SlideShare a Scribd company logo
1 of 90
Download to read offline
Hoe algoritmen ons leven
vormgeven
David Graus
@dvdgrs
Algoritme?
“een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven
begintoestand naar een beoogd doel leidt.”
https://nl.wikipedia.org/wiki/Algoritme
Algoritme?
“een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven
begintoestand naar een beoogd doel leidt.”
https://nl.wikipedia.org/wiki/Algoritme
Algoritme?
Daar gaan we het vanavond dus niet over hebben…
Machine Learning
Machine Learning
• Subgebied van “AI” (Kunstmatige Intelligentie)
Machine Learning
• Subgebied van “AI” (Kunstmatige Intelligentie)
• The subfield of computer science that “gives
computers the ability to learn without being explicitly
programmed”
• “AI-hype”
• IBM (Watson), Google (DeepMind)
• Futuristisch: Tesla (zelf-rijdende auto’s)
Trouwens…
Trouwens…
“The meaning of a word is its use in the language”

— Wittgenstein
Trouwens…
“The meaning of a word is its use in the language”

— Wittgenstein
• “Machine Learning Model” ≈ Algoritme
Hoe werkt een
algoritme?
ML 101
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
ML 101
• Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker?
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
ML 101
• Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker?
• Stap 1: Verzamel data
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
ML 101
• Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker?
• Stap 1: Verzamel data
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
ML 101
• Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker?
• Stap 1: Verzamel data
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Feature Extraction
Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente?
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
3
2
3
1
0
0
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
3
2
3
1
0
0
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
3
2
3
1
0
0
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Appel
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
3
2
3
1
0
0
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Appel
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
3
2
3
1
0
0
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Appel
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
3
2
3
1
0
0
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Appel
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Leer een model
Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van
elkaar kan scheiden
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
3
2
3
1
0
0
zoet zout knapperig groente
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Appel
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
Voorspel
Bereken de score voor “nieuwe” data.
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Appel 3 0 1 0
3
2
3
1
0
0
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Voorspel
Bereken de score voor “nieuwe” data.
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Appel 3 0 1 0 4
3
2
3
1
0
0
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Voorspel
Bereken de score voor “nieuwe” data.
IJs
Pizza
Aardbeien
Sardines
Broccoli
Spruitjes
zoet zout knapperig groente
Appel 3 0 1 0 4
3
2
3
1
0
0
Lekker
Lekker
Lekker
Niet lekker
Niet lekker
Niet lekker
Daniel Tunkelang,
quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
3
0
3
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
-1
-1
Lekker
Let op
Let op
• Andere voorbeelden = ander model = andere output
Let op
• Andere voorbeelden = ander model = andere output
• Andere “features” = ander model = andere output
Waar raken
algoritmen ons leven?
Risico’s…
Risico’s…
• ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest
waarschijnlijke uitkomst te voorspellen.
Risico’s…
• ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest
waarschijnlijke uitkomst te voorspellen.
• Aanname: patronen herhalen zich
Risico’s…
• ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest
waarschijnlijke uitkomst te voorspellen.
• Aanname: patronen herhalen zich
• Gevolg: geleerde “vooroordelen” bestaan voort.
Risico’s…
• ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest
waarschijnlijke uitkomst te voorspellen.
• Aanname: patronen herhalen zich
• Gevolg: geleerde “vooroordelen” bestaan voort.
• Voorspel het meest waarschijnlijke: optimalisatie
voor de gemene deler.
Perceptie
Perceptie
• Men ziet technologie, algoritmen, en wiskundige
modellen veelal als “neutraal,” en “objectief.”
Perceptie
• Men ziet technologie, algoritmen, en wiskundige
modellen veelal als “neutraal,” en “objectief.”
• Maar dat zijn ze niet: ze zijn een reflectie van
onszelf, en leren van “ons”
Perceptie
• Men ziet technologie, algoritmen, en wiskundige
modellen veelal als “neutraal,” en “objectief.”
• Maar dat zijn ze niet: ze zijn een reflectie van
onszelf, en leren van “ons”
• Bias In, Bias Out
Voorbeeld
https://www.propublica.org/article/machine-bias-risk-assessments-in-criminal-sentencing
Voorbeeld
https://www.propublica.org/article/machine-bias-risk-assessments-in-criminal-sentencing
Algorithmic Bias
Algorithmic Bias
Algorithmic Bias
Algorithmic Bias
Mijn 2 cents
Begrijp het proces
Begrijp het proces
• Verander de perceptie. De uitkomst van een ML
model is ook maar een ‘standpunt’ — indirect een
reflectie van onszelf.
Begrijp het proces
• Verander de perceptie. De uitkomst van een ML
model is ook maar een ‘standpunt’ — indirect een
reflectie van onszelf.
• Behandel deze systemen dus niet als ‘orakel.’
Omarm de voordelen
Omarm de voordelen
• Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’
standhoudt, is het prima.
Omarm de voordelen
• Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’
standhoudt, is het prima.
• Een algoritme kan explicietere uitleg genereren dan
een mens;
Omarm de voordelen
• Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’
standhoudt, is het prima.
• Een algoritme kan explicietere uitleg genereren dan
een mens;
• “Gut feeling” (racial profiling) vs. wiskundige
modellen met gewichten, scores, etc.
Omarm de voordelen
• Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’
standhoudt, is het prima.
• Een algoritme kan explicietere uitleg genereren dan
een mens;
• “Gut feeling” (racial profiling) vs. wiskundige
modellen met gewichten, scores, etc.
• Een algoritme kan explicieter aangepast worden om
‘eerlijker’ te zijn.
Samenvattend
Samenvattend
• Algemene tendens = grotere rol van big data/ML.
Samenvattend
• Algemene tendens = grotere rol van big data/ML.
• Veel mogelijkheden
• Ongekende hoeveelheid data + snelle computerhardware +
slimme algoritmen
• Steeds toegankelijker
Samenvattend
• Algemene tendens = grotere rol van big data/ML.
• Veel mogelijkheden
• Ongekende hoeveelheid data + snelle computerhardware +
slimme algoritmen
• Steeds toegankelijker
• Pas op voor valkuilen!
• Bias In, Bias Out
• Algoritmen zijn geen orakels
Einde
@dvdgrs

More Related Content

More from David Graus

Financial News Mining @ FD Mediagroep/Company.info
Financial News Mining @ FD Mediagroep/Company.infoFinancial News Mining @ FD Mediagroep/Company.info
Financial News Mining @ FD Mediagroep/Company.infoDavid Graus
 
Big Data & Machine Learning - Mogelijkheden & Valkuilen
Big Data & Machine Learning - Mogelijkheden & ValkuilenBig Data & Machine Learning - Mogelijkheden & Valkuilen
Big Data & Machine Learning - Mogelijkheden & ValkuilenDavid Graus
 
Analyzing and Predicting Task Reminders
Analyzing and Predicting Task RemindersAnalyzing and Predicting Task Reminders
Analyzing and Predicting Task RemindersDavid Graus
 
Dynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity RankingDynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity RankingDavid Graus
 
Dynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity RankingDynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity RankingDavid Graus
 
Understanding Email Traffic
Understanding Email TrafficUnderstanding Email Traffic
Understanding Email TrafficDavid Graus
 
David Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27th
David Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27thDavid Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27th
David Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27thDavid Graus
 
Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)
Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)
Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)David Graus
 
Generating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social Streams
Generating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social StreamsGenerating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social Streams
Generating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social StreamsDavid Graus
 
yourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic events
yourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic eventsyourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic events
yourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic eventsDavid Graus
 
Semantic Search in E-Discovery
Semantic Search in E-DiscoverySemantic Search in E-Discovery
Semantic Search in E-DiscoveryDavid Graus
 
Semantic Annotation of the Cyttron Database
Semantic Annotation of the Cyttron DatabaseSemantic Annotation of the Cyttron Database
Semantic Annotation of the Cyttron DatabaseDavid Graus
 
Semantic annotation, clustering and visualization
Semantic annotation, clustering and visualizationSemantic annotation, clustering and visualization
Semantic annotation, clustering and visualizationDavid Graus
 

More from David Graus (13)

Financial News Mining @ FD Mediagroep/Company.info
Financial News Mining @ FD Mediagroep/Company.infoFinancial News Mining @ FD Mediagroep/Company.info
Financial News Mining @ FD Mediagroep/Company.info
 
Big Data & Machine Learning - Mogelijkheden & Valkuilen
Big Data & Machine Learning - Mogelijkheden & ValkuilenBig Data & Machine Learning - Mogelijkheden & Valkuilen
Big Data & Machine Learning - Mogelijkheden & Valkuilen
 
Analyzing and Predicting Task Reminders
Analyzing and Predicting Task RemindersAnalyzing and Predicting Task Reminders
Analyzing and Predicting Task Reminders
 
Dynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity RankingDynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
 
Dynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity RankingDynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
Dynamic Collective Entity Representations for Entity Ranking
 
Understanding Email Traffic
Understanding Email TrafficUnderstanding Email Traffic
Understanding Email Traffic
 
David Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27th
David Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27thDavid Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27th
David Graus - Entity Linking (at SEA), Search Engines Amsterdam, Fri June 27th
 
Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)
Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)
Understanding Email Traffic (talk @ E-Discovery NL Symposium)
 
Generating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social Streams
Generating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social StreamsGenerating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social Streams
Generating Pseudo-ground Truth for Detecting New Concepts in Social Streams
 
yourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic events
yourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic eventsyourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic events
yourHistory - entity linking for a personalized timeline of historic events
 
Semantic Search in E-Discovery
Semantic Search in E-DiscoverySemantic Search in E-Discovery
Semantic Search in E-Discovery
 
Semantic Annotation of the Cyttron Database
Semantic Annotation of the Cyttron DatabaseSemantic Annotation of the Cyttron Database
Semantic Annotation of the Cyttron Database
 
Semantic annotation, clustering and visualization
Semantic annotation, clustering and visualizationSemantic annotation, clustering and visualization
Semantic annotation, clustering and visualization
 

De Macht van Data --- Hoe algoritmen ons leven vormgeven

  • 1. Hoe algoritmen ons leven vormgeven David Graus @dvdgrs
  • 3. “een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven begintoestand naar een beoogd doel leidt.” https://nl.wikipedia.org/wiki/Algoritme Algoritme?
  • 4. “een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven begintoestand naar een beoogd doel leidt.” https://nl.wikipedia.org/wiki/Algoritme Algoritme?
  • 5. Daar gaan we het vanavond dus niet over hebben…
  • 7. Machine Learning • Subgebied van “AI” (Kunstmatige Intelligentie)
  • 8. Machine Learning • Subgebied van “AI” (Kunstmatige Intelligentie) • The subfield of computer science that “gives computers the ability to learn without being explicitly programmed”
  • 9. • “AI-hype” • IBM (Watson), Google (DeepMind) • Futuristisch: Tesla (zelf-rijdende auto’s)
  • 10.
  • 11.
  • 12.
  • 13.
  • 14.
  • 15.
  • 17. Trouwens… “The meaning of a word is its use in the language”
 — Wittgenstein
  • 18. Trouwens… “The meaning of a word is its use in the language”
 — Wittgenstein • “Machine Learning Model” ≈ Algoritme
  • 21. ML 101 • Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker? Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 22. ML 101 • Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker? • Stap 1: Verzamel data Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 23. ML 101 • Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker? • Stap 1: Verzamel data IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 24. ML 101 • Taak: Voorspel: is iets lekker of niet lekker? • Stap 1: Verzamel data IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 25. Feature Extraction IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 26. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 27. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 28. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 29. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 30. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 31. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 32. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 33. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 34. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 35. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 36. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 37. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 38. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 39. Feature Extraction Stap 2: Beschrijf: is het zoet, zout, knapperig, groente? IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 40. Leer een model IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 41. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 42. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 43. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes 3 2 3 1 0 0 zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 44. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes 3 2 3 1 0 0 zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 45. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes 3 2 3 1 0 0 zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Appel Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 46. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes 3 2 3 1 0 0 zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Appel Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 47. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes 3 2 3 1 0 0 zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Appel Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 48. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes 3 2 3 1 0 0 zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Appel Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 49. Leer een model Leer een ‘puntentelling’ die Lekker/Niet lekker van elkaar kan scheiden IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes 3 2 3 1 0 0 zoet zout knapperig groente 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Appel Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child
  • 50. Voorspel Bereken de score voor “nieuwe” data. IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Appel 3 0 1 0 3 2 3 1 0 0 Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1
  • 51. Voorspel Bereken de score voor “nieuwe” data. IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Appel 3 0 1 0 4 3 2 3 1 0 0 Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1
  • 52. Voorspel Bereken de score voor “nieuwe” data. IJs Pizza Aardbeien Sardines Broccoli Spruitjes zoet zout knapperig groente Appel 3 0 1 0 4 3 2 3 1 0 0 Lekker Lekker Lekker Niet lekker Niet lekker Niet lekker Daniel Tunkelang, quora.com/How-do-you-explain-machine-learning-to-a-child 3 0 3 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 -1 -1 Lekker
  • 54. Let op • Andere voorbeelden = ander model = andere output
  • 55. Let op • Andere voorbeelden = ander model = andere output • Andere “features” = ander model = andere output
  • 57.
  • 58.
  • 59.
  • 60.
  • 61.
  • 63. Risico’s… • ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest waarschijnlijke uitkomst te voorspellen.
  • 64. Risico’s… • ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest waarschijnlijke uitkomst te voorspellen. • Aanname: patronen herhalen zich
  • 65. Risico’s… • ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest waarschijnlijke uitkomst te voorspellen. • Aanname: patronen herhalen zich • Gevolg: geleerde “vooroordelen” bestaan voort.
  • 66. Risico’s… • ML heeft tot doel m.b.v. (historische) data de meest waarschijnlijke uitkomst te voorspellen. • Aanname: patronen herhalen zich • Gevolg: geleerde “vooroordelen” bestaan voort. • Voorspel het meest waarschijnlijke: optimalisatie voor de gemene deler.
  • 68. Perceptie • Men ziet technologie, algoritmen, en wiskundige modellen veelal als “neutraal,” en “objectief.”
  • 69. Perceptie • Men ziet technologie, algoritmen, en wiskundige modellen veelal als “neutraal,” en “objectief.” • Maar dat zijn ze niet: ze zijn een reflectie van onszelf, en leren van “ons”
  • 70. Perceptie • Men ziet technologie, algoritmen, en wiskundige modellen veelal als “neutraal,” en “objectief.” • Maar dat zijn ze niet: ze zijn een reflectie van onszelf, en leren van “ons” • Bias In, Bias Out
  • 79. Begrijp het proces • Verander de perceptie. De uitkomst van een ML model is ook maar een ‘standpunt’ — indirect een reflectie van onszelf.
  • 80. Begrijp het proces • Verander de perceptie. De uitkomst van een ML model is ook maar een ‘standpunt’ — indirect een reflectie van onszelf. • Behandel deze systemen dus niet als ‘orakel.’
  • 82. Omarm de voordelen • Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’ standhoudt, is het prima.
  • 83. Omarm de voordelen • Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’ standhoudt, is het prima. • Een algoritme kan explicietere uitleg genereren dan een mens;
  • 84. Omarm de voordelen • Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’ standhoudt, is het prima. • Een algoritme kan explicietere uitleg genereren dan een mens; • “Gut feeling” (racial profiling) vs. wiskundige modellen met gewichten, scores, etc.
  • 85. Omarm de voordelen • Als de aanname van ‘patronen herhalen zich’ standhoudt, is het prima. • Een algoritme kan explicietere uitleg genereren dan een mens; • “Gut feeling” (racial profiling) vs. wiskundige modellen met gewichten, scores, etc. • Een algoritme kan explicieter aangepast worden om ‘eerlijker’ te zijn.
  • 87. Samenvattend • Algemene tendens = grotere rol van big data/ML.
  • 88. Samenvattend • Algemene tendens = grotere rol van big data/ML. • Veel mogelijkheden • Ongekende hoeveelheid data + snelle computerhardware + slimme algoritmen • Steeds toegankelijker
  • 89. Samenvattend • Algemene tendens = grotere rol van big data/ML. • Veel mogelijkheden • Ongekende hoeveelheid data + snelle computerhardware + slimme algoritmen • Steeds toegankelijker • Pas op voor valkuilen! • Bias In, Bias Out • Algoritmen zijn geen orakels