính sách thương mại đường biên phải đảm bảo cho sự tự do lưu
thông hàng hoá trong khu vực thị trường này, phát triển tổ chức thương mại
bán lẻ thích ứng phát huy mối quan hệ kinh tế, văn hoá xã hội, của dân cư
trong vùng.
Chính sách thương mại đường biên cần được hoạch định và triển
khai trên cơ sở quan hệ thương mại song phương giữa các quốc gia và tập
trung trên các khía cạnh chủ yếu:
- Về mặt hàng kinh doanh.
- Phát triển các hình thức thương mại bán lẻ.
- Tổ chức quản lý tốt khu vực thị trường này.
* Chính sách hải quan
Chính sách hải quan là bộ phận cấu thành chính sách thương mại song
phương giữa các quốc gia, nội dung cơ bản của chính sách này là:
Đơn giản hoá tiến tới thống nhất hoá phương pháp xác định giá hải quan,
danh mục thuế quan và các quy trình thủ tục hải quan.
Đảm bảo việc thực thi liên tục, công khai và công bằng luật lệ hải quan,
các quy trình thủ tục và luật lệ hành chính mỗi nước.
Quản lý có hiệu quả, làm thủ tục nhanh chóng đối với hàng hoá tạo điều
kiện cho phát triển thương mại và đầu tư.
34
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

35. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
Ngăn chặn và xử lý có hiệu quả các hình thức buôn lậu cũng như các
hành vi vi phạm luật hải quan khác.
Chính sách hải quan Lào đã được hoàn thiện trong thời gian qua đảm
bảo những điều kiện cần thiết để hợp tác hải quan nói riêng, phát triển thương
mại với các nước ASEAN nói chung.
* Chính sách xúc tiến và truyền thông thương mại
Chính sách này tác động tới sự phát triển của ngành thương mại hàng
hoá trong và ngoài nước. Do vậy, Nhà nước cần có những biện pháp xúc tiến,
thúc đẩy hoạt động kinh doanh XNK cho các doanh nghiệp thông qua chính
sách xúc tiến truyền thông thương mại XNK nhất là các quốc gia đang phát
triển, hệ thống XNK nhỏ bé về quy mô, vị thế thấp trên thị trường quốc tế như
Lào và Việt Nam và nhiều nước khác trong khối ASEAN.
* Chính sách phát triển khu kinh tế của cửa khẩu và chợ biên giới
Từ năm 1997, Lào đã trở thành thành viên của ASEAN và tham gia
AFTA với thời gian thực hiện hoàn toàn các cam kết CEPT/AFTA vào năm
2008. Trong chương trình “Tăng cường quan hệ thương mại Lào - Việt Nam,
triển khai thực hiện thoả thuận Cửa Lò ”. Việc thực hiện chương trình này sẽ
đem lại những cơ hội mới cho sự phát triển quan hệ thương mại giữa hai
nước, Chính phủ Lào cũng đã thành lập ban chỉ đạo phát triển khu thương mại
biên giới Nặm Phạo - Cầu Treo để thực hiện các chính sách khuyến khích đầu
tư phát triển kinh tế xã hội tại khu vực này.
Lào chủ trương tiếp tục đẩy mạnh và mở rộng quan hệ hợp tác với Việt
Nam trên tất cả các lĩnh vực, để khuyến khích hoạt động thương mại du lịch,
phía Lào tạo điều kiện cho Việt Nam tổ chức bán hàng trên đất Lào, duy trì
35
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

36. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
họp chợ biên giới, cho phép nhân dân hai bên đi lại bằng giấy thông hành biên
giới, các tỉnh Bo Ly Khăm Say, khăm Muôn của Lào và các tỉnh Hà Tĩnh,
Nghệ An của Việt Nam. Hàng năm tổ chức gặp gỡ cán bộ cao cấp và các cấp
chuyên ngành nhằm bàn bạc thống nhất các biện pháp để đẩy quan hệ hợp tác
trên các lĩnh vực về sự phát triển chung đảm bảo lợi ích quốc gia và mỗi tỉnh
trên cơ sở tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa hai nước.
Chính phủ Lào đã cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp
Việt Nam hoạt động kinh doanh tại Lào về mọi thủ tục hành chính. Các doanh
nghiệp Việt Nam được ưu đãi vốn vay, hưởng mức thuế chỉ bằng 50% mức
thuế chung khi đầu tư vào Lào, các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sản xuất
tại Lào được hưởng hạn ngạch xuất khẩu của Lào sang các nước khác.
Đối với Lào, mở các tuyến đường thông qua các cảng biển của Việt Nam
là con đường ngắn nhất và hiệu quả nhất để thực hiện thông thương với các
nước. Vì vậy, bên cạnh quan hệ hợp tác gắn bó truyền thống giữa hai nước,
Việt Nam giữ vị trí quan trọng trong chiến lược liên kết hội nhập ASEAN và
GMS của Lào và cũng là cửa ngõ ra biển để Lào mở rộng giao lưu kinh tế với
các nước ngoài khu vực.
Các chính sách hợp tác đa phương trong khuôn khổ ASEAN và GMS
của Lào và Việt Nam đã tạo những tiền đề thuận lợi và mở ra những triển
vọng phát triển mới cho thương mại biên giới giữa hai nước. Các nước GMS
đã khẳng định sự cần thiết phải tăng cường phát triển thương mại biên giới
với các nhiệm vụ chiến lược: mở cửa biên giới; tăng cường buôn bán và đầu
tư nội khu vực; phát triển các hành lang kinh tế; cải thiện môi trường và giảm
đói nghèo tại các địa phương biên giới. Trước mắt là các địa phương dọc hành
lang Đông - Tây; phát triển các đặc khu kinh tế, khu công nghiệp thuộc phạm
36
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

37. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
vi hành lang Đông - Tây và xây dựng các quy định hài hòa về xuất khẩu hàng
hóa với các nước trong khu vực.
Những nhận thức về tầm quan trọng và tính chất đặc thù của thương mại
biên giới, của việc phát triển các khu kinh tế cửa khẩu đối với phát triển kinh
tế quốc gia nói chung, kinh tế biên giới nói riêng nên bắt đầu từ năm 1998,
Chính phủ Việt Nam đã có các quyết định cho áp dụng các chính sách ưu đãi
phát triển đối với các khu kinh tế biên giới và khu thương mại cửa khẩu dọc
tuyến biên giới Lào - Việt Nam: khu cửa khẩu Cầu Treo, khu thương mại Lao
Bảo (1998), khu cửa khẩu Bờ Y - Ngộc Hồi (1999), cửa khẩu Tây Trang và
cửa Khẩu Pa Háng (2001). Ngày 15/10/2002, Chính phủ đã ra quyết định số
137/2002/QĐ-TTg về việc thành lập khu kinh tế cửa khẩu và áp dụng chính
sách ưu đãi phát triển đối với khu kinh tế cửa khẩu Cha Lo tỉnh Quảng Bình.
Các khu kinh tế cửa khẩu khác nhau có các đặc thù khác nhau về vị trí
địa lý, kinh tế... và các chính sách ưu đãi đối với các khu kinh tế cửa khẩu
cũng không hoàn toàn giống nhau do đặc thù của mỗi vùng nhưng vẫn có
điểm chung nhất là: quy định về địa bàn trên cơ sở khai thác ưu thế về địa lý,
cho phép phát triển đồng bộ các loại hình thương mại như xuất nhập khẩu,
tạm nhập tái xuất, vận chuyển hàng quá cảnh, kho ngoại quan, cửa hàng miễn
thuế, hội chợ triển lãm, gia công hàng xuất khẩu, chi nhánh đại diện của các
công ty trong và ngoài nước, chợ biên giới, thủ tục xuất nhập cảnh phù hợp
với đặc điểm vùng biên giới theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho công dân
hai nước giáp khu kinh tế cửa khẩu, ưu đãi về đầu tư và nộp ngân sách, áp
dụng các chính sách khuyến khích đầu tư và chính sách tài chính, tiền tệ ưu
đãi khác. Sự hình thành các khu kinh tế cửa khẩu đã tạo điều kiện thuận lợi
cho hoạt động thương mại qua các khu vực này và góp phần tích cực vào việc
phát triển kinh tế ở các địa phương có khu kinh tế cửa khẩu.
37
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

38. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
2. Thực trạng về hệ thống tổ chức quản lý hoạt động thương mại hàng
hoá giữa Lào và Việt Nam
* Thực trạng về hệ thống tổ chức quản lý hoạt động thương mại
hàng hoá của Lào với Việt Nam
Đối với hệ thống tổ chức quản lý hoạt động thương mại hàng hoá của
Lào những năm qua chưa được chú trọng, hàng hoá sản xuất trong nước chưa
đủ tiêu dùng, thị trường nội địa còn thiếu thốn những hàng hoá cần thiết. Hệ
thống tổ chức quản lý còn kém, trình độ sản xuất còn thấp, hàng hoá phần
nhiều nhập khẩu từ Thái Lan, hàng hoá xuất khẩu ngoài gỗ và điện lực hầu
như chẳng có gì.
Những năm gần đây từ khi Lào ra nhập khối ASEAN và quan hệ hợp
tác thương mại song phương với các nước nói chung và quan hệ hợp tác
thương mại hàng hoá với Việt Nam nói riêng, Lào đã có những bước chuyển
đổi mới, hạn chế những hàng hoá nhập khẩu từ Thái Lan, chuyển hướng trao
đổi các mặt hàng cần thiết từ các nước khác theo mục đích hai bên cùng có
lợi, chủ yếu là với Việt Nam. Năm 2000 hàng hoá của Lào xuất khẩu sang
Việt Nam đạt 111,6 triệu USD; năm 2001 đạt 67,8 triệu USD, với mặt hàng
xuất khẩu đa dạng hơn và hiệu quả xuất khẩu tăng đáng kể.
Về hải quan: Đã có nhiều cuộc cải cách lớn, nhằm đơn giản hóa thủ
tục hải quan, nhất là sau khi áp dụng chính sách hải quan và luật hải quan,
thực hiện 3 bước đối với hàng nhập khẩu, miễn kiểm tra đối với nhiều mặt
hàng xuất khẩu... nhiều cửa khẩu quốc tế Lào - Việt Nam cho phép mở tờ
khai một lần cho nhiều lần xuất khẩu hàng hóa, công khai các quy định thuế
và lệ phí hải quan, rút ngắn thời gian làm thủ tục cho các lô hàng chỉ còn
trong ngày, thực hiện cả trong ngày nghỉ nếu doanh nghiệp có yêu cầu.
38
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

39. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
Về phương thức thanh toán: Do tính đa dạng của chủ thể tham gia và
phương thức kinh doanh trên thị trường khu vực biên giới nên các phương
thức trao đổi, thanh toán cũng rất đa dạng. Để tạo điều kiện cho hoạt động
buôn bán, trao đổi giữa hai nước, bên cạnh chính sách khuyến khích xuất
nhập khẩu theo phương thức hàng đổi hàng, Chính phủ hai nước đã ký kết
thoả thuận Cửa Lò 223/8/1999 về cơ chế thanh toán hàng xuất nhập khẩu giữa
hai nước và ngân hàng hai nước.
Về hoạt động xúc tiến thương mại: Hầu hết các tỉnh ở khu vực biên
giới đã thành lập trung tâm xúc tiến thương mại, các tổ chức xúc tiến thương
mại, hỗ trợ các doanh nghiệp khảo sát thị trường, tổ chức hội chợ triển lãm tại
khu vực biên giới giữa hai nước.
Về hoạt động chống buôn lậu: với đặc điểm biên giới Lào - Việt Nam,
với nhiều kênh rạch và đường mòn qua lại của cư dân khu vực hai bên biên
giới, dân cư dọc biên giới đa số là người dân tộc, đời sống còn nhiều khó
khăn, thiếu việc làm. Những đặc điểm nêu trên để bọn đầu lậu lôi kéo, mua
chuộc vận chuyển trái phép, buôn lậu hàng cấm, chứa hàng nhập lậu, gây
không ít khó khăn cho hoạt động chống buôn lậu. Trong thời gian vừa qua
hoạt động chống buôn lậu của các cơ quan chức năng có nhiều tiến bộ, triển
khai thực hiện tốt kế hoạch đề ra, định kỳ có kiểm điểm đánh giá kết quả thực
hiện.
* Thực trạng về hệ thống tổ chức quản lý hoạt động thương mại
hàng hoá của Việt Nam với Lào.
Việt Nam đã có mạng lưới hệ thống tổ chức quản lý hoạt động thương
mại hàng hoá từ trên xuống dưới. Hạn chế các mặt hàng nhập khẩu từ nước
ngoài mà Việt Nam sản xuất được, ưu tiên nhập một số mặt hàng từ bên nước
39
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

40. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
Lào mà chính hàng hoá nước CHDCND Lào sản xuất. Việt Nam đã có giải
pháp tăng cường sức cạnh tranh để hàng hoá chiếm lĩnh được thị trường nội
địa và quốc tế. Hoạt động tổ chức quản lý chống buôn lậu hàng hoá qua các
đường biên giới, hoạt động kiểm tra kiểm soát hàng hoá trốn thuế.
Thực hiện hệ thống tổ chức quản lý hàng hoá quá cảnh qua Lào vào thị
trường Việt Nam bên cạnh mặt tích cực tạo ra sự sôi động thị trường các hàng
hoá này ở việt nam.
Về hải quan: ở bên phía Việt Nam cũng đang tập trung cải cách lại cho
tốt hơn và hiện nay hai bên đang thực hiện chính sách giảm 50% thuế xuất khẩu.
Về phương thức thanh toán: Việt Nam cũng ban hành Quyết định
245/2000/QD-NHNN7 ngày 02/08/2000 về việc thanh toán hàng xuất nhập
khẩu bằng đồng Việt Nam và đồng Kíp Lào. Ngoài ra còn được phép thanh
toán bằng ngoại tệ (đô la Mỹ).
Về hoạt động xúc tiến thương mại: Các tỉnh ở khu vực biên giới cũng
thành lập trung tâm xúc tiến thương mại để tổ chức xúc tiến thương mại, hỗ
trợ các doanh nghiệp khảo sát thị trường, tổ chức hội chợ triển lãm tại khu
vực biên giới giữa hai nước.
Về hoạt động chống buôn lậu: Với đặc điểm biên giới hai nước như
vậy và trình độ dân trí ở khu vực biên giới còn thấp, do vậy, không tránh khỏi
việc buôn bán lậu và mua chuộc vận chuyển trái phép... và trong thời gian qua
hoạt động chống buôn lậu đã có nhiều tiến bộ, đã tăng cường hoạt động này
đối với các cơ quan chức năng, thực hiện tốt kế hoạch và kiểm điểm đánh giá
kết quả thực hiện.
II. PHÂN TÍCH TỔNG QUÁT VỀ KẾT QUẢ CỦA HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI
40
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam

41. Khóa luận tốt nghiệp http://luanvan.forumvi.com
HÀNG HOÁ GIỮA LÀO VÀ VIỆT NAM
1. Về kim ngạch buôn bán giữa Lào và Việt Nam
Bảng (2.1)
KIM NGẠCH XNK CHÍNH NGẠCH CỦA LÀO VỚI VIỆT NAM 1991-2002
Đơn vị: triệu USD
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Tổng kim
ngạch 6,9 23,7 56,3 123,8 104,6 163,4 98,8 217,4 360 178 130,2 122
XNK
Kim ngạch
3,3 7,7 41,9 83,3 84 108,5 52,7 144 195 111,6 67,8 62,5
xuất khẩu
Kim ngạch
3,6 16 14,4 40,5 20,6 54,9 46,1 73,3 164,3 66,4 62,4 59,5
nhập khẩu
Cán cân
thương -0,3 -8,3 27,5 42,8 63,4 53,6 6,6 70,7 30,7 45,2 5,4 3
mại
Nguồn: Số liệu thống kê chính thức của Tổng cục Thống kê Việt Nam và
Tổng cục Hải quan
Qua bảng (2.1) cho thấy, từ năm 1991 đến nay tổng kim ngạch xuất nhập
khẩu của hai nước có chiều hướng tăng mạnh và đã vượt xa hẳn so với thời kỳ
những năm 70, 80. Sở dĩ có được như vậy chủ yếu là do hai nước cùng thực
hiện tiến hành đổi mới về mọi mặt (như đã trình bày ở trên). Trong giai đoạn
này, từ những năm đầu đổi mới đến năm 1992, Lào liên tục nhập siêu của
Việt Nam, riêng 1992 khoảng 8,3 triệu USD. Đến lúc này, nhiều loại hàng
41
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại hàng hoá giữa CHDCND Lào và
CHXHCN Việt Nam