2. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Η Λύτρωση στη θρησκεία και
στην καθημερινή ζωή
Ποια είναι η άποψή σου για το θέμα;
Τι σημαίνει για σένα λύτρωση;
Η προσμονή της λύτρωσης στις θρησκείες
3. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Η προσμονή της λύτρωσης στις θρησκείες
• Με ποιο τρόπο προσπαθεί να φτάσει στη λύτρωση ο πιστός σε
διάφορες θρησκείες;
•Από τι προσπαθεί να λυτρωθεί;
•Λύτρωση από το κακό;
•Λύτρωση από το θάνατο;
•Λύτρωση από την καταπίεση;
•Λύτρωση από τον εαυτό του;
4. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Η προσμονή της λύτρωσης στις θρησκείες
«Ο σκοπός της θρησκείας σχετίζεται άμεσα με την όλη υπόσταση του ανθρώπου. Είναι πάντα η
επίτευξη κάποιου είδους σχέσης με ό,τι κάθε θρησκεία θεωρεί ως απόλυτο και η απαλλαγή
από το σχετικό, δηλαδή από το πολύμορφο κακό. Κύριο μέλημα κάθε θρησκείας είναι να
προσφέρει στον πιστό τα μέσα εκείνα που θα τα αξιοποιήσει για την επιτυχία αυτού του
διπλού σκοπού. Η λύτρωση, την οποία υπόσχεται κάθε θρησκεία, βρίσκεται σε άμεση
συνάρτηση με το τι αυτή θεωρεί ως απόλυτο και τι ως σχετικό και με το σκοπό που ορίζει για
την ανθρώπινη ύπαρξη.
Έτσι υπάρχουν διάφορες μορφές λύτρωσης, όπως η αποκατάσταση της επικοινωνίας με το
Θεό, η ευτυχία στην παρούσα ζωή με την απόκτηση εγκόσμιων αγαθών, η εξασφάλιση
μελλοντικών αγαθών σε μια μεταθανάτια ζωή, η τελική απαλλαγή συνόλου του κόσμου από το
κακό. Όλες αυτές οι έννοιες λύτρωσης, που συχνά συνυπάρχουν, θεωρούνται από τις
θρησκείες ως ολοκλήρωση της ανθρώπινης ύπαρξης και επίτευξη του τελικού σκοπού της».
Ιδιαίτερα στη χριστιανική πίστη ο σκοπός περιλαμβάνει την μέσω του Χριστού ανάκτηση της
αρμονίας σχέσεων του πιστού με το Θεό, με τον κόσμο, με το συνάνθρωπο, με τον εαυτό του
μέσα στα πλαίσια της ελευθερίας και της αγάπης.
Δρίτσας, Δ., Μόσχος, Δ., Παπαλεξανδρόπουλος, Στ., Χριστιανισμός και Θρησκεύματα Β΄ Γενικού Λυκείου, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος», 2011, σελ. 31.
5. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Μεσσιανικά κινήματα. Σύγχρονοι Ψευδομεσσίες και λυτρωτικές
υποσχέσεις
Με τον όρο “Mεσσίας" εννοείται ένας άνθρωπος απεσταλμένος από
έναν Θεό, ο οποίος έχει ως στόχο τη σωτηρία των ανθρώπων άμεσα
στο παρόν ή στο απώτερο μέλλον. Η θεολογία του Ιουδαϊσμού καθώς
και οι ιδιαίτερες ιστορικές συνθήκες που βίωσε ο Ισραηλίτικος λαός σε
όλη την ιστορία του έδωσαν την αφορμή γα την καλλιέργεια
εσχατολογικών μεσσιανικών προσδοκιών. Σύμφωνα με τον
Χριστιανισμό, ο Μεσσίας που κήρυξαν οι προφήτες της Παλαιάς
Διαθήκης ήρθε στον κόσμο στο πρόσωπο του ιησού από τη Ναζαρέτ.
Ωστόσο, στην ανθρώπινη ιστορία μέχρι και σήμερα πολλοί άνθρωποι
παρουσιάστηκαν ως Λυτρωτές ή Σωτήρες ή Μεσσίες, προσφέροντας με
το αζημίωτο "αθανασία" και "λύτρωση".
6. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Υπάρχουν μεσσιανικές τάσεις στην εποχή μας;
Πώς αντιμετωπίζουν οι θρησκείες αυτές τις τάσεις;
Μελέτη περίπτωσης: Ηeaven’s Gate
«Αυτοκτονικές θρησκευτικές σέκτες και υπόσχεση λύτρωσης»
7. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Ινδουισμός
Α) Ο σκοπός της γιόγκα
Όπως ένα πουλί
φυλακισμένο σ' ένα δίχτυ
θα πετάξει προς τον ουρανό
μόλις αυτό κοπεί
έτσι και η ψυχή του ασκούμενου
απελευθερωμένη απ' τα δεσμά της επιθυμίας
με το μαχαίρι της γιόγκα,
ξεφεύγει για πάντα από τη φυλακή της σαμσάρα
(Κσούρικα Ουπανισάντ, 1.22)
Β) Η ένωση με το Άτμαν
Όταν εμφανισθεί μέσα σου,
η αληθινή γνώση της ενότητας
του άτμαν σον με το κοσμικό άτμαν,
τότε αυτό λέγεται σαμάντι
γιατί το άτμαν είν' αληθινά
το ίδιο με το Μπράχμαν, το πανταχού παρόν
το αιώνιο, το Ένα δίχως δεύτερο
Πρέπει να λες στον εαυτό σου, αληθινά;
Δεν είμαι το σώμα μου, ούτε η ζωτική πνοή
ούτε οι αισθήσεις, ούτε οι σκέψεις, ούτε τίποτ’ άλλο
γιατί είμαι ο μοναδικός παρατηρητής (σ.τ.μ. η βάση του σύμπαντος)
είμαι ο Σίβα! Είμαι ο Σίβα:
Ναι, είμαι το Μπράχμαν
είμ' ένας ξένος σ' αυτό τον κόσμο
δεν υπάρχει κανείς μαζί μου
ακριβώς όπως ο αφρός και τα κύμματα
γεννιούνται απ' τον ωκεανό και διαλύονται πάλι μέσα του
Έτσι κι ο κόσμος γεννιέται από μένα και διαλύεται πάλι μέσα μου!
8. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Βουδισμός
Η κατάπαυση του πόνου.
Αυτή ονομάζεται «νιρβάνα» που σημαίνει «σβήσιμο». Αναφέρεται στην κατάσβεση της άγνdιας, της επιθυμίας και της
απέχθειας, που δεν είναι παρά η άλλη όψη της επιθυμίας, κυρίως όμως σ' εκείνο που η κατάσβεση αυτή οδηγεί, δηλαδή
στην κατάπαυση της αναπαραγωγής της ύπαρξης. Τα τελευταία λόγια του Σιντάρτα ήταν: «δε θα ξαναγεννηθώ πια».
9. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Ισλάμ
Κατά τους µουσουλµάνους θεολόγους υπάρχει συγγένεια ανάµεσα στις αραβικές λέξεις ιµάν (πίστη) και ισλάµ
(υποταγή). To ιµάν προέρχεται από το άµανα, που σηµαίνει ειρήνη και ασφάλεια. Το 21 ισλάµ είναι απαρέµφατο της
ρίζας σ-λ-µ (σαλίµα, σαλάµα, σαλάµ), πράγµα που σηµαίνει πάλι ειρήνη και ασφάλεια: ασ-Σαλάµ αλέικουµ, «ειρήνη
υµίν», είναι ο καθηµερινός χαιρετισµός µουσουλµάνων και χριστιανών στον κόσµο της Ανατολής. Οι έννοιες αυτές δεν
είναι βέβαια ξένες προς τη βιβλική παράδοση, έχουν όµως µια ειδική ισλαµική ερµηνεία. […]
Συνεπώς η µεγάλη ελπίδα των µουσουλµάνων είναι η µέλλουσα ζωή. Ο κόσµος θα παρέλθει, αλλά δεν θα εκµηδενισθεί.
Θα αναστηθεί και θα αναδηµιουργηθεί. Ο Θεός θα καλέσει τα πάντα στην παρουσία του και ο άνθρωπος θα αναστηθεί
από τη σκόνη. Δεν πρόκειται ούτε το παραµικρό να χαθεί. Ο Θεός θα αναστήσει τα σώµατα των νεκρών και θα ενώσει µε
αυτά τις ψυχές τους. Η ηµέρα της κρίσεως θα έλθει και ο καθένας θα είναι µάρτυρας των έργων του, της πίστης του και
των αµφιβολιών του. Η ηµέρα της κρίσεως θα είναι η µεγάλη διάψευση όλων όσοι στη γη αµφισβητούσαν την ανάσταση
και δεν πίστευαν στην θεία παντοδυναµία (6,31. 3,30). Την ώρα εκείνη θα επιθυµήσουν να ήταν αιώνια νεκροί, διότι η
ανάσταση και η αναδηµιουργία της ύπαρξής τους θα τους είναι βάρος και απελπισία. Αντίθετα οι δίκαιοι θα εισέλθουν
πανευτυχείς στον παράδεισο. Αυτοί που αναµένουν µε υποµονή την ηµέρα του Κυρίου, θα δικαιωθούν (23,11. 18,107-
108).
10. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Ισλάμ
Ο θάνατος εποµένως υπό το φως των απλών διδασκαλιών του Κορανίου δεν είναι το τέλος της ανθρώπινης ζωής, αλλά το
άνοιγµα της θύρας προς µιαν άλλη ζωή υψηλότερης µορφής από την παρούσα. Ο προφήτης του Ισλάµ δεν διδάσκει
απλώς την µετά θάνατον επιβίωση της ψυχής µόνης, αλλά κηρύττει την ανάσταση του όλου ανθρώπου. Η διδασκαλία
αυτή δείχνει τη σχέση του κηρύγµατός του προς τις σχετικές χριστιανικές διδασκαλίες. Η έννοια του θανάτου και της
αναστάσεως στο Κοράνιο συναρτάται πάντοτε προς την παντοδυναµία του Θεού. Αφού ο Θεός ως παντοδύναµος
εδηµιούργησε τον κόσµο εκ του µηδενός, έχει πολύ περισσότερο την δύναµη τώρα, που η ύλη υφίσταται, να αναστήσει
τους νεκρούς (79,27-41. 22,5. 46, 33-34). Η έµφαση αυτή στην παντοδυναµία του Θεού έχει άµεση σχέση προς τα χωρία
εκείνα του Κορανίου, στα οποία τονίζεται ότι η ζωή και ο θάνατος βρίσκονται αποκλειστικά στα χέρια του Θεού και
τελούν υπό τον απόλυτο έλεγχο της θελήσεώς του (7,53. 14,21. 17,49-52. 19,66-72. 50,3, 20-29 και 41-44. 75,1-15. 79,10-
12. 86,5-8).
11. Θ.Ε. 1 ΘΕΟΣ
1.4. ΛΥΤΡΩΣΗ
Η λύτρωση στον Χριστιανισμό
Στον Χριστιανισμό η λύτρωση από το κακό βιώνεται σε ένα διπλό επίπεδο. Πρώτιστα αναφέρεται στη λύτρωση από το κοινωνικό
κακό και έπειτα στη λύτρωση από τον έσχατο εχθρό του ανθρώπου, τον θάνατο. Μια άλλη λέξη που χρησιμοποιείται για τη
λύτρωση είναι η "σωτηρία", που σημαίνει ότι ο άνθρωπος είναι "σώος, ακέραιος σωματοψυχικά". Γι' αυτό ο Χριστός έγινε
άνθρωπος, ώστε ο άνθρωπος να λυτρωθεί από το θάνατο και να γίνει κατά χάριν θεός" (Μ. Αθανασίου, Λόγος είς την
ενανθρώπησιν του Λόγου, PG 25, 192Β).
Ο ίδιος ο Κύριος όταν ξεκίνησε το ιστορικό του έργο σύνδεσε τη μεσσιανική του ιδιότητα με μια παλιά προφητεία του Ησαΐα. Στη
συνέχεια, όταν οι μαθητές Του τον ρωτούσαν για τον παράδεισο και την κόλαση στη μεταθανάτια ζωή, τους διηγήθηκε την
παραβολή της τελικής κρίσης με έντονο τον κοινωνικό χαρακτήρα. Οι ανά τους αιώνες μαθητές Του ακολουθώντας το παράδειγμα
Του συνέδεσαν πολλές φορές τη σωτηρία - λύτρωση με την ελευθερία και τη θεραπεία από το κοινωνικό κακό.