Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to Η πανίδα της Ελλάδας
Similar to Η πανίδα της Ελλάδας (20)
More from Annet Dome
More from Annet Dome (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (14)
Η πανίδα της Ελλάδας
- 2. Με ηνλ όξν παλίδα ελλννύκε ην ζύλνιν ησλ δηαθόξσλ εηδώλ δσηθώλ νξγαληζκώλ (πνλδπισηώλ θαη Αζπόλδπισλ) πνπ απαληνύλ ζε κία πεξηνρή. Ζ γλώζε καο γηα ηα δώα ηεο Διιάδαο μεθηλά πνιύ παιηά, νπζηαζηηθά από ηνλ Αξηζηνηέιε πνπ πξηλ από 2.300 ρξόληα έγξαςε ην Περί ζώων ιζηορίαι, όπνπ πεξηέγξαςε κε ηδηαίηεξε ιεπηνκέξεηα πεξίπνπ 600 είδε. ύκθσλα κε πξόζθαηεο απνγξαθέο , ζηελ Διιάδα έρνπλ θαηαγξαθεί 23.130 είδε δώσλ ηεο μεξάο θαη ησλ γιπθώλ λεξώλ . ’ απηά κπνξνύκε λα πξνζζέζνπκε θαη άιια 3.500 είδε ηεο ζάιαζζαο. Αλ πξνζζέζνπκε έλαλ αξηζκό εηδώλ πνπ έρεη θαηαγξαθεί αιιά δελ πεξηιακβάλεηαη ζηνπο ζεκεξηλνύο θαηαιόγνπο, θζάλνπκε ζε έλα ζύλνιν πεξίπνπ 30.000 εηδώλ. Ζ παλίδα ηεο Διιάδαο δελ είλαη θαιά κειεηεκέλε. Καιύηεξα γλσζηά είλαη ηα πνλδπισηά δώα, ελώ ηα κεγαιύηεξα θελά ππάξρνπλ ζηα Αζπόλδπια. Πηζηεύεηαη όηη αλ κειεηεζεί ε ειιεληθή παλίδα πιήξσο, ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη πεξίπνπ 50.000 είδε! .
- 3. Ο Λύθνο είκαζ εδθαζηζηό ηδξ ηάλδξ ηςκ ανημθάβςκ . Έπεζ ημζκή ηαηαβςβή ιε ημκ ζηύθμ ηαζ εεςνείηαζ πνόβμκμξ όθςκ ηςκ εζδώκ ζηύθςκ πμο οπάνπμοκ ζήιενα. Οζ θύημζ ήηακ ηάπμηε άθεμκμζ ηαζ ηαημζημύζακ ζε όθδ ζπεδόκ ηδ Βόνεζα Αιενζηή, ηδκ Δοναζία ηαζ ηδ Μέζδ Ακαημθή, ηαζ έςξ πνζκ θίβμοξ αζώκεξ ήηακ ημ εδθαζηζηό ιε ηδ ιεβαθύηενδ βεςβναθζηή ελάπθςζδ ζηδ Γδ. ήιενα, βζα δζάθμνμοξ θόβμοξ πμο έπμοκ κα ηάκμοκ ιε ηδκ ελάπθςζδ ηαζ ηδ δναζηδνζόηδηα ημο ακενώπμο, πμο ζοκεπάβεηαζ ηδκ ηαηαζηνμθή ηςκ ηόπςκ δζααίςζδξ ηςκ θύηςκ, αθθά ηαζ ημ εηηεηαιέκμ ηοκήβζ εκακηίμκ ημοξ, μζ θύημζ οπάνπμοκ ιόκμ ζημ έκα ηνίημ ηδξ πνμδβμύιεκδξ γώκδξ ελάπθςζήξ ημοξ.
- 4. Όκηαξ είδμξ ηθεζδί απμηεθεί ζοζηαηζηό ημο μζημζοζηήιαημξ, ζημ μπμίμ ηοπζηά ακήηεζ. Ζ ιεβάθδ πμζηζθία εκδζαζηδιάηςκ ηα μπμία πνδζζιμπμζμύκ μζ θύημζ οπμδεζηκύεζ ηδκ πνμζανιμζηζηόηδηά ημοξ ςξ είδμξ ηαζ πενζθαιαάκεζ δάζδ, αμοκά, ημύκδνεξ, ηάζβηεξ ηαζ θζαάδζα. Ακ ηαζ εεςνείηαζ παβημζιίςξ ςξ είδμξ εθάπζζηδξ ακδζοπίαξ, ςζηόζμ ζε ηάπμζεξ πενζμπέξ ημο ηόζιμο ακαθένεηαζ ςξ απεζθμύιεκμ είδμξ, ελαζηίαξ ηδξ δναζηζηήξ ιείςζδξ ημο πθδεοζιμύ ημο.
- 5. Όθα ηα είδδ αθεπμύδςκ είκαζ παιθάβα. Σμ δζαζημθόβζό ημοξ απμηεθείηαζ ζε ιεβάθμ πμζμζηό από αζπόκδοθα. Χζηόζμ, ηαηακαθώκμοκ ηαζ ηνςηηζηά, θαβμύξ, ημοκέθζα ηαζ άθθα ιζηνά εδθαζηζηά, ηαεώξ ηαζ ενπεηά (όπςξ θίδζα), αιθίαζα, πόνηα, ιμύνα εκώ δείπκμοκ ζδζαίηενδ πνμηίιδζδ ηαζ ζε ηανπμύξ (θνμύηα), ράνζα, πηδκά, αοβά, ζηαεάνζα, έκημια ηαζ όθα ζπεδόκ ηα είδδ ιζηνώκ γώςκ.
- 6. Σα πενζζζόηενα είδδ δείπκμοκ ιεβάθδ πνμζανιμζηζηόηδηα ζε πμθθά δζαθμνεηζηά είδδ ηνμθήξ ηαζ ηαηά ιέζμ όνμ ηαηακαθώκμοκ 1 ηζθό ηνμθήξ ηδκ διένα. Όθεξ μζ αθεπμύδεξ έπμοκ ηδκ παναηηδνζζηζηή ζοκήεεζα κα εάαμοκ (ζοκήεςξ ιε θύθθα, πώια ή πζόκζ) οπμθείιιαηα ηνμθήξ όηακ έπμοκ πενίζζεοια, βζα κα ηα θάκε ανβόηενα
- 8. Ο Αεηόο, είκαζ ανπαηηζηό διενόαζμ πηδκό ηδξ ηάλδξ ηςκ Αεημιόνθςκ . Σα πενζζζόηενα ιέθδ ηαηαηάζζμκηαζ ζηδκ μζημβέκεζα Αεηίδεξ , εζδζηά όιςξ ζηδκ εθθδκζηή μνκζεμθμβζηδ αζαθζμβναθία, ζημοξ αεημύξ ζοιπενζθαιαάκεηαζ ηαζ μ Φαναεηόξ ηδξ μζημβέκεζαξ Πακδζμκίδεξ.
- 9. Λόβς ημο ιεβέεμοξ ηαζ ηδξ ζζπύμξ πμθθώκ εζδώκ αεηώκ, ηαηαηάζζμκηαζ ζηδκ ημνοθή ηδξ ηνμθζηήξ αθοζίδαξ ιεηαλύ ηςκ ανπαηηζηώκ πηδκώκ, παβημζιίςξ. Σμ είδμξ ημο εδνάιαημξ πμζηίθθεζ από βέκμξ ζε βέκμξ. Έηζζ, πνμηζιμύκ κα ζοθθαιαάκμοκ ράνζα, ακ ηαζ ημ πνώημ ζηνέθεηαζ ζοπκά ζε δζάθμνα γώα, εζδζηά άθθα οδνόαζα πμοθζά, ηαζ ειθακίγεζ ημ θαζκόιεκμ ημο ηθεπημπαναζζηζζιμύ, ανπάγμκηαξ ηδ θεία άθθςκ ανπαηηζηώκ. Σα βέκδ Circaetus, Terathopius ηαζ Spilornis, έπμοκ ςξ ααζζηή θεία ηα θίδζα πμο ανίζημκηαζ ζηζξ ηνμπζηέξ πενζμπέξ ηδξ Αθνζηήξ ηαζ ηδξ Αζίαξ.
- 10. Οζ αεημί ημο βέκμοξ Aquila είκαζ ηα ημνοθαία ανπαηηζηά πμοθζά ζημοξ ακμζηημύξ μζημηόπμοξ, αθμύ ιπμνμύκ κα πζάζμοκ ζπεδόκ ηάεε ιζηνμύ/ιεζαίμο ιεβέεμοξ ζπμκδοθόγςμ. Πμθθμί άθθμζ αεημί, ζοιπενζθαιαακμιέκμο ημο βέκμοξ Spizaetus, γμοκ ηονίςξ ζε δάζδ ηαζ δαζζηέξ εηηάζεζξ ηαζ, ζημπεύμοκ ζοπκά ζε δζάθμνα δεκδνόαζα ή εδαθόαζα εδθαζηζηά ηαζ πηδκά, ηα μπμία ζοπκά ζοθθαιαάκμοκ ακοπμρίαζηα ζε ηέημζα ποηκά, θααονζκεώδδ πενζαάθθμκηα.
- 11. Ο ιαγόο ν θνηλόο (ανπ. εθθ.: «λαγωός», ) είκαζ ηνςηηζηό θοημθάβμ εδθαζηζηό, ημ μπμίμ ακήηεζ ζηδκ μζημβέκεζα ηςκ θαβζδώκ. Σμ ιήημξ ημο θηάκεζ ηα 75 εη. ηαζ δ μονά ημο ηα 8 εη. Σμ αάνμξ ημο θηάκεζ ηα 4-6 ηζθά. Σμ ηνίπςιά ημο απμηεθείηαζ από ημκηέξ ηνίπεξ ζακ ιαθθί ηαζ ιαηνζέξ ζακ ζηάποα. Αθθάγεζ πνώια ακάθμβα ιε ηδκ επμπή ηαζ ημ πενζαάθθμκ, ηαζ είκαζ βνήβμνμ ηαζ εοηίκδημ γώμ. Σνέπεζ ιε 70 πζθζόιεηνα ηδκ ώνα αθθά πμηέ ζε εοεεία, ώζηε κα παναπθακεί ημοξ δζώηηεξ ημο. Μπμνεί κα πδδήλεζ πάκς από 5 ιέηνα.
- 12. Ο ίππμξ ίππνο ή άινγν ή άηη είκαζ ηεηνάπμδμ πενζζζμδάηηοθμ εδθαζηζηό ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ ζππζδώκ , πμο πνδζζιμπμζήεδηε από ηδκ ανπαζόηδηα ςξ ιέζμ ιεηαηίκδζδξ ηαζ απμηέθεζε ααζζηή ηζκδηήνζα δύκαιδ ηςκ αιαλώκ αθθά ηαζ πνήζζιμ ενβαθείμ ζημκ πόθειμ όπςξ ηαζ ζε αεθδηζημύξ αβώκεξ . Βμήεδζε επίζδξ ηδκ ελάπθςζδ ηςκ ακενώπςκ ζε κέεξ πενζμπέξ, ηαεώξ ηαζ ηδ ιεηακάζηεοζδ μθόηθδνςκ θαώκ. Δλδιενώεδηε από ημκ άκενςπμ βύνς ζημ 4.500 π.Υ. ηδκ ανπαία εθθδκζηή, δ μκμιαζία ημο ήηακ ίππος.
- 14. Ο αγξηόρνηξνο ή αγξηνγνύξνπλν είκαζ μ άβνζμξ πνόβμκμξ ηςκ ελδιενςιέκςκ.Σμ αβνζμβμύνμοκμ γεζ ηαζ ακαπανάβεηαζ ζε όθδ ηδκ Δονςπασηή ήπεζνμ, ηάης από ημκ 58μ αόνεζμ πανάθθδθμ, ζηδκ αόνεζα Αθρική, ζηδκ ηεκηνζηή ηαζ κόηζα Αζία. Έπεζ εζζαπεεί επίζδξ ιε επζηοπία ζηδ αόνεζα Αιενζηή ηαζ ηδκ Αοζηναθία. ηδκ Δθθάδα οπήνπε ζπεδόκ πακημύ από πζθζάδεξ πνόκζα, εκώ ζήιενα ζοκακηάηαζ ζηδ Μαηεδμκία, Θνάηδ, Ήπεζνμ, Θεζζαθία, ηενεά Δθθάδα ηαζ ζηδ κήζμ άιμ.
- 15. Έπεζ επίζδξ επακεζζαπεεί από ηζξ Κοκδβεηζηέξ Ονβακώζεζξ ιε ιεβάθδ επζηοπία ζηδκ Πεθμπόκκδζμ ηαζ πμθύ πνόζθαηα έβζκε εζζαβςβή ημο ζηδ κήζμ Λέζαμ, ζοβηεηνζιέκα ζημ όνμξ Όθοιπμξ ημο κδζζμύ. Δίκαζ είδμξ δαζόαζμ. Εεζ ζηα ποηκά εαικώδδ δάζδ πθαηύθοθθςκ, δνοόξ, ηαζηακζάξ ηαζ μλζάξ. οπκά όιςξ ιεηαηζκείηαζ βζα ακαγήηδζδ ηνμθήξ ζε εθώδδξ εηηάζεζξ, ζε βεςνβζηέξ ηαθθζένβεζεξ πμο ζοκμνεύμοκ ιε δάζδ ή αηόια ζε ιεβάθα ορόιεηνα ημ ηαθμηαίνζ ζηδκ αθπζηή γώκδ.
- 16. Ο θάζηνξαο είκαζ ηνςηηζηό πμο γεζ ηονίςξ ζημ κενό. Ακήηεζ ζηδκ μζημβέκεζα Καζημνίδεξ , ηαζ είκαζ ημ δεύηενμ ιεβαθύηενμ είδμξ ηνςηηζηώκ. Έκαξ εκήθζημξ ηάζημναξ ;έπεζ ιήημξ πάκς από 40 cm ηαζ γοβίγεζ πενίπμο 25 Kg. Ζ ιέζδ δζάνηεζα γςήξ ημοξ είκαζ ηα 20-24 πνόκζα. Τπάνπμοκ δύμ είδδ ηάζημνα, μ Αιενζηακζηόξ ηαζ μ Δονςπασηόξ-Αζζαηζηόξ .
- 17. Οζ ηάζημνεξ έπμοκ δοκαημύξ ημπηήνεξ, ιε ημοξ μπμίμοξ ηόαμοκ ηθαδζά ηαζ ηα πνδζζιμπμζμύκ βζα κα θηζάπκμοκ ηδ θςθζά ημοξ. Φηζάπκμοκ αηόια ηαζ θνάβιαηα ζε πμηαιμύξ, βζα κα δδιζμονβήζμοκ ιζηνέξ ηεπκδηέξ θίικεξ ζηζξ μπμίεξ πηίγμοκ ηδ θςθζά ημοξ. Λόβς ημο ηνζπώιαηόξ ημοξ, ημ μπμίμ πνδζζιμπμζείηαζ βζα βμύκεξ, μ πθδεοζιόξ ημοξ ιεζώκεηαζ παβημζιίςξ.
- 18. ύκθσλα κε ηελ επηθξαηέζηεξε άπνςε, ην Διιεληθό βνπβάιη έρεη εηζαρζεί από ηελ Αζία. Ζ πξώηε εκθάληζε κεγάισλ πιεζπζκώλ βνπβάισλ ζηελ Διιάδα, ηνπνζεηείηαη ηνλ 13 αηώλα. Σν 1952 εθηξέθνληαλ κόλν ζηε Μαθεδνλία θαη ηε Θξάθε πεξίπνπ 71000 βνύβαινη. Ο αξηζκόο ησλ βνπβάισλ άξρηζε λα κεηώλεηαη από ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60, όπνπ ζηηο αξρέο ηνπ 21νπ αηώλα είραλ απνκείλεη πεξίπνπ 1000 βνύβαινη.
- 19. θαληδόρνηξνη θέβμκηαζ ηα ιζηνά αβηαεςηά εδθαζηζηά ηδξ οπμμζημβέκεζαξ ηςκ ενζκαηεσκώκ, ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ ενζκαηεσδώκ, ηδξ ηάλδξ ηςκ εκημιμθάβςκ. Τπάνπμοκ 15 είδδ ζηακηγόπμζνςκ ζε 4 βέκδ, πμο ζοκακηώκηαζ ζηδκ Αζία, ηδκ Δονώπδ, ηδκ Αθνζηή ηαζ ηδ Νέα Εδθακδία (όπμο έπμοκ εζζαπεεί).
- 20. Πανόηζ ακήηεζ ζηδκ μζημβέκεζα ηςκ εκημιμθάβςκ, μ ζηακηγόπμζνμξ είκαζ ζπεδόκ παιθάβμξ. Σνώεζ έκημια, ζαθζβηάνζα, ααηνάπζα, αοβά, θίδζα, ημοθάνζα, ιακζηάνζα, πόνηα, νίγεξ, ιμύνα, πεπόκζα ηαζ ηανπμύγζα. Ο αθβακζηόξ ζηακηγόπμζνμξ, όηακ λοπκάεζ από ηδ πεζιένζα κάνηδ ηνέθεηαζ ααζζηά ιε ιμύνα. Πενζζηαζζαηά έπμοκ εζδςεεί ζηακηγόπμζνμζ κα ράπκμοκ βζα ζημοθήηζα ιεηά ηδ ανμπή. Πανόηζ μζ ζηακηγόπμζνμζ ημο δάζμοξ, μζ πζμ βκςζημί ζημοξ Δονςπαίμοξ, είκαζ ηονίςξ εκημιμθάβμζ, αοηό δεκ ζζπύεζ απαναίηδηα βζα ηα άθθα είδδ.
- 21. ε πενζμπέξ όπμο γμοκ άβνζμζ ζηακηγόπμζνμζ, ζοπκά ημοξ ηαθμδέπμκηαζ ζημοξ ηήπμοξ ςξ θοζζηά παναζζημηηόκα. Πμθθμί άκενςπμζ αθήκμοκ έλς θαβδηό βζα κα ημοξ δεθεάζμοκ. Πανόηζ μζ ζηακηγόπμζνμζ πανμοζζάγμοκ δοζακελία ζηδ θαηηόγδ, ηνώκε ιε όνελδ ηονί, βάθα ηαζ βεκζηόηενα βαθαηημημιζηά πνμσόκηα, ιε απμηέθεζια κα αννςζηαίκμοκ. Ο αθνζηακζηόξ ποβιαίμξ ζηακηγόπμζνμξ πάκηςξ ιπμνεί κα θάεζ ιζα ιζηνή ιενίδα ηονζμύ ηόηαηγ ςξ ζοιπθήνςια ζημ δζαζημθόβζό ημο. Οζ βαημηνμθέξ ηαζ ζηοθμηνμθέξ είκαζ ηαθύηενεξ από ηα βαθαηημημιζηά (βζα ημκ ζηακηγόπμζνμ), αθθά ζοπκά έπμοκ ηαζ μζ δομ πμθύ ορδθό πμζμζηό θζπανώκ ηαζ πμθύ παιδθό πμζμζηό πνςηεσκώκ. Δίκαζ ηαθύηενα κα αθήκμοιε ζημκ ζηακηγόπμζνμ ιζα ιζηνή θζπμοδζά, ώζηε κα ημο ιέκεζ πμθθή όνελδ βζα ηα πανάζζηα ημο ηήπμο.
- 22. H νρηά είκαζ βέκμξ ζμαόθςκ θζδζώκ, πμο ακήημοκ ζηδκ μζημβέκεζα Βζπενίδεξ ηαζ ζηδκ ηάλδ Λεπζδςηά. Πνόηεζηαζ βζα ημ ιμκαδζηό ζμαόθμ (ηαζ βζ’ αοηό επζηίκδοκμ) θίδζ ζηδκ Δθθάδα. οπκάγεζ ζε παθαζμύξ ημίπμοξ, αηαθθζένβδηα ιένδ ιε ηθαδζά ηαζ πέηνεξ, εκώ ιενζηέξ θμνέξ ανίζηεηαζ ημκηά ζε ηαημζηίεξ. Ζ βεςβναθζηή ηδξ ελάπθςζδ πενζθαιαάκεζ όθα ηα ιένδ ημο ηόζιμο, εηηόξ από ηδκ Αοζηναθία ηαζ ηδ Μαδαβαζηάνδ. Όθα ηα είδδ έπμοκ δόκηζα πμο ζοκδέμκηαζ ιε ζμαόθμοξ αδέκεξ. ήιενα ακαβκςνίγμκηαζ 4 οπμμζημβέκεζεξ.
- 23. Οζ εκήθζηεξ μπζέξ ηνέθμκηαζ ιε ιζηνά γώα, όπςξ πμκηίηζα, άθθα ενπεηά ηαζ πηδκά. Σμ δδθδηήνζό ηδξ είκαζ επζηίκδοκμ. Σοπζηά πενζέπεζ πμθθέξ πνςηεσκάζεξ (έκγοια πμο δζαθύμοκ πνςηεΐκεξ). Αοηέξ πνμηαθμύκ ζοιπηώιαηα πόκμο, μίδδια ηαζ κέηνςζδ, όπςξ επίζδξ ηαζ απώθεζα αίιαημξ. Ο εάκαημξ ζοκήεςξ επένπεηαζ από ηδκ πηώζδ ηδξ ανηδνζαηήξ πίεζδξ. Οζ μπζέξ δεκ επζηίεεκηαζ πμηέ ζημκ άκενςπμ εάκ δεκ παηδεμύκ, πζαζημύκ ή απεζθδεμύκ άιεζα. Σα πενζζζόηενα δήβιαηα μπζάξ ζημκ άκενςπμ είκαζ «ζηεβκά» ηαζ πνμεζδμπμζδηζηά, πςνίξ ηδκ έβποζδ δδθδηδνίμο.
- 24. Ακ δεπεεί ηάπμζμξ δδθδηδνζώδεξ δήβια από μπζά, απαζηείηαζ έβηαζνδ ζαηνζηή θνμκηίδα. Δίκαζ ζδιακηζηό κα ιδκ ζηζζηεί ή ημπεί ημ δένια ζημ ζδιείμ ημο δήβιαημξ ηαζ κα ιδκ δεεεί ημ δαβηςιέκμ ιέθμξ. Σμ δδθδηήνζμ ελαπθώκεηαζ ηονίςξ ιέζς ηδξ θέιθμο ηαζ όπζ ηδξ θθεαζηήξ ή ανηδνζαηήξ μδμύ, έηζζ ημ κα πνμηθδεεί αζιμνναβία ζημ ζδιείμ ημο δαβηώιαημξ είκαζ ακμύζζμ αθθά ηαζ επζηίκδοκμ, θόβς ημο ηναοιαηζημύ ζμη πμο ιπμνεί κα πνμηθδεεί ηαζ κα επζδεζκώζεζ ηδκ ηαηάζηαζδ ημο αζεεκμύξ.
- 25. Δπίζδξ ιία ζθζπηή πενίδεζδ ημο δαβηςιέκμο ιέθμοξ θνάζζεζ ηδκ ηοηθμθμνία ημο αίιαημξ ηαζ ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ κέηνςζδ, βάββναζκα ηαζ ενμιαώζεζξ, έηζζ είκαζ ζδιακηζηό κα δζαηδνδεεί δ μιαθή ηοηθμθμνία ημο αίιαημξ. ηζξ ζμαανόηενεξ πενζπηώζεζξ, ακ δε θένεζ ημ εάκαημ, ημ δήβια μπζάξ αθήκεζ ιόκζιδ μοθή ζημ ζδιείμ ημο δαβηώιαημξ, ή ιπμνεί κα απαζηδεεί αηνςηδνζαζιόξ ημο ιέθμοξ. Μπμνεί επίζδξ μ αζεεκήξ ή δ αζεεκήξ κα είκαζ αθθενβζηόξ ζημ δάβηςια. Καηά ηδκ ζοκηνζπηζηή πθεζμρδθία ηςκ πενζπηώζεςκ δδθδηδνζςδώκ δδβιάηςκ ζηδκ πώνα ιαξ ηα ζοιπηώιαηα οπμπςνμύκ ιεηά ηδκ ηαηάθθδθδ ζαηνζηή πενίεαθρδ ηαζ επένπεηαζ δ πθήνδξ ίαζδ ημο αζεεκμύξ.
- 26. Ζ δεληξνγαιηά (θέβεηαζ ηαζ δακελήο, επζζηδιμκζηή μκμιαζία "ηονία ή δάθεζμξ", ) είκαζ ακζμαόθμ θίδζ ηδξ μζημβέκεζαξ ημθμοανίδεξ ηδξ ηάλδξ Λεπζδςηά. Ζ ηνμθή ημο πενζθαιαάκεζ ιζηνά ενπεηά ηαζ ηνςηηζηά αθθά ηαζ πηδκά. Ο γαιεκήξ δεκ εεςνείηαζ επζηίκδοκμ θίδζ από ηδκ άπμρδ όηζ δεκ έπεζ δδθδηήνζμ, ςζηόζμ ιπμνεί κα επζηεεεί ζημκ άκενςπμ . .
- 27. Ζ αγειάδα είκαζ ημ εδθοηό ημο ιδνοηαζηζημύ γώμο ημο βέκμοξ αμοξ. Ακήηεζ ζηδκ μζημβέκεζα ηςκ Βμμεζδώκ ηαζ ζηδκ ηάλδ Ανηζμδάηηοθα. Σμ ανζεκζηό θέβεηαζ ηαύξνο ηαζ μ εοκμοπζζιέκμξ ηαύνμξ πμο ημκ πνμμνίγμοκ βζα ενβαζία ή βζα ηνεαημπαναβςβή θέβεηαζ βόδη. Σμ ιζηνό ηδξ αβεθάδαξ θέβεηαζ ιμζπάνζ. ήιενα οπμθμβίγεηαζ όηζ οπάνπμοκ ζε όθμ ημκ ηόζιμ πενίπμο 1,3 δζζεηαημιιύνζα αμμεζδή. Μία ημζκή θακεαζιέκδ άπμρδ είκαζ όηζ μζ ηαύνμζ ενεείγμκηαζ από ημ ηόηηζκμ πνώια. Χζηόζμ, ηα αμμεζδή δε δζαηνίκμοκ ημ ηόηηζκμ από ημ πνάζζκμ πνώια. ε πώνεξ όπςξ δ Ηκδία δ αβεθάδα εεςνείηαζ ζενό γώμ.
- 29. Οζ ιηβεινύιεο είκαζ ηα εκηόια πμο ακήημοκ ζηδκ οπόηαλδ Ακζζόπηενα, δ μπμία εκηάζζεηαζ ζηδκ ηάλδ μδμκηόβκαεα. Σα εδθοηά έκημια βεκκμύκ ηα αοβά ημοξ ημκηά ζημ κενό ή πάκς ζημ κενό ηαεώξ ηαζ ζε επζπθέμκηα θοηά. Σα αοβά εηημθάπημκηαζ ηαζ ηαηά ημ ζηάδζμ ηδξ κύιθδξ ηνέθμκηαζ ιε ημοκμύπζα. Οζ θζαεθμύθεξ πενκμύκ ηδκ πενζζζόηενδ γςή ημοξ ζακ κύιθεξ ηάης από ηδκ επζθάκεζα ημ κενμύ. Ζ ηνμθή ημοξ απμηεθείηαζ από άθθα αζπόκδοθα όπςξ βονίκμζ ηαζ ράνζα. Ακαπκέμοκ ιέζα από ανάβπζα ζημκ πνςηηό ηαζ ιπμνμύκ κα πνμςεδεμύκ βνήβμνα εηπέιπμκηαξ κενό από ημκ πνςηηό.
- 30. Μενζηέξ κύιθεξ ηοκδβμύκ αηόια ηαζ ζηδκ λδνά, ηάηζ πμο πζεακόκ κα ήηακ πζμ ημζκό ζε ανπαίεξ επμπέξ όηακ άθθα ανπαηηζηά ηδξ λδνάξ ήηακ πζμ πνςηόβμκα . Ζ θζαεθμύθα γεζ ηονίςξ ημκηά ζε θίικεξ ηαζ πμηάιζα. ημ ηεθάθζ ημοξ έπμοκ δύμ ημκηέξ ηαζ θεπηέξ ηεναίεξ ηαζ δύμ ιεβάθα ιάηζα . Σμ ηάεε ιάηζ απμηεθείηαζ από 30.000 θαημύξ. Ο ιζηνμζημπζηόξ ηδξ εβηέθαθμξ ιπμνεί ηαζ απμηςδζημπμζεί ηα ζήιαηα πμο δίκμοκ αοημί μζ θαημί ηαζ εκημπίγεζ ηδκ παναιζηνή ηίκδζδ βύνς ηδξ. Σα θηενά ημοξ είκαζ δζαθακή, άπνςια ή ιε αμύθεξ. Ζ ημζθζά είκαζ ιαηνζά, θεπηή ηαζ ιε πμθύ γςκηακά πνώιαηα.
- 31. Ζ πεηαινύδα είλαη έληνκν ηεο Σάμεο ησλ Λεπηδόπηεξσλ θαη αλήθεη ζε κία από ηηο ππεξνηθνγέλεηεο ησλ Hesperioidea (Δζπεξίεο) ή ησλ Papilionoidea (όιεο νη άιιεο πεηαινύδεο). Οη πεηαινύδεο αλήθνπλ ζην θύιν ησλ αξζξόπνδσλ θαη ηελ ηάμε ησλ εληόκσλ. Σα είδε ηνπο ππεξβαίλνπλ ηνλ αξηζκό ησλ 100.000 ζε όιν ηνλ θόζκν. Έρνπλ καθξηέο θεξαίεο, δύν δεύγε θηεξώλ θαιπκκέλα κε πνιύρξσκα ιέπηα, δηαζέηνπλ ζηνκαηηθά κόξηα κπδεηηθνύ ηύπνπ θαη νη θεξαίεο ηνπο πνηθίιινπλ αλάινγα κε ην είδνο.
- 32. Ζ ιεηαιόνθςζή ημοξ από ηδκ ζηζβιή ηδξ βέκκδζδξ, ζε ιμνθή ηάιπζαξ (πνμκύιθεξ), είκαζ ηενάζηζα. Έπμοκ ζηςθδηόιμνθμ ζώια ηαζ ιαζδηζηό ζημιαηζηό ηύπμ, εκώ ζοπκά δζαεέημοκ ιεηαλμεζδείξ αδέκεξ ηαζ ιε ηα θεπηά ζηνώιαηα ιεηαλζμύ πμο πανάβμοκ, δδιζμονβμύκ έκα ημοημύθζ, ζημ μπμίμ εζζένπμκηαζ ηαζ ιεηαηνέπμκηαζ ζε πνοζαθίδεξ. Όηακ αβαίκμοκ από ημ ημοημύθζ, έπμοκ πθέμκ ηδ ιμνθή εκήθζηδξ πεηαθμύδαξ. Οζ πεηαθμύδεξ είκαζ θοημθάβεξ ηαζ ζοπκά ημ ιεβαθύηενμ ηιήια ημοξ πανμοζζάγεζ πενζπηώζεζξ ζελμοαθζημύ δζιμνθζζιμύ. Σα Λεπζδόπηενα πςνίγμκηαζ ζε δύμ ηαηδβμνίεξ: ηα μιμζόκεονα, ζηα μπμία μζ ηέζζενζξ θηενμύβεξ πανμοζζάγμοκ όιμζεξ πηοπώζεζξ ηαζ ηα εηενόκεονα ζηα μπμία μζ πίζς θηενμύβεξ έπμοκ ιεζςιέκεξ πηοπώζεζξ.
- 33. H ζθήθα είκαζ έκημιμ, οιεκόπηενμ , απόηνζημ ηαζ ηεκηνμθόνμ. Οζ ζθήηεξ έπμοκ εθάπζζημ ηνίπςια ηαζ είκαζ πμθύ έκημκα πνςιαηζζιέκεξ. Μμζάγμοκ πάκμπθεξ ζοβηνζηζηά ιε ηζξ ιέθζζζεξ ηαζ είκαζ ηοκδβμί άθθςκ εκηόιςκ, ιεηαλύ αοηώκ ηαζ ηςκ ιεθζζζώκ. Ζ ζθήηα, ζε ακηίεεζδ ιε ηδκ ιέθζζζα, επζαζώκεζ ιεηά από έκα ηζίιπδια. Κάκμοκ ηζ αοηέξ ημζκςκίεξ αθθά ηαηά πμθύ ιζηνόηενεξ. Οζ θςθζέξ ημοξ ιμζάγμοκ ςξ πνμξ ηα ελάβςκα ηεθζά αθθά είκαζ βηνίγεξ ηαζ εοιίγμοκ πανηόκζ. Υηίγμκηαζ ζε απνόαθεπηεξ εέζεζξ, αηόια ηαζ εκηεθώξ ηαηαηόνοθα, ηαζ ακάθμβα ημ είδμξ ηςκ ζθδηώκ δζαθένμοκ ζε ζπήια.
- 34. Γεκ είκαζ απαναίηδηα επζεεηζηά έκημια, αθθά επεζδή μζ επαθέξ ημοξ ιε ημκ άκενςπμ είκαζ πζμ ζοπκέξ από μ,ηζ ημο ακενώπμο ιε ηζξ ιέθζζζεξ (εηηόξ αέααζα από ημοξ ιεθζζζμηόιμοξ), ηα ηζζιπήιαηα είκαζ ηαζ αοηά πζμ ζοπκά.
- 35. Ο βάηξαρνο είκαζ έκα από ηα βκςζηόηενα αιθίαζα. Μαγί ιε ημοξ θνύκμοξ απμηεθεί ηδκ ηάλδ ηςκ άνοσρων αιθίαζςκ. Σμ βέκμξ ηςκ ααηνάπςκ ακήηεζ ζηδκ ηάλδ ηςκ ακμύνςκ, πμο οπάβεηαζ ζηα αιθίαζα. Σα πζμ ζοκδεζζιέκα είδδ ααηνάπμο ζηδκ Δθθάδα είκαζ μ αάηναπμξ μ πνάζζκμξ ηαζ μ αάηναπμξ μ ημζκόξ.
- 36. Ζ ρειώλα είκαζ ενπεηό. Ακήηεζ ζηδκ ανηίβμκδ ηάλδ ηδξ πνςηόβμκδξ οθμιμηαλίαξ ακαρζδςηά. Υαναηηδνζζηζηό ημοξ μ μζηέζκμξ εώναηαξ βζα κα πνμζηαηεύεηαζ, ηδκ ζανηώδδ βθώζζα ηαζ ηδκ απμοζία δμκηζώκ. Τπάνπμοκ πενζαίεξ, εαθάζζζεξ ηαζ αιθίαζεξ πεθώκεξ. Εμοκ ηαζ ζε εύηναηα ηαζ ζε ηνμπζηά ηθίιαηα. Ηδζαίηενμ παναηηδνζζηζηό ηςκ πεθςκώκ είκαζ ημ ηααμύηζ ημοξ, ημ μπμίμ πνμζηαηεύεζ ημ ζώια ημοξ. Οζ πεθώκεξ ακαπανάβμκηαζ ηαηά ηδκ ηαθμηαζνζκή πενίμδμ. Γεκκμύκ αοβά ηα μπμία αθήκμοκ ζε ηνύπεξ ηζξ μπμίεξ ζηάαμοκ. Οζ πεθώκεξ ζηδ ζοκέπεζα δεκ έπμοκ ηαιζά ζπέζδ ιε ηα ιζηνά ημοξ, ηα μπμία ιεβαθώκμοκ ιόκα ημοξ.
- 38. Ζ αξάρλε ακήηεζ ζηα Ανενόπμδα ηαζ δεκ είκαζ έκημιμ, ηαεώξ έπεζ μηηώ πόδζα ηαζ ημ ζώια ηδξ πςνίγεηαζ ζε ηεθαθμεώναηα ηαζ ημζθζά. Οζ ανάπκεξ ακήημοκ ζηδκ ηθάζδ ηςκ Αναπκζδώκ ηαζ δεκ έπμοκ θηενά. (Σα έκημια ή ελάπμδα είκαζ ηα ιόκα ανενόπμδα πμο θένμοκ θηενά) Πμθθέξ ανάπκεξ πθέημοκ ζζηό, όπμο παβζδεύμοκ έκημια, ηα μπμία απμηεθμύκ ηδκ ηύνζα ηνμθή ημοξ. Λίβα είδδ είκαζ επζηίκδοκα βζα ημκ άκενςπμ, όπςξ δ ηανακημύθα ηδξ μπμίαξ ημ δάβηςια πμκάεζ ανηεηά, ηαζ δ ιαύνδ πήνα, ημ δδθδηήνζμ ηδξ μπμίαξ πνμηαθεί πανάθοζδ ηςκ κεύνςκ ηαζ αηόια ηαζ ημ εάκαημ.
- 39. πεδόκ όθεξ μζ ανάπκεξ είκαζ ζανημθάβεξ. Σμ 2009 ακαηαθύθεδηε έκα είδμξ ανάπκδξ πμο είκαζ ζπεδόκ απμηθεζζηζηά θοημθάβμ αθθά δεκ έπεζ πόδζα, ακ ηαζ ακήηεζ ζηα πενίπμο 40.000 είδδ ζανημαόνςκ αναπκώκ.
- 40. Οη θαξραξίεο είλαη ςάξηα πνπ αλήθνπλ ζηελ ππέξηαμε ειαρίκνξθα. Οη θαξραξίεο θαη ηα κηθξόηεξα ζπγγεληθά ηνπο ζθπιόςαξα, γαιένη θ.ά. έρνπλ νκνηνγέλεηα κνξθνινγηθή θαη ιεηηνπξγηθή. Έρνπλ αζβεζηνπνηεκέλν θαη απνθιεηζηηθά ρόλδξηλν ζθειεηό, κεγάιν θεθάιη, κεγάια δόληηα, ζώκα επίκεθεο, πδξνδπλακηθό, ηζρπξή νπξά, κε ζπλήζσο εηεξόθεξθν νπξαίν πηεξύγην, δέξκα ηξαρύ (θαζηαλό ζηε ξάρε θαη θαζηαλόιεπθν ζηελ θνηιηά) θαιπκκέλν από "πιαθνεηδή ιέπηα" (δεξκαηηθά δόληηα). Πξόθεηηαη γηα ηαρύηαηνπο θαη άξηζηνπο θνιπκβεηέο, αδεθάγα, ζαξθνβόξα ςάξηα. Δπίζεο νη πεξηζζόηεξνη θαξραξίεο είλαη σνδσνηόθα δώα.
- 41. Οζ ηανπανίεξ έπμοκ δζαθμνμπμζδεεί ζε πενίπμο 440 είδδ ιε ιέβεεμξ από 20 εηαημζηά ιέπνζ 15 ιέηνα . Εμοκ ηονίςξ ζηζξ εενιέξ εάθαζζεξ, αθθά ιπμνεί κα ημοξ ζοκακηήζεζ ηακείξ ζπάκζα ηαζ ζε ιεβάθμοξ πθςημύξ πμηαιμύξ ζημοξ μπμίμοξ εζζένπμκηαζ αημθμοεώκηαξ ηα ειπμνζηά πθμία, ιε ελαίνεζδ ημκ ηαονμηανπανία πμο ιπμνεί κα γήζεζ άκεηα ηόζμ ζημ βθοηό όζμ ηαζ αθιονό κενό. Πμθθά βκςζηά είδδ όπςξ μ θεοηόξ ηανπανίαξ, μ ηανπανίαξ ηίβνδξ, μ βθαοημηανπανίαξ, μ ηανπανίαξ ιάημ ηαζ μ ζθονμηέθαθμξ είκαζ ημνοθαίμζ ηοκδβμί. Χζηόζμ, πανά ημ εαοιαζιό πμο πνμηαθμύκ ζημκ άκενςπμ, ζοπκά ηζκδοκεύμοκ από δναζηδνζόηδηέξ ημο, όπςξ δ αθζεία. Ζ μκμιαζία "ηανπανίαξ" πνμένπεηαζ από ηδκ ανπαία εθθδκζηή θέλδ κάρταρον (= πνζόκζ), θόβς ημο ζπήιαημξ ηαζ ηδξ δζάηαλδξ ηδξ μδμκημζημζπίαξ ημο.
- 42. Ζ γιώζζα είκαζ επίπεδμ ράνζ. Απακηάηαζ ζε αιιώδδ ζδιεία ημο αοεμύ ηαζ ζοκήεςξ ημθοιπά πμθύ ημκηά ζημ αοεό, ιε απμηέθεζια κα είκαζ ζπεηζηά δύζημθμ κα ημ εκημπίζεζ ηακείξ. Γζαηνίκεηαζ ηαηά δζαζηάζεζξ ζε ιεβάθδ ηαζ ιζηνή ηαζ ηαηά είδμξ ζε Γθώζζα δ ημζκή ή Γθώζζα δ βθώζζα ηαζ Γθώζζα δ λακεή ή Γθώζζα δ ηίηνζκδ πμο αιθόηενεξ ακήημοκ ζηδκ μζημβέκεζα "Γθςζζίδεξ". Σμ ράνζ αοηό βεκκζέηαζ ιε ηαηαηόνοθμ πνμζακαημθζζιό, όπςξ ηα ζοκδεζζιέκα ράνζα. ζβά - ζζβά ανπίγεζ κα βένκεζ ηαζ κα αημοιπάεζ ζημκ αοεό. Ζ πθεονά πμο αημοιπάεζ ηάης βίκεηαζ πθαηέ ηαζ άζπνδ.
- 43. Σν κάηη πνπ είλαη από θάησ, ζηγά - ζηγά κεηαθηλείηαη θαη έξρεηαη δίπια ζε απηό πνπ είρε κείλεη από πάλσ. Δίλαη ηδηαίηεξα λόζηηκν ςάξη θαη αξθεηά εύθνιν λα θαγσζεί γηαηί δε κέλνπλ άιια θόθαια αλ απνκαθξύλεη θαλείο ην θεληξηθό θόθθαιν. (Τπάξρεη θαη ζρεηηθή ζαηηξηθή παξηκία : Η γλώζζα κόκκαλα δεν έχει, εκηός αν είναι ψάρι). Ζ αιηεία ηεο γιώζζαο ζηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο, από ζηαηηζηηθή άπνςε, παξαθνινπζείηαη. πγθεθξηκέλα ην 2001 αιηεύζεθαλ 563 ηόλνη, ην 2002 752 ηόλνη θαη ην 2003 923 ηόλνη.
- 44. Ζ Γξάθαηλα είκαζ ράνζ ημ μπμίμ ακήηεζ ζηδκ μζημβέκεζα ηςκ ηναπζκζδώκ, δ μπμία πενζθαιαάκεζ 9 είδδ. Xαναηηδνζζηζηό είδμξ ηδξ μζημβεκείαξ είκαζ δ κεγάιε δξάθαηλα (ηνάπζκμξ μ δνάημξ). Έπεζ ιήημξ έςξ ηαζ ζανάκηα εηαημζηά ηαζ αάνμξ ιέπνζ δομ ηζθά. Εμοκ ηαηά αάζδ ζε ααεζά, αθθά ηαζ ζε νδπά κενά, ηαζ ζοκήεςξ είκαζ ηνοιιέκεξ ηάης από ηδκ άιιμ. Κοκδβάεζ ράνζα, πάκηα ιζηνόηενά ηδξ, ζοκήεςξ κύπηα, ηαζ ηνέθεηαζ ιε αοηά, αθμύ πνώηα ηα ηζζιπήζεζ ηαζ ηα δδθδηδνζάζεζ ιε ημ οβνό πμο εηηνίκεζ από ηα αβηάεζα ηδξ (ζοβηεηνζιέκα επηά αβηάεζα).
- 45. Σμ δδθδηήνζμ αοηό ακ ηαζ δεκ είκαζ εακαηδθόνμ, ιπμνεί κα βίκεζ πμθύ επζηίκδοκμ ζε ιεβάθδ πμζόηδηα. Σμ ηεθάθζ ηδξ είκαζ ιζηνό ηαζ ημ ζηόια ηδξ έπεζ ιζηνά δόκηζα ηαζ παίνκεζ ηθίζδ πνμξ ηα πάκς. Σμ πνώια ηδξ, όπμο ζοκήεςξ είκαζ ηίηνζκμ ζημύνμ, ιε βηνίγμ από ηδκ νάπδ ηαζ ηάης, ηαζ θίβμ θεοηό ζηδκ ημζθζά, ιπμνεί κα ηδκ αμδεήζεζ κα ηνοθηεί ζηδκ άιιμ ηαζ κα βίκεζ έκα ιε αοηή.
- 46. Οζ θύθλνη είκαζ ιεβαθόζςια οδνόαζα πηδκά ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ Νδζζζδώκ, ζηδκ μπμία πενζθαιαάκμκηαζ μζ πήκεξ ηαζ μζ πάπζεξ. Οζ πενζζζόηενμζ ηύηκμζ ηαηαηάζζμκηαζ ζημ βέκμξ Κύκνος (Cygnus). Καηαηάζζμκηαζ ιαγί ιε ημ ζοββεκέξ είδμξ ηςκ πδκώκ ζηδκ οπμμζημβέκεζα ηςκ Anserinae ηαζ ζπδιαηίγμοκ ημ θύθμ Cygnini, εκώ ζε μνζζιέκεξ πενζπηώζεζξ εεςνμύκηαζ ιέθδ ηδξ λεπςνζζηήξ οπμμζημβέκεζαξ Cygninae.
- 48. Πάπηα , είκαζ δ ημζκή μκμιαζία πμο έπμοκ πηδκά ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ Νδζζζδώκ , πμο ακήημοκ ζηδκ ηάλδ ηςκ Υδκόιμνθςκ. Απμηεθμύκ οδνόαζα ηονίςξ πηδκά, ιζηνόηενα ςξ επί ημ πθείζημκ ζε ζύβηνζζδ ιε ηα ζοββεκζηά ημοξ πμοθζά, ημοξ ηύηκμοξ ηαζ ηζξ πήκεξ. Τπάνπμοκ πενίπμο 75 είδδ πάπζαξ, ηα μπμία γμοκ ζε όθεξ ηζξ πενζμπέξ ημο πθακήηδ. Ζ ήιενδ πάπζα ηαηάβεηαζ από ηδκ αβνζόπαπζα, δ μπμία είκαζ οδνόαζμ ηαζ απμδδιδηζηό πμοθί. Ζ μζηόζζηδ πάπζα δζαηήνδζε ηζξ ζοκήεεζεξ ηαζ ηα παναηηδνζζηζηά ηδξ αβνζόπαπζαξ. Έηζζ, ιέκεζ ζηα θζικαία ύδαηα ηαζ ζε νοάηζα βζα ανηεηά ιεβάθμ πνμκζηό δζάζηδια. Δίκαζ γώμ παιθάβμ.
- 49. Όκηαξ παιθάβμ πηδκό, δ πάπζα ηνέθεηαζ ιε πμζηζθία ηνμθώκ, όπςξ πόνηα, οδνόαζα θοηά, έκημια, ιζηνά αιθίαζα , ζημοθήηζα ηαζ ιζηνά ιαθάηζα. Ονζζιέκα είδδ πζάκμοκ ηαζ ράνζα, ιε ηα μπμία ηνέθμκηαζ.
- 50. Σν ρηαπόδη είλαη καιάθην, θεθαιόπνδν κε 8 πινθάκηα. Ζ επαγγεικαηηθή αιηεία ηνπ ρηαπνδηνύ ζηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο, από ζηαηηζηηθή άπνςε, παξαθνινπζείηαη. πγθεθξηκέλα ην 2001 αιηεύζεθαλ 2.190 ηόλνη, ην 2002 αιηεύζεθαλ 2.443 ηόλνη θαη ην 2003 πεξίπνπ 3.000 ηόλνη δίρσο θαζόινπ όζηξαθν.
- 51. ηε παλίδα ηεο Διιάδαο ππάξρνπλ δώα πνπ είλαη ππό εμαθάληζε ή έρνπλ είδε εμαθαληζηεί . Σα δώα ηα νπνία είλαη ππό εμαθάληζε είλαη ηα εμήο: ην ηζαθάιη ην αγξηόγηδν ην θόθθηλν ειάθη ε κεζνγεηαθή θώθηα ν καπξόγππαο ε ζαιάζζηα ρειώλα ε θαθέ αξθνύδα ην δειθίλη
- 53. Σμ ηζαθάιη είκαζ απεζθμύιεκμ είδμξ , ημ μπμίμ ιπμνμύιε κα ημ ανμύιε ζηδκ Δονώπδ , πζμ ζοβηεηνζιέκα ζηα Βαθηάκζα, ζηδκ Αθνζηή ηαζ ζηδκ Αζία. ηδκ Δθθάδα ζοκακηάηαζ ζηδκ θίικδ Κενηίκδ, ηδ Υαθηζδζηή, ηδ Φςηίδα, ηδ άιμ, ηαζ ηδκ Πεθμπόκκδζμ, αθθά ηονίςξ ανίζημκηαζ ζημκ Έανμ. Ακήηεζ ζηδκ μζημβέκεζα ηςκ ηοκζδώκ. ηδκ ανπαία Αίβοπημ ημ ηζαηάθζ είπε ζδιακηζηό νόθμ, όπςξ ηαζ ζηδκ εθθδκζηή ιοεμθμβία.
- 54. Δίκαζ παιθάβμ γώμ, παναηηδνίγεηαζ ςξ μπμνημοκζζηζηό ζε ζπέζδ ιε ημκ ηνόπμ πμο ηζκείηαζ βζα κα ανεζ ηδκ ηνμθή ημο , ημ μπμίμ «πηεκίγεζ», δζάθμνεξ πενζμπέξ βζα ζημοπίδζα, κεηνά γώα (ρμθίιζα), μνβακζηά οπμθείιιαηα. Μάθζζηα ημ ιζζό ηδξ δζαηνμθήξ ημο ηαθύπηεηαζ από θοηά ηαζ θνμύηα. Σμ οπόθμζπμ ηδξ δζαηνμθήξ ημο απμηεθείηαζ από ιζηνά γώα, αιθίαζα, ράνζα, πμκηίηζα, ημοκέθζα, ζαθζβηάνζα, έκημια, πμοθζά ηαζ αζβμπνόααηα. Πνμηζιάεζ εκ βέκεζ ηνμθή ακενςπμβεκή, όηακ ηζκείηαζ ζηζξ πανοθέξ ακενώπζκςκ ημζκμηήηςκ.
- 55. Σμ ηζαηάθζ, θόβς ηδξ απεζθήξ πμο δέπεηαζ δ θςθζά ημο, απεζθείηαζ ηαζ ημ ίδζμ. Μέζα ζε ιζηνό πνμκζηό δζάζηδια ιπήηε ζηδκ ηαηδβμνία ηςκ απεζθμοιέκςκ εζδώκ. Μπμνεί κα ελαπθςεεί ζε πενζμπέξ ιε ιέζμ ή παιδθό ορόιεηνμ . ηζξ πενζμπέξ αοηέξ θόβς ηςκ ιεβάθςκ αθθαβώκ πμο ζοκέαδζακ, όπςξ δ εβηαηάθεζρδ ηςκ ηαθθζενβεζώκ, δ εθαπζζημπμίδζδ ηδξ ηηδκμηνμθίαξ, δ ηαηαζηνμθή μζηζζιώκ ηαζ πμθθά αηόιδ ήηακ μζ πζμ ζδιακηζημί ηαζ ηύνζμζ θόβμζ ηδξ ιείςζδξ ηδξ ηνμθήξ ημο ηζαηαθζμύ, ιε απμηέθεζια ηαζ ηδκ απμιάηνοκζή ημο από εηεί.
- 56. To ηόηηζκμ ειάθη είκαζ γώμ εδθαζηζηό, ιδνοηαζηζηό , πμο ακήηεζ ζηδκ μζημβέκεζα ηςκ εθαθζδώκ ηαζ ζηδκ ηάλδ ηςκ ανηζμδαηηύθςκ. Δίκαζ όιμνθμ, θεπηόζςιμ, ιε ημκηό ηαζηακόπνςιμ ιαθαηό ηνίπςια. Σμ ηεθάθζ ημο είκαζ ιζηνό, ιε νύβπμξ ιοηενό. Έπεζ ιεβάθα όιμνθα ιάηζα ηαζ θεπηά εοηίκδηα πόδζα. Σμ ανζεκζηό έπεζ ζημ ηεθάθζ ημο ηέναηα ιεβάθα ιε δζαηθαδώζεζξ πμο ακακεώκμκηαζ ηάεε πνόκμ ηαζ ιμζάγμοκ ιε θύθθα πθαηζά.
- 57. Εεζ ζε ποηκά δάζδ γεοβανςηά ή πμθθά ιαγί (αβέθεξ) ηαζ ηνέθεηαζ ιε πθόδ, πόνηα ή ηαζ ιε ηδ θθμύδα από ημοξ ημνιμύξ ηςκ ιζηνώκ δέκηνςκ, ημοξ μπμίμοξ επίζδξ ηαηαζηνέθεζ ηνίαμκηαξ επάκς ηα ηέναηά ημο, όηακ είκαζ δ επμπή κα αθθάλεζ ημ δένια ημο. Σμ εθάθζ ζοκακηάηαζ ζε πμθθέξ παναθθαβέξ , ζε όθμ ημκ ηόζιμ εηηόξ από ηδκ Αθνζηή ηαζ ηδκ Αοζηναθία. ηδκ Αιενζηή είκαζ ιεβαθόζςια, ζηδκ Κίκα ιζηνόζςια πςνίξ ηέναηα, ζηδκ Ηάαα ηαζ μοιάηνα ιεβάθα ιε ημκηά ηέναηα, ζηδκ Δονώπδ ιέηνζα ηθπ.
- 58. Σμ ημζκό εθάθζ έπεζ ιήημξ ςξ 2,30 ι. ηαζ ύρμξ ςξ 1,50 ι. ηαζ γοβίγεζ ςξ 100 ηζθά. Έπεζ ζπάκζα εοηζκδζία ηαζ ηνέπεζ πμθύ βνήβμνα ηάκμκηαξ πδδήιαηα ιέπνζ 8 ιέηνα. Εεζ βύνς ζηα 40 ιε 50 πνόκζα. ημκ ηόπμ ιαξ ζοκακηζέηαζ ζημκ Όθοιπμ, ζηα αμοκά ηδξ Ζπείνμο ηαζ ζε ιενζηά μνεζκά ιένδ ηδξ Μαηεδμκίαξ. Έπεζ επενμύξ όθα ηα ανπαηηζηά γώα ηαζ ημκ άκενςπμ. Σμ ιόκμ όπθμ βζα ηδκ άιοκά ημο είκαζ ημ βνήβμνμ ηνέλζιό ημο ηαζ μζ μλύηαηεξ αζζεήζεζξ ημο. Σμ εδθοηό ημο, πμο δεκ έπεζ ηέναηα, βεκκά ιζα θμνά ημ πνόκμ (ηάεε 10 ιήκεξ) 1 ςξ 2 εθαθάηζα πμο ηα εδθάγεζ . Σμ γεοβάνζ είκαζ ηόζμ αβαπδιέκμ ιεηαλύ ημο πμο ακ ηύπεζ κα ζημηςεεί ημ έκα, ημ άθθμ είκαζ δοκαηό κα πεεάκεζ από θύπδ ηαζ ιαναζιό, έπμκηαξ πενζπθακδεεί πμθθέξ ιένεξ.
- 59. Σμ ηοκδβμύκ βζα ημ κμζηζιόηαημ ηαζ εοημθμπώκεοημ ηνέαξ ημο, πμο είκαζ ακεηηίιδημ βζα ημοξ αννώζημοξ. Δπίζδξ βζα ημ δένια ημο πμο πνδζζιμπμζείηαζ βζα εκδύιαηα ηαζ ηάεε θμβήξ δενιάηζκα είδδ. Σα ηέναηά ημο είκαζ πμθύηζια βζα ηδκ ηαηαζηεοή θααώκ δζάθμνςκ ακηζηεζιέκςκ (πζνμοκζώκ, ιαπαζνζώκ, ιπαζημοκζώκ ηθπ.) ηαεώξ ηαζ βζα ηόθθα ηαζ γεθαηίκα.
- 60. Ο Μαπξόγππαο είκαζ είδμξ βύπα, πμο απακηάηαζ ζημκ εθθαδζηό πώνμ . Ο Μαονόβοπαξ είκαζ ζε ιεβάθμ ααειό έκα ιμκαπζηό πηδκό, πμο παναηδνείηαζ κα βονμπεηά ιόκμ ημο, ή ημ πμθύ ζε γεύβδ, πμθύ πζμ ζοπκά από ό,ηζ μζ πενζζζόηενεξ άθθμζ βύπεξ ημο Παθαζμύ Κόζιμο. ημοξ πώνμοξ ζίηζζδξ, πανά ηαύηα, ιζηνέξ μιάδεξ ζοκαενμίγμκηαζ, πμο ιπμνεί κα πενζθαιαάκμοκ ηαη' ελαίνεζδ 12 βύπεξ, ιε ακεπζαεααίςηεξ πθδνμθμνίεξ έςξ 30 -ζε πμθύ παθζέξ ακαθμνέξ . Όπςξ όθμζ μζ βύπεξ, μ Μαονόβοπαξ ηνώεζ ηονίςξ εκδζζιαία (ρμθίιζα), πμο ηοιαίκμκηαζ από ηα ιεβαθύηενα εδθαζηζηά, ιέπνζ ράνζα ηαζ ενπεηά.] ημ Θζαέη, ακάιεζα ζηα πηώιαηα από άβνζα ηαζ μζηόζζηα βζαη, βαγέθεξ, θαβμύξ, ιανιόηεξ ηαζ πνόααηα, πενζθαιαάκμκηαζ αηόιδ ηαζ εηείκα ακενώπςκ (!), από ηζξ κηόπζεξ ιεηαεακάηζεξ ηεθεηέξ (ηαύζδ κεηνώκ, η.μ.η).
- 61. Από όθμοξ ημοξ βύπεξ, μ Μαονόβοπαξ είκαζ μ ηαθύηενα ελμπθζζιέκμξ βζα κα ζηίγεζ ζηθδνά δένιαηα ζθαβίςκ πάνδ ζημ ζζπονόηαημ νάιθμξ ημο. Μπμνεί αηόιδ ηαζ κα ζπάγεζ ιζηνά μζηά, όπςξ εηείκα ηςκ πθεονώκ, βζα κα έπεζ πνόζααζδ ζηδκ ηονίςξ ζάνηα. Οζ Μαονόβοπεξ ηονζανπμύκ έκακηζ άθθςκ «ηαεανζζηώκ» ζηδκ επζηνάηεζά ημοξ, όπςξ ημ όνκζμ ή άβνζα ανπαηηζηά ημο εδάθμοξ, όπςξ μζ αθεπμύδεξ ηαζ, πάκημηε ηνώκε πνώημζ. πακζόηενα, έπεζ παναηδνδεεί κα επζηίεεηαζ ζε ζαύνεξ ή πεθώκεξ, πνδζζιμπμζώκηαξ ηδκ ηαηηζηή ημο Γοπαεημύ πνμζπαεεί δδθαδή κα ζπάζεζ ημ ηααμύηζ ημοξ, πεηώκηαξ ηζξ από ιεβάθμ ύρμξ.
- 62. Ζ θαθέ αξθνύδα ή θαηά αξθνύδα ή θνηλή αξθνύδα είλαη πακθάγν ζειαζηηθό δών θαη ην είδνο αξθνύδαο κε ηελ κεγαιύηεξε γεσγξαθηθή εμάπισζε, πνπ κπνξεί λα θηάζεη ζε κάδα από 170 κέρξη 300 . Τπνείδνο ηεο είλαη ε Αρκούδα γκρίζλι, δηάζεκε ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο. ηελ Διιάδα, ε θαθέ αξθνύδα ππάξρεη θπξίσο ζηε δπηηθή θαη βνξεηνδπηηθή Διιάδα σζηόζν ν πιεζπζκόο ηεο είλαη πεξηνξηζκέλνο. Γεληθόηεξα, απαληάηαη ζηελ Αζία, ηελ Δπξώπε, ηελ Βόξεηα Ακεξηθή θαη ηα όξε ηεο βόξεηαο Αθξηθήο . Έρεη κεγάιν θεθάιη, κηθξά απηηά, παηνύζεο κε γεξά λύρηα θαη θνληή νπξά. Δίλαη κνλαρηθό δών. Ο δσηηθόο ρώξνο ησλ αξζεληθώλ πξνζηαηεύεηαη από νπνηνλδήπνηε αληίπαιν θαη θηάλεη ηα 1.000 ηεηξ. ρικ. Σξέθεηαη κε θπηά, ςάξηα, κέιη, πηελά θαη ηξσθηηθά. Έρεη νμεία όζθξεζε θαη αζζελή όξαζε. Σα κηθξά γελληνύληαη ηνλ ρεηκώλα, δπγίδνπλ κεξηθέο εθαηνληάδεο γξακκάξηα θαη κέλνπλ κε ηελ κεηέξα ηνπο πάλσ από δύν ρξόληα .
- 63. Ζ κεζνγεηαθή θώθηα κνλαρόο (Monachus monachus), είκαζ ημ έκα από ηα δύμ εκαπμιείκακηα είδδ θώηζαξ ιμκαπμύ ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ θςηζδώκ. Κάπμηε ήηακ ελαπθςιέκδ ζε όθεξ ηζξ αηηέξ ηζξ Μεζμβείμο, ηδξ Μαύνδξ Θάθαζζαξ ηαζ ημο ακαημθζημύ Αηθακηζημύ. ήιενα, ιε ανζειό ιζηνόηενμ από 600 γώα, ζοβηαηαθέβεηαζ ζηα ζπακζόηενα ηαζ πθέμκ απεζθμύιεκα γςζηά είδδ ημο πθακήηδ ηαζ παναηηδνίγεηαζ ςξ κριζίμως κινδσνεύοσν ιε αθακζζιό από ηδκ Γζεεκή Έκςζδ Πνμζηαζίαξ ηδξ Φύζδξ. Ο ιζζόξ πενίπμο πθδεοζιόξ, βύνς ζηα 250-300 άημια, γεζ ζηδκ Δθθάδα.
- 64. Σμ εαθάζζζμ πενζαάθθμκ ηδξ Μεζμβείμο, όπμο γεζ ιεβάθδ πμζηζθία εζδώκ αθθά ζε ιζηνμύξ ζπεηζηά ανζειμύξ, θαίκεηαζ κα εοκμεί ηδκ δζαηνμθζηή πνμζανιμβή ηδξ θώηζαξ, δ μπμία δε δείπκεζ ηάπμζα πνμηίιδζδ ζε ζοβηεηνζιέκα είδδ. Ακηζεέηςξ ηνέθεηαζ ιε ιζα πμζηζθία από μζηεσπεύεξ, όπςξ ζανβμύξ, ζοκαβνίδεξ, βόπεξ, ιπανιπμύκζα ηαζ ηεθαθόπμδςκ όπςξ πηαπόδζα, ζμοπζέξ ηαζ ηαθαιάνζα, αθθά ηαζ ηανηζκμεζδή όπςξ ηααμύνζα.
- 65. Ζ ρειώλα Καξέηα - Καξέηα είλαη εξπεηό πνπ έρεη πξνζαξκνζηεί βηνινγηθά ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ. Σν θαβνύθη ηεο απνηειείηαη από θεξάηηλεο πιάθεο θαθεθόθθηλνπ ρξώκαηνο. Επγίδεη θαηά κέζσ όξν 135 θηιά. θαη ην κήθνο θηάλεη ην 1 κέηξν. Σξέθεηαη κε ηζνύρηξεο, θαιακάξηα, ρηαπόδηα θαη ζαιάζζηα θπηά. Εεη ζηε Μεζόγεην, ηνλ Αηιαληηθό, ηνλ Ηλδηθό θαη ηνλ Δηξεληθό σθεαλό. Δίλαη ην κνλαδηθό είδνο ζαιάζζηαο ρειώλαο ηεο Μεζνγείνπ πνπ αλαπαξάγεηαη ζηελ Διιάδα. Σε ζπλαληάκε ζηε Εάθπλζν, ηελ Κξήηε, ηε Ρόδν θαη ηελ Πεινπόλλεζν. Γελλάεη ηα απγά ηεο ζηελ ακκνπδηά. Οη ζειπθέο αθνύ σξηκάζνπλ επηζηξέθνπλ θάζε δπν ρξόληα ζηνλ ηόπν πνπ γελλήζεθαλ νη ίδηεο γηα λα αθήζνπλ ηα απγά ηνπο. Γελλάλε ηνπο θαινθαηξηλνύο κήλεο, αξγά ην βξάδπ. Σα λενγέλλεηα, πεξίπνπ 100 ζε θάζε θσιηά, έρνπλ κήθνο 5 εθ. θαη δπγίδνπλ 17 γξακκάξηα. Μόιηο εθθνιαθζνύλ (2 κήλεο κεηά ηε γέλλεζή ηνπο) αλεβαίλνπλ όια καδί ζηελ άκκν θαη ηξέρνπλ ακέζσο πξνο ηε ζάιαζζα.
- 66. Σα δειθίληα είκαζ εαθάζζζα εδθαζηζηά, πμο ακήημοκ ζηδκ ίδζα μζημβέκεζα ιε ηζξ θάθαζκεξ. Τπάνπμοκ πενίπμο 17 βέκδ δεθθζκζώκ ηαζ 40 είδδ. Ζ μκμιαζία ακαθένεηαζ ηονίςξ ζηα "βκήζζα δεθθίκζα" ηδξ οπό-μζημβέκεζαξ ηςκ Γεθθζκζδώκ, πμο όιςξ επεηηείκεηαζ ηαζ ζε άθθα είδδ ("ιδ βκήζζα δεθθίκζα"), όπςξ αοηά ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ Πθαηακζζηζδώκ ηαζ ηςκ ηεκζδώκ.
- 67. Σμ δεθθίκζ ηνέθεηαζ ιε Κεθαθόπμδα, ιαθαηόζηναηα ηαζ επίζδξ ιζηνά ράνζα. Οζ ρανάδεξ ζοκήεςξ ημ θμαμύκηαζ βζαηί ζπίγεζ ηα δίπηοα ημοξ, ςζηόζμ οπάνπμοκ ανπαίεξ ιανηονίεξ βζα ζοκενβαζία ακενώπςκ ηαζ δεθθζκζώκ ζημ ράνεια, ιεηαλύ ηςκ άθθςκ από ημκ Πθίκζμ ημκ πνεζαύηενμ , εκώ ιζα ηέημζα ιμνθή ζοκενβαζίαξ δζαηδνείηαζ αηόια ηαζ ζήιενα ζηδκ πόθδ Λαβημύκα ηδξ Βναγζθίαξ. Δηεί, ηα δεθθίκζα μδδβμύκ ηα ράνζα ζηδκ αηηή όπμο ανίζημκηαζ μζ ρανάδεξ ηαζ ημοξ δίκμοκ ζήια όηακ πνέπεζ κα νίλμοκ ηα δίπηοα ημοξ. Σα δεθθίκζα ηαηόπζκ ηνέθμκηαζ ιε ηα ράνζα πμο ηαηαθένκμοκ κα λεθύβμοκ από ηα δίπηοα.
- 68. Ο αξγπξνπειεθάλνο είκαζ έκα οδνόαζμ πηδκό ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ Πεθεηακζδώκ. Ακαπανάβεηαζ ζηδ κμηζμακαημθζηή Δονώπδ, ηδκ Αζία ηαζ ηδκ Κίκα ζε αάθημ . Ο ανβονμπεθεηάκμξ είκαζ πμοθί πμο ηνέθεηαζ ιε ράνζα, αθθά δεκ ακηαβςκίγεηαζ ημοξ ρανάδεξ βζαηί δ ηνμθή ημο απμηεθείηαζ ηονίςξ από ράνζα πμο αθεμκμύκ ηαζ έπμοκ ιζηνή ειπμνζηή αλία ηαζ από άννςζηα ή ηαζ κεηνά ράνζα πμο ηα πζάκεζ πμθύ εύημθα. οκήεςξ ρανεύεζ ζηζξ θζικμεάθαζζεξ, αθθά ηαζ ζηζξ εηαμθέξ, ζηα πμηάιζα, ζηα έθδ ιε ηαθαιώκεξ, ζηζξ ηεπκδηέξ θίικεξ ηαζ ζηδ εάθαζζα. Οζ διενήζζεξ απαζηήζεζξ ημο βζα ηνμθή είκαζ 900-1200 βν. ηαζ νδπέξ θίικεξ
- 69. Οζ βύπεξ ηνέθμκηαζ απμηθεζζηζηά ιε εκδζζιαία (ρμθίιζα) κςπά ή ζε απμζύκεεζδ- παναηδνώκηαξ απεοεείαξ ημ έδαθμξ, αθθά ηαζ έιιεζα ιε ηδκ παναηήνδζδ άθθςκ ζανημθάβςκ ηαζ, εζδζηά ιε ηδκ παναηήνδζδ άθθςκ ανπαηηζηώκ πηδκώκ πμο ηνέθμκηαζ ιε ζθάβζα. Σα Όνκζα εκδζαθένμκηαζ ηονίςξ βζα ηα εζςηενζηά όνβακα ηαζ ημ πενζεπόιεκμ ημο ζημιάπμο, ηαεώξ ηαζ ηδ ζάνηα ηςκ ιεζαίςκ ηαζ ιεβάθςκ κεηνώκ γώςκ . Σμοθάπζζημκ ζηδκ Δονώπδ, μζ βύπεξ ηνέθμκηαζ ζπεδόκ απμηθεζζηζηά ιε κεηνά μπθδθόνα γώα όπςξ, πνόααηα, ηαηζίηζα, αμμεζδή ηαζ άθμβα. πακζόηενα, ζηνέθμκηαζ ζε ιζηνόηενα ζθάβζα όπςξ, ζηοθζά, ημοκέθζα, αθεπμύδεξ ηαζ πανόιμζα γώα.
- 70. Σμ Όξλην είκαζ είδμξ βύπα, πμο απακηάηαζ ζημκ εθθαδζηό πώνμ. Πενζθαιαάκεζ 2 οπμείδδ. Δίκαζ έκα είδμξ αβεθαίμ ζηδ δζαηνμθή ηαζ απμζηζαηό ζημ θώθζαζια. πεδόκ ζε όθδ ηδ γώκδ ελάπθςζήξ ημο ζηδ δοηζηή Παθαζανηηζηή, από ηδ Μμββμθία ιέπνζ ηδκ Ηαδνζηή Υενζόκδζμ, αημθμοεεί ηα κμιαδζηά ημπάδζα ζηζξ επμπζαηέξ ιεηαηζκήζεζξ ημοξ. Σμ Όνκζμ επζζημπεί ηδκ πενζμπή πμο ηνέθεηαζ ιε εκζαίμοξ, δζανηείξ ηύηθμοξ πάκς από ημ ακμζπηό ημπίμ . Σα πμοθζά πεημύκ μιαδζηά ιαηνζά από ηδκ απμζηία, ημ πνςί, έςξ ηαζ 60 πζθζόιεηνα από εηεί πμο ημονκζάγμοκ.
- 71. ημοξ βύπεξ οπάνπεζ ζενανπία ζηδ δζαηνμθή ημοξ. Δάκ οπάνπμοκ ιόκμ βύπεξ ζημ πώνμ ηνμθήξ, πνμδβείηαζ μ Μαονόβοπαξ πμο ακαθαιαάκεζ κα ηάκεζ ηδ «ζηθδνή δμοθεζά», κα ηαηαηενιαηίζεζ δδθαδή ηα ελςηενζηά ιένδ ημο ζθαβίμο (δένια, ζκώδδ ηιήιαηα, η.μ.η) ιε ημ ζζπονόηαημ νάιθμξ ημο, ιεηά αημθμοεεί ημ Όνκζμ πμο, ζοκήεςξ, ηνώεζ όθμ ημ ιαθαηό ιένμξ ημο γώμο. ηδ ζοκέπεζα ένπεηαζ μ Αζπνμπάνδξ βζα ηοπόκ οπμθείιιαηα ηαζ ηέθμξ ειθακίγεηαζ μ Γοπαεηόξ (ή Κμηηαθάξ) μ μπμίμξ ηνέθεηαζ ηονίςξ ιε ηα μζηά ηςκ εκδζζιαίςκ. ε πενζμπέξ πμο ζοκοπάνπμοκ ηαζ άθθα ανπαηηζηά, όπςξ θύημζ ηαζ ηζαηάθζα, πάθζ μζ βύπεξ απμηεθμύκ ημ ηονίανπμ είδμξ. Δάκ οπάνπεζ ιόκμ έκα είδμξ βύπα, ηαζ πάθζ ηνώεζ πνώημ ημ πζμ ορδθόααειμ γώμ ηδξ μιάδαξ, λεηζκώκηαξ από ημ ηεθάθζ, εκώ ηα οπόθμζπα ιέθδ πδβαίκμοκ ζημ οπόθμζπμ ιένμξ ημο ζθαβίμο.
- 72. Ο Γππαεηόο είκαζ είδμξ βύπα, πμο απακηάηαζ ζημκ εθθαδζηό πώνμ ηαζ πενζθαιαάκεζ 3 οπμείδδ. Όπςξ ηαζ μζ άθθμζ βύπεξ, μ Γοπαεηόξ ηνέθεηαζ ιε εκδζζιαία. Δηείκμ, όιςξ, πμο ημκ παναηηδνίγεζ είκαζ όηζ, ζοκήεςξ πενζθνμκεί ηδκ πναβιαηζηή ζάνηα, ηαζ ζηνέθεηαζ ηαηά 85-90% ζηα μζηά ηαζ ημκ ιοεθό ημοξ! ηδκ πναβιαηζηόηδηα, είκαζ ημ ιόκμ είδμξ πηδκώκ πμο εζδζηεύεηαζ ζηδ ζοβηεηνζιέκδ ηνμθή. Δίκαζ ζε εέζδ κα ηαηαπζεί μθόηθδνμ μζηό ιέπνζ ημ ιέβεεμξ ημο ιδνμύ εκόξ ανκζμύ, εκώ ημ ζζπονό πεπηζηό ζύζηδια ημο δζαθύεζ βνήβμνα αηόια ηαζ ιεβάθα ημιιάηζα.
- 73. Δπζπθέμκ, ιπμνεί εύημθα κα απμβεζςεεί ιεηά από έκα ιεβάθμ βεύια, ζε ακηίεεζδ ιε ηo Όνκζμ πμο πνέπεζ πνώηα κα πςκέρεζ ηδκ ηνμθή ημο. Πμθθέξ θμνέξ, όηακ ηαηαπίκεζ έκα ιαηνύ ηόηηαθμ, εκώ δ ιία άηνδ ημο ανίζηεηαζ έλς από ημ ζηόια ημο, έπεζ ανπίζεζ δ πέρδ ηδξ άθθδξ άηνδξ πμο ανίζηεηαζ ζημ ζημιάπζ ημο. Δίκαζ πανμζιζώδδξ δ ηεπκζηή ημο κα πεηάεζ από ρδθά ιεβάθα μζηά ή ηαζ γςκηακμύξ μνβακζζιμύξ . Εςκηακά εδνάιαηα, ζπάκζα δέπμκηαζ επίεεζδ από ημκ Γοπαεηό, αθθά ίζςξ ιε ιεβαθύηενδ ζοπκόηδηα από ημοξ άθθμοξ βύπεξ. Δηηόξ από πεθώκεξ θαίκεηαζ κα έπεζ ηάπμζα πνμηίιδζδ ζε θαβμύξ , ζηζμονάηζα, πένδζηεξ ηαζ πενζζηένζα, εκώ από ηα ιεβάθα εδθαζηζηά έπμοκ ηαηαβναθεί επζεέζεζξ ζε αζβμεζδή (αίβαβνμζ, ηαηζίηζα) ακάθμβα ιε ηδκ αθεμκία ημοξ.
- 74. Σζξ πενζζζόηενεξ θμνέξ, όιςξ, αοηά ηα γώα έπμοκ ζημηςεεί από ημκ αζθκζδζαζιό ημοξ ηαζ ηδκ πηώζδ ημοξ από ηζξ μνεμπθαβζέξ όπμο ηαημζημύκ, πανά από ηδκ ίδζα ηδκ επίεεζδ ημο Γοπαεημύ. Δπίζδξ, πμθθά ιεβάθα γώα ζημηώκμκηαζ όηακ είκαζ κεανά ηαζ αζηαεή αηόιδ ζηδκ ζζμννμπία, ή είκαζ αζεεκζηά ηαζ εημζιμεάκαηα . ηα ορίπεδα ηδξ Αζεζμπίαξ ιόκμ, μζ Γοπαεημί έπμοκ πνμζανιμζηεί κα γμοκ ζε ιεβάθμ ααειό από ηα ακενώπζκα ζημοπίδζα
- 75. Σα γώα πμο έπμοκ ελαθακζζηεί από ηδκ Δθθάδα είκαζ ηα ελήξ : Ο Λύβηαξ Ζ Αβνζόβαηα Σαΰβεημο
- 76. Ο ιύγθαο (ζηα ανπαία ιπγμ), επίζδξ ξήζνο ή ξίηζνο ή αξίηζνο ή ηζαγθαλόιπθνο, είκαζ βέκμξ ηδξ μζημβέκεζαξ ηςκ αζθμονoεζδώκ. Γζαηνίκμκηαζ ηέζζενα είδδ θοβηώκ, ηα μπμία δζααζμύκ όθα ζημ αόνεζμ διζζθαίνζμ. Ο εοναζζαηζηόξ θύβηαξ, μ μπμίμξ έπεζ ιάθθμκ ελαθακζζεεί από ηδκ εθθδκζηή επζηνάηεζα όπμο γμύζε αηόιδ ιέπνζ πνζκ από ιία πεκηδημκηαεηία, είκαζ ημ ηνίημ ιεβαθύηενμ ζανημαόνμ ηδξ Δονώπδξ ιεηά ηδκ ανημύδα ηαζ ημκ θύημ. ηδκ Δθθάδα απακηάηαζ ζηδκ πενζμπή Φθώνζκαξ, μ Βαθηακζηόξ Λύβηαξ .
- 77. Τπάνπμοκ ηέζζενα είδδ θύβηα: 1.ημζκόξ θύβηα , ημ ιεβαθύηενμ απ' όθα ηα είδδ 2.Ηαδνζηόξ ή πανδαθςηόξ θύβηαξ , ημ πζμ απεζθμύιεκμ αζθμονμεζδέξ ζημκ ηόζιμ 3.ηακαδζηόξ θύβηαξ 4. ενοενόξ θύβηαξ ημ ιζηνόηενμ είδμξ ηδκ παθαζόηενδ αζαθζμβναθία ακαθένεηαζ ημ αθνζηακζηό αζθμονμεζδέξ ηαναηάθ ηαζ ςξ λύγκας ηης ερήμοσ θόβς θαζκμηοπζηήξ μιμζόηδηαξ. Σμ γώμ αοηό ακήηεζ όιςξ ζε άθθμ βέκμξ ηαζ έπεζ άιεζδ ζοββέκεζα ιε ηδκ πνοζόηνζπδ αβνζόβαηα . ημ παναηάης ηθαδόβναιια θαίκεηαζ δ εέζδ ημο βέκμοξ ζηδκ μζημβέκεζα ηςκ αζθμονμείδςκ .
- 78. Ζ Αγξηόγαηα ηεο Δπξώπεο είκαζ ζηεκή ζοββεκήξ ηδξ ημζκήξ βάηαξ , παν' όθα αοηά είκαζ πμθύ πζμ άβνζα ηαζ πμθύ δύζημθα ελδιενώκεηαζ. Μμζάγεζ ιε ιζα ημζκή μζηζαηή ηζβνέ βάηα, δ μονά ηδξ όιςξ είκαζ πζμ παπζά ηαζ πζμ ιαηνζά. Σμ ιήημξ ημο ζώιαηόξ ηδξ θηάκεζ ιέπνζ ηαζ ημ 1,2ι., εκώ παναπάκς από ημ ιζζό ηαηαθαιαάκεζ δ μονά ηδξ. Εοβίγεζ βύνς ζηα 8-9 ηζθά, εκώ ζε ύρμξ θηάκεζ ιέπνζ ηαζ ηα 40 εη. Σμ εδθοηό ηομθμνεί βζα 65-70 ιένεξ πενίπμο, ηαζ βεκκάεζ βύνς ζηα 5-6 ιζηνά, εη ηςκ μπμίςκ ιενζηά ζοπκά πεεαίκμοκ πνόςνα. Όζα γμοκ, ακαπηύζζμκηαζ βνήβμνα ηαζ ζε δθζηία εκόξ έημοξ έπμοκ απμλεκςεεί από ηδκ ιδηένα ημοξ ηαζ ράπκμοκ βζα ζύκηνμθμ.
- 79. Ζ αβνζόβαηα ιπμνεί κα δζαζηαονςεεί ιε ηδκ μζηζαηή, ακ ηαζ έπμοκ ανηεηέξ θοζζμθμβζηέξ δζαθμνέξ. Πμθθά από ηα οανίδζα πμο πνμηύπημοκ θαίκμκηαζ ζακ μζηζαηέξ βάηεξ, ιε ηνίπςια λακεό ή βηνίγμ, αθθά ηθδνμκμιμύκ ηδκ αβνζόηδηα ηδξ Felis Silvestris (αβνζόβαηα). Εεζ ζε απμιαηνοζιέκεξ δαζζηέξ πενζμπέξ, εζδζηά ζε θοθθμαόθα δάζδ ηδξ ηςηίαξ , ηδξ Γαθθίαξ, ηδξ Ηηαθίαξ ηαζ ζε έκα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ Ρςζίαξ.