Γλώσσα- Λογοτεχνία Γ Λυκείου

1. ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
[…]Η δημοκρατία, όπως όλοι οι ανθρώπινοι θεσμοί, είναι ατελής. Μπορεί να είναι
αργή, δύσκολη στην υλοποίηση. Σε μια πολυφυλετική χώρα, όπως είναι οι ΗΠΑ, είναι
πολύπλοκη. Οι πολιτικοί στις δημοκρατίες είναι αντιδημοφιλείς γιατί η Δημοκρατία
απαιτεί συμβιβασμούς. Η Δημοκρατία είναι όμως το καλύτερο από τις εναλλακτικές
λύσεις, γιατί μας επιτρέπει να εργαστούμε ειρηνικά μέσα από τις διαφορές μας και να
προχωρήσουμε πιο κοντά στα ιδανικά μας. Μας επιτρέπει να δοκιμάσουμε νέες ιδέες
και μας επιτρέπει να διορθώσουμε τα λάθη.Έτσι εδώ, όπου γεννήθηκε η Δημοκρατία,
επιβεβαιώνουμε για ακόμα μία φορά τα δικαιώματα, τα ιδεώδη και τους θεσμούς επί
των οποίων ο τρόπος ζωής μας εξακολουθεί να στηρίζεται: Η ελευθερία λόγου και
συνάθροισης, διότι η πραγματική νομιμοποίηση μπορεί να έρθει μόνο από τον λαό, που
δεν πρέπει ποτέ να φιμώνεται. Ο ελεύθερος Τύπος που εκθέτει την αδικία και τη
διαφθορά και κάνει τους ηγέτες να λογοδοτούν. Η ανεξιθρησκία, διότι είμαστε όλοι
ίσοι ενώπιον του Θεού. Ανεξάρτητοι δικαστές για να διαφυλάσσουν τον νόμο και τα
ανθρώπινα δικαιώματα. Η διάκριση των εξουσιών. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι
κυβερνήσεις υπάρχουν για να υπηρετούν τα συμφέροντα των πολιτών, όχι το
αντίστροφο. Γι’ αυτό τον λόγο, τόσο στον τόπο μας όσο και ανά τον κόσμο,έχουμε
κάνει βήματα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, που μπορεί να προκαλέσει
εσωτερική σήψη σε μια κοινωνία. Ενώ αυταρχικές κυβερνήσεις εργάζονται για να
κλείσουν τον χώρο που χρειάζονται οι πολίτες για να οργανωθούν και να ακουστούν,
έχουμε ξεκινήσει το έργο της ενδυνάμωσης της κοινωνίας των πολιτών ώστε να
υπερασπιστεί τις δημοκρατικές αξίες και να προωθήσει λύσεις στα προβλήματα των
κοινοτήτων μας. Κι ενώ πολλοί ανά τον κόσμο συχνά νιώθουν τον πειρασμό του
κυνισμού και της μη συμμετοχής, επειδή πιστεύουν ότι οι πολιτικοί και οι κυβερνήσεις
δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτούς, έχουμεδημιουργήσει δίκτυα για νέους ηγέτες και έχουμε
επενδύσει σε νέους επιχειρηματίες, διότι πιστεύουμε ότι η ελπίδα και η ανανέωση στις
κοινωνίες μας ξεκινούν από τις φωνές της νεολαίας.
Είκοσι πέντε αιώνες αφού η Αθήνα έδειξε τον δρόμο, διακόσια πενήντα χρόνια μετά
το ξεκίνημα του μεγάλου ταξιδιού της Αμερικής, η πίστη μου και η πεποίθησή μου, η
βεβαιότητά μου για τα δημοκρατικά μας ιδανικά και τις οικουμενικές μας αξίες

2. παραμένουν αμείωτες. Πιστεύω πιο σθεναρά από ποτέ ότι ο δρ. Κινγκ είχε δίκιο όταν
είπε ότι «η καμπύλη του ηθικού σύμπαντος είναι μακριά, αλλά κλίνει προς τη
δικαιοσύνη». Αλλά δεν κλίνει προς τη δικαιοσύνη επειδή αυτό είναι αναπόφευκτο,
αλλά επειδή εμείς την κάμπτουμε προς τη δικαιοσύνη όχι επειδή δεν θα υπάρξουν
εμπόδια στην επίτευξη της δικαιοσύνης, αλλά επειδή θα υπάρξουν άτομα, σε γενιά
μετά από γενιά, που έχουν το όραμα και το θάρρος και τη θέληση να κάμψουν την
καμπύλη των ζωών μας στην κατεύθυνση ενός καλύτερου μέλλοντος.
Κλείνοντας, ο παγκοσμιοποιημένος μας κόσμος διανύει μια περίοδο βαθιών αλλαγών.
Ναι, υπάρχει αβεβαιότητα και ανησυχία, και κανείς μας δεν γνωρίζει το μέλλον. Η
Ιστορία δεν κινείται ευθύγραμμα. Τα πολιτικά δικαιώματα στην Αμερική δεν
κινήθηκαν ευθύγραμμα. Η Δημοκρατία στην Ελλάδα δεν κινήθηκε ευθύγραμμα. Η
εξέλιξη προς μια Ενωμένη Ευρώπη σίγουρα δεν κινήθηκε ευθύγραμμα. Και η πρόοδος
δεν αποτελεί ποτέ εγγύηση. Η πρόοδος είναι κάτι που κάθε γενιά πρέπει να το κερδίσει.
Αλλά πιστεύω ότι η Ιστορία μάς δίνει ελπίδα.
Γιατί, τελικά, εξαρτάται από εμάς. Δεν είναι δουλειά κάποιου άλλου, δεν είναι ευθύνη
κάποιου άλλου, αλλά είναι οι πολίτες των χωρών μας και οι πολίτες του κόσμου που
θα κάνουν την καμπύλη της Ιστορίας να γείρει προς τη δικαιοσύνη. Και αυτό είναι που
μας επιτρέπει η δημοκρατία να κάνουμε. Γι’ αυτό η πιο σημαντική θέση σε μια χώρα
δεν είναι αυτή του προέδρου ή του πρωθυπουργού.Ο πιο σημαντικός τίτλος είναι αυτός
του πολίτη. Και σε όλα μας τα έθνη, θα είναι πάντα οι πολίτες αυτοί που θα
αποφασίζουν τι είδους χώρες θα είμαστε, ποια ιδεώδη θα επιδιώκουμε και ποιες αξίες
θα μας καθορίζουν. Σε αυτό το σπουδαίο, ατελές αλλά αναγκαίο σύστημα
διακυβέρνησης των πολιτών,η ισχύς και η πρόοδος θα προέρχονται πάντα από τον δήμο
από εμάς,τον λαό. Είμαι πεπεισμένος ότι όσο παραμένουμε πιστοί σε αυτό το σύστημα
της διακυβέρνησης των πολιτών, το μέλλον μας θα είναι φωτεινό.
[διασκευασμένο απόσπασμα της ομιλίας του Μπαράκ Ομπάμα στο Ίδρυμα «Σταύρος
Νιάρχος» ]
Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/ έντυπη έκδοση/ 17‐ 11‐ 2016
ΚΕΙΜΕΝΟ 2

3. ΚΕΙΜΕΝΟ 3
"Σώπα μη μιλάς" του Αζίζ Νεσίν
Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή κόψ” τη φωνή σου σώπασε επιτέλους κι αν ο λόγος είναι
αργυρός η σιωπή είναι χρυσός.Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί έκλαιγα, γέλαγα,
έπαιζα μου λέγανε: «σώπα». Στο σχολείο μουκρύψαν την αλήθεια τη μισή, μου λέγανε
: «εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!» Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου
λέγανε: «κοίτα μην πεις τίποτα, σσσσ….σώπα!» Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς,
σώπαινε. Και αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσι μου χρόνια. Ο λόγος του μεγάλου η σιωπή
του μικρού. Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο, «Τι σε νοιάζει εσένα;», μου λέγανε, «θα
βρεις το μπελά σου, σώπα». Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι «Μη χώνεις τη μύτη
σου παντού, κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα» Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά, η
γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και ήξερε να σωπαίνει. Είχε μάνα συνετή , που της
έλεγε «Σώπα». Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε : «Μην
ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα» Μπορεί να μην είχαμε με δ’αύτους
γνωριμίες ζηλευτές, με τους γείτονες, μας ένωνε , όμως, το Σώπα. Σώπα ο ένας,σώπα
ο άλλος σώπα οι επάνω, σώπα η κάτω, σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι. Κατάπιαμε τη γλώσσα μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε. Φτιάξαμε το σύλλογο του «Σώπα». και
μαζευτήκαμε πολλοί μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη ,αλλά μουγκή!
Πετύχαμε πολλά,φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα, τα πάντα κι όλα πολύ.
Εύκολα , μόνο με το Σώπα. Μεγάλη τέχνη αυτό το «Σώπα». Μάθε το στη γυναίκα

4. σου,στο παιδί σου,στην πεθερά σου κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη
γλώσσασου και κάν’την να σωπάσει. Κόψ’την σύρριζα. Πέτα την στα σκυλιά. Το μόνο
άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά. Δεν θα έχεις έτσι
εφιάλτες , τύψεις κι αμφιβολίες. Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις από
το βραχνά να μιλάς , χωρίς να μιλάς να λες «έχετε δίκιο,είμαι σαν κι εσάς» Αχ! Πόσο
θα “θελα να μιλήσω ο κερατάς. και δεν θα μιλάς , θα γίνεις φαφλατάς , θα σαλιαρίζεις
αντί να μιλάς . Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ’την αμέσως. Δεν έχεις περιθώρια. Γίνε
μουγκός. Αφού δε θα μιλήσεις , καλύτερα να το τολμήσεις Κόψε τη γλώσσα σου. Για
να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου ανάμεσα σε λυγμούς και
σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσα μου, γιατί νομίζω πως θα’ρθει η στιγμή που δεν θα
αντέξω και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω και κάθε στιγμή το λαρύγγι
μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο , με έναν ψίθυρο , με ένα τραύλισμα , με μια κραυγή που
θα μου λέει: ΜΙΛΑ!….
Α. Να γράψετε περιληπτικά τα θετικά του δημοκρατικού πολιτεύματος, όπως
προσδιορίζονται από τον Ομπάμα ( 50-60 λέξεις) ( 15)
Β1. Ένας από τους στόχους του ομιλητή είναι να πείσει το κοινό για τα
δημοκρατικά του πιστεύω. Με ποιους τρόπους επιδιώκει να πετύχει τον στόχο
του; (15)
Β2.α. Στην τρίτη παράγραφο επαναλαμβάνεται μία φράση. Ποια είναι αυτή και
ποιος ο ρόλος της επανάληψης; (5)
β. Ο ομιλητής είναι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος για το μέλλον της δημοκρατίας;
Να εντοπίσετε δύο χωρίς που επιβεβαιώνουν την απάντησή σας.(10)
Β3. Με ποια σημεία του κειμένου 1 συνομιλεί η εικόνα; ( κείμενο 2) (10)
Γ. Ποιο είναι το ερώτημα που θέτει το κείμενο 3; Τι απαντά σε αυτό το ερώτημα ο
ποιητής; Ποια η δική σας απάντηση; (15)
Δ. Παραγωγή λόγου
Το σχολείο σας οργανώνει ημερίδα για τη Δημοκρατία και σας προσκαλεί να μιλήσετε
στους συμμαθητές σας για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η δημοκρατία σήμερα
και για τη στάση που χρειάζεται να έχουν οι νέοι ώστε το δημοκρατικό πολίτευμα να
λειτουργεί σωστά. (Να αντλήσετε υλικό και από τα τρία κείμενα). ( 350 περίπου λέξεις)