Βιολογία Α Γυμνασίου

2. Η μεταφορά του οξυγόνου και των θρεπτικών
ουσιών και η απομάκρυνση του διοξειδίου του
άνθρακα και των άχρηστων ουσιών από τα
κύτταρα των ιστών γίνεται με το κυκλοφορικό
σύστημα που αποτελείται από το αίμα, τα
αιμοφόρα αγγεία, την καρδιά και το λεμφικό
σύστημα.

3. Αποτελείται από:
Α) Πλάσμα ένα υποκίτρινο υγρό
που αποτελείται κυρίως από νερό.
Β) Κυτταρικά συστατικά:
1) Ερυθρά αιμοσφαίρια ή
ερυθροκύτταρα
2) Λευκά αιμοσφαίρια ή
λευκοκύτταρα
3) Αιμοπετάλια
Φυγόκεντρική
συσκευή Ερυθρά
αιμοσφαίρια
Πλάσμα

4. Αιμοπετάλια
Λευκά αιμοσφαίρια
Ερυθροκύτταρα

5. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι
περίπου 4000000- 6000000
ανά mm3 αίματος σε έναν
ενήλικο.
Σχηματίζονται από τον
ερυθρό μυελό των οστών.
Έχουν διάρκεια ζωής μέχρι
120 ημέρες.
Είναι κύτταρα χωρίς πυρήνα.
Είναι υπεύθυνα για τη
μεταφορά οξυγόνου και την
απομάκρυνση διοξειδίου του
άνθρακα από τα κύτταρα
Ερυθροκύτταρα
μεγενθυμένα με
ηλεκτρονικό μικροσκόπιο
11000 φορές

6. Υπάρχουν διάφορα είδη λευκοκυττάρων (π.χ
ουδετερόφιλα, μονοκύτταρα, βασεόφιλα κ.α.).
Ένας ενήλικος έχει 5000-11000
λευκοκύτταρα/mm3 αίματος.
Παράγονται στον ερυθρό μυελό των οστών.
Τα περισσότερα έχουν μικρή διάρκεια ζωής.
Έχουν πυρήνα που δεν έχει καθορισμένο
σχήμα.
Είναι υπεύθυνα για την άμυνα του
οργανισμού απέναντι σε βακτήρια, ιούς κ.α.

7. Ένας ενηλίκος έχει 150000-300000
αιμοπετάλια/mm3 αίματος.
Τα αιμοπετάλια δεν έχουν πυρήνα.
Έχουν διάρκεια ζωής 5-9 μέρες.
Είναι υπεύθυνα για την πήξη του
αίματος σε περίπτωση
τραυματισμού.

8. Ο Karl Landsteiner ήταν ένας
αυστριακός βιολόγος και γιατρός που
ανακάλυψε τις βασικές ομάδες αίματος
στον άνθρωπο γύρω στο 1900. Πιο
συγκεκριμένα ανακάλυψε ότι η μετάγγιση
αίματος μεταξύ ανθρώπων με την ίδια
ομάδα αίματος δεν οδηγεί σε καταστροφή
των ερυθρών αιμοσφαιρίων (αιμόλυση)
και βάσει των ευρημάτων του
πραγματοποιήθηκε το 1907 η πρώτη
επιτυχημένη μετάγγιση αίματος.

9. Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα ΑΒ Ομάδα 0
Πρωτεΐνες στην
επιφάνεια των
ερυθρών
Αιμοσφαιρίων
(Αντιγόνα)
Αντισώματα
Πλάσματος

11. Mαϊμού Rhesus
Το 1937 ο Karl Landsteiner και ο
Alexander S. Wiener καθώς έκαναν
έρευνες χρησιμοποιώντας ως
πειραματόζωα τις μαϊμούδες Rhesus
ανακάλυψαν μία νέα πρωτεΐνη των
ερυθρών αιμοσφαιρίων, την πρωτεΐνη
Rhesus.
Αυτή η πρωτεΐνη υπάρχει στα ερυθρά
αιμοσφαίρια ορισμένων ανθρώπων,
οπότε και χαρακτηρίζονται ως Rh+ ή δεν
υπάρχει οπότε χαρακτηρίζονται ως Rh-.
A+ A-
B+ B-
AB+ AB-
O+ O-
Όλοι οι
πιθανοί
συνδυασμοί
ομάδων
αίματος
Karl Landsteiner Alexander S. Wiener

12. 46.1%
38.8%
11.1%
3.9%

13. Αν κάποιος άνθρωπος χάσει
μεγάλη ποσότητα αίματος λόγω
ενός ατυχήματος ή κατά τη
διάρκεια μιας εγχείρισης τότε ο
οργανισμός του δεν μπορεί να
αντιμετωπίσει την κατάσταση και
πρέπει να προστεθεί αίμα από
κάποιο άλλο άτομο. Η μεταφορά
αίματος από ένα άτομο σε ένα
άλλο ονομάζεται μετάγγιση. Για να
δεχτεί ένα άτομο αίμα από κάποιο
άλλο θα πρέπει να «ταιριάζουν» οι
ομάδες αίματος τους και ο
παράγοντας ρέζους αλλιώς το
άτομο στο οποίο γίνεται η
μετάγγιση μπορεί να πεθάνει.

14. Γενικά αν λάβουμε υπόψη μόνο
τις βασικές ομάδες αίματος ισχύει: Πανδότης
Πανδέκτης

15. Ομάδα
αίματος
Δέκτη
Ομάδα αίματος Δότη (αυτού που δίνει αίμα)
O+ O- Α+ Α- Β+ Β- ΑΒ+ ΑΒ-
O+
O-
Α+
Α-
Β+
Β-
ΑΒ+
ΑΒ-

17. Ποια είναι τα αιμοφόρα
αγγεία;

18. η βαλβίδα ανοίγει
το αίμα ρέει
Η βαλβίδα κλείνει το αίμα
δεν ρέει προς τα πίσω

19. Σελίδες σχολικού βιβλίου 65,66,68.

20. Η καρδιά του ανθρώπου είναι μία
μυώδης αντλία και έχει περίπου το
μέγεθος της καρδιάς του ατόμου.
Περιβάλλεται από ένα θύλακα (σάκο), το
περικάρδιο. Έχει τέσσερεις κοιλότητες
γι’αυτό καλείται τετράχωρη.
Συγκεκριμένα αποτελείται από δύο
μεγάλους χώρους με παχιά τοιχώματα
τις κοιλίες και δύο μικρότερους με λεπτά
τοιχώματα τους κόλπους. Το δεξιό
τμήμα της καρδιάς γεμίζει πάντα με
φλεβικό και το αριστερό πάντα με
αρτηριακό αίμα. Η λειτουργία της
καρδιάς συντονίζεται από φυσικούς
βηματοδότες: το φλεβόκομβο και τον
κολποκοιλιακό κόμβο.

21. Καρδιακός ρυθμός: καθώς ο
καρδιακός μυς συστέλλεται (η καρδιά
μικραίνει και το αίμα ωθείται έξω από
αυτήν) και διαστέλλεται (ο καρδιακός
μυς χαλαρώνει, κόλποι και κοιλίες
γεμίζουν με αίμα και η καρδιά
«μεγαλώνει»), η καρδιά χτυπά.

22. Κάτω κοίλη φλέβα:
συλλέγει το αίμα από
το κάτω μέρος του
σώματος
Άνω κοίλη φλέβα:
συλλέγει το αίμα από
το άνω μέρος του
σώματος
Δεξιός κόλπος
δέχεται το αίμα από
την άνω και κάτω
κοίλη φλέβα
Δεξιά κοιλία δέχεται
το αίμα από το δεξιό
κόλπο μέσω της
τριγλώχινης
βαλβίδας.
Πνευμονική αρτηρία
Πνευμονική
αρτηρία: δέχεται το
αίμα από δεξιό
κόλπο (φλεβικό
αίμα) και το
προωθεί στους
πνεύμονες για να
εμπλουτιστεί με
οξυγόνο.
Αριστερός
κόλπος: δέχεται το
αίμα από τις
πνευμονικές
φλέβες.
Αριστερή κοιλία:
δέχεται το αίμα
από τον αριστερό
κόλπο μέσω της
μητροειδούς
βαλβίδας
Πνευμονικές
φλέβες
Πνευμονικές
φλέβες: μεταφέρουν
αίμα πλούσιο σε
οξυγόνο
(αρτηριακό) από
τους πνεύμονες στον
αριστερό κόλπο.
Αορτή: η μεγαλύτερη
σε πλάτος αρτηρία
δέχεται το αίμα από
την αριστερή κοιλία
(αρτηριακό αίμα) και
το προωθεί σε όλους
τους ιστούς τους
σώματος.

23. Κάτω κοίλη
φλέβα
Άνω κοίλη φλέβα
Δεξιός κόλπος
Δεξιά κοιλία
Αριστερός κόλπος
Αριστερή κοιλία
Πνευμονικές
φλέβες
Πνευμονικές
αρτηρίες:.
Αορτή

25. Μικρή κυκλοφορία ή πνευμονική
κυκλοφορία: το φλεβικό αίμα από την
δεξιά κοιλία μεταφέρεται μέσω των
πνευμονικών αρτηριών στους
πνεύμονες όπου αποβάλλει διοξείδιο
του άνθρακα , εμπλουτίζεται με οξυγόνο
και προωθείται στον αριστερό κόλπο της
καρδιάς.
Μεγάλη κυκλοφορία ή σωματική
κυκλοφορία: το αίμα πλούσιο σε
οξυγόνο (αρτηριακό) μεταφέρεται από
την αριστερή κοιλία της καρδιάς μέσω
της αορτής, των υπόλοιπων αρτηριών
και των τριχοειδών σε όλους τα κύτταρα
του σώματος, όπου αφήνει το οξυγόνο
και τις θρεπτικές ουσίες και
παραλαμβάνει διοξείδιο του άνθρακα
και άχρηστες ουσίες μέσω της διάχυσης.
Κατόπιν μέσω των τριχοειδών και των
φλεβών (φλεβικό αίμα) μεταφέρεται στο
δεξιό κόλπο της καρδιάς για να
εμπλουτιστεί σε οξυγόνο μέσω της
μικρής κυκλοφορίας.

26. Κυκλοφορικό σύστημα και υγεία
Ασθένειες κυκλοφορικού είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις
αναπτυγμένες χώρες. Οι παράγοντες που ενοχοποιούνται
σύμφωνα με έρευνες για τις ασθένειες αυτές είναι:
Κληρονομικότητα

27. Αέριοι ρύποι
Κάπνισμα
Τρόπος ζωής
Παχυσαρκία, μη
ισορροπημένη
διατροφή, έλλειψη
άσκησης κ.α.
Περιβαλλοντικοί λόγοι

28. Έμφραγμα

29. Σελίδες σχολικού βιβλίου 65-69.
Ασκήσεις: 1,2,3,4 σελ. 69,70

30. Με το ουροποιητικό
σύστημα πραγματοποιείται
η αποβολή και απέκκριση
των άχρηστων και
επιβλαβών ουσιών από
τον οργανισμό με τα ούρα.

31. Ουροδόχος κύστη
Νεφρά
Ουρητήρες
Ουρήθρα
Ουρητήρες: ινομυώδεις σωλήνες μήκους
περίπου 30cm που μεταφέρουν τα ούρα
από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη.
Φέρουν βαλβίδες που εμποδίζουν τα ούρα
να επιστρέψουν στα νεφρά.
Ουροδόχος κύστη: κοίλο μυώδες όργανο
που αποθηκεύει τα ούρα και εξωθεί τα
ούρα προς την ουρήθρα με την ούρηση. Η
χωρητικότητα της είναι 2-3 λίτρα, αλλά 200-
300g ούρων προκαλεί την επιθυμία για
ούρηση. Η έξοδος των ούρων ελέγχεται με
τη βοήθεια σφιγκτήρα μυ.
Ουρήθρα: στην γυναίκα είναι σωλήνας
αποκλειστικά για τη μεταφορά και την
αποβολή των ούρων μήκους 3 -4 cm, ενώ
στον άντρα είναι ουρογεννητικός
σωλήνας, δηλαδή μέσω αυτής
απελευθερώνονται ούρα ή σπέρμα και
έχει μήκος 20cm.

32. Κάθε νεφρός έχει σχήμα φασολιού και
μήκος περίπου 12cm και πλάτος 5-6
cm. Βρίσκονται στο πίσω μέρος της
κοιλιακής κοιλότητας δεξιά και
αριστερά της σπονδυλικής στήλης.
Αποτελούν φυσικό φίλτρο του
οργανισμού μια και απεκκρίνουν τα
προϊόντα διάσπασης των πρωτεϊνών
(ουρία, ουρικό οξύ)
ρυθμίζουν την ποσότητα του νερού στο
αίμα, των ηλεκτρολυτών κ.α.
Υπολογίζεται ότι κάθε μέρα
«καθαρίζουν» από τις άχρηστες και
επικίνδυνες ουσίες 200 λίτρα αίμα.
Επίσης παράγουν και σημαντικές
ορμόνες όπως η βιταμίνη D3, η
ερυθροποιητίνη κ.α.

33. Οι συνηθέστερες παθήσεις του
ουροποιητικού είναι οι ουρολοιμώξεις
δηλαδή η παρουσία μικροοργανισμών στα
ούρα του ασθενούς. Στις γυναίκες οι
ουρολοιμώξεις είναι συχνότερες λόγω της
κοντύτερης ουρήθρας και της θέσης της πιο
κοντά στον πρωκτό, από όπου μπορεί να
μεταφερθεί κάποιο μικρόβιο

34. Σελίδες σχολικού βιβλίου 71-72.
Ασκήσεις: 1,2,3,4,5 σελ. 73