2. Τα Βήματα για τη Ζωή
είναι ένα πρόγραμμα
ατομικών και κοινωνικών
δεξιοτήτων για το
νηπιαγωγείο που έχει
επιμεληθεί η Νάντια
Κουρμούση και ο
Βασίλης Κούτρας.
3. Τι είναι το πρόγραμμα και που αποσκοπεί;;;
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα
κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης
και προαγωγής ψυχικής υγείας, που στόχο
έχει:
-την καλλιέργεια και την ανάπτυξη δεξιοτήτων
φιλίας,
-την ανάπτυξη συνεργασίας και ικανότητας
για συγκέντρωση προσοχής,
-την καλλιέργεια αυτοεκτίμησης,
-την αποφυγή θυματοποίησης, καθώς και
λεκτικής και σωματικής επιθετικότητας,
-την ανάπτυξη ικανοτήτων αναγνώρισης και
διαχείρισης συναισθημάτων,
-την ανάπτυξη ικανότητας επίλυσης
προβλημάτων και
-την ανάπτυξη ενσυναίσθησης
4. Είναι επίσημο αξιολογημένο
πρόγραμμα, ενταγμένο στο
πρόγραμμα σπουδών του
Παιδαγωγικού Τμήματος του
Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και
υποστηρίζεται από τον
Ο.Κ.Α.Ν.Α και τη UNISEF
5. Σκοπός και Στόχοι του
Προγράμματος είναι:
Να μάθουν τα παιδιά το «πως» και όχι το
«τι» να σκέφτονται,
Να αναπτύξουν τις ατομικές και κοινωνικές
τους δεξιότητες, με έμφαση στη διαχείριση
συναισθημάτων και στην επίλυση
προβλημάτων.
Να υιοθετήσουν τα παιδιά κοινωνικά
αποδεκτές συμπεριφορές,
Να επιλέγουν να χρησιμοποιούν τις
διδαγμένες δεξιότητες στις ανάλογες κοινωνικές
περιστάσεις
Να κάνουν εκτίμηση καταστάσεων και να
προβαίνουν σε υλοποίηση της καλύτερης ιδέας
για την επίλυση των προβλημάτων τους.
6. Σκοπός της διαδικασίας για τη δική μου, μικρή ομάδα
ήταν τα παιδιά να αλληλεπιδράσουν και να
αναφερθούν σε ενδόμυχες σκέψεις και συναισθήματα
που δεν είχαν βρει τον τρόπο να ανακαλύψουν έως
τώρα. Προσωπικός μου στόχος οι δεσμοί της ομάδας
να γίνουν πιο δυνατοί.
«Η συναισθηματική αγωγή είναι σημαντικός ενισχυτής
της αυτοεκτίμησης, καθώς βοηθάει τους μαθητές, να
αποσαφηνίζουν την αυτοεικόνα τους και με αυτόν τον
τρόπο να αναπτύξουν ισχυρότερη αίσθηση του
εαυτού»
(Ν. Κουρμούση, Β. Κούτρας)
7. Το υλικό του προγράμματος αποτελείται:
-Από το εγχειρίδιο του εκπαιδευτικού
-3 γαντόκουκλες
- Το κουνελάκι του κύκλου.
-Μάσκες συναισθημάτων και
-Εικόνες μαθημάτων που χρησιμοποιούνται κατά τη
διάρκεια των μαθημάτων και παρουσιάζουν ιστορίες
ανάλογες με τις εμπειρίες των παιδιών και αποτελούν
αντικείμενο συζήτησης και κατανόησης εννοιών.
8. Ενημέρωση γονέων:
Η συνεργασία των γονέων είναι καθοριστική για
την επιτυχία του προγράμματος.
Πριν την έναρξη, λοιπόν, του προγράμματος
έγινε μια ενημερωτική συνάντηση με τους
γονείς, οι οποίοι ενθουσιάστηκαν κι έδειξαν
μεγάλο ενδιαφέρον και προθυμία.
Στα περισσότερα μαθήματα υπάρχουν
ενημερωτικές επιστολές, που περιέχουν μια
σύντομη περιγραφή για το περιεχόμενο του
μαθήματος καθώς και υποδείξεις και
κατευθύνσεις για τη συνέχιση των όσων μάθαμε
στο σπίτι.
Επίσης δίνοντας και φύλλα εργασίας που έκαναν
τα παιδιά με τη βοήθεια των γονιών τους και τα
επέστρεφαν στο σχολείο.
9. Έναρξη του προγράμματος
Για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, το πρόγραμμα χρησιμοποιεί
το αξίωμα του βοηθού. ο ¨Βοηθός¨, ένα παιδί το οποίο είναι το
τιμώμενο πρόσωπο και βοηθάει όπου χρειαστεί. Αφού φτιάξαμε
τη γωνιά του βοηθού, φτιάξαμε και τον πίνακα που θα αναρτάται
το υλικό που θα φέρνει από το σπίτι του για να μας παρουσιάσει
τον εαυτό του.
Βοηθός θα γίνεται ένα παιδί κάθε βδομάδα μετά από
κλήρωση που θα κάνει ο προηγούμενος βοηθός. Τα ονόματα των
παιδιών βρίσκονται στο βάζο που λέει ¨εγώ δεν έγινα βοηθός¨.
Έτσι η επιλογή είναι τυχαία και τα παιδιά δεν θα μπερδεύονται Ο
βοηθός έχει και κάτι που θα τον διακρίνει… Φοράει μια
κονκάρδα κι ένα καπέλο.
10. Πίνακας βοηθού
Βάζα στα οποία γίνεται η κλήρωση του βοηθού
Ο βοηθός φοράει το καπέλο και την κονκάρδα
Ο βοηθός μας παρουσιάζει τον εαυτό του
11. Φιλοφρονήσεις
Επειδή, λοιπόν, ο βοηθός έχει πολύ σημαντικό ρόλο,
βοηθάει σε ότι χρειάζεται για τη διδασκαλία του
προγράμματος, στο τέλος της ημέρας του δίνουμε ένα
βραβείο ή δίπλωμα, μια λίστα φιλοφρονήσεων, που
αποτελεί και το βραβείο του βοηθού και μετά το τέλος της
θητείας του το παίρνει σπίτι του.
Ενδεικτική λίστα φιλοφρονήσεων: Είσαι πολύ καλή
που μας βοηθάς, είσαι πολύ ευγενική, σε ευχαριστούμε
που μοιράστηκες μαζί μας τα παιχνίδια, είσαι πολύ
όμορφος κ.α
13. Οι κονκάρδες
Τις κονκάρδες τις φοράνε τα παιδιά, όταν παίζουν παιχνίδια
ρόλων.
Τα παιχνίδια ρόλων είναι πολύ σημαντικά,
γιατί τα παιδιά μέσα από αυτά
μπορούν να εξασκήσουν πάρα πολλές από τις ικανότητές τους.
Όταν υποδύονται μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου και
να βιώσουν τα συναισθήματά του, να απελευθερωθούν
και να πειραματιστούν.
Για να είναι αυτό αποτελεσματικό, πρέπει να
διαχωρίζουν την πραγματικότητα από το ρόλο.
Για να γίνει λοιπόν εύκολο αυτό ,το πρόγραμμα προτείνει
τις κονκάρδες, με τις οποίες τα παιδιά φορώντας τες,
μπαίνουν στο παιχνίδι ρόλων, γίνονται ηθοποιοί
και βγαίνουν όταν τελειώσει.
15. Οι γαντόκουκλες
Βασικό υλικό του προγράμματος, όπως αναφέραμε,
αποτελούν και οι γαντόκουκλες, οι οποίες
χρησιμοποιούνται για να εισάγουν αλλά και να
επιδείξουν
τον τρόπο χρήσης των εννοιών και των δεξιοτήτων που
παρουσιάζονται στα μαθήματα.
Οι ήρωες των σεναρίων του προγράμματος
είναι το ζωηρό βατραχάκι, Η Μελίτσια η
καμηλοπάρδαλη
και ο Γκίλμπο ο μικρός πίθηκος.
Υπάρχει και το καφέ κουνελάκι που με τη βοήθειά του
τα παιδιά εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους. Κάθε
παιδί
που παίρνει το λόγο παίρνει στην αγκαλιά του το
κουνελάκι.
Πρέπει όμως να μιλάμε με ηρεμία
γιατί το κουνελάκι μας είναι φοβιτσιάρικο
Η Μελίτσια και ο Γκίλμπο
Το ζωηρό βατραχάκι
Το κουνελάκι
16. Στο νηπιαγωγείο από τις πρώτες μέρες
προσπαθούμε να γνωρίσουμε ο ένας τον
άλλο.
Διαβάζοντας το βιβλίο Βήματα για τη ζωή
ανακάλυψα πολλές ιδέες για την ανάπτυξη
της φιλίας, το δέσιμο των φίλων μέσα στην
τάξη και τη δημιουργία ευχάριστου κλίματος.
Δύο από αυτές είναι ο τροχός της φιλίας και
το κουτί του κεφιού.
Ο τροχός της φιλίας είναι μια απλή
κατασκευή, ένα κυκλικό χαρτόνι χωρισμένο σε
τόσα μέρη όσα είναι τα παιδιά της τάξης. Το
κουτί του κεφιού, το έφτιαξαν τα παιδιά και
τοποθέτησαν μέσα χαρτάκια στα οποία είχαν
γράψει αγαπημένες τους δραστηριότητες.
Κάθε φορά που τα παιδιά κουράζονταν τους
ζητούσα να τραβήξουν ένα χαρτάκι-έκπληξη
και παίζαμε τη δραστηριότητα.
Το κουτί του κεφιού
Ο τροχός της φιλίας
17. Όλες οι προηγούμενες δραστηριότητες
αποτελούν την πρώτη ενότητα του
Προγράμματος, όπου αρχικά παρουσιάζονται ο
τρόπος που πρέπει τα παιδιά να μάθουν να
κάθονται στον κύκλο, οι δίκαιοι τρόποι για την
επιλογή αρχηγού σε παιχνίδια, στη δημιουργία
ζευγαριών και ομάδων και στην τήρηση της
σειράς.
Δραστηριότητες που έχουν στόχο να
βοηθήσουν στην ομαλή ένταξη των παιδιών
στη νέα κατάσταση, τη γνωριμία μεταξύ τους
και τη στήριξη της δημιουργίας φιλικών
σχέσεων
18. Β’ ενότητα: Βασικές έννοιες
Στην ενότητα αυτή εισάγονται έννοιες και λέξεις που θα
χρησιμοποιούν τα παιδιά αργότερα ως βασικά βοηθήματα για την
ανάπτυξη των Ατομικών και Κοινωνικών τους Δεξιοτήτων.
Λέξεις και έννοιες όπως: ΕΙΝΑΙ … ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ
Οι λέξεις Ή …ΚΑΙ
ΚΑΝΕ/ΜΗΝ ΚΑΝΕΙΣ, ΕΑΝ ΠΩ και ΜΕ ΑΚΟΥΤΕ
Οι λέξεις ΠΡΙΝ/ΜΕΤΑ και ΤΩΡΑ/ΑΡΓΟΤΕΡΑ
ΑΝ/ΤΟΤΕ, ΓΙΑΤΙ/ΕΠΕΙΔΗ
ΜΕΡΙΚΟΙ/ΟΛΟΙ
ΙΔΙΟ/ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ
Οι έννοιες αυτές είναι απαραίτητες να διδαχθούν στα παιδιά ,για
να καταστούν ικανά να αναγνωρίζουν και να ονομάζουν τα
συναισθήματα, τα δικά τους και των άλλων, αλλά και να
προβληματίζονται για τις πράξεις τους και για να γίνει αυτό, πρέπει
να μάθουν να χρησιμοποιούν το νέο τους λεξιλόγιο, το οποίο θα
παίξει ρόλο στην ανάπτυξη της σκέψης τους. Καθώς το λεξιλόγιο
των παιδιών θα αυξάνεται, θα αυξάνεται και η ικανότητα ρύθμισης
της συμπεριφοράς τους
22. Έννοιες ΤΩΡΑ/ΑΡΓΟΤΕΡΑ(ΥΣΤΕΡΑ). Τα γεγονότα έχουν χρονική ακολουθία
ΕΙΜΑΣΤΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΙ
Φτιάξαμε το βιβλίο μας: Είμαι μοναδικός/ή
Ο καθένας ζωγράφισε τον δικό του, μοναδικό Έλμερ
23. Γ΄ Ενότητα: Συναισθήματα, Διαχείριση τους,
Ενσυναίσθηση
Βασικές επιδιώξεις της ενότητας αυτής
είναι η ανάπτυξη της ικανότητας αναγνώρισης
και διαχείρισης συναισθημάτων
η απόκτηση της ικανότητας άρνησης.
Η ικανότητα της αξίας της αυτοφροντίδας
και η ανάπτυξη δεξιοτήτων ενσυναίσθησης.
Τα συναισθήματα που πραγματεύεται το Πρόγραμμα
είναι η χαρά, η λύπη, ο φόβος, ο θυμός, η εσωστρέφεια,
η περηφάνια,
η απογοήτευση, η αγάπη, το μίσος ,η ζήλεια, η
ανυπομονησία, η αίσθηση της αδικίας.
24. Λεξικό συναισθημάτων.
Δημιουργήσαμε το λεξικό των συναισθημάτων και κάθε φορά
που μιλούσαμε για ένα καινούριο συναίσθημα το ζωγράφιζαν,
όπως το φαντάζονταν.
26. Ενδεικτικές δραστηριότητες από τα μαθήματα της ενότητας
Χαρούμενος - Λυπημένος
Παρατηρούν τον εαυτό τους στον καθρέφτη
παίρνοντας τις ανάλογες εκφράσεις.
Ζωγράφισαν τον εαυτό τους χαρούμενο και λυπημένο
και φτιάξαμε το βιβλίο της χαράς και της λύπης.
Μοιραστήκαμε στιγμές που νιώσαμε χαρούμενοι και λυπημένοι
Χορέψαμε το τραγούδι ‘’ο παλιάτσος’’
27. Παρουσίασα στα παιδιά, έναν πίνακα, τον
Senecio, του Klee. Παρατηρήσαμε τον πίνακα και
τα παιδιά είπαν τι συναίσθημα είχε ο Senecio.
Οι απόψεις διφορούμενες: χαρά, λύπη, θυμός.
Πλαστικοποίησα ένα ασπρόμαυρο αντίγραφο
και ζωγραφίζοντας με μαρκαδόρο το πρόσωπό
του, του αλλάζαμε συναίσθημα.
Ζωγραφίσαμε τους φόβους μας και
η καλή μας η νεράιδα τους πήρε
μακριά
28. Τι αρέσει σε μας και τι στους άλλους.
Όταν δεν μας αρέσει κάτι το κοροϊδεύουμε;
Παιχνίδι ‘’Σου αρέσει;’’ Τα παιδιά απαντούν με γκριμάτσες
αν τους αρέσουν τα ίδια πράγματα. Τα υπόλοιπα παιδιά
βλέπουν τις διαφορετικές εκφράσεις τους.
Μετά την ανάγνωση του παραμυθιού
‘’η τσεπούλα της καρδούλας’’’, ζωγραφίσαμε τι κάνει
χαρούμενο/η την καρδιά μας.
29. Θυμωμένος – Διαχείριση Θυμού
Συζήτηση με τα παιδιά τι μας θυμώνει αλλά και πως νιώθουμε όταν είμαστε θυμωμένοι. Ποιές
συμπεριφορές, με τις οποίες εκδηλώνουμε το θυμό μας, είναι καλές επιλογές και ποιές όχι
Κατασκευή θυμόμετρου
για να καταγράφουμε το θυμό μας.
Ομαδική εργασία: Στάσου-Σκέψου-Πράξε
Τεχνικές χαλάρωσης και ηρεμίας
Όταν θυμώνω …. Βρίσκω τη λύση
30. Φοβάμαι/Νιώθω ασφαλής
Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν είμαστε φοβισμένοι και τι μας
προκαλεί φόβο; Τι μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς;
Ζωγραφίσαμε, τσαλακώσαμε και
τσαλαπατήσαμε το μεγαλύτερό μας φόβο!
Διασκεδάσαμε τους φόβους μας
και πετάξαμε μαζί τους μακριά …
Η καλή νεράιδα πήρε τους φόβους μας
31. Εσωστρεφής – Μυστικό
Συζητήσαμε εάν είναι σωστό να έχουμε μυστικά και τα παιδιά είπαν ποιόν άνθρωπο
εμπιστεύονται περισσότερο. Σε αυτό το σημείο επηρεασμένα τα παιδιά από τα προηγούμενα
μαθήματα, έγινε μεγάλη αναφορά πως δεν πρέπει να φοβόμαστε να λέμε τα μυστικά μας αν
κάποιος μας πιέζει ή να λέμε πάντα σε κάποιο μεγάλο όταν δεχόμαστε βία από άλλα παιδιά
Καταγραφή απόψεων των παιδιών Διαβάσαμε το παραμύθι
‘’Η Μόνα σε καινούριο σχολείο’’
Ζωγράφισαν τη Μόνα
Συζήτηση για το παραμύθι,
δίνοντας έμφαση
στα συναισθήματα της Μόνα.
Κάθε φορά που εκφοβίζονταν,
τσαλάκωνα τη Μόνα.
Οι λέξεις και πράξεις των
συμμαθητών της, την είχαν
πληγώσει
και πάντα θα μείνουν στην
καρδιά της.
32. Συζητήσαμε τι μπορούμε να κάνουμε όταν συνειδητοποιήσουμε
ότι πληγώσαμε ένα φίλο μας ή πληγώθηκε από κάποιον άλλο.
Πήραμε τις γλυκές λεξούλες και τις τοποθετήσαμε
στη Μόνα για να νιώσει καλύτερα.
Παρακολουθήσαμε βιντεάκια
για τη σχολική βία
Ομαδική αφίσα: Για να θυμόμαστε πως
νιώθει το παιδί, όταν δέχεται τη βία
και πως νιώθει όταν έχει φίλους!!!
33. Ακούω το σώμα μου. Είμαι προσεκτικός με τους ξένους. Μαθαίνω να λέω όχι.
Μάθαμε ότι το σώμα μας πολλές φορές μας ειδοποιεί για πράγματα ή όχι που πρέπει να δεχθούμε.
Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να μάθουμε να το ακούμε και να λέμε ΌΧΙ, όταν το σώμα μας αρνείται.
Καταγράψαμε ευχάριστα και δυσάρεστα
αγγίγματα.
Τα διαχωρίσαμε.
Παίξαμε παιχνίδια ρόλων
34. Νοιάζομαι, Βοηθάω
Έννοιες νοιάζομαι, βοηθάω, συμπαραστέκομαι.
Από την αρχή της χρονιάς μιλήσαμε γι’ αυτές τις έννοιες,
Σε αυτό το μάθημα, έχοντας στο μυαλό μας όλα όσα είχαμε
κάνει, μιλήσαμε για την τάξη μας.
Όλα τα παιδιά έχουν δικαιώματα και
πρέπει να βοηθάμε όσα υποφέρουν
Στείλαμε το μήνυμα μας, ζωγραφίζοντας σε ένα βιβλίο
που ταξίδεψε σε πολλά Νηπ/γεια της Ελλάδας.
Ιδέα της συναδέρφου Κικής Μιχαλάρου, από το Νηπ/γειο
Μουδανιών Θεσ/νικης
Συμμετείχαμε με την αφίσα μας στο
διαγωνισμό
της UNICEF
Ομαδική εργασία με
συμβολικό νόημα.
(ο ήλιος θα ζεσταίνει
με αγάπη και το
δεντράκι μας όσο
βοηθάμε ο ένας τον
άλλον συνεχώς θ’
ανθίζει, κολλώντας
στα φύλλα του
εικόνες από στιγμές
που βοηθάει ο ένας
τον άλλον)
35. Περήφανος
Έννοιες Περήφανος -Κατορθώνω
Στις παλάμες τους, ζωγράφισαν το πορτραίτο τους
και στα δάχτυλα γράψαμε ότι τα κάνει περήφανα, κάτι που έκανα κι εγώ
Ομαδική: Είμαστε
περήφανοι σαν τα παγόνια!
Καταγράψαμε τις κατακτήσεις και
τα επιτεύγματά των παιδιών για να
βλέπουν την πρόοδο τους. Έκοψαν
αστεράκια και ζωγράφισαν ότι έχουν
καταφέρει έπειτα από μεγάλη
προσπάθεια και νιώθουν περήφανοι.
Σε χαρτόνι Α4 ζωγράφισαν τον εαυτό τους και
στο μέσα μέρος οι γονείς
έγραψαν πράγματα που κάνει το παιδί τους
και νιώθουν περήφανοι
36. Αγαπώ.
Αγάπη σημαίνει … Μαμά!!!
Διαβάσαμε το παραμύθι
‘’μια μαμά σαν τη δική μου’’
Μιλήσαμε για τα συναισθήματα
της ηρωίδας Στη θέση της Μάρθας βάλαμε
τη δική μας μαμά
Κολλήσαμε τις εικόνες
σε μια μεγάλη καρδιά,
όπως της Μάρθας για το λουλούδι
Με τις ζωγραφιές μας
φτιάξαμε το δικό μας παραμύθι
΄΄ Εγώ και η δική μου μαμά ΄΄ Το δώρο για
τις μαμάδες..
λόγια αγάπης
Τις υποδεχτήκαμε
στο σχολείο μας
και περάσαμε μια
υπέροχη μέρα!!!
37. Ζήλεια.
Ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Στόχος του μαθήματος να συνειδητοποιήσουν ότι μετά τη ζήλεια
έρχεται ο θυμός και να εφαρμόζουν τεχνικές τρόπους για να ηρεμούν
Καταγράψαμε τι ζηλεύουμε
Συζητήσαμε με τη βοήθεια των εικόνων του Προγράμματος για
το συναίσθημα της ζήλειας και κάναμε διάφορες
διαπιστώσεις. όπως είπαν τα παιδιά: Η ζήλεια διαρκεί λίγο, ενώ
η αγάπη πάντα κι ότι πολλές φορές ερμηνεύουμε τα πράγματα
με λάθος τρόπο και κάνουμε σκέψεις που δεν έχουν σχέση με
την πραγματικότητα
Επίσης διαπιστώσαμε ότι το πρόβλημα της
ζήλειας μπορεί να λυθεί με το να ζητήσουν να
μοιραστούν κάτι που ποθούν
Θυμηθήκαμε τις τεχνικές
της ηρεμίας
Η ζήλεια έχει πολλά
Ξαδερφάκια!!!
38. Διαβάσαμε το παραμύθι
‘’Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι’’
Και σταθήκαμε στην έκφραση της
κακιάς μητριάς.
Οι άνθρωποι ασχημαίνουν όταν
ζηλεύουν…
Αντιστοίχιση εικόνας με συναίσθημα
Παιχνίδι ρόλων: Η Γεωργία ζήλεψε πολύ!!!
Τι κάνει για να ηρεμήσει;;
Ομαδική
39. Επαναληπτικό μάθημα
Η αναγνώριση των συναισθημάτων, η διαχείρισή τους αλλά και η
ενσυναίσθηση αποτελούν βασικές Ατομικές και Κοινωνικές
Δεξιότητες. Σε αυτή την ενότητα τα παιδιά έχουν διδαχθεί πώς
να ‘’ακούν’’ το σώμα τους και να ‘’διαβάζουν ‘’τις σωματικές
ενδείξεις. Έχουν μάθει ν’ αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των
άλλων παρατηρώντας το πρόσωπο και το σώμα τους,
ακούγοντας τη φωνή τους και λαμβάνοντας υπόψη τις
περιστάσεις. Έμαθαν πώς να ηρεμούν εφαρμόζοντας τεχνικές
χαλάρωσης και πώς να αποφεύγουν με αυτόν τον τρόπο
παρορμητικές συμπεριφορές.
Διαβάσαμε πολλά από τα βιβλία που προτείνει το Πρόγραμμα
αλλά επεξεργαστήκαμε και πολλά παραμύθια.
40. Τροχός
συναισθημάτων.
Μετά την αφήγηση
των παραμυθιών
Τα παιδιά δείχνουν
πως νιώθουν τα ίδια
και οι ήρωες.
Συναισθήματα που συναντήσαμε στα παραμύθια
Η Κοκκινοσκουφίτσα ένιωσε:
Χαρούμενη όταν…
Λυπημένη όταν…
Φόβο όταν…
Ήρεμη όταν…
Η καλή μας νεράιδα μας συντροφεύει και μας βοηθάει
στις δύσκολες περιστάσεις
41. Η Χρυσομαλλούσα και οι τρείς αρκούδες
Διαβάσαμε το παραμύθι και δώσαμε έμφαση στα συναισθήματα των ηρώων.
Δεν μας άρεσε που η Χρυσομαλλούσα έφυγε φοβισμένη και δώσαμε στο παραμύθι
διαφορετικό τέλος.
Πώς νιώθουν οι αρκούδες; Τα παιδιά παίζουν το παραμύθι, αλλά αλλάζουν το τέλος!
Η Χρυσομαλλούσα έγινε φίλη με τις 3 αρκούδες
42. Πετάξαμε τα άσχημα
συναισθήματα
και κρατήσαμε τα καλά!!!
Φτιάξαμε τη συνταγή της αγάπης
Χάνσελ και Γκρέτελ
Διαβάσαμε το παραμύθι και του δώσαμε διαφορετικό τέλος
43. Συζητήσαμε για τον τρόπο
που τα χρώματα
εκφράζουν συναισθήματα
και φτιάξαμε τα ουράνια
τόξα των συναισθημάτων.
Μιλήσαμε για τους
ζωγράφους και για το πώς
απεικονίζουν το
συναίσθημα στα έργα τους
Επέλεξαν έναν ζωγράφο
από τα βιβλία που τους
δόθηκαν και προσπάθησαν
να αποδώσουν το έργο
του, με τη συνοδεία
μουσικής.
44. Ενότητα Δ΄: Επίλυση Προβλημάτων
Προβλήματα, λύσεις, συνέπειες και εναλλακτικές λύσεις
• Οι δραστηριότητες επίλυσης προβλημάτων παρέχουν στα παιδιά την ευκαιρία να
εξερευνήσουν τις συνέπειες των αποφάσεων τους σε ασφαλές περιβάλλον και με
αυτόν τον τρόπο να βελτιώσουν τη δεξιότητα ανεύρεσης λύσεων.
• Σε αυτή την ενότητα τα παιδιά αξιοποιώντας τις κατακτημένες γνώσεις των
προηγούμενων ενοτήτων, κάνουν εκτίμηση καταστάσεων, υπολογίζοντας τις πιθανές
συνέπειες κάθε πιθανής λύσης ενός προβλήματος, πριν προβούν στη λήψη μιας
απόφασης.
• Μαθήματα της ενότητας:
-Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να λύσουμε ένα πρόβλημα;
-Ποιο είναι το πρόβλημα; Είναι πάντα τα πράγματα όπως νομίζουμε; Πως μπορούμε να
το διαπιστώσουμε; Ρωτάμε το Γιατί. Αλήθεια/Ψέματα.
-Προτιμήσεις και λύσεις.
-Χρονική ακολουθία. Αιτία και αποτέλεσμα.
-Είναι καλή ιδέα;
-Τι είναι πιθανό (ίσως) να συμβεί μετά; Συνέπειες των πράξεων μας.
-Λύνουμε τα προβλήματα μόνοι μας. Βρίσκουμε περισσότερες λύσεις/επιμένουμε , δεν
τα παρατάμε.
-Τι μπορώ να κάνω όταν μου παίρνουν το παιχνίδι μου;
-Τι μπορώ να κάνω όταν με πειράζουν ή με κοροΪδεύουν;
-Παίζουμε και φερόμαστε δίκαια. Ίσα δικαιώματα.
-Πώς μπορώ να μπω σε μια παρέα;/Φιλία.
-Πως μπορούμε να είμαστε όλοι ευχαριστημένοι σε μια παρέα;
45. Ενδεικτικές δραστηριότητες από την ενότητα.
Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να λύσουμε ένα πρόβλημα; Τι άλλο;
Κοιτώντας τις εικόνες του Προγράμματος παίζουμε το παιχνίδι ‘’τι θα μπορούσε να κάνει;’’
με στόχο την ενεργοποίηση της σκέψης των παιδιών να βρουν πολλές και διαφορετικές λύσεις
Τα παιδιά ζωγράφισαν ένα πρόβλημά τους και στη συνέχεια
παρουσίασαν τη ζωγραφιά τους και τα υπόλοιπα παιδιά,
προσπάθησαν να βρουν ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ τρόπους επίλυσης του
προβλήματος
Παίξαμε την Τρίλιζα των λύσεων.
Περιγράφοντάς τους ένα πρόβλημα
παρακινούνταν να βρουν όσες
περισσότερες λύσεις μπορούσαν,
μόνο τότε θα έβαζαν στο κουτάκι
το χ ή το ο
46. Ποιο είναι το πρόβλημα; Είναι πάντα τα πράγματα όπως νομίζουμε;
Πως μπορούμε να το διαπιστώσουμε; Ρωτάμε το Γιατί.
Συζήτηση με τις εικόνες του Προγράμματος.
Αρχικά τα παιδιά προσπάθησαν
να εξακριβώσουν πιο παιδί έχει το πρόβλημα.
Στόχος : να μη βιάζονται να κάνουν υποθέσεις και
να βγάζουν συμπεράσματα, αλλά να εξετάζουν τα
πράγματα
Ανάλογη ήταν και η συζήτηση με αυτές τις εικόνες με στόχο
τα παιδιά να μάθουν να μην παραπλανιούνται από τα
γεγονότα και να γίνονται ερευνητές, να μαζεύουν όλες τις
πληροφορίες που θα τους βοηθήσουν να λύσουν το
πρόβλημα.
Ένας καλός τρόπος για να διερευνήσουμε
ένα πρόβλημα είναι να ρωτήσουμε το ΓΙΑΤΙ
Παιχνίδια Ρόλων
47. Αλήθεια/Ψέματα
Για να κατανοήσουμε ένα πρόβλημα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την αλήθεια. Στο μάθημα
αυτό ,αρχικά μιλήσαμε για τις επιπτώσεις που έχει κάποιος όταν λέει ψέματα.
Διαβάσαμε την ιστορία
‘’Μαθαίνω να είμαι ειλικρινής’’
Σε μικρά χαρτάκια ζωγράφισαν τις
επιπτώσεις που έχουμε όταν λέμε ψέματα
1. Ένα ψέμα μπορεί να
μεγαλώσει σαν χιονοστιβάδα
2. Μπορεί ν΄απλωθεί πολύ
γρήγορα…
Όπως το μελάνι πάνω στο
τραπεζομάντηλο
3.Να σε ακολουθεί
παντού… σαν ένα σκύλο
που γαβγίζει πίσω σου
4.Σαν μια μύγα που δεν
σε αφήνει στην ησυχία σου
5..Αν μας ανακαλύψουν
Θα αισθανθούμε πολύ άσχημα
6.Τότε χρειάζεται θάρρος
για να παραδεχτείς ότι είπες
ψέματα
7.Τότε μόνο θα κερδίσεις το
κύπελλο του πρωταθλητή της
αλήθειας!!!
48. Ενώσαμε τα χαρτάκια με διπλόκαρφα
φτιάχνοντας τη μεγάλη μύτη του Πινόκιο
Με αυτόν τον τρόπο
θα προσπαθούμε να μην λέμε ψέματα
γιατί θα έχουμε τις παραπάνω επιπτώσεις...
Τι θα μπορούσε να κάνει ο
βοσκός για να τους πείσει
ότι δεν θα ξαναπεί ψέματα;
Τα παιδιά πρότειναν
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ λύσεις
49. Αιτία και αποτελέσματα
Είναι καλή ιδέα;
Παίξαμε το παιχνίδι ΑΙΤΙΑ- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
και δημιουργήσαμε τη δική μας ιστορία.
Ακολουθώντας τα βήματα επίλυσης
που διδάχτηκαν
πρότειναν τρείς λύσεις
Αποφάσισαν ποια είναι η καλύτερη λύση της
ιστορίας τους
50. Λύνουμε τα προβλήματα μόνοι μας.
Πως μπορώ να μπω σε μια παρέα;
Βήματα επίλυσης προβλημάτων
Μάθαμε τα βήματα που κάνουμε για να μπούμε
σε μια παρέα και τα αποτυπώσαμε σε μια αφίσα
52. Αξιολόγηση του προγράμματος
Όταν ολοκληρώθηκε το Πρόγραμμα επιχείρησα ν’ αξιολογήσω την όλη δράση.
Αυτή η διαδικασία ήταν σημαντική.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος διενεργούσα και σταδιακές αξιολογήσεις για
ανατροφοδότηση. Παρακολουθώντας σεμινάρια που πραγματοποιούνταν στο
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων από τον κ.Κούτρα, αλλά και συζητώντας με άλλες
συναδέρφους που εκπονούσαν το πρόγραμμα. Η ανταλλαγή απόψεων, οι
προτάσεις τους, πολλές από τις οποίες εφάρμοσα στην τάξη μου, βοήθησαν
πολύ στην εξέλιξή του.
Οι περισσότεροι στόχοι του είχαν επιτευχθεί αβίαστα και ευχάριστα, στοιχείο
που φάνηκε από το αμείωτο ενδιαφέρον των παιδιών καθ’ όλη τη διάρκεια του
Προγράμματος, όσο και από την αλλαγή της στάσης τους.
Γεγονότα που αποτυπώθηκαν και από τη συνάντηση που έκανα με τους γονείς
των νηπίων μετά την ολοκλήρωση του.
