Θρησκευτικά Δ΄ δημοτικού

1. Όταν οι άνθρωποι προσεύχονται
Θεματική Ενότητα 1
Δ΄ τάξη

2. Ποιος είναι για τον καθένα μας ο ρόλος της προσευχής στη ζωή μας;
Στην ενότητα αυτή θα δούμε πόση σημασία είχε η προσευχή για
κάποια πρόσωπα που ξέρουμε από τη Βίβλο και για τον ίδιο τον
Χριστό. Θα δούμε ακόμη πώς προσεύχονται οι πιστοί στις διάφορες
θρησκείες, ώστε να διαπιστώσουμε ότι τελικά η προσευχή είναι η
επικοινωνία του πιστού με τον Θεό.
Με λίγα λόγια

3. 1. Η προσευχή στο σχολείο

4. Η πρωινή προσευχή
​Όπως ακριβώς όταν φανούν οι ακτίνες του ηλίου, φεύγουν όλα τα θηρία και
κρύβονται στις φωλιές τους, έτσι και όταν η προσευχή βγει σαν ακτίνα από το
στόμα και τη γλώσσα μας, φωτίζεται ο νους, και όλα τα άλογα και άγρια πάθη
φεύγουν δραπετεύοντας και κρύβονται στις φωλιές τους, μόνο όμως όταν
προσευχόμαστε σωστά, με ψυχή άγρυπνη και νου προσεκτικό. Ι. Χρυσόστομος

5. Ο Αγιασμός στην αρχή της σχολικής χρονιάς
Πέρασε πια το όμορφο καλοκαίρι και οι διακοπές. Στην αυλή του σχολείου,
βρίσκεται ένα τραπέζι μ’ ένα ωραίο τραπεζομάντηλο. Πάνω του είναι τοποθετημένα
με τάξη ένα γυάλινο δοχείο με νερό, ένα κλωνάρι βασιλικός που μοσχομυρίζει,
ένα κερί κι ένα θυμιατό*.

6. Κτυπά το κουδούνι και τα παιδιά κάνουν γραμμές κοντά στο τραπέζι. Είναι η ώρα
του Αγιασμού. Ο ιερέας φορά το πετραχήλι του. Με ευλάβεια, τοποθετεί έναν
Σταυρό δίπλα στο δοχείο με το νερό. Αφού ανοίξει το Ευχολόγιο, αρχίζει να
διαβάζει ευχές και να ψάλλει μαζί με τον ψάλτη ωραίους ύμνους.

7. Ο ιερέας παρακαλεί τον Θεό να δίνει υγεία, δύναμη και καθαρό μυαλό στα παιδιά
και στους δασκάλους. Ύστερα παίρνει στα χέρια του τον Σταυρό και το κλωνάρι του
βασιλικού, τα βυθίζει τρεις φορές στο νερό για να αγιαστεί, και ψάλλει:
«Σώσον Κύριε τόν λαόν σου...» Όλοι στο τέλος φιλούν τον Σταυρό και ο παπάς
τούς ραντίζει με τον βασιλικό και τους εύχεται: «Καλή χρονιά!».

8. Η Ακολουθία του Αγιασμού γίνεται και σε άλλες περιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων.
Tην πρωτομαγιά στις Εκκλησίες. Στα εγκαίνια ενός καινούριου σπιτιού ή ενός νέου
καταστήματος. Σ' ένα καινούριο καράβι ή αυτοκίνητο πριν από το πρώτο του ταξίδι.

9. Όταν λοιπόν αρχίζουμε κάτι καινούριο, ζητάμε τη βοήθεια του Θεού. Με τον
Αγιασμό έρχεται η χάρη του Θεού και βρίσκεται κοντά μας σε κάθε τίμιο έργο που
κάνουμε, για να μας στηρίζει και να μας δίνει δύναμη.

10. 1. Γράψτε σε ένα φύλλο χαρτί με την ομάδα σας, όσες λέξεις σάς φέρνει
στο μυαλό η λέξη «προσευχή». Να συγκρίνετε με τις άλλες ομάδες.
2. Ποια αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στον Αγιασμό βλέπετε στη
φωτογραφία;

11. Η προσευχή
Όπως ακριβώς όταν φανούν οι ακτίνες του ηλίου, φεύγουν όλα τα θηρία και
κρύβονται στις φωλιές τους, έτσι και όταν η προσευχή βγει σαν ακτίνα από
το στόμα και τη γλώσσα μας, φωτίζεται ο νους, και όλα τα άλογα και άγρια
πάθη φεύγουν δραπετεύοντας και κρύβονται στις φωλιές τους, μόνο όμως
όταν προσευχόμαστε σωστά, με ψυχή άγρυπνη και νου προσεκτικό. Ιω.
Χρυσόστομος
Ετούτ’ είν’ ύστερη νυχτιά όλα τ’ αστέρια βγάνει ολονυχτίς ανέβαινε η δέηση,
τό λιβάνι… Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (Σχεδ. Β΄, 910)

12. 2. Σε όλο τον κόσμο οι άνθρωποι
προσεύχονται
Πότε, πού, πώς και γιατί
προσεύχονται οι άνθρωποι;

13. Πότε προσεύχονται οι άνθρωποι;
Έχει συγκεκριμένη στιγμή η προσευχή;

14. Με την προσευχή οι άνθρωποι προσπαθούν να επικοινωνούν με τον Θεό
που πιστεύουν. Υπάρχουν συγκεκριμένοι τόποι και χρόνοι προσευχής.
Ωστόσο, καθώς ο Θεός είναι «πανταχού παρών», μπορούν να
προσεύχονται όποτε και όπου το θελήσουν. Όταν προσεύχονται οι
άνθρωποι μπορούν να εκφράζουν χαρά, φόβο, λύπη, να ευχαριστούν τον
Θεό, να ζητούν συγχώρηση ή να τον παρακαλούν για κάτι.

15. Υπάρχουν δύο ειδών προσευχές. Η κοινή προσευχή που γίνεται όταν
είμαστε στην εκκλησία. Το κύριο γνώρισμά της είναι ότι γίνεται μαζί με
άλλους συνανθρώπους μας με συγκεκριμένα λόγια προσευχής .

16. Η ατομική προσευχή που γίνεται στο δωμάτιο μας, στο αυτοκίνητο,
στην εργασία, στο χωράφι, στο αεροπλάνο, στο πλοίο κτλ.

22. Γιατί προσεύχονται οι άνθρωποι;

23. Με την προσευχή μιλάμε
στο Θεό. Τον ευχαριστούμε
για όσα μας χαρίζει, τον
παρακαλούμε να μας
βοηθήσει στις δυσκολίες
μας, αλλά και να βρίσκεται
πάντοτε κοντά μας.
Ποια είναι τα τρία ρήματα
της προσευχής;

24. Η προσευχή είναι επικοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό. Με την
προσευχή ο άνθρωπος προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον Θεό που
πιστεύει, τον δοξολογεί, τον παρακαλεί και τον ευχαριστεί.

25. Προσεύχονται όλοι οι άνθρωποι ή μόνο οι χριστιανοί;

36. Πού προσεύχονται οι άνθρωποι;

37. Ορθόδοξος ναός

38. Ασκεπής ναός στη Λήμνο

39. Καθολικός ναός

40. Ναός στη Ρωσία

41. Ναός στη Ν. Ζηλανδία

42. Εκκλησία-καράβι στη Ρωσία.

43. Φουσκωτή Εκκλησία, Surrey, Αγγλία

44. Η εκκλησία των βράχων στη Φιλανδία

45. Ιουδαϊκή συναγωγή

46. Το δυτικό τείχος στην Ιερουσαλήμ είναι ό,τι απέμεινε από τον Δεύτερο Ναό, ο
ιερότερος τόπος στον Ιουδαϊσμό.

47. Παγόδα - Βουδισμός

48. Κινέζικη παγόδα

49. Ινδουιστικός ναός στην Ινδία

50. Εκκλησία στην Αφρική

51. Μουσουλμανικό τέμενος - τζαμί

52. Μπορεί κάποιος να προσευχηθεί στην αποθήκη του σπιτιού του;

53. Ο καθένας μπορεί να
προσευχηθεί στην
εκκλησία του. Όμως
αφού ο Θεός είναι
«πανταχού παρών»,
όλοι μπορούν να
προσεύχονται όποτε
και όπου θέλουν. Όταν
προσεύχονται οι
άνθρωποι άλλοτε
ευχαριστούν τον Θεό,
άλλοτε ζητούν
συχώρεση και άλλοτε
τον παρακαλούν για
κάτι.

54. 3. Η προσευχή στη
βίβλο
https://www.youtube.co
m/watch?v=aaleKXLkIiY
Σαν το ελάφι - Το μεγάλο
τραγούδι ( δίσκος 1973 )
(Ψαλμός 42 του Δαυίδ
σε ελεύθερη απόδοση)

55. Ο βασιλιάς Σολομών
Όταν πέθανε ο Δαβίδ
έγινε βασιλιάς ο γιος
του ο Σολομών. Ο Θεός
τού παρουσιάστηκε σε
όνειρο και του είπε:
«Ζήτησέ μου τι θέλεις
να σου δώσω και θα το
κάνω».

56. Ο Σολομών είπε: «Κύριε,
εσύ έδειξες μεγάλη αγάπη
στον πατέρα μου, γιατί
έζησε με πιστότητα,
δικαιοσύνη και ειλικρίνεια
απέναντί σου. Και τώρα,
Κύριε Θεέ μου, εσύ έκανες
βασιλιά εμένα. Εγώ όμως
είμαι πολύ νέος και δεν
ξέρω να κυβερνώ. Δώσε
μου λοιπόν, Κύριε, τη
σοφία που χρειάζομαι για
να διοικώ τον λαό σου και
να διακρίνω τι είναι καλό
και τι κακό γι’ αυτούς».
Εσύ τι θα ζητούσες από
τον Θεό, αν ήσουν στη
θέση του βασιλιά
Σολομώντα;

57. Ο Θεός ευχαριστήθηκε με
το αίτημα του βασιλιά
Σολομώντα και του είπε:
«Θα μπορούσες να είχες
ζητήσει πλούτη ή
μακροβιότητα. Αλλά δεν το
έκανες. Γι’ αυτό εγώ,
όπως μου ζήτησες, θα
σου δώσω σοφία και
γνώση, όση κανένας δεν
είχε πριν από σένα ούτε
μετά από σένα θα έχει.
Και επιπλέον σου δίνω
όσα δεν ζήτησες: πλούτο
και δόξα».
Γιατί ευχαριστήθηκε ο
Θεός από την απάντηση
του Σολομώντα;

58. Παντού έγινε γνωστό πόσο σοφός και έξυπνος ήταν ο βασιλιάς
Σολομών. Άνθρωποι από μακρινές χώρες έρχονταν κοντά του, γιατί
ήθελαν να ακούσουν τι λέει ο βασιλιάς.

59. Ο βασιλιάς Σολομώντας προσεύχεται μέσα στον ναό
Εκείνο τον καιρό, στην πρωτεύουσα Ιερουσαλήμ δεν υπήρχε ναός,
όπου ο λαός του Ισραήλ θα μπορούσε να προσεύχεται στον Θεό.

60. Ο Σολομών αποφάσισε να χτίσει τον ναό. Και τώρα, ο Σολομών και ο
λαός μπορούσαν να λατρεύουν τον Θεό στον καινούργιο, ωραίο ναό.

61. Ο λαός συγκεντρώθηκε μπροστά στον καινούργιο ναό. Ο Σολομών
στάθηκε μπροστά στο θυσιαστήριο και προσευχήθηκε:

62. «Κύριε, Θεέ του Ισραήλ, δεν υπάρχει Θεός όμοιος μ’ εσένα στον ουρανό
πάνω κι εδώ κάτω στη γη. Ακόμα και ο μεγάλος, απέραντος ουρανός να σε
χωρέσει δεν μπορεί. Κι αυτός ο ναός που έχτισα είναι μικρός για σένα. Γι’ αυτό
θέλω να σε παρακαλέσω: ας είναι ανοιχτά τα μάτια σου πάνω σ’ ετούτο τον
ναό μέρα και νύχτα. Εσύ μας υποσχέθηκες: “Εκεί θα μείνω μαζί σας”. Άκουσέ
μας, λοιπόν, όταν σου απευθύνουμε
τις προσευχές μας μέσα σ’
αυτόν τον ναό. Άκουσε τις
παρακλήσεις μας και
συγχώρεσέ μας όταν
κάνουμε κάτι κακό.
Βοήθησέ μας όταν
βρισκόμαστε σε κίνδυνο».
Ο Σολομών χρησιμοποιεί
στην προσευχή του τρία
ρήματα που τα
χρησιμοποιούμε κι εμείς
ακόμα στις προσευχές μας.
Ποια;

63. Μετά από την προσευχή αυτή, ο Σολομών ευλόγησε τον λαό. Κατόπιν όλοι
μαζί γιόρτασαν μια μεγάλη γιορτή του Ισραήλ, τη γιορτή της Σκηνοπηγίας.
Σκηνοπηγία ή εορτή της Συγκομιδής ή εορτή των Σκηνών, ονομαζόταν και ονομάζεται η τελευταία από τις
τρεις μεγάλες γιορτές των Ιουδαίων, μετά το Πάσχα και την Πεντηκοστή, διάρκειας επτά ημερών, που "τελείται
προς ευχαριστίαν για την συγκομιδή των καρπών και προς ανάμνηση της καθοδήγησης του Ισραήλ από τον
Θεό στην Έρημο του Σινά μετά την έξοδο των Εβραίων από την Αίγυπτο και την διαμονή τους σε σκηνές.

64. Ο Δανιήλ και οι φίλοι του στα παλάτια της Βαβυλώνας
Ο βασιλιάς της Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορ, ήρθε στην Ιερουσαλήμ
με τον στρατό του και κατέλαβε την πόλη. Διέταξε να διαλέξουν από
τους Ισραηλίτες όσους νέους ήταν από αρχοντικές οικογένειες και
διέθεταν γνώση και αντίληψη.

65. Ο σκοπός του ήταν να τους προσλάβει στην υπηρεσία του, αφού τους
δίδασκαν να διαβάζουν και να γράφουν στη γλώσσα των Βαβυλωνίων.
Για τρία χρόνια δίδαξαν στους νέους όλα όσα έπρεπε να ξέρουν
προκειμένου να υπηρετήσουν τον βασιλιά.

66. Ένας από τους νέους ονομαζόταν Δανιήλ. Αυτός και οι τρεις φίλοι του, ο
Ανανίας, ο Μισαήλ και ο Αζαρίας, επιλέχτηκαν για την υπηρεσία του
Ναβουχοδονόσορα. Ο βασιλιάς γρήγορα κατάλαβε ότι και οι τέσσερις ήταν
πιο έξυπνοι από τους άλλους. Στις ερωτήσεις του αυτοί απαντούσαν με
σοφία και σύνεση.

67. Κάποια μέρα ο βασιλιάς
Ναβουχοδονόσορ
κατασκεύασε ένα μεγάλο
χρυσό άγαλμα και έδωσε τη
διαταγή: «Όλοι οι άνθρωποι
του βασιλείου μου θα πρέπει
να πέφτουν και να
προσκυνούν το χρυσό άγαλμα.
Όποιος δεν πέσει να το
προσκυνήσει, θα ριχτεί
αμέσως σε καμίνι με φωτιά».
Όλος ο λαός προσκυνούσε το
χρυσό άγαλμα, αλλά ο
Ανανίας, ο Μισαήλ και ο
Αζαρίας προσκυνούσαν μόνο
τον Θεό του Ισραήλ.

68. Όταν το άκουσε αυτό ο βασιλιάς, διέταξε να τους φέρουν μπροστά του, στο
παλάτι, και τους είπε: «Πώς τολμάτε να μην υπακούτε στις διαταγές μου; Μήπως
νομίζετε πως ο Θεός σας μπορεί να σας γλιτώσει, αν σας ρίξω στο καμίνι;»

69. Οι τρεις νέοι όμως
απάντησαν; «Αν ο
Θεός θέλει, μπορεί να
μας γλιτώσει από
σένα και το καμίνι.
Αλλά κι αν αυτό δε
γίνει, πρέπει να
ξέρεις, ότι εμείς το
χρυσό άγαλμα που
έστησες δεν το
προσκυνάμε».

70. Τότε ο Ναβουχοδονόσορ
θύμωσε πολύ. Διέταξε να
ρίξουν τους τρεις νέους
μπροστά στα μάτια του
στο καμίνι της φωτιάς. Ο
Θεός όμως έστειλε έναν
άγγελο ο οποίος
προστάτεψε τους τρεις
φίλους από τη φωτιά. Η
φωτιά ούτε που τους
άγγιζε.

71. Τότε οι τρεις νέοι μ’ ένα στόμα άρχισαν να
προσεύχονται:
«Δοξασμένος είσαι Κύριε, Θεέ των
προγόνων μας!
Αξίζει να σε υμνούν και να σε δοξολογούν
για πάντα…
Σε υμνούμε και σε δοξάζουμε για πάντα.
Δοξάστε τον Κύριο όλα εσείς τα
δημιουργήματά του …
Δοξάστε τον Κύριο όλες οι δυνάμεις …
Δοξάστε τον Κύριο αστέρια του ουρανού
…
Δοξάστε τον Κύριο εσείς βροχή και
δροσιά …
Δοξάστε τον Κύριο όλοι οι άνεμοι …
Δοξάστε τον Κύριο εσείς φωτιά και
καύσωνας …
Δοξάστε τον Κύριο εσείς οι νύχτες και οι
μέρες …
Δοξάστε τον Κύριο εσείς το φως και
το σκοτάδι …
Δοξάστε τον Κύριο αστραπές και
σύννεφα …
Δοξάστε τον Κύριο όρη και βουνά …
Δοξάστε τον Κύριο θάλασσες και
ποταμοί
Δοξάστε τον Κύριο όλα τα πουλιά
στον ουρανό
Δοξάστε τον Κύριο όλα τα θηρία και
τα κτήνη …
Δοξάστε τον Κύριο εσείς οι
άνθρωποι …
Δοξάστε τον Κύριο …
Γιατί αυτός μας έσωσε από τον
θάνατο,
και μας γλίτωσε μέσα από τη λάβα
του φλογερού καμινιού…
Ευχαριστήστε τον Κύριο,
γιατί είναι αγαθός,
κι αιώνια διαρκεί η αγάπη του…»

72. Τότε ταράχτηκε ο βασιλιάς και φώναξε: «Τρεις δεν ρίξαμε στη φωτιά; Πώς εγώ βλέπω
τέσσερις άντρες να περπατούν στο κέντρο του καμινιού χωρίς να καίγονται;».
Τότε διέταξε ο
βασιλιάς να
βγάλουν από
το καμίνι τους
τρεις νέους
που δεν είχαν
πάθει τίποτα.
Ποιος ήταν ο
τέταρτος
άντρας που
έβλεπε ο
βασιλιάς;

73. Ένας ποιητής ψάλλει και προσεύχεται
Κύριε σου φώναξα∙
τρέξε κοντά μου!
Άκουσε τη φωνή μου
όταν σε καλώ!
Ας είναι η προσευχή μου μπρος σου
σαν το θυμίαμα,
και τα υψωμένα χέρια μου
σαν τη θυσία την εσπερινή.
Βάλε μου, Κύριε, φρουρά
στο στόμα μου,
φράχτη στη θύρα των χειλιών μου.
Την καρδιά μου συγκράτησέ την
από την κλίση της στο κακό …
Σ’ εσένα, Κύριε, Θεέ μου,
στρέφω τα μάτια μου∙
σ’ εσένα ελπίζω …
Ψλ 140
Αινείτε τον Θεό
μέσα στον άγιο του ναό!
Αινείτε τον
μες στο στερέωμα που λάμπει η δύναμή του!
Αυτόν αινείτε
για τις μεγαλοσύνες του …
Αυτόν αινείτε
με της σάλπιγγας τους ήχους,
αινείτε τον
με λαούτο και κιθάρα!
Αυτόν αινείτε
με το τύμπανο και με τον κυκλικό χορό,
αινείτε τον
με έγχορδα και με φλογέρα!
Αυτόν αινείτε
με … κύμβαλα που αλαλάζουν.
Κάθε τι που ανασαίνει ας αινεί τον Κύριο!
Ψλ 150

74. Ο ψαλμός 140 ψάλλεται στην απογευματινή ακολουθία της εκκλησίας, τον
Εσπερινό. Βρείτε και ακούστε το τραγούδι: «Από τα βάθη της καρδιάς» που
έχει στηριχτεί σ’αυτόν τον ψαλμό.
https://www.youtube.com/watch?v=W98zcrVomKk
Ακούστε και τον ψαλμό 102, όπως τον ψάλλουν μοναχοί από το μοναστήρι
της Σιμωνόπετρας στο Άγιο Όρος.
https://www.youtube.com/watch?v=OKuYjhy_CXo

75. Η αληθινή προσευχή
(Είπε ο Ιησούς:) «Όταν προσεύχεστε, να μην είστε σαν τους υποκριτές, που τους αρέσει
να στέκονται και να προσεύχονται στις πλατείες, για να κάνουν καλή εντύπωση στους
ανθρώπους. Εσείς όταν θέλετε να προσευχηθείτε, να πηγαίνετε στο πιο απόμερο
δωμάτιο του σπιτιού σας, να
κλείνετε την πόρτα και να
προσεύχεστε στον ουράνιο
Πατέρα σας. Αυτός βλέπει ακόμα
και τις κρυφές πράξεις. Ο Θεός είναι
ο ουράνιος Πατέρας σας. Αυτός
ξέρει από τι έχετε ανάγκη, προτού
ακόμη να του το ζητήσετε. Γι’ αυτό
όταν προσεύχεστε δεν χρειάζετε
να φλυαρείτε». Μτ 6, 5-8
«Ζητάτε και θα σας δοθεί»
(Είπε ο Ιησούς:) «Ζητάτε και θα σας
δοθεί, ψάχνετε και θα βρείτε,
χτυπάτε την πόρτα και θα σας
ανοιχτεί. Γιατί όποιος ζητάει
λαβαίνει κι όποιος ψάχνει βρίσκει κι
όποιος χτυπά του ανοίγεται … ο
ουράνιος Πατέρας σας θα δώσει
αγαθά σ’ όσους του τα ζητούν».
Μτ 7, 7-11

76. Δυο άνθρωποι προσεύχονται:
η παραβολή του τελώνη και του φαρισαίου
(Είπε ο Ιησούς:) «Δυο άνθρωποι ξεκίνησαν ένα πρωινό ν’ ανέβουν στον ναό
για να προσευχηθούν. Ένας Φαρισαίος και ένας τελώνης. Όταν έφτασε στον
ναό ο Φαρισαίος
στάθηκε επιδεικτικά
και είπε: “Σ’
ευχαριστώ, Θεέ μου,
που δεν είμαι κι εγώ
σαν τους
άλλους ανθρώπους,
που είναι
διεφθαρμένοι και
αμαρτωλοί. Εγώ είμαι
ένας δίκαιος
άνθρωπος, κάνω καλό
στους ανθρώπους και
προσεύχομαι πολλές
φορές την ημέρα”.

77. Ο τελώνης, αντίθετα,
στεκόταν πολύ πίσω και
δεν τολμούσε ούτε τα μάτια
του να σηκώσει στον
ουρανό. Χτυπούσε το
στήθος του και έλεγε: “Θεέ
μου, συγχώρεσέ με τον
αμαρτωλό ”.
Υπάρχουν διαφορές στις
προσευχές των δύο
ανθρώπων;

78. (Είπε ο Ιησούς:) Σας βεβαιώνω πως αυτός που έφυγε για το σπίτι του
συμφιλιωμένος με τον Θεό ήταν ο τελώνης, ενώ ο άλλος όχι. Γιατί όποιος
υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, κι όποιος τον ταπεινώνει θα υψωθεί».
Στην παραβολή του Φαρισαίου και
του Τελώνη, υπάρχουν διαφορετικές
μορφές θρησκευτικής συμπεριφοράς.
Να επισημάνετε τα θετικά και τα
αρνητικά στοιχεία από τις
συμπεριφορές αυτές. Μπορείτε να
εντοπίσετε παρόμοιες στάσεις
σημερινών χριστιανών;

79. Ο Ιησούς προσευχόμενος
Το πρωί, πολύ πριν ακόμα
φέξει, ο Ιησούς βγήκε έξω και
πήγε σ’ ένα ερημικό μέρος, κι
εκεί προσευχόταν.
Η φήμη του απλωνόταν όλο
και περισσότερο και πολλοί
άνθρωποι πήγαιναν κοντά του
να τον ακούσουν και να τους
θεραπεύσει απ’ τις αρρώστιες
τους. Εκείνος όμως
αποσυρόταν σε ερημικά μέρη
και προσευχόταν.
Εκείνες τις μέρες ανέβηκε ο
Ιησούς στο βουνό για να
προσευχηθεί.

80. Πάτερ ημών
Πατέρα μας, που βρίσκεσαι στους ουρανούς,
κάνε να σε δοξάσουν όλοι ως Θεό,
να έρθει η βασιλεία σου∙
να γίνεται το θέλημά σου
και από τους ανθρώπους,
όπως γίνεται από τους αγγέλους στον ουρανό.
Δώσε μας σήμερα την απαραίτητη
τροφή για τη ζωή μας.
Και ξέγραψε τα λάθη μας
όπως κι εμείς ξεγράφουμε
ό,τι κακό μας έκαναν οι άλλοι.
Και μην αφήσεις να βρεθούμε σε δύσκολες
στιγμές,
αλλά γλίτωσέ μας από τις παγίδες του
πονηρού».
Μτ 6, 9-13
Πάτερ ἡμῶν
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς·
ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου·
ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου·
γενηθήτω τὸ θέλημά σου,·
ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς·
τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς
ἡμῖν σήμερον·
καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν,
ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις
ἡμῶν·
καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς
πειρασμόν,
ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.
ἀμην
«Έτσι να προσεύχεστε»: Η Κυριακή προσευχή
(Είπε ο Ιησούς:) «Εσείς, λοιπόν, έτσι να προσεύχεστε:

81. Our Father (Αγγλικά)
Our Father who art in heaven,
hallowed be thy name.
Thy kingdom come.
Thy will be done
on earth as it is in heaven.
Give us this day our daily bread,
and forgive us our trespasses,
as we forgive those who trespass against us,
and lead us not into temptation,
but deliver us from evil.
Amen.
Notre Père (Γαλλικά)
Notre Père qui es aux cieux
Que Ton Nom soit sanctifié,
Que Ton Règne arrive,
Que Ta Volonté soit faite sur la terre
comme au ciel.
Donne-nous aujourd’hui notre pain
substantiel
Et remets-nous nos dettes
comme nous remettons à nos
débiteurs,
Et ne nous soumets pas à l’épreuve,
Mais délivre nous du Malin.
Amen.

82. Göklerdeki Babamız (Τουρκικά)
Göklerdeki Babamız,
adın kutsal kılınsın.
Egemenliğin gelsin.
Gökte olduğu gibi,
yeryüzünde de senin istediğin olsun.
Bugün bize gündelik ekmeğimizi ver.
Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız
gibi,
sen de bizim suçlarımızı bağışla.
Ayartılmamıza izin verme.
Kötü olandan bizi kurtar.
Amin
Отче наш (Ρωσικά)
Отче наш, Иже еси́ на небесе́х!
Да святи́тся имя Твое́,
да прии́дет Ца́рствие Твое,
да будет воля Твоя,
я́ко на небеси́ и на земли́.
Хлеб наш насу́щный даждь нам
днесь;
и оста́ви нам до́лги наша,
я́коже и мы оставля́ем должнико́ м
нашим;
и не введи́ нас во искушение,
но изба́ ви нас от лука́ ваго.

83. Fader Vår (Σουηδικά)
Fader Vår, som är i himmelen.
Helgat varde ditt namn.
Tillkomme ditt rike.
Ske din vilja,
såsom i himmelen så ock på jorden.
Vårt dagliga bröd giv oss idag,
och förlåt oss våra skulder,
såsom ock vi förlåta dem oss skyldiga
äro,
och inled oss icke i frestelse
utan fräls oss ifrån ondo.
Amen.
Abun d-bashmayo (Συριακά-
Αραμαϊκά)
Abun d-bashmayo
nithqadash shmokh
tithe malkuthokh
nehwe sebyonokh
aykano d-bashmayo oph bar`o
hab lan lahmo d-sunqonan
yowmono
washbuq lan hawbayn wahtohayn
aykano doph hnan shbaqan l-
hayobayn
lo ta`lan l-nesyuno
elo phaso lan men bishop.
Amin .

84. Ѿче на́шъ (Βουλγαρικά)
Ѿче на́шъ иже еси на н[е]б[е]се[хъ],
да с[вѧ]ти́тсѧ и́мѧ Твое́,
да прїидетъ ц[а]рствїе Твое́,
да буде[тъ] волѧ Твоѧ́,
ѧко на н[е]б[е]си и на земли́.
Хлѣ́бъ на́шъ насущныи да́ждъ на́мъ
дне́сь,
и оста́ ви на́мъ дол[ъ]гы на́ша,
ѧко и мы оставлѧ́емъ дол[ъ]жникомъ
на́ ши[мъ].
и не в[ъ]веди на́ съ в напа́ сть
но изба́ви на[съ] ѿ лука́ ваго:
ѧко твое есть ц[а]рствїе
и сила и слава во в[е]ки.
Аминь.
主禱文 (Κινεζικά)
於諸天我等之父歟，
願爾名見聖；
願爾國臨格；
願爾旨承行，
於天如何，
於地亦然；
我等需用之糧，
求賜我等於今日；
又免我等債於我等，
如我等亦免負我等債者；
且弗導吾儕於誘感，
乃脫我等於彼惡者。

85. Προσευχή του Αγίου Φραγκίσκου
της Ασσίζης
Κύριε, κάνε με ένα όργανο της ειρήνης Σου.
Όπου υπάρχει μίσος, ας σπείρω Αγάπη,
όπου υπάρχει αδικία, Συγχώρεση,
Όπου υπάρχει απελπισία, Ελπίδα,
Όπου υπάρχει αμφιβολία, Πίστη,
Όπου υπάρχει σκοτάδι, Φως και
Όπου υπάρχει λύπη, Χαρά.
Ω, Θεϊκέ Δάσκαλε,
Ευλόγησέ με έτσι ώστε να μην επιζητώ,
Να με παρηγορούν, αλλά να παρηγορώ,
Να με καταλαβαίνουν, αλλά να καταλαβαίνω,
Να με αγαπούν, αλλά να αγαπώ,
Γιατί δίνοντας, λαμβάνουμε,
συγχωρώντας, συγχωρούμαστε,
και πεθαίνοντας, γεννιόμαστε στην αιώνια ζωή.
4. Από τη χριστιανική παράδοση
Ο Φραγκίσκος της Ασσίζης είναι άγιος της Καθολικής Εκκλησίας, που έζησε τον 12ο-13ο
αιώνα. Εντοπίστε τις λέξεις με τις οποίες φανερώνει ο άγιος στην προσευχή τα αγαθά
που θέλει να «σπείρει» στους ανθρώπους. Στη συνέχεια, βρείτε πού θέλει να σπείρει
καθένα από αυτά. Πώς σας φαίνεται η προσευχή του;

86. Νίκος Καββαδίας, Οι προσευχές των ναυτικών
Οι Γιαπωνέζοι ναυτικοί, προτού να κοιμηθούν,
βρίσκουν στην πλώρη μια γωνιά που δεν πηγαίνουν άλλοι
κι ώρα πολλή προσεύχονται βουβοί, γονατιστοί
μπρος σ’ ένα Βούδα κίτρινο που σκύβει το κεφάλι.
Κάτι μακριά ως τα πόδια τους φορώντας νυχτικά,
μασώντας οι ωχροκίτρινοι μικροί Κινέζοι ρύζι,
προφέρουνε με την ψιλή φωνή τους προσευχές
κοιτάζοντας μια χάλκινη παγόδα που καπνίζει.
Οι Κούληδες με την βαριά βλακώδη τους μορφή
βαστάν σκυφτοί τα γόνατα κοιτώντας πάντα κάτου,
κι οι Αράπηδες σιγοκουνάν το σώμα ρυθμικά,
κατάρες μουρμουρίζοντας ενάντια του θανάτου.
Οι Ευρωπαίοι τα χέρια τους κρατώντας ανοιχτά,
εκστατικά προσεύχονται γιομάτοι από ικεσία
και ψάλλουνε καθολικές ωδές μουρμουριστά,
που εμάθαν όταν πήγαιναν μικροί στην εκκλησία.
Και οι Έλληνες, με τη μορφή τη βασανιστική,
από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν, το σταυρό τους
κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή « Πάτερ ημών...»
το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλό τους.
https://www.youtube.co
m/watch?v=5vOMWmR
XQzM
5. Από την ελληνική ποίηση

87. Γιώργος Θέμελης, Θέλουν τα μάτια να σε δουν (απόσπασμα)
… Θέλουν τα μάτια να σε δουν,
Να σε χορτάσουν Θεέ μου, θέλουν
Δίχως καθρέφτισμα και συγνεφιά.
Θέλουν τα μάτια να σε δουν,
Τα χέρια μου να σε κρατήσουν.
Κατάματα, κατάσαρκα ….

88. 5. Προσευχές άλλων θρησκευτικών παραδόσεων

90. Ιουδαϊσμός – Εβραίοι

91. Ο Ιουδαϊσμός είναι η παραδοσιακή θρησκεία των Εβραίων ανά τον κόσμο με
περίπου 15 εκατομμύρια πιστούς το 2006, γεγονός που τον κατατάσσει ως
δωδέκατη σε τάξη μεγέθους οργανωμένη τηρούμενη μονοθεϊστική θρησκεία

92. Οι Εβραίοι πιστεύουν ότι υπάρχει ένας µοναδικός, παντογνώστης, παντοδύναµος,
πανάγαθος, υπερβατικός θεός, που λέγεται Γιαχβέ, ο οποίος δηµιούργησε το
σύµπαν και συνεχίζει να το κυβερνά. Λατρεύουν τον θεό τους στη Συναγωγή.

93. Στο χώρο της συναγωγής συγκεντρώνονται τα µέλη της Ιουδαϊκής
κοινότητας, µελετούν τις Γραφές και λατρεύουν το Θεό.
Ημέρα λατρείας: ΣΑΒΒΑΤΟ

94. Το ιερό βιβλίο του Ιουδαϊσµού είναι η Τορά. Η Τορά περιέχει 39 βιβλία.
Τι παρατηρείτε;
Οι Ιουδαίοι
προσεύχονται;

95. Σεμά Ισραέλ
Το βιβλικό εδάφιο που αποτελεί το κεντρικό τμήμα των πρωινών και των
βραδινών προσευχών είναι η Σεμά Ισραέλ, δηλαδή «Άκου, Ισραήλ».
Βρίσκεται στο πέμπτο στη σειρά βιβλίο της Βίβλου, το Δευτερονόμιο: «Άκου,
λαέ του Ισραήλ: ο Κύριος είναι ο Θεός μας – μόνο ο Κύριος». Το εδάφιο
αυτό θεωρείται από τους εβραίους ως ομολογία της πίστης τους.

96. Σήμερα, η απαγγελία του Σεμά στη Συναγωγή αποτελείται από τρία
τμήματα.

97. Επίσης, εκτός από τη Σεμά, υπάρχει και άλλος τύπος προσευχής, μια
σειρά από δεκαοχτώ (18) ευλογίες που λέγονται κάθε μέρα πρωί,
απόγευμα και βράδυ. Είναι η λεγόμενη μόνιμη προσευχή.
Προσευχή στο τείχος των δακρύων, δυτικό τείχος Ιερουσαλήμ, το πιο ιερό σημείο για τους Εβραίους

98. Ακούστε την προσευχή Σεμά Ισραέλ ΕΔΩ
https://www.youtube.com/watch?v=82JbnMWKtSE

99. Υπάρχουν Εβραίοι στην Ελλάδα;

100. Εβραίοι ζουν στην Ελλάδα πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια. Την περίοδο της
ιταλογερμανικής κατοχής οι Έλληνες εβραίοι υπέστησαν συντριπτικό πλήγμα
συντριπτικό πλήγμα από την ερήμωση που επέφερε το Ολοκαύτωμα. Οι
εναπομείναντες Έλληνες Εβραίοι ζουν σήμερα αρμονικά με τους υπόλοιπους
Έλληνες.
Η εβραϊκή
συναγωγή
στην Αθήνα
Ετς Χαγιίμ

101. Η συναγωγή της Πάτρας
βρισκόταν επί της οδού Παντανάσσης
δεξιά μετά την Μαιζώνος.
Το σωζόμενο τέμπλο της Πατρινής
Συναγωγής στο Εβραϊκό μουσείο
Αθηνών

102. Η Συναγωγή Θεσσαλονίκης

103. ΙΣΛΑΜ - ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ

104. Οι μουσουλμάνοι πιστεύουν 5 πολύ σημαντικά γι’ αυτούς πράγματα:
1. Η μαρτυρία της πίστης: «δεν υπάρχει άλλος θεός πέρα από τον αληθινό θεό
(Αλλάχ) και ο Μωάμεθ είναι απεσταλμένος του (προφήτης)»
2. Προσευχή: κάθε μέρα πρέπει να εκτελούνται 5 προσευχές
3. Προσφορά: πρέπει να δίνουμε στους φτωχούς γιατί τα πάντα έρχονται από
τον Αλλάχ
4. Νηστεία: πέρα από τη σποραδική νηστεία όλοι οι μουσουλμάνοι πρέπει να
νηστεύουν κατά τη διάρκεια της γιορτής Ραμαντάν (ο έννατος μήνας του
ισλαμικού ημερολογίου)
5. Χατζ: τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του ο πιστός πρέπει να κάνει ένα
προσκυνηματικό ταξίδι ως τη Μέκα (κατά τη διάρκεια του δωδέκατου μήνα από
το ισλαμικό ημερολόγιο)
Σε τι μοιάζουν όλα αυτά και
σε τι διαφέρουν με αυτά που
πιστεύουν οι χριστιανοί;

105. Η προσευχή στο Ιλσάμ
Η τυπικότερη προσευχή του Ισλάμ,
πάνω στην οποία βασίζεται η
πνευματική ζωή των
μουσουλμάνων, είναι η πρώτη
Σούρα του Κορανίου, η σούρα Αλ-
Φάτιχα, (που σημαίνει Έναρξη,
προοίμιο). Αρχίζει έτσι:
Ημέρα λατρείας: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

106. Εις το όνομα του Αλλάχ του παντελεήμονα, του πολυεύσπλαχνου
Η δόξα ανήκει στον Αλλάχ, τον Κύριο όλων των κόσμων
Ακούστε ΕΔΏ https://www.youtube.com/watch?v=8KHEyoI4CKw
μια μουσουλμανική προσευχή.
Τι παρατηρείτε;

107. Επίσης, άλλος τύπος προσευχής είναι μερικές σύντομες αναφωνήσεις, όπως
«ο Αλλάχ είναι μεγάλος» ή «Μέγας ο Αλλάχ». Και οι δύο επαναλαμβάνονται
πολλές φορές την ημέρα. Σας θυμίζουν κάτι;

108. Πού ζουν μουσουλμάνοι;
Υπάρχουν μουσουλμάνοι στην Ελλάδα;

109. Εκτός από τους χιλιάδες μουσουλμάνους που έχουν έρθει ως μετανάστες και
ζουν στην Ελλάδα υπάρχουν και οι Πομάκοι. Οι Πομάκοι είναι Έλληνες πολίτες
που κατοικούν στη Θράκη. Η πλειοψηφία τους στην Ελλάδα βρίσκεται στο
νομό Ξάνθης. Υπάρχουν στη Θράκη πάνω από 80 Πομακοχώρια.

110. Οι Πομάκοι έχουν θρησκεία Μωαμεθανική και ασχολούνται κυρίως με την
καπνοκαλλιέργεια, την κτηνοτροφία και την δασική εκμετάλλευση. Αγαπούν
πολύ τον τόπο τους, την ελευθερία και τη μουσουλμανική θρησκεία τους.
Διατηρούν φανατικά τα πατροπαράδοτα έθιμά τους και ντύνονται με τις
ωραιότατες τοπικές ενδυμασίες τους.

111. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι προσεύχονται ανεξάρτητα από τη
θρησκεία ή τη φυλή τους.
Ακούει κανείς;

112. Μπορεί η προσευχή να ωφελήσει τον άνθρωπο;

113. Πώς αισθάνεστε εσείς όταν προσεύχεστε;

114. Ας θυμηθούμε….

115. Ποιο κοινό σημείο έχουν οι θρησκείες που γνωρίσαμε;
Α) Πιστεύουν ότι δεν υπάρχει θεός
Β) Πιστεύουν σε έναν θεό.
Γ) Πιστεύουν ότι υπάρχουν παραπάνω από ένας θεός.

116. Συμπληρώστε:

117. Κάτι παράξενο:
Η Τορά (Εβραϊκή Βίβλος) και το Κοράνι (ιερό βιβλίο Ισλάμ) είναι γραμμένα από τα
δεξιά προς τα αριστερά!
Αυτό σημαίνει ότι όταν κάποιος διαβάζει την Εβραϊκή Βίβλο ή το Κοράνι ξεκινά από
το πίσω μέρος του βιβλίου, που είναι όμως η αρχή του κειμένου!
Αντίθετα η Αγία Γραφή είναι γραμμένη από τα αριστερά προς τα δεξιά.

118. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Δήμητρα Μυλωνάκη