1.
Demir Eksikliği ve Psikiyatri
Halk arasında “kansızlık” olarak bilinen demir eksikliği sadece kan ile ilişkili değildir. Beyin
biyokimyası, vücudun diğer birçok yeri gibi demire ihtiyaç duyar. Depresyon, Parkinson, bunama
gibi hastalıklarda etken olan birçok protein ve hormon demirin azlığından veya fazla olmasından
etkilenirler.
DEPRESYON, ANKSİYETE VE DEMİR EKSİKLİĞİ
Serotonin ve dopamin depresyon ve anksiyete ile ilgili çok önemli iki maddedir.
Bunların üretilmesinde demir kullanıldığından; demir eksikliğinde tedavi zorlaşır.
Depresif bulgular ve anksiyetenin ortaya çıkmasında demir eksikliği araştırılmamıştır, ancak
hastaların büyük kısmında eksikler olması düşündürücüdür.
UYKU BOZUKLUĞU VE DEMİR EKSİKLİĞİ
Gece yatarken ayaklarda rahatsızlık, uyuşma ve sürekli ayaklarını hareket ettirme ihtiyacı olarak
tanımlanan “huzursuz bacak sendromu”nda en önemli faktör demir eksikliğidir. Bu ve bunun gibi
hareket sistemini etkileyen hastalıklar “Dopamin” denen kimyasal ile ilişkilidir. Demir eksikliği
dopamin üretimini bozduğundan, hastalığı büyük oranda arttırır. Bazı uyku bozukluklarında tek
başına demir preparatı tedavi için yeterli olabilir.
DEMİR EKSİKLİĞİ VE ÇOCUKLAR
Sınır değerlerde demir eksikliği bile çocuklarda “öğrenme bozukluğu” yapabilir.
Demir eksikliğinin, zeka puanının düşürdüğü, matematik öğrenme güçlüğünde etkisi olduğu
gösterilmiştir. Büyüme çağında, özellikle ergenlik dönemlerinde kızlarda görülen ağır eksiklikler,
hem okul başarısını hem sosyal ilişkilere ağır zararlar verebilir.
DEMİR FAZLALIĞI;
Özellikle 40 yaş üstü erkeklerde vücutta demir birikimi olabilir. “Hemosideroz” denen bu tabloda,
demir en çok beyin ve karaciğerde birikerek siroz ve bunamalara neden olabilir. Ailevi Akdeniz
ateşi, polisistemine gibi bazı hastalıklar, bu birikimi çok arttırabilirler, bu durumlarda mutlaka
dahiliye uzmanına danışılarak çözüm aranmalı.
“Kansızlık” denerek sürekli ve doktor denetimi olmadan vitamin kullanmaktan kaçınılmalıdır.
NASIL ANLARIZ?
Aile hekiminin yaptırabileceği, temel hemoglobin ve hematokrit ölçümleri bile fikir verebilir. Ancak
vücuttaki depo demiri gösteren ferritin, demir bağlama testleri daha ayrıntılı bilgi verir.
Bu konuda aile hekiminiz sizi yönlendirecektir.