Βιολογία Α

2. Σην θύηηαξν εηζέξρνληαη κε δηάρπζε νμπγόλν θαη γιπθόδε θαη ζηα κηηνρόλδξηα
αληηδξνύλ κε ηε βνήζεηα ησλ ελδύκσλ θαη παξάγνπλ δηνμείδην ηνπ άλζξαθα, λεξό
θαη ελέξγεηα. Τν δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη ην λεξό κε ηε δηαδηθαζία ηεο δηάρπζεο
εγθαηαιείπνπλ ην θύηηαξν. Η αληαιιαγή αεξίσλ (δειαδή νμπγόλνπ θαη δηνμεηδίνπ
ηνπ άλζξαθα) ζε επίπεδν θπηηάξνπ κέζσ ηεο πιαζκαηηθήο κεκβξάλεο νλνκάδεηαη
θπηηαξηθή αλαπλνή.

3. Η αληαιιαγή αεξίσλ κεηαμύ
ηνπ αλζξώπηλνπ νξγαληζκνύ
θαη ηνπ πεξηβάιινληνο
νλνκάδεηαη αλαπλνή.
Τα όξγαλα ηνπ αλαπλεπζηηθνύ
ζπζηήκαηνο ζηνλ άλζξσπν
είλαη ε κύηε, ν θάξπγγαο, ν
ιάξπγγαο, ε ηξαρεία, ην
βξνγρηθό δέληξν, νη
πλεύκνλεο.

4. Ο αέξαο εηζέξρεηαη ζηε
ξηληθή θνηιόηεηα, ε νπνία
θέξεη ηξηρίδηα θαη
βιελνγγόλν, έηζη ώζηε λα
θηιηξάξεηαη από ηηο
αθαζαξζίεο θαη ηα βαθηήξηα.
Ταπηόρξνλα ν αέξαο
πγξαίλεηαη θαη ζεξκαίλεηαη
πξσηνύ εηζέιζεη ζην
ιάξπγγα.

5. Σηε ζπλέρεηα ν αέξαο εηζέξρεηαη ζην θάξπγγα πνπ είλαη θνηλό όξγαλν πεπηηθνύ
θαη αλαπλεπζηηθνύ ζπζηήκαηνο θη από εθεί θαηεπζύλεηαη ζηελ είζνδν ηνπ
ιάξπγγα πνπ θαιείηαη γισηηίδα θαη θαιύπηεηαη από ηελ επηγισηηίδα θαηά ηελ
θαηάπνζε. Εθεί βξίζθνληαη θαη νη θσλεηηθέο ρνξδέο πνπ πάιινληαη από ηνλ
εκπλεόκελν αέξα θαη παξάγνπλ ηε θσλή. Ο ιάξπγγαο απνηειείηαη βαζηθά από
ρόλδξνπο θαη κύεο πνπ ηνπο ζπλδένπλ
Λάξπγγαο

6. Ο αέξαο εηζέξρεηαη ζηελ ηξαρεία Τν θαηώηεξν ηκήκα ηεο
πνπ είλαη αεξαγσγόο ζπλέρεηα ηξαρείαο ρσξίδεηαη
ηνπ ιάξπγγα θαη βξίζθεηαη ζρεκαηίδνληαο ηνπο δύν
κπξνζηά από ηνλ νηζνθάγν. Τν βξόγρνπο. Έηζη ν αέξαο
εζσηεξηθό ηνίρσκα ηεο ηξαρείαο πεξλάεη ζηνπο βξόγρνπο θαη
παξάγεη βιέλλε γηα λα θηιηξάξεη έπεηηα ζηηο ππνδηαηξέζεηο
από αθαζαξζίεο θαη κηθξόβηα ηνλ ηνπο , ηα βξνγρηόιηα πνπ
εηζεξρόκελν αέξα . βξίζθνληαη κέζα ζηνπο
πλεύκνλεο.

7. Καηόπηλ ν αέξαο εηζέξρεηαη ζηνπο κηθξνύο
αεξνθόξνπο ζάθνπο ζην ηέινο θάζε βξνγρηόιηνπ
πνπ νλνκάδνληαη θπςειίδεο. Τα ηνηρώκαηα ηεο
θάζε θπςειίδαο πεξηβάιινληαη από έλα δίθηπν
ηξηρνεηδώλ αγγείσλ θαη ζπκβαίλεη κεηαμύ ηνπο ε
αληαιιαγή αεξίσλ κε δηάρπζε.

9. Οιόθιεξν ην βξνγρηθό δέληξν
(βξνγρηόιηα, θπςειίδεο) δεμηά θαη
αξηζηεξά βξίζθεηαη κέζα ζηνπο
αληίζηνηρνπο πλεύκνλεο. Οη
πλεύκνλεο βξίζθνληαη
πξνζηαηεπκέλνη ζηε ζσξαθηθή
θνηιόηεηα. Ο δεμηόο πλεύκνλαο
είλαη πην νγθώδεο θαη πην βαξύο
από ηνλ αξηζηεξό ,

10. Σειίδεο ζρνιηθνύ βηβιίνπ 78,86,87.
Αζθήζεηο 1,2 ζει. 78,79

12. Εηζπλνή: Οη κεζνπιεύξηνη (πιεπξηθνί)
κύεο ζπζηέιινληαη όπσο θαη ην Εθπλνή: Μεζνπιεύξηνη κύεο θαη
δηάθξαγκα πνπ είλαη έλαο ζνισηόο κπο δηάθξαγκα ραιαξώλνπλ, ν
πνπ βξίζθεηαη θάησ από ηνπο όγθνο ησλ πλεπκόλσλ
πλεύκνλεο θαη ρσξίδεη ηε ζσξαθηθή κεηώλεηαη θαη ν αέξαο εμσζείηαη
από ηελ θνηιηαθή θνηιόηεηα. Έηζη πξνο ην πεξηβάιινλ.
απμάλεηαη ν όγθνο ηεο ζσξαθηθήο
θνηιόηεηαο θαη ν αέξαο εηζέξρεηαη.

13. Οη αέξηνη ξύπνη αλάινγα κε ηε
ζπγθέληξσζε θαη ηε δηάξθεηα
έθζεζεο κπνξνύλ λα πξνθαιέζνπλ
από εξεζηζκό ζηελ αλαπλεπζηηθή
νδό, βήρα, μεξόηεηα ζην ιαηκό
κέρξη βξνγρίηηδα, άζζκα αιιά θαη
θαξθίλνπο ηνπ αλαπλεπζηηθνύ
ζπζηήκαηνο

14. Τν θάπληζκα «ζθνηώλεη»
πεξηζζόηεξνπο από 20000
Έιιελεο θάζε ρξόλν.
Έλα ηζηγάξν πεξηέρεη
ηνπιάρηζηνλ 4000 ρεκηθέο νπζίεο
από ηηο νπνίεο νη 43 είλαη
θαξθηλνγόλεο. Οη πην γλσζηέο
νπζίεο είλαη ε πίζζα, ε ληθνηίλε ,
ην κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα, ην
αξζεληθό, ε θνξκαιδεύδε θ.α.
Τν θάπληζκα ελνρνπνηείηαη γηα
αζζέλεηεο ηνπ αλαπλεπζηηθνύ
(όπσο βξνγρίηηδα, άζζκα,
εκθύζεκα θ.α.), πνιιά είδε
θαξθίλνπ (θπξίσο ηνπ πλεύκνλα,
ιάξπγγα, θάξπγγα, ζηόκαηνο θ.α.
, ηύθισζε, κείσζε ηεο
γνληκόηεηαο, ηεο ζεμνπαιηθήο
επηζπκίαο θ.α.

15. Τν παζεηηθό θάπληζκα ζεσξείηαη ζήκεξα ε ηξίηε πξνιήςηκε
αηηία ζλεζηκόηεηαο. Μόιηο ην 26% ησλ πξντόλησλ θαη
ππνπξντόλησλ θαπλνύ κέλεη κέζα ζην ηζηγάξν (θίιηξν), ην
28% εηζπλέεηαη από ηνλ θαπληζηή θαη ην 46% ζθνξπίδεηαη
ζηνλ αέξα. Σηα νύξα θαη ζην αίκα ησλ αηόκσλ πνπ εθηέζεθαλ
ζε παζεηηθό θάπληζκα εληνπίδνληαη ληθνηίλε, θνηίλε θαη
θαξθηλνγόλεο νπζίεο. Σηνπο κε θαπληζηέο ν θαπλόο εξεζίδεη
ηα κάηηα θαη ην αλαπλεπζηηθό ζύζηεκα,πξνθαιεί ξηληθά
ζπκπηώκαηα, βήρα θαη θεθαιαιγίεο θαζώο θαη θξίζεηο
βξνγρηθνύ άζζκαηνο ή άιιεο αιιεξγηθέο αληηδξάζεηο
ηδηαίηεξα ζηα παηδηά. Τέινο κπνξεί λα πξνθαιέζεη όια ηα είδε
θαξθίλνπ πνπ πξνθαιεί ην θάπληζκα. Κάζε ρξόλν πεζαίλνπλ
από παζεηηθό θάπληζκα 19000 Επξσπαίνη.

17. Σειίδεο ζρνιηθνύ βηβιίνπ 88-90.
Αζθήζεηο ζει 89,90